Search

Turunçgil bahçelerinde yaygın olarak kullanılan beyaz yağların turunçgil unlubiti parazitoiti Leptomastix dactylopii Howard'nin bazı biyolojik özelliklerine ve davranışına etkileri laboratuvar koşullarında belirlenmiştir. Denemeler 28±1°C sıcaklık, 16:8 saat (aydınlık: karanlık) ışıklanma rejimi ve %65±10 orantılı nem koşullarındaki iklim odalarında yürütülmüştür. Farklı yaşlardaki turunçgil unlubiti nimfleri parazitlendikten 0, 2, 4, 6 ve 8 gün sonra uygulanan beyaz yağın L. dactylopii'ye etkileri saptanmıştır. Davranış denemesi hava akışlı Y tüp olfaktometre yöntemi ile yapılmıştır.L. dactylopii ile parazitlenmiş üçüncü dönem nimflerde gelişen parazitoitlerin gelişme süreleri kontrole göre kısalırken, parazitlenmiş genç dişi unlubitlerde gelişen parazitoitlerin gelişme süreleri uzamıştır. Mumya oluş oranı ve çıkış oranı her iki konukçu döneminde de uygulama zamanı ile doğru orantılı olarak arttığı görülmüştür. Parazitlenmiş üçüncü dönem nimflerden çıkış yapan bireylerin ergin ömürlerinin uygulama zamanın artmasına bağlı olarak uzadığı görülmüştür. Parazitlenmiş genç dişi unlubitlerden çıkış yapan dişi parazitoitlerin ergin ömürleri azalırken, erkek parazitoitlerin ergin ömürlerinin değişmediği belirlenmiştir. Beyaz yağın L. dactylopii'nin konukçuyu bulma davranışını fazla etkilemediği görülmüştür. L. dactylopii'nin parazitlediği konukçu sayısı her iki konukçu yaşında da uygulama zamanı ile doğru orantılı olarak artmıştır. Uygulama zamanı arttıkça ölen ergin L. dactylopii sayısının azaldığı ve püskürtme yöntemi ile yağ uygulandığında bütün bireylerin öldüğü görülmüştür. Effects of the white oils are used widely in citrus orchards on some biological aspects and behavioral changes of citrus mealybug parasitoid L. dactylopii were determinated in the laboratory condition. The experiments were conducted on 28±1°C temperature, 65±10% relative humidity and 16light:8dark photoperiod conditions. The effects of the white oil applied on 0, 2, 4, 6 and 8 days after parasitization of citrus mealybug on different ages were examinated. The choice test Y-tube olfactometer was used to determinate the effects of white oil on behaviour of L. dactylopii.Development time of the parasitoids that grown in young female mealybugs increased according to control, while development time of the parasitoids that grown in third instar mealybugs decreased. Ratio of being mummy and emergence increased by the application time in both host ages. Adult longevity of female and male parasitoids emerged from third instar mealybugs increased by the application time. There were no differences in male parasitoids when adult longevity of female parasitoids emerged from young female mealybugs decreased. The results of the choice test show that the white oil had little effect on L. dactylopii to find the hosts. Hosts? number parasited by L. dactylopii increased by the application time in both host ages. Number of parasitoid adults decreased by application time and of all individuals died after the white oil applications. 74

Bu çalışmada yumurta-larva parazitoiti Chelonus oculator Panzer (Hymenoptera : Braconidae), konukçu olarak Ungüvesi Ephestia kuehniella Zeller (Lepidoptera: Pyralidae), Pamuk yaprak kurdu Spodoptera littoralis Boisd. (Lepidoptera: Noctuidae) kullanılmıştır. Laboratuar koşullarında clethodim (herbisit), quizalafop-P-ethyl (herbisit), thiodicarb (insektisit), indoxacarb (insektisit) ve mancozeb (fungisit) etkili maddeli pestisitlerin Chelonus oculator'un gelişimine ve davranışına olan yan etkileri belirlenmiştir. Denemelerde kullanılan fungisit ve herbisitler uygulama dozlarında, insektisitler ise uygulama dozu, uygulama dozunun yarısı ve uygulama dozunun yirmide biri olarak parazitlenmiş konukçulara uygulanmış ve uygulamaların parazitoitlerin gelişmine etkileri belirlenmiştir. Davranış çalışmalarında ise Y tüp olfaktometre kullanılmıştır.Thiodicarb ve indoxacarb'ın bütün dozlarında parazitoit gelişimi olmamıştır. Diğer pestisit uygulamalarında parazitoitlerin gelişme süresi, çıkış oranı, yaşam süresi ve ergin büyüklüğü önemli ölçüde olumsuz etkilenmiştir. Gerçekleştirilen ergin toksiste denemelerinde süreye bağlı olarak ergin parazitoitlerin ölüm oranlarının arttığı belirlenmiştir. Benzer şekilde çalışmada kullanılan pestisitlerin ergin yaşam süresini olumsuz etkilediği saptanmıştır.Farklı pestisitlerin parazitoitlerin davranışlarına etkisi hava akışlı Y tüp olfaktometrede seçim testiyle belirlenmiştir. Uygulamalarda parazitoitlerin tercihleri ilaçlı hava ve ilaçlı konukçu yumurtası olmak üzere iki şekilde belirlenmiştir. Sadece ilaçlı havaya maruz bırakılan parazitoitler üzerinde, bütün pestisitlerde uzaklaştırıcı etki olduğu bulunmuştur. Ancak ilaçlı konukçu yumurtası tercih denemesinde thiodicarb, indoxacarb, quizalafop-P-ethyl ve mancozeb'de parazitoitin ilaçlı konukçu yumurtasını tercih ettiği belirlenmiştir. In this study, egg-larval parasitoid Chelonus oculator Panzer (Hymenoptera: Braconidae), flour moth Ephestia kuehniella Zeller (Lepidoptera: Pyralidae) and army worm Spodoptera littoralis Boisd. (Lepidoptera: Noctuidae) were used as hosts. Developmental and behavioural side effects of pesticides such as clethodim (herbicide), quizalafop-P-ethyl (herbicide), thiodicarb (insecticide), indoxacarb (insecticide) and mancozeb (fungicide) on the parasitoid were determined under laboratory conditions. In experiments while only application doses were used for fungicide and herbicides, and also application dose, half of application dose and %5 of application dose were used for insecticides and effects of these application, on developmental of the parasitoid were determined. Y-tube olfactometer was used for behavioural experiments.There wasn?t any development of parasitoid at all doses of thiodicarb and indoxacarb. Negative effects of the other pesticide applications were observed on the parasitoid developmental time, adult emergence, life time and adult mass. Experiments that were performed for toxicity to adults were showed that parasitoid death increased directly proportional with time of exposure. Similarly the results showed that pesticides used were adversly effected adult life times, in experiments.Effect of different pesticides on parasitoid behaviours were determined with air flow Y-tube olfactometer. Pesticide odour and pesticide applied host egg odour were used to determine parasitoid preferences. It was determined that all pesticides odour have repellent effect. However, pesticide applied host egg odour tests showed that thiodicarb, indoxacarb, quizalafop-P-ethyl and mancozeb were not repellent to the parasitoid. 93

Nephus kreissli'nin Fürsch & Uygun (Coleoptera: Coccinellidae) ergin ve larva dönemlerinin asma unlubiti Planococcus ficus (Signoret) (Hemiptera: Pseudococcidae)'un dönemlerini tüketim tercihi ve yumurta dönemini tüketim kapasitesi incelenmiş, N. kreissli'nin I. ve II. dönem larvasının beslenmek için P. ficus'un yumurta dönemini daha fazla tercih ettiği, III. ve IV. dönem larva ve ergininin P. ficus'un II. ve III. dönem nimf ile dişi dönemini daha fazla tercih ettikleri belirlenmiştir. Avcının larva dönemleri ilerledikçe yumurta tüketiminin arttığı, en fazla tüketimin IV. larva döneminde olduğu, ergin dönemdeki tüketimin III. ve IV. larva dönemi arasında olduğu tespit edilmiştir. N. kreissli'nin bazı biyolojik özellikleri incelenmiş, gelişme süresinin 31,5 gün, preovipozisyon süresinin 6,7 gün, ovipozisyon süresinin 51,5 gün postovipozisyon süresinin 8 gün sürdüğü saptanmıştır. Dişi ömrünün 66,2 gün, erkek bireyin ömrünün 66,6 gün sürdüğü, dişinin günlük 2,4, toplamda da 122,7 adet yumurta bıraktığı tespit edilmiştir. Ayrıca avcının net üreme gücü (R0) 45,2903 dişi/dişi/generasyon, kalıtsal üreme yeteneği (rm) 0,0680 dişi/dişi/gün ve ortalama döl süresi (T0) 56,0398 gün olarak belirlenmiştir. N. kreissli ile Anagyrus pseudococci (Girault) ve Leptomastix dactylopii Howard (Hymenoptera: Encyrtidae) arasındaki birlik içi avcılık etkileşimleri incelenmiş, N. kreissli'nin IV. dönem larvası ve ergininin, parazitoitlerin yalnızca biri veya her iki parazitoit tarafından parazitlenmiş P. ficus bireylerinde, unlubitler mumya olana kadar beslenebildiği, ayrıca genellikle parazitlenmiş bireyleri parazitlenmemişlere tercih ettiği tespit edilmiştir. A. pseudococci ve L. dactylopii arasındaki rekabet incelenmiş, parazitoitler aynı günde, P. ficus'u parazitlediğinde, parazitlenen bireylerden %68,63 oranında L. dactylopii,%31,37 oranında A. pseudococci'nin çıkış yaptığı belirlenmiştir. Konukçu parazitoitler tarafından farklı günlerde parazitlendiğinde, konukçudan çıkan parazitoitlerin çıkış oranlarında ya fark olmadığı yada önce parazitleyenin rekabeti kazandığı saptanmıştır. Ayrıca, bütün denemelerde parazitoit türlerinin çıkış sürelerinde fark olmadığı yada A. pseudococci'nin çıkış süresinin daha kısa olduğu tespit edilmiştir. Üç doğal düşmanın P. ficus popülasyonu üzerine bir arada, ikili ve tek başlarına olan etkileri incelenmiş, üç doğal düşmanın bir arada olduğu denemede unlubit popülasyonunun en başarılı şekilde kontrol altına alınabildiği belirlenmiştir. Bütün denemeler 28°C ± 1 %60 ± 10 nispi nem ve 16:8 (aydınlık:karanlık) ışıklanma süresi koşullarında yapılmıştır The capacity of egg stage consumption and preference consumption of other stages of Planococcus ficus (Signoret) (Hemiptera: Pseudococcidae) by the adult and larval stages of Nephus kreissli Fürsch & Uygun (Coleoptera: Coccinellidae) were examined. It was determined Nephus kreissli, its 1st and 2nd larval stages more preferred the egg stage of Planococcus ficus while its 3rd and 4th larval stages more preferred the 2nd and 3rd nymphal stages and females of prey. The egg consumption of predator increased with increasing of its larval stages. The maximum egg consumption was found in its 4th larval stage while the predator fed on the adult stage of prey between its 3rd and 4th larval stages. Certain biological properties of N. kreissli; such as the developmental, preovipotion, ovipotion and postovipotion periods were also studied which made last in 31.5, 6.7, 51.5 and 8 days respectively. The longevity of female and male individuals were determined as 66.2 and 66.6 days; respectively. It was also observed that a single female laid 2.4 eggs daily but a total of 122.7 eggs throughout its life. Furthermore, the net reproductive power (R0) 45.2903 female/female/generation, hereditary reproductive capability (rm) 0.0680 female/female/day and average fecundity time (T0) 56.0398 days of predator was determined. The intraguild predation interactions between N. kreissli and two parasitoids; Anagyrus pseudococci (Girault) and Leptomastix dactylopii Howard (Hymenoptera: Encyrtidae) was examined. It was also noted that whether the 4th larval and adult stages of N. kreissli fed only by one or both parasitoids. N. kreissli fed within the individuals of P. ficus until they turned to become in mummy form. In addition, it was also determined that the parasitized individuals generally preferred those of the unparasitized individuals. The emerging rates of L. dactylopii and A. pseudococci, from parasitized individuals of P. ficus, were determined as 68.63% and 31.37%; respectively. The competition between two parasites, namely A. pseudococci and L. dactylopii, was also examined simultaneously. The host was parasitized by the both parasitoids on different days, no difference were found between the emerging rate out of the parasitoids or the parasitoids which were parasitized before by winning the competition. Moreover, no difference was found in emergence periods of both parasitoids or the emergence periods of A. pseudococci was found shorter during whole experiments. The effects of three natural enemies within P. ficus populations was examined together, bilateral, or alone but on the other hand, a combination effects of three natural enemies was determined most successful among the experiments in population control of mealybug. All experiments were conducted under the conditions with the temperature was 28°C ± 1, humidty %60 ± 10 and the photoperiod was 16:8 hrs. (light: darkness). 162

Bu çalışmada kullanılan koinobiont larva parazitoti Venturia canescens Grav. (Hymenoptera: Ichneumonidae), Ungüvesi Ephestia kuehniella Zeller (Lepidoptera : Pyralidae) üzerinde; idiobiont larva parazitoiti Bracon hebetor Say (Hymenoptera : Braconidae), Kurumeyve güvesi Plodia interpunctella Hubner (Lepidoptera: Pyralidae) üzerinde ve koinobiont yumurta-larva parazitoiti Chelonus oculator Panzer (Hymenoptera : Braconidae), Pamuk yaprakkurdu Spodoptera littoralis Boisd. (Lepidoptera: Noctuidae) üzerinde yetiştirilmiştir. Bu üç parazitoite, bitkisel kökenli insektisit Neem Azal®-T/S ve Spruzit® Neu'nun gelişime ve davranışa olan yanetkileri; bitkisel kökenli ekstrakt Hotpepper wax ve Orange guard'ın ise davranışa olan yanetkileri laboratuar koşullarında belirlenmiştir.Parazitoitlerin konukçuları olan Ephestia kuehniella Zeller, Plodia interpunctella Hubner ve Spodoptera littoralis Boisd. üzerinde Neem Azal®-T/S ve Spruzit® Neu'nun LC50 ve LC25 değerleri belirlenmiştir. Yanetki çalışmalarında Neem Azal® T/S ve Spruzit® Neu'nun iki subletal dozu (LC50 ve LC25), parazitlenmiş konukçulara uygulanmış ve uygulamaların parazitoitlerin gelişmine etkileri belirlenmiştir. Spruzit® Neu'nun yüksek letal dozunda (LC50) parazitoit gelişimi olmamıştır. Bitkisel insektisitlerin diğer uygulamalarında ise parazitoitlerin gelişme süresi, çıkış oranı, yaşam süresi ve ergin büyüklüğü önemli ölçüde olumsuz etkilenmiştir. Sonuçlar bitkisel kökenli insektisit uygulamalarında, parazitoit gelişiminin Neem Azal® T/S'da Spruzit® Neu'ya göre daha az etkilenebileceği yönündedir.Bitkisel kökenli insektisit ve ekstraktların parazitoitlerin davranışlarına etkisi üç farklı yöntemle belirlenmiştir. Bunlar; parazitoitin konukçuyu elde etme davranışı, hava akışlı Y tüp olfaktometrede seçim testi ve ilaç uygulaması yapılmış konukçularda süreye bağlı olarak parazitlenen konukçu sayısının belirlenmesidir. Uygulamalarda bitkisel kökenli insektisit Neem Azal® T/S ve Spruzit® Neu'nun LC50 ve LC25 dozları ve bitkisel kökenli ekstrakt Hotpepper wax ve Orange guard'ın ise uygulama dozları kullanılmıştır. Davranış denemelerinin sonucunda, uygulanan bitkisel insektisit ve ekstraktların parazitoitlere uzaklaştırıcı etkisinin olduğu bulunmuştur.Anahtar Kelimeler: Venturia canescens, Bracon hebetor, Chelonus oculator, yanetki, gelişme, davranış In this study, koinobiont larval parasitoid Venturia canescens Grav. (Hymenoptera: Ichneumonidae), idiobiont larval parasitoid Bracon hebetor Say (Hymenoptera: Braconidae) and koinobiont egg-larval parasitoid Chelonus oculator Panzer (Hymenoptera: Braconidae) were reared on Ephestia kuehniella Zeller (Mediterranean flour moth) (Lepidoptera: Pyralidae), Plodia interpunctella Hubner (Indian Meal Moth) (Lepidoptera: Pyralidae), Spodoptera littoralis Boisd. (Cotton leafworm) (Lepidoptera : Noctuidae), respectively. Development and behavioral side effect of Neem Azal® T/S ve Spruzit® Neu and behavioral side effect of Hotpepper wax and Orange guard were examinated for three parasitoid in the laboratory conditions.LC50 and LC25 values for the Neem Azal® ?T/S and Spruzit® Neu were determined in the host of parasitoids such as Ephestia kuehniella Zeller, Plodia interpunctella Hubner and Spodoptera littoralis Boisd. In the study of side effect, two sublethal dose of Neem Azal® ?T/S and Spruzit® Neu were applied on parasitized host. The effect of this application was examinated on the development of parasitoid. There were no development at LC50 dose of Sprizut Neu. The other applications of botanical insecticides have a negatif effect on the development, emergence ratio, longevity and adult size of parasitoids. The results show that, the development of parasitoids is effected less than Neem Azal® ?T/S, Spruzit® Neu used in botanical insecticide applications.The effect of botanical insecticides and extracts on behaviour were determined with three methods. These are foraging behavior, choice test Y-tube olfactometer and number of parasitized host depending on time in which insecticide are applied. The results of these experiments show that these botanical insecticides and extracts have repellent effect on parasitoids.Key Words: Venturia canescens, Bracon hebetor, Chelonus oculator, side effect, development, behaviour 123

Kafa travması önemli bir küresel halk sağlığı sorunudur. Hızlı nakil ve canlandırma yöntemlerinin gelişimiyle sağkalım oranı artmıştır. Ancak hastanede yatış süresinin uzaması sonucunda enfeksiyonlara ait ölüm ve hastalık oranı artmıştır. Enfeksiyon gelişmesi tedavi zamanını, yatış süresini ve tedavi maliyetini arttırmakta, hastaların günlük aktivite ve işe geri dönüş zamanını geciktirmekte, sonuçta önemli sosyo-ekonomik kayıplara neden olmaktadır.Bu çalışmada izole kafa travması nedeniyle yatırılıp 72 saat ve üzerinde takip edilen 299 hastanın verileri geriye dönük olarak incelenerek enfeksiyonun yatış süresini, toplam tedavi maliyetini ve son durumu nasıl etkilediği saptanmıştır.Enfeksiyonun kafa travmalı olgularda yatış süresini ortalama 19,4 gün, tedavi maliyetini ağır kafa travmalılarda 10,8 kat, orta kafa travmalılarda 4,3 kat, hafif kafa travmalı larda 5,9 kat ve genelde 9,8 kat arttırdığı görüldü. Toplam tedavi maliyeti ve yatış süresinin uzaması arasında istatistiksel anlamlı ilişki görüldü. Cinsiyetten bağımsız olarak giriş sırasındaki Glasgow koma skorunun ve yatış süresinin enfeksiyon oluşmasında önemli bir risk faktörü olduğu ortaya kondu. Enfeksiyon gelişen kafa travmalı hastalarında ölüm sıklığı, enfekte olmayan grubun 11,5 katı olarak bulundu.Çalışmamızda saptanan bazı bulgular enfeksiyon açısından riskli hastaların önceden kestirilmesi amacıyla kullanılabilir. Bu riskli olgularda enfeksiyon açısından koruma, önleme ya da tedavi başlama açısından dikkatli olunması durumunda, enfeksiyonun son duruma ve tedavi maliyetine olan yıkıcı etkileri azaltmak mümkün olabilir.Anahtar kelimeler: Kafa travması, enfeksiyon, yatış süresi, tedavi maliyeti, çıkış durumu Head trauma is an important global public healt problem. The survival rate of head trauma has been increased by improvement of transportion and resusitation techniques and wider use of intensive care units. This resulted wirh the increases in the rate of infection depending on the extent of hospitalization time. The hospitalization time is extented and the treatment cost, mortality and morbidity are increased in patients with infection.In this study, the data of 299 patients with isolated head trauma and hospitalized for more than 72 hours, were retrospectively assessed to evaluate the effects of infection on hospitalization time, total treatment cost, and outcome.The results showed that in isolated head trauma patients, the infection increased the mean time of hospitalization with 19.4 more days and the cost of treatment by 9.8 times (10.8 times in severe head trauma, 4.3 times in modarete head trauma, and 5.9 times in mild head trauma). There was statistically significant relation between total treatment cost and hospitalization time. Glasgow coma scale scores on admission and hospitalization time were found to be important risk factors for infection development. Mortality rate was found to be 11.5 times more in infected isolated head trauma patients than noninfected patients.The findings of this study may be used to predict the group of patient with risk for infection. In those patients, taking care to prevent infection and starting treatment on the right time migth be useful to decrease the negative effects of infection on costs for treatment and outcome.Key words: Head trauma, infection, hospitalization time, treatment cost, outcoma 38

