Search

Bu tez çalışmamızda; iş ilişkisinde işçinin ahlak ve iyiniyet kurallarına uygun davranma yükümlülüğü ve bu yükümlülüğün yasal dayanakları, işçinin hangi davranışlarının İş Hukukunda ahlak ve iyiniyet kurallarına aykırı davranış olarak kabul edildiği, işçinin ahlak ve iyiniyet kurallarına uygun davranma yükümlülüğünün sınırları, işçinin ahlak ve iyiniyet kurallarına uygun davranma yükümlülüğüne aykırı davranması neticesinde işverenin sahip olacağı haklar araştırılmıştır. Çalışmamızda işçinin ahlak ve iyiniyet kurallarına uygun davranma yükümlülüğünün kapsamı, muhtevası ve sonuçlarına ilişkin uygulamalı araştırma yapılmamış; konuya ilişkin yazılı ve bilimsel eserler, makaleler, doktrinel çalışmalar ve yargı kararları incelenmiştir. İşçinin ahlak ve iyiniyet kurallarına uygun davranma yükümlülüğü, ahlak ve iyiniyet kurallarına aykırı davranış halleri, işçinin ahlak ve iyiniyet kurallarına aykırı davranmasının hukuki ve cezai sonuçları ayrı başlıklar halinde incelenmiş; ancak çalışmamızın konusu, işçinin ahlak ve iyiniyet kurallarına uygun davranma yükümlülüğü olduğundan, işe iade konusuna ve işçinin, ahlak ve iyiniyet kurallarına uygun davranma yükümlülüğü dışında, iş sözleşmesinden doğan diğer yükümlülüklerine bu çalışmamızda detaylı şekilde değinilmemiştir. In this thesis study; employee's obligation to act in accordance with the code of ethics and good faith and legal basis of this obligation, which behaviors of the worker are considered to be contrary to the rules of ethics and good faith in Labor Law, limits of the obligation of the employee to act in accordance with the rules of ethics and good faith, rights of employer as a result of violation of the obligation of the employee to act in accordance with the rules of ethics and good faith were examined. In our study, there was no applied research on the scope, content and results of employee's obligation to comply with the code of ethics and good faith; but written and scientific works, articles, doctrinal studies and judicial decisions are examined. Employee's obligation to act in accordance with the rules of ethics and good faith, behaviors contrary to the rules of ethics and good faith, legal and criminal consequences of violating the rules of ethics and good faith were examined in separate titles in this study. But, since the subject of our work is the obligation of the worker to act in accordance with the rules of ethics and good faith, subject of reemployment lawsuit and other obligations arising from the employment contract except than the obligation of the employee to comply with the rules of ethics and good faith, were not examined in detail in this study. 133

Tez çalışmasının temel amacı, örgüt algısının ve pozitif psikolojik sermaye düzeyinin etik davranışlar üzerindeki etkisinin incelenmesidir. Çalışmanın kuramsal çerçevesini örgüt iklimi, pozitif psikolojik sermaye ve etik davranışlar arasındaki ilişkilerin açıklanması ve bu kavramların ortaya çıkmasını sağlayan bireysel ve örgütsel faktörlerin incelenmesi oluşturmaktadır. Bu çalışmada söz konusu kavramların önemi ve birbirleriyle olan ilişkilerine değinilmektedir.Literatürde, pozitif psikolojik sermayenin olumlu veya olumsuz örgütsel tutum ve davranışları etkilediği ileri sürülmektedir. Bununla birlikte, işgörenlerde örgüt iklimi algısının oluşmasında ve etik davranışlar sergilenmesinde de örgütsel ve bireysel faktörlerin önemli bir role sahip olduğu vurgulanmaktadır. Diğer taraftan örgüt iklimi ile işgörenlerin etik davranış sergilemesi arasında karşılıklı olarak bir etkileşim olduğu kabul edilmektedir. Pozitif psikolojik sermeye ileişgörenlerin etik davranışlar sergilemeleri arasında anlamlı bir ilişki olacağı varsayılmaktadır. Tez çalışmasının metodoloji kısmında, söz konusu değişkenler arasındaki ilişkilerin ortaya konulması ve araştırma modeli çerçevesinde bağımsız değişkenler ile bağımlı değişkenler arasındaki ilişkilerin açıklanması temel alınmıştır.Araştırmanın amacı çerçevesinde, Çanakkale ilinde faaliyet gösteren Mehmet Akif Ersoy devlet hastanesinde görev yapmakta olan 250 çalışandan anket yöntemi vasıtasıyla elde edilen veriler faktör analizi, kolerasyon analizi ve regresyon analizleri yardımıyla değerlendirilmiştir. Araştırma sonucunda elde edilen bulgulara göre; örgüt iklimi ile etik davranışlar ve pozitif psikolojik sermaye ile etik davranışlar değişkenleri arasında istatistiksel olarak anlamlı ilişkilerin bulunduğu kabul edilmiştir. Bununla birlikte, araştırma modelindeki bağımsız değişkenlerin (örgüt iklimi, pozitif psikolojik sermaye) bağımlı değişken (etik davranışlar) etkileme düzeyleri ile bağımsız ve bağımlı değişkenlerin kendi aralarındaki etkileşim düzeyleri açıklanmıştır.Anahtar Kelimeler: Örgüt iklimi, pozitif psikolojik sermaye, etik davranışlar The main objective of this thesis, is to examine the effects of organizational climate and positive psychological capital levels on ethical behaviors. The theoretical framework of the study aims at explaining the relations between organizational climate, positive psychological capital and ethical behaviors, and examining the individual and organizational factors that enable these concepts to emerge.In literature,positive psychological capital positively or negatively affects organizational attitudes and behaviors.In addition, it is emphasized that organizational and individual factors play an important role in the formation of organizational climate perception and ethical behavior in employees.On the other hand,organizational climate and positive psychological capital are considered among the premises that are accepted to be effective in employees' ethical behaviors.It is accepted that there is a mutual interaction between the organizational climate and the employees behaving ethically.It is accepted that there is a mutual interaction between positive psychological capital and the employee's ethical behavior.In the methodology part of the thesis study, it is aimed at,determining the relationships between these variables and disclosing the relationshipsbetween the independent and the dependent variables within the framework of researchmodel.For the purpose of this research,the data obtained by the survey method from 250 employees working in the Mehmet Akif Ersoy state hospital operating in the province of Çanakkale were evaluated with the help of factor analysis, correlation analysis and regression analysis.Based on thefindings gathered from this study,it has been assured that there are statisticallysignificant relationships between organizational climate and ethical behaviors, and positive psychological capital and ethical behaviors.Besides,the influenceof independent variables (organizational climate, positivepsychological capital)ondependent variable(ethical behaviors)andinteraction levels ofindependent and dependent variables were examined.Key words: organizational climate, positive psychological capital, ethical behaviors 193

Günümüzde otonom makineler hızla gelişiyor ve makine zekâsı birçok sektörde insan faaliyetlerinin yerini almaya başlıyor. Makinelerin arttırılan özerklik seviyesi ile bir insan müdahalesine gerek kalmadan belirli bir komutu başından sonuna kadar gerçekleştirebilecek sistemler hedefleniyor. Nesnelerin interneti ile makineler kendi aralarında iletişime geçmeye başladı bile ancak hala insanların dahil olduğu kritik senaryolarda makinelerin nasıl davranması gerektiği kesinleşmiş değil. Sürücüsüz otomobil üreticileri gelecekte trafiği daha güvenli hale getireceklerini iddia etseler de, geleneksel trafik sistemindeki otonom otomobiller şu an için çözülmesi gereken problemler yaratıyor. Dünyanın her yerindeki bilim insanları, özellikle yakın gelecekte kullanmaları beklendiğinden sürücüsüz araç etiğinin nasıl geliştirilmesi gerektiği sorusuna cevap arıyorlar. Bu makineler insanların bile bazen tereddütte kaldıkları etik ikilemlerle karşılaştıklarında nasıl karar vermeliler? Ahlak felsefesinin ünlü dilemmalarından olan `Trolley Problemi` bu sefer asfaltta karşımıza çıkıyor. Sürücüsüz araçların etrafındaki varlıkları algılama yeteneği ve otonomi seviyesi arttıkça kaza durumlarında hangi canlıyı korumaya karar verecekleri herkes için hayati önem taşıyor. Otonom makineler ve etik arasındaki ilişkiyi incelemek için ilk önce sürücüsüz otomobillerde otonomi düzeylerine göre bir değerlendirme yapılmıştır. Daha sonra makine etiğine farklı yaklaşımlar incelenerek mevcut etik makine sınıflandırmaları karşılaştırılmıştır. Bir ahlaki faillik durumunun sürücüsüz araçlara atfedilip edilemeyeceğini araştırmak için, konsept iki bölüme ayrılmıştır: ahlak ve faillik. Öncelikle ahlak ve makine arasındaki ilişkiyi iki soru temelinde tartışılmıştır: (a) makinelere etik davranışın ne olduğu gösterilebilir mi ve (b) makinelere ahlaklı olmayı öğretebilir miyiz. İkinci olarak, bir makinenin özerklik, niyetlilik, sorumluluk ve hesap verebilirlik yeteneklerini inceleyerek bir faillik durumuna sahip olup olamayacağı tartışılmıştır. Autonomous machines are becoming more and more involved in our lives. By interacting with their environment, these machines are able to perform certain tasks without human intervention. With this ability, they are used in tasks requiring human labor in many sectors. Driverless cars, for example, are expected to reach a level of autonomy that enables them to perform a journey without any need for a human being in the near future. Autonomous machines while performing a specific task are making specific decisions for each of their actions. It is very important to ensure that the machines can make `right‟ decisions since the consequences of their actions may affect human beings directly. Therefore, it is important that the autonomous vehicles on the traffic act ethically when faced with a conflict.In order to examine the relationship between autonomous machines and ethics, I first make an assessment on autonomous cars according to their autonomy levels. Later I examine the different approaches to machine ethics and criticize the existing moral machine classifications. In order to investigate whether a moral agency can be attributed to autonomous cars, I divide the concept into two sections: morality and agency. First I construct the relationship between morality and machine on the basis of two questions: (a) can we introduce ethics to machines and (b) can we teach morality to machines. Second I question whether a machine can have an agency by examining their competence of autonomy, intentionality, responsibility and accountability. 73

