Search

Le Messager d’Athènes à partir de 1875 est un journal francophone édité à Athènes, destiné à un public lettré, relativement nanti et aux contacts internationaux. Créé et dirigé par un Français de Cargèse en Corse, d’origine grecque, Antoine Zannetakis‑Stephanopoli, puis par sa fille Jeanne, c’est un journal militant : il lutte à la fois pour la promotion du français, de la Grande Idée et de Venizélos, et propose sur ses thèmes préférés des articles de fond. Après les déboires de Venizélos en politique intérieure et le traité de Lausanne il végète, mais survit jusqu’en 1961 et reste préoccupé des intérêts nationaux. Le Messager d’Athènes, a French‑written newspaper published in Athens from 1875, is intended for a literate public, quite rich and with international contacts. Created and directed by a Frenchman from Cargèse of Greek origin, Antoine Zannetakis‑Stephanopoli, then by his daughter Jeanne, it is a militant newspaper: he fights at the same time for the promotion of the French language, the Great Idea and Venizelos, and proposes on its favorite subjects articles of substance. It vegetates after the vexations of Venizelos in domestic politics and the Treaty of Lausanne, but survives until 1961 and remains concerned about national interests. Le Messager d’Athènes, μία γαλλόφωνη εφημερίδα τυπωμένη στην Αθήνα από το 187, απευθυνόταν σε ένα μορφωμένο κοινό, αρκετά πλούσιο και με διεθνείς επαφές. Τη δημιούργησε και διεύθυνε ένας Γάλλος ελληνικής καταγωγής από το Καρζέζ, ο Αντώνης Τζανετάκης‑Στεφανόπολης, και, αργότερα, η κόρη του, Ιωάννα, είναι μία μαχόμενη εφημερίδα, προωθεί ταυτόχρονα την γαλλική γλώσσα, τη Μεγάλη Ιδέα και το Βενιζέλο, και προσφέρει άρθρα καλής ποιότητας πάνω στα θέματά του. Η ζωή του γίνεται δύσκολη μετά τα πολιτικά προβλήματα του Βενιζέλου και τη συνθήκη της Λωζάννης, αλλά είναι ακόμη παρούσα μέχρι το 1961, και πάντα υπερασπίζεται τα συμφέροντα του Έθνους.

Cet article est une première approche de l’histoire de la presse francophone grecque de la première moitié du xxe siècle. Il veut dans ce premier temps établir un inventaire aussi raisonné que possible pour cette époque afin d’en dégager les lignes de force qui permettront d’affiner sa périodisation, de dessiner sa typologie et de recenser les initiateurs de cette production éditoriale particulière. This paper is a first attempt to examine the history of the Greek French-language press of the first half of the 20th century. At this preliminary stage of my project, the paper makes an inventory of this period and aims to identify its main tendencies in order to refine its periodisation, establish a typology and list the main actors who are responsible for this editorial production. Η μελέτη αυτή αποτελεί μία πρώτη προσέγγιση του ελληνικού γαλλόφωνου τύπου του πρώτου μισού του 20ου αιώνα. Αποσκοπεί στην αρχική καταγραφή των εντύπων αυτής της περιόδου, στην τυπολόγηση και ειδολογική ταξινόμησή τους και στην ανάδειξη των πρωτεργατών αυτής της ιδιαίτερης εκδοτικής παραγωγής.

Vincent Gouzi s’est penché sur les nomenclatures industrielles en Grèce et, à travers leur histoire et leur structure, sur les variations du champ du secteur secondaire et les limites de comparabilité.Les nomenclatures industrielles ont profondément évolué en Grèce comme en France ; depuis le milieu du xixe siècle, elles ont été profondément influencées par les institutions internationales. Les moteurs de cette évolution sont l’innovation, les conceptions de l’organisation industrielle, et le besoin de comparabilité.Ce papier a pour but de rappeler en premier lieu la théorie économique des nomenclatures (notamment leur structure évolutive entre les trois secteurs d’activités) ainsi que l’histoire des nomenclatures industrielles. En second lieu, il tente de définir une spécificité méditerranéenne à travers les items constitutifs de différentes nomenclatures, l’analyse des tableaux d’emplois et ressources de la comptabilité nationale des cinq pays étudiés et l’analyse de leurs productions industrielles. Vincent Gouzi bend over industrial classifications in Greece, and, through their history and their structure, over the variations of the field of the secondary sector and the limits of comparability.The industrial classifications profoundly evolved in Greece as in France since the middle of the 19th century, profoundly influenced by the international institutions. The boosters of this evolution are the innovation, the conceptions of the industrial organization and the needs for comparability.This paper aims first at reminding the economic theory of the classification of activities (in particular their evolutionary structure between the three economic sectors) as well as the history of the industrial classifications. Secondly, it endeavours to define a Mediterranean specificity through the constituent items of different classifications, the analysis of the input‑output tables of the national accountings of the five countries and of their industrial productions. Αυτή η έκθεση αφορά τις βιομηχανικές ταξινομήσεις στην Ελλάδα, και μέσα από την ιστορία και τις δομές τους, μελετά τις αλλαγές στο πεδίο του δευτερογενή τομέα και τους περιορισμούς τους στην συγκρισιμότητα.Οι βιομηχανικές ταξινομήσεις έχουν αλλάξει βαθειά και στην Γαλλία και στην Ελλάδα από το 19ο αιώνα και επιρρεάστηκαν από τους διεθνείς θεσμούς. Οι κινητήρες αυτής της εξέλιξης είναι η καινοτομία, οι έννοιες για την βιομηχανική οργάνωση, και η ανάγκη συγκρισιμότητας.Αυτό το άρθρο έχει σκοπό να υπενθυμίζει την οικονομική θεωρία της ταξινόμησης των δραστηριοτήτων [ειδικά τη εξέλιξη των δομών ανάμεσα στους τρείς τομείς δραστηριότητας], και ταυτόχρονα, την ιστορία των βιομηχανικών ταξινομήσεων. Εξ άλλου, το άρθρο προσπαθεί να καθορίζει μία μεσογειακή ιδιαιτερότητα από τα στοιχεία των διαφορετικών ταξινομήσεων, την ανάλυση των πινάκων των εθνικών λογαριασμών των πέντε χωρών, και της βιομηχανικής παραγωγής τους.

L’article examine l’historiographie grecque sur les salaires et porte sur l’évolution des salaires dans l’industrie textile de Grèce (1912‑1936). En nous fondant sur les sources des archives d’une grande entreprise textile du Pirée, nous voulons étudier non seulement l’évolution des salaires sur le marché du travail, mais aussi la division sexuée du travail et la formation sociale des hiérarchies aux lieux du travail. The article examines the Greek historiography on salaries and discusses the evolution of salaries in the textile industry of Greece during the period 1912‑1936. Based on the sources of the archives of a big textile company in Piraeus, the article wants to study not only the evolution of salaries on the labour market, but also the gender division of labour and the social formation of hierarchies in the workplace. Το άρθρο εξετάζει την ελληνική ιστοριογραφία για τους μισθούς και παρακολουθεί την εξέλιξη των μισθών στην ελληνική κλωστοϋφαντουργία την περίοδο 1912‑1936. Η έρευνα βασίζεται στο αρχείο μιας μεγάλης κλωστοϋφαντουργικής επιχείρησης του Πειραιά. Επιδιώκεται όχι μόνο να εξεταστεί η εξέλιξη των μισθών στην αγορά εργασίας, αλλά και να διερευνηθεί ο έμφυλος καταμερισμός εργασίας και η διαμόρφωση των κοινωνικών σχέσεων εξουσίας στους χώρους εργασίας της κλωστοϋφαντουργίας.

In the last stage of the disastrous war for Greek independence (1829‑31), the suggested northern frontier line changed three times. The uncertain future of the region, the pressure of the central government to create regular armed forces and to safeguard security along the new border land brought the local Greek and Albanian military élites, after ten years of heavy fighting, in an awkward position. Their options were restricted and their welfare as mercenaries was threatened. The crumbling Empire and the soon‑to‑be Greek nation-state, were unpredictable in their responses either as allies or as enemies. Their choices of reaction varied, yet their method was uniform: to bargain tough before compromising, even if the given choice involved mutiny and extensive civil strife. Their opponents, on the other side, Governor Ioannis Kapodistrias and Grand Vizier Mehmed Reşid had to show in the eyes of the Great Powers determination and improvisation, in order to gain the necessary prestige and win back the disputed territories. Eventually the making of the frontier forced both warlords and politicians to transform their tactics and reconsider their alliances. Dans les dernières années de la catastrophique guerre d’indépendance grecque (1829‑1831), la frontière nord de la Grèce qui fut suggérée, changea trois fois. Le futur incertain de la région, les pressions du gouvernement central en vue de créer une armée régulière et d’assurer la sécurité dans les nouvelles régions frontalières mirent les élites grecques et albanaises dans une position difficile, après dix ans de durs combats. Leurs options étaient réduites et leur prospérité, comme mercenaires, menacée. Les réactions, que ce soit comme alliés ou comme ennemis, de l’Empire ottoman déclinant et de l’État grec en construction étaient imprévisibles. Il y avait diverses réactions possibles mais leur choix fut le même : négocier sévèrement leur place avant de se soumettre, même si cela supposait une révolte et des luttes civiles. De l’autre côté, leurs adversaires, le gouverneur Ioannis Capodistria et le Grand vizir Mehmed Reşid devaient montrer aux grandes puissances à la fois leur volonté et leur capacité d’improvisation, pour conserver leur prestige et retrouver les territoires qu’ils risquaient de perdre. Le tracé d’une frontière contraignit finalement autant les combattants que les politiques à changer leur tactique et à revoir leurs alliances. Κατά το τέλος του καταστροφικού πολέμου της ελληνικής ανεξαρτησίας (1829‑1831), το προτεινόμενο βόρειο σύνορο της Ελλάδας άλλαξε τρεις φορές. Η ρευστότητα για το μέλλον της περιοχής, οι πιέσεις της κεντρικής εξουσίας για τη δημιουργία ενός τακτικού στρατού και συνθηκών ασφάλειας στις νέες παραμεθόριες περιοχές έφεραν την ελληνική και αλβανική ελίτ, μετά από δέκα χρόνια σκληρού πολέμου, σε δεινή θέση. Οι επιλογές του περιορίζονταν και η ευημερία τους, ως μισθοφόρων πολεμιστών, απειλούνταν. Η παραπαίουσα Οθωμανική Αυτοκρατορία και το υπό κατασκευήν ελληνικό κράτος ήταν απρόβλεπτοι στις αντιδράσεις τους είτε ως σύμμαχοι είτε ως εχθροί. Ακολούθησαν διαφόρους μεθόδους αντίδρασης, αλλά η βασική μέθοδος ήταν η ίδια: να διαπραγματευτούν σκληρά τη θέση τους πριν συνθηκολογήσουν, ακόμη κι αν αυτό σήμαινε στάση και εμφύλιες συγκρούσεις. Οι αντίπαλοί τους, από την άλλη πλευρά, ο Κυβερνήτης Ιωάννης Καποδίστριας και ο Μεγάλος Βεζίρης Μεχμέτ Ρεσίτ (Κιουταχής) έπρεπε να επιδείξουν ενώπιον των Μεγάλων Δυνάμεων αυτοσχεδιασμό και αποφασιστικότητα, ώστε να διατηρήσουν το κύρος τους και να ανακτήσουν τις επαρχίες που κινδύνευαν να χάσουν. Ο σχηματισμός των συνόρων ανάγκασε τελικά τόσο τους πολεμιστές όσο τους πολιτικούς, να μεταβάλουν τις τακτικές τους, και να αναθεωρήσουν τις συμμαχίες τους.

The announcement focuses on the industrial unionism movement in Greece, which was developed during the second half of the 70's. Firstly, the main political, economical and social transformations, following the collapse of the military dictatorship (1974), are presented, along with the culmination and decline phases of the industrial unionism movement. Next, the causes of the birth of the industrial unionism movement are presented, along with its demands and its efforts to connect with society. The innovative elements it offered to the Greek workers’ movement as well as its confrontation with the official syndicalism and the state are also presented. Finally, a reference to the industrial unionism movement in the city of Patras is made. Cette communication traite du syndicalisme ouvrier qui s’est développé en Grèce dans la seconde moitié des années 1970. On présente d’abord les principales transformations politiques, économiques et sociales qui ont eu lieu après l’effondrement de la dictature militaire en 1974, de même que les différentes phases de développement et de déclin de ce syndicalisme ouvrier. Ensuite, on développe les raisons de la naissance de ce mouvement, ses demandes et ses efforts pour rester en lien avec la société. On présente également les éléments novateurs qu’il a offert au mouvement des travailleurs grecs, de même que son affrontement avec le syndicalisme officiel et l’État. Enfin on fera référence au mouvement syndical ouvrier dans la ville de Patras. Η ανακοίνωση πραγματεύεται το κίνημα του εργοστασιακού συνδικαλισμού στην Ελλάδα, το οποίο αναπτύχθηκε στο δεύτερο μισό της δεκαετίας του 1970. Αρχικά, παρουσιάζονται οι κυριότεροι πολιτικοί, οικονομικοί και κοινωνικοί μετασχηματισμοί, που έλαβαν χώρα μετά την κατάρρευση της στρατιωτικής δικτατορίας το 1974, καθώς και τα στάδια ανάπτυξης και παρακμής του κινήματος του εργοστασιακού συνδικαλισμού. Έπειτα, αναπτύσσονται τα αίτια γέννησης του κινήματος του εργοστασιακού συνδικαλισμού, η αιτηματολογία του και η προσπάθεια σύνδεσής του με την κοινωνία. Ακόμη, τα καινοτόμα στοιχεία που προσέφερε στο ελληνικό εργατικό κίνημα, καθώς και η σύγκρουσή του με τον επίσημο συνδικαλισμό και το κράτος. Τέλος, θα γίνεται αναφορά στο εργοστασιακό κίνημα στην πόλη της Πάτρας.

La France, à partir de 1981, a lentement perdu l’influence qu’elle avait en Grèce. Elle a également perdu son image positive. Ce constat a été très peu traité par l’historiographie française. C’est pour combler, en partie, ce manque que nous étudions les relations franco‑grecques dans cette période. Au moment où ces relations se distendent, apparaissent paradoxalement deux gouvernements socialistes, en France et en Grèce, ce qui nous fait nous questionner sur ce rapprochement « naturel ». À travers nos analyses, nous remarquons que la France et la Grèce voient leurs relations souffrir, alors même que la Grèce a du mal à s’intégrer dans la Communauté économique européenne, ce qui peut être un facteur responsable de ces difficultés. Cette étude tente également de démontrer que les relations personnelles entre les dirigeants jouent pour beaucoup dans la profondeur des relations interétatiques. À mettre en perspective avec le peu de relations qu’entretenaient Andréas Papandréou et François Mitterrand qui expliquent peut‑être aussi cette détérioration. Since 1981, France slowly has lost her influence in Greece. She has also lost the positive image. That ascertainment has been treated very little by French historiography. It's to fill, in part, this lack, that we study the Franco‑Greek relations in this period. At the moment when these relations are distorted, paradoxically appear two socialist governments in France and in Greece, fact that makes us question this ‘natural’ rapprochement. Through these analyzes we notice that France and Greece have difficult diplomatic relations, even though, in the same time, Greece is struggling to integrate into the European Economic Community, which may be a factor responsible for these difficulties. This analysis wants also to proof that personals relations between states leaders are very important in the deepness of the interstate relations. Just put into perspective that Andreas Papandreou had with François Mitterrand fewer relations than their predecessors. Από το 1981, η Γαλλία έχασε σιγά σιγά την επιρροή την οποία είχε ακόμη στην Ελλάδα μαζί με την θετική εικόνα της. Αυτό το φαινόμενο πολύ λίγο μελετήθηκε ως τώρα από τη γαλλική βιβλιογραφία. Αποφασίσαμε να κάνουμε έρευνες για τις γαλλο‑ελληνικές σχέσεις ακριβώς για να γεμίσουμε – μερικώς‑ αυτό το κενό. Τη στιγμή πού αυτές οι σχέσεις δισταλούν, εμφανίζονται παράδοξως δυο σοσιαλιστικές κυβερνήσεις στη Γαλλία και στην Ελλάδα κι αυτό μας κάνει να αναρωτιόμαστε για αυτή την «φυσική» προσέγγιση. Μέσα από τις αναλύσείς μας, παρατηρούμε ότι η Ελλάδα και η Γαλλία υποφέρουν στις σχέσεις τους, παρόλο που η Ελλάδα αγωνίζεται για να ενταχθεί στην Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα, η οποία μπορεί να είναι υπεύθυνος για αυτές τις πολύπλοκες σχέσεις. Η μελέτη αυτή προσπαθεί επίσης να δείξει ότι οι προσωπικές σχέσεις μεταξύ των ηγετών παίζουν πολύ για το βάθος των διακρατικών σχέσεων. Για να μιλήσουμε για τις πολύ λίγες σχέσεις που διατήρησαν ο Ανδρέας Παπανδρέου και ο Φρανσουά Μιτεράν.