Pseudococcus longispinus' un farklı süs bitkileri üzerinde (Chrysalidocarpus lutescens ve Begonia elatior) bazı biyolojik özellikleri (gelişme süreleri, ergin ömrü, cinsiyet oranı, üreme gücü, preovipozisyon, ovipozisyon, postovipozisyon süreleri, toplam nimf verimi) ve yaşam çizelgeleri belirlenmiş, çalışma, 28±1 ºC sıcaklık %65-70 orantılı nem ve 16:8 saat (aydınlık:karanlık) koşullarının sağlandığı laboratuar koşullarında yapılmıştır. P. longispinus dişilerinde gelişme süresinin 24,16±0,31 gün (C. lutescens) ile 17,40±0,40 gün(B. elatior) olduğu saptanmıştır. Erkek bireylerde ise bu sürenin 24,90±0,16 gün (C. lutescens) ile 19,05±0,32 gün (B. elatior) olduğu saptanmıştır. Ergin dişi ömrünün Begonia elatior üzerinde daha kısa (39,65±1,17 gün) ve nimf veriminin daha yüksek (273,50±14,94 adet) olduğu, Chrysalidocarpus lutescens üzerinde ise dişi ömrünün daha uzun (54,13±1,26 gün) ve nimf veriminin daha düşük (213,33±10,78 adet) olduğu tespit edilmiştir. Net üreme gücü (R0), B. elatior üzerinde 102,41 dişi/dişi ile daha yüksek, C. lutescens üzerinde ise 153,16 dişi/dişi ile daha düşüktür. Doğal artış kapasitesi (rm), B. elatior üzerinde 0,1245 dişi/dişi/gün ile daha yüksek, C. lutescens üzerinde ise 0,0854 dişi/dişi/gün ile daha düşüktür. P. longispinus' un doğal artış kapasitesinin iki konukçu üzerinde önemli faklılıklar gösterdiği saptanmıştır. The aim of this study was to determine some biological aspects (developmental time, longevity, fecundity, sex ratio, preoviposition, oviposition, postoviposition periods, number of nymphs day, number of total nymphs) and and life table of Pseudococcus longispinus on the different ornamental plants; Chrysalidocarpus lutescens and Begonia elatior. Some biological characteristic of P. longispinus was investigated in laboratory conditions of 28±1 ºC, 65-70% RH and 16:8 (light:dark) hours. Developmental time periods of female P. longispinus were 24,16±0,31 and 17,40±0,40 days for the hosts C. lutescens and B. elatior, respectively. These periods for male insects were 24,90±0,16 and 19,05±0,32 fot the same hosts, respectively. The longevity of mature females of the insect was shorter on the Begonia elatior (39,65±1,17 days). However, the number of nymphs were higher (273,50±14,94) on the same host. The longevity of mature females of the insect was longer (54,13±1,26 days) on Chrysalidocarpus lutescens . However, the number of nymphs were lower (213,33±10,78) on the same host. Net reproduction rate (Ro) was higher on B. elatior (0,1245 female/female/day). However the same value was lower on C. lutescens (153,16 female/female). Intrinsic rate (rm) was higher on B. elatior (0,1245 female/female/day). However, the same value was lower on C. lutescens (0,0854 female/female/day). It is found that intrinsic capacity of P. longispinus was significantly different on these two hosts. 53

Transferin böceklerde demir metabolizmasında rol alan önemli bir proteindir. Transferin proteininin demir taşıma fonksiyonunun yanı sıra böceklerde savunma reaksiyonlarında antibiyotik bir ajan olarak, üreme sisteminde jüvenil hormon tarafından regüle edilerek vitellojenik bir protein olarak görev aldığı bilinmektedir. Bu çalışmada model olarak seçilen Ephestia kuehniella ve endoparazitoidi Venturia canescens ilişkisinde incelenmek üzere transferin geninin moleküler karakterizasyonu ve parazitlenmiş bireylerin farklı dönemlerinde transferin geninin ekspresyonundaki değişimin belirlenmesi amaçlanmıştır. Moleküler yöntemlerin kullanımıyla gerek parazitoid yumurtasına ve gerekse larvasına karşı olası bir savunma reaksiyonunun ip uçlarının ortaya konması hedeflenmiştir. Ayrıca Ephestia transferin geninin transkripsiyonel profili ve yaralanmanın transferin ekspresyonuna etkisi ortaya konmaya çalışılmıştır. Son olarak Ephestia larvalarının bakteri ile enfeksiyonu sonucunda ortaya çıkabilecek transferin ekspresyon değişikliği saptanmıştır. Ephestia kuehniella transferin cDNA'sı revers transkripsiyon polymeraz zincir reaksiyonu (RT PCR) ve cDNA uçlarının hızlı çoğaltılması (RACE) yöntemleriyle klonlanmıştır. 2458 bç uzunluğundaki cDNA'nın 683'lik bir aminoasiti kodladığı saptanmıştır. Ortaya çıkan aminoasit sekansının incelenmesiyle Ephestia transferin geninin Chilo suppressalis'e %76, Galleria mellonella'a %75, Plutella xylostella'ya %74, Manduca sexta'ya %74, Bombyx mori'ye %73, Spodoptera litura'ya %72, Choristoneura fumiferana'ya %71 oranında benzerlik gösterdiği belirlenmiştir. Ayrıca elde edilen sekansta olası demir bağlama bölgelerinin N terminal lobda olduğu tahmin edilmektedir. Ephestia'nın baş, toraks, barsak, yağ dokusu ve ovarylerinin dissekte edilmesiyle yapılan RT PCR analizi sonucunda transferin transkriptlerinin en fazla yağ dokusunda ve ovarylerde olduğu saptanmıştır. Ephestia'nın farklı gelişme dönemlerinde transferin mRNA'sının ekspresyon profilini incelemek için yapılan Northern blot analizi sonucunda transferin ekspresyonunun en fazla görüldüğü dönemler sırasıyla otuz üç günlük larva, otuz üç günlük erkek larva ve pupadır. En düşük transferin ekspresyonu ise yumurta ve erginlerde saptanmıştır. Ephestia larvalarının steril iğne ile yaralanması sonucunda transferin ekspresyon düzeyi RT PCR ile belirlenmiş bunun sonucunda kontrol gurubuna göre artış göstermesi transferinin yara tamirinde ve bu aşamada olabilecek melanin reaksiyonlarında rolü olabileceği saptanmıştır. Önceki çalışmalarda belirtildiği gibi Ephestia larvalarının E. coli bakterisiyle enfekte edilmesiyle transferin mRNA seviyesi artış göstermiş ve bu artışın en fazla altıncı saatte olduğu ve 24 saat sonra bile kontrol grubuna göre yüksek kaldığı gözlenmiştir. Son olarak Ephestia'nın endoparazitidi olan Venturia canescens ile parazitlenmesi sonucu parazitlenmiş larvalarda transferin ekspresyon düzeyinin kademeli olarak arttığı bulunmuştur. Elde edilen sonuçlarla konukçu parazitoid ilişkisinde olası savunma reaksiyonlarında transferinin rolüne açıklık getirilmeye çalışılmıştır. Tranferrin is an iron transport protein playing an important role in iron metabolism in insects. It is also a vitellogenic protein and an antibiotic agent regulated by juvenile hormone. In this study, a full length cDNA encoding a putative iron binding transferrin in the Mediterranean flour moth (EkTrf) is characterized. The clone (2458 bp) encodes a protein of 683 amino acids with a molecular weight of approximately 76 kDa. The deduced amino acid sequence showed significant homology with known insect transferrins from Chilo suppressalis (76%), Galleria mellonella (75%), Plutella xylostella (74%), Manduca sexta (74%), Bombyx mori (73%), Spodoptera litura (72%), and Choristoneura fumiferana (71%). The EkTrf appears to have residues comprising iron binding sites only in N terminal lobe. RT PCR analysis indicated that EkTrf transcripts were predominantly abundant in the fat body and ovary. EkTrf was expressed exclusively at the final larval instars of both male and female and also in pupae. Analysis of parasitized larva of Ephestia by its endoparasitoid Venturia canescens showed that transferrin expression is induced following parasitoid challenge suggesting EkTrf may play an additional role in immunity. In similar to other reports, EkTrf increased upon bacterial infection at 6 h post treatment and remained high until 24 h. Additionally, RT-PCR analysis revealed that EkTrf was upregulated by wounding. 139

Servikal omurganın yapısal ve işlevsel bütünlüğü gerek travmayla, gerekse dejeneratif,tümöral, enfeksiyöz hastalıklarla yada cerrahi girişimler sonrasında bozulabilir. Servikalinstabilite ağır nörolojik defisitlere, hatta ölüme neden olabilme potansiyeline sahip tehlikelibir durumdur. Tedavisinde nöral ve damarsal yapıların dekompresyonu, anatomik diziliminsağlanması ve rijid bir fiksasyon esastır.Pedikül vidaları en güçlü stabilizasyon araçlarındandır. Torakal ve lomber bölgelerdekullanımları artık standartlaşmış pedikül vidalarının son yıllarda servikal bölgede deuygulanması gündeme gelmiştir. Pediküllerinin inceliği ve vertebral arterin yakın komşuluğuservikal bölgede pedikül vidalarının uygulanmasını oldukça zorlaştırır. Bölgesel anatomininiyi bilinmesi; vida giriş noktasının, açısının ve derinliğinin uygun şekilde seçilmesikomplikasyonsuz bir uygulama için şarttır.Çalışmamız subaksiyal servikal omurlarda (C3-C7) pedikül vidalama tekniğineyönelik olarak 14 kadavra üzerinde gerçekleştirilmiş morfometrik bir analizdir. Cerrahi içinyararlı olabilecek pratik değerler verebilmek amacıyla ölçümler, bir posterior cerrahi sırasındaortaya konan kemik yapılar olan lateral kitle, lamina ve spinöz çıkıntılar referans alınarakyapılmış ve bir pedikül vidasının optimum giriş noktası, uygulama açısı ve derinliği buposterior yapılarla ilişkili olarak tarif edilmiştir.Pediküllerin kraniokaudal yönde yüksekliği ortalama 7,25 mm, mediolateral yöndekigenişliği ortalama 5,6 mm olarak bulunmuştur. Toplam 140 pedikülden 13'ünün genişliğinin(%9,3) 4 mm'nin altında olduğu dikkati çekmiştir. Pedikül vidasının giriş noktası lateral kitleüzerinde üstteki faset eklem alt kenarının ortalama 2,2 mm altında, lateral kenarın 4,7 mmmedialindedir. Pedikül vidalarının medialleşme açısı ortalama 32 derece, sagittal plandalateral kitle posterior duvarıyla yaptığı açı 79 derecedir. Korpusun anterior duvarına uzanacakşekilde konmuş bir servikal pedikül vidasının 9-10 mm'si lateral kitle içinde, 5-6 mm'sipedikülde, 15-17 mm'si korpus içinde kalmakta; vidanın toplam uzunluğu ise 28-29 mmolmaktadır. Ancak bu uzunluğun 22,4 mm kadar kısa ve 37,3 mm kadar uzun olabileceği desaptanmıştır. Tüm bu bulgular hem ölçülen seviyeye göre, hem de ölçülen kadavraya görebelirgin değişiklikler göstermektedir. Bu bulgu, ameliyat öncesi radyolojik yöntemlerleyapılacak bir planlamanın pedikül vidalamasındaki önemini göstermektedir.Anahtar kelimeler: Servikal omur, pedikül vidası, cerrahi anatomi The structural and functional integrity of the cervical spine may be disturbed by meansof trauma, degenerative conditions, tumors, infectious diseases, and surgical interventions.Cervical instability is a serious condition and may cause severe neurological deficits, andeven death. In the treatment of such instability, neurovascular decompression, anatomicreduction, and a rigid fixation are essential.Pedicle screws are one of the strongest stabilization tools. Their usage in the thoracicand lumbar areas are well-established, and cervical usage has been popularized recently.Slender pedicle morphology and close neighborhood of the vertebral artery make difficult theplacement of pedicle screws in the cervical region. For a safe placement, a sound knowledgeof regional anatomy, choosing the suitable insertion point, angle, and depth of the screw aremandatory.Our study is a morphometric analysis of 14 cadaver spines regarding pedicle screwplacement in subaxial cervical vertebrae (C3-C7). In order to obtain surgically-relevantpractical values, the measurements were obtained and described related to the bony structuressuch as lateral mass, laminae, and spinous processes, which are exposed during a posteriorsurgery.Average cranio-caudal height of the pedicles was 7,25 mm and medio-lateral widthwas 5,6 mm. The width of 13 of the total 140 pedicles (9,3%) were noticed to be less than 4mm. The insertion point of the screw was 2,2 mm below the inferior edge of the superiorfacet, and 4,7 mm medial to the lateral border of lateral mass. The average medializationangle was 32 degrees, and the sagittal angle between the pedicle axis and the posterior wall ofthe lateral mass was 79 degrees. When a pedicle screw was put on in a fashion that it reachedto the anterior wall of the corpus; its 9 to 10 mm were in lateral mass, 5 to 6 mm were in thepedicle, and 15 to 17 mm were in the corpus. However, it was found that this length can beshort as 22,4 mm, and long as 37,3 mm. All those measurements showed considerabledifferences between levels and cadavers. This finding shows importance of preoperativeradiographical planning.Key words: Cervical vertebra, pedicle screw, surgical anatomy 39

Bu çalışma ile yumurta-larva parazitoiti Chelonus oculator'un konukçusu Cadra cautetta üzerinde dört farklı sıcaklık derecesinde (15±1°C, 20±1°C, 25±1°C, 3Q±1°C ) %60-70 orantılı nem ve 16:8 aydınlık:karanlık koşullarda bazı biyolojik özellikleri incelenmiş, ayrıca 25°C'de, parazitoitin temel parazhleme davranışlan ve süperparazttizmin etkileri belirlenmiştir. Parazitoitin en uzun yaşam süresi 43± 0.89 gün ile 20°C'de, en kısa yaşam süresi 17.12±1 gün ile 30°C'de belirlenmiştir. Parazitoitin gelişme süresi sıcaklığın 15°C'den 20, 25 ve 30°C'ye çıkmasıyla kısalmıştır. Dişi parazitoitin gerçek doğurganlığı 25°C'de en yüksek seviyededir. Ayrıca sıcaklık artışının parazitoitin ergin büyüklüğünü olumlu yönde etkilediği bulunmuştur. Cinsiyet oranının 15°C dışında diğer üç sıcaklık derecesinde erkekler lehinde olduğu belirlenmiştir. Parazitoitin gelişme eşiği 12.5°C, termal konstantı ise 489.3gün derece olarak hesaplanmıştır. Parazitoitin parazrtlenmiş ve parazitlenmemiş konukçularda davranışları test edilmiş, parazitoitin parazitlenmiş konukçuları algıladığı ve bu nedenle de farklı tepkilerde bulunduğu belirlenmiştir. Süperparazitizm 'çalışmalarında iki parazitleme arasındaki süre, konukçu yoğunluğu, çiftleşmenin süperparazitizme olan etkisi belirlendikten sonra konukçu yumurtaları 1, 2, 3 kez parazitletilmiş. ve parazitletme sonucu oluşan bireylerin gelişme süreleri, ergin büyüklükleri ve çıkış oranlan belirlenmiştir. Sonuçlara göre, 2 ve 3 kez parazitletilmiş konukçulardan çıkış yapan parazitoitlerin gelişme süreleri, 1 kez parazitletilen konukçulardan çıkış yapan parazitoitlerin gelişme sürelerinden daha uzun bulunmuştur. Parazitoitin ergin büyüklüğü de süperparazitizmden etkilenmiştir. İki ve üç kez parazitletilmiş konukçulardan çıkış yapan parazitoitler, bir kez parazitletilen konukçulardan çıkış yapan parazhoitlerden daha küçüktürler. Bir kez parazitletilen konukçularda %63.25'lik, iki kez parazitletilen konukçularda % 42.79'luk, üç kez parazitletilen konukçularda %37.50'lik başarılı bir parazitoit çıkışı saptanmıştır. 2005, 92 sayfa Anahtar kelimeler: Chelonus oculator, sıcaklık, biyoloji, davranış, süperparazitizm. this study, some biological relations between an egg-larval parasitoid Chelorms oculator and a host Cadra cautella were investigated at four different temperatures (15±l°C, 20±1°C, 25±1°C, 30±1°CX 60-70 % relative humidity and 16L:8D photoperiod. In addition oppositional behaviour and the effect of superparasttism were determined at 25°C. Adult longevity was 43±0.89 days at 20°C, whereas it decreases to 17±1 days at 30°C. Development time decreased significantly with increasing temperature within the range of 15-30°C. The realised fecundity of the female parasitoid was found to be high at 2S°C. However, The size of the adult parasitoid was affected positively with increasing temperature. The sex ratio was male biased, except at 15°C. The temperature threshold for Chelorms oculator was 12.5°C and the number of degree- days required for their development was 489.3. The behaviour of parasitoid on parasitized and unparasitized host was tested. It was seen that Parasitoid perceived the parasitized hosts and showed different reactions to these hosts. In the study of superparasitism, firstly the effects of the time on two parasitisation, host density and mating were determined on the superparasitism. Parasitoid were reared from eggs of Cadra cautella containing 1, 2, and 3 parasitoid eggs. The effects of superparasitism on the development times, adult size and survival rates were investigated. As a result, development time was found to be significantly longer when the host was two or three times parasitized, as opposed to one parasitoid eggs. Abo parasitoid adult size was affected by superparastism, with significantly smaller parasHoids eclosing from host containing two or three, as opposed to one parasitoid egg. Chelorms achieved to eclose from singly parasitized host in a rate of 63.25 %, which decreased to 42.79 %, in the host with two eggs, and 37.50 % in the host with three eggs. 2005, 92 pages Key Words: Chelorms oculator, temperature, biology, behaviour, superparasitism. 101

ÖZET Doktora Tezi ANKARA İLİNDE OTSU BİTKİLERDE APHIDOIDEA TÜRLERİ ÜZERİNDE TAKSONOMİK ARAŞTIRMALAR Işıl ÖZDEMİR Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Bitki Koruma Anabilim Dalı Danışman: Prof. Dr. Neşet KILINÇER Ankara ilinde 2000-2004 yıllan arasında yürütülen bu çalışmada Aphidoidea (Homoptera) üst familyasından, S alt familyaya bağlı 7 tribus, 37 cins, 20 alt cinse bağlı toplam 81 tür yabani otsu bitkiler üzerinden tespit edilmiş olup, bunların 4 adedi cins, 74 adedi tür, 3 adedi alt tür olarak kesin tanıları yapılmıştır. 12 adedinin daha önce ülkemizde yapılan çalışmalarda rastlanılmamış olması nedeniyle Türkiye faunası için yeni kayıt olabileceği düşünülmektedir. Bir adet dünya için cins düzeyinde yeni tür bulunmaktadır. Çalışmada saptanan yaprakbitlerinden Aphis, Brachycaudus, ve Uroleucon cinsi tür zenginliği ile başta gelmiş ve bu cinslere bağlı Aphis cracdvora Koch, Aphis fabae Scopoli, Brachycaudus (Acaudus) cardui (Linnaeus), Uroleucon sonchi (Linnaeus) bölgede en yaygın türler olmuştur. Bunları Aphis spp., Brevicoryne brassicae (Linnaeus), Hayhurstia atripüds (Linnaeus), Hyadaphis coriandri (Das), Hyperomyzus lactucae (Linnaeus), Myzus (Nectarosiphon) persicae (Sulzer) izlemiştir. Bölgenin flora zenginliğine bağlı olarak oldukça çeşitli bir yaprakbiti faunasına sahip olduğu, bu çalışma ile ortaya çıkarılmıştır. 2004, 188 sayfa ANAHTAR KELİMELER: Aphidoidea, Aphididae, yabani bitki, sekonder konukçu ABSTRACT PhD. Thesis DETERMINATION OF APHIDOIDEA (HOMOPTERA) SPECIES ON WILD PLANTS IN ANKARA PROVINCE Işıl ÖZDEMİR Ankara University Graduate School of Natural and Applied Sciences Department of Plant Protection Supervisor: Prof. Dr. Neşet KILINÇER In this study, the superfamily Aphidoidea (Homoptera) on wild plants was investigated in Ankara province during 2000-2004. Totaly 81 species were determined belonging to 5 subfamily, 37 genus, 20 subgenus and 4 genus, 3 subspecies. 12 species were found to be new record for Turkish aphid fauna and one species is a new record for world aphid fauna. This species could be identified in genus level. The genus Aphis [Aphis craccivora Koch, Aphis fabae Scopoli], Brachcaudus [Brachycaudus (Acaudus) cardui (Linnaeus)] and Uroleucon (Uroleucon) sonchi (Linnaeus) were found to be the most common and widely distributed species. Aphis spp., Brevicoiyne brassicae (Linnaeus), Hayhurstia atriplicis (Linnaeus), Hyadaphis coriandri (Das), Hyperomyzus lactucae (Linnaeus), Myzus (Neetaroslphon) persicae (Sulzer) were also common in the Region. As a conclusion, it has been revealed that the variety of aphid fauna in this region depends on the rich wild plant flora. 2004, 188 pages Key Words: Aphidoidea, Aphididae, wild plant, secondary host 208