Teknolojinin gelişmesiyle birlikte elektronik ürünler piyasasına her geçen gün yeni modeller ve markalar dâhil olmaktadır. İşletmelerin temel amacının iyi hizmet sunmak ve bireylerle uzun dönemli ilişkiler kurabilmek olduğu düşünüldüğünde elektronik ürün piyasasında tüketicilerin işletmelere, markalara ve satış elemanlarına güvenmeleri önem teşkil etmektedir. Bu sebeple günümüz artan rekabet şartlarında işletmeler, sadık müşterilerini korumayı ve mümkün olduğunca arttırmayı hedeflemektedirler. Bu doğrultuda işletmelerin faaliyetlerini sürdürebilmeleri için güvenilir ve en iyi olmaları giderek önem kazanan bir unsur haline gelmiştir. Bu bakış açısıyla geliştirilen çalışmanın amacı markaya, işletmeye ve satış elemanına duyulan güven ve satış elemanının etik davranışlarının yeniden satın alma davranışına etkileri araştırmaktır. Bu kapsamda, kolayda örnekleme yöntemi ile 30 Mayıs – 15 Temmuz 2017 tarihleri arasında Muğla ili sınırları içerisinde yaşayan son 1 yıl içerisinde elektronik ürün satın almış, 18 yaşını doldurmuş bireyler ile örneklem oluşturulmuştur. Bırak- al yöntemiyle 400 anketten elde edilen 312 geçerli anket ile araştırma hipotezleri SPSS 22 istatistikî programı kullanılarak betimleyici, normallik, faktör ve güvenilirlik analizleri ve hipotez testleri bulguları elde edilmiştir. Araştırma sonucunda; markaya ve işletmeye olan güvenin tekrar satın alma davranışında anlamlı ve pozitif bir etkisi olduğu, satış elemanına duyulan güven ve satış elemanlarının etik davranışlarını da analize dâhil edince bu etkinin biraz daha arttığı sonucuna ulaşılmıştır. New models and brands are included daily in the electronic products market by the development of technology. Considering that the main purpose of the businesses is to provide good service and to establish long-term relationships with individuals, it is important that consumers rely on businesses, brands and sales staffs in the electronic product market. Therefore, in today's increasing competition conditions, businesses target to protect their loyal customers and increase them as much as possible. In order to achieve this, the companies' being reliable and the best to sustain their activities has become an increasingly important element. The aim of this study, which was developed with this perspective, is to investigate the trust in the brand, the business and the sales staff, and to investigate the effects of the ethical behaviors of the sales staff on the repurchase behavior of customers. Within this scope, the sample has been formed with individuals who are 18 years old and have purchased electronic products within the during last year living in the province of Muğla between the dates of 30 May - 15 July 2017 by means of convenience sampling method. 312 valid questionnaires acquired from 400 questionnaires were used to obtain descriptive, normality, factor and reliability analyzes and hypothesis tests using the SPSS 22 statistical program. As a result of the research; it is concluded that the trust in the brand and the business has a significant and positive effect on the repurchase behavior and also results show that when the variables of trust in thesales staff and the ethical behaviors of the sales staff are included in the model, this effecthas increased slightly. 115

Bir destinasyonu ziyaret eden turistin destinasyondan zihninde olumlu bir imajla memnun ayrılması destinasyonun rekabet üstünlüğü sağlamasında önemli bir unsurdur. Turistlerin destinasyondan memnun ayrılmasını birçok faktör etkilemektedir. Bu faktörlerden biri de destinasyonda turistlere ziyaretleri sırasında eşlik eden turist rehberlerinin hizmetleridir. Turist rehberleri turistlere tur sırasında eşlik eden, destinasyonun tanıtımını yapan, destinasyon hakkında bilgi veren ve tur süresince turistler ile destinasyon arasında arabuluculuk, yönlendiricilik gibi rolleri üstlenen kişilerdir. Turist rehberlerinin tur süresince sergilemiş olduğu performansın kalitesi, turistlerin destinasyona karşı olumlu ya da olumsuz bir imaj oluşturmalarını etkilemektedir. Bu çalışmanın amacı, turist rehberlerinin performansının destinasyon imajına etkisi ve etik davranışlarının bu ilişkideki düzenleyici rolünün ortaya konulmasıdır. Bu amaçla kuramsal bir model oluşturulmuş ve araştırma hipotezleri geliştirilmiştir. Kapsamlı bir literatür taraması sonucunda oluşturulan anket formu, Nevşehir ilini ziyaret eden yerli ve yabancı 438 turiste uygulanmıştır. Araştırmada turistlerin sosyo-demografik özelliklerinin ve ölçek maddelerinin değerlendirilmesine ilişkin frekans dağılımı analizi, ölçeğin maddelerini gruplandırmak için açıklayıcı faktör analizi, ölçeklerin geçerliliğini ortaya koymak için doğrulayıcı faktör analizi ve düzenleyici etkiyi belirlemek için yapısal eşitlik modellemesi gibi istatistiksel analiz yöntemleri kullanılmıştır. Araştırma sonucunda turist rehberlerinin performansını oluşturan `bilgi` ve `yetenek` boyutlarının, destinasyonun hem `bilişsel imajına` hem de `duyuşsal imajına` anlamlı bir etkisi olduğu bulgusu elde edilmiştir. Aynı zamanda, turist rehberlerinin etik davranışlarının `dürüstlük` ve `güvenilirlik` boyutlarının bu ilişkide düzenleyici etkiye sahip olduğu, `mesleki sorumluluk` ve `adil olma` boyutlarının ise düzenleyici etkisinin olmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Son olarak, elde edilen bulgular doğrultusunda gerek turist rehberlerine gerekse turist rehberi yetiştiren eğitim kurumlarına birtakım önerilerde bulunulmuştur. Ensuring that a tourist leave the destination with a positive image in her/his mind and as satisfied is an important factor for achieving competitive advantage. Tourists' satisfaction with the destination depends on many factors. One of these factors is the services of the tourist guides accompanying the tourists during their visit to the destination. Tourist guides are the people who accompany tourists during the tour, promote the destination, provide information about the destination, and act as mediators and directors between tourists and destinations during the tour. The quality of the performance of tourist guides during the tour affects tourists' development of positive or negative image perception of the destination. The purpose of this study is to determine the impact of the performance of tourist guides on destination image and the moderating role of ethical behaviors in this relationship. With this end in view, a theoretical model has been created and research hypotheses have been developed. The questionnaire form, which was developed as a result of a comprehensive literature review, was applied to 438 domestic and foreign tourists visiting Nevsehir province. In this research, statistical analysis methods such as frequency distribution analysis for the assessment of the tourists' socio-demographic characteristics and scale items, explanatory factor analysis for grouping the items of the scale, confirmatory factor analysis for determining the validity of the scales, and structural equation modeling for determining the moderation effect were used. In the results of the study, it was concluded that the `knowledge` and `skill` dimensions that constitute the performance of the tourist guides had a significant effect on both the `cognitive image` and the `affective image` of the destination. At the same time, it was concluded that the `honesty` and `reliability` dimensions of the ethical behavior of the tourist guides had a moderating role in this relationship, while the dimensions of `professional responsibility` and `fairness` did not have a moderating role. Finally, based on the findings, some suggestions have been made to the tourist guides and the educational institutions that train the tourist guides. 172

İlişkisel tarama modeline göre tasarlanan bu araştırma, lise öğrencilerinin sosyal medya aktiviteleri ile ahlaki olgunlukları arasındaki ilişkiyi incelemek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Ayrıca öğrencilerin sosyal medya aktiviteleri ve ahlaki olgunluklarının çeşitli demografik değişkenlere göre farklılaşma durumları da incelenmiştir. Tokat il ve ilçelerindeki lise düzeyi okullardan basit tesadüfi örnekleme yöntemiyle seçilen toplam 563 öğrenciye Kişisel Bilgi Formu, Ahlaki Olgunluk Ölçeği ve Sosyal Medya Ahlaki Olgunluk Anket Formu uygulanmıştır. Analizler sonucunda öğrencilerin demografik değişkenlere göre sosyal medya aktivitelerinin birçoğunda; günlük hayattaki ve sosyal medyadaki aktiviteleri arasında; demografik değişkenlere ve sosyal medya aktivitelerine göre günlük hayattaki ve sosyal medyadaki ahlaki olgunluklarında; günlük hayattaki ve sosyal medyadaki ahlaki olgunlukları arasında anlamlı farklılıklar olduğu tespit edilmiştir. This research, which is designed in accordance with the relational screening model, has been conducted to examine the relationship between social media activities and moral maturity of high school students. In addition, the differentiation of social media activities and moral maturity of students on the basis of various demographic variables also have been examined. Personal Information Form, Moral Maturity Scale and Social Media Moral Maturity Questionnaire have been applied to 563 students who were selected by simple random sampling method from various high schools in Tokat and its districts. As a result of analysis, significant differences have been found in many of the social media activities of the students according to the demographic variables; in activities in daily life and social media; in the moral maturity of daily life and social media according to demographic variables and social media activities; between the moral maturity of daily life and social media. 178

Araştırmanın amacı ortaöğretim öğrencilerinde dindarlık ile ahlaki çözülme eğilimleri arasındaki ilişkiyi incelemektir. Dindarlık ile ahlaki çözülme arasındaki ilişkiyi incelemek için Konya il merkezinde yer alan dört faklı okul türünde öğrenim gören sınıf ve yaş aralıkları farklı olan 364 öğrenciden veri toplanmıştır. Araştırmada karşılaştırmalı ilişkisel tarama modeli kullanılarak veriler öğrencilere kişisel bilgi formu, İslami dindarlık ölçeği ve ahlaki çözülme ölçeği uygulanarak elde edilmiştir. Araştırma yapılırken öğrencilerin dindarlığına ve ahlaki özelliklerine etki eden unsurlar bağımsız değişkenler yoluyla ankete eklenmiştir. Elde edilen veriler SPSS 22.0 programı ile analiz edilmiştir. Analizlerde betimsel istatistikler, bağımsız örneklem T Testi ve F testi analizleri kullanılmıştır. Sonuç olarak ortaöğretim düzeyindeki öğrencilerde ahlaki çözülme düzeyi ile dindarlık eğilimi arasında anlamlı bir ilişki bulunmuştur. İlişkinin yönüne bakıldığında ise dindarlık ölçeğinin alt boyutlarında yüksek puanlar alan öğrencilerin yüksek ahlaki çözülme eğilimi sergiledikleri görülmüştür. Anahtar Kelimeler: Dindarlık, Ahlaki Çözülme, Eğilim. The aim of this study is to analyze the relation between high-school students' religiosity and moral disengagement tendencies. The data has been collected to examine the relation between the religiosity and moral disengagement from 364 students that are at different ages and grades in four different school types in central Konya. Correlational survey model has been used and the data has been gathered via applying personal information from Islamic religiosity scale and moral disengagement scale. During the survey the factors that affect students' religiosity and morality are added to the questionnaire via independent variables. The collected data has been analyzed by SPSS 22.0 program descriptive statistics, unpaired T test and F tests have been used in the analysis. As a result a significant relation between moral disengagement level and religiosity tendency has been found among high-school students. When the direction of the relation is considered, it is seen that the studets who got high grades in the subdimensions of resligiosity scale also displayed a high level of moral disengagement.Keywords: Religiosity, Moral Disengagement, Tendency 86

