L’« élite » surréaliste grecque comme précurseur des ouvertures cruciales de l’esprit

La conception surréaliste met en scène poétique les forces agissantes du désir, vers la quête de la connaissance approfondie de l’Autre et de la conciliation du champ intérieur et du champ extérieur.Il gît toujours dans l’écriture un mouvement du désir qui résulte de deux altérités : l’interdit venant des autres, de la loi extérieure, et la force de la pulsion venant de l’intérieur. Il y a alors deux contraintes à transgresser, d’une part la loi et, d’autre part, la contrainte endogène, psychique. Le surréalisme s’est efforcé à sa façon, de concilier des entre-deux : un entre-deux réalités, un entre-deux espaces, un entre-deux sexes. La littérature devient l’exploration de l’entre-deux et écrire s’affirme pour les surréalistes comme une façon de penser cet entre-deux. La force de transgression, inhérente au champ surréaliste révèle la permanence de l’amour comme constructeur des espaces de paroles poétiques. À travers cette communication, on explorera la façon dont les surréalistes grecs (et surtout Embiricos et Engonopoulos) ont assumé le rôle d’élite dans la formation d’une nouvelle identité culturelle de leur temps, la façon dont ils se sont mesurés aux interdits, aux conflits et à la transgression et les représentations de la coupure et de la rupture avec le passé dans leur œuvre. The surrealist conception puts forward on the poetical scene the driving forces of desire, in quest of the deeper knowledge of the “Other” and of the conciliation of the interior and exterior fields. Writing is always underlain by a movement of desire resulting from two alterities: the taboo originating from the others, from the exterior law, and the force of the drive stemming from inside. Two kinds of constraints must then be broken: those of law, and the endogenous, psychic ones. Surrealism attempted in its own way to reconcile in-betweens: an in-between realities, an in-between spaces, an in-between sexes. Literature becomes the exploration of in-betweens and writing asserts itself as a way to think this in-betweenness. The force of transgression inherent to the surrealist field reveals the permanence of love as a builder of spaces for poetical words. This paper aims to explore the way in which Greek surrealists (and mainly Embirikos and Engonopoulos) assumed the role of an elite in the formation of a new cultural identity of their time, the way in which they have measured themselves against taboos, conflicts and transgression and the representations of cleavage and break with the past in their work. Η υπερρεαλιστική σύλληψη φέρνει στη ποιητική σκηνή τις δρώσες δυνάμεις της επιθυμίας προς την αναζήτηση της εμβαθούς γνώσης του Άλλου και της συμφιλίωσης του εσωτερικού και του εξωτερικού πεδίου. Βρίσκεται πάντα μέσα στη γραφή μια κίνηση της επιθυμίας που προκύπτει από δύο ετερότητες : η απαγόρευση που έρχεται από τους άλλους, από τον εξωτερικό νόμο και η δύναμη της ενόρμησης που έρχεται εκ των ένδον. Οι προς παραβίαση περιορισμοί είναι λοιπόν δύο : αφ’ενός ο νόμος και αφ’ετέρου ο ενδογενής, ψυχικός περιορισμός. Ο υπερρεαλισμός αποπειράθηκε με τον τρόπο του να συμφιλιώσει ενδιάμεσες θέσεις, ένα μεταξύ δύο πραγματικοτήτων, δύο τόπων, δύο φύλων. Η λογοτεχνία γίνεται ανίχνευση των ενδιάμεσων τόπων και η πράξη του γράφειν ενδυναμώνεται ως τρόπος σκέψεως αυτού του ενδιάμεσου. Η δύναμη της παράβασης, που ενέχεται στο υπερρεαλιστικό πεδίο αποκαλύπτει την μονιμότητα του έρωτα στη δόμηση χώρων ποιητικού λόγου. Μέσα από αυτή την ανακοίνωση, θα εξερευνήσουμε τον τρόπο με τον οποίο οι Έλληνες υπερρεαλιστές και κυρίως ο Εμπειρίκος και ο Εγγονόπουλος ανέλαβαν τον ρόλο πνευματικής ελίτ, στη διαμόρφωση μια νέας πολιτισμικής ταυτότητας του καιρού τους, τον τρόπο με τον οποίο ήρθαν αντιμέτωποι με τις απαγορεύσεις, τις συγκρούσεις και την παραβατικότητα καθώς και τις αναπαραστάσεις της τομής και διακοπής με το παρελθόν στο έργο τους.