Uf?V ÖZET Doktora Tezi CHELONUS OCULATOR PANZER (HYMENOPTERA: BRACONIDAE) İLE KONUKÇULARI SPODOPTERA WTORAL1S (BOISDUVAL) VE EPHESTIA KUEHNIELLA ZELLER ARASINDAKÎ BİYOLOJİK İLİŞKİLER VE ALDICARB'EM PARAZİTOİD ÜZERİNE ETKİLERÎNİN RADYOİZOTOP İZLEME TEKNİĞİ İLE ARAŞTIRILMASI Dilan ÖZMEN Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Bitki Koruma Anabilhn Dalı Danışman: Prof. Dr. Neşet KILINÇER Bu çalışma ile, yumurta-larva parazitoidi Chelonus oculator'an, laboratuvar koşullarında, iki farklı konukçusu ile biyolojik ilişkileri incelenmiş ve aldicarb'ın parazitoide etkileri radyoizotop izleme tekniği ile belirlenmiştir. Parazitoid için uygun konukçu yaşı, 24 saatten olgun Eplıestia kuehniella yumurtaları olarak belirlenmiştir. C. oculator'un ömrü; dişiler için en uzun 163 ± 23, erkekler için 14.1 ± 2.3 gün bulunmuştur. Ephestia kuehniella üzerinde ortalama gelişme suresi, dişi ve erkeklerde 58.6 ± 0.09, 55.9 ± 0.06 gun; yumurta verimi, ortalama 2344.0 ± 222.S birey; cinsiyet oranı 2.5:1 (erkek:dişi); net üreme gücü ise 668.8 dişi/dişi olarak belirlenmiştir. C. oculator'an 2 kereden fazla çiftleşmesinin meydana gelen dişi birey sayışım artırdığı bulunmuştur. Parazitoidin doğal konukçusu Spodoptera littoralis Özerinde gelişme süresi 18.4 ± 03 günde tamamlanmıştır. Paraatizmin, s. littroralis'm besin tüketimini azalttığı, parazitli larvaların 32.9 ± 0.6 cm2, sağlıklı larvaların 1433 ± 6.5 cm2 yaprak alam tükettikleri belirlenmiştir. Parazitli S. littoralis larvalarına yedirme yoluyla uygulanan `C-aldicarb kalıntıları, uygulamadan 48 saat sonra konukçu dışkısında %75.4 ±32 oranında bulunmuştur. Parazitoidin oldukça yüksek üreme gücüne sahip olduğu, K kuehniella üzerinde kolaylıkla üretiminin yapılabileceği, S. lluoaralts'm besin tüketimini önemli ölçüde azalttığı, aldicarb uygulaması yapılan pamuk alanlarında, konukçusunun zararlı olduğu dönemde, pestisit kalıntısından etkilenmeyeceği sonuçlan elde edilmiştir. 2004, İSO sayfa ANAHTAR KELİMELER: Chelonus oculator, biyoloji, yaşam çizelgesi, besin tüketimi, insektisit kalıntısı, parazitoid * * ABSTRACT Ph.D. Thesis BIOLOGICAL RELATIONS BETWEEN CHELONUS OCVLATOR PANZER (HYMENOPTERA: BRACONIDAE) AND ITS HOST SPODOPTEİRA LTTTORALIS (BOİSDUVAL) AND EPHESHA KUEHNIELLA ZELLER AND INVESTIGATION OF THE EFFECTS OF ALDICARB ON THE PARASITOID BY RADIOISOTOPE TRACER TECHNIQUE Dilan ÖZMEN Ankara University Graduate School of Natural and Applied Sciences Department of Plant Protection Supervisor Prof. Dr. Neşet KILINÇER This study was carried out to determine the biological relations between egg larval parasitoid Chelonus oculalor and its two different hosts under the laboratory conditions. The effects of aldicarb on parasitoid was determined by radioisotope tracer technique. Suitable host age was determined as Epheslia kuehniella eggs older than 24 hours. The maximum longevity and mean development time of C. oculalor were 163 ± 23 and 58.6 ± 0.09 day for females, and 14.1 ± 2 J and 55.9 ± 0.09 day for males, respectively. The mean fecunditiy, sex ratio and the net reproduction rate were 2344.0 ± 222.S parasitoid, 2.5:1 (male:female), 668.8 female/female, respectively. It was found that the number of produced females was increased by the parasitoid mate more man two times. Development time of C. oculalor was determined 1 8.4 ± 0.3 day on Spodoptera littoralls, natural host of parasitoid. Food consumption of S. littoralls decreased because of parasitization. Parasitized larvae and unparasitized larvae consumpted 32.9 ± 0.6 and 143 J ± 6.5 cm2 leaf area, respectively.,4C-aldiearb residues, which were applied to parasitized S. littoralls larvae by feeding, were found 75.4 ± 32% of initially applied radioactivity, in larval feces after 48 hours of application. As a result of this research, it was found that, parasitoid had a very high fecundity, reared on £ kuehniella easily, reduced food consumption of SJIttoralts drastically and was not affected by aldicarb residues when its host harmfull to cotton fields. 2004, 150 pages Key Words: Chelonus oculalor, biology, life table, food consumption, insecticide residues, parasitoid 161

ÖZET DOKTORA TEZÎ PARAZİTOÎT BRACON HEBETOR SAY. (HYMENOPTERA : BRACONIDAE) ÎLE KONUKÇULARI PLODIA INTERPUNCTELLA HUBNER (LEPIDOPTERA : PYRALIDAE) VE EPHESTIA KUEHNIELLA ZELLER (LEPIDOPTERA : PYRALIDAE) ARASINDAKİ BİYOLOJİK İLİŞKİLER ÜZERİNE ARAŞTIRMALAR Seren DABBAĞOĞLU Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Bitki Koruma Anabilim Dalı Danışman : Prof. Dr. Neşet KILINÇER Bu çalışmada, parazitoit Bracon hebetor ile konukçulan Ephestia kuefmlella ve Plodia interpunctella arasındaki biyolojik ilişkiler ve parazitoidin soğukta depolanabilin esi araştırılmıştır. Biyolojik ilişkilerin incelendiği denemeler 25 ± 1 °C sıcaklık, %60-70 orantılı nem, 16 : 8 aydınlık : karanlık koşulların sağlandığı iklim odasında, soğukta depolama denemeleri ise +8 °C 'de gerçeldeştirilmistir. Denemelerde, farklı iki konukçu üzerinde parazitoidin, ortalama ömrü, paralizledigi konukçu sayısı, parazitlediği konukçu sayısı, bırakılan yumurta sayısı, meydana gelen birey sayısı ve gelişme süreleri, cinsiyet oranı, yumurta açılma süresi, larva gelişme suresi, pupa süreleri belirlenmiş ve beslenme ile çiftleşme davranışları incelenmiştir. Ayrıca parazitoit ergin ve pupalarının düşük sıcaklık derecesinde depolanabilirliğide araştırılmıştır. Her iki konukçu üzerinde de yapılan denemelerde parazitoidin ömür uzunluğunun konukçu farklılığından etkilenmediği ve dişi bireylerin erkek bireylere göre daha uzun yaşadığı belirlenmiştir. îki konukçu üzerinde yetiştirilen parazitoit dişilerinin paralizledigi, parazitlediği konukçu sayısı ve bırakılan yumurta sayısının konukçuya göre değişmediği aralarında fark olmadığı belirlenmiştir. Aynı şekilde meydana gelen birey sayısında da konukçudan kaynaklanan fark görülmemiştir. Meydana gelen bireylerin ise gelişme süreleri iki konukçu arasında farklı bulunmuş konukçu E. kuehnlella üzerinde gelişme suresinin çok az da olsa daha kısa olduğu belirlenmiştir. Konukçu E kuehniella üzerinde yetiştirilen parazitoit bireylerin cinsiyet oranı 1 : 0.77 (erkek : dişi) iken, konukçu P.interpunctella üzerinde 1 : 0.32 olarak belirlenmiştir. Konukçu E. kuehniella ve P. interpunctella üzerinde gelişen farklı sayıdaki (1-11) bireylerin yumurta açılım süreleri arasında fark görülmemiştir. Aynı şekilde iki konukçu üzerinde de oluşturulan 1 1 farklı grubun larva gelişim sureleri ve pupa gelişim süreleri arasında da fark görülmemiştir. Parazitoit B. hebetor'un her iki konukçu üzerinde yetiştirilen pupa ve erginleri +8 °C sıcaklıkta 15, 30, 45, 60, 75 gün süreyle depolanmıştır. Depolama sureleri sonrası 15 ve 30 gün depolanmış ergin bireylerin yaşayabildiği, paralizleme ve parazrtleme yaptığı ve yumurta bıraktığı belirlenmiştir. Depolama süresi arttıkça yaşayan birey sayısı, paralizlenen ve parazitlenen birey sayısının azaldığı görülmüştür. Aynı şekilde pupa olarak depolanan bireylerde de 15 ve 30 günlük depolama sonrası diğer depolama sürelerine göre daha fazla parazitoidin yaşadığı depolama suresi artdıkça yaşam suresi ve performansın azaldığı belirlenmiştir. 2004, 123 sayfa ANAHTAR KELİMELER : Bracon hebetor, Ephestia kuehniella, Plodia interpunctella, parazMot, konukçu, soğukta depolama i ABSTRACT Ph.D. Thesis INVESTIGATION ON SOME BIOLOGICAL RELATIONSHIP BETWEN BRACON HEBETOR SAY (HYMENOPTERA : BRACONIDAE ), EPHESTIA KUEHNIELLA ZELLER ( LEPIDOPTERA : PYRALIDAE ) AND PLODIA INTERPUNCTELLA HUBNER (LEPIDOPTERA : PYRALIDAE) Seren DABBA?O?LU Ankara University Graduate School of Natural and Applied Sciences Depertmant of Plant Protection Supervisor : Prof. Dr. Neşet KILINÇER In this research, the biological relations between parasitoid B. hebetor and its hosts Ephestia kuehniella and Plodia interpunctella were studied. Assays were carried out at 25 ± 1 °C, 60-70 % relative humidity and 1 6L : 8D h photoperiod in climate room. Longevity, number of paralised and parasitised hosts, fecundity, produced offspring and developmental periods, sex ratio, incubation period, larval and pupal period on two different hosts were determined, and mating behaviors were investigated. In addition, it was researched mat if parasitoid could be stored at low temperatures. Longevity of parasitoid wasn't offected by different hosts and females lived much more than males on both hosts in assays. Number of paralised and parasitised hosts by female parasitoids reared on two hosts was determined, and it was also determined that fecundity didn't change for different hosts and there was no difference between then. In addition, no difference between hosts for number of offsprings was not obtained. It was found that there was a difference between between two hosts for developmental periods of offsprings and developmetal periods on E. kuehniella was less than the other. Sex ratio of progeny slightly more on E. kuehniella was 1 : 0.77 (M : F) where as on P. interpunctella was 1 : 0.32 (M : F ). No difference was found betwenn individiuals reared on K kuehniella and P. interpunctella for egg periods. In addition no difference was determined between 1 1 different grubs constructed on two hosts for larval and pupal developmental periods. Pupae and adults of B. hebetor reared on two hosts were stored 15, 30, 45, 60, 75 days at +8 °C. At the end of these periods adult stored for 15 and 30 days could live, paralize and parasitise and lay egg. It was also determived that, when storage period increased number of living paralised and parasitised individuals decreased. The some results were obtained for individuals stored as pupae. 2004, 123 pages Key Words : Bracon hebetor, Ephestia kuehniella, Plodia interpunctella, parasitoid, host, cold storage. 135

ÖZET Yüksek Lisans Tezi PARAZÎTOfT Anagyrus pseudococci Girault (Hymenoptera: Encyrtidae) tLE KONUKÇUSU Planococcus citri (Risso) (Homoptera: Pseudococcidae) ARASINDAKİ BAZI BİYOLOJİK İLİŞKİLER ÜZERİNE ARAŞTIRMALAR Sevilay ÇALIŞIR Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Bitki Koruma Anabilim Dalı Danışman: Prof. Dr. Neşet KILINÇER Bu çalışmada Planococcus citri (Risso)' nin altı, 12 ve 18 gün yaşlı nimfleri ile Anagyrus pseudococci Girault' nin bazı biyolojik ilişkileri çalışılmıştır. Denemeler 28±1 °C sıcaklık, %60-65 orantılı nem, 16:8 (aydınlık: karanlık) koşulların sağlandığı iklim odasında gerçekleştirilmiştir. Denemede farklı yaşlardaki turunçgil unlubiti nimflerinde parazitoitin ortalama ergin ömrü, ortalama gelişme süresi, cinsiyet oranı, bir dişinin meydana getirdiği ortalama birey sayısı, parazitlenen bireylerde mumya oluş süresi, parazitleme sonucu oluşan kapsüUeme reaksiyonu belirlenmiş ve parazitoitlerin farklı iki yaştaki turunçgil unlubiti nimflerinde yaşam çizelgeleri oluşturulmuştur. Denemeler sonucunda parazitoitin 12 ve 18 gün yaşlı turunçgil unlubitlerini terci ettiği, altı gün yaşlı nimflere yumurta bırakmadığı, ancak bunlar üzerinde konukçudan beslenme davranışı gösterdiği saptanmıştır. Parazitoitin dişi ömrü altı, 12 ve 18 gün yaşlı turunçgil unlubitlerinde sırasıyla ortalama 11.15±0.68, 14.35±0.52 ve I4.60±0.62 gün olarak belirlenmiştir. 12 ve 18 gün yaşlı turunçgil unlubiti nimflerinde parazitoitin dişi gelişme suresi sırasıyla 13.20±0.09 ve 13.1 5±0. 1 8 gün iken, erkek gelişme süresi sırasıyla I2.45±0.11 ve 12.35±0.I5 gün olarak belirlenmiştir. Parazitoitin cinsiyet oranı 12 gün yaşlı nimflerde 1:0.75 (erkek: dişi), 18 gün yaşlı nimflerde 1:0.88 (erkek: dişi) olarak bulunmuştur. Parazitlenen bireylerin mumya oluş süreleri 12 ve 18 gün yaşlı turunçgil unlubiti nimflerinde sırasıyla ortalama 8.10±0.07, 8.00*0.13 gün olarak belirlenmiştir. Parazitoitin meydana getirdiği toplam yavru sayısı ise 12 ve 18 gün yaşlı turunçgil unlubiti nimflerinde sırasıyla ortalama 30.45±1.1 birey/dişi ve 45.95*2.2 birey/dişi olarak saptanmıştır. Parazitoitlerin unlubitlere bıraktığı yumurtaların bir kısmının kapsülleme reaksiyonuna maruz kaldığı belirlenmiştir. Toplam ve etkili kapsüUeme oranlan 12 gün yaşlı unlubit nimflerinde sırasıyla %3 1.80 ve %28.30, 18 gün yaşlı unlubit nimflerinde ise sırasıyla %70.46 ve %59.1I olarak saptanmıştır. Elde edilen verilerle parazitoitin yaşam çizelgesi oluşturulmuştur. 12 gün yaşlı turunçgil unlubiti nimflerinde gelişen parazitoitin döl süresi (T0) 13.2 gün, net üreme gücü (Ro) 9.33 dişi/dişi ve doğal artış kapasitesi (r`) 0.1 15±0.00 dişi/dişi/gün olarak belirlenmiştir. Bu değerler 18 gün yaşlı unlubit nimfleri üzerinde yetiştirilen parazitoitler için döl süresi (T0) 13.15 gün, net üreme gücü (Ro) 4.86 dişi/dişi ve doğal artış kapasitesi (r`) 0.077±0.00 dişi/dişi/gün olarak saptanmıştır. 2004, 80 sayfa ANAHTAR KELİMELER: Planococcus citri, Turunçgil unlubiti, Anagyrus pseudococci, biyoloji, mumya, kapsülleme reaksiyonu, yaşam çizelgesi ABSTRACT Master Thesis INVSETIGATION ON SOME BIOLOGICAL RELATIONSHIPS BETWEEN PARASITOID Anagynts pseudococci Girault (Hymenoptera: Encyrtidae) AND HOST Planococcus cttri (Risso) (Homoptera; Pseudococcidae) Sevilay ÇALIŞIR Ankara University Graduate School of Natural and Applied Sciences Department of Plant Protection Supervisor: Prof. Dr. Neşet KILINÇER In this study, some biological relations between Anagyrus pseudococci and 6, 12 and 18 old days nymph of Planococcus cttri were investigated at 28±1 °C temperature, 60-65% relative humidity and 16L: 8D photoperiod conditions. In this research, adult longevity of parasitoid, developmental times from egg to adult, sex ratio, real fecundity, mummification times, encapsulation because of parasitization were investigated. And the life tables of parasitoid for two different ages of citrus mealybug nymphs are prepared. It was found that the parasitoid prefers the 12 and 18 old days nymph of citrus mealybug. Egg laying did not occur for 6 old days nymph. For this nymphal stage host feeding was observed. The adult female longevity for 6, 12 and 18 old days nymph were found I1.15±0.68, 14.35±0.52, 14.60±0.62 days respectively. The male adult longevity for 6, 12 and 18 old days nymph was 6.40±0.30, 6.75±0.21 and 7.05±0.28 days as average, respectively. On the 12 and 18 old days nymph while the developmental period was averagely 13.20±0.09 and 13.1 5±0. 1 8 days respectively for parasitoid female, it was 12.45±0.11 and 12.35±0.15 days, respectively for males. The sex ratio was found 1:0.75 for 12 old days nymph and 1:0.88 for 18 old days nymph for (male: female). The mummification times of parasitoid on 12 and 18 old days nymph were found 8.10±0.07, 8.00±0.13 days respectively. The mean number of eggs produced per female for the parasitoid on 12 and 18 old days nymph were found 39.45±1.1 and 45.95±2.2. encapsulation was observed for some of the eggs. The aggregate and effective encapsulation ratios were found 31.80% and 28.30% for 12 old days nymph and 70.46% and 59.14% for 18 old days nymph. With the results of the investigation the life table of me parasitoid is formed. For the parasitoid on 12 old days nymph the generation time (T0) was found 13.2 days, net reproductive rate (Ro) was found 9.33 femakle/female and rate of increase (r`) was found 0.1 15±0.00 female/female/day. The values for 18 old days nymph were found as T0= 13.15 days, Ro= 4.86 female/female and r`= 0.077*0.00 female/female/day. 2004, 80 pages Key words: Planococcus citri, Citrus mealybug, Anagyrus pseudococci, biology, mummification, encapsulation, life table 88

ÖZET Yüksek Lisans Tezi PARAZİTOİT Anagyrus pseudococci (GIRAULT) (HYMENOPTERA:ENCYRTIDAE) İLE KONUKÇUSU Planacoccnsflcus (SIGNORET) (HOMOPTERA:PSEUDOCOCCIDAE) ARASINDAKİ BİYOLOJİK İLİŞKİLER ÜZERİNE ARAŞTIRMALAR GÖKNUR GÜLEÇ Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Bitki Koruma AnaBilim Dalı Danışman: Prof. Dr. Neşet KILINÇER Planococcus flcus ' u parazitleyebilen Anagyrus pseudococci 'nin bazı biyolojik özellikleri (parazitoitin gelişme süresi, ergin ömrü, cinsiyet oranı, meydana getirdiği ortalama birey sayısı, mumya oluş süreleri vb.) incelenmiştir. Çalışmalar 28°C sıcaklık, % 60-65 orantılı nem ve 16:8 (aydınlık: karanlık) koşulların sağlandığı laboratuvar ortamında yapılmıştır. Çalışmalarda asma unlubitinin üç farklı konukçu yaşı (dokuz, 15 ve 21 gün yaşlı bireyler) kullanılmıştır. Sonuçta; parazitoitin en çok 21 gün yaşlı asma unlubiti nimflerine yumurta bıraktığı, dokuz gün yaşlı nimflere yumurta bırakmadığı ancak bunlar üzerinde konukçudan beslenme davranışı gösterdiği saptanmıştır. Parazitoitin 15 ve 21 gün yaşlı bireylerde dişi gelişme süreleri sırasıyla ortalama 17.7±0.39 ve 16.65±0.25 gün, erkek gelişme süreleri ise ortalama 16.85±0.29 ve 15.25±0.09 gün olarak bulunmuştur. Parazitoitin dişi ömrü dokuz, 15 ve 21 gün yaşlı bireylerde sırasıyla ortalama 8.5±1.15, 14.8+0.98 ve 15.65+0.92 gün olarak belirlenmiştir. Bu değerler parazitoitin erkek ömrü için 5.87±0.45, 7.3±0.43 ve 6.7±0.54gün olarak saptanmıştır. Parazitoitin cinsiyet oranı 1:0.912 (erkekdişi) olarak bulunmuştur. Parazitoitin meydana getirdiği toplam yavru sayısı 15 ve 21 gün yaşlı asma unlubiti nimflerinde sırasıyla ortalama 22.35±1.68 birey/dişi ve 34.8±2.56 birey/dişi olarak tespit edilmiştir. Parazitoitin mumya oluş süreleri 15 ve 21 gün yaşlı asma unlubiti nimflerinde sırasıyla ortalama 7.85+0.11 ve 8.65±0.11 gün olarak bulunmuştur. Toplam ve etkili kapsüllenme oranlan 15 gün yaşlı asma unlubiti nimflerinde sırasıyla %49.73 ve %25 olarak, 21 gün yaşlı asma unlubiti nimflerinde ise %60.36 ve %37.51 olarakbelirlenmiştir. Elde edilen verilerle parazitoitin yaşam çizelgesi oluşturulmuştur. 15 gün yaşlı asma unlubitinde gelişen parazitotin döl süresi (T0)=23.49 gün, net üreme gücü (Ro)=5.15 dişi/dişi ve doğal kalıtım yeteneği (rm)=0.0698 dişi/dişi/gün olarak saptanmıştır. Bu değerler 21 gün yaşlı asma unlubitinde gelişen parazitoit için T0=22.39 gün, R