Bu araştırmanın temel amacı, ilk ve orta çocukluk dönemindeki çocukların ahlaki muhakeme becerileri, ahlaki duygu yükleme becerileri ve ebeveynlerinin davranışlarının çocukların olumlu sosyal davranış eğilimleri ile olan ilişkilerini incelemekti. Bu araştırmanın bir diğer amacı ise, çocukların reaktif ve proaktif saldırganlık eğilimleri üzerinde ebeveyn davranışlarının yordayıcı rolünü test etmekti. Araştırmanın örneklemi Mersin ilinde ikamet eden ve bu ildeki anaokulu ve ilkokullarda eğitim gören 4-9 yaş aralığındaki 206 çocuk (91 erkek, 115 kız) ile bu çocukların anneleri ve öğretmenlerinden oluşmuştur. Çocukların paylaşma davranışı diktatör oyununda diğer çocuklara verdikleri çıkartma sayısı ile ölçülmüştür. Çocukların ahlaki muhakeme ve ahlaki duygu yükleme becerileri ise ahlaki kural ihlalleri içeren dört ayrı öykünün okunmasının ardından sorulan sorularla değerlendirilmiştir. Annelerin düşmanca ve duyarlı davranışlarına ilişkin çocukların algıları Çocuk-Kukla Görüşmesi ile değerlendirilmiştir. Çalışmada, anneler ebeveyn düşmanlığı ve ebeveyn duyarlığını değerlendiren Ebeveyn Davranışları Ölçeğini ve çocukların olumlu sosyal davranış eğilimini değerlendiren Güçler ve Güçlükler Ölçeğini doldururken, öğretmenler çocukların reaktif ve proaktif saldırganlık eğilimlerini değerlendiren Öğretmen Kontrol Listesini ve çocukların olumlu sosyal davranış eğilimini değerlendiren Güçler ve Güçlükler Ölçeğini doldurmuştur. Yürütülen analizler sonucunda yaşla birlikte çocukların paylaşma davranışlarının arttığı bulunmuştur. Ayrıca erkek çocukların kız çocuklardan daha çok çıkartma paylaştığı gözlenmiştir. Aracılık testi için yürütülen yapısal eşitlik modellemesi analizleri, çocukların yaşı ve paylaşma davranışları arasında çocukların ahlaki muhakeme becerilerinin kısmi aracılık rolü olduğunu göstermiştir. Ayrıca, çocukların ahlaki muhakeme becerilerinin algılanan anne düşmanlığı ve çocukların paylaşma davranışları arasındaki ilişkiye tam aracılık ettiği bulunmuştur. Yaş, cinsiyet, anne ve çocuk bildirimine dayalı olarak ölçülen ebeveyn düşmanlığı ve ebeveyn duyarlığı değişkenlerinin reaktif ve proaktif saldırganlığı ne derece yordadığını test etmek amacı ile verilere iki ayrı hiyerarşik regresyon analizi uygulanmıştır. Hiyerarşik regresyon analizlerinin sonuçlarına göre, cinsiyetin ve anne bildirimine dayalı ebeveyn düşmanlığının reaktif saldırganlığı anlamlı düzeyde yordadığı bulunmuştur. Buna göre, erkek çocukların reaktif saldırganlık eğilimleri kız çocuklarına kıyasla daha yüksektir. Bulgular, annelerin çocuklarına karşı düşmanca davranışları arttıkça, çocukların da reaktif saldırganlık eğilimlerinin arttığını göstermiştir. Çocukların proaktif saldırganlık eğilimleri ile yaş, cinsiyet, ebeveyn düşmanlığı ve ebeveyn duyarlığı arasında bir ilişki bulunmamıştır. Bulgular literatür ışığında tartışılmıştır. The main purpose of the study was to examine the relationships between moral reasoning ability, moral emotion attribution ability, parenting behaviors and prosocial behavior tendencies during the early and middle childhood. Another purpose of the study was to examine whether parenting behaviors predict the children's reactive and proactive aggression. The sample consisted of 206 children (91 males, 115 females) aged between 4 to 9 years old and their mothers and teachers living in the central of Mersin. Children's sharing measured by the number of stickers they gave to other children in the dictator game. Children's moral reasoning and moral emotion attributions were evaluated with a number of questions asked after reading four stories containing moral violations. Children's perceptions of hostile and sensitive behaviors of their mothers were evaluated with the Child-Puppet Interview. Mothers filled out the Parental Behavior Scale assessing parental hostility and parental sensitivity and the Strength and Difficulties Questionnaire, which assesses the prosocial behavior tendency of the children in this study. Teachers filled out the Teacher Check List, which assesses children's reactive and proactive aggression tendencies and Strength and Difficulties Questionnaire assessing the prosocial behavior tendencies of the children. The results of the analyses indicated that children's sharing behavior increased with age. In addition, it was observed that boys shared more stickers than girls. The results of the mediation analysis conducted with structural equation modeling showed that children's moral reasoning abilities partially mediated the relationship between age and sharing behaviors. It was also found that the relationship between perceived mother hostility and children's sharing behavior was fully mediated by children's moral reasoning abilities. To examine whether age, gender, mothers' and children's perceptions about the parental hostility and parental sensitivity predicted reactive and proactive aggression two different multiple regression analyses were performed. The results of the analysis indicated that gender and mothers' perceptions about the parental hostility significantly and positively predicted the reactive aggression. Accordingly, the boys' reactive aggression tendencies were higher than the girls. The findings showed that as the hostile behaviors of mothers towards their children increased, the tendency of reactive aggression of children increased. There was no relationship between proactive aggression tendencies of children and age, gender, parental hostility and parental sensitivity. The findings were discussed in the light of literature. 183

Rekabetin arttığı, tüketici istek ve ihtiyaçlarının sürekli yenilendiği günümüz ekonomik ortamında, işletmelerin tüketiciye en yakın fonksiyonu olan pazarlamanın görev ve sorumlulukları hem tüketicilerin hem de toplumun nezdinde artmaktadır. Gün geçtikçe bilinçlenen tüketiciler, işletmeler üzerinde bir baskı unsuru oluşturmaktadır. Geçmişte sadece ihtiyaç duyulan mal ve hizmetleri sağlama görevini üstlenen işletmeler; artık doğal, sosyal ve ekonomik çevreye karşı da birtakım sorumluluklar yüklenmektedir. Ancak işletmelerde etik değerlerin yeterince gelişmemiş olması, duyarlılık eksikliği, kâr odaklı düşüncenin ağırlıkta olması bir güvensizlik ortamı meydana getirebilmektedir. İşletmeler genel olarak kâr elde amacında olan kurumlar olmakla birlikte, aynı zamanda topluma karşı sorumlulukları da olduğundan; etik davranmak onların topluma karşı bir borcudur. Özellikle pazarlama sürecinde etik ile ilgili sorunların yaşanmaması ve etik sorumlulukla bilinç oluşturulmasının ilk adımı; bireylerin var olan etik sorunları algılayabilme düzeylerini belirlemekten geçmektedir. Bu çalışmada öncelikle; etik, ahlak, pazarlama etiği ile etik yaklaşımlara değinilmiştir. Son bölümde Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi öğrencilerinin; işletmelerin pazarlama sürecinde etik konusundaki tutumları, sosyal sorumlulukları ve yaptığı reklamlara ilişkin algıları araştırılmıştır. Araştırma sonucunda öğrencilerin işletmelerin faaliyetlerini sürdürürken etik ilkeleri göz ardı ettikleri yönünde olumsuz bir kanaate sahip oldukları tespit edilmiştir. In today's economic environment where competition is increasing and consumer demands and needs are constantly renewed, the duties and responsibilities of marketing, which is the closest function to the consumers, are increasing both in the aspect of consumer and the society. Day after day; conscious consumers are a source of pressure on businesses. Businesses that have undertaken only the task of providing only the goods and services that are needed in the past now have a number of responsibilities against the natural, social and economic environment. However, as the ethical values in the businesses are not developed sufficiently, lack of sensitivity and dominant profit-oriented thinking may lead to an insecure environment. Generally businesses are institutions that are aimed at profit making, at the same time as they have responsibilities against society; ethics is a debt against their society. In particular, the first step in creating ethical responsibility and awareness through ethical responsibility during the marketing process is to determine the level of the individual's ability to perceive existing ethical issues. In this study first of all, ethics, morality, marketing ethics and ethical approaches are discussed. Lastly; ethical attitudes, social responsibilities and advertisement perceptions of Çanakkale Onsekiz Mart University Political Sciences Faculty students during the marketing process of the enterprises are measured. As a result of the research; it is determined students have a negative opinion that enterprises ignore the ethical principles while they perform their activities. 140

Bu çalışmanın amacı, ebeveynle ilgili (ebeveyn kabul-reddi) ve kişisel (empati, problem çözme, ahlaki çözülme) özellikler ile kardeş zorbalığı; ayrıca kardeş zorbalığı yoluyla akran zorbalığı arasındaki ilişkileri incelemektir. Bu amaçla, Sosyal Bilişsel Kuram ve Ebeveyn Kabul-Red Teorisi'ni temel alan bir yapısal eşitlik modeli (YEM) oluşturulup test edilmiştir. Bu çalışmanın katılımcıları 4. ve 5. sınıflarda öğrenim gören 716 öğrencidir. Öğrencilerin %51.5'i erkektir. Kardeş Zorbalığı Ölçeği, Akran İlişkileri Ölçeği, Ahlaki Çözülme Ölçeği, KASİ Empatik Eğilim Ölçeği, Çocuklar için Problem Çözme Envanteri, Ebeveyn Kabul-Red Ölçeği ve demografik bilgi formu bu çalışmada veri toplama aracı olarak kullanılmıştır. Test edilen YEM modeli, Sosyal Bilişsel Kuram ve Ebeveyn Kabul-Red Teorilerininbirlikte kullanılarak, kardeş ve akranlara zorbalık yapma davranışlarını açıklamada, kuramsal bir çerçeve oluşturabileceğini desteklemiştir.. YEM analizi sonuçları hipotez modeli destekler şekilde; ebeveyn red algısı yüksek olan çocukların, empati ve problem çözme düzeyleri düşükken, ahlaki çözülme düzeylerinin yüksek olduğunu; bunlar aracılığıyla da yüksek düzeyde kardeş ve akran zorbalığı davranışı sergilediklerini ortaya koymuştur. Ayrıca, kardeş zorbalığının akran zorbalığı ile pozitif yönde anlamlı ilişkili olduğu bulunmuştur. Sonuçlar ilgili alanyazın ışığında tartışılmış ve bu sonuçların kurama, araştırmaya ve uygulamaya yönelik katkıları açıklanarak; ileride yapılacak çalışmalara yönelik öneriler sunulmuştur. This study aimed to investigate the relationships between parental (parental acceptance-rejection), personal (empathy, moral disengagement, problem solving) factors, and sibling bullying; and also peer bullying through sibling bullying. A structural equation model which theoretically based on Social Cognitive Theory and Parental Acceptance-Rejection Theory was tested. Elementary school children (n=716) enrolled in 4th and 5th grades (51.5% were boys) were the participants. Revised-Sibling Bullying Questionnaire, Peer Relations Questionnaire, Moral Disengagement Scale, KASI Empathic Tendency Scale, Problem Solving Inventory for Children and Parental Acceptance-Rejection Questionnaire were the data collection instruments of this study along with a demographic information form. The applicability of the integration of Social Cognitive Theory and Parental Acceptance-Rejection Theory as a theoretical framework in understanding sibling and peer bullying was supported by the tested SEM model. The results of SEM revealed the support for hypothesized model that children have higher levels of parental rejection perception showed also higher levels of moral disengagement; whereas, lower levels of empathic tendency and problem solving skills which resulted in higher levels of both sibling and peer bullying behaviors. In addition, sibling bullying was found to be significantly and positively related to peer bullying. Results were discussed in the light of the relevant literature, and in addition to implications for theory, research and practice; the recommendations for the further studies were introduced. 201