Cet article propose de tracer les grandes lignes de différents aspects des relations de la Grèce et du Premier ministre Constantin Caramanlis avec les pays balkaniques après la chute de la dictature des colonels et le débarquement turc de Chypre en juillet 1974. Nous insisterons à la fois sur les relations gréco‑roumaines de cette période et sur les initiatives prises par la Roumanie au sein des Balkans, auprès de l’ONU et lors de la Conférence sur la sécurité et la coopération en Europe, tenue à Helsinki en juillet 1975 pour trouver une solution à la crise chypriote. This essay aims to trace the outline of various aspects of relations between Greece and the Balkan countries after the fall of the dictatorship of the colonels and the Turkish landing in Cyprus (July 1974). We insist on the Greek Romanian relations during that period as well as on the initiatives to solve the Cyprus crisis taken by Romania in the Balkans, within the UN and at the Conference on Security and Cooperation in Europe held in Helsinki in July 1975. Η αποκατάσταση της Δημοκρατίας και οι εντάσεις στο Αιγαίο, απόρροια της τουρκικής εισβολής στην Κύπρο έχουν ως αποτέλεσμα την αναθεώρηση της εξωτερικής πολιτικής της Ελλάδας και του αμυντικού δόγματός της. Στο άρθρο αυτό εξετάζονται οι σχέσεις της Ελλάδας και του πρωθυπουργού Κωνσταντίνου Καραμανλή με τα βαλκανικά κράτη από τον Ιούλιο του 1974 έως τον Ιούλιο του 1975. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στις ελληνορουμανικές σχέσεις και στις πρωτοβουλίες της Ρουμανίας για μια επίλυση του Κυπριακού στα Βαλκάνια, στα Ηνωμένα Έθνη και στη Διάσκεψη για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη, που πραγματοποιήθηκε στο Ελσίνκι τον Ιούλιο του 1975.

Le surréalisme imaginé par André Breton était francophone : Breton avait horreur des langues étrangères. Voilà pourquoi ce mouvement rayonna dans les pays européens limitrophes et reconnut les surréalistes qui s’exprimèrent en français. Plusieurs Roumains et quelques Québécois furent reconnus par Breton en raison de la langue. Les surréalistes grecs, qui tous parlaient français, tardèrent à se faire reconnaître, car leurs œuvres – sauf une exception – étaient en grec. Surrealism, as imagined by André Breton, was in French: Breton detested foreign languages. For this reason the movement only extended into neighbouring European countries and the Surrealists who wrote in French were quickly recognized. Breton recognized also many Romanians and some Quebecers for linguistic reasons. The Greek Surrealists, even though they all spoke French, were long to be recognized, since their works – with one exception – were written in Greek. Suprarealismul imaginat de André Breton era francofon: Breton detesta limbile străine. Acesta este motivul pentru care această mişcare s-a răspândit în ţările europene vecine şi a recunoscut suprarealiştii care s-au exprimat în limba franceză. Mai mulţi români şi câţiva quebechezi au fost recunoscuţi de Breton, datorită limbii. Suprarealiştii greci, care vorbeau toţi franceză, au întârziat au fost recunoscuţi târziu pentru că operele lor – cu o singură excepţie – erau scrise în greacă.

Depuis 2008, la Grèce est confrontée à l’une des plus graves crises de son histoire. Cette faillite financière, qui est aussi un désastre social, et même humanitaire, alimente une production littéraire intéressante quoiqu’inégale. Dans son dernier ouvrage, l’Ultime Humiliation (éd. Kastaniotis, 2015 ; éd. Galaade, 2016 pour la traduction française), Rhéa Galanaki (1947‑), l’une des plus grandes romancières contemporaines, propose une radiographie de la « crise grecque » dans un roman polyphonique mettant en scène des personnages représentatifs de la société hellénique actuelle ; ce sont deux retraitées abîmées par la vie et transformées en mendiantes, un homme politique véreux, un anarchiste en lutte contre l’ordre établi, un néonazi prêt à en découdre avec les étrangers, une femme de ménage immigrée, une assistante sociale dévouée, une femme à tout faire originaire de Crète. Quel regard Rhéa Galanaki, toujours très attentive aux soubresauts de la société de son pays, propose‑t‑elle sur la « crise grecque » ? Partant, quels sont les usages sociaux de la littérature néo‑hellénique contemporaine ? Since 2008, Greece is facing one of the most serious crises in its history. This financial bankruptcy, which is also a social and humanitarian disaster, is fueling an interesting albeit uneven literary production. In The Ultimate Humiliation, her last book, Rhea Galanaki (1947‑), one of the greatest contemporary novelists, offers a radiograph of the "Greek crisis" in a polyphonic novel featuring characters representative of the current Greek society: two retired ladies damaged by life and turned into beggars, a crooked politician, an anarchist fighting against the political establishment, a neo‑Nazi prompt to fight against strangers and migrants, an immigrant housekeeper, a devoted female social worker. What interpretation Rhea Galanaki, always very attentive to the upheavals of the Greek society, proposes on the so‑called "Greek crisis"? More generally, what are the social uses of contemporary Modern Greek literature? Από το 2008 η Ελλάδα βρίσκεται αντιμέτωπη με μία από τις πιο σοβαρές κρίσεις στην ιστορία της. Η οικονομική χρεωκοπία, η οποία είναι συνάμα καταστροφή κοινωνική, ακόμη και ανθρωπιστική, τροφοδοτεί μια ενδιαφέρουσα, αν και άνιση, λογοτεχνική παραγωγή. Στο τελευταίο της βιβλίο, Η Άκρα Ταπείνωση (εκδ. Καστανιώτη, 2015), η Ρέα Γαλανάκη, μία από τις μεγαλύτερες σύγχρονες Ελληνίδες μυθιστοριογράφους, πραγματοποιεί μια ακτινογραφία της «ελληνικής κρίσης» μέσα σε ένα έργο πολυφωνικό με χαρακτήρες αντιπροσωπευτικούς της σημερινής ελληνικής κοινωνίας (δύο τσακισμένες από τη ζωή γυναίκες στη σύνταξη που οδηγούνται στην επαιτεία, ένας διεφθαρμένος πολιτικός, ένας αναρχικός κόντρα στο κατεστημένο, ένας νεοναζί έτοιμος να πιαστεί στα χέρια με τους ξένους, μία καθαρίστρια μετανάστις, μία αφοσιωμένη κοινωνική βοηθός). Ποια είναι η ματιά της «ελληνικής κρίσης» της Ρέας Γαλανάκη, που πάντα με ευαισθησία αφουγκράζεται τα σκαμπανεβάσματα της κοινωνίας της χώρας της; Kαι ως εκ τούτου, ποιες οι κοινωνικές προεκτάσεις της σύγχρονης νεοελληνικής λογοτεχνίας

Cet article examine les variations du fonctionnement du féminisme d’État dans deux pays « frères‑ennemis », la Turquie et la Grèce, pendant deux périodes charnières : les années 1920‑1930, marquées par les réformes législatives kémalistes et la modernisation de l’État dans ces deux pays, et les années 1980 qui apportent des révisions au Code civil sous la pression du mouvement féministe. Ces juxtapositions montrent non seulement comment le droit constitue une construction sociale et politique malléable, mais aussi les rapports entre le féminisme d’État et le mouvement des femmes. Enfin, Winpeace, une ONG créée en 1996, qui rassemble des militantes grecques, turques et chypriotes, permet d’étendre cette analyse jusqu’aux années 2000 – décennie définie par l’émergence d’un militantisme féministe pragmatique et bureaucratisé. This article examines the variations of function of state feminism in two enemy brothers, Turkey and Greece, during two pivotal periods: the 1920’‑1930’, which were marked by the Kemalist legislative reforms and the state modernization in the two countries, and the 1980’, which brought reforms to the civil code under the pressure of the feminist movement. These juxtapositions show not only how law constitutes a malleable social and political construction, but also the relations between state feminism and women’s movement. Winpeace, a NGO created in 1996, which gathers Greek, Turkish and Cypriot activists, allows extending the analysis to 2000’ – a decade defined by the emergence of a pragmatic and bureaucratized feminist activism. Το άρθρο αυτό εξετάζει τους τρόπους λειτουργίας του κρατικού φεμινισμού στην Ελλάδα και την Τουρκία κατά την διάρκεια δύο κρίσιμων περιόδων: την δεκαετία 1920‑1930 που σφραγίστηκε από τις νομοθετικές μεταρρυθμίσεις του Κεμάλ Ατατούρκ αλλά και τον εκμοντερνισμό του κρατικού μηχανισμού στις δύο χώρες, και την δεκαετία του 1980 που επέφερε σημαντικές αναθεωρήσεις στον αστικό κώδικά τους υπό την επίρρεια του φεμινιστικού κινήματος. Αυτές οι αντιπαραθέσεις, από την μια, δείχνουν πως ο νόμος αποτελεί μια κοινωνική και πολιτικά εύπλαστη κατασκευή, και από την άλλη διαφωτίζουν τις σχέσεις μεταξύ κρατικού φεμινισμού και γυναικείου κινήματος. Τέλος, μια ΜΚΟ, η Winpeace, η οποία ιδρύθηκε το 1996 και στελεχώθηκε από ακτιβίστριες από την Ελλάδα, την Τουρκία και την Κύπρο, επιτρέπει να επεκταθεί η ανάλυση μέχρι την δεκαετία του 2000, δεκαετία που καθορίστηκε από την ανάδυση ενός φεμινιστικού κινήματος πιο γραφειοκρατικού και “ρεαλιστικού”.

La guerre froide enregistre un tournant avec l’adoption de la doctrine de la coexistence pacifique par l’URSS. Pour autant, ce virage idéologique a‑t‑il des répercussions sur les relations entre la Roumanie et la Grèce, chacune dans l’ombre respectivement de l’URSS et des États‑Unis ? L’objectif de cet article est d’interroger les spécificités et les similarités des rôles de ces deux pays dans des dispositifs géopolitiques qui les transcendent, tout en s’interrogeant sur le caractère mouvant des frontières de guerre froide : les blocs peuvent-ils avoir une géographie variable ? À partir du plan Stoica de dénucléarisation des Balkans proposé par Bucarest à Athènes en septembre 1957, l’étude analyse les objectifs du rapprochement roumano‑grec, ses limites, ainsi que ses retombées en matière de propagande. Ce faisant, elle montre que du côté roumain – et soviétique – le plan Stoica œuvre à une déstabilisation périphérique du bloc de l’Ouest ; du côté grec, il permet d’exercer une sorte de chantage à la participation à l’Alliance atlantique même si, in fine, la logique mondiale de guerre froide l’emporte sur la logique régionale de coopération balkanique. The Cold War experienced a turning point with the adoption by the USSR of the doctrine of the peaceful coexistence. However, had this ideological shift had consequences on the relationship between Romania and Greece, each one being in the respective shadow of the USSR and of the United States? The aim of this article is to consider the specificities and the similarities of the roles of these two countries in geopolitical structures that transcend them. Hence, it questions the stability of the cold war borders: may the blocs have a variable geography? From the Stoica plan of balkanic denuclearization that Bucharest proposed to Athens in September 1957, the study analyses the goals of the Romanian‑Greek rapprochement, its limits and its benefits in terms of propaganda. In doing so, it shows that for the Romanian and the Sovietic sides, the Stoica plan allows a peripheral destabilization of the Western camp; for the Greek side, it allows a kind of blackmail around the participation to the Atlantic alliance. Nevertheless, the global logic of Cold War finally triumphs over the regional logic of Balkan cooperation. Războiul rece cunoaște un moment de cotitură atunci când URSS adoptă doctrina coexistenței pașnice. Cu toate acestea, a avut oare acest viraj ideologic repercusiuni asupra relațiilor dintre România și Grecia, aflate respectiv în umbra Uniunii sovietice și cea a Statelor Unite? Scopul acestui articol este de a examina specificitățile și similaritățile rolurilor acestor două țări în dispozitive geopolitice care le depășesc, și totodată de a chestiona caracterul instabil al frontierelor de război rece: pot oare blocurile avea o geografie variabilă? Plecând de la planul Stoica de denuclearizare a Balcanilor propus de București Atenei în septembrie 1957, studiul analizează obiectivele apropierii româno‑grecești, limitele sale, precum și impactul său propagandistic. Se arată că din punctul de vedere român – și sovietic – planul Stoica lucrează la o destabilizare periferică a blocului occidental; din punctul de vedere grec, permite un fel de șantaj a cărui miză este participarea la alianța atlantică, deși, într‑un sfârșit, logica mondială de război rece se impune față de cea regională de cooperare balcanică.