ÖZET Doktora Tezi ANKARA'DA PSEUDOCOCCIDAE (HOMOPTERA:COCCOIDEA) TÜRLERİ VE DOĞAL DÜŞMANLARI İLE ZARARLI PHENACOCCUS ACEPJS (SIGNORET)'İN BİYO- EKOLOJİSİ ÜZERİNDE ARAŞTIRMALAR Mehmet Bora KAYDAN Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Bitki Koruma Anabilim Dalı Danışman: Prof.Dr. Neşet KILINÇER 2001-2003 yıllan arasında yapılan çalışma iki ana başlık altında yürütülmüştür. Çalışmanın ilk bölümünde Ankara'da Pseudococcidae (Homoptera:Coccoidea) faunasına ait türlerin saptanması amacıyla 2001-2003 yıllan arasında survey çalışmaları yapılmıştır. Yapılan faunistik çalışma sonucunda 20 cinse ait toplam 54 tür tespit edilmiş olup, bu türlerden Atrococcw ater Goux, 1941, Atrococcus parvulus (Borchsenius), Coccidohystrix artemisia (Kiritchenco), Heliococcus sulci (Goux), Heterococcopsis opertus Borchsenius, Heterococcus nudııs (Green), Heterococcus trilici (Kiritchenko), Longicoccus affinis (Ter-Grigorian), Longicoccus clarus (Borchsenius), Longicoccus festucae (Koteja), Longicoccus longhentris (Borchsenius), Longicoccus psammophilus (Koteja), Mirococcopsis elongatus Borchsenius, Mirococcopsis stipae (Borchsenius), Neotrionymus monstatus (Ter-Grigorian), Peliococcopsis priesneri (Laing), Peliococcus sahiae Hadzibejli, Peliococcus tritubulatus Kiritchenko, Phenacoccus ferulae Borchsenius, Phenacoccus interruptus Green, Phenacoccus loiki Danzig, Phenacoccus phenacoccoides (Kiritchenko), Phenacoccus transcaucasicus Hadzibejli, Puto palinuri Marotta & Tranfaglia, Rtpersiella periolanus Goux ve Spilococcus mamillariae (Bouche) Türkiye unlubit faunası için, Atrococcus sp.n ve Stipacoccus sp.n. dünya pseudococcid faunası için yeni kayıt niteliğindedir. Çalışmanın ikinci bölümünde ise Ankara'da Fraxinus excelisor, üzerinde yüksek populasyonlar ouşturduğu saptanan Phenacoccus aceris'in biyo-ekolojisi, doğa koşullarında 2001-2003 yıllan arasında incelenmiş, yine aynı yıllar arasında unlubitin Acer negundo, A. pseudoplatanus ve F. excelsior üzerindeki biyolojisi doğa koşullarında tespit edilmiştir. Çalışma sonucunda, P. aceris'in Ankara koşullarında ergin olana kadar erkeklerin S, dişilerin 4 dönem geçirdikleri, dişilerin yumurtalannı vücudunun arka kısmında oluşturduğu yumurta kesesi içerisinde depoladığı, I. ve II dönem larvaların yaz mevsimi boyunca konukçulannın yapraklarında beslendiği ve beslenme yeri tercihi olmadıkları fakat genellikle saklı yerlerde bulundukları tespit edilmiştir. Yapraklarda beslenen II. dönem larvaların kışlamak üzere konukçulannın dal ve gövdelerine göç ederek burada deri değiştirdikleri, dişilerin III. dönem larva, erkeklerin ise pupa döneminde bu alanlarda toplu halde keçemsi bir kese içerisinde kışı geçirdikleri belirlenmiştir. Ergin dişi ve erkekler Mart ayında görülmüş olup dişiler erkekler ile çiftleşerek Nisan ayında yaprak ve dallarda yumurta kesesi oluşturarak yumurta bıraktıktan tespit edilmiştir. Yapılan çalışma sonucunda P. aceris bireylerinin tüm biyolojik dönemlerinin beslenme ve kışlama yöneyi seçimlerinin olmadığı belirlenmiştir. Aynca, P. aceris'in yumurta sayısının konukçulara göre farklılık gösterdiğide belirlenmiştir. 2004, 291 sayfa Anahtar Kelimden Pseudococcidae, Phenacoccus aceris, Biyo-ekoloji, Populasyon dinamiği, Doğal düşmanlar, Ankara, Türkiye ABSTRACT Ph.D. Thesis DETERMINATION OF PSEUDOCOCCIDAE (HOMOPTERA:COCCOIDEA) SPECIES, THEIR NATURAL ENEMIES, AND INVESTIGATIONS ON BIO-ECOLOGY OF PHENACOCCUSACERIS (SIGNORET) IN ANKARA PROVINCE. Mehmet Bora KAYDAN Ankara University Graduete School of Natural and Applied Sciences Department of Plant Protection Supervisor: Prof.Dr. Neşet KILINÇER The study was conducted under two main subject between 2002 and 2003 At the first part of the research, survey studies were conducted between 2001 and 2003 to determine the fauna of Pseudococcidae (Homoptera:Coccoidea) of Ankara province. In this study 54 species belonging to 20 genera of the Pseudococcidae family were determined. Atrococcus ater Goux, Atrococcus parvulus (Borchsenius), Coccidohystrix artemisia (Kiritchenco), Heliococcus sulci (Goux), Heterococcopsis opertus Borchsenius, Heterococcus nudus (Green), Heterococcus trilici (Kiritchenko), Longicoccus qffinis (Ter-Grigorian), Longicoccus clams (Borchsenius), Longicoccus feslucae (Koteja), Longfcoccus longiventris (Borchsenius), Longicoccus psammophilus (Koteja), Mirococcopsis elongatvs Borchsenius, Mirococcopsis stipae (Borchsenius), Neotrionymus nonstatus (Ter-Grigorian), Peliococcopsis priesneri (Laing), Peliococcus sahiae Hadzibejli, Peliococcus tritubulatus Kiritchenko, Phenacoccus ferulae Borchsenius, Phenacoccus interrupts Green, Phenacoccus loiki Danzig, Phenacoccus phenacoccoides (Kiritchenko), Phenacoccus transcaucasicus Hadzibejli, Puto palmuri Marotta & Tranfaglia, Ripersiella periolamis Goux ve Spilococcus mamillariae (Bouche) are new records for Turkish pseudococcid fauna and Atrococcus sp.n ve Stipacoccus sp.n. are new record for the science. The bio-ecology of Phenacoccus aceris was investigated on Fraxinus excelsior in Ankara conditions between 2001 and 2003 and also biology of this species was observed on different plant species namely Acer negundo, A. pseudoplatanus and F. excelsior at the same conditions and in same period. The results showed that P. aceris has one generation in a year, deposits its egs inside of white ovisac produced by female behind her body. It was observed that female of P. aceris has 3 and male has 5 instars until they become adult It is found that first and second instars of the P. aceris feed on leaves of its host during the summer and they don't have any preference for feeding site. This study showed that P. aceris overwinter as third instar female and male pupa at barks of its host It was shown that there is no preference for the insects settling and overwintering places. Morever, it is determined that the number of egg laid of the P aceris shows differences depending on the hosts. 2004, 291 pages Key Words: Pseudococcidae, Mealybugs, Phenacoccus aceris, Bio-ecology, Population dynamics, Natural enemies, Ankara, Turkey 312

Çalışmada Anagyrus pseudococci Girault (Hymenoptera: Encyrtidae) tarafından parazıtlenmiş iki-dört-altı-sekiz-on gün yaşlı Planococeus citri Risso (Homoptera: Pseudococcidae) ve Planococeus ficus (Homoptera: Pseudococcidae) bireyleri, Cryptolaemus montrouzieri Mulsant (Coleoptera: Coccinellıdae) larvalan ile yedi-on gün yaşlı ergin dişi ve erkeğine av olarak verilmiştir. Denemeler 28±1 °C ve % 60-70 nem koşullarında yapılmıştır. Denemelerde 18 gün yaşlı Planococeus citri ve 21 gün yaşlı Planococeus ficus bireyleri kullanılmıştır. Denemelerde C. montrouzieri'nin iki-dört gün yaşlı parazitli unlubitlerle beslendiği ancak altı-sekiz-on gün yaşlı parazitli unlubitlerle neredeyse hiç beslenmediği gözlenmiştir. Sonuç olarak P.citri ve P. ficus'un iki doğal düşmanı eğer birlikte salınacaksa C. montrouzieri salımı A. pseudococci şahmından bir hafta sonra yapılmalıdır. Bu yolla C. montrouzieri' nin parazitlenmiş unlubitlerle beslenme olasılığı azaltılabilir.ANAHTAR KELİMELER : Cryptolaemus montrouzieri, Anagyrus pseudococci, Planococeus citri, Planococeus ficus, beslenme davranışı In this study, 2-4-6-8-10 days old Planococcus citri Risso (Homoptera: Pseudococcidae) and Planococcus fiats (Homoptera: Pseudococcidae) individuals parasited by Anagyrus pseudococci Girault (Hymenoptera: Encyrtidae) were given as prey to Cryptolaemus montrouzieri Mulsant (Coleoptera: Coccinellidae) larvae, 7-10 days old female and male adults. Experiments were conducted under 28±1 °C temperature and 60-70 % relative humidity conditions. 1 8 days old P. citri and 21 days old P.ficus individuals were used. It was observed that C. montrouzieri fed on 2-4 days old parasited mealybugs but not on 6-8- 10 days old.In the all instars of the predator, 2-4 days old mealybug comsumption capacity was found in different with healty indivuals comsumption capacity.Key Words : Cryptolaemus montrouzieri, Anagyrus pseudococci, Planococcus citri, Planococcus ficus, feeding behaviour 71

ÖZET Yüksek Lisans Tezi ANKARA İLtNDE OTSU BİTKİLERDEKİ APHİDOİDEA (HOMOPTERA) TÜRLERİNİN PARA2İT0İTLERİNİN SAPTANMASI Nurper GÜZ Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Bitki Koruma Anabilim Dalı Danışman: Prof. Dr. Neşet KILINÇER Ankara İlinde otsu bitkiler üzerindeki Aphidoidea (Homoptera) türlerinin parazitoitlerinin saptanması amacıyla yapılan bu çalışma, 2001-2003 yıllan arasında yürütülmüştür. Survey çalışmaları sonucunda Aphidiidae familyasına ait 6 cins ve 10 tür saptanmıştır. Bu türler Praon volucre (Haliday), Praon dorsale (Haliday), Adialytus ambiguus (Haliday ), Lysiphlebus (Phlebus) fabarum (Marshall), Diaeretiella rapae (M'Intosh), Aphidius colemani Viereck, Aphidius funebris Mackauer, Binodoxys angelicae (Haliday), Binodoxys acalephae (Marshall), Binodoxys brevicornis (Haliday)'dir. Bunlar arasında Lysiphlebus fabarum bölgedeki otsu bitkiler üzerinde yaygın tür olarak belirlenmiştir. Mevcut literatüre göre Türkiye ve dünya faunası için yeni yaprakbiti, parazitoit ve konukçu bitki ilişkileri saptanmıştır. Çalışmada saptanan tüm türlerin tanımlamaları, dağılımları ve konukçu dizilerinin yanı sıra Aphidiinae altfamilyasına ait cinsler için teşhis anahtarı da verilmiştir. 2003, 93 sayfa ANAHTAR KELİMELER: Hymenoptera, Aphidiidae, yaprakbiti, yaprakbiti parazdtoitleri, otsu bitkiler, Ankara ABSTRACT Master Thesis THE DETERMINATION OF THE PARASITOIDS OF APHIDOIDEA (HOMOPTERA) SPECIES ON HERBACEOUS PLANTS IN ANKARA PROVINCE NurperGÜZ Ankara University Graduate School of Natural and Applied Sciences Department of Plant Protection Supervisor Prof. Dr. Neşet KILINÇER Studies on the determination of the parasitoids of Aphidoidea (Homoptera) species on herbaceous plants in Ankara province were carried out during 2001-2003. Six genera and ten species were determined belonging to Aphidiidae. These are Praon volucre (Haliday), Praon dorsale (Haliday), Adialytus ambiguus (Haliday ), Lysiphlebus (Phlebus) fabarum (Marshall), Diaeretiella rapae (M'Intosh), Aphidius colemani Viereck, Aphidius funebris Mackauer, Binodoxys angelicae (Haliday), Binodoxys acalephae (Marshall), Binodoxys brevicornis (Haliday). Among these, Lysiplebus fabarum was described as the most common species occurring on herbaceous plants. According to available information new parasitoid-host aphid-host plant associations for the Turkey and world fauna were also presented. A key for the identification of the genera of the subfamily Aphidiinae as well as descriptions, host ranges and distributions of the all identified species were given in this paper. 2003, 93 pages Key Words: Hymerioptera^ Aphidiidae, aphid, aphid parasitoid, herbaceous plants, Ankara 100

ÖZET Doktora Tezi SPODOPTERA LITTORALIS (BOISD.)'ÎN DEĞİŞİK POPULASYONLARINDA CHLORPYRIFOS'A DUYARLILIK FARKLARININ RADYOİZOTOP İZLEME TEKNİĞİ İLE SAPTANMASI ÜZERİNDE ARAŞTIRMALAR Berna ÖZYARDIMCI Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Bitki Koruma Anabilim Dalı Danışman: Prof. Dr. Neşet KILINÇER Bu çalışmada S. littoralis'ia Adana ve Antalya populasyonlarının, hassas populasyonla karşılaştırmak suretiyle, organik fosforlu bir insektisit olan chlorpyrifosa duyarlılık farkları, ayrıca bu farklılıkların nedenleri radyoizotop izleme yöntemiyle araştırılmıştır. Bu amaçla, populasyonların dayanıklılık oranlan, AChE aktiviteleri, vücut dışında kalan, absorbe edilen, vücuttan atık ve salgılarla atılan C-14 chlorpyrifos miktarları, ayrıca C-14 chlorpyrifosun vücut içinde ve dışkıdaki değişim miktarı ve değişim ürünleri ince tabaka kromotografi yöntemiyle incelenmiştir. Hassas populasyona göre, Adana populasyonunda 9 kat, Antalya populasyonunda 4 kat dayanıklılık gözlenmiştir. Adana ve Antalya populasyonlarının AChE enzim aktivitesinde, chlorpyrifos uygulandığında normal aktivite düzeyine göre bir değişim olmamış, enzimin duyarsızlaştığı saptanmıştır. Hassas populasyonda ise belirgin bir düşüş olmuştur. Vücut içine alman chlorpyrifos miktarı, 24 saatin sonunda hassas populasyonda artarak % 66' ya ulaşırken, bu oran Adana ve Antalya populasyonunda % 30 bulunmuştur ve bu populasyonlarda chlorpyrifos hızla vücuttan dışkı ile atılmıştır. Chlorpyrifosun ana metaboliti TCP en yüksek oranda hassas populasyonda 24 saatin sonunda oluşmuştur. 2002, 80 sayfa ANAHTAR KELİMELER: Spodoptera littoralis, C-14 chlorpyrifos, AChE aktivitesi, trichloropyridinol, duyarlılık, radyoizotop izleme tekniği, TLC ABSTRACT Ph.D. Thesis INVESTIGATIONS ON SENSIBILITY TO CHLORPYRIFOS OF DIFFERENT POPULATIONS OF SPODOPTERA LITTORALIS (BOISD.) BY RADIOTRACER TECHNIQUE Berna ÖZYARDMCI Ankara University Graduate School of Natural and Applied Sciences Department of Plant Protection Supervisor: Prof. Dr. Neşet KTLINÇER In this study, Adana and Antalya populations of S. littoralis were investigated on sensibility to chlorpyrifos and reasons for the sensibility in comparison with a susceptible population by using radiotracer technique. For this purpose, relative resistance ratios, inhibition of AChE activity, distribution, absorbtion and fate of C-14 chlorpyrifos were determined and metabolites were analyzed in the body and the excrete by radio-thin layer chromatography (TLC). In comparison with susceptible population, relative resistance ratios were found 9 times in Adana and 4 times in Antalya. When chlorpyrifos is applied, reduced sensitivity of AChE activity was observed both in Adana and Antalya populations; so their AChE activities remain stable without having any significant change, while significantly decreased in susceptible population. Absorbed chlorpyrifos amount inside was found 66 % at 24 hours after treatment in susceptible population, whereas that value was determined approximately 30 % in Adana and Antalya populations. Chlorpyrifos was rapidly excreted in those populations. Parent metabolite TCP of chlorpyrifos was determined mostly in susceptible population at 24 hours after treatment. 2002, 80 pages Key Words: Spodoptera littoralis, C-14 chlorpyrifos, AChE activity, trichloropyridinol, sensibility, radiotracer technique, TLC 80

ÖZET Doktora Tezi TÜRKİYE'DE SÜNE (EURYGASTER SPP.) YUMURTA PARAZÎTOİDİ TRİSSOLCUS (HYMENOPTERA, SCELİONİDAE) TÜRLERİ ÜZERİNDE FAUNÎSTİK VE TAKSONOMÎK ARAŞTİRMALAR Erhan KOÇAK Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Bitki Koruma Anabilim Dalı Danışman : Prof. Dr. Neşet KILINÇER Bu çalışmada, ülkemizde hububatın en önemli zararlısı konumunda olan Süne (Eurygaster spp.)'nin doğal düşmanı olan ve bu zararlıyı baskı altında tutan yumurta parazitoidi Trissolcus ( Hymenoptera, Scelionidae) türlerinin belirlenmesi amacı ile ülke genelinde 1998 ve 1999 yıllarında Süne'nin yoğun olarak bulunduğu ve problem yarattığı iller başta olmak üzere toplam 7 bölgeden 39 ile bağlı 146 ilçe ve 1036 köyden 2493 adet parazitlenmiş olan Süne yumurta paketi toplanmıştır. Yapılan incelemeler sonunda ülke genelinde bulunma oranlarına göre; T.semistriatus Nees, T.simoni Mayr, T.grandis Thomson, T.vassilievi Mayr, T.pseudoturesis Rjachovsky, T.ruftventris Mayr, T.djadetshko Rjachovsky (Türkiye için yeni tür) ve T.manteroi Kieffer (Türkiye için yeni tür) olmak üzere toplam 8 tür saptanmıştır. Bu türlerin il, bölge ve Türkiye genelindeki dağılımları, bulunma oranlan, tanımlan, tür tanı anahtan, morfolojik varyasyonlar ve morfolojik anormallikleri ortaya konmuştur. 2001, 166 sayfa ANAHTAR KELİMELER : Trissolcus, Scelionidae, Eurygaster, yumurta parazitoidi, Süne, taksonomi, survey, Türkiye ABSTRACT Ph.D. Thesis INVESTIGATIONS ON THE SURVEY AND TAXONOMY OF TRISSOLCUS SPP. (HYMENOPTERA, SCELIONIDAE), PARASITOIDS ON THE EGGS OF SUNN PEST {EURYGASTER SPP.), ACROSS TURKEY. Erhan KOÇAK Ankara University Graduate School of Natural and Applied Sciences Department of Plant Protection Supervisor : Prof. Dr. Neşet KILINÇER In this study, the distribution and taxonomy of the egg parasitoid Trissolcus spp. (Hymenoptera, Scelionidae) of Sun Pest Eurygaster spp. (Hemiptera, Scutelleridae) were determinated. For that reason, 2493 parasited egg batches of Sun Pest were collected from the cereal areas in 39 provinces across Turkey Totally, eight egg parasitoid species belong to Trissolcus genus were determinated according to prevalence ratio as T.semistriatus Nees, T.simoni Mayr, T.grandis Thomson, T.vassilievi Mayr, T.pseudoturesis Rjachovsky, T.rufiventris Mayr, T.djadetshko Rjachovsky (New species for Turkey) and T.manteroi Kieffer (New species for Turkey), and made their descriptions, and identification key was prepared. Also morphological variation and abnormalities were described. 2001, 166 pages Key words : Trissolcus, Scelionidae, egg parasitoids, Eurygaster, Sunn Pest, Turkey, survey, taxonomy 166

ÖZET Doktora Tezi ORTA ANADOLU BÖLGESİNDE KİRAZ SİNEĞİ [Rlmgoletis cerasi L. (DİPTERA: TEPHRITIDAE) ]'NİN BİYOLOJİSİ VE BİYOTEKNİK SAVAŞIM YÖNTEMLERİ ÜZERİNDE ARAŞTIRMALAR AyşeöZDEM Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Bitki Koruma Anabilim Dalı Danışman: Prof. Dr. Neşet KILINÇER Bu çalışmada Kiraz sineği [Rhagoletis cerasi L. (Diptera: Tephritidae) ]'nin biyolojisi ve biyoteknik savaşım yöntemlerinden Kitle Yakalama Tekniği ile mücadele olanakları araştırılmıştır. Çalışmalar 1998-2000 yıllarında Çankırı Eldivan ile Ankara Haymana, Lodumlu ve Ayaş ilçelerinde yürütülmüştür. İlk ergin çıkışı 10-23 Mayıs arasında değişmiş olup, ilk ergin çıkışından 5 ile 6 halta sonra uçuşun doruk noktasına ulaştığı ve ergin uçuş süresinin 63- 87 gün devam ettiği tespit edilmiştir. En fazla ergin ağaçların güney yönündeki tuzaklarla yakalanmış olup, bunu doğu, batı ve kuzey yönleri izlemiştir. Üst dallardaki kurtlu meyve oranı alt dallardaki kurtlu meyve oranının yaklaşık iki katı fazla bulunmuştur. Doğada ilk erginin görülmesinden 1 hafta sonra tuzaklarla yakalanan dişilerin tamamının olgun yumurtalara sahip olduğu tespit edilmiştir. Dişinin yumurtalarım çoğunlukla sarı, sarımsı yeşil ve pembemsi san meyvelere bıraktığı, ancak olgun ve çiğ yeşil renkteki meyvelerinde yumurta olmadığı saptanmıştır, tik yumurtadan ilk larvaya kadar olan süre 9-10 gün olarak belirlenmiştir. Larva gelişme süresinin 28-33 gün arasında değiştiği saptanmıştır. Bir kiraz meyvesinde genellikle 1 adet Kiraz sineği larvasına rastlanmış olmakla beraber Kiraz sineği ile yoğun olarak bulaşık olan yerlerde 2-3 adet larva bulunduğu tespit edilmiştir. R. cerasi 'nin ilk pupası 18-28 Haziran tarihleri arasında saptanmıştır. Orta Anadolu Bölgesinde toprakta pupa döneminin yaklaşık 1 1 ay (haziran-mayıs) devam ettiği saptanmıştır. R. cerasi mücadelesi için Kitle Yakalama Tekniğinde Rebell + amonyum kapsülü tuzak kombinasyonunun en etkili olduğu, bu tuzak kombinasyonundan 4 adet /ağaç asarak %95.99- 97.41 etki elde edildiği ortaya konulmuştur. 2001, 114 sayfa ANAHTAR KELİMELER : Rhagoletis cerasi, biyoloji, kiraz, görsel sarı yapışkan tuzaklar, McPhail tuzak, cezbediciler, Kitle Yakalama Tekniği ABSTRACT Ph.D. Thesis INVESTIGATIONS ON THE BIOLOGY AND THE BIOTECHNTCAL CONTROL METHODS OF CHERRY FRUIT FLY [ Rhagoktis cerasi L. (DIPTERA: TEPHRITIDAE)] IN CENTRAL ANATOLIA REGION Ayşe ÖZDEM Ankara University Graduate School of Natural and Applied Sciences Department of Plant Protection Supervisor : Prof. Dr. Neşet KILINÇER The biology of cherry fruit fly [ Rhagoletis cerasi L. (Diptera: Tephritidae)] and the possibilities of controlling through mass trapping, one of biotechnical control methods are investigated in this study. These studies were carried out in Çankırı-Eldivan and Ankara-Haymana, Lodumlu and Ayaş towns from 1 998 to 2000. It was investigated that the first adult emergence varied between 10-23 May and that 5 or 6 weeks after the first adult emergence the flight reached its peak and adult flight duration lasted for 63-87 days. The most adults were caught with the traps on the southernparts of trees, which is followed by east, west and north successively. The rate of infected fruit was about twice as much on the upper branches as that on the lower ones. It was found that all females trapped one week after the first adult was sighted in nature had mature eggs. It was determined that females laid their eggs mostly on yellow, yellowish green, pinkish yellow fruit and that there were no eggs on mature and green fruit. It was observed that the duration from the egg to the larvae varied between 9-10 days. It was determined that the development period of larvae ranged between 28-33 days. Though one larvae of cherry fruit fly was generally observed on cherry fruit, two or three larvae were observed densly populated with cherry flies. The first R cerasi pupae was sighted between 1 8-28 June. In Central Anatolia Region the pupae period lasted nearly for 1 1 months (June-May). It was investigated that in mass trapping for controlling R. cerasi, the trap combination of Rebell+ ammonia capsule was the most effective and the hanging 4 of these trap combination per tree, an effect at 95.99-97.41%. 2001, 114 pages Key Words : Rliagoletis cerasi, biology, cherry, visual yellow sticky traps, McPhail trap, lures, mass trapping 114