Meta-etik ahlaki iddiaların nesnel anlamda mı yoksa öznel anlamda mı doğru veyayanlış olduğuyla ilgilenen ahlak felsefesinin alt dalına verilen isimdir ve kişilerin hiledavranışından (Rai ve Holyoak, 2013) prososyal davranışına (Young ve Durwin,2013) kadar birçok davranışı etkilediği daha önce gösterilmiştir. Bu çalışmada politikideolojiler arasındaki temel farklılıkları yaratan bir değişken olarak meta-etikselinançlar ileri sürülmüştür ve —bildiğimiz kadarıyla— ilk defa dört korelasyonel(toplam n = 2,453) ve üç deneysel (toplam n = 1,507) çalışmada sistematik bir şekildeincelenmiştir. Sonuçlar genel olarak öznel ahlakla politik tutumların ilişkili olduğunu(çalışma 1-4) ve aynı zamanda öznel ahlakı aktive etmenin politik tutumlarda nedenselbir değişikliğe sebebiyet verdiğini (çalışma 5 ve 7) göstermiştir. Daha spesifik olarak,öznel ahlakı aktive etmek insanların ahlaki temellerden zarar ve adalet ilkelerineverdikleri önemi hem de gruplar arası tolerans düzeylerini arttırmıştır. Korelasyonelbulgular toleransın öznel ahlak ve politik tutumlar arasındaki ilişkiye tutarlı bir şekildearacılık ettiğini gösterse de, deneysel bulgular (nedensel) bir aracılık etkisininolmadığını göstermektedir. Deneysel bulgular aynı zamanda —düşük etkibüyüklüğüne sahip olsa da— öznel ahlakı aktive etmenin sol ve sağ ideolojilerarasındaki ahlaki görüş farklılıklarını azalttığını göstermektedir. Bulgular genel olarakbir bütün halinde politik farklılıkları yaratan temel bir değişken olarak meta-etikselfarklılıkların önemine vurgu yapmaktadır. Meta-ethics is the name given to the branch of moral philosophy concerned withwhether moral claims are true or false in an objective or subjective manner. Lay metaethical beliefs have been shown to influence cheating (Rai & Holyoak, 2013) andprosociality (Young & Durwin, 2013), among other behaviors. The present researchis, to the best of our knowledge, the first to systematically examine the influence ofbelief in subjective morality on political attitudes in four correlational (total n = 2,453)and three experimental (total n = 1,507) studies. The results showed that subjectivemorality is correlated with political attitudes (Studies 1-4) and that priming subjectivemorality causally influences political attitudes (Studies 5 and 7). More specifically,priming subjective morality bolstered the moral foundations of harm and care andintergroup tolerance. While the correlational findings demonstrated that intergrouptolerance mediated the relationship between subjective morality and political attitudes,the experimental findings failed to reveal a (true) mediational role for tolerance. Onthe other hand, the experimental findings revealed, albeit with a small effect size, thatpriming subjective morality decreases the difference in moral convictions betweenleft-wing and right-wing ideologies. The findings support the conclusion that metaethical beliefs are a major determinant of the political attitude differences betweendifferent ideologies. 154

Tekstil ve hazır giyim sektörü, gelişmekte olan ülkelerin ekonomik kalkınma sürecinde önemli rol oynayan bir sanayi dalıdır ve sanayileşme sürecinin ilk başladığı sektörlerden birisidir. Ancak, son yıllarda gelişen teknolojilerle birlikte pek çok sektörde olduğu gibi tekstil sektöründe meydana gelen gelişmeler de çevresel problemlerin artışında büyük rol oynamaktadır. Veriler, nüfus artışına parelel olarak küresel düzeyde giyim ve tekstil üretiminin ve tüketiminin her geçen yıl arttığını göstermektedir. Tekstil üretim ve tüketim sürecinde düşük ücretler, işçilerin çalışma koşulları, çocuk işçiliği gibi sosyal sorunların yanı sıra, kaynak kullanımının ve atıkların çok fazla olması aynı zamanda toksik kimyasalların insan sağlığına ve çevreye olan zararları göz önünde bulundurulduğunda, sektörün üretim ve tüketim süreçlerinin tümünde sürdürülebilirliğin sağlanması bir gereklilik olarak görülmektedir. Bu çalışmanın amacı, etiksel özellikler çerçevesinde, bireylerin sürdürülebilir giysiye yönelik tutum ve satın alma niyetlerinin araştırılmasıdır. Çalışmada ayrıca sosyal paylaşım ağlarının tüketicilerin sürdürülebilir giysiye yönelik tutum ve satın alma niyetini pozitif yönde etkileyebilecek potansiyel bir mecra olup olmadığı incelenmiş; materyalizmin, giysiye ilgilenimin ve suçluluk duygusunun düzenleyici etkisi de tespit edilmeye çalışılmıştır. Bu doğrultuda İstanbul'da yaşayan ve sosyal ağ kullanan kişilere anket çalışması yapılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre; sürdürülebilir giysiye yönelik tutum üzerinde, altruizm, etik yükümlülük, sosyal ağların satın alma davranışına etkisi ve normatif inançlar etkilidir. Sürdürülebilir giysi satın alma niyeti üzerinde ise, bireylerin giyim ve tekstil sektörünün çevresel etkilerine ilişkin sahip oldukları bilgi, sosyal ağların satın alma davranışına etkisi ve sürdürülebilir giysiye yönelik tutum etkilidir. Ayrıca materyalizm eğiliminin ve giysiye ilgilenimin yüksek olması bireylerin sürdürülebilir giysi satın alma niyetini olumsuz etkilediği; suçluluk duygusunun yoğunluğunun ise bireylerin sürdürülebilir giysi satın alma niyetini olumlu yönde etkilediği tespit edilmiştir. Textile and clothing sector is an industry branch which plays an important role in the economic development of the countries, and it is one of the first sectors of the industrialization process. However, in recent years with the advance in technology the developments textile sector play an important role in the increase of environmental problems, just like in many other sectors. The data shows, the production, and consumption of clothing and textiles on the global level have increased every year in parallel with the increase in population. In addition to the social problems such as low wages in the production and consumption process, working condition of the workers and child labor etc., the excessive use of resources and wastes, the harmful effects of the toxic chemicals on human health and the environment necessitate sustainability in all production and consumption processes of the industry.The aim of this study is to investigate the attitudes and buying intentions of individuals towards sustainable clothing within the framework of ethic traits. In addition, whether social networking is a potential field that can positively influence buying intentions and attitudes of the consumers toward sustainable clothing, the regulatory effect of materialism, clothing involvement and guilt feelings have been tried to be investigated. In this respect, a survey was carried out on people living in Istanbul who also use social networks. According to the research results, altruism, ethics obligation, and influence of social networks on purchasing behavior and normative beliefs are effective on the attitudes toward sustainable clothing. The environmental knowledge of individuals, effects of social networks on purchasing behavior, and the attitude towards sustainable clothing are all effective on the intention of purchasing sustainable clothing. In addition, the higher the tendency towards materialism and clothing involvement, the more unfavorable the intention of individuals to buy sustainable clothing; it has been found that the intensity of the feeling of guilt positively affects the individual's intention to buy sustainable clothing. 233

Bu çalışmamızda, `Mutaffifîn Sûresindeki Ahlâkî Tutum ve Davranışlar` incelenmektedir. Çalışmamızın birinci bölümünde surede bulunan ahlâkî tutum ve davranışlara dair kavramsal çerçeve ele alınmıştır. İkinci bölümde fert ve toplum bazında övülen ve yerilen ahlâkî tutum ve davranışlar incelenerek bu tutum ve davranışların ferdî ve toplumsal hayattaki yansımaları üzerinde durulmuştur. Sûrede yerilen ölçü ve tartıda dürüst davranmamak, o büyük günde hesap vermek üzere dirilip âlemlerin efendisinin huzurunda durmayı hesaba katmamak, Allah'ın rehberliği ve kullarına hayat veren ilahî mesajından yüz çevirmek gibi konular üzerinde detaylı bir biçimde durulmuştur. Üçüncü bölümde ise övülen ve yerilen bu tutum ve davranışların ahiretteki sonuçları göz önüne serilmeye çalışılarak iyilerin ve kötülerin hak ettikleri nimetler veya azaplar ve mahrumiyetler üzerinde durulmuştur.Anahtar KelimelerAhlâk, Ticaret, Tatfîf, İstihza In this study, `Moral Attitudes and Behaviors in Mutaffifîn Sûrah` are examined. In the first part of our study, the conceptual framework of moral attitudes and behaviors in the suicide was addressed. In the second part, attitudes and behaviors praised on the basis of individuals and societies are examined and the reflections of these attitudes and behaviors on individual and social life are emphasized. In order not to act honestly in the measure and the weight in the water, to resurrect to give account in that great day, not to stop in the presence of the master of the worlds, and to turn away from God's guidance and the divine message giving life to servants. The third section focuses on the blessings and deprivations and deprivations that good and evil have earned by attempting to take account of the consequences of these attitudes and behaviors praised and settled hereafter.Keywords: Morality, Trade, Tatfîf, İstihza 115

Ahlaki yargılama bireylerin spesifik bir davranış veya bir kişinin doğruluğu ya da yanlışlığı hakkında bir sonuca vardıkları ahlaki muhakeme ürünüdür. Bu alandaki çalışmalar insanların bir kişiyi o kişinin zihinsel durumlarını (yani, niyetler, istekler ve kanaatler), davranışlarını ve o davranışların sonuçlarını baz alarak nasıl yargıladığı, suçladığı ve cezalandırdığı konusu üzerine yoğunlaşmıştır (detaylı inceleme için, bkz. Guglielmo, 2015). Fakat, insanların kendi ahlaki inançlarıyla uyuşmayan bir kişiyle karşılaştıklarında onla alakalı ahlaki yargıya nasıl vardıkları sorusu bu alanda mühim ama araştırılmamış bir sorudur. Denek içi tasarım kullanılarak 120 katılımcıya inanç ile davranışı karşı karşıya getiren dört farklı ahlaki senaryo sunuldu ve katılımcılara her bir senaryodaki ana kişiyi dört açıdan yargılamaları istendi: kişinin ahlaki karakteri, kişinin davranışının yanlışlığı, kişinin suçluluğu ve kişinin hak ettiği ceza. Bulgular zararlı bir davranışın yokluğunda dahi katılımcıların senaryodaki kötü inançlı kişileri daha sert yargıladığı, suçladığı ve cezalandırdığı sonucunu göstererek bu çalışmanın hipotezlerini destekledi. Dahası, ahlaki karakter yargılamasının yargılanan kişinin hem ahlaki inancına hem de davranışına bağlı olduğu, yanlışlık, suçluluk ve ceza yargılamasının ise daha çok kişinin davranışıyla alakalı olduğu bulundu. Kuramsal ve tatbiki çıkarımlar tartışılıp, ileri araştırma için istikamet belirlenmiştir. Moral judgment is the outcome of moral reasoning process in which individuals reach a conclusion about rightness or wrongness of a specific act or person. Previous research in this area focused on how people judge, blame, and punish based on an agent's mental states (i.e., intentions, desires, and beliefs), behaviors of the agent, and the consequences of those behaviors (for a review, see Guglielmo, 2015). However, one important yet neglected question in this field is how individuals reach a moral judgment, when they encounter an agent who holds a moral conviction that does not accord with those of the individuals. In a within-subject design, 120 participants were presented four different moral scenarios that pitted conviction against action and asked to judge the agent in those scenarios in terms of the following aspects: the agent's moral character, wrongness of the agent's behavior, culpability of the agent, and the punishment that the agent deserved. Supporting our hypotheses, the results showed that participants judged, blamed, and punished the agent with bad conviction significantly more harshly, even in the absence of any harmful behavior. Moreover, it was found that moral character judgment relied on both the agent's conviction and behavior, whereas wrongness, blame, and punishment judgments were heavily dependent on the agent's action. Theoretical and practical implications of these findings are discussed, and directions for further research are established. 70