Les communistes grecs partis dans les Républiques socialistes pendant ou après la guerre civile grecque font publier leurs œuvres dans des conditions très différentes de celles des communistes restés en Grèce, condamnés à la clandestinité, mais avec comme point commun les pesanteurs multiples de diverses formes de censure ou d’autocensure. Une évocation des activités éditoriales et radiophoniques des communistes grecs dans le bloc de l’Est permet de mieux cerner les positions idéologiques et les objectifs politiques qui déterminent le discours des réfugiés et leurs pratiques de communication. Il s’agit alors de situer la politique de communication des réfugiés politiques en relation, d’abord avec l’expérience de publication pendant la guerre civile, période qui voit le déplacement de l’ensemble des activités éditoriales et radiophoniques à Bucarest, puis en relation avec l’évolution de l’activité éditoriale pendant les années 1950 et 1960 en Roumanie, enfin dans une mise en relief des activités radiophoniques de la même période. Nous constatons une correspondance étroite entre les différentes modalités de communication à l’intérieur de chacun des pays de l’Est, qu’il s’agisse de la presse, de la radio ou des œuvres littéraires publiées. S’il existe des particularités propres à la production de chaque pays d’accueil, il est intéressant de relever la dissymétrie de l’ensemble de la production menée en exil, parfois dans une certaine sacralisation d’un passé coupé des changements politiques du pays d’origine, avec les activités éditoriales et radiophoniques de la Grèce, bien moins attachées à l’orthodoxie du Parti. À la fois tournée vers la Grèce et prise dans une suspension du temps, la production de l’exil connaît des évolutions propres au contexte des pays de l’Est tout en se voulant résolument centrée sur la Grèce, là où les activités éditoriales et radiophoniques de la gauche en Grèce semblent intégrer davantage la mémoire de la guerre civile dans la narration de l’histoire du pays et dans les enjeux de son actualité. The Greek communists living in exile in different socialist republics during or after the Greek Civil War published their works under conditions that were very different from those faced by the communists who remained in Greece, forced into clandestinity, although both groups felt the weight of various forms of censorship or auto censorship. An examination of the editorial and radiophonic activities of Greek communists in the Eastern Bloc can help us to better discern the ideological positions and the political objectives that determined the refugees’ discourse and communication practices. We begin by situating the refugees’ politics of communication, firstly in relation to their publication experience during the civil war, when the center of editorial and radiophonic activities had shifted to Bucharest; secondly, in relation to the evolution of their editorial activity in Romania in the 1950’ and 1960’; and, finally, in highlighting their radiophonic activities of the same period. The refugees’ production (be it journalistic, radiophonic, or literary works) in each host country demonstrates a strong internal coherence. If there is a production specific to each host country, we can nevertheless discern a larger difference between the totality of the works produced in exile and the editorial and radiophonic activities of the communists who remained in Greece. The first often expresses a certain sacralisation of the past, cut off from the contemporary political changes taking place in Greece; the latter is much less attached to Party orthodoxy. Even if they are oriented towards Greece and suspended in time, the works produced in exile are not impermeable to the evolutions taking place in the different Eastern Bloc countries. At the same moment, they attempt to keep their focus on Greece, whereas the editorial and radiophonic activities of the Greek Left seem to better integrate the memory of the civil war in their narration of the country’s history and in their response to the stakes of the contemporary political situation. Οι ’Ελληνες κομμουνιστές που κατέφυγαν στις Λαϊκές Δημοκρατίες κατά τη διάρκεια του εμφυλίου ή μετά το πέρας του, δημοσιεύουν τα έργα τους σε συνθήκες πολύ διαφορετικές από αυτές των κομμουνιστών που έμειναν στην Ελλάδα σε καθεστώς παρανομίας, αλλά ωστόσο με κοινό στοιχείο την επιβαρυντική δράση διαφορετικών μορφών λογοκρισίας και αυτολογοκρισίας. Η αναφορά στις εκδοτικές και ραδιοφωνικές δραστηριότητες των Ελλήνων κομμουνιστών στις ανατολικές χώρες επιτρέπει μια καλύτερη αναγνώριση των ιδεολογικών θέσεων και των πολιτικών στόχων που προσδιορίζουν τον λόγο των προσφύγων και τις επικοινωνιακές τους πρακτικές. Το προκείμενο αυτής της μελέτης είναι ο τρόπος με τον οποίο η επικοινωνιακή πολιτική των προσφύγων τοποθετείται απέναντι στην εκδοτική εμπειρία κατά την διάρκεια του εμφυλίου, σε μια περίοδο όπου μετακινείται το σύνολο των εκδοτικών και ραδιοφωνικών δραστηριοτήτων στο Βουκουρέστι, αλλά και απέναντι στην μετέπειτα εξέλιξη της εκδοτικής παραγωγής στη Ρουμανία τη δεκαετία του ’50 και του ’60 καθώς και μέσα από τις ραδιοφωνικές δραστηριότητες την ίδιας περιόδου. Διαπιστώνεται μια στενή αντιστοιχία μεταξύ των διαφορετικών τρόπων επικοικωνίας στο εσωτερικό κάθε ανατολικής χώρας είτε πρόκειται για τον Τύπο, είτε για το ραδιόφωνο, είτε για την λογοτεχνική παραγωγή. Εάν και υπάρχουν ιδιαίτερα χαρακτηριστικά στην παραγωγή κάθε μιας χώρας, είναι ενδιαφέρον να εστιάσουμε την προσοχή μας στην έλλειψη γενικής συμμετρίας μεταξύ αφενός του συνόλου της παραγωγής της υπερορίας, που συχνά δίνει μια μυθική διάσταση στο παρελθόν απόκοπτοντάς το από το ιστορικό γίγνεσθαι, και αφετέρου των εκδοτικών και ραδιοφωνικών δραστηριοτήτων στην Ελλάδα, πολύ λιγότερο υποταγμένες στην κομματική γραμμή. Στραμμένη προς την Ελλάδα και ταυτόχρονα αιωρούμενη σε μια παγωμένη χρονικότητα, η παραγωγή της υπερορίας γνωρίζει πλήθος αλλαγών που συσχετίζονται κυρίως με τις εξελίξεις στης ανατολικές χώρες ενώ παράλληλα δεκδικεί έντονα τον ελληνοκεντρικό της χαρακτήρα, εκεί που η εκδοτική και ραδιοφωνική παραγωγή στην Ελλάδα φαίνεται να εντάσσει περισσότερο την μνήμη του εμφυλίου πολέμου σε μια αφήγηση της ιστορίας του Έθνους αλλά και στα διακυβεύματα της επικαιρότητας της χώρας.

Dimosthénis Koúrtovik situe la trame de son roman dans une ville fictive à l’occasion d’un concours littéraire balkanique. Ce concours devient le prétexte pour la confrontation entre trois lectures différentes d’un événement censé avoir eu lieu pendant la deuxième étape des guerres balkaniques de 1912-1913. Chaque narration à l’intérieur de ce roman, développe sa propre version des faits, basée sur l’exploitation de sources hypothétiques de nature variable, à la fois des journaux intimes, des correspondances ou des mémoires de famille. La construction et la structure du roman coïncident avec ce que Hayden White appelle des narratives concurrentes à l’égard d’événements historiques contentieux. Les débats focalisés sur l’historicité de l’intrigue et l’analyse d’éléments de la trame de ces différentes narrations en termes d’exactitude historique mettent en avant les relations compliquées tissées entre les romans traitant d’événements ou de périodes historiques et la réalité historique, notamment quand ces événements sont des objets de controverse entre les différents points de vue historiographiques. En dehors et peut-être en raison de ces réflexions théoriques au sujet de l’écriture de l’histoire et l’écriture de la fiction, ce roman et son auteur mettent en question le paradigme dominant nationaliste de lecture exclusiviste et nation-centrée d’événements historiques. Ce faisant, l’auteur revisite les guerres balkaniques, les ouvrant à une lecture pluraliste, tout en rendant possible une perception multiple de ce qui s’est passé comme cela a été transmis à travers des documents et des témoignages divers et variés. Dimosthenis Kurtovic sets the plot of his novel in a fictive city during a Balkan literary contest. This contest allows the juxtaposition of three distinguished approaches of a supposedly real historical event occurring during the second phase of the Balkan Wars. Each novel develops its own version of what happened, based on various hypothetical sources, such as memoirs, correspondence or family memories. The novel’s structure coincides with what Hayden White calls the competitive narratives regarding contentious historical events. The debates focusing on the historicity of the intrigue and the analysis of plot’s elements in terms of historical accuracy, depicts the complicated relations woven between a novel which treats historical events or periods and the historical reality, particularly when these events are issues of controversy among different scholarship viewpoints. Besides or maybe thanks to these theoretical reflections between the writing of history and the writing of fiction, this novel and his author question as well the dominant nationalist paradigm of exclusivist and nationally-oriented lecture of historical events. In doing so, he revisits the Balkan Wars, opening them to a more pluralist lecture, allowing for a multiple perception of what happened as transmitted by different documents and various testimonies. Ο Δημοσθένης Κούρτοβικ τοποθετεί την πλοκή του μυθιστορήματός του σε μια φαντασιακή πόλη κατά τη διάρκεια ενός βαλκανικού λογοτεχνικού διαγωνισμού. Αυτός ο διαγωνισμός γίνεται η αφορμή για αντιπαράθεση ανάμεσα σε τρεις διαφορετικές αναγνώσεις ενός γεγονότος, το οποίο υποτίθεται ότι έλαβε χώρα στο δεύτερο βαλκανικό πόλεμο το 1913. Κάθε αφήγηση στο εσωτερικό του μυθιστορήματος, αναπτύσσει τη δικιά της εκδοχή της πραγματικότητας, βασισμένη στη χρήση υποθετικών πηγών διαφορετικών κατηγοριών, όπως για παράδειγμα προσωπικά ημερολόγια, αλληλογραφίες, ή ακόμα οικογενειακές αναμνήσεις. Το χτίσιμο και η δομή του μυθιστορήματος συμπίπτουν με αυτό που ο Hayden White χαρακτηρίζει ως ανταγωνιστικές αφηγηματικές προσεγγίσεις σχετικά με αμφιλεγόμενα ιστορικά γεγονότα. Οι συζητήσεις που εστιάζουν στην ιστορικότητα της πλοκής και την ανάλυση της ιστορικής ακρίβειας των επιμέρους στοιχείων αυτών των αφηγηματικών σχημάτων, αναδεικνύουν τις περίπλοκες σχέσεις που υφαίνονται ανάμεσα στα ιστορικά μυθιστορήματα και την ιστορική πραγματικότητα, ιδιαίτερα όταν τα γεγονότα στα οποία αναφέρονται αποτελούν σημείο τριβής ανάμεσα στις διάφορες ιστοριογραφικές σχολές. Εκτός από αυτούς και ίσως χάρη σε αυτούς τους θεωρητικούς στοχασμούς σχετικά με τη γραφή της ιστορίας και της μυθοπλασίας, το συγκεκριμένο μυθιστόρημα και ο συγγραφέας του, αναθεωρούν το κυρίαρχο εθνικιστικό αφηγηματικό παράδειγμα, εθνοκεντρικής και μονοδιάστατης ανάγνωσης των ιστορικών γεγονότων. Με αυτόν τον τρόπο, ο συγγραφέας ξανααφηγείται τους Βαλκανικούς Πολέμους, ανοίγοντάς τους σε μια πλουραλιστική ανάγνωση, καθιστώντας συνάμα δυνατή μια πολυδιάστατη πρόσληψη του τι συνέβη, όπως αυτό καταγράφηκε μέσα από μια σειρά διάφορων και ποικίλων ντοκουμέντων και μαρτυριών.

Le recueil poétique de Kyriakos Ηaralambidis, Pomme de Cydon, se clôt sur quatre distiques rimés qui ont à voir avec les mantinadès crétoises. La nourriture est, pour le poète, prétexte à nous parler de sa conception de la poésie, d’où l’intrusion de Cornaros qui, notons-le, fonctionne comme la persona du poète chypriote. Le poète invente « une fête populaire avec des chansons d’amour et de table, de façon à ce qu’advienne aussi un festin de mots ». Kyriakos Haralambidis’ collection of poetry Kydonion Milon concludes with four rhyming couplets, which are suggestive of the Cretan mantinades. Food is the pretext used by the poet to speak about his conception. It must therefore be noted that Cornaros’ intrusion functions as the persona of the Cypriot poet. The poet essentially invents “a popular feast with love and table songs where a feast of words is also conducive”. Η ποιητική συλλογή του Κυρ. Χαραλαμπίδη, Κυδώνιον μήλον, ολοκληρώνεται με τέσσερα δημοτικοφανή ομοιοκατάληχτα δίστιχα, τα οποία προσιδιάζουν προς τις κρητικές μαντινάδες. Tο φαγητό είναι η αφορμή για να μας μιλήσει ο ποιητής για την ποιητική του θεώρηση, εξ’ ου και η παρείσφρηση του Κορνάρου που, ας σημειωθεί, λειτουργεί ως περσόνα του κύπριου ποιητή. Ο ποιητής μηχανεύεται «ένα γιορτάσι λαϊκό με τραγούδια του έρωτα και του τραπεζιού, έτσι ώστε να συντελείται και το φαγοπότι των λέξεων.»

Cet article propose d’explorer les dimensions sociales des pratiques qui sont liées à l’alimentation dans une série d’œuvres romanesques féminocentriques provenant des cultures grecque, serbe et roumaine du tournant du xixe au xxe siècle. Il conçoit la nourriture en tant que marqueur des transformations qui ont lieu au niveau des structures économiques et sociales des sociétés en question, ainsi que de la position sociale que la figure féminine occupe au sein de celles-ci. This article aims to explore the social dimensions of the practices that are related to food, in a number of feminocentric prose works from the Greek, Serbian and Romanian cultures at the turn of the nineteenth to the twentieth century. It conceives of food as a marker of the transformations that take place at the level of the economic and social structures, as well as of the social position of women, within the societies under discussion. Στο παρόν άρθρο εξετάζονται οι κοινωνικές διαστάσεις ορισμένων πρακτικών που συνδέονται με την τροφή σε μια σειρά γυναικοκεντρικών μυθιστορημάτων που προέρχονται από την ελληνική, σερβική και ρουμανική λογοτεχνία του τέλους του δέκατου ένατου και των αρχών του εικοστού αιώνα. Στην μελέτη αυτή, η τροφή λαμβάνεται ως δείκτης των μετασχηματισμών που σημειώνονται στο επίπεδο των οικονομικών και κοινωνικών δομών των υπό συζήτηση κοινωνιών, καθώς και της κοινωνικής θέσης που κατέχει μέσα σε αυτές η γυναικεία μορφή.

Quel intérêt la presse française a-t-elle porté à la guerre civile grecque à un moment où le pays devait lui-même se rétablir ? Comment a-t-elle interprété cet événement et l'a-t-elle présenté à l'opinion publique ? On peut distinguer trois étapes, début 1946-mars 1947, mars 1947-juin 1948 et juillet 1948-août 1949. On voit que l’attitude des diverses tendances se forme en fonction de l’idéologie et des choix politiques et qu'elle est rattachée à l’évolution de la situation mondiale et de la vie politique française. Chaque famille idéologique juge selon son attitude vis-à-vis du nouvel ordre international, surtout après l’installation dans la guerre froide. Pour les deux camps opposés, communiste et anticommuniste, la guerre civile grecque constitue la preuve des plans criminels du bloc adversaire. La presse reflète donc la façon dont les Français vivent les débuts de la guerre froide. What kind of interest did the French press bear to the Greek Civil War in a moment when the whole country had to be restored? How did it interpret the event and present it to public opinion? One can distinguish three moments, from the beginning of 1946 to March 1947, from Mars 47 to June 48, and from July 48 to August 49. One can observe that the attitude of the various trends is formed according to the ideology and political choices and that it is related to the evolution of world public opinion as to the french political life. Each ideological family judges according to its attitude towards the new international order, mainly after the beginning of the Cold War. For both opposing camps, communist and anticommunist, the Greek Civil War is the evidence of the criminal plans of the opposing bloc. The press therefore reflects the way the French people live the beginning of the Cold War. Ποιο ενδιαφέρον έδειξε ο γαλλικός τύπος για τον ελληνικό Εμφύλιο σε μια στιγμή που η χώρα του αντιμετώπιζε τεράστιες δυσκολίες στην ανάρρωσή της; Πώς τον ερμήνεψε και τον παρουσίασε στην κοινή γνώμη; Μπορούμε να διακρίνουμε τρία στάδια, από την αρχή του 1946 ως το Μάρτιο 1947, από το Μάρτιο του 1947 ως το Ιούνιο του 1948, και, τελικά, από το Ιούλιο του 1948 ως τον Αύγουστο του 1949. Φαίνεται ότι η στάση των διαφορετικών τάσεων διαμορφώνεται σε άμεση σχέση με την ιδεολογία και των πολιτικών προτιμήσεων και ταυτόχρονα με την εξέλιξη της παγκόσμιας συγκυρίας και της εσωτερικής γαλλικής κατάστασης. Η κάθε ιδεολογική οικογένεια αντιδρά ανάλογα με τη στάση της απέναντι στο νέο παγκόσμιο καθεστώς, ιδιαιτέρως μετά τις αρχές του Ψυχρού Πολέμου. Για τα δυο αντίθετα στρατόπεδα, το κομμουνιστικό και το αντικομμουνιστικό, ο ελληνικός Εμφύλιος τεκμηριώνει τα εγκληματικά σχέδια του αντιπάλου μπλοκ. Ο τύπος καθρεφτίζει λοιπόν τον τρόπο με τον οποίο οι Γάλλοι ζουν τις αρχές του Ψυχρού Πολέμου.

Comment la presse française présente-t-elle depuis 1995 la présence de l’orthodoxie en Grèce, ses rapports avec l’État ? L’étude détaillée de trois quotidiens et d’un hebdomadaire montre que, malgré des positions fort différentes sur d’autres sujets, tous reflètent une incompréhension de base : la France laïque ne comprend pas, ou mal, que l’orthodoxie puisse occuper une aussi large place dans ce pays. Elle détaille donc cette puissance pour la critiquer, se réjouit de voir peu à peu grignoter les privilèges de l’orthodoxie et se demande si on peut être à la fois « orthodoxe » et « européen ». How the French press has presented since 1995 the importance of orthodoxy in Greece and its relations with the State? A detailed study of three daily papers and one weekly magazine shows that, in spite of much different positions on other subjects, all of them reflects the same basic misunderstanding: secular France doesn’t understand how Orthodoxy could have a so large place in the country. It details this power to criticize it, rejoices to see its privileges slowly being nibbled and wonders if one may be in the same moment « orthodox » and « European ». Πώς ο γαλλικός τύπος παρουσίασε την δύναμη της Ορθοδοξίας στην Ελλάδα και τις σχέσεις της με το Κράτος από το 1995 ; Μία λεπτομερή μελέτη τριών εφημερίδων και ενός εβδομιαίου περιοδικού δείχνει ότι παρόλο που οι στάσεις των διαφέρουν πολύ σε άλλα θέματα, όλες δείχνουν την ίδια ακατανοησία, η λαϊκή Γαλλία δεν καταλαβαίνει πώς η Ορθοδοξία μπορεί να κρατάει τόσο ισχυρή θέση στην Ελλάδα. Οι εφημερίδες, κάνοντας κριτικές, δίνουν λεπτομέρειες για τη δύναμή της και χαίρονται όταν βλέπουν τα προνόμοιά της να λιγοστεύουν σταδιακά και αναρωτιούνται πώς μπορεί μια χώρα να είναι ταυτόχρονα ορθόδοξη και ευρωπαία.