ÖZET Akut omurilik travmalarında kompresyon ve/veya laserasyon sonucu meydana gelen primer hasardan başka, travmayı hemen takiben başlayan bir seri biokimyasal sürecin oluşturduğu sekonder yaralanma ile doku ve fonksiyon kaybı oluşmaktadır. Serbest oksijen radikal reaksiyonları ve yağ asitlerinin biomembran fosfolipitlerden hidrolizi sekonder hasar mekanizmaları içerisinde oldukça önemli bir yer tutar. Lipit peroksidasyonu erken dönemde görülen biokimyasal bir reaksiyondur ve sekonder hasar ile oluşan doku destrüksiyonunda oldukça önemli rol oynamaktadır. Bu çalışmada 24 Spraque Dawley dişi rat kullanıldı. Ratlar her grupta 8 adet olmak üzere 3 eşit gruba ayrıldı; Sağlıklı kontrol grubu, travmalı kontrol grubu, Propiyonil Carnitin tedavi grubu. Dorsal laminektomiyi takiben omuriliğe ekstradural olarak 1 dakika süreyle klip kompresyonu uygulandı ve 15. dakikada propiyonil carnitin 200 mg/kg intraperitoneal (ip) tek doz olarak uygulandı. Alınan örneklerde katalaz ve malonyldialdehid (MDA) düzeyleri ölçüldü. Her gruptan bir deneğe ait omurilik segmenti ışık mikroskobisi için ayrılarak %10 Formaldehite konuldu. İntrakardiak ponksiyon ile 5-6 mi kan alınarak soğuk santrifüjde serum fizyolojik ile yıkanarak plazma ve eritrositler ayrı ayn -80°C'ye alındı daha sonra bu örneklerde plazma MDA ve eritrosit superoksid dismutaz (SOD) düzeyleri bakıldı. Bu çalışmada elde edilen sonuçlar, propiyonil carnitinin omurilik travmasından sonra uygulandığında sekonder hasarda önemli bir rol oynayan lipid peroksidasyon sürecini baskıladığını göstermektedir. Doku MDA, plazma MDA ve doku Katalaz sonuçlan göz önüne alındığında sekonder yaralanmada etkili olduğu bilinen serbest radikal reaksiyonlarının başlattığı lipid peroksidasyon sürecinin, travma sonrası propiyonil carnitin kullanımı ile 46baskılanabileceği ve dolayısıyla oluşabilecek hasarın azaltılabileceği düşüncesini desteklemektedir. 47 SUMMARY EFFECTS of PROPYONIL CARNITINE on SECONDARY INJURY in EXPERIMENTAL SPINAL CORD TRAUMA In acute spinal cord injury; beside the primary damage due to the cord compression and/or laceration, a serie of biochemical reactions that begins just after the trauma, occurs and leads to the further tissue damage and functional loss. Reactions of free oxygen radicals and hydrolysis of fatty acids in biomembrane phospholipids have a major role in the process of secondary injury. The lipid peroxydation, as a biochemical reaction occuring in early stage after injury has also a considerable role in secondary tissue damage. 24 female Spraque Dawley rats were used for this study. The rats were divided into three equal group each eight rats: control group - healthy, control group - trauma and treatment group - propiyonil carnitine. Following laminectomy, the spinal trauma was made by the extradural clip application of one minute duration leading to compression of the spinal cord. In treatment group 200mg/kg single dose propiyonil carnitine was administered intraperitoneally after experimentally spinal cord injury. The rats were sacrified after 24 hours. The approximately four cm. traumatic spinal cord segment was removed immediately and stored -80°C for measurement of enzymatic activity. Catalase and malondialdehide (MDA) levels were measured in these specimens. One specimen of each group was separated and store in formaldehyde 10% for light microscopy. 5-6 ml blood was taken via intracardiac punction and was washed with serum physiologically in cold sentrifuge. Plasma and erythrocytes were stored -80°C, and then measured plasma MDA and erythrocyte superoxyde dysmutase (SOD) levels. The results of this study were demonstrated on suppression of the lipid peroxydation that playing important role in secondary injury. Tissue MDA, plasma MDA and tissue 48catalase levels were demonstrated of reducing lipid peroxidation process by way of posttraumatic propiyonil carnitine application. In conclusion damage of trauma may reduce this medication. 49 57

ÖZET YÜKSEK LİSANS TEZİ ORMANLARDA ZARARLI BAZI BÖCEKLERİN POPULASYON DEĞİŞİMİ ÜZERİNDE DOĞAL DÜŞMANLARIN ETKİSİ Mukaddes ERGÜRER Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Bitki Koruma Anabilim Dalı Danışman : Prof. Dr. Avni UĞUR 1999, Sayfa : 63 Jüri : Prof. Dr. Avni UĞUR : Prof. Dr. Birsen ÖNALP : Prof. Dr. Neşet KILINÇER Bu çalışmada, orman zararlısı bazı böceklerin populasyon değişimi üzerinde doğal düşmanların etkileri literatür taraması yapılarak araştırılmıştır. Elde edilen bilgilere dayanılarak, doğal düşmanların, bu zararlılara karşı uygulanacak biyolojik mücadele kullanılabilirlikleri ve Dünya'da ve Türkiye'deki biyolojik mücadele çalışmaları araştırılmıştır. Çalışma sonucunda görülmüştür ki, ormanlarda zararlı böceklerin populasyon değişimi üzerinde tüm doğal düşmanların (parazitoitler, predatörler, akarlar,bakteriler, virüsler, funguslar, nematodlar, protozoa, memeliler, kuşlar) belli oranlarda etkisi vardır. Özellikle parazitoitler, predatörler, virüsler ve bakteriler, populasyon değişiminde daha etkili olmaktadırlar. Biyolojik mücadele çalışmalarında en çok kullanılan doğal düşman parazitoitler olmaktadır. ANAHTAR KELİMELER : Orman zararlısı böcekler, populasyon değişimi, biyolojik mücadele, parazitoitler, predatörler, akarlar, bakteriler, funguslar, virüsler, nematodlar, protozoa, memeliler, kuşlar. 11 ABSTRACT Master Thesis THE EFFECTS OF NATURAL ENEMIES ON THE POPULATION CHANGES OF SOME FOREST INSECTS Mukaddes ERGÜRER Ankara University Graduate School of Natural and Applied Sciences Department of Plant Protection Supervisor : Prof. Dr. Avni U?UR 1999, Page : 63 Jury : Prof. Dr. Avni U?UR : Prof. Dr. Birsen ÖNALP : Prof. Dr. Neşet KILINÇER In this study, the effects of natural enemies on the population changes of the forest insects were studied by searching many different literature. According to the data collected, the usefulness of the natural enemies in the biological control against forest insects and the biological control studies in Turkey and in the world were searched. As a result of the study it became clear that all of the natural enemies (parasitoids, predators, acarina, bacteria, viruses, fungi, nematodes, protozoa, birds, mammals) had effects at certain rates on the population changes of the forest insects. Particularly, parasitoids, predators, viruses and bacteria are more effective on the population changes. It is obvious that the most useful natural enemies were parasitoids in the biological control. KEY WORDS : Forest insects, population changes, biological control, parasitoids, predators, acarina, bacteria, viruses, fungi, nematodes, protozoa, mammals, birds. 63

Bu çalışmada, kitin sentezi engelleyicilerinden diflubenzuron ve hexaflumuronun, önemli bir pamuk zararlısı olan Spodoptera littoralis (Boisd.) larvalarına etkileri araştırılmıştır. S. littoralis'' İn 5 ve 10 günlük larvalarına ilaçlanmış besinle yedirme ve bireyleri daldırma yöntemleriyle uygulamalar yapılmıştır. Araştırma sonucunda, ilaçlanmış bitkileri yedirme yönteminin bireyleri daldırma yönteminden, her iki ilaç için de, daha etkili olduğu, 5 günlük larvaların genelde ilaçlara daha duyarlı olduğu ve ilaçların etkinliklerinin uygulamayı izleyen günlerde giderek arttığı belirlenmiştir. Araştırmada, diflubenzuronun her iki yöntem için de hexaflumurondan daha az etkili olduğu belirlenmiştir. In this research, the effects of diflubenzuron and hexaflumuron, chitin synthesis inhibitors, were investigated on S. littoralis larvae which is an important cotton pest. 5 and 10 days old larvae of S. littoralis were examined by feeding and larvae dipping methods. According to the results, feeding method was more effective than larvae dipping method for both of two insecticides, generally 5 days old larvae found more sensitive this insecticides and it is observed that the effectiviness of the insecticides gradually increased during the days after the applications. 58

Bu çalışmada, özellikle son 10 yıldır araştırıcıların ilgisini çeken Azadirachta indica AJuss'un zenginleştirilmiş ekstraktlanndan AZT-VR-K, formüle edilmiş Margosan-O, NeemAzal-F, Melia azedarach L.'m su ve metanolle yapılmış, kaba ekstraktlarının ve saf azadirachtinin Spodoptera littoralis (Boisd.)'e karşı etkinliği araştırılmıştır. Besine uygulama metotunda 2-4% 30-50, 100-120, 170-200 ve 350-400 mg ağırlıklardaki larvalarda, larvayı daldırma ve topikal aplikasyon metotlarında 100-120, 170-200, ve 350-400 mg ağuftklarmdaki larvalarda, cam fiber disk metotunda 170-200 mg ağırlıklanndaki larvalar, yumurtayı ilaçlı solüsyona daldırma metotunda ise 1 günlük yumurtalar kuflanümıştrr. Araştırma sonucunda, yumurta daldırma metotu dışındaki tüm metotiarda,dozIara bağlı olarak, uygulanan ekstraktların larva ağırlığını azalttığı, larva süresini uzattığı, larval ölüme neden olduğu Iarva-pupa arası bireyler meydana geldiği normal oluşan pupalarda ağırlığın azaldığı, bu pupalardan normal ergin çıkışının azaldığı ve pupadan çıkan normal dişilerin az yumurta bıraktığa belirlenmiştir. Bunlara ilaveten ilaçlı solüsyona daldırılmış yumurtalarda ise açılım oranının düştüğü belMenmiştir. Araştırmada, M. azedarach ekstraktlanmn A. indica ekstraktiarmdan daha az etkili olduğu belirlenmiştir. ANAHTAR KELİMELER : Azadirachta indica AJuss^M?//a azedarach L. AZT- VR-K, NeemAzal-F Margosan-O, azackracköa-A, Spodoptera- tittoratis Boisd;, beslenme engelleyici, gelişmedeki etkiler. ABSTRACT PL D, Thesis INVESTIGATIONS ON THE SOME EFFECTS OF AZADIRACHTA INDICA A. JUSS AND MRT.TA AZEDARACHL. (MELIACEAE) EXTRACTS ON SPODOPTERA LITTORALIS BOISD. (LEP., NOCTUIDAE) Ahmet Güray FERİZLİ Ankara University Graduate School of Natural and Applied Sciences Department of Plant Protection Supervisior : Prof. Dr. Neşet KTLINÇER 1996, Page: 202 Jury : Prof Dr. Neşet KJJLINÇER ProfDr. Seval TOROS Pro£Dr.Nedim-UYGUN In this study, the effects of neem (Azadirachra indica A Juss) that has been the subject of growing scientific interest during the past decade, called as enriched AZT- VR-K extract, formulated Margosan-0 and NeemAzal-F extracts, and the row aquous and methanolic extracts of chinaberry (Melia azedarach L.) were investigated on Spodoptera Uttorcdis Boisd.. In leaf dipping method, experiments were carried out with 2-4, 30-50, 100-120, 170-200 and 350-400 mg larvae. In larva dipping and topikal application methods, experiments were carried out with 100-120, 170-200 and 350-400 mg, larvae. In feeding on glass-fiber disk method, experiments were carriede out with 170-200mg larvae.In egg dipping methods, experiments were carried out with 1 day old eggs. According to the results, depending on doses, larval duration increased, larval weight decreased, larval mortality increased, malformed pupae occured^ pupal weight decreased, adults that developed within the pupal skin could not shed it, normal adults that developed from experiments laid more less eggs. In egg dipping method hatchabilty of eggs were decreased. In this experiments, the effects of M azedarach extracts on S. littoralis were found less than that of A. indica extracts. KEY WORDS : Azadirachta indica A Juss, Melia azedarach L. AZT-VR-K, NeemAzal-F, Margosan-O, azadirachtin-A, Spodoptera littoralis, antifeedant, developmental effects. 226

ÖZET Doktora Tezi ORTA ANADOLU BÖLGESİNDE ELMAİÇKURDU {CYDİA POMONELLA. L. LEP., TORTRİCİDAE )' NUN YUMURTA AÇIILIMININ TAHMİNİNDE KALİFORNİYA TAHMİN MODELİ BUGOFF-2 NİN KULLANILMASI VE BÖLGEYE UYARLANMASI ÜZERİNDE ARAŞTIRMALAR Tuncer Çevik Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Bitki Koruma Anabilim Dalı. Danışman : Prof.Dr.Neşet KILINÇER 1997, Sayfa : 211 Jüri : Prof.Dr.Neşet KILINÇER Prof.Dr. Oktay GÜRKAN Prof.Dr. Şeniz KISMALI Bu çalışmamızda, dünyada Elma içkurdu savaşımında kullanılan fenolojik modeller araştırılmış, ülke koşullarına en uygunolduğu tahmin edilen en gelişmiş üç model denenmiştir. Bu modeller, Kaliforniya üniversitesi tarafından 1983 yılında uygulamaya verilen Bugoff-2, Orta Avrupa koşullarında uygulamaya verilmiş olan Euro-Bugoff ve bu gün Kaliforniya Üniversitesi tarafından önerilen, Kaliforniya- 1991 olarak isimlendirilen modellerdir. Modellerin denenmesi amacı ile, 1995 ve 1996 yıllarında Nisan ayından itibaren, Atatürk Orman Çiftliği Elma bahçesinde (Anka ra, 39.57° N) günlük, minimum, maksimum ve gün batımı sıcaklıkları toplanmıştır. Elma içkurdunun döl sayılarını saptamak için cinsel çekici tuzaklar asılmış, her dölün yumurta açılım ve bırakma oranlarını saptamak için, haftalık aralıklarla 300 meyve buketi kontrol edilmiş, beyaz, kırmızı halka ve siyah baş dönemdeki yumurtalar kaydedilmiştir. Üç ana dönemde kaydedilen yumurtalar Richardson et al (1982) tarafından verilen fizyolojik zaman parametreleri kullanılarak her bir yumurtanın ilk bırakıldığı ve açılacağı tahmin edilen günler bulunmuş, kümülatif % yumurta açılma ve bırakılma oranları hesaplanmıştır. Deneme bahçesinden elde edilen verilerin, yukarda sözünü ettiğimiz üç modelin tahminleri ile kıyaslanması sonucunda, Bugoff 2 modelinin yüksek sıcaklıklarda doğru tahmin yapamadığı anlaşılmıştır. Kaliforniya-1991 modeli her üç döl için en doğru tahmini yapmıştır. Ancak, bu modelin Kümülatif % yumurta açılma ve bırakılma oranlarını vermemiş olması nedeni ile, Euro-Bugoff modeli ile kombine edilmiş. Hem en doğru tahmini, hemde yumurta açılım ve bırakma oranlarını veren yeni bir model oluşturulmuştur. ANAHTAR KELİMELER : Elma içkurdu, Cydia pomonella L., Fenolojik model, Elma, Bugoff Modeli. İİİ ABSTRACT Ph.D.Thesis INVESTIGATIONS ON THE USING OF CALIFORNIA FORE CASTING MODEL BUGOFF-2 FOR THE PREDİCTÎON OF CODLİNG MOTH (CYDIA POMONELLA L., LEP., TORTRİCİDAE ) EGG HATCHING İN CENTRAL ANATOLIA REGION AND IT'S ADAPTATION TO THE REGION Tuncer ÇEVÎK Ankara University Graduate Scholl of Natural and Applied Sciences Department Of Plant Protection Supervisor : Prof.Dr.Neşet KILINÇER 1997, Page 189 Jury : Prof.Dr.Neşet KILINÇER Prof.Dr. Oktay GÜRKAN Prof.Dr. Şeniz KISMALI During 1995 and 1996, the effectiveness of the Codling moth (Cydia pomonella L.) prognosis models Bugoff 2, Euro-Bugoff, Califor-IV nia-1991 was tested in Ankara (39.57°N). The physiological time parameters for Bugoff 2, Euro-Bugoff, California- 1991 models were compiled in a table enabling the transfor mation of daily minimum and maximum air temperature values (measu red in thermograph). Every three models showed a correlation between the sum of heat units and the percentage of egg hatch per generation. The significance of models was verified by weekly sampling of 300 apple fruit clusters and the egg laying behaviour was observed. Egg development was examined using the 3 easily identifiable broad stages : white stage, red ring and black head. The results of this study were similar in both years. In the first generation of the Codling moth we found a good agreement between our field observations and the forecasts given by the models. But, a conside rable difference was found in the second and third generation. The egg hatch was about 4-5 weeks earlier than estimated in the forecast of Bu goff 2. This time divergence is due to the overestimation of the develop mental rates of Codling moth in the heat unit table of Bugoff 2 model. The deviations in Bugoff-2 model corrected ; Bugoff 2 table was modified by reduction of the heat unit values above the mean air tempe rature of 23°C in Euro-Bugoff model and by giving 3 Biofix in Califor nia- 1991 model The use of Euro-Bugoff table enables and improved forecast of the egg laying and egg hatch activity in Ankara-Turkey. KEY WORDS : Apple, Codling moth, Cydia pomonella, progno sis model, Bugoff model. 211

Fasulye kapsülkurdu {Etiella zinckenella Treit. )'nun Orta Anadolu Bölgesi'nde yayılışı, konukçuları, zarar şekli ve oranı ile doğal koşullarda biyoekolojisi ve mücadelesi araştırılmıştır. Ayrıca labora-tuvarda 19 ± 1°C ve 25 ± 1°C sıcaklık, % 60 ± 5 orantılı nem ve 16 : 8 ışıklandırma koşullarında zararlının bazı biyolojik özellikleri ile biyolojik dönemlerinin süresi, cinsiyetler oranı ve gelişme dönemi ortaya konulmuştur. Araştırma sonuçlarına göre, Fasulye kapsülkurdu'nun bölgenin Ankara, Kırıkkale, Kırşehir, Eskişehir ve Yozgat illerinde yaygın olduğu ve illere göre değişmekle birlikte zararın kapsülde % 24.0 tanede ise % 16.2 çıktığı belirlenmiştir. Doğa koşullarında zararlının yılda bir tam ve tamamlanamayan ikinci bir döle sahip olduğu saptanmıştır. Zararlının kışlamadan çıkan erginlerine ait ilk yumurtalar 1994 ve 1995 yıllarında sırasıyla 10 Haziran ve 20 Haziran'da mercimek kapsüllerinde görülmüştür. 1994 yılında mercimekte gelişen erginlerin ilk 20 Temmuz'da, 1995 yılında ise 25 Temmuz'da fasulye kapsüllerinde görülmüştür. Buna göre mercimekte başlayan fasulyede tamamlanan döl süresi 1994 ve 1995 yıllarında sırasıyla 40 ve 35 gün sürmüştür. Fasulye kapsülkurdu ile kimyasal mücadeleye başlama zamanı, zararlı biyolojisi ve bitki fenolojisi dikkate alınarak bitkilerin çiçeklenme başlangıcı olarak saptanmıştır. Erginin yumurta koyma süresi ve ilaçların etki süresine bağlı olarak 15 gün ara ile iki ilaçlamanın zararlıya karşı etkili olduğu ortaya konulmuştur. Fasulye kapsülkurdu'nun doğal düşmanları araştırılmış ve 9 adet larva parazitoidi saptanmıştır. Laboratuvar çalışmaları sonucunda ise, zararlının 19 ± l°C'de gelişme dönemini 92.92 günde, 25± l°C'de ise bu sürenin 38.69 günde tamamladığı saptanmıştır. Buna göre, zararlının gelişme eşiği 14.71°C olarak bulunmuştur. Zararlı üzerinde yapılan çalışmada gerek doğada ve gerekse laboratuvarda cinsiyetler oranının ( dişi : erkek) 1: 1 olduğu saptanmıştır. ANAHTAR KELİMELER : Etiella zinckenella Treit, biyoekoloji, para- zitoidler, kimyasal mücadele, fasulye. Distribution, host plants, type of damage and rate of damage, bio ecology and chemical control of Bean pod borer ( Etiella zinckenella Treit.) were investigated in Central Anatolia Region. Besides, some bio logical parametres, duration of the biological stages, sex ratio and deve lopment period were studied under laboratory conditions maintained as 19 ± 1°C and 25± 1°C temperatures, 60 ± 5 % RH and 16 : 8 photoperi- od. According to the results, Bean pod borer was found to be com mon in Ankara, Kırıkkale, Kırşehir, Eskişehir and Yozgat provinces in the region and the damage caused by the pest was determined as 24.0 % on pods and 16.2 % on seeds. It was determined that the pest has one completed and one un-IV completed generation in a year under natural conditions at the region. The eggs of the overwintered adults were first seen on the lentil pods on 10 June 1994 and 20 June 1995. On the bean pods, the first eggs were se en 20 July 1994 and 25 July 1995. Generation period were calculated as 40 and 35 days in 1994 1995 respectively. The first flowering stage of the bean plants was determined for starting the chemical control depending on the pest biology and plant phenology. It was also determined that, two applications with 15 days interval depending on the oviposition period and eficacy duration of the insecticides had given good control of the pest. Nine species were identified as the larvae parasitoids of the Be an pod borer. In the laboratory, development period of the pest at 19 ± 1°C and 25± 1°C temperatures was determined as 92.92 and 38.69 days, respecti vely. Development threshold was found to be as 14.71°C. Sex ratio ( fe male / male) was 1/1 both in the nature and in the laboratory. KEY WORDS : Etiella zinckenella Treit, bio-ecology, parasitoids, che mical control, bean. 113