Bu araştırmada ahlaki uzaklaşma düzeyinin ve zorbalık mağdurunun sosyal kimliğinin mağdura yardım etme isteğine etkisi incelenmiştir. Araştırmada hikâyelerde mağdurun sosyal kimliği `yerli` veya `Suriyeli sığınmacı` olarak değişimlenmiştir. Kontrol grubundaki katılımcılara mağdurun kimliğiyle ilgili herhangi bir bilgi verilmemiştir. Kırşehir Cumhuriyet Ortaokulu 7. Sınıfta öğrenim gören 42 öğrenci ön çalışmaya, 120 öğrenci esas çalışmaya dâhil edilmiştir. Araştırma, 2 (katılımcının cinsiyeti: kız, erkek) x 2 (ahlaki uzaklaşma: yüksek, düşük x 3 (mağdurun sosyal kimliği: yerli, Suriyeli sığınmacı, kontrol) ANOVA desenine sahiptir. Bulgulara göre seyirci kalma isteği ve mağdurla benzerlik algılama, erkeklerde düşük ahlaki uzaklaşma düzeyinde; kızlarda ise yüksek ahlaki uzaklaşma düzeyinde anlamlı bir şekilde daha fazladır. Analizler sonucu mağdurun sığınmacı olduğu koşulda mağdurla empati ile aktif yardım arasında; zorbalığı adil bulma ile hem aktif yardım hem de seyirci kalma arasında pozitif korelasyon görülmüştür. Ayrıca, mağdurun yerli olduğu koşulda ve kontrol grubunda aktif yardım etme isteği ile duygular arasında anlamlı pozitif korelasyonlar gözlenmiştir. Suriyelilere yönelik tutumun alt boyutu olan içsel motivasyon hem zorbalık mağduruna aktif yardım etme isteğiyle hem de seyirci kalma isteğiyle anlamlı pozitif korelasyonlar ortaya çıkarmıştır. Ayrıca içsel motivasyon ve aktif yardım etme isteği arasındaki ilişkide rahatsızlık duygusu ile mağdurla empatinin anlamlı aracılık etkisine sahip olduğu görülmüştür. Dışsal motivasyonla aktif yardım etme isteği arasındaki ilişkide kızgınlık duygusunun; adil bulmayla aktif yardım etme isteği arasındaki ilişkide ise içsel motivasyonun anlamlı aracılık etkileri gözlenmiştir. Tüm bulgular literatür ışığında tartışılmıştır.Anahtar Kelimeler: Akran zorbalığı, ahlaki uzaklaşma, Suriyelilere yönelik tutumlar, mağdurun sosyal kimliği, yardım etme isteği In this research, it was aimed to examine the effects of moral disengagement and social identity of the victim on willingness to help to the victim of bullying in early adolescence. Social identity of the victim was manipulated via vignettes as either native or refugee, and not any information was provided to the participanst in the control condition. The sample of the research consisted of students who registered to the Kırşehir Cumhuriyet Ortokulu. 42 students participated in the pilot study, whereas 120 students participated in the main study. A 2 (gender of participants: female versus male) x 2 (moral disengagement level: high versus low) x 2 (social identity: native, Syrian refugee, control) ANOVA design was applied. According to the findings, the scores of being bystander and the perception of similarity with the victim were significantly higher among male participants with low moral disengagement level, whereas those were significantly higher among girls at the level of high moral disengagement. Empathy for the victim and active help were significantly correlated in the conditon where the victim was mentioned to be an asylum seeker. In addition, there was significant positive relationships between justice appraisal about bullying and both active help and being bystander. Also significant positive correlations between willingness to active help and emotions were found in the conditions where the victim was portrayed as native, and in the control group. Internal motivation to help, which is the subscale of attitudes towards the Syrians, positively correlated with both active help and being bystander. It was also seen that sense of discomfort and empathy for the victim mediated the relationship between inner motivation and active help. The relationship between external motivation and active help was found to be mediated by anger, and inner motivation mediated the relation between justice appraisal and active help. All findings were discussed in the light of the literature. Key words: Attitudes towards Syrians, bullying, moral disengagement, social identity of the victim, willingness to help. 103

Bu fenomenolojik çalışma, okul öncesi öğretmen inanışlarını küçük çocukların ahlaki ve toplumsal/geleneksel olayları kavrayışlarına bağlamında araştırmaktadır. Bu amaca hizmet etmek için öğretmen inanışlarından önce katılımcıların küçük çocukların sınıf içi davranışları tanımlamaları ve sınıflandırmaları istenmiş ve katılımcı öğretmenlerin kavrayışları incelenmiştir. Veriler, Ankara'da ve Karadeniz kıyısındaki 4 farklı ilde çalışan 26 Türk okul öncesi öğretmeni ile yürütülmüştür. Veri toplama yöntemi olarak, bir tür derinlemesine görüşme yöntemi olan üçlü görüşme dizisi kullanılmıştır. Bulgular, katılımcı öğretmenlerin sınıf içi davranışları iki gruba ayırdığını göstermektedir: İstendik ve istenmedik davranışlar. Bulgular ayrıca katılımcı öğretmenlerin olayları veya ihlal durumlarını üç kategori çerçevesinde değerlendirdiklerini ortaya koymaktadır: (1) Ahlaki, (2) Toplumsal/geleneksel ve (3) Karma. Öğretmenlerin çocukların kavrayışları hakkındaki inanışları, toplumsal/geleneksel ve karma alan için benzer sonuçlar vermiştir. Ancak ahlaki olaylar açısından bulgular hem öğretmenlerin kendi kavrayışlarından hem de önceki sosyal alan araştırmalarından tamamen farklıdır. Öğretmenlerin toplumsal-geleneksel davranışlar ve karma davranışlar ile ilgili inanışları kendi kavrayışlarıyla paralellik göstermektedir fakat ahlaki davranışlara yönelik inanışlarında farklı sonuçlara ulaşılmıştır. Öğretmenler çocukların ahlaki davranışlara dair kavrayışlarının otorite etkisiyle değişebileceğini belirtmişlerdir. Bu sosyal alan kuramının bulgularıyla çelişmektedir. Bulgulardan yola çıkarak katılımcı öğretmenlerin ahlaki olan ile toplumsal/geleneksel olan davranışları birbirinden ayırabildiğini söyleyebiliriz. Ancak katılımcı öğretmenlerin çocukların ahlaki yargı yeteneklerini yeterince anlamadıklarından söz etmek yerinde olacaktır. Mevcut çalışmanın bulguları okul öncesi öğretmenlerinin çocukların ahlaki gelişimini anlamaları ve okul öncesi sınıflarına uygun ahlak eğitim yöntemleri geliştirmelerine yardımcı olmak için hem hizmet öncesi hem de hizmet içi eğitimlerin gerekli olduğunu göstermektedir. Bu bağlamda Yükseköğretim Kurumu ve Milli Eğitim Bakanlığı için öneriler sunulmaktadır. This phenomenological study investigates the beliefs of Turkish preschool teachers regarding young children's conception of moral and social conventional events. To serve for this purpose, participants' definitions and categorizations of young children's in-class behaviors have been identified first and then participant teachers own conceptions have been examined before analyzing their beliefs. The data has been conducted from 26 Turkish preschool teachers working in 5 different provinces in Turkey. Primary method for data collection is three-interview-series which is a type of in-depth interview. Findings suggests that participants categorize in-class behaviors into two groups: desired and undesired behaviors. Findings also reveals that participants categorize events or transgressions into three categories: Moral, Social conventional and Mixed, which are also mentioned in previous social domain research. Teachers' beliefs about children's conceptions provide similar results for social conventional and mixed domain events. However, in terms of moral events, findings are totally different from both the teachers' own conceptions and previous social domain research. Participants emphasized social conventional influences, especially obedience to authority, when they mention children's conceptions for moral events. A conclusion to be drawn based on the findings is that participant teachers of the current study can differentiate social conventions from morality but they lack sufficient understanding of the moral capabilities of children. Given that the findings of the current study indicate that both pre-service and in-service trainings are required to help teachers understand moral development of children and its application to the classroom settings, recommendations are offered for the CHE and MoNE. 194