L’étude de la Première Guerre mondiale montre bien que les dirigeants français furent très concernés et particulièrement impliqués dans l’affaire grecque, et qu’il en fut de même pour la presse française, qui montra pour cette conjoncture un intérêt et une curiosité extrêmes. Cette presse constitua le seul vecteur de la propagande durant la guerre et il est remarquable que l’image que l’opinion publique put percevoir de la Grèce et des relations de ce pays avec la France apparaissent homogènes à travers des journaux de tendances politiques variées. D’ailleurs, quand il s’agissait de la Grèce, ce pays sur lequel le public français ne disposait comme source d’information que de la presse, il était plutôt difficile, sinon impossible, de procéder à une lecture sélective des journaux et d’entrevoir les messages occultés de l’information officielle ; c’est pourquoi la campagne que la presse française mena sur les affaires grecques porta ses fruits très tôt et sans difficulté. Notre but est d’étudier la stratégie de cette propagande par la presse française, ainsi que les efforts des dirigeants en France qui, conscients du pouvoir de la presse, utilisèrent ce moyen pour manipuler l’opinion et servir leur politique. The study of the First World War shows clearly that the French leadership was very concerned and particularly involved in the Greek issue; at the same time, the press in France showed extremely big interest in the Greek case, too. Press was the only channel of propaganda in France during the wartime – it is remarkable that the image of Greece and of its relations with France appears have been homogeneous through newspapers of varied political stances. As the public didn’t have any sources of information on Greece other than the press, it was difficult, almost impossible for them to do a selective reading of the papers and to understand the hidden messages of official information channels; that’s why the campaign which the French press conducted on the Greek issue was soon and easily successful. Our aim is to study the strategy of this propaganda undertaken by the French press, as well as the efforts of the French authorities, which, being conscious of the power of press, made the most of it in order to manipulate the public opinion and support their policy. Η μελέτη του πρώτου παγκόμιου πολέμου δείχνει φανερά ότι οι Γάλλοι ηγέτες ενδιαφέρθηκαν πολύ και συμμέτειχαν ιδιαιτέρως στις ελληνικές υποθέσεις, και ότι το ίδιο ισχύει και το γαλλικό τύπο, ο οποίος έδειξε εξαιρετικό ενδιαφέρον και περιέργεια γι’αυτή τη συγκυρία. Αυτός ο τύπος στάθηκε το μοναδικό μέσο διάδοσης της προπαγάνδας και πρέπει να προσέξουμε ότι η μοναδική εικόνα της Ελλάδας και των ελληνο-γαλλικών σχεσέων που έλαβε η κοινή γνώμη στάθηκε σχεδόν η ίδια αναμέσα σε εφημερίδες διαφορετικών πολιτικών τασέων. Εξ άλλου, όταν επρόκειτο για την Ελλάδα, αυτή η χώρα για την οποία το γαλλικό κοινό δεν είχε άλλη πηγή πληροφοριών, ήταν δύσκολο, αν όχι αδύνατο, να διαλέγει κανείς αναμέσα στις εφημερίδες και να πιάσει τα μηνύματα κρυμμένα από τις επίσημες πληροφοριές. Έτσι βεβαίως η εκστρατεία που έγινε στο γαλλικό τύπο για τις ελληνικές υποθέσεις, καρποφόρησε νωρίς και χωρίς δυσκολίες. Ο σκοπός μας είναι να μελετήσουμε τη στρατηγική αυτής της προπαγάνδας που εφάρμοσε ο γαλλικός τύπος, και τις προσπάθειες των Γάλλων ηγετών που, έχοντας πλήρη συνείδηση της εξουσίας του τύπου, χρησιμοποίησαν αυτό το μέσο για να χειραγωγήσουν τη γνώμη και να εξυπηρετήσουν την πολιτική τους.

À partir d’une traduction grecque du Livre de voyage d’Evliyâ Çelebi, cet article suit son voyage depuis la Thrace jusqu’en Attique, s’attardant sur les caractères généraux récurrents de ses descriptions et détaillant la vision de Salonique à laquelle est consacrée une large part de l’ouvrage. From a greek translation of the Book of Evliyâ Çelebi’s travels, this paper follows his journey from Thrace to Attika, focusing on the main recurrent characteristics of his descriptions and giving details of his vision of Salonica, to which is dedicated a large part of this book. Με βάση μία μετάφραση στα ελληνικά των ταξιδιών του Εβλίγια Τσελεμπί, αυτό το άρθρο ακολουθεί τη διαδρομή του από τη Θράκη ως την Αττική, επιμένοντας στα γενικά χαρακτηριστικά που επαλαμβάνονται συχνά στο κείμενο, και δίνοντας λεπτομέρειες για τη περιγραφή της Θεσσαλονίκης στην οποία αφιερώνεται το μεγαλύτερο μέρος του βιβλίου.

Il s'agit d'examiner la façon dont passé et histoire sont instrumentalisés à des fins de propagande par le régime du 4 août en Grèce, alors que le pays affronte les attaques italienne puis allemande depuis le 28 octobre 1940 et ce jusqu'à la capitulation d'avril 1941. Ce sont spécifiquement la revue La Jeunesse (η Νεολαία) (publication de l'Organisation nationale de la Jeunesse-EON), et les discours en direction de celle-ci, qui sont analysés. La propagande construit sur les ressources offertes par le passé un discours visant à disqualifier l'ennemi, à renforcer l'unité nationale et à exiger la mobilisation de tous. Mais ces mêmes discours dépassent l'objectif de défense de l'indépendance nationale pour amplifier le programme de « renaissance » – « régénération » de la société entrepris par le régime avant le déclenchement du conflit. Un premier axe conduit à exposer comment le passé éclaire la lecture des enjeux du conflit et alimente la définition du Nous face à l'Autre. Le second explore la façon dont des « modèles » historiques assignent à chacun, selon son âge et son sexe, un rôle particulier dans la guerre. Le troisième montre comment le contexte spécifique de la guerre et l’« écriture » de l'histoire qui en découle, ont pu constituer une « opportunité » pour le Régime du 4 août dans la réalisation d'objectifs dont la dimension totalitaire sera interrogée. This article aims at studying how the past and history were instrumentalized in the purpose of propaganda by the Greek regime of the 4th of August while the country had undergone Italian and German attacks since 28th of October 1940 until its capitulation in April 1941. The speeches to the youth will be analyzed through the study of the magazine The Youth (η Νεολαία) (publication of the National Organization of the Youth). Drawing its inspiration from the resources of the past, propaganda constructs its own speech, aimed at bringing discredit on the enemy, as well as strengthening national consensus and eventually calling on everyone to mobilize. But these speeches also go beyond the objective of the sole defense of independence, in order to amplify its program of “rebirth” and “regeneration” of the society formerly set up by the regime before the conflict began. A first approach leads to show how the past highlights a good understanding of the stakes of the conflict and thus enriching the definition of the “Us” vs the “Other”. The second explores the way historic models assign each one to a specific role in the war, according to their age and sex. The third shows how the specific context of the war and the "writing" of history which stems from it, could give an opportunity for the regime to reach objectives whose totalitarian dimension will be questioned. Σ' αυτό το άρθρο προτείνουμε να εξετάσουμε τον τρόπο με τον οποίο το παρελθόν και η ιστορία χρησιμοποιούνται για προπαγανδιστικούς σκοπούς από το καθεστώς της 4ης Αυγούστου στην Ελλάδα, σε μια περίοδο που η χωρά αντιμετώπιζε την Ιταλική και ύστερα τη Γερμανική επίθεση από τις 28 Οκτωβρίου 1940 και ως τη συνθηκολόγηση τον Απρίλιο 1941. Ειδικότερα θα βασιστούμε στην εξέταση του περιοδικού η Νεολαία (όργανο της Εθνικής Οργάνωσης Νεολαίας ΕΟΝ) και στους λόγους που απευθύνονται σ' αυτήν. Η προπαγάνδα οικοδομεί στο υλικό που της προσφέρει το παρελθόν ένα λόγο που στοχεύει στην απαξίωση του εχθρού, στην ενδυνάμωση της εθνικής ενότητας και στην απαίτηση της στράτευσης όλων. Άλλα αυτοί οι ίδιοι λόγοι περνούν το στόχο της υπεράσπισης της εθνικής ανεξαρτησίας και διευρύνουν το πρόγραμμα της «αναβάπτισης» – «αναγέννησης» της Ελληνικής κοινωνίας που είχε αρχίσει το καθεστώς πριν ξεκινήσει σύρραξη. Ένας πρώτος άξονας μας οδηγεί να εξετάσουμε με ποιο τρόπο το παρελθόν φωτίζει την ανάγνωση των διακυβευματών της σύρραξης και στη σύνθεση του ορισμού του Εμείς απέναντι στον Άλλο. Ο δεύτερος ερευνά τον τρόπο με τον οποίο τα ιστορικά «πρότυπα» καθορίζουν για τον καθένα ανάλογα με την ηλικία και το φύλο του, ένα ιδιαίτερο ρόλο στον πόλεμο. Ο τρίτος δείχνει πως οι συνθήκες του πόλεμου και η «γραφή» της ιστορίας που απορεει απ' αυτόν, μπόρεσαν να δημιουργήσουν μια ευκαιρία για το καθεστώς της 4ης Αυγούστου για την πραγματοποίηση των στόχων των οποίων την ολοκληρωτική διάταση θα εξετάσουμε εδώ.

La nourriture, la convivialité et les diverses notions qui s’y rattachent offrent une signification catalytique tout au long de l’évolution de la dramaturgie néo-hellénique des deux derniers siècles. Dans beaucoup de pièces, ces notions font partie de l’intrigue et apparaissent parfois même dans leurs titres. Elles concernent non seulement la fonction de la société traditionnelle, mais aussi celle de la société bourgeoise et moderne, une situation qu’attestent, par exemple, diverses pièces de la fin du xixe et du xxe siècle. The dinner, the conviviality and the relevant notions have a special significance in the Greek dramaturgy of the last two centuries. In many plays these notions are part of the dramatic plot, even presented in their titles. They concern the function of the traditional, the bourgeois and the modern society, as it is attested, for instance, in the plays of the late 19th century till the beginning of the 20st century. Ουσιαστική αφετηρία στη νεοελληνική δραματουργία του 19ου αιώνα ως προς τις έννοιες του γεύματος και του συμποσιασμού αποτελεί η Βαβυλωνία του Δ. Κ. Βυζάντιου. Τα μοτίβα του γεύματος και του συμποσιασμού αξιοποιήθηκαν ιδιαίτερα στα τέλη του 19ου αιώνα, για παράδειγμα σε έργα του Ηλία Καπετανάκη. Οι έννοιες αυτές πλέον δεν εντάσσονται στις λειτουργίες της παραδοσιακής κοινωνίας, αλλά της αστικής, με την έκφραση πολλών πτυχών ή γενικότερα χαρακτηριστικών της. Σε έργα του πρώτου μισού του 20ού αιώνα η παρουσία και η λειτουργία τους είναι ευδιάκριτη, ενίοτε παραδοσιακή. H λειτουργία του γεύματος και του συμποσιασμού μεταπολεμικά είναι διευρυμένη, όταν αυτά εντάσσονται σε ένα ιστορικό και μυθικό πλαίσιο. Στη σημερινή εποχή oι έννοιες αυτές αποτελούν το πρόσχημα για την έκφραση προβληματισμών για σύγχρονες καταστάσεις και προβλήματα του ανθρώπου υπερβαίνοντας την παραδοσιακή τους λειτουργία.

Dans une optique contrastive français-grec, nous proposons d’examiner le rôle des odeurs dans différents types de discours culinaires (recettes, blogs de cuisine) afin de saisir comment se façonne la perception olfactive, et par extension gustative, des locuteurs issus de deux espaces géographiques et culturels différents. Pour ce faire, nous étudierons dans les deux langues l’emploi de noms d’odeurs, l’importance (ou pas) des adjectifs hédoniques accompagnant ces noms ainsi que des éléments suffixaux fréquents pour le grec. Notre corpus fait ressortir des différences notables entre le français et le grec : l’un préfère l’emploi des adjectifs axiologiques de base et très souvent l’absence de jugement hédonique, voire la neutralisation de l’odeur en cuisine. L’autre fait appel plus facilement à une variété non seulement d’adjectifs hédoniques mais aussi de noms d’odeurs. Within a French-Greek contrastive approach, we propose to examine the role of odors in different types of culinary speech (recipes, food blogs) in order to understand how speakers from two geographical and cultural spaces shape their olfactory and taste perception. The world of smells will serve as a point of entry to the description of two communities. We will study in both languages the use of smell names, the importance (or not) of hedonic adjectives accompanying such names and frequent suffix elements for the Greek. Linguistic expressions are a form of access to olfactory representations and the hedonic judgment can be regarded as an intrinsic property of these representations. Our corpus study shows significant differences between French and Greek: one prefers the use of basic axiological adjectives, the other uses a larger variety of hedonic adjectives and smell names. Εξετάζουμε σε αυτό το άρθρο, μέσα από μια συγκριτική προσέγγιση (ελληνικά-γαλλικά), τον ρόλο των οσμών και μυρωδιών σε διάφορα είδη κειμένων μαγειρικής (συνταγές, blogs) προκειμένου να κατανοήσουμε πώς οι ομιλητές δύο διαφορετικών γεωγραφικών και πολιτιστικών χώρων διαμορφώνουν την οσφρητική και γευστική αντίληψή τους.

Les films le Garçon mange la bouffe de l’oiseau (2012) d’Ektoras Lygizos et Xenia (2014) de Panos Koutras racontent, entre autres, la famine et les obsessions alimentaires de leurs jeunes protagonistes. Ce « manger à la grecque » se croise avec la notion de philoxenia qui se veut le sine qua non de la grécité, en éclairant d’un jour nouveau ce que serait l’hostipitalité d’un foyer, d’un site ou d’un territoire grec. E. Lygizos’ The Boy Eats the Food of the Bird (2012) and P. Koutras’ Xenia (2014) narrate, among other things, the starving and the alimentary obsessions of their young protagonists. This new eating-the-Greek-way meets the concept of philoxenia that is thought of as the very condition of Greekness itself. Doing so, they clarify the hostipitality of Greece as homeland, a site or territory. Το αγόρι τρώει το φαγητό του πουλιού (2012) του Έκτορα Λυγίζου και η Ξενία (2014) του Πάνου Κούτρα αφηγούνται, μεταξύ άλλων, την πείνα και τις διατροφικές εμμονές των νεαρών πρωταγωνιστών τους. Πρόκειται για ένα νέο «τρώγειν αλά ελληνικά» που διασταυρώνεται με την έννοια της φιλοξενίας ως βασικής συνθήκης της ίδιας της ελληνικότητας και φωτίζει τα χαρακτηριστικά της εχθροξενίας που προσφέρει η Ελλάδα ως τοποθεσία, ως πατρίδα και ως επικράτεια.