ÖZET Yüksek Lisans Tezi AGROTIS SEGETUM (DENIS AND SCHIFF) (LEPIDOPTERA: NOCTÜIDAE) LARVALARINDA BACILLUS THURINGIENSIS VAR. KURSTAKİ TOKSİN AKTİVİTESİNE BAZI PROTEAZ İNHİBİTÖRLERİNİN ETKİLERİ ÜZERİNDE ARAŞTIRMALAR GONCA ÖZKAN (ÖZALP) Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Bitki Koruma Anabilim Dalı Danışman : Prof. Dr. Neşet KELINÇER 1996, Sayfa: 49 Jüri : Prof. Dr. Neşet KILINÇER Prof. Dr. M. Emel ÖKTEN Doç. Dr. Yusuf KARSAVURAN Yaprak daldırma uygulamalarında 5 günlük A. segetum (Denis and Schiff) larvalarına proteaz inhibitörlerinden tannik asit'in 6 dozu (10-10.000 ppm) ve serine'nin 6 dozunun (5- 50.000 ppm) direkt etkileri ve bu inhibitörlerin B. thuringiensis var. kurstakfmn iki dozu (125 ve 1.000 mg/1) ile sinerjistik etkileri araştırılmıştır. B. thuringiensis ve inbibitörlerinin denenen tüm dozlarında A. segetum larvalarında beslenmede kesilme görülmemiştir. B. thuringiensis 'in 1000 mg/1 lik yüksek dozunda bile uygulamadan 120 saat sonraki sayımlarda kontrol uygulamalarına göre çok az bir insektisit etki gözlenmiştir. Bu nedenle A. segetum larvalarında B. thuringiensis 'in LC5o değeri hesaplanamamıştır. İnhibitörlerden tannik asitin 10.000 ppm ve serine'nin 5.000 ve 50.000 ppm'lik yüksek dozlarında uygulamadan 120 saat sonraki sayımlarda kontrol uygulamalarına göre çok az bir insektisit etki görülmüştür. Fakat B. thuringiensis 'in iki dozu ile serine ve tannik asit'in 6 farklı dozunun birlikte kullanılmasının larva ölümleri ve ergin çıkışlarına herhangi bir sinerjistik etM göstermediği saptanmıştır. Zehirli yem uygulamalarında 5 günlük A. segetum larvalarına tannik asitin 2 dozunun (100 ve 1000 ppm) direkt etkileri ve bu inhibitörün B. thuringiensis var. kurstaki'rwi yüksek İM dozu (% 2 ve % 9.5'luk) ile birlikte sinerjistik etkileri araştalmışür. Tannik asitin her iki dozunda uygulamadan 120 saat sonraki sayımlarda kontrol uygulamalarına göre biç bir insektisit etkiye rastlanılmamıştır. B. thuringiensis^m çok yüksek konsantrasyonlannda ise yüksek larva ölümleri gözlenmiştir. Fakat B. thuringiensis' m 2 dozu ile birlikte tannik asit'in 2 farklı dozunun birlikte kullanılmasının larva ölümleri ve ergin çıkışlarına herhangi bir sinerjistik etM göstermediği saptanmıştır. Sinerjistik etki görülmemesi A. segetum'da B. thuringiensis,m toksisitesi ile ilişkili olan enzimlere tannik asit ve serine inMbitörierinin etki göstermemesinden kaynaklandığı kanısına varılmıştır. ANAHTAR KELİMELER : Agrotis segetum (Denis and Schiff) (Lep.: Noctuidae), Bacillus thuringiensis var. kurstaki, proteaz inhibitörleri, tannik asit, serine Ga^ai3B88RB«aES?S'V` «* D `.r»pa(H fflRFJ^EÖL 11 ABSTRACT Master Thesis RESEARCH ON THE EFFECT OF SOME PROTEASE INHIBITORS TO THE TOXIC ACTIVITY OF BACILLUS THURINGIENSIS VAR. KURSTAKİ ON AGROTIS SEGETUM (DENIS AND SCHIFF) LARVAE GONCA ÖZKAN (ÖZALP) Ankara University Graduate School of Natural and Applied Sciences Department of Plant Protection 1996, Pages : 49 Jury: Prof. Dr. Neşet KILINÇER Prof. Dr. M. Emel ÖKTEN Assoc. Prof. Dr. Yusuf KARSAVURAN In leaf dipping application, six doses of tannic acid (10-10,000 ppm), six doses of serine (5-50,000 ppm), inhibitors, were tested for direct effects and synergism with two doses (125 and 1,000 mg/L) of B. thuringiensis var. kurstaki against 5 days old larvae of Agrosit segetum (Denis and Shiff). We observed that any concentrations of B. thuringiensis and inhibitors caused antifeeding effects. In case of higher dose of B. thuringiensis (1,000 mg/L) caused little mortality compared with control treatment after 120 hrs. There fore LC30 value for B. thuringensis was not calculated on A. segetum larvae. Concentrations of higher doses of tannic acid (10,000 ppm) and serine (5,000 and 50,000 ppm) caused little mortality compared with control treatment after 120 hrs. However, when two doses of B. thuringiensis were used in combination with six doses of tannic acid and serine, there was found no synergistic effects on martility and adult emergence of A. segetum larvae. In bait application, two doses of tannic acid (100 and 1,000 ppm) were tested for direct effects an synergism with higher two doses (2% and 9,5 %) of B. thuringiensis var. kurstaki against 5 days old larvae of A. segetum. Concentrations of tannic acid caused no mortality compared with control treatment after 120 hrs. Higher concentrations of B. thuringiensis caused higher mortality. However, when two doses of B. thuringiensis were used in combination with two doses of tannic acid, there was found no synergistic effects on mortality and adult emergence of A segetum larvae. The lack of synergism suggest that enzimes mediating the toxicity of B. thuringiensis to A. segetum larvae were not affected by tannic acid or serine inhibitor. KEYWORDS: Agrotis segetum (Denis and Schiff) (Lep.: Noctuidae), Bacillus thuringiensis var. kurstaki, protease inhibitors, tannic acid, serine. 49

i ÖZET Yüksek Lisans Tezi JUVENİL HORMON ANALO?U METHOPRENE. İN SPODOPTERA LITTORALIS (BOISD.)'İN DE?İŞİK GELİŞME DÖNEMLERİNE ETKİLERİ ÜZERİNE ARAŞTIRMALAR Erhan KOÇAK Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Bitki Koruma Anabilim Dalı Danışman: Prof.Dr. Neşet KILINÇER 1993, Sayfa: 107 Jüri: Prof.Dr. Neşet KILINÇER Prof.Dr. Seval TOROS Prof.Dr. Şeniz KISMALI Bu çalışmada, özellikle kapalı alanlardaki zararlı lara karşı etkisi kanıtlanmış olan juvenil hormon analoğu methoprene' in, ülkemizde özellikle pamuk ve sebzede zararlı olan Spodoptera littoralis'e karşı aktivitesi araştırılmıştır. Son dönemin başındaki larvalara topikal aplikasyon, püskürtme ve besinle verme şeklinde; 1 ve 4 günlük pupa lara topikal aplikasyon; 1 ve 3 günlük yumurtalara ise ilaç solüsyonuna daldırma şeklinde uygulamalar yapılmıştır. Araştırma sonucunda bileşiğin belirli dozlarda larva süresi ve larva ağırlığını arttırdığı, süperlarva ile ekstra larva dönemleri ve aradönemler meydana getirdiği saptanmıştır. 1 Günlük pupaların 4 günlük pupalara oranla ve 1 günlük yumurtaların ise 3 günlük yumurtalara oranla bileşiğe karşı daha duyarlı oldukları saptanmıştır. ANAHTAR KELİMELER: Spodoptera littoralis, Methoprene, juvenil hormon analogu'tJHA), Topi kal aplikasyon, püskürtîîîe, solüsyona daldırma, yedirme, larva, pupa, yumurta. ii ABSTRACT INVESTIGATIONS ON THE EFFECTS OF JUVENILE HORMONE ANALOGUE METHOPRENE TO DIFFERENT DEVELOPMENTAL STAGES OF SPODOPTERA LITTORAL! S (BOISD.) Erhan KOÇAK Ankara University Graduate School of Natural and Applied Sciences Department of Plant Protection Supervisior: Prof.Dr. Neşet KILINÇER 1993, Page: 107 Jury: Prof.Dr. Neşet KILINÇER Prof.Dr. Seval TOROS Prof.Dr. Şeniz KISMALI In this study the effect of Methoprene, a juvenile hormone analogue, whose effect has been proved against closed site pests was tested on Spodoptera littoralis which is a pest of cotton and vegetables in Turkey. Treatments were as topical application to newly moulted last intar larvae and 1-4 days aged pupae; as pulverization and feeding to newly moulted last instar larvae; and as dipping to 1-3 days old eggs. According to the results, the larval duration and weights increased and superlarval, extralarval instars and intermediates occurred with the certain dosages of Methoprene. 1 Day old pupae and eggs were determined as more succeptile to Methoprene than 4 days old pupae and 3 days old eggs, respectively. KEY WORDS: Spodoptera littoralis, Methoprene, juvenile hormone analogue (JHA), topical application, spraying, dipping to solution, feeding, larva, pupa, egg. 107

i ÖZET Yüksek Lisans Tezi BALARILARINDA (Apis me 11 if era L. ) ZEHİR BEZİ VE KESESİNİN ULTRASTRÜKTÜRÜ ÜZERİNDE ARAŞTIRMALAR Atilla ERTÜRÜN Ankara ünversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Bitki Koruma Anabil im Dalı Danışman: Prof.Dr. Neşet KILINÇER 1993, Sayfa: 122 Jüri : Prof.Dr. Neşet KILINÇER : Prof. Dr. Serpil KORNOŞOR : Doç. Dr. Oktay GÜRKAN Genel olarak Hymenoptera zehir bezleri, dişi üreme organlarının değişikliğe uğraması sonucu oluşmuş epidermal bezlerdir. A. mellifera'nın zehir bezi çok özelleşmiş bir epidermal bez örneğidir. Zehir salgı bezleri Hymenopterlerde farklı şekil ve uzunlukta olmalarına rağmen tüp şeklinde uzanan bir seri salgı ünitelerinden ibarettir. Bu salgı üniteleri bezin tüm uzunluğu boyunca ve zehir kesesinin üst bölgesinde yer almaktadır. A. mellifera'nın zehir salgısı bir çok omurgalı ve böcek türlerindeki zehir etkisinden ve insanlar üzerindeki iyileştirici özelliğinden dolayı önemlidir. Apis'in zehir bezi zehir kesesinden itibaren çatallanmış bir şekilde vücut boşluğu içersinde bulunur, bu bez boyunca uzanan salgı ünitelerinde; salgı hücreleri, kanal hücreleri, kanallar, hücrenin ürettiği salgıyı toplayan vesiküler organel ve huni yapısı bezin özelliklerini oluşturmaktadır. Bu bezin özelleşmiş morfolojisini, farklı hücre tiplerini tanımak, karmaşık yapılı zehir in nasıl üretilip depolandığını anlamaya temel teşkil etmektedir. Bu çalışmada (Apis mellifera L. ) savunma sisteminin önemli bir parçası olan zehir bezi ve kesesinin ince yapısı gözden geçirilmiştir. ANAHTAR KELİMELER: Apia mellifera, zehir bezi, salgı hücreleri, ultrastrüktür. ii ABSTRACT Masters Thesis INVESTIGATION ON THE ULTRASTRUCTURE OF THE VENOM GLAND AND RESERVOIR OF THE HONEY BEE (Apis mellifera L. ) Atilla ERTÜRÜN Ankara University Graduate School of Natural and Applied Science Department of Plant Protection Supervisor: Prof. Dr. Neşet KILINCER 1993, Page: 122 Jury : Prof. Dr. Neşet KILINCER : Prof. Dr. Serpil KORNOŞOR : Assoc. Prof. Dr. Oktay GÜRKAN Generally, Hymenopteran venom glands are epidermal glands that have evolved from changed female reproductive organel. A. mellifera venom gland is the example of a highly specialized epidermal gland. Altought Hymenopter venom glands have different shapes and length, they are generally tubular. The venom gland and reservoir of,A. mellifera consist of a series of secretory units lining an integumentary invagination. This venom units exist through the glands extend and top on the venom reservoir. The venom secretion of A. mellifera is very important because it has poisonous effect on insects species and curing proper ity of humans. Apis's venom gland extends from venom reservoir through the body space. In the secretion units extends through the this glands secretion cells, ducts cells, ducts give spec iatizat ion to the vesicular organel and funnel shaped gland that collect the section which is produced by cell. The specialized morphology, different type of the cells of this gland provides basis to understand the production and storage of a complex toxic venom. In this research, examined that important aparture fine structure of (Apis mellifera) venom gland and reservoir. Key Words: Apis mellifera, Venom gland, Secretion cells, Ultrastructure. 122

Bu çalışmada, tarımsal alanlarda kullanılan insektisitlerin baskısı sonucu, böceklerin doğa populasyonlarında ortaya çıkabilecek, insektisitlere karşı direnç oluşumlarının, daha kesin, daha hızlı ve daha duyarlı şekilde saptanmasına yönelik bir yöntemin araştırılması, amaçlanmıştır. Dünya ve ülkemiz tarımı açısından önemli bir zararlı tür olan Akdeniz meyve sineği, Ceratitis capitata (Wied.)'ya ait ikisi laboratuvar ve diğer ikisi doğa olmak üzere, toplam dört populasyon ile malathion etkin maddesi materyal olarak kullanılmıştır. Direnç saptama amacıyla kullanılan topikal aplikasyon yöntemi yanında, kuru film kalıntı yöntemi ve biyokimyasal denemele re dayalı olarak asetilkolinesteraz enzimi saptanmasına yönelik bir yöntem kullanılmıştır. Yöntemlerin uygulanabilir oluşları yanında, sonuca olan etkileri araştırılarak, karşılaş tırmalar yapılmıştır. ANAHTAR KELİMELER: Ceratitis capitata (Wied. ), Akdeniz meyve sineği, malathion, insektisitlere karşı direnç, bioassay teknikleri, biyokimyasal yöntemler, asetilkolinesteraz enzimi. The aim of this study was to investigate more accurate, quicker and more sensitive method in determining resistance, on insect pests to insecticides, in field populations as a result of pressure by insecticides used in agriculture. Two laboratory and two field populations of Mediterranean fruit fly, Ceratitis capitata (Wied. ), which is an important pest throughout the world as well as Turkey, and malathion technical grade were chosen as material. During experiments, three different methods were used in determining resistance. These were topical aplication, and dry film residues, as bioassay technics, and biochemical tests for determining acetylcholinesterase activity. The methods used in experiments were studied whether they were applicable, and besides, their effects on the results by making comparison. KEY WORDS: Ceratitis capitata (Wied.), Mediterranean fruit fly, malathion, insecticide resistance, bioassay technics, biochemical methods, acetylcholinesterase. 131

İ ÖZET Doktora Tezi GÜNEYDOĞU ANADOLU BÖLGESİ'NDE NAR (PUNICA GRANATUM L.)' LARDA ZARARLI HARNUP GÜVESİ, ECTOMYELOİS CERATONIAE ZELLER (LEPIDOPTERA: PYRALIDAE )'NİN BİO-EKOLOJİSl VE MÜCADELESİ ÜZERİNDE ARAŞTIRMALAR Cafer MART A.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü,, Bitki Koruma Ana Bilim Dalı / Danışman: Prof. Dr. Neşet KILINÇER 1992, Sayfa: 131 Jüri: Prof. Dr. Neşet KILINÇER Prof.Dr. Nedim UYGUN Doç. Dr. Avni UĞUR Bu araştırmada, Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde narlarda zararlı olan Harnup güvesi, Ectomyelois ceratoniae 'nin yayılış alanları, doğa ve laboratuvar koşullarındaki biyolojisi, morfolojik özellikleri, yıllık populasyon değişimi, konukçuları ve doğal düşmanları belirlenmiştir. Ayrıca zararlının en uygun mücadele yöntemi ile mücadele zamanı araştırılmıştır. E. ceratoniae erginlerinin vücut uzunluğu ortalama olarak dişi bireylerde 10.21, erkek bireylerde 8.79 mm; kanat açıklığı dişi bireylerde 20.55, erkek bireylerde 17.57 mm olarak bulunmuştur. E. ceratoniae larvalarının olgun hale gelinceye kadar genelde 5, az bir kısmının ise 6 larva dönemi geçirdiği saptanmış, olgun larva boyu ortalama 14.45 mm bulunmuştur. 25±1°C Sıcaklık ve % /O orantılı neme ayarlı koşullarda ömür ortalama olarak dişi bireylerde 7.65, erkek bireylerde 6.66 gün olduğu ve bir dişinin ortalama 91.8 adet yumurta bıraktığı belirlenmiştir. 30±1°C Sıcaklıkta ise, ergin ömrünün dişi bireylerde 7.44, erkek bireylerde 6.35 olduğu ve bir dişinin ortalama 103.8 yumurta bıraktığı saptanmıştır.ii Yumurtaların açılma süresi 25°C 'de 3.63, 30°C'de 3.22 gün; toplam larva süresi 25°C'de 29.7, 30°C'de 21.2 gün; pupa süresi ise 25°C'de erkek bireylerde 8.05, dişi bireylerde 7.99, 30°C 'de erkek bireylerde 5.62, dişi bireylerde 5.69 gün olarak bulunmuştur. Bir döl için geçen süre 25°C'de 44.01, 30°C'de 32.54 gün olarak saptanmıştır. 25 ve 30°C sıcaklıklardaki gelişme dönemi sürelerinden yararlanılarak, E. ceratoniae 'nin gelişme eşiği (C), 10.82 °C olarak bulunmuştur. Doğa çalışmalarında, E. ceratoniae 'nin Şanlıurfa'nın Merkez, Birecik, Suruç ve Akçakale; Diyarbakır'ın Çermik ve Çüngüş ilçelerinde yaygın olarak bulunduğu saptanmıştır. Zararlının kışı değişik dönemlerdeki larva halinde çürümüş nar meyveleri içinde geçirdiği, doğal koşullarda kış konukçularından ilk kelebek çıkışının mayıs ayının ilk yarısında olduğu ve ortalama bir ay süreyle devam ettiği belirlenmiştir. Doğal koşullarda ergin yaşama süresinin ortalama olarak erkek bireylerde 5.57, dişilerde 5.67 gün olduğu ve bir dişinin 42.5 yumurta bıraktığı, yumurtaların açılma süresinin 3.8 gün olduğu belirlenmiştir. Pupa süresi ise erkeklerde 8.57, dişilerde 8.15 gün olarak bulunmuştur. Teorik olarak 4.19-4.58 döl verdiği belirlenen E. ceratoniae'n/r/, ışık tuzaklarındaki ergin yakalamalarına göre nar bahçelerinde 4 döl verdiği saptanmıştır. Zararlının doğal düşmanı olarak parazitoid, Bracon hebetor Say bulunmuştur. E. ceratoniae 'nin kış konukçularından sonra ara konukçuya gereksinim duymadığı belirlenmiş ve nar bahçelerinde ceviz (Juglans regia ) dışında konukçusuna rastlanmamıştır. E. ceratoniae 'nin ilaçlı mücadelesinde en yüksek biyolojik etki % 81.0 olarak cyhalothrin etkili maddeli ilaçtan elde edilirken, bunu % 68.8'lik etkiyle azinphos-methyl, % 67.6'lık etkiyle Bacillus thuringiensis takip etmiştir. Harnup güvesi zararına uğramış nar meyvelerinin toplanıp bahçeden uzaklaştırılması şeklinde uygulanan mekaniksel mücadele sonucu, kurtlu meyve oranında % 60'ın üzerinde bir azalma gerçekleşmiştir. ANAHTAR KELİMELER: Harnup güvesi, Ectomyelois ceratoniae, biyolojisi, konukçuları, doğal düşmanları, yayılış alanları, mücadelesi, populasyon değişimi İİİ ABSTRACT Ph.D. Thesis STUDIES ON BIO-ECOLOGY AND CONTROL OF THE CAROB MOTH, ECTOMYELOIS CERATONIAE ZELLER (LEPIDOPTERA: PYRALIDAE) INJURIOUS ON POMEGRANATE (PUNICA GRANATUM L) İN SOUTHEAST ANATOLIA REGION Cafer MART Ankara,. Üniversity_Gracluate School of Natural and Applied Sciences Department of Plant Protection Supervisor: Assoc. Prof. Dr. Neşet KILINÇER 1992, Page: 131 Jury : Prof.Dr. Neşet KILINÇER Prof.Dr. Nedim UYGUN Assoc.Prof.Dr. Avni UĞUR Dispersion area, biology, morphological features, population fluctuations, hoşt plants and natural enemies of the carob moth, Ectomyelois ceratoniae Zeller, the most important pest on pomegranate plantations were revealed in Southeast Anatolia Region. in addition, proper timing and effective methods for control of the pest were investigated. Average lenght of adult E. ceratoniae female is 10.21 mm, adult male is 8.79 mm. Wingwide was determined for females 20.55 mm, and for males 17.57 mm. E. ceratoniae have 5, infrequently 6 larval stages during ils developing period. Thö average length of full grown larva is 14.45 mm. The mean longevity of adults was 7.65 and 7.44 days for females, and 6.66 and 6.35 days for males at 25±1°C and 30±1°C, respectively. Mean egg protuction was 91.8 and 103.8 eggs periv female at those temperatures, respectively. Egg incubation period was 3.63 and 3.22 days; total larval stages was 29.7 and 21.2 days, and pupal stages was 8.0 and 7.6 days at 25±1 °C and 30±1°C, respectively. The mean total developmental time from egg to egg was 44.01 and 32.54 days at those temperatures. Growth treshold (C) was determined as 10.82°C, regarding the data of 25 and 30°C. In the field studies, E. ceratoniae was found in Şanlıurfa-Merkez, Birecik, Suruç and Akçakale and in Diyarbakır, Çermik and Çüngüş localities, in severe infestation levels. The pest hibernates in different larval stages in rotting pomegranate fruits. The first adult flights was found in the first half of May and could continue for one month period. In the field condations the mean longevity of adults were determined as 5.57 and 5.67 days for females and males, respectively. Mean egg production was 42.5 eggs for female, the egg incubation period was 3.8 days, and pupal stage was 8.1-8.5 days in the field condations. It was calculated that E. ceratoniae had 4.2-4.6 generations per year theoretically, during the years of 1989-1991 in Şanlıurfa and 4 population peaks were determined by the light trap data at the same locality. One larval parazitoid Bracon hebetor Say. was found during the field studies. It was determined that adults of hibernated generation of E. ceratoniae didn't need any alternate host plant. It was found that there was no any host plant of the pest, except pomegranate and walnut. As a result of the control measure studies, cyhalothrin gave the highest effiency by 81.0 %, and azinphos-methyl by 68.8 % and Bacillus thuringiensis by 67.6%. On the other hand, mechanical control method, which was collection and destroying the injured fruits, gave > 60% reduction in the ratio of fruit infestation by the pest. KEY WORDS: Carob moth, Ectomyelois ceratoniae, biology, host plants, natural enemies, dispersion area, control, population fluctations. 131