Toplumda kabul gören ahlak kurallarına aykırı davranışlar olarak tanımlanan işyerinde etik olmayan davranışlar son zamanlarda bilim insanların oldukça ilgisini çekmektedir. Akademisyenler özellikle bu tür davranışlara neyin yol açtığı sorusuyla ilgilenmektedirler. Bu konuyu ele almak için yapılan araştırmalar çalışanların neden etik olmayan davranışlarda bulunduğunu anlamada yardımcı olacak bireysel, kişilerarası ve organizasyon düzeyinde unsurlar ortaya koymuşlardır. Ne var ki, bu araştırmaların çoğunluğu, kendine yarar sağlamak için yapılan davranışlar ve eylemler üzerinde yoğunlaşmıştır. Bu düşünce tarzı ve bu araştırma yaklaşımı, etik olmayan davranışlarıntemelde kişisel çıkarlar tarafından yönlendirildiğini ifade etmektedir. Aynı zamanda, bu araştırma yaklaşımı genellikle sosyal yanlısı davranışların etik olduğunu ve diğer insanlara yardımcı olmak için özgecil nedenlerle yapıldığını varsaymaktadır. Bununla birlikte bazı çalışmalar çalışanların kendilerine hizmet için değil de organizasyonlarınınyararına olduğu için etik olmayan davranışlarda bulundukları gösteren vakaları ortaya koyarak bu yaklaşımı sorgulamaya başlamıştır. Bu örnek vakalar arasında organizasyonun itibarını korumak adına insanlara yanlış bilgi vermek ya da hem işverenler hem de toplum için ahlaki açıdan tehlikeli durumları ortaya çıkaracak ihbarbilgilerinin yok edilmesi gibi davranışlar yer almaktadır. Bu tür davranışlara etik olmayan örgüt yanlısı davranışlar denir ve giderek artan sayıda araştırmacı bu fenomeni araştırmaya ve kuramsallaştırmaya başlamıştır. Şu anda, geleneksel olarak yardımsever ve sosyal yanlısı olarak kabul edilen değerlerin, inançların ve davranışların ahlakiçelişkileriyle ilgilenen bir iş etiği araştırma alanı gelişmektedir. Bu yeni araştırma alanı etik olmayan davranışlara yol açan unsurları tespit ederek ve bu tür davranışları anlamak için kullanılan teorik bakış açısını genişleterek iş etiği konusundaki mevcut araştırmalara katkı sağlamaktadır. Etik olmayan örgüt yanlısı davranışlar üzerinde hazırlanan birkaç çalışmadan biri olarak, bu çalışma, duygusal bağlılığın etik olmayan örgüt yanlısı davranışları ahlaki davranışlardan uzaklaşmanın aracı değişken etkisi yoluyla açıkladığını öne sürmektedir. Etik liderliğin bu ilişkiyi şartlı etkilediği de önerilmektedir. İstanbul'da bulunan farklı şirketlerde çalışan 416 kişi, (184 erkek ve 232 kadın) bu çalışmanın örneğini oluşturmaktadır. Çalışmada kullanılan değişkenleri ölçmek için çok boyutlu biranket uygulanmıştır. Aracılık etkisinin analizleri sonucunda, duygusal bağlılığı dahayüksek olan kişilerin daha fazla etik olmayan örgüt yanlısı davranış sergilediğini veilişkiye ahlaki davranışlardan uzaklaşmanın aracılık ettiği ortaya konmuştur. Ayrıca şartlı aracılık analizi de çalışanların organizasyondaki etik liderliği daha düşük düzeydealgıladığında aracılık ilişkisinin daha güçlü olduğunu göstermiştir. Duygusal bağlılığın, etik olmayan örgüt yanlısı davranışları, ahlaki davranışlardan uzaklaşma ile birlikte teşvik ettiğini ortaya konmuştur. Ayrıca, etik liderliğin düşük algılanması bu etkiyi daha da güçlendirmektedir. Sonuçlarımız, etik liderliğin önemini vurgulayarak etik olmayanörgüt yanlısı davranışlar üzerine olan bilgiyi genişletmekte ve sosyal yanlısı güdülerin, tutumların ve davranışların etik davranışlar üzerinde etkisi üzerinde yeni araştırma yolları açmaktadır. Yapısal Eşitlik Modelleme ve Doğrulayıcı Faktör Analizi kullanılarak, bu çalışma, ilgili faktörlerin ve yapıların daha iyi bir resmini sunmaya ve gelenekselyöntemlere göre bu yöntemlerin getirebileceği yararlara ışık tutmaya çalışmaktadır. Daha detaylı teorik ve pratik çıkarımlar tezde tartışılmaktadır.--------------------Unethical behaviors in the workplace, which have been defined as conductscontrary to the accepted morals of the society have received a lot of attention fromscholars recently. Scholars are especially interested in the question of what leads to suchbehavior. Some research studies have been conducted to address this issue and thesestudies have determined individual, interpersonal, and organization level factors that helpunderstand why employees perform unethically. However, the majority of these researchstudies have concentrated on behaviors and actions that are performed to benefit the self.This way of thinking and this line of research imply that unethical conducts arefundamentally driven by self-interest. At the same time, this line of research generallyassumes that pro-social behaviors are ethical and are driven by altruistic reasons to helpother people. However, some studies have already begun to question this idea by reportingmany cases in which employees commonly engage in unethical behaviors not to serve theself but to benefit their organization. Behaviors such as destroying denouncinginformation to save one’s organization’s standing, giving wrong information to people,or engendering morally hazardous situations for both the employers and for society as awhole are among these cases. This kind of behavior has been called unethical proorganizationalbehavior (UPB) and a growing number of researchers have begun toexplore and theorize about this phenomenon. Currently, there is a rising field of businessethics research that mainly deals with the moral challenges of values, beliefs andbehaviors that were traditionally regarded as benevolent and pro-social. This emergentfield of inquiry broadens the extant research on business ethics by both detecting factorsleading to unethical behavior and expanding our theoretical perspectives forunderstanding such behavior. As one of the few studies on UPB, this study hypothesizesthat affective commitment predicts UPB through the mediation of moral disengagement.It was also proposed that ethical leadership affects the hypothesized relationship. 416employees (184 males and 232 females) from different companies located in Istanbul,Turkey formed the sample of this study. A multidimensional questionnaire with sevenpointinterval scale was applied to measure all substantive variables used in this study.The results of mediation analysis revealed that people with higher affective commitmentengaged in more UPB, and that this effect was mediated by moral disengagement. Inivaddition, the results of moderated mediation analysis showed that the mediationrelationship was stronger when employees perceived a lower level of ethical leadershipin the organization. We found that affective commitment encourages UPB through themechanism of moral disengagement. Besides, this effect is stronger when the ethicalleadership is perceived to be low as opposed to being high. Our results extend knowledgeof UPB by highlighting the importance of ethical leadership, and open up new avenuesof research on the ethical challenges of pro-social motives, attitudes, and behaviors. Inaddition to its contribution to the extant research on UPB and moral disinterment, thisstudy is also unique in its data analysis approaches. Through the use of StructuralEquation Modeling and Confirmatory Factor Analysis, this study tries to present a betterpicture of the involving factors and constructs and sheds light on the merits these methodscan bring about compared to traditional approaches. Further theoretical and practicalimplications are discussed.

Modernleşme aynı zamanda sekülerleşme ve rasyonelleşme anlamına gelir.Başta Batı toplumları olmak üzere modernleşen toplumlar hem ekonomi de hem dedevlet yönetiminde din ve ahlaktan koparak sekülerleşmiştir. Ekonomide her şeyçıkara endekslenirken siyasette başarıya endekslenmiştir. Oysa Aristo'nun ısrarlavurguladığı gibi tek başına bilgi, teknik, ekonomi ve refah hiçbir zaman için'mutluluk' getirmez. Mutluluk ancak 'erdem' ile elde edilir. Kınalı Zade'nin deiçinde bulunduğu İslam uygarlığı da erdemli insan, erdemli toplum ve erdemli devletinşasını merkeze almıştır.Ancak yaşadığımız çağda iktisatçıların büyük ekseriyetinin sosyal değerlerimodellerine dâhil ederek analiz etmekten kaçınmaktadırlar. Ana akım iktisatçılarınınçoğu dini değer ve ahlaktan arındırılmış bir 'fayda' ve 'çıkar maksimizasyonunu'ulaşılması gereken tek ana hedef olarak almaktadırlar. Bu durum ise çok sayıdatoplumsal patolojiye yol açmaktadır.Aristo ve Kınalı Zade'nin ahlak teorilerinde modern toplumun patolojilerineçare olabilecek ilkeler mevcuttur. The concept of modernization means at the same time the process ofsecularization and rationalization. Western society and other societies began tosecularize, in modern age, both in economic sectors and in political institutions beingindependent from religious and moral principles. The main aim become success andprofit maximization in modern economy and rational administration in politicalorganization. Aristotle emphasized that alone economic wealth, knowledge andtechnology couldn't produce happiness to human being. The source of happiness isvirtue according to Aristotle.Islamic civilization also gave a central role to happiness in daily life withoutsacrifice virtue to economic development and wealth. Muslim scholars, like KınalıZade, tried to produce virtues men, virtues city and virtues state.Modern economic thought is generally based on a model in which the socialand the moral values are excluded. They largely regard only profit maximization andcost minimization, namely utility. This inclination has created many pathologies insociety.There are many principles in Aristotle's and Kınalı Zade's business ethics toresolve modern pathologies. 94

TEZ13084 Tez (Yüksek Lisans) -- Çukurova Üniversitesi, Adana, 2017. Kaynakça (s. 108-123) var. XI, 127 s. :_29 cm. Günümüz itibari ile iletişim imkânlarının gelişmesi ve bilgiye ulaşmanın kolaylaşması sonucunda artan sosyal farkındalık tüketicileri giderek daha bilinçli hale getirmektedir. Bu konu üzerinde yapılan birçok araştırmaya göre gittikçe daha fazla sayıda tüketici satın alma kararı verirken etik ve sosyal meselelerle ilgili durumlara dikkat etmektedir. Bu gelişmelerle birlikte etik tüketim olarak adlandırılan yeni bir tüketim davranışı ortaya çıkmıştır. Bu tüketim davranışı temelde insanlara, doğaya ve hayvanlara zarar vermekten kaçınmak amacıyla gerçekleştirilmektedir. Bu çalışma tüketicilerin satın alma kararlarında rol oynayan etik değerler ile diğer faktörler arasındaki ilişkilerin tanımlanması, etik\etik dışı tüketici davranışlarının hangi içsel ve dışsal tüketici davranış unsurlarından etkilendiğinin ortaya çıkartılması ve etik algının tüketim üzerindeki etkisinin araştırılmasını amaçlamaktadır. Araştırma kapsamına Adana ilinde yaşayan tüketiciler dâhil edilmiştir. Bu çalışma neticesinde etik tüketim niyetini etkileyen en önemli faktörün etik tüketime yönelik tutum olduğu saptanmıştır. Araştırmaya göre sosyal bilinci güçlü, çevreye duyarlı ve kollektivizm seviyesi yüksek bireylerin etik tüketime daha yatkın oldukları ortaya çıkmıştır. Ancak etik tüketime yönelik tutum ve niyet ile dini inanç arasında anlamlı bir ilişki bulunamamıştır. Ayrıca etik tüketim davranışının parasal maliyeti ile bu tüketim şekline yönelik tutum arasında anlamlı ve pozitif yönlü bir ilişkiden söz edilebilmektedir. Benzer şekilde bu tüketim şekline yönelik tutum ile etik tüketim davranışı sergileme niyeti arasında pozitif yönlü bir ilişki bulunduğu gözlenmektedir. Social awareness, which has increased a lot because of the development in communication facilities and access to the information, makes consumers more and more conscious. Many studies report that a bigger number of consumers pay attention to ethical and social issues when making a decision to purchase every passing day. This has brought about a New consumption behavior called ethical consumption, which is essentially displayed to avoid harming human beings, nature, and animals. The purpose of this study is to identify the relationships between ethical values playing a role in consumers’ decision to purchase and other factors, to reveal which internal and external consumer behavior components affect ethical/unethical consumer behaviors, and to investigate the influence of ethical perception on consumption. The study group contains consumers living in the Adana province. It was found out that attitude towards ethical consumption is the most important factor influential on ethical consumption intention. According to the findings, individuals with high social awareness, environmental consciousness, and collectivism are more prone to ethical consumption. However, no significant relationship was found between attitude and intention towards ethical consumption and religious belief. In addition, a significant positive relationship was detected between the monetary cost of ethical consumption behavior and attitude towards this way of consumption. Likewise, a positive relationship was identified between attitude towards this way of consumption and intention to display ethical consumption behavior.