Avec l’apaisement des tensions diplomatiques de la fin du xixe siècle et du début du xxe siècle, les relations roumano‑grecques ont suivi un cours sinueux dans l’entre‑deux‑guerres, influencé par les changements politiques internes et les événements européens. Deux mariages dynastiques, bien que de courte durée, entre les maisons royales des deux pays, des liens privilégiés entre certains gouvernants (Elefthérios Venizélos et Take Ionescu), l’action de représentants diplomatiques compétents (Constantin Langa‑Răşcanu à Athènes), mais surtout des intérêts communs à une politique de coopération dans les Balkans, dans un contexte où la Grèce pâtit des effets du désastre d’Asie Mineure, préparent le terrain à la signature du traité de non‑agression et d’arbitrage de mars 1928 et à l’organisation de conférences balkaniques ainsi que, plus tard, au pacte de l’Entente balkanique de 1934. Les visites d’Elefthérios Venizélos en Roumanie en août 1931 puis de Nicolae Titulescu (ministre roumain des Affaires étrangères) à Athènes en 1933, où l’accueil fut enthousiaste, marquent l’apogée des relations bilatérales roumano‑grecques. Sur cette période, les relations entre les deux États montrent ainsi un cours ascendant malgré le maintien dans l’agenda bilatéral de questions sensibles comme celle des Aroumains ou certains aspects techniques des échanges économiques. After the diplomatic tensions of the xixth Century, the Romanian‑Greek relations have followed, during the interwar decades, a winding course, influenced either by the internal political changes in the two states or by the international events occuring in Europe. The ties between the two Royal Houses, materializing in the Romanian Greek dynastic marriages, excellent relations between outstanding political men (Eleftherios Venizelos et Take Ionescu), the arrival in Athens of Romania’s new minister, Constantin Langa‑Răşcanu, a diplomat with a large experience in the Balkan area and, of course, common economical interests were to help put the relations between Romania and Greece back on a favorable track. A milestone in the overall course of Romanian‑Hellenic relations was that of the signing of the non‑aggression and arbitrage pact, in March 1928; it paved the way for other inter‑Balkan agreements leading to rapprochement between the Balkan states, which materialized in the signing of the Balkan Entente Pact on February 9, 1934. However, the peak in the Romanian‑Hellenic relations were the Romanian visit of Greek Prime Minister E. Venizelos (August 1931) and the visit of Romanian Foreign Minister Nicolae Titulescu to Athens (Autumn of 1933) – a decisive moment, considering the impressive welcome he enjoyed. Overall, it can be said that, from the Autumn of 1924 and until the outbreak of the Second World War, the Romanian‑Greek bilateral relations obviously followed an upward trend, in spite of some minor issues related to how the Aromanian populations were treated or some strictly technical economic problems. Odată cu depăşirea tensiunilor diplomatice de la sfârşitul secolului al xix‑lea şi începutul secolului al xx‑lea, relaţiile româno‑elene în perioada interbelică au urmat un curs sinuos, influenţat de schimbările politice interne şi de evenimentele care au survenit în Europa. Legăturile dintre cele două Case regale, care s‑au concretizat în cele două căsătorii dinastice (chiar dacă de scurtă durată), relaţiile privilegiate între personalităţi politice (precum Eleftherios Venizelos şi Take Ionescu), activitatea unor reprezentanţi diplomatici competenţi (Constantin Langa‑Răşcanu la Atena), dar mai ales interesele comune privind o politică de cooperare în Balcani, în contextul în care Grecia resimţea încă efectele dezastrului din Asia Mică, au pregătit terenul pentru semnarea Tratatului de neagresiune şi arbitraj din martie 1928 şi pentru organizarea conferinţelor balcanice, ca şi pentru parafarea Pactului Înţelegerii Balcanice, în februarie 1934. Vizita lui Elefthérios Venizélos în România (august 1931) și cea a lui Nicolae Titulescu (ministrul Afacerilor Externe al României) la Atena, în 1933, unde primirea a fost una entuziastă, au marcat apogeul relaţiilor bilaterale româno-elene. În perioada la care facem referire, relaţiile dintre cele două state au urmat un curs ascendent, în ciuda menținerii pe agenda bilaterală a unor chestiuni sensibile, precum cea a drepturilor aromânilor, sau a unor aspecte tehnice legate de schimburile economice.

Louis Roussel a tenu dans l’histoire du néo-hellénisme en France un rôle de pionnier. Son journal, Libre, qui parut régulièrement de décembre 1922 à juillet 1936, nous fournit une vision très riche et très vivante de la vie intellectuelle athénienne dans les années 1920 et 1930.Nous étudierons successivement la représentation des partisans de la langue savante et la représentation des démoticistes dans Libre. Nous conclurons en constatant que Louis Roussel a, sur « la question de la langue » en Grèce, un point de vue philhellène et républicain : la langue doit être la même pour tous (pas de langue réservée à une élite) et c’est donc une seule et même langue qui doit être utilisée dans la vie de tous les jours, à l’école, dans les journaux, dans la littérature et les sciences. Tout le monde a ainsi accès au savoir et la Grèce peut devenir une nation. Louis Roussel was a pioneer in the history of neo-hellenism in France. His journal, Libre, which was published regularly from December 1922 until July 1936, offered a deep and vivid insight into the intellectual life in Athens during the twenties and thirties.Using Libre, we shall study successively the representation of the partisans of katharevousa and the representation of the demoticists. We shall conclude by establishing that, concerning the “language question” in Greece, Louis Roussel’s viewpoint was both philhellenic and republican: no elite reserved language, the same language must be used by everyone, and it is therefore this one and the same language that is to be used in everyday life, in school, in the newspapers, in literature and in sciences. In this way, everyone will have an equal access to knowledge and Greece may become a nation. Ο Λουϊ Ρουσσέλ στάθηκε ένας πρωτοπόρος στην ιστορία του φιλελληνισμού στη Γαλλία. Η εφημερίδα του, Libre, η οποία δημοσιεύτηκε τακτικά από το Δεκέμβριο του 1922 ως το Ιούλιο του 1936, μας δίνει μία πολύ πλούσια και ζωντανή εικόνα της αθηναϊκής διανοητικής ζωής στα χρόνια του 20’ και 30’.Μελετώντας το Libre, θα παρουσιάσουμε την εικόνα των οπαδών της καθαρεύουσας και έπειτα την εικόνα των οπαδών της δημοτικής. Θα φτάσουμε στο συμπέρασμα ότι ο Λουϊ Ρουσσέλ σε σχέση με το γλωσσικό ζήτημα είχε ταυτόχρονα τη γνώμη ένος δημοκράτη και ενός φιλέλληνα : η γλώσσα πρέπει να είναι η ίδια για όλους – καμμιά γλώσσα μόνο για μια ελίτ –. Επομένως η γλώσσα πρέπει να είναι η ίδια στην καθημερινή ζωή, στο σχολείο, στις εφημερίδες, στη λογοτεχνία και στις επιστήμες. Έτσι όλοι θα έχουν πρόσβαση στη Γνώση και η Ελλάδα θα γίνει ένα Έθνος.

La conception surréaliste met en scène poétique les forces agissantes du désir, vers la quête de la connaissance approfondie de l’Autre et de la conciliation du champ intérieur et du champ extérieur.Il gît toujours dans l’écriture un mouvement du désir qui résulte de deux altérités : l’interdit venant des autres, de la loi extérieure, et la force de la pulsion venant de l’intérieur. Il y a alors deux contraintes à transgresser, d’une part la loi et, d’autre part, la contrainte endogène, psychique. Le surréalisme s’est efforcé à sa façon, de concilier des entre-deux : un entre-deux réalités, un entre-deux espaces, un entre-deux sexes. La littérature devient l’exploration de l’entre-deux et écrire s’affirme pour les surréalistes comme une façon de penser cet entre-deux. La force de transgression, inhérente au champ surréaliste révèle la permanence de l’amour comme constructeur des espaces de paroles poétiques. À travers cette communication, on explorera la façon dont les surréalistes grecs (et surtout Embiricos et Engonopoulos) ont assumé le rôle d’élite dans la formation d’une nouvelle identité culturelle de leur temps, la façon dont ils se sont mesurés aux interdits, aux conflits et à la transgression et les représentations de la coupure et de la rupture avec le passé dans leur œuvre. The surrealist conception puts forward on the poetical scene the driving forces of desire, in quest of the deeper knowledge of the “Other” and of the conciliation of the interior and exterior fields. Writing is always underlain by a movement of desire resulting from two alterities: the taboo originating from the others, from the exterior law, and the force of the drive stemming from inside. Two kinds of constraints must then be broken: those of law, and the endogenous, psychic ones. Surrealism attempted in its own way to reconcile in-betweens: an in-between realities, an in-between spaces, an in-between sexes. Literature becomes the exploration of in-betweens and writing asserts itself as a way to think this in-betweenness. The force of transgression inherent to the surrealist field reveals the permanence of love as a builder of spaces for poetical words. This paper aims to explore the way in which Greek surrealists (and mainly Embirikos and Engonopoulos) assumed the role of an elite in the formation of a new cultural identity of their time, the way in which they have measured themselves against taboos, conflicts and transgression and the representations of cleavage and break with the past in their work. Η υπερρεαλιστική σύλληψη φέρνει στη ποιητική σκηνή τις δρώσες δυνάμεις της επιθυμίας προς την αναζήτηση της εμβαθούς γνώσης του Άλλου και της συμφιλίωσης του εσωτερικού και του εξωτερικού πεδίου. Βρίσκεται πάντα μέσα στη γραφή μια κίνηση της επιθυμίας που προκύπτει από δύο ετερότητες : η απαγόρευση που έρχεται από τους άλλους, από τον εξωτερικό νόμο και η δύναμη της ενόρμησης που έρχεται εκ των ένδον. Οι προς παραβίαση περιορισμοί είναι λοιπόν δύο : αφ’ενός ο νόμος και αφ’ετέρου ο ενδογενής, ψυχικός περιορισμός. Ο υπερρεαλισμός αποπειράθηκε με τον τρόπο του να συμφιλιώσει ενδιάμεσες θέσεις, ένα μεταξύ δύο πραγματικοτήτων, δύο τόπων, δύο φύλων. Η λογοτεχνία γίνεται ανίχνευση των ενδιάμεσων τόπων και η πράξη του γράφειν ενδυναμώνεται ως τρόπος σκέψεως αυτού του ενδιάμεσου. Η δύναμη της παράβασης, που ενέχεται στο υπερρεαλιστικό πεδίο αποκαλύπτει την μονιμότητα του έρωτα στη δόμηση χώρων ποιητικού λόγου. Μέσα από αυτή την ανακοίνωση, θα εξερευνήσουμε τον τρόπο με τον οποίο οι Έλληνες υπερρεαλιστές και κυρίως ο Εμπειρίκος και ο Εγγονόπουλος ανέλαβαν τον ρόλο πνευματικής ελίτ, στη διαμόρφωση μια νέας πολιτισμικής ταυτότητας του καιρού τους, τον τρόπο με τον οποίο ήρθαν αντιμέτωποι με τις απαγορεύσεις, τις συγκρούσεις και την παραβατικότητα καθώς και τις αναπαραστάσεις της τομής και διακοπής με το παρελθόν στο έργο τους.

Au cours d’une longue période qui s’étend du xve à la fin du xviiie siècle – et qui, à un certain degré, va se poursuivre sur le siècle suivant en dépit de la stabilisation relative des États-nations – les zones géographiques de la Macédoine, de l’Épire, de la Grèce centrale, de la mer Ionienne et de l’Égée, de la Crète et de certains rivages de la Morée connaissent une constante remise en question de leur domination, autrement dit, vivent dans des conditions de guerre.Dans ces conditions – une guerre constante – on peut s’attendre à ce que les groupes sociaux qui peuvent faire la guerre, soit directement en y participant eux-mêmes, soit indirectement en la finançant, acquièrent du crédit puisque leur fonction est socialement fondamentale. La place occupée par ces groupes parmi les pouvoirs officiels qui font la guerre, leur permet, ou leur impose, une attitude constamment révisable et révisée puisqu’ils peuvent négocier leur puissance sociale avec l’une ou l’autre force, obtenant un renouvellement de leurs privilèges et/ou une amélioration des avantages qu’ils en retirent. During the period stretching from the 14th to the end of the 18th century –which, to a certain degree, extends to the following century as well, despite the stabilisation of ethnic states–, the sovereignty of the geographical areas of Macedonia, Epirus, Central Greece, the Ionian Islands, Crete and the Peloponnese was subject to constant dispute. In other words they were in constant conditions of war.Under these conditions, that is to say constant war, it is to be expected that the social groups, which could conduct such war either directly or indirectly by financing it, acquire a distinct social face value, since their social function is essential in this. The position that they occupy next to the formal power echelons, allows them to re-negotiate their social and political power for securing or renewing or expanding their privileges. Επί μια μακρά χρονική περίοδο από το 14ο αιώνα ως το τέλος του 18ου – η οποία εκτείνεται και μέσα στο επόμενο αιώνα παρά τη σταθεροποίηση των Κρατών-Εθνών –, η κυριαρχία των γεωγραφικών περιοχών της Μακεδονίας, της Ηπείρου, της Στερέας Ελλάδας, των Ιόνιων νησιών, της Κρήτης και της Πελοποννήσου συνεχώς αμφισβητείται. Με άλλες λέξεις ζούν σε συνεχή εμπόλεμη κατάσταση.Σ’αυτές τις συνθήκες – δηλαδή συνεχής πόλεμος –, μπορεί κανείς να καταλάβει ότι οι κοινωνικές ομάδες οι οποίοι διευθύνουν τον πόλεμο, είτε αμέσως με τα όπλα είτε εμμέσως χρηματοδοτώντας τον αγώνα αποκτούν ιδιαίτερη κοινωνική αξία αφού γίνονται αναντικατάστατες. Η θέση αυτών των ομάδων ανάμεσα στις επίσημες εξουσίες οι οποίες πολεμόυν, τους επιτρέπει να επαναδιαπραγματευτούν τα κοινωνικά και πολιτικά προνόμοιά τους.

L’homme surréaliste ne se contente pas seulement d’admirer la femme, mais veut la « manger » ; pour lui, la femme a les traits d’un fruit qu’il désire consommer. D’ailleurs, Claude Lévi‑Strauss signale l’équivalence entre l’acte de manger et celui de copuler. Les surréalistes français, mais aussi Andréas Embiricos, parfois Odysseas Elytis et très rarement Nikos Engonopoulos, font des parties du corps féminin des fruits appétissants que les hommes érotiques veulent goûter. Ces représentations alimentaires de la femme semblent renfermer des enjeux à la fois psychologiques et imaginaires. L’homme désire consommer et posséder la femme. La consommation permet d’acquérir au moins symboliquement tel ou tel attribut d’une condition, d’un état ou d’un objet jugés désirables, ou d’en marquer la possession effective. Consommation, possession, cannibalisme, stade oral sont intimement liés aux représentations de la femme dans le champ surréaliste. La femme devient un objet consommable, mais aussi un objet porteur de significations, chargé d’imaginaire qui exerce des effets symboliques et réels, individuels et sociaux. Ces représentations permettent de « construire » et de mettre en scène poétique à la fois la réalité extérieure et la réalité intérieure, psychique.Dans le cadre de cette étude, le but est d’examiner ces représentations poétiques et leurs dimensions symboliques et métaphoriques. Ces dimensions seront décryptées en s’appuyant sur la théorie littéraire et la théorie psychanalytique. The surrealist man not only admires the woman, he wants to "eat" her; for him, the woman personifies the traits of a delicious fruit he wants to consume. Moreover, Lévi-Strauss points out the equivalence between the act of eating and that of copulating. The French surrealists, as well as Embirikos, sometimes Elytis, and occasionally Engonopoulos, liken the female body parts to beautiful fruit that erotic men want to taste. These food representations of women seem to contain both psychological and imaginary issues. For the surrealists, man desires to consume and possess the woman. Consumption can acquire at least symbolically a particular attribute of a condition, state or a desirable object, or to mark the effective possession. Consumption, possession, cannibalism, oral stage are closely related to representations of women in the surrealistic field. The woman becomes a consumable object but also a subject carrier of meaning, charged of imaginary that exercises individual and social, symbolic and real effects. These representations allow to "build" and to bring on the poetry scene both external reality and inner psychic reality.In the frame of this study, the aim is to examine the surrealistic representations of women and their symbolic and metaphorical dimensions. These dimensions will be analysed based on literary theory and psychoanalytic theory. Ο υπερρεαλιστικός άνδρας δεν περιορίζεται μόνο στο να θαυμάζει τη γυναίκα, αλλά επιθυμεί να τη «φάει». γι’ αυτόν η γυναίκα έχει τα χαρακτηριστικά ενός καρπού που επιθυμεί να καταναλώσει. Άλλωστε, ο Lévi-Strauss επισημαίνει την εξίσωση ανάμεσα στις πράξεις του τρώγω και του συνουσιάζομαι. Οι γάλλοι υπερρεαλιστές αλλά και ο Εμπειρίκος, συχνά ο Ελύτης και πιο σπάνια ο Εγγονόπουλος αποδίδουν μέρη του γυναικείου σώματος ως γευστικούς καρπούς που οι ερωτικοί άνδρες θέλουν να γευτούν. Αυτές οι τροφικές αναπαραστάσεις της γυναίκας φαίνεται να εγκλείουν διακυβεύματα ψυχολογικά και φαντασιακά. Ο άνδρας επιθυμεί να καταναλώσει και να κατακτήσει τη γυναίκα. Η κατανάλωση του επιτρέπει να αποκτήσει τουλάχιστον συμβολικά αυτή ή εκείνη την ιδιότητα μιας συνθήκης, μιας κατάστασης ή ενός αντικειμένου που επιθυμεί, ή να δηλώσει την αποτελεσματική κατάκτησή τους. Κατανάλωση, κατάκτηση, κανιβαλισμός, στοματικό στάδιο είναι στενά δεμένα με τις γυναικείες αναπαραστάσεις στο υπερρεαλιστικό πεδίο. Η γυναίκα γίνεται καταναλώσιμο αντικείμενο αλλά και φορέας σημασιών, φαντασιακά φορτισμένος που επιφέρει συμβολικά και πραγματικά, ατομικά και κοινωνικά αποτελέσματα. Αυτές οι αναπαραστάσεις επιτρέπουν την «κατασκευή» και την ποιητική σκηνοθεσία της εξωτερικής αλλά και της εσωτερικής-ψυχικής πραγματικότητας.Στο πλαίσιο της μελέτης αυτής, σκοπός μας είναι να εξετάσουμε τις ποιητικές αυτές αναπαραστάσεις και τις συμβολικές και μεταφορικές τους διαστάσεις, τις οποίες θα αποκρυπτογραφήσουμε προσφεύγοντας στη λογοτεχνική και την ψυχαναλυτική θεωρία.