HI ÖZET Doktora Tezi AGROTIS SEGETUM (DENIS AND SCHIFF) (LEPIDOPTERA : NOCTUIDAE) İLE TRICHOGRAMMA EMBRYOPHAGUM (HARTIG) VE T. TURKEIENSIS KOSTADINOV (HYMENOPTERA :TRICHOGRAMMATIDAE) ARASINDAKİ BAZI BİYOLOJİK İLİŞKİLER ÜZERİNDE ARAŞTIRMALAR Nihal ÖZDER Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Bitki Koruma Anabilim Dalı Danışman: Prof.Dr.Neşet KILINÇER 1991,Sayfa:90 Jüri : Prof.Dr. N. KILINÇER Prof.Dr. S. TOROS Doç.Dr. S. ÇOBANOĞLU Bu çalışmada yumurta parazitoidlerinden Trichogramma embr- yophagum (Hartig) ve Trichogramma turkeiensis Kostadinov ile zararlı Agrotis segetum arasındaki bazı biyolojik ilişkiler araştırıl mıştır. Çalışmalar, labaratuvarda 15±1 °C ve 25±1 °C sıcaklıklar, % 60-70 orantılı nem ve 14 saat günlük ışıklanma periyodunda, yürü tülmüştür. E. kuehhniella ve A. segetum 'dan elde edilen her iki türün bireylerinin biyolojik özellikleri araştırılarak karşılaştınlmıştır. Her iki türün biyolojik özelliklerinden bazıları tarla koşullarında araştırılmıştır. Ayrıca parazitoidler ile salımlara yönelik çalışmalar da yapılmıştır. Parazitoidlerin elde edildiği konukçu ve çalışıldıkları sıcaklık derecesine göre ömür uzunlukları, parazitledikleri yumurta sayıları ile meydana getirdikleri birey sayılarının değiştiği ve parazitoidlerin daha çok genç yumurtaları tercih ettikleri belirlenmiştir. E. kuehniella 'dan elde edilen T. embryophagum bireylerinin ortalama 6.62 gün yaşadıkları kaydedilmiştir. Bir parazitoidin 20.62 adet yumurta parazitlediği, ortalama 22.00 birey meydana getirdiği belirlenmiş ve bunların parazitlediği bir A. segetum yumurtasından ortalama 1.05 birey çıktığı saptanmıştır.IV A. segetum 'dan elde edilen T. embryophagum bireylerinin orta lama olarak, 6.00 gün yaşadıkları, 64.25 yumurta parazitledikleri, 75.75 birey meydana getirdikleri belirlenmiştir. Parazitledikleri bir A. segetum. yumurtasından ise ortalama 1.13 birey çıktığı saptanmıştır. E. kuehniella 'dan elde edilen T. turkeiensis bireylerin ortala ma olarak 6.50 gün yaşadıkları, 28.62 yumurta parazitledikleri, 35. 12 birey meydana getirdikleri ve parazitledikleri bir A. segetum yumurta sından 1.19 birey çıktığı belirlenmiştir. A. segetum 'dan elde edilen T. turkeiensis bireylerinin 5.50 gün yaşadıkları, 33.37 yumurta parazitledikleri, bir erginin ömrü boyunca 40.00 birey meydana getirdiği ve parazitledikleri bir yumurtadan 1.15 birey çıktığı kaydedilmiştir. Tarla koşullarında T. embryophagum bireyinin ortalama 5 gün yaşadıkları, 18.00 yumurta parazitledikleri ve 13.40 birey meydana getirdikleri; T. turkeiensis erginlerinin ise ortalama 4.40 gün yaşadıkları, 9 yumurta parazitledikleri ve 10.60 birey meydana getirdikleri saptanmıştır. T. embryophagum ve T. turkeiensis 'in laboratuvarda sürekli, kolay ve ucuz kitle üretimlerinin yapılabilmesi, erginlerinin A. sege tum yumurtalarını başarılı bir şekilde parazitlemeleri nedeni ile biyolojik mücadelede bu türlerin kullanılabileceği düşünülmektedir, bununla beraber T. embryophagum bireylerinin tarla koşullarında T. turkeiensis bireylerine göre daha uzun süre yaşaması, daha fazla yumurta parazitlemesi ve daha fazla birey meydana getirmesi nedeni ile bu türün daha başarılı olacağı kanısına varılmıştır. Fakat uygun salım dozu ve zamanı gibi çalışmaların gerekli olduğu görüşüne varılmıştır. ANAHTAR KELİMELER: Trichogramma turkeiensis Kostadinov Trichogramma embriyophagum (Hartig) (Hym.: Trichogrammatidae), Agrotis Segetum (Denis and Schiff.) (Lep.: Noctuidae), Parazitoid, Biyolojik mücadele, Yumurta paraziti, Parazitizm. HI ÖZET Doktora Tezi AGROTIS SEGETUM (DENIS AND SCHIFF) (LEPIDOPTERA : NOCTUIDAE) İLE TRICHOGRAMMA EMBRYOPHAGUM (HARTIG) VE T. TURKEIENSIS KOSTADINOV (HYMENOPTERA :TRICHOGRAMMATIDAE) ARASINDAKİ BAZI BİYOLOJİK İLİŞKİLER ÜZERİNDE ARAŞTIRMALAR Nihal ÖZDER Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Bitki Koruma Anabilim Dalı Danışman: Prof.Dr.Neşet KILINÇER 1991,Sayfa:90 Jüri : Prof.Dr. N. KILINÇER Prof.Dr. S. TOROS Doç.Dr. S. ÇOBANOĞLU Bu çalışmada yumurta parazitoidlerinden Trichogramma embr- yophagum (Hartig) ve Trichogramma turkeiensis Kostadinov ile zararlı Agrotis segetum arasındaki bazı biyolojik ilişkiler araştırıl mıştır. Çalışmalar, labaratuvarda 15±1 °C ve 25±1 °C sıcaklıklar, % 60-70 orantılı nem ve 14 saat günlük ışıklanma periyodunda, yürü tülmüştür. E. kuehhniella ve A. segetum 'dan elde edilen her iki türün bireylerinin biyolojik özellikleri araştırılarak karşılaştınlmıştır. Her iki türün biyolojik özelliklerinden bazıları tarla koşullarında araştırılmıştır. Ayrıca parazitoidler ile salımlara yönelik çalışmalar da yapılmıştır. Parazitoidlerin elde edildiği konukçu ve çalışıldıkları sıcaklık derecesine göre ömür uzunlukları, parazitledikleri yumurta sayıları ile meydana getirdikleri birey sayılarının değiştiği ve parazitoidlerin daha çok genç yumurtaları tercih ettikleri belirlenmiştir. E. kuehniella 'dan elde edilen T. embryophagum bireylerinin ortalama 6.62 gün yaşadıkları kaydedilmiştir. Bir parazitoidin 20.62 adet yumurta parazitlediği, ortalama 22.00 birey meydana getirdiği belirlenmiş ve bunların parazitlediği bir A. segetum yumurtasından ortalama 1.05 birey çıktığı saptanmıştır.IV A. segetum 'dan elde edilen T. embryophagum bireylerinin orta lama olarak, 6.00 gün yaşadıkları, 64.25 yumurta parazitledikleri, 75.75 birey meydana getirdikleri belirlenmiştir. Parazitledikleri bir A. segetum. yumurtasından ise ortalama 1.13 birey çıktığı saptanmıştır. E. kuehniella 'dan elde edilen T. turkeiensis bireylerin ortala ma olarak 6.50 gün yaşadıkları, 28.62 yumurta parazitledikleri, 35. 12 birey meydana getirdikleri ve parazitledikleri bir A. segetum yumurta sından 1.19 birey çıktığı belirlenmiştir. A. segetum 'dan elde edilen T. turkeiensis bireylerinin 5.50 gün yaşadıkları, 33.37 yumurta parazitledikleri, bir erginin ömrü boyunca 40.00 birey meydana getirdiği ve parazitledikleri bir yumurtadan 1.15 birey çıktığı kaydedilmiştir. Tarla koşullarında T. embryophagum bireyinin ortalama 5 gün yaşadıkları, 18.00 yumurta parazitledikleri ve 13.40 birey meydana getirdikleri; T. turkeiensis erginlerinin ise ortalama 4.40 gün yaşadıkları, 9 yumurta parazitledikleri ve 10.60 birey meydana getirdikleri saptanmıştır. T. embryophagum ve T. turkeiensis 'in laboratuvarda sürekli, kolay ve ucuz kitle üretimlerinin yapılabilmesi, erginlerinin A. sege tum yumurtalarını başarılı bir şekilde parazitlemeleri nedeni ile biyolojik mücadelede bu türlerin kullanılabileceği düşünülmektedir, bununla beraber T. embryophagum bireylerinin tarla koşullarında T. turkeiensis bireylerine göre daha uzun süre yaşaması, daha fazla yumurta parazitlemesi ve daha fazla birey meydana getirmesi nedeni ile bu türün daha başarılı olacağı kanısına varılmıştır. Fakat uygun salım dozu ve zamanı gibi çalışmaların gerekli olduğu görüşüne varılmıştır. ANAHTAR KELİMELER: Trichogramma turkeiensis Kostadinov Trichogramma embriyophagum (Hartig) (Hym.: Trichogrammatidae), Agrotis Segetum (Denis and Schiff.) (Lep.: Noctuidae), Parazitoid, Biyolojik mücadele, Yumurta paraziti, Parazitizm. 90

İÜ ÖZET Yüksek Lisans Tezi TRICHOGRAMMA EMBRYOPHAGUM (HARTÎG) VE TRİCHOGRAMMA TURKEIENSİS KOSTADİNOV (HYM, r TRÎCHOGRAMMATIDAE) ÎLE SPODOPTERA LITTORALİS BOISD, (LEPt NOCTUIDAE) ARASINDAKİ BAZI BİYOLOJİK İLİŞKİLER ÜZERİNDE ARAŞTIRMALAR S. Zühal GÜNAYDIN Ankara üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Bitki Koruma Anahilim Dalı Danışman î Prof. Dr «Neşet KILINÇER 1991, Sayfat 46 Jüri : Prof, Dr, Neşet KILINÇER Bu çalışma 1990-1991 yılları arasında A,Ü,Z,F, Bitki Koruma Bölümü' nde yürütülmüş ve pamuk yaprak kurdu (Spodoptera littoralis (Boisd.) (Lep: Noctuidae) yumur taları ile yumurta parasitoid'leri Trichogramma embryop- hagum (Hartig) ve _T. turkeiensis Kastadinov (Hym: Tric- hogrammatidae) arasındaki bazı biyolojik ilişkiler ince lenmiştir, Parazitoid'lerin kitle üretimlerinde un güvesi (Ephestia kuehniella zell.) (Lep. : Pyralidae) yumurtala rı kullanılmıştır. Laboratuvarda 25 1°C sıcaklık ve % 60 5 orantılı nem koşullarında, parazitoid'lerin pamuk yaprak kurdu yumurtalarındaki ömür uzunlukları, gelişme süreleri, parazitli yumurtalârin kararma süresi, bir yu murta içinde gelişen birey sayısı, cinsiyetler oranı, parazitli yumurtaların açılma oranı, bir dişinin bırak tığı toplam yumurta sayısı ve parazitleme davranışları araştırılmıştır.iv Çalışmada un güvesinden elde edilen parazitoid ' ler yanında aynı parazitoid ` lerin pamuk yaprak kurdu yumurtalar rında 3 döl boyunca yetiştirilen bireylerde bu denemeler tekrarlanmıştır, Araştırma sonuçlarına göre her -iki parazitoid türünün' de labor atuvar denemeleri, süresince pamuk yaprak kurdu yumurtalarını etkin şekilde parazitledikleri gözlen miş ve biyolojik savaşım açısından umut verici sonuçlar elde edilmiştir, ANAHTAR KELİMELER` t Spodoptera littoralis» Trichogramma embryophagum » Trichogramma turkelensis biyolojik ilişkiler f biyolojik mücade*- le. ABSTRACT Masters Thesis KESEARCHS ABOUT SOME BIOLOGICAL RELATIONS BETWEEN TRICHOGRAMMA EMBRYOPHAGUM (HARTİG) AND TRICHOGRAMMA TURKEIENSIS KASTADINOV (HYM.î TRÎCHOGRAMMATIDAE) AND SPODOPTERA LITTORALIS BOISD. (LEP. r NOCTUÎDAE) S. Zühal GÜNAYDIN Ankara University Graduate School of Natural and Applied Science Department of Plant Protection Supervisor: Prof. Dr. Neşet KILINÇER 1991, Page: 46 Jury : Prof.Dr. Neşet KILINÇER This study has been ciarried out in the Plant Protecting Department of Agricultural Faculty of Ankara University between the years 1990-1991. Some biologic relations between the eggs of cotton leaf worm ( Şpodop- tera littoralis Boisd.) (Lep.: Noctuidae) and egg parasitoids, Trichogramma embryophagum (Hartig) and T_. turkeiensis Kastadinov (Hym. : Trichogrammatidae) have been studied. The eggs of flour moth (Ephestia kuehniella Zell.) (Lep. : Pyralidae) have been used in the mass production of parasitoids. In the laboratory, in the moisture conditions of 25 1°C temperature and % 60 5 rates? the life length of parasitoids in the eggs of cotton leaf worm, their development periods, the darkenning of individuals developed within an eggs, the total egg number left by a female and the behaviors of parasitizing have been researched.yi In the study JLn addition to parasitoids provided from flour mothj these trials haye been repeated- in -the individuals looked after for a period of 3 generations in the eggs of cotton leaf worm of the same parasitoids. According to the results of the research ^ it has been observed that the two parasitoids types have parasited effectively eggs of cotton leaf worm during the time of laboratory trials. Hopeful results about biologic control have been obtained, KEY WORDS r Spodoptera littoralis « Trichogramma embryophagum, Trichogramma turkeiensis, biologic relations, biological control, 46

İÜ ÖZET Doktora Tezi METASYRPHUS COROLLAE (FABR.) VE EPISYRPHUS BALTEATUS (DE GEER) (DIPTERA: SYRPHI DAE) İLE MEYVA A?AÇLARINDA ZARARLI BAZI YAPRAKBİTİ TÜRLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİLER ÜZERİNDE ARAŞTIRMALAR Cevdet ZEKİ Ankara üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Bitki Koruma Anabilim Dalx Danışman: Prof. Dr. Neşet KILINÇER 1990, sayfa: 186 Jüri: Prof. Dr. Neşet KILINÇER Prof. Dr. Seval TOROS Prof. Dr. Cezmi ÖNCÜER Bu çalışmada, afidofag syrphid türlerinden Me- tasyrphus corollae (Fabricius) ve Episyrphus balteatus (De Geer) (Dip.: Syrphidae) ile meyve ağaçlarında zarar lı Aphis pomi De Geer, Dysaphis devecta (Walk.), Hya- lopterus pruni (Geoffr.) ve Myzus persicae (Sulzer) (Horn.: Aphididae) arasındaki avcı-av ilişkileri araştırılmıştır, çalışmalar laboratuvarda 21+-1 °C ve 27±1 °C sıcaklıklar, %65+-5 orantılı nem ve 18 saat gün uzunluğu koşullarında yürütülmüştür. Avcı türlerin bazı biyolojik dönemlerinin süresi doğa koşullarında da bulunmuştur. Her iki avcı tü rün D. devecta, M. persicae ve H. pruni üzerinde geliş tiği, M. corollae 'nin A. pomi üzerinde gelişemediği be lirlenmiştir. Larva döneminde beslendiği yaprakbiti tü rüne ve sıcaklığa göre, bir dişinin bıraktığı yumurta sayısı M. corollae'de ortalama 87.33-267.40 adet, E. bal teatus 'da. ise 486.83-1139.50 adet; dişi ömrü m. corollae' de.IV ortalama 8.78-30.71 gün, e. balteatus 'da ise 34.00-52,17 gün arasında değişmiştir. Her iki avcı türde cinsiyetler oranının 1/1' e yakın olduğu, yumurtanın açılım süresinin sıcaklığa bağlı olarak 1-4 gün arasında değiştiği, açılım oranının ise en yüksek 24 ± 1°C sıcaklıkta olduğu bulun muş tur. Her iki avcı türün yumurtadan yeni çıkmış larva ları, gelişmesini üç larva dönemi geçirdikten sonra tamam lamaktadır. Yaprakbiti türüne ve sıcaklığa göre, m. corol lae 'de toplam larva süresi ortalama 6.40-9.94 gün, E.bal- teatus'da ise 6.05-9.80 gün; pupa süresi M. corollae' de or talama 5.37-10.44 gün, e. balteatus'da ise 5.67-10.42 gün; yumurta açılımından ergin oluncaya kadar geçen süre M. co- rollae'de ortalama 12,11-20.38 gün, E. balteatus 'da ise 11.80-20.22 gün arasında değişmiştir, m. corollae larva larının tükettiği av sayısı, yaprakbiti türüne ve sıcak lığa göre ortalama 211.94-555.33 adet, E. balteatus lar valarının tükettiği av sayısı ise ortalama 162.40-297.81 adet arasında değişmiştir. Elde edilen sonuçlara göre, M. corollae larvaları h. pruni 'yi, E. balteatus larvala rı ise m. persicae'yi diğer yaprakbiti türlerine göre da ha çok tüketerek, gelişmelerini daha uzun sürede tamam lamıştır. Her iki avcı türün larvaları d. devecta 'yi di ğer yaprakbiti türlerine göre daha az tüketerek gelişme lerini daha kısa sürede tamamlamıştır. Her iki avcı tür için D. devecta'yı diğer yaprakbiti türlerine göre daha uygun av olduğu belirlenmiştir. M. corollae ve E. balteatus un çokdöllü olması, laboratuvarda sürekli olarak üretilebilmesi, larvaların kısa sürede çok sayıda yaprakbitini tüketmesi, av tüketi minin en çok olduğu üçüncü dönem larvaların açlığa dayan ma süresinin uzun olması gibi özellikleri nedeniyle iyi avcı türler olduğu, meyve bahçelerinde yaprakbitlerine karşı biyolojik mücadelede bu türlerden yararlanılabil- mesi için, bunların doğadaki etkinliklerinin artırılması ve teşvik edilmesine yönelik önlemlerin alınması yanın da, doğa koşullarında etkinliklerinin araştırılarak kitle üretimine geçilmesi, uygun üretim ve salım tekniklerinin geliştirilmesinin gerekli olduğu görüşüne varılmıştır. ffiNAHTAR KELİMELER: Metasurphus` corollae (Fabricius), Episyrphus balteatus (De Geer) (Dip.: Syrphidae), Aphis pom i De Geer, Dysaphis devecta (Walk.), Hyalopterus prunl (Geoffr.), Myzus persicae (Sulzer) (Hom. : ftphididae), avcı-av ilişkileri. ABSTRACT PhD Thesis INVESTIGATIONS ON THE INTERACTIONS BETWEEN METASYRPHUS COROLLAE (FABR.), EPISYRFHUS BALTEATUS (DE GEER) (DIPTERA: SYRPHIDAE) AND SOME APHID SPECIES HARMFUL TO FRUIT TREES Cevdet ZEKİ Ankara University Graduate School of Natural and Applied Sciences Department of Plant Protection Supervisor: Prof. Dr, Neşet KILINÇER 1990, page: 186 jury: Prof. Dr. Neşet KILINÇER Prof. Dr. Seval TOROS Prof. Dr. cezmi ÖNCÜER In this study, the predator-prey interactions between the aphidophagous syrphid species Metasyrphus coxollae (Fabricius), Episyrphus balteatus (De Geer) (Dip.: Syrphidae), and Aphis pomi De Geer, Dysaphis devecta (Walk.), Hyalopterus pruni (Geoffr.) and Myzus p.ersicae (Sulzer) (Horn.: Aphididae) that damage fruit trees were investigated. The studies were carried out at 21 - 1 °C and 27 - 1 °C temperatures, 65 - 5% R.H., and 18 h photoperiod in laboratory conditions. Durations of some biological stages of the predators were also determined in the nature. Both of the predator species were found to develop on D. devecta, M. persicae and H. pruni, but M. corollae did not on A. pomi. Depending on the aphid species consumed by predator larvae and the temperatures, average numbers of the eggs laid by an individual female were changed between 87.33-267.40 for M. coröllae, and 486.83-1139.50 for E. balteatus. Average female longevities were found to change betweenVI 8.78-30.71 days for m. corollae, and 34.00-52.17 days for e. baiteatus. In both species, the sex ratio was about 1/1 and egg hatching period was 1-4 days according to the temperature, and the hatching rate was found to be the highest at 24 - 1 °C. Larvae of both predator species completed their development following three larval stages. Depending on the aphid species and the temperatures, average larval periods were changed between 6.40-9.94 days for m. co rollae and 6.05-9.80 days for e. baiteatus, whereas the pupal periods were found to be 5.37-10.44 days and 5.67-10.42, respectively. Average periods from egg hatching to the adult stage were changed between 12.11- 20.38 days for m. corollae, and 11.80-20.22 days for e. baiteatus. Average number of the prey consumed by M. corollae and E. baiteatus larvae individually were found to change between 211.94-555.33 and 162.40-297.81, respectively, depending on the aphid species and the temperature. According to these results, it is concluded that the larvae of M. corollae and E. baiteatus consumed more h. pruni and M. persicae, respectively, and took more time for completing their developments. Larvae of the both predator species consumed d. devecta less than the other aphid species and completed their developments in less time. It is concluded that d. devecta is more suitable prey for the both predator species. As a result, M. corollae and E. baiteatus are potential predators for the biological control of aphid species in orchards since they have many generations, can be produced easily in laboratory, have much prey consumption in a short time, starvation period of the third larval stage where the prey consumption is maximum, is so long. In addition, necessary measurements should be taken to improve the effectiveness of these predators in the nature. Studies also should be carried out to determine their natural effectiveness and the most suitable mass-production and releasing methods. KEY WORDS: Metasurphus corollae (Pabricius), Episyrphus baiteatus ' (De Geer) (Dip.: Syrphidae), Aphis pomi De Geer, Dusaphis devecta (Walk.,), Hualopterus pruni (Geoffr. ), Myzus persicae (Sulzer) (Horn.: Aphididae), predator-prey interactions. 186