Afetler, birçok insanın ölümü ve yaralanması ile sonuçlanan, erişilebilir kaynakların kısıtlı olduğu veya yetersiz kaldığı, kaynak-talep dengesinin bozulduğu ve zamanla mücadele edilerek bir an önce müdahale edilmesi gereken zorlu bir andır. Erişilebilir kaynaklar ile müdahale gücü arasında oluşan bu orantısızlık, afete müdahalenin her aşamasında triaj yapmayı zorunlu kılmaktadır. Triaj, yaralıları veya hastaları sağlık durumuna ve aciliyitine göe sınıflandırılması ve önceliklendirilmesi işlemidir. Afet triajında görev alan sağlık profesyonelleri, daha çok yaşamı kurtarabilmek için bu kaotik ortamda hangi yaralının öncelikli acil müdahaleye ihtiyacı olduğunu ve kısıtlı kaynakları doğru kullanarak nasıl bir müdahalede bulunması gerektiğini hızlıca değerlendirmek ve bu sırada etik kararlar vermek zorundadır. Bu durum, `çok sayıda insan için en iyisini yap` ilkesinin benimsendiği afet triajında hayati önem taşımaktadır.Bu çalışmada İzmir'deki sağlık profesyonellerinin afet triajına ilişkin niteliklerinin yeterli olup olmadığı ve bunun etik karar verip vermelerine etkisi araştırılmıştır. Bu doğrultuda, Bağlayıcı Vignette Yöntemi ile hazırlanan anket formları çalışmanın yapıldığı ildeki 112 Acil Sağlık İstasyonları çalışanları, UMKE ekibi ve AKS-110 ekibine uygulanmıştır. Böylelikle sağlık profesyonellerinin afet triajı yapabilme yeterlilikleri ve ikilem halinde etik karar verebilme düzeylerini değerlendirilmiş ve değişkenler ile arasındaki ilişkiler belirlenmiştir. Araştırma sonucunda katılımcıların afet triajı etik bilgi düzeylerinin yetersiz olduğu ve günlük triaj ile afet triajı arasındaki farkı yeteri kadar bilmedikleri tespit edilmiştir. Ayrıca etik sorunlara sebep olan aşırı ve yetersiz triaj kararları oranları yüksek bulunmuştur. Genel olarak katılımcıların afet triajında etik karar verme eğiliminde oldukları ve afet triajı etik bilgi düzeyi arttıkça etik karar verme eğilimlerinin de arttığı gözlemlenmiştir.Bu araştırma, afet planlamalarının hazırlanmasında; afet triajı uygulamaları ile ilgili mesleki ve hizmet içi eğitim ve tatbikatların içeriğinin ve zamanlamasının belirlenmesinde; afetlerde görev alacak ekiplerin karar verme süreçlerinde yol gösterici olacaktır.Anahtar Kelimeler: Afet, Afet Yönetimi, Afet Triajı, Afet Triajı Etik İlkeleri,Etik Karar Verme. Disaster is an incident that creates a chaotic situation which results in the scarcity of and therefore creates imbalance between demand and supply of vital resources. What is more, it causes the death and injury of many people making a rush to response as quickly as possible. This imbalance and turmoil makes triage a vital process at every phase of disaster response. In this chaotic environment, healthcare professionals performing disaster triage have to make ethical desicions through the right assessment of casualties regarding which ones need immediate treatment and how to respond them by using scarce resources in order to save more lives. For this reason, it is significant for healthcare professionals to approach disaster triage with the aim of `doing the greatest good for the greatest number of casualties`.This study aims to analyze whether healthcare professionals in Izmir are qualified to do disaster triage and whether they make ethical decisions in this process. In order to answer this research question, the author conducts a questionaire prepared by Vignette method on healthcare professionals in 112 Emergency Stations, UMKE and AKS-110 Team. Through this method, their ability to carry disaster triage and make ethical desicions in conflictual situations is measured in relation to different variables. The data shows that the respondents' knowledge level about erthical disaster triage is insufficient and they don't know as much as the difference between daily triage and disaster triage. Also they don't succeed at overtriage and undertriage which cause ethical problem. All in all, it has been observed that the respondents are in tendency to ethical desicions in disaster scenario and as their disaster triage knowledge level increases, ethical decision making tendencies also increase.The results are useful for determining the content and frequency of vocational and in-service training for healthcare professionals in disaster triage. Besides, they are expected to become a prospective guide for disaster triage teams in their fieldworks and for authorities who are responsible for the preparation of disaster planning.Keywords: Disaster, Disaster Administration, Disaster Triage, Ethical Principles of Disaster Triage, Ethical Decision Making. 190

The Moderating Effect of Ethical Leadership on the Relationship Between Machiavellianism and Unethical Behavior, Ankara, 2017 The purpose of the study is to examine the moderating role of the ethical leadership on the relationship between Machiavellianism and unethical behavior of employees. For this purpose, unethical behavior was measured with five dimensions as abuse resources, theft, corruption, deception and not whistle blowing. In this study, the data were collected from 630 sales representatives working in private sector in Ankara, Bursa and İstanbul through a self-report questionnaire. The corruption dimension was taken out and was not included in the further analyses after factor analysis for the unethical propensity scale. According to the obtained data, there are positive and significant relationships between Machiavellianism and total unethical behavior, abuse resources, theft, deception and not whistle blowing. The hypothesized relationships was tested by using moderation analysis in SPSS. Results revealed that ethical leadership acts as a moderator on the Machiavellianism and deception. Accordingly, the higher levels of ethical leadership decrease the strength of the positive relationship between Machiavellianism and deception behavior. On the other hand, ethical leadership has no moderating effect on the relationship between Machiavellianism and abuse resources, theft, not whistle blowing and unethical behavior. This study has implications for the organizations and executives who aim to prevent unethical behaviors in organizations. Ethical leadership can be used as a remedy to alleviate the adverse effects of unethical behaviors. KABUL VE ONAY …………...……………………………………………………..… i BİLDİRİM …………….......……………………………………………………….…. ii YAYIMLAMA VE FİKRİ MÜLKİYET HAKLARI BEYANI ............................... iii ETİK BEYAN ............................................................................................................... iv ADAMA …...…………………………………………………………………………... v TEŞEKKÜR ………...………..………………………………………………………. vi ÖZET …...…………...……………………………………………......……………… vii ABSTRACT …...…………………………...……………………………..………… viii İÇİNDEKİLER …………………….………………………………………………… ix KISALTMALAR DİZİNİ …………………………….…………………….....……. xii TABLOLAR DİZİNİ ……………………………………….…………….....……… xiv ŞEKİLLER DİZİNİ …………………………..…………….………….…………… xvi GİRİŞ ………………………………………………………………………………..… 1 1.BÖLÜM: ETİK OLMAYAN DAVRANIŞ, MAKYAVELİZM VE ETİK LİDERLİK KAVRAMLARININ İLİŞKİLENDİRİLMESİ …..……….……...…... 4 1.1. ETİK OLMAYAN DAVRANIŞ ……….…….……………………………… 4 1.1.1. Etik Olmayan Davranışların Örgütsel ve Bireysel Sonuçları .. 8 1.1.2. İşyerinde Etik Olmayan Davranışlar ....................................... 10 1.1.2.1. Kaynakların Kötüye Kullanılması ……………..….....… 11 1.1.2.2. Hırsızlık ………………………………………………. 11 1.1.2.3. Yolsuzluk ………………………………………..….… 13 1.1.2.4. Dolandırıcılık ……………………………………….… 14 1.1.2.5. Sessiz Kalma ……………………………….....……… 16 1.1.3. Etik Olmayan Davranışlara Neden Olan Faktörler ………... 19 1.2. MAKYAVELİZM ……………...………...…………………………..……… 23 1.3. MAKYAVELİZM İLE ETİK OLMAYAN DAVRANIŞ ARASINDAKİ İLİŞKİ . 32 1.4. ETİK LİDERLİK ………………………...…………...………..…...………. 35 1.5. ETİK LİDERLİĞİN DÜZENLEYİCİ ETKİSİ …………………………… 43 2. BÖLÜM: ALAN ARAŞTIRMASI …………….……………………………… 49 2.1. ARAŞTIRMANIN KONUSU, AMACI VE ÖNEMİ …………….......……. 49 2.1.1. Araştırmanın Konusu …….………....…………….....……….. 49 2.1.2. Araştırmanın Amacı ……………….…………..…………….. 49 2.1.3. Araştırmanın Önemi ……....…………………...……………. 50 2.2. ARAŞTIRMANIN MODELİ ……………………..……...…….……...……. 50 2.3. ARAŞTIRMANIN ÖRNEKLEMİ VE VARSAYIMLARI ………..……… 51 2.3.1. Demografik Değişkenlere İlişkin Bilgiler …………..…......…. 52 2.4. ARAŞTIRMADA VERİ TOPLAMA VE KULLANILAN ÖLÇME ARAÇLARI ………………………………………………………………...…...... 54 2.4.1. Etik Olmayan Davranış Ölçeği ………...…………………... 55 2.4.2. Makyavelizm Ölçeği …………………………………………. 56 2.4.3. Etik Liderlik Ölçeği ………………..……..……...…………… 57 2.5. ARAŞTIRMADA VERİLERİN ANALİZE UYGUN HALE GETİRİLMESİ ....................................................................................................... 58 2.6. ARAŞTIRMA BULGULARI ………...…………………….……….…..….. 59 2.6.1. Kullanılan Ölçme Araçlarına İlişkin Faktör Analizleri ......... 59 2.6.1.1. Etik Olmayan Davranış Ölçeğine Ait Faktör Analizi ...... 60 2.6.1.2. Makyavelizm Ölçeğine Ait Faktör Analizi ……...….…. 65 2.6.1.3. Etik Liderlik Ölçeğine Ait Faktör Analizi .…………..… 66 2.6.2. Değişkenlere İlişkin Bilgiler ……………………..…..…...…... 68 2.6.3. Değişkenler Arasındaki Korelasyonlar ..………………….…. 69 2.6.4. Hipotezlerin Test Edilmesi …...……………………………… 71 SONUÇ VE GENEL DEĞERLENDİRME ……………………........……..……… 82 Yöneticiler İçin Öneriler ........................................................................................ 87 Araştırmanın Kısıtları ............................................................................................ 88 KAYNAKÇA …………………………………………..……...………..……………. 90 EK 1. ETİK KURUL İZNİ ....................................................................................... 110 EK 2. ORJİNALLİK RAPORU ............................................................................... 111 Makyavelizm ile Etik Olmayan Davranış Arasındaki İlişkide Etik Liderliğin Düzenleyici Etkisi, Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 2017 Bu çalışmanın amacı Makyavelizm ile etik olmayan davranış arasındaki ilişkiyi ve bu ilişkide etik liderliğin düzenleyici etkisini incelemektir. Bu amaçla, etik olmayan davranış boyutları kaynakların kötüye kullanılması, hırsızlık, yolsuzluk, dolandırıcılık ve sessiz kalma olacak şekilde beş boyut olarak ele alınmıştır. Çalışmada veriler Ankara, Bursa ve İstanbul’da özel sektörde çalışan 630 satış temsilcisinden anket aracılığı ile toplanmıştır. Etik olmayan davranış ölçeğine uygulanan faktör analizi neticesinde yolsuzluk boyutu çıkarılmış ve analizlere dahil edilmemiştir. Elde edilen verilere göre Makyavelizm ile toplam etik olmayan davranış eğilimi, kaynakların kötüye kullanılması, hırsızlık, dolandırıcılık ve sessiz kalma eğilimleri arasında olumlu yönde ilişki bulunmuştur. Verilerin analizi düzenleyici değişken analizi ile SPSS kullanılarak yapılmıştır. Analizlerin neticesinde etik liderliğin; Makyavelizm ile dolandırıcılık arasındaki ilişkide düzenleyici rol oynadığı belirlenmiştir. Şöyle ki; etik liderlik algısının yüksek olduğu durumda, Makyavelizm ile dolandırıcılık arasındaki pozitif ilişkinin gücü zayıflamaktadır. Diğer taraftan, etik liderliğin; Makyavelizm ile kaynakların kötüye kullanılması, hırsızlık, sessiz kalma ve etik olmayan davranış arasındaki ilişkilerde düzenleyici etkisinin olmadığı görülmektedir. Bu çalışmada, örgütlerde etik olmayan davranışları önlemeyi amaçlayan örgütlere ve yöneticilere öneriler sunulmaktadır. Etik liderlik, çalışanların etik olmayan davranışlara olan eğilimlerini azaltmak için bir çare olarak kullanılabilmektedir.