La présente étude vise à examiner la dimension symbolique de l’alimentation dans la poésie grecque contemporaine. La nourriture nous rappelle notre condition corporelle et les limites de la substance matérielle. Les poètes mettent en relation la nourriture et la mort tout en soulignant la valeur de la convivialité dans les années de la crise économique. The present study aims to detect the symbolic dimension of food in contemporary Greek poetry. Nourishment reminds us of our corporeal condition and defines the limits of material substance. The poets relate food to death by underlining the culpability of existence. They also reveal the value of sharing in the years of crisis and individualism. Η παρούσα μελέτη εστιάζει στη συμβολική διάσταση της τροφής σε κείμενα της νεότερης και σύγχρονης ελληνικής ποίησης. Η τροφή είναι ο ομφάλιος λώρος που μας συνδέει με τη ζωή υπενθυμίζοντας τα δεσμά της φυσικής ύπαρξης. Συνδέεται, όμως, ταυτόχρονα, με τις αισθήσεις και την απόλαυση. Οι ποιητές συσχετίζουν την τροφή με το θάνατο υπογραμμίζοντας την ενοχή της ύπαρξης. Ταυτόχρονα όμως προβάλλουν την αξία του μοιράσματος γύρω από ένα τραπέζι, στην εποχή της κρίσης και του ατομικισμού.

Considérée comme une composante essentielle de l’identité culturelle, la cuisine orientale a été longuement traitée par les voyageurs français du xixe siècle. En nous appuyant sur des récits et des images viatiques, nous proposons d’étudier les différentes approches de la cuisine orientale par les voyageurs, qui renseignaient leur lectorat sur l’exotisme et les habitudes culinaires des populations de l’Orient méditerranéen ainsi que sur les interdits alimentaires liés à leur religion. Considered a component of cultural identity, culinary culture and practices of the Orient have been an important subject of 19th century French travel literature. Travel texts and images portray culinary exotism, oriental dishes and table manners. Moreover, French travellers recorded the religious dietary restriction of the population. Συνιστώσα της πολιτισμικής ταυτότητας, η μαγειρική και η κουζίνα της Ανατολής υπήρξαν σημαντικό αντικείμενο ανάλυσης της περιηγητικής λογοτεχνίας του 19ου αιώνα. Περιηγητικά κείμενα και εικόνες παρουσιάζουν και απεικονίζουν τα παραδοσιακά εδέσματα, περιγράφουν τις εξωτικές γεύσεις, πραγματεύονται την τέχνη της μαγειρικής της Ανατολής και σχολιάζουν τους κανόνες συμπεριφοράς στο τραπέζι. Επίσης οι γάλλοι περιηγητές αναφέρονται στην τήρηση και στους κανόνες της νηστείας από τους χριστιανούς και τους μουσουλμάνους και περιγράφουν τους εορτασμούς που λαμβάνουν χώρα κατά τη διάρκειά της.

Les catégorisations linguistiques ne dépendant pas uniquement des distinctions qui existent dans le monde, mais aussi de la structuration métaphorique et métonymique de nos perceptions du monde. Dans cette étude, deux types de données sont examinées : les inscriptions des synthèmes en –φάγος du Dictionnaire inverse du Grec Moderne (Anastassiadis‑Symeonidis, 2002/2008), par exemple οικοπεδοφάγος « mangeur de terrain », ainsi que des néologismes trouvés dans les médias traditionnels et numériques durant la période 2013-2015, comme par exemple συνταξιοφάγος « mangeur de pensions ». La productivité importante de la formation ainsi que le lien entre l’interprétation de ces unités sur le plan sémantique et les métaphores conceptuelles liées au verbe τρώγω/φάγω, sont démontrés. La conclusion porte sur le constat que le grec moderne est actuellement dans une période de changement lexicologique, en concordance avec les changements socio-économiques qui affectent le pays depuis le début de la crise. Linguistic categorisation depends not just on our naming of distinctions that exist in the world, but also on our metaphorical and metonymic structuring of our perceptions of the world. In this study, two types of data are examined: inscriptions of compounds in –φάγος from the Reverse Modern Greek Dictionnary (Anastassiadis‑Symeonidis, 2002/2008), e.g. οικοπεδοφάγος “land-eater”, as well as neologisms found in traditional and digital Greek media from 2013 to 2015, e.g. συνταξιοφάγος “pension-eater”. The important productivity of the formation, as well as the link between the semantic interpretation of these units and conceptual metaphors related to the verb τρώγω/φάγω is demonstrated. Conclusions include the acknowledgement that Modern Greek is currently in a period of lexicological change, in line with the important socio-economic change affecting the country since the beginning of the crisis. Οι γλωσσικές κατηγοριοποιήσεις δεν εξαρτώνται αποκλειστικά από τις διάφορες κατηγορίες που αντικειμενικά χαρακτηρίζουν τον κόσμο που μας περιβάλλει, αλλά κι από τη μεταφορική και μετωνυμική διάρθρωση που καθορίζει τον τρόπο που ο ομιλητής αντιλαμβάνεται και κωδικοποιεί τα διαφόρων ειδών ερεθίσματα. Στην παρούσα έρευνα εξετάζονται δύο τύποι δεδομένων : αφενός, οι εγγραφές στο Αντίστροφο Λεξικό της Νέας Ελληνικής (Αναστασιάδη-Συμεωνίδη, 2002/2008) που περιέχουν το λεξικό μόρφημα –φάγος, π.χ. οικοπεδοφάγος, κι αφετέρου οι νεολογισμοί που εμφανίζονται στα ψηφιακά και παραδοσιακά μέσα ενημέρωσης κατά την περίοδο 2013-2015, π.χ. συνταξιοφάγος. Τα δεδομένα καταδεικνύουν την αξιοσημείωτη παραγωγικότητα του σχηματισμού σε –φάγος καθώς και τη στενή σχέση μεταξύ της ερμηνείας των μονάδων αυτών σε σημασιολογικό επίπεδο και των νοητικών μεταφορών που συνδέονται με το ρήμα τρώγω/φάγω. Ένα από τα συμπεράσματα της έρευνας είναι ότι η ΝΕ διανύει περίοδο λεξικολογικής αλλαγής, συνακόλουθη με τις κοινωνικο-οικονομικές αλλαγές που επιφέρει η κρίση.

Objet de traitements extrêmement variés, le thème de la nourriture occupe une place centrale dans l’œuvre d’Athina Papadaki et revêt différentes significations métaphoriques. L’examen du thème alimentaire au fil de l’œuvre, en particulier dans le recueil Feuilles de nourriture, permet de suivre l’itinéraire créatif de cette poétesse gastrosophe. Subject of extremely varied treatments, food is of central importance in the work of Athina Papadaki and it holds different metaphorical meanings. Analyzing the theme of food throughout the work, with a special focus on the collection Food leaves, allows one to follow the whole creative itinerary of this gastrosoph poet. Tο θέμα της τροφής κατέχει κεντρική θέση στο έργο της Αθηνάς Παπαδάκη όπου, μέσω περίπλοκων προσεγγίσεων, αποκτά διάφορες μεταφορικές έννοιες. Η εξέταση του θέματος σ΄όλο το ποιητικό έργο της και ακομή περισσότερο στη συλλογή Φύλλα τροφής μας επιτρέπει να παρακολουθήσουμε τη δημιουργική πορεία αυτής της ποιήτριας-γαστροσόφου.

L’historiographie grecque a, selon les époques, pour raisons idéologiques, présenté fort différemment les guérillas nationalistes des années 1900 en Macédoine.La campagne déclenchée par les bandes de guérilla nationalistes entre 1904 et 1908 pour gagner de force « le territoire des âmes » de la population macédonienne, a eu plusieurs aspects ; sa dimension de guerre civile, déchirement fratricide des communautés chrétiennes slavophones, a été reconnue à l’époque par les principaux acteurs et par la plupart des observateurs extérieurs. Son traitement dans l’historiographie grecque est très éclairant sur la fonction idéologique que celle-ci a été appelée à remplir depuis un siècle ; cet article présente les quatre étapes que l’on peut distinguer dans ce traitement depuis un siècle, variations liées évidemment au contexte politique balkanique et intérieur grec : 1910-40, 1941-1974, 1974-1992 et depuis 1992.The war engaged by the nationalist guerrilla bands between 1904 and 1908 to obtain by force “the souls territory” of the Macedonian population, had different forms. The civil war aspect, bloody shooting between brothers of Christian slavophones communities, was recognized at the time by the main actors of it ans the foreign observers. Its treatment by the Greek historiography shows a very clear light on the ideological function it has been supposed to assume since one century and over. This paper presents the four moments in this treatment whose variations are related, of course, to the political Greek and Balkan context: 1910-1940, 1941-1974, 1974-1992 and from 1992.

Un helléniste convaincu, Victor Bérard, en vient, au début du XXe siècle à soutenir l’existence de « Macédoniens » et le slogan « la Macédoine aux Macédoniens”.Le Congrès de Berlin en 1878 avait laissé la Macédoine aux mains des Ottomans. La Grèce, la Serbie et la Bulgarie, parvenues à ses limites et prévoyant le retrait futur des Ottomans peaufinent les arguments linguistiques et historiques qui justifieront leurs revendications territoriales. Victor Bérard, un helléniste respecté et bon connaisseur de la région sud balkanique, effectue des enquêtes en Macédoine en 1896 et 1903 qu’il publie à Paris.Cette étude montre comment, dans le contexte de la propagande nationaliste des prétendants à la possession de la Macédoine, Victor Bérard en vient progressivement à affirmer qu’il existe une population autochtone, les Macédoniens. Il soutient leur programme pour la constitution d’une fédération ou confédération avec le slogan « la Macédoine aux Macédoniens » ce qui fait toute l’actualité de ses ouvrages.In 1878, the Congress of Berlin had left Macedonia in the hands of the Ottomans. Greece, Serbia and Bulgaria had reached its limits. Anticipating the Ottoman retreat, they polish language and historical arguments that will justify their territorial claims. Victor Bérard, a respected Hellenist and a good expert of the southern Balkans, is doing researches in Macedonia in 1896 and 1903. These will be later published in Paris.This study shows how, in the context of the nationalist propaganda build-up made by the candidates for the possession of Macedonia, Victor Bérard comes progressively to assert the existence of a native population: the Macedonians. He supports their program for the forming of a federation or confederation which slogan would be “Macedonia to Macedonians”. This makes his works very topical.

La déclaration de repentir ou la première arme idéologique anticommuniste des gouvernements grecs qui détruisait moralement à jamais le suspect et sa famille.L’article situe d’abord le contexte historique de la déclaration de repentir, arme de propagande et expression de l’anticommunisme, largement employée par les régimes grecs avant, pendant et après la guerre civile. Il étudie le discours de la déclaration, ses soubassements idéologiques, son fonctionnement, son impact sur la subjectivité des signataires ainsi que son incidence sur la vie politique et sociale. Il analyse les textes de loi successifs qui refusent aux prisonniers politiques la reconnaissance de leur statut et institutionnalisent la déclaration de repentir comme seule alternative à l’emprisonnement et à la déportation. Les prisonniers doivent choisir entre la persévérance dans leur « erreur idéologique » et le rejet de leur action politique ou militaire contre l’occupant nazi, les milices collaborationnistes et l’armée gouvernementale. Il analyse comment la déclaration détruit moralement le prisonnier, lui enlève son identité, son visage social, un pan entier de son histoire et surtout sa dignité, et comment elle peut entraîner une transformation complète du signataire, contraint d’adopter l’idéologie de ses ennemis. Enfin, la propagande gouvernementale sur ces déclarations scelle l’exclusion de la gauche du paysage politique du pays.The article first situates the historical context of the declaration of repentance, weapon of propaganda and expression of anti-communism, largely employed by the Greek regimes before, during and after the Greek civil war. It studies the discourse of the declaration, its ideological foundations, its functioning, its impact on the subjectivity of the signatories as well as its impact on political and social life. It analyses the successive legal texts that denied political prisoners the recognition of their status and institutionalised the declaration of repentance as the only alternative to imprisonment and deportation. In the context of the civil war, the prisoners had to choose between persisting in their ’ideological error’ and the rejection of their political or military action against the Nazi occupation, the collaborative militias and the governmental army. It analyses how the declaration destroyed the prisoner morally, robbed him of his identity, his social face, an entire part of his history and especially his dignity, and how it could lead to a complete transfomation of the signatory, forced to adopt the ideology of his enemies. Finally governmental propaganda on these declarations seals the exclusion of the left from the political landscape of the country.

Les conditions et stratégies de survie des milliers de femmes condamnées ou déportées de la guerre civile grecque permettent d'établir une typologie.Pendant la guerre civile grecque (1946-1949) des milliers de personnes sont emprisonnées, déportées dans des camps de concentration ou exilées dans des îles, une population hétéroclite d’hommes et de femmes, persécutés pour leurs idées, leurs origines ou même des liens de parenté avec les communistes. Dans la présente étude, nous nous intéresserons à un groupe lui-même peu homogène, les femmes et les enfants, prisonniers politiques ou déportés à titre préventif pendant le conflit. Après un bref rappel de la pratique de la déportation et une esquisse de typologie de la réclusion, nous étudierons les conditions de détention et les stratégies de survie des femmes, souvent emprisonnées avec leurs enfants, leur statut au sein des prisonniers politiques ainsi que le sens de l'engagement politique dans leur système de valeurs.During the Greek Civil War (1946-1949) thousands of persons were imprisoned, deported to concentration camps or exiled on the islands, a heteroclite population of men and women, persecuted for their ideas, their origins or even their association with the Communists. In the present study, we are interested in a not particularly homogeneous group of women and children, political prisoners or deportees who had been detained for preventive reasons during the conflict. Following a brief summary of the practice of deportation and a typological sketch of the imprisonment, we shall study the detention conditions and the survival strategies of the women, often imprisoned with their children, their status vis-à-vis the political prisoners as well as the meaning of political commitment in their value system.