İÜ ÖZET Yüksek Lisans Tezi Phytoseiulus üersimilis A. -H. (ACARINA : PHYTOSEÎÎDAE) 'ÎN DE?İŞİK BİTKİLERDE AVCILIK AKTÎVİTSSİ VE GELİŞİMİ ÜZERİNDE ARAŞTIRMALAR Fatma ÜNALAN Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Bitki Koruma Anabilim Dalx Danışman : Prof. Dr. Keş et KILIÎÎÇER 1990, Sayfa : 66 Jüri : Prof. Dr. Neşet KILINÇER Prof, Dr# Serai TOROS Prof. Dr. Bira en ÖNALP Phytoseiulus persimilis A. - H. seralarda kırmızı örümceklerle mücadelede basarı ile kullanılan bir predator akardır. Denemelerde kullanılan P. persimilis ırkı 1986 yxlxnda Romanya' dan getirilmiş ve dört yıldır laboratuarda yetiştirilmektedir. Bu çalışmada soya fasulyası, fasulya, patlıcan ve domates yaprakları yüzeylerinin P. persimilis ' in gelişmesi ve akti vitesine etkileri araştxrxlmxştxr. Denemeler laboratuarda, 25 + 1 °C sxcaklxk ve % 60 ve üzerinde orantxlx nem ve günde 16 saat aydınlık kosullarına ayarlı iklim odalarında yapılmıştır.vx Laboratuarda,. predator akarla yapxlan çalxş malarda ve gözlemlerde yaprak adası yöû'temi kullanılmış tır» Av olarak Tetranychus cinnabarinus yumurtalarx kullanılmış txn. Phytoseiulus persimilis ' in gelişmesi ve biyolojik etkinliği açısından soya yaprakları uygun koşulları sağlamaktadır. ANAHTAR KELİMELER : Phytoseiulus persimilis A.- H. (ACARİ : PHYTOSEİİDAE). Tetranychus cinnabarinus Boisd. (ACARİ : PHYTOSEİİDAE), biyolojik mücadele, yaprak yüzeyi. ABSTRACT Büasters Thesis INVESTIGATION ON THE ACTIVITY ON DEVELOPMENT OF Phy t os eiuJus persimilis A.- H. (ACARÎNA : PHYTOSEÎÎDAE) ON DIFFERENT PLANTS Fatma ÜNALAN Ankara University Graduate School of Natural Applied Sciences Department of Plant Protection Supervisor : Prof. Dr` Neşet KILINÇEE 1990, Page : 66 Jury : Prof. Dr. Neşet KTLINQER Prof» D», Seval TOROS Prof. Dr. Biwen ÖNALP The predacious mite, Phytoseiulus persimilis A.-H8, is used for the control of spider mites succasfully in greenhouses,, The strain of P. persimilis used in the experiment was brought from Romania in 1986 and reared in the laboratory for four years* In this study the effect of the leaf features of bean, soybean, aubergine and tomatoes on the activity and development of P. persimilis were investigated. The experiments «ere conducted in the laboratory in the climatio chambers at a temperature of 25 + 1 °C a relative humidity of at least 60 percent, and a photoperiod of 16 h. light pes day.vi For studies and observations on mite in the laboratory the Leaf- Island method was used. Tetranychus cinnabar inas egg3 were used, as a prey* Soybean leaves promoted suitable conditions for the development and biological activities of P. persimilis. KEY WORDS : Phytoseiulua persimilis A.-H.(Acarina : Phytoseiidae) Tetranychus cinnabarinus Boisd.(Acarina : Tetranychidae), biological control, leaf features. 66

Agrotis segetum larvalarında asalak olan Periscepsia carbonaria dişileri, konukçu üzerine yumurta kabuğu içersinde larva bırakmıştır. Bırakılan asalak larvaları kısa bir süre sonra konukçu içine girmiştir. P. carbonaria üç larva dönemi geçirmiştir. Her üç dönem larvanın ayrımı buccopharingeal ay gıtları ve posterior stigmalarma bakılarak yapılmıştır. Birinci dönem larva süresi 5-6 gün, ikinci dönem larva sü resi 2-3 gün, üçüncü dönem larva süresi 1-2 gün sürmüştür. Konukçu içine giren birinci dönem larva 5-6 gün süreyle konukça vücut boşluğunda serbest olarak dolaşıp bu sürenin sonunda integümentten bir delik açarak solunum tü neli oluşturmuştur. Solunum tüneli oluşturduktan sonra iki gömlek değiştirip konukça dışında pupa olmuştur. 17-24 günlük A. segetum larvalarının kanında pro- hemocyt, plasmatocyt, adipohemocyt, spherulocyt, oenocytoid olmak üzere beş tip kan hücresi belirlenmiştir, a. segetum'un p. carbonaria tarafından asalaklanması, asalaklanmadan bir gün sonra a. segetum 'un toplam kan hücrelerinin sayısında ve ayrıca kan hücrelerinin yapısında değişimlere neden olmuştur.IV En önemli yapxsal değişimler plasmatocyte ve adipohemo- cyt'lerde görülmüştür. Bu hücrelerde görülen değişimler asalaklanmanm sonuna doğru giderek artmıştır. Toplam kan hücrelerinin sayısı asalaklanmadan sonraki birinci ve ikinci günlerde kontrole göre artmış ve bunu izleyen günlerde dalgalanmalar göstererek azalmıştır. En önemli fark yedinci günde bulunmuştur. ANAHTAR KELİMELER: Pericepsia capbonaria (Panz.) (Dip., Tachinidae), Agrotis segetum (Denis and Schiff.) (Lep., Noctuidae), Biyolojik İlişkiler, Kan hücreleri. Females of Periscepsia carbonaria, a larval parasite of Agrotis segetum, laid their larvae on their hosts in the egg cor ion. The laid larvae soon entered into the host. p. carbonaria had three larval stages. Distinction of the three larval stages were based on buccopharingeal armature and posterior stigmata. Duration of the first, second and third instars were 5-6 days, 2-3 days and 1-2 days respectively. The first instar larva, after entering the host, traveled in the host body freely for 5-6 days, and at the end of this period, formed a respiratory funnel through integuments. Then they passed 2 instar stages and became pupa out of the host. Five types of blood cells; namely prohemocyt, plasmatocyt, adipohemocyt, spherulocyt, oenocytoid were found out in the blood of 17-24 days old a. segetum larvae. Parasitisation of a. segetum by P. carbonaria caused changes in the total blood cells and their structures after one day from parasitisation. The most prominent.vx structural changes were observed on plasmatocytes and adipohemocytes. These changes increased gradually till the end of the parasitisation. Total blood cells in the host increased in the first and second days of parasitisation as compared to the control's and in the following days they decreased by showing a fluctuation. The most significant difference was observed on the seventhy day. KEY WORDS: Periscepsia carbonaria (Panz.) (Dip., Tachinidae), Agrotis segetum (Denis and Schiff,) (Dip., Noctuidae), Biological Interrelations, Haemocytes. 139

İÜ ÖZET Doktora Tezi İÇ ANADOLU BÖLGESİNDE PIMPLINAE VE OPHIONINAE (HYMENOPTERA : ICHNEÜMONIDAE) ALTF AMİLY ALA RI ÜZERİNDE TAKSONOMİK ÇALIŞMALAR Yasemin ÖZDEMİR Ankara üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Bitki Koruma Anabilim Dalı Danışman : Prof. Dr. Neşet KILINÇER 1989, Sayfa: 291 Jüri: Prof. Dr. Neşet KILINÇER Prof. Dr. t. Akif KANSU Prof.Dr. Birsen ÖNALP İç Anadolu Bölgesinde yürütülen bu çalışma fau- nistik ve taksonomik olmak üzere iki ana bölümde ele alınmıştır. Ankara, Eskişehir, Kayseri, Kırşehir, Konya, Nevşehir, Niğde, Yozgat illerine gidilerek özellikle önemli kültür bitkileri zararlılarının larva ve pupaları toplanarak kültüre alınmış ve parazitoit Ichneumonidae türleri saptanmaya çalışılmıştır. Ayrıca kültür bitkileri zararlılarının bulunduğu ortamlarda atrapla ergin Ichneumonidae örnekleri toplanmıştır. Bu örneklerden Pimplinae ve Ophi- ninae altf amilyalarına ait türler ayrılarak teşhisleri ve taksonomik karekterlerinin çizimleri yapılmıştır. Altfa- milya, tribu ve çalışmada tespit edilen cinslerin ve türlerin tanı anahtarları ile tanımları hazırlanmıştır. Her- bir türün tanımları ile birlikte sinonimleri, bölgedeki yayılışı ve konukçuları, Palearktik bölgedeki yayılışı ve literatürde kayıtlı konukçuları verilmiştir. Bu çalışmanın sonucunda Pimplinae altfamilyasm- dan 7 cinse bağlı 16, Ophioninae altf amilyasmdan 11 cin se bağlı 19 tür olmak üzere toplam 35 tür saptanmıştır. Bu türlerden Scambus calobata (Grav.), Dolichomitus sexi- ceus (Htg.), Zaglyptus varipes (Grav.), Itoplectis viduata (Grav. ), Pimpla processioneae Ratz., Perithous mediator (F.), Enicospilus cerebrator Aub., E. tournieri (Voli.),iv Therion circumflexum (L.), Agrypon flaveolatum (Grav.), Trichionotus debile (Wsm.), cawpoplex dlfformls (Gmel.), C. ramidulus Brisch., Meloborls collector (Thunbg.), Diadegma armlllata (Grav.), D. claripennis (Thom.), D. crassicomis (Grav.), D. fenestralls (Holmg.), D. se- miclausa Hell., Hyposotex dtdymator (Thunbg.) olmak üze re 20 türün Türkiye faunası için yeni oldukları ilk defa bu çalışma ile saptanmıştır. Şimdiye kadar Ülkemizde geniş kapsamlı çalışma yapılmamış olması nedeniyle birçok türün dış ülkelerde belirlenen konukçuları Yurdumuzda da ilk defa çalışmada belirlenmiştir. Yine incelenen literatüre göre, Paranthe- rene tabanı formis Root.'in (Lep. Sesiidae) Dolichomitus sericeus (Htg.)'un ve Aporia crataegi L. 'nin (Lep. Pieri- dae) Pimpla processioneae Ratz. 'nın kohukçusu olduğu ilk defa bu çalışma ile saptanmıştır. ANAHTAR KELİMELER: ^Hymenoptera, vılchneumonidae, yPimplinae, /)Ophioninae, Taksonomi, tanı anahtarı, İç Anadolu, konukçu. V ABSTRACT PhD Thesis TAXONOMIC STUDY ON THE SPECIES OF SUBFAMILIES PIMPLINAE AND OPHIONINAE (HYMENOPTERA: ICHNEUMON I DAE) FROM CENTRAL ANATOLIA Yasemin ÖZDEMİR Ankara University Graduate School of Natural and Applied Sciences Department of Plant Protection Supervisor: Prof.Dr. Neşet KILINÇER 1989, Page: 291 Jury: Prof.Dr. Neşet KILINÇER Prof. Dr. Î.Akif KANSU Prof.Dr. Birsen ÖHALP The study comprises mainly faunistic and taxonomic studies of Central Anatolian species. Larvae and pupae of important pests of cultivated plants were collected in Ankara, Eskişehir, Kayseri, Kxrsehir, Konya, Nevşehir, Niğde and Yozgat. The alive collected larvae and pupae were reared in laboratory in order to obtain parasitoid ichneumonids. Also some adult specimens were collected by sweeping in the environments of important pests. Pimplinae and Ophioninae specimens were determined among other subfamilies and species were identified and figures of taxonomic characters were drawn. Identification keys were prepared for subfamilies, tribes and genera of each subfamily and species determined during this study. Descriptions of each taxonomic category were given, with addition of the synonymy, distribution of species in the region and Palaeartic region, host pests determined during the study and in literature for each species. As a result of this study totally 35 species were determined, which 16 species of 7 genera belonging to Pimplinae and 19 species of 11 genera of Ophioninae. According to the literature reviewed by the author,VI the following 20 species: Scambus calobata (Grav. ), Dolichomitus sericeus (Htg.), Zaglyptus varipes (Grav.), Itoplectis viduata (Grav.), Pimpla processioneae Ratz., Perithous mediator (F.), Enicospilus cerebrator Aub., E. tournleri (Voll.), Therion circumflexum (L.), Agrypon flaveolatum (Grav.), Trichionotus debile (Wsm.), Campoplex difformis (Gmel.), C. ramidulus Brisch., Meloboris collector (Thunbg.), Diadegma armillata (Grav.), D. claripennis (Thorn.), D. crassicornis (Grav.), D. fenestralis (Holmg. ), D.semiclausa Hell,, nyposoter didymator (Thunbg.) have been recorded for the first time in Anatolia. There has been no extensive study on these group of insects in Turkey up to now, so the host pests of many species, which were determined in foreign countries, were also species, approved to be hosts of the species in Anatolia. Besides, according to the literature reviewed by the author, Parantherene tabaniformis Root. (Lep. Sesiidae) and Aporia crataegi L. (Lep. Pieridae) are newly determined hosts pests of Dolichomitus sericeus (Htg.) and Pimpla processioneae Ratz. respectively by this study. KEYS WORDS: Hymenoptera, Ichneumonidae, Pimplinae, Ophioninae, Taxonomy, keys, Central Anatolia, hosts. 291

İÜ ÖZET Yüksek Lisans Tezi SUBLETHAL DOZ UYGULAMALARI ÎLE PHYTOSEIULUS PERSIMILIS A.-H.'TE MALATHION'A KARŞI DÎRENÇ SELEKSÎYONU OLANAKLARI ÜZERİNDE ARAŞTIRMALAR Himmet FİDAN Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Bitki Koruma Anabilim Dalı Danışman : Prof* Dr. Neşet KILINÇER 1989, Sayfa : 68 Jüri: Prof. Dr. Neşet KILINÇER Prof.Dr. Seval fOROS Prof.Dr. Neşe ÇA?ATAY Phytoseiulus persimilis A.-H. seralarda kırmızı örümceklerle mücadelede başarı ile kullanılan bir preda tor akardır fakat bazı durumlarda kullanımı zorunlu olan tarım ilaçlarına hassastır. Bu soruna bir çözüm getirebil mek için, seralarda kırmızı örümcek ve diğer önemli zarar lılara karşı integre mücadele uygulamalarında kimyasal ve biyolojik mücadele çalışmalarını birlikte ve uyumlu şekil de yürütebilmek amacı ile bir P. persimilis populasyonunda seleksiyon baskısı uygulanarak malathiona dirençli bir populasyon elde edilmeye çalışılmıştır. Denemelerde kullanılan P. persimilis ırkı 1986 yı lında Romanya'dan getirilmiş ve tarım ilaçlarına maruz kal maksızın iki yıl laboratuvarda yetiştirilmiştir. Avcıların ilaçlanan alanda tutulması sadece ıslak filtre kağıdı yönteminde mümkün olduğundan bu yöntemle ça lışılmıştır. Denemeler laboratuvarda, 25 ± 1 °C sıcaklık, % 80 ve üzerinde orantılı nem ve günde 16 saat aydınlık koşullarına ayarlı iklim dolaplarında yapılmıştır. Malat- hion solüsyonları musluk suyu ile hazırlanmış ve ilaçlama kulesinde püskürtülmüş tür. Başlangıç populasyonunda elde edilen LC__ değeri oldukça fazladır (1385 ppm) bu da bu ırkın daha önce Malathion'a ya da çapraz dirence neden olabilecek başka bir organik fosfatlı bileşiğe maruz kaldığını göstermek tedir.IV Seleks iyona 1500 ppm lik dozla başlanmış ve her yeni dölün ergin dişi bireylerine artan dozlarda Malathion solüsyonu uygulanmıştır. Dozlar, her seleks iyonda % 60-80 ölüme neden olacak şekilde seçilmeye çalışılmıştır. Bu şe kilde on döl süren seleks iyon sonunda LC değeri 69 89 ppm e ulaşmıştır. Seleksiyon başarı ile sonuçlanmış ve Malat- hiona direnç beş katından fazlasına yükselmiştir. ANAHTAR KELİMELER: Phytoseiulus persimilis A.-H. (Acari : Phytoseiidae), seleksiyon, direnç, sublethal doz uygulamaları, Malathion. ABASTRACT Masters Thesis INVESTIGATIONS ON THE POSSIBILITY OF OBTAINING MALATHION-RESISTANT PHYTOSEIULUS PERSIMILIS A.-H, POPULATION BY SELECTION WITH SUBLETHAL DOSAGE APPLICATIONS Himmet FİDAN Ankara University Graduate School of Natural and Applied Sciences Department of Plant Protection Supervisor: Prof. Dr. Neşet KILINÇER 1989, Page: 68 Jury: Prof. Dr. Neşet KILINÇER Prof.Dr. Seval TOROS Prof.Dr. Neşe ÇA?ATAY The predacious mite, Phytoseiulus persimilis A.-H., is used for the control of spider mites succesfully in greenhouses but unfortunately susceptible to insecticides which sometimes have to be used. To overcome this problem a p. persimilis population was exposed to a selection pressure for resistance to malathion with the objective of blending chemical and biological controls in an integrated program for insect and spider mite pest suppression in greenhouses. The strain of P. persimilis used in the experiments was brought from Romania in 1986 and reared in the laboratory for two years without exposure to pesticides. Wet filter paper technique was decided to be the best since predators could be kept in a limited area for malathion application. The experiments were conducted in the laboratory in climatic chambers at a temperature of 25 ± 1°C a relative humidity of at least 80 percent, and a photoperiod of 16 h. light per day. Malathion solutions were prepared with tap water and applied by spray tower.vi The LCc-n value was high for initial population (1385 ppm) suggesting that this strain was probably exposed to malathion or other organophosphorous compounds before, which had caused cross resistance. Starting dosage for the selection was 1500 ppm and adult females of every generation were treated with increasing dosages of malathion solutions. Dosages werf, chosen so that at each generation the aim was to obtain 60 % to 80 % mortality. After 10 generations of selection, the LC value increased to 6989 ppm. Selection resulted in about a 5-fold increase in LC-- and was decided to be successfull. KEY WORDS : Phytoseiulus persimilis A. H. (Acar.i t Phytoseiidae), selection, resistance, sublethal dosage applications, malathion. 68