L’idéologie de l’EPON, (organisation de jeunesse de la résistance grecque) vue à travers ses chants, l’une de ses armes favorites de propagande.Cette communication se propose, à travers quelques chants, de montrer les grandes thèmes idéologiques de l’EPON, tout en la replaçant dans le cadre spécifique grec. Créée par le mouvement de résistance de masse du pays, l’EAM, l’EPON se propose d’encadrer les jeunes de tous âges, de les faire participer à la résistance, civile et parfois armée et de les conduire vers la construction de l’avenir radieux qui leur est promis à la fin de la guerre. Le chant fait partie des nombreux moyens de propagande utilisés par l’EPON (et précédemment par l’EON) mais aussi d’un réel travail d’éducation entrepris en tous lieux par les cadres de l’organisation, souvent des enseignants. Justice, travail, école, prospérité, égalité homme/femme, des réalités inconnues dans la Grèce de l’avant-guerre qui ne peuvent que provoquer enthousiasme et espérance dans une génération prête à se sacrifier généreusement.Based on a number of songs, this communication summarizes the great ideological themes of EPON, while at the same time placing them in the specifically Greek context. Created by EAM, the national resistance movement, EPON set out to recruit the young of all ages, to make them participate in the civil and armed resistance against the occupiers, and to help them build the brilliant future they were promised at the end of the war. Song was one of the many forms of propaganda used by EPON, but also a real form of education undertaken everywhere by the heads of the organisation, who were often teachers. Justice, work, school, prosperity, equality between men and women, unknown realities in pre-war Greece that could only inspire enthusiasm and hope in a generation prepared to make any sacrifice.

Adamantios Koraïs est un érudit cosmopolite de l’âge des Lumières qui, entre autres travaux, a traduit, commenté et publié de nombreux textes anciens. Koraïs pense que l’éducation est la clé du bien-être d’une personne et d’une nation. L’étude des grandes œuvres classiques de la littérature grecque lui semble appropriée pour réaliser cette tâche, difficile parmi toutes.Dans le présent article, je tenterai de mieux clarifier ses positions sur la manière dont l’étude des auteurs « classiques » pouvait contribuer à l’éducation éthique et politique des Grecs, pendant la guerre d’indépendance et après la création de l’État néohellénique. Il est possible que les idées de Koraïs soient encore intéressantes aujourd’hui, pour tout être humain désirant une vie heureuse. Adamantios Koraïs was a cosmopolitan scholar of the age of the Enlightenment, who translated, commented and published numerous ancient texts, among other works. Koraïs thinks that education is the key for the well being of a person and of a nation. The study of the great classical works of Greek literature seems appropriate to him for the realisation of this extremely difficult task.In the present article I shall try to clarify better his positions on how could the study of the « classical » authors contribute to the ethical and political education of the Greeks, during the independence war and after the creation of the modern Greek state. It is possible that Koraïs ideas present still some interest today, for any human being who desires a happy life. Ο Αδαμάντιος Κοραής ήταν ένας κοσμοπολίτης λόγιος του Διαφωτισμού ο οποίος μετάφρασε, σχολίασε και εξέδωσε, μεταξύ άλλων, πολλά αρχαία έργα. Ο Κοραής πιστεύει ότι η Παιδεία είναι το κλειδί για το καλό ενός ανθρώπου και ενός εθνούς. Η μελέτη των μεγάλων κλασσικών έργων της ελληνικής λογοτεχνίας του φαίνεται κατάλληλη για την πραγματοποίηση αυτού του δύσκολου έργου.Σ΄αυτό το άρθρο, θα προσπαθήσω να διευκρινίσω τις θέσεις του για το πως η μελέτη των «κλασσικών» συγγραφέων μπορεί να συμβάλει στην ηθική και πολιτική εκπαίδευση των Ελλήνων κατά τον πόλεμο Ανεξαρτησίας και μετά την ίδρυση του μοντέρνου Ελληνικού Κράτους. Και μπορεί οι ιδέες του Κοραή να παρουσιάσουν κάποιο ενδιαφέρον ακόμη και σήμερα για οποιοδήποτε άνθρωπο και μια ευτυχισμένη ζωή.

Nikolaos Politis n’a pas rédigé d’ouvrage théorique sur la laographie ou l’identité nationale, mais son œuvre en elle-même joue un rôle essentiel en ce domaine, totalement intégrée dans l’atmosphère de son époque, la lutte contre les idées de Fallmerayer et la définition d’une identité pour le nouvel État. Son rôle-clé et sa position dans l’université et le monde intellectuel en font sans aucun doute un membre de l’élite. Nikolaos Politis has not written any theoretical work about laography or national identity, but his all work in itself plays an main role in this direction, work entirely accorded with his time atmosphere, the fight against Fallmerayer’ ideas and the definition of the new built-State’s identity. His key-role and his position in the University and the intellectual world make him undoubtedly an elite’s member. Ο Νικόλαος Πολίτης δεν έγραψε ποτέ κανένα βιβλίο θεωρίας για την λαογραφία ή την εθνική ταυτότητα, αλλά όλο το έργο του παίζει σημαντικό ρόλο σ’αυτή την κατεύθυνση, ένα έργο εξ ολοκλήρου σε συμφωνία με την ατμόσφαιρα της εποχής του, τον αγώνα ενάντιον των ιδέων του Φαλμεραϊερ και τον ορισμό της ταυτότητας του πρόσφατα χτισμένου Κράτους. Ο ρόλος-κλειδί του και η θέση του στο Πανεπιστήμιο τον κάνουν αναμφισβήτητα μέλος της ελίτ.

L’élitisme au théâtre se relie fortement au phénomène du vedettisme qui a été introduit dans le théâtre grec au xixe siècle par les deux protagonistes, Aikaterini Véroni et Evanghélia Paraskévopoulou. Dans cette communication, on souligne les secteurs différents de prédominance du vedettisme dans lesquels les deux actrices se sont distinguées, l’emploi des femmes, l’adoption d’un nouveau style dramatique, l’enrichissement du répertoire et le pouvoir exercé sur le public. On examine les raisons principales qui ont provoqué la formation de ce phénomène dans le théâtre grec et l’on en tire des conclusions sur la création d’une élite du théâtre, en tenant compte de ce qu’est une vedette à l’époque. Dans ce contexte, on discute aussi d’une série des questions que posent les intellectuels et la société néohellénique de la fin du xixe siècle. Elitism in theatre has been strongly connected to the phenomenon of celebrities that was introduced in Greek theatre during the 19th century by two protagonists, Aikaterini Veroni and Evangelia Paraskevopoulou. In my intervention I underline the different sectors of predominance of celebrities in which the two actresses had excelled. These are the employment of women, the adoption of a new dramatic style, the enrichment of repertoire, the influence on the audience. I also examine the main reasons that provoked the formation of the phenomenon in Greek theatre and I make some conclusions on the creation of an elite in theatre. In this context is discussed a series of questions set by the intellectuals and Greek society in fin de siècle. Ο ελιτισμός στο θέατρο συνδέεται στο ελληνικό θέατρο του 19ου αιώνα με τη διασημότητα, το βεντετισμό των δύο πρωταγωνίστριων, της Αικατερίνης Βερώνης και της Ευαγγελίας Παρασκευοπούλου. Σε αυτή την ανακοίνωση θα ήθελα να υπογραμμίσω τους διάφορους τομείς στους οποίους διακρίθηκαν σαν αστέρια, την απασχόληση των γυναικών, την υιοθέτηση ενός νέου δραματικού ύφους, τον εμπλουτισμό του καταλόγου και την επιρροή του κοινού. Θα εξετάσω επίσης τη δημιουργία του φαινομένου στο ελληνικό θέατρο και θα προτείνω μερικά συμπεράσματα για τη γέννηση μιας ελίτ στο Θέατρο. Στο πλαίσιο αυτό συζητιούνται μια σειρά ερωτήσεων που μας θέτουν οι διανοούμενοι και η ελληνική κοινωνία του τέλους του 19ου αιώνα.

Les représentations du rébétiko chez les élites intellectuelles de gauche entre la guerre civile et la dictature sont ambivalentes. Si quelques voix minoritaires mettent en avant l’intérêt musical du genre, la plupart des intellectuels de gauche s’attardent sur ses thématiques pour stigmatiser son manque de combativité, son fatalisme, son apologie de la drogue et de la pornographie, signes selon elles d’une appartenance au lumpenprolétariat ou aux forces réactionnaires. Cette vision, dominante dans les années 1940 à 1960, est néanmoins contestée par une partie des élites progressistes. Enfin, si le discours majoritaire des élites de gauche jusqu’à la junte stigmatise le rébétiko, les classes populaires l’adoptent massivement, sensibles à son inscription à une tradition de dissidence. The representations of rebetiko among the intellectual elites of the left between the civil war and the dictatorship are ambivalent. Although certain minority voices highlighted the musical interest of the genre, the majority of leftist intellectuals dwelt on its themes in order to stigmatise its lack of combativeness, its fatalism, and its apology for drugs and pornography – all signs, according to them, of belonging to the lumpen-proletariat or to reactionary forces. This view, which was dominant from the forties to the sixties, is nonetheless challenged by certain progressive elites. Yet even though the greater part of leftist elite discourse up until the military coup condemned rebetiko, the popular classes adopted it en masse, sensitive to the fact that it belonged to a tradition of dissidence. Οι αναπαραστάσεις του ρεμπέτικου στις ελίτ των αριστερών διανοουμένων μεταξύ του εμφυλίου πολέμου και της δικτατορίας χαρακτηρίζονται από αμφιθυμία. Εάν κάποιες μειοψηφικές φωνές προβάλλουν το μουσικό ενδιαφέρον του είδους, οι περισσότεροι αριστεροί διανοούμενοι εμμένουν στις θεματικές του, προκειμένου να τις στιγματίσουν για έλλειψη μαχητικότητας, μοιρολατρία, προάσπιση των ναρκωτικών και της πορνογραφίας, σημεία κατ’εκείνες της προσχώρησής του στο λούμπεν προλεταριάτο και στις δυνάμεις της αντίδρασης. Αυτή η θεώρηση, κυρίαρχη από το 1940 έως και το 1960, αμφισβητείται ωστόσο από τμήμα των προοδευτικών ελίτ. Τέλος, εάν ο κυρίαρχος λόγος των αριστερών ελίτ έως τη χούντα στιγματίζει το ρεμπέτικο, οι λαϊκές τάξεις το υιοθετούν μαζικά, ευαίσθητες στην εγγραφή του σε μια παράδοση αποστασίας.

Cet article interroge le rôle des élites locales dans la consolidation du sentiment national dans deux communautés en Grèce, initialement habitées par des réfugiés d’Asie Mineure qui, lors de leur déplacement forcé, étaient turcophones. Si l’intégration de la communauté nationale est certaine dans les deux cas, il semble que les quelques différences constatées puisent leur source aussi bien dans le contexte sociohistorique et géographique des communautés que dans le rôle de leurs élites locales. This paper examines the role of local elites in the consolidation of national identity through the case study of two Greek villages, originally inhabited by Turkish speaking Asia Minor refugees. Greek national identity is irrefutable in both cases, yet there are some differences between them which can be explained by socio-historical and geographical context as well as by the specific role of local elites. Αυτό το άρθρο εξετάζει τον ρόλο των τοπικών ελίτ στην ενίσχυση της εθνικής ταυτότητας με βάση τη μέλετη δύο ελληνικών χωριών κατοικημένων στην αρχή από τουρκόφωνους πρόσφυγες της Μικράς Ασίας. Και στις δύο περιπτώσεις η ελληνική τους ταυτότητα είναι αναμφισβήτητη, όμως υπάρχουν μεταξύ τους μερικές διάφορες οι οποίες μπορούν να εξηγηθούν από το κοινωνικό-ιστορικό και γεωγραφικό περιβάλλον και από τον ιδιαίτερο ρόλο των ελίτ.

The purpose of this literature review is to explore the health problems of Roma in Greece. Objectives include examining: the level of their access to primary care and prevention, the reasons, why the health services are used only as a last resort, how they are generally treated within the Greek health care system., Bu çalışmanın amacı Yunanislan'daki Romanların sağlık problemlerini araştırmaktır. Araştırılan konular; temel sağlık hizmetlerine ulaşma seviyeleri ve engelleri, sağlık hizmetleri kullanımının neden son çare olarak görülmesi, Yunan sağlık sisteminde bu halkla nasıl ilgiIenildiği.

Tout habitant du Phanar n’est pas Phanariote. La formation du noyau initial de cette caste est encore en partie méconnue. Vers 1700 on compte 19 familles patriciennes. Le drogmanat et le principat consacrent l’avènement sociopolitique des Phanariotes. La greffe de certaines familles phanariotes sur des maisons nobiliaires moldaves et valaques scelle la synergie, voire la symbiose des deux groupes jusqu’à la Révolution grecque. Après 1821 les Phanariotes relèveront d’autres défis et diversifieront leurs activités. La perception des Phanariotes chez les Grecs et les Roumains se cristallise après la parution de la diatribe de Marc-Philippe Zallony (1824), et la traduction de ce libelle en grec et en roumain. L’auteur de la présente communication se propose d’esquisser la fortune et le discrédit qui ont marqué le groupe social des Phanariotes. Not all inhabitants of Phanar are Phanariots. The formation of first nucleus of this caste is still partly unknown. About 1700, there were 19 patrician families. The drogmanate and the principate consecrate the socio-political success of the Phanariots. Grafting some Phanariot families into Moldavian and Wallachian noble households seals the synergy and even the symbiosis of the two groups, up to the Greek revolution. After 1821, the Phanariots take up other challenges and diversify their activities. The Greeks’ and Romanians’ perception of the Phanariots crystallizes after the edition of Marc-Philippe Zallony’s diatribe in 1824 and the translation of this slanderous pamphlet into Greek and Romanian. The Author of this communication will sketch out the fortunes and misfortunes that characterize the “Phanariots” social group. Δεν είναι όλοι οι κάτοικοι του Φαναρίου Φαναριώτες. Η δημιουργία του αρχικού πυρήνα αυτής της κάστας είναι ακόμα εν μέρει άγνωστη. Γύρω στο 1700 αριθμούνται 19 αριστοκρατικές οικογένειες. Τα αξιώματα του δραγομάνου και του πρίγκιπα σημαδεύουν την κοινωνιο-πολιτική άφιξη των Φαναριωτών στο ιστορικό προσκήνιο. Η είσοδος ορισμένων φαναριώτικων οικογενειών σε ευγενικούς οίκους της Μολδαβίας και της Βλαχίας σφραγίζει αυτή τη σύμπραξη, δηλαδή τη συμβίωση των δύο ομάδων ώς την Ελληνική Επανάσταση. Μετά το 1821 οι Φαναριώτες θα αντιμετωπίσουν άλλες προκλήσεις και θα διαφοροποιήσουν τις δραστηριότητές τους. Η αντίληψη των Ελλήνων και των Ρουμάνων για τους Φαναριώτες αποκρυσταλλώνεται μετά την εμφάνιση της πραγματείας του Μάρκου Φιλίππου Ζαλλώνη (1824) και τη μετάφραση αυτού του δοκιμίου στα ελληνικά και ρουμανικά. Ο συγγραφέας της παρούσας ανακοίνωσης παρουσιάζει ένα περίγραμμα της καλής τύχης και της ανυποληψίας που γνώρισε η κοινωνική ομάδα των Φαναριωτών.

L’article se propose d’explorer certaines représentations littéraires de la vie monastique dans l’œuvre de l’écrivain « national » de la Grèce moderne Alexandre Papadiamantis. Nous situant aux antipodes de la critique orthodoxe imposant une vision théologique univoque de son univers artistique, notre contribution, qui se centre sur le roman matriciel les Marchands des Nations [Οἱ Ἔμποροι τῶν Ἐθνῶν], s’efforce de percer à jour la religion poétique de ce prosateur surnommé dans son pays natal « le Saint des Lettres grecques ». Ainsi sous le vernis d’un récit historique empreint de religiosité émerge un foisonnement de fantasmes, de désirs et de perversions qui confèrent à l’écriture papadiamantienne toute sa richesse et toute son intemporalité. The present contribution proposes to explore some literary depictions of monastic life in the work of Modern Greece’s national writer Alexandros Papadiamantis. Contrary to the orthodox critics, who have imposed a univocal theological approach of his artistic universe, and focusing on his novel The Merchants of Nations [Οἱ Ἔμποροι τῶν Ἐθνῶν], which holds the germs of his main ideas, we try to reveal the poetic religion of this fascinating writer, dubbed in his home country “the Saint of Greek literature”. Thus, under the cover of a historical narrative, a world of fantasies, desires and perversions arises, that endows its writing with a wealth of depth and a timeless quality. Το παρόν άρθρο προτείνει την διερεύνηση ορισμένων λογοτεχνικών απεικονίσεων του μοναστικού βίου στο έργο του «Εθνικού» συγγραφέα της Νεώτερης Ελλάδας Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη. Τοποθετούμενοι στον αντίποδα της Ορθόδοξης κριτικής που επιβάλλει μια μονοδιάστατη θεολογική πρόσληψη του καλλιτεχνικού σύμπαντος του σκιαθίτη συγγραφέα και επικεντρωνόμενοι στο μυθιστόρημα Οἱ Ἔμποροι τῶν Ἐθνῶν που εμπεριέχει τα σπέρματα των βασικών του ιδεών, επιχειρούμε ν᾽αναδείξουμε την ποιητική θρησκεία αυτού του γοητευτικού πεζογράφου που στην πατρίδα του φέρει την προσωνυμία του «Αγίου των Ελληνικών Γραμμάτων». Έτσι κάτω από την επίφαση μιας ιστορικής διήγησης εμποτισμένης με θρησκευτικότητα, αναδύεται ένας κόσμος φαντασιώσεων, επιθυμιών και διαστροφών, ο οποίος προσδίδει στην παπαδιαμαντική γραφή βάθος και διαχρονικότητα.

Διασταυρούμενες ματιές στις ελληνο-ρουμανικές πολιτισμικές διαμεσολαβήσεις: Ο απολογισμός ενός αιώνα (20ός αι) Στην παρούσα προσέγγιση, θα επιχειρήσω να σκιαγραφήσω, μέσα από το έργο μιας πλειάδας ελλήνων και ρουμάνων μελετητών, τα συγκλίνοντα ενδιαφέροντα, τις θεματολογικές ομοιότητες, καθώς και ορισμένες μεγάλες κατηγορίες ερευνών που απασχόλησαν και τις δυο πλευρές στη διάρκεια του 20ού αιώνα, και αφορούσαν στις ελληνο-ρουμανικές πολιτισμικές διαμεσολαβήσεις στη διαχρονικότητα και τη συγχρονικότητα. Εντοπίζουμε ένιες συγκλίνουσες στάσεις αναφορικά με τη μελέτη της βυζαντινής και μεταβυζαντινής παράδοσης (τόσο στο ιδεολογικό πεδίο όσο και στο φιλολογικό), την πρόσληψη των ιδεών του Διαφωτισμού και τη διαμόρφωση του νεωτερικού πνεύματος, του λογοτεχνικού συγκριτισμού, του εκπαιδευτικού συστήματος και της θέσης που κατείχε η ελληνική γλώσσα, των ροπών της ιστοριογραφίας στον 20ό αιώνα (ιστορία των ιδεών, των νοοτροπιών, οικονομική και κοινωνική ιστορία). Ασφαλώς στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος παραμένουν, όχι αναίτια, μείζονα και πολύμορφα φαινόμενα, όπως είναι ο φαναριωτισμός και η ελληνική διασπορά στη Ρουμανία. Dans cette approche, je vais essayer d’esquisser, à travers le travail d’une pléiade de savants grecs et roumains, les intérêts réciproques, les similitudes thématiques ainsi que quelques grandes pistes de recherche concernant les transferts culturels gréco-roumains dans la diachronie et dans la synchronie cultivées des deux côtés tout au long du xxe siècle. Nous retrouvons maintes attitudes convergentes concernant l’étude de la tradition byzantine et post-byzantine (tant sur le plan idéologique que littéraire), la réception des idées des Lumières et la formation de l’esprit moderne, le comparatisme littéraire, le système d’éducation et la place tenue par la langue grecque, les mouvances idéologiques de l’historiographie au cours du xxe siècle (histoire des idées, histoire des mentalités, histoire économique et sociale). Certes, à l’épicentre demeurent toujours et pour cause quelques phénomènes majeurs et polyvalents, tels le phanariotisme et la diaspora grecque en Roumanie. In this approach I will attempt to sketch, using the work of a vast range of Greek and Romanian intellectuals, the reciprocal interests, thematic resemblances as well as a few important research directions pursued by both sides throughout the 20th century concerning diachronic and synchronic Greco-Romanian cultural transfers. There are many converging attitudes regarding the study of the Byzantine and post-Byzantine tradition (on the ideological front as well as the literary one), the way the Enlightenment ideas were received and the formation of the modern way of thinking, literary comparatism, the education system and the place of the Greek language, the ideological changes in historiography in the 20th century (history of ideas, history of mentalities, socio-economic history). Granted, a few major and versatile phenomena remain at the epicentre of it all, such as Phanariotism and the Greek diaspora in Romania.

L’Entente balkanique, créée en février 1934 entre la Turquie, la Yougoslavie, la Roumanie et la Grèce, avait comme objectif la défense de ses États membres contre le danger du révisionnisme bulgare. Fruit de l’initiative du ministre des Affaires étrangères de Roumanie, Nicolae Titulesco, l’Entente balkanique exprimait aussi le désir de préserver ses États membres de la poussée vers l’est de l’Allemagne hitlérienne et de la politique maximaliste de Mussolini. Le Conseil permanent de l’Entente balkanique qui s’est réuni à Bucarest du 20 au 22 février 1939 fut l’avant-dernier. En intégrant l’Entente balkanique dans le cadre politique européen, nous tenterons de suivre son évolution, ses frictions et ses fractures, afin de rendre compte des raisons de sa dissolution. Nous tracerons donc les grandes lignes des différents aspects des relations interbalkaniques et des enjeux de la politique des puissances européennes. Pour ce faire, nous nous appuierons sur les mémoires du ministre des Affaires étrangères de Roumanie, Grigore Gafencu, et sur les discours de Ioannis Metaxás prononcés lors de la session du Conseil permanent. Nous évoquerons aussi des articles de la presse grecque, roumaine et française ainsi que des documents diplomatiques. The Balkan Entente also called Balkan Pact was signed in Athens (February 9, 1934) between Rumania, Greece, Yugoslavia and Turkey. The member States aimed at defending their territorial status quo defined by the peace Treaty of Paris against attack by Bulgaria or Albania. They also aspired to strengthen their security towards the Italian maximalism and the hitlerian eastward expansion. The Conference in Bucharest is the second last. The Balkan Pact became defunct in 1940. Here we propose to examine the reasons of its dissolution. We shall focus on the aspects of the interbalkan relations and the parameters of British and French foreign policy. Thus, we will rehearse articles of the Greek, Rumanian, French and Turkish press as well as the testimonies of the two protagonists: Grigore Gafencu and Ioannis Metaxas. Το Σύμφωνο της Βαλκανικής Συνεννόησης της 9ης Φεβρουαρίου 1934 μεταξύ Ελλάδας, Ρουμανίας, Γιουγκοσλαβίας και Τουρκίας είχε ως στόχο την προστασία των συμβαλλομένων κρατών όχι μόνο από το Βουλγαρικό αλυτρωτισμό αλλά και από την ιταλική επεκτατική πολιτική και τη γερμανική επέλαση.Η Διάσκεψη του Βουκουρεστίου είναι η προτελευταία. Λίγες εβδομάδες μετά η Γερμανία εισβάλλει στη Μοραβία και τη Βοημία, η Ιταλία στην Αλβανία. Την 1η Φεβρουαρίου 1940 η Διάσκεψη του Βελιγραδίου θα είναι η τελευταία. Μέσα από τον ελληνικό, ρουμανικό, γαλλικό και τουρκικό Τύπο και τις μαρτυρίες των δύο πρωταγωνιστών της Διάσκεψης Γκριγκόρε Γκαφένκου και Ιωάννη Μεταξά, θα μελετήσουμε τις ενδοβαλκανικές τριβές και τις παλινοδίες της γαλλικής και βρετανικής εξωτερικής πολιτικής που συνέτειναν στην αποδόμηση της Βαλκανικής Συνεννόησης.

Dans « la trilogie de la crise » de Pétros Markaris (Liquidations à la grecque, Le Justicier d’Athènes, Pain, Éducation, Liberté), l’intrigue criminelle se concentre moins sur la découverte de l’identité de l’assassin que sur l’anatomie d’un pays passé au scalpel d’une fiction au caractère sociopolitique prononcé. À l’opposé des romans policiers divertissants, mais apolitiques de Yannis Maris (le pionnier du genre en Grèce), les « polars » de Markaris (notamment les trois derniers) sont très en prise sur la réalité sociale et politique du pays. Quelle image donnent-ils de la société hellénique, alors que cette dernière est confrontée à l’une des crises les plus profondes de son histoire récente ? Celle d’un pays au bord du chaos ? Ou celle d’une nation prête à renaître de ses cendres ? Et quels sont les véritables responsables de la « crise grecque » pour l’auteur ? Les dirigeants politiques étrangers ou bien la génération de l’École polytechnique ? Dans ses trois derniers romans policiers, Pétros Markaris propose une vision personnelle de la « crise grecque ». In his crisis trilogy (“Expiring Loans”, “Termination”, “Bread, Education, Liberty”) Petros Markaris focuses his plot less on the discovery of the identity of the killer than on the anatomy of a country, open with a scalpel and seen through a fiction with pronounced socio-political features. Opposite to the thrillers, entertaining but absolutely apolitical of Yannis Maris (the Greek pioneer in this kind of literature), Markaris’ thrillers (specially, the three last of them) are very engaged in the social and political realities of the country. What image do they give of the hellenic society at the very moment it faces one of the worst and deepest crisis in its history? A country close to chaos? A nation ready to rise again from its ashes? Who are the real responsible for the Greek crisis according to the writer? Foreign political leaders or the Polytechnic generation? In his last three books, Petros Markaris offers us his personal interpretation of the Greek crisis. Στην «τριλογία της κρίσεως» του Πέτρου Μάρκαρη (Ληξιπρόθεσμα δάνεια, Περαίωση, Ψωμί, Παιδεία, Ελευθερία), η εγκληματική πλοκή επικεντρώνεται περισσότερο στην ανατομία μιας χώρας κάτω από το νυστέρι ενός μυθιστορήματος με έντονο κοινωνικοπολιτικό χαρακτήρα απ’ ότι στην ανακάλυψη της ταυτότητας του δολοφόνου. Σε αντίθεση με τα αστυνομικά μυθιστορήματα με έντονο διασκεδαστικό χαρακτήρα αλλά εντελώς απολιτικά του Γιάννη Μαρή (πρωτοπόρος του είδους στην Ελλάδα), τα αστυνομικά μυθιστορήματα του Μάρκαρη (ιδιαίτερα τα τρία τελευταία) βρίσκονται σε άμεση επαφή με την κοινωνική και πολιτική πραγματικότητα της χώρας. Ποια εικόνα της ελληνικής κοινωνίας δίνουν, τη στιγμή που η ίδια η κοινωνία βρίσκεται αντιμέτωπη με μία από τις πιο μεγάλες κρίσεις της σύγχρονης ιστορίας της; Εκείνη μιας χώρας στο χείλος του χάους; Ή μήπως εκείνη ενός έθνους έτοιμο να ξαναγεννηθεί από τις στάχτες του; Και ποιοι είναι οι πραγματικοί υπαίτιοι της «ελληνικής κρίσης» σύμφωνα με το συγγραφέα; Οι πολιτικοί αρχηγοί άλλων χωρών ή η γενιά του Πολυτεχνείου; Στα τρία τελευταία αστυνομικά μυθιστορήματά του, ο Πέτρος Μάρκαρης διατυπώνει την άποψή του όσον αφορά την «ελληνική κρίση».

« Être un réfugié » est-ce un vecteur d’identification ? Est-ce une identité propre ? Cela permet-il une intégration, une fusion dans la société et l’État ? Le cas des réfugiés de Turquie (1,3 million) est particulier : originaires de régions différentes de l’Empire ottoman, chaque groupe s’étant structuré dans ses spécificités propres, ils sont, certes, déracinés, mais vont vers l’État qui constitue a priori leur « mère patrie ». Celui-ci va devoir rapidement et dans l’urgence mettre en œuvre diverses politiques visant à les intégrer. Des processus sont mis en place, mais une identité propre, qu’il faut interroger, émerge, entre mémoire et adaptation, dans la construction d’un « nous » qui se définit par rapport à, voire face à « eux », et non pas dans un « on » général. Ce qui pose la question de l’intégration dans l’État et dans la Nation. Conscient des problèmes, des enjeux, mais aussi des opportunités, l’État va mettre en œuvre des processus d’intégration lui permettant d’assurer l’homogénéisation de la population et l’achèvement de l’État-Nation. L’installation devient vecteur d’intégration dans les zones urbaines (comme rurales) où cependant on note qu’il n’y a pas fusion.Une réelle conscience « réfugiée » s’est construite à la rencontre du déracinement et de l’intégration, principalement autour de la vie quotidienne et de la famille, entre conservatisme et modernité politique. Entre leur « être », leur « vécu » spécifique et la conscience revendiquée de leurs différences, ils se savent être les ultimes dépositaires d’une tradition ancrée dans une Histoire achevée. Dans la Grèce en quête d’elle-même des années 1920 et 1930, celle des années de l’après « Grande Catastrophe » puis de la crise, l’intégration économique et politique de cette population à l’État-Nation peut être considérée comme une œuvre originale à laquelle ils ont grandement contribué. Is being a “refugee” a means of identification? Does it refer to a specific identity? Does it allow to become integrated, to merge into a society and a State? The case of the 1,3 million refugees from Turkey is unique : native from different regions of the Ottoman Empire, each group was structured in its own specificities, they are assuredly uprooted but they go to the State which is their “motherland” a priori. The State will implement various policies to integrate them. Processes are developed, but an identity, to be questioned, emerges between memory and adaptation in a construction of a “we” that is defined in relation to, or in opposition to “them”, but not to a global “one”. This raises the question of integration in the State and the Nation. How can a national consciousness be developed from a consciousness of identity? In a context of political and economic crises, we use some examples for argumentation : the period from 1922 to the end of the era Venizelos: in a Greece in search of itself, many of the refugees demonstrate the impossible denial of the “lost homelands”. But the last phase of integration and identity formation implies integration within the State: recognition by the State of the refugees’ interest; becoming citizens through the integration in politics and voting so as to achieve homogenization of the Nation-State in a “reduced” Hellenism inside the boundaries of Greece. Είναι το «καθεστώς πρόσφυγα» ένα μέσο αναγνώρισης; Μήπως αναφέρεται σε μια συγκεκριμένη ταυτότητα; Μήπως επιτρέπει μια συγχώνευση σε μια κοινωνία και ένα Κράτος; Η υπόθεση των 1.300.000 προσφύγων από την Τουρκία είναι μοναδική: κάθε ομάδα, προερχόμενη από διαφορετική περιοχή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, ήταν δομημένη σε δικές της ιδιομορφίες. Σίγουρα ξεριζώθηκαν, αλλά πηγαίνουν στην Ελλάδα που είναι η «πατρίδα» τους a priori. Το Κράτος θα εφαρμόσει διάφορες πολιτικές ενσωμάτωσής τους. Διαδικασίες αναπτύσσοντα. Αλλά μια ταυτότητα που προκαλεί ερωτήσεις διαμορφώνεται. ανάμεσα στη μνήμη και την προσαρμογή σε ένα κατασκευασμένο «εμείς», που ορίζεται σε σχέση ή σε αντίθεση με «τους άλλους», όμως όχι με ολικό «sένα». Αυτό εγείρει το ζήτημα της ένταξης στο Κράτος και το Έθνος. Πώς μπορεί να αναπτυχθεί μια συνείδηση εθνικής ταυτότητας μέσα από τη συνείδηση «του πρόσφυγα»; Στο πλαίσιο πολιτικών και οικονομικών κρίσεων, χρησιμοποιούμε κάποια παραδείγματα για την επιχειρηματολογία, στο χρονικό διάστημα 1922-τέλος της εποχής Βενιζέλου. Σε μιαν Ελλάδα που αναζητά τον εαυτό της, για πολλούς πρόσφυγες διατηρείται η νοσταλγία των «χαμένων πατρίδων». Όμως η τελευταία φάση ολοκλήρωσης και διαμόρφωσης της ταυτότητας προϋποθέτει ενσωμάτωση στο Κράτος και αναγνώριση των συμφερόντων των προσφύγων. Γίνονται πολίτες μέσω της ενσωμάτωσης στην πολιτική ζωή και την ψηφοφορία, και συμμετέχουν στην ομογενοποίηση του Κράτους- Έθνους σε έναν μειωμένο Ελληνισμό μέσα στα σύνορα της μεσοπολεμικής Ελλάδας.