Bu çalışma, bilinçli farkındalığın bağlamsal ve bireysel öncellerini ve etik davranış ile ilişkisini ortaya koyarak literatürdeki bir boşluğu doldurmaktadır. Bilinçli farkındalık Budizm kökenli bir kavramdır ve kısaca şu anda ve burada olmak anlamına gelmektedir. Araştırmanın örneklemini İstanbul'da çalışmakta olan 302 beyaz yaka çalışan oluşturmuştur. Bu araştırma sonucunda üç temel sonuca ulaşılmıştır. Birincisi, bireysel, örgütsel ve genel boyutlarda faydacılığı hedefleyen yardımsever etik iklim tipinin çalışanların bilinçli farkındalık düzeyi üzerinde olumlu yönde anlamlı katkıya sahip olduğudur. İkincisi, hedef yöneliminin bilinçli farkındalık üzerinde anlamlı katkılarının olduğu; uzmanlaşma ve ondan daha az düzeyde de olsa performans yaklaşma yönelimlerinin katkıları olumluyken performans kaçınma yöneliminin katkısının olumsuz yönde olduğu sonucudur. Son olarak da bilinçli farkındalığın etik davranış üzerinde olumlu yönde anlamlı katkısının olduğu ve geleneksel sonrası ahlaki seviyeyi yordadığı görülmüştür. Bu çalışmanın teorik olarak katkısı bilinçli farkındalığın öncellerinin ve çıktılarının etik bir çerçevede ele alınmasıdır. Yardımsever etik iklimin, bilinçli farkındalık üzerindeki katkısından yola çıkarak, kurumlara, çalışanların kendilerini bir ailenin üyesiymiş gibi hissedecekleri bir iş ortamı oluşturması önerilmektedir. Ayrıca, örgütlerin, takım çalışması, yardımseverlik ve iç kaynaklı motivasyonun öne çıktığı çalışma ortamı yaratmaları önerilmektedir. Bilinçli farkındalığın etik davranış ile ilişkisinden yola çıkarak, özellikle duyarlı yaklaşımın ve toplum yanlısı davranışın önem kazandığı iş ortamlarında, insan kaynakları bölümlerine, bilinçli farkındalığı personel seçimi araçlarına dahil etmeleri önerilmektedir. This study addresses a gap in the literature by exploring the individual and contextual antecedents of mindfulness and its relation with ethical behaviour. Mindfulness is a concept based on Buddhist philosophy and basically means being here and now. Data were gathered from 302 white collar employees working in İstanbul. This research has three main findings. First, caring climate predicts employee's mindfulness which means organizations which embrace benevolence in individual, local and organizational levels contributes positively to mindfulness. Second, goal orientation is found associated with mindfulness such that mastery and performance approach orientation contributes positively to mindfulness but the relation is stronger for the former and performance avoidance contributes negatively. Lastly, it was found that mindfulness has significant relationship with ethical behaviour and it has a predictive power for postconventional moral stage. This study provides a unique theoretical contribution by examining the antecedents and consequences of mindfulness in an ethical framework. Based on the fact that caring climate's contribution on mindfulness, organizations are suggested to develop a workplace where employees feel them as a member of the family. Also organizations may benefit from creating an environment which emphasizes teamwork, participation and intrinsic motivation. With respect to the link between ethical behaviour and mindfulness, especially for work contexts where sensitive treatment and prosocial behaviour become a need, HR staff may benefit from combining mindfulness tests with their personnel selection tools. 140

Tez (Yüksek Lisans) -- İstanbul Ticaret Üniversitesi -- Kaynakça var. Bu çalışma son yıllarda ortaya çıkan skandallar nedeniyle önemi gittikçe artan örgüt yararına ahlaki olmayan davranışları ve bu davranışların çalışanların makyavelizm ve ahlaki kimlik seviyeleri ile ilişkisini, ayrıca bu ilişkide ahlaki iklim değişkeninin düzenleyici rolünü incelemektedir. Türkçe literatürde konuyla ilgili henüz bir bildiri dışında çalışma bulunmamaktadır. Ayrıca uluslararası literatürde de bu değişkenlerin ilişkisini inceleyen bir çalışmaya rastlanmamıştır. Araştırmanın örneklemini Kayseri’de mobilya imalatı işletmelerinde çalışan 569 kişi oluşturmaktadır. Araştırma neticesinde makyavelizm değişkeninin ahlaki yoksunluk, statü isteği ve diğerlerine güvensizlik alt boyutlarının örgüt yararına ahlaki olmayan davranış üzerinde pozitif etkide bulunduğu, ancak kontrol isteği alt boyutunun anlamlı bir etkisinin olmadığı tespit edilmiştir. Diğer bağımsız değişken olan ahlaki iklimin ise içselleştirme alt boyutunun örgüt yararına ahlaki olmayan davranış üzerinde negatif; sembolleştirme alt boyutunun da pozitif etkide bulunduğunu tespit edilmiştir. Düzenleyici değişken rolü incelenen ahlaki iklimin örgüt yararına ahlaki olmayan davranışa ters-U şeklinde bir ilişkisinin olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca ahlaki iklimin makyavelizmin ahlaki yoksunluk boyutunun örgüt yararına ahlaki olmayan davranış üzerindeki etkisinde olumlu, ahlaki kimliğin içselleştirme boyutunun örgüt yararına ahlaki olmayan davranış üzerindeki etkisinde ise olumsuz yönlü düzenleyici rol üstlendiği tespit edilmiştir. This research study investigates the relationships between Machiavellianism, Moral Identity, Ethical Climate and Unethical Pro-Organizational Behaviors, which gain more attention due to the very recent corporate scandals. In Turkish literature there is not an academic study which investigates the topic, but one proceeding paper. Further, international scholars have not done a research about the relationships of our study yet. The sample of our study is comprised of 549 employees and managers from furniture production companies in Kayseri. As a result, we found that amorality, desire for status and distrust of others dimensions of Machiavellianism has a significantly positive impact on unethical pro-organizational behavior, while desire for control dimension of Machiavellianism does not. Additionally, internalization dimension of moral identity found to have a negative impact on unethical pro-organizational behavior, while symbolization dimension of moral identity has a positive impact. Further, results revealed that ethical climate has an inverted-U effect on unethical pro-organizational behavior. Also, ethical climate plays a positive moderation role between amorality and unethical pro-organizational behavior; and a negative moderation role between internalization of moral identity and unethical pro-organizational behavior. İÇİNDEKİLER -- ÖZ, iii -- ABSTRACT, iv -- TEŞEKKÜR, v -- İÇİNDEKİLER, vi -- TABLOLAR LİSTESİ, ix -- ŞEKİLLER LİSTESİ, xi -- KISALTMALAR, xii -- GİRİŞ -- 1.1. Çalışmanın Amacı, 3 -- 1.2. Çalışmanın Önemi, 4 -- 1.3. Çalışmanın Soruları, 4 -- 1.4. Çalışmanın Yöntemi, 5 -- ÖRGÜT YARARINA AHLAKİ OLMAYAN DAVRANIŞ -- 2.1. Ahlak ve Ahlak Bilimi (Etik), 7 -- 2.1.1. Ahlak Biliminin (Etiğin) Konuları, 8 -- 2.1.1.1. Metaetik, 8 -- 2.1.1.2. Normatif Etik, 8 -- 2.1.1.3. Uygulamalı Etik, 9 -- 2.1.2. İş Ahlakı, 9 -- 2.1.2.1. Çalışma Ahlakı, 11 -- 2.1.2.2. Meslek Ahlakı, 11 -- 2.1.2.3. Örgütsel Ahlak, 12 -- 2.2. Örgütlerde Ahlaki Karar ve Davranış, 12 -- 2.3. Ahlaki Davranış Konusunda Türkiye’deki Literatüre Genel Bakış, 17 -- 2.4. Örgüt Yararına Ahlaki Olmayan Davranış, 26 -- 2.4.1. Örgüt Yararına Ahlaki Olmayan Davranışın Tanımı, 26 -- 2.4.2. Örgüt Yararına Ahlaki Olmayan Davranışla İlgili Literatür İncelemesi, 26 -- 2.4.3. Örgüt Yararına Ahlaki Olmayan Davranışla İlgili Yapılan Çalışmaların Özet -- Bilgileri, 45 -- AHLAKİ KİMLİK, MAKYAVELİZM VE AHLAKİ İKLİM -- 3.1. Ahlaki Kimlik, 63 -- 3.1.1. Ahlaki Kimliğin Tanımı, 64 -- 3.1.2. Ahlaki Kimliğin Öncülleri, 66 -- 3.1.3. Ahlaki Kimliğin Sonuçları, 67 -- 3.1.4. Ahlaki Kimliğin Ölçülmesi, 69 -- 3.2. Makyavelizm, 70 -- 3.2.1. Makyavelizmin Tanımı, 71 -- 3.2.2. Makyavelizmin Öncülleri, 73 -- 3.2.3. Makyavelizmin Sonuçları, 74 -- 3.2.4. Makyavelizmin Ölçülmesi, 77 -- 3.3. Ahlaki İklim, 79 -- 3.3.1. Ahlaki İklimin Tanımı, 79 -- 3.3.2. Ahlaki İklimin Öncülleri, 81 -- 3.3.3. Ahlaki İklimin Sonuçları, 83 -- 3.3.4. Ahlaki İklimin Ölçülmesi, 85 -- UYGULAMALI ARAŞTIRMA -- 4.1. Yöntem, 89 -- 4.1.1. Araştırma Modeli, 89 -- 4.1.2. Araştırmanın Hipotezleri, 90 -- 4.1.3. Araştırmanın Anakütlesi ve Örneklemi, 91 -- 4.1.4. Araştırmanın Kısıtları, 92 -- 4.1.5. Veri Toplama Yöntemi, 92 -- 4.1.6. Veri Analiz Tekniği, 96 -- 4.2. Analiz ve Bulgular, 96 -- 4.2.1. Verilerin İncelenmesi ve Kontrolü, 96 -- 4.2.2. Geçerlilik ve Güvenilirlik Analizleri, 99 -- 4.2.3. Tanımlayıcı ve Sonuç Çıkarıcı İstatistiki Analizler, 101 -- 4.2.3.1. Tanımlayıcı İstatistiki Analizler, 101 -- 4.2.3.1.1. Demografik Değişkenlere İlişkin Bulgular, 101 -- 4.2.3.1.2. Makyavelizm Değişkenine İlişkin Bulgular, 103 -- 4.2.3.1.3. Ahlaki Kimlik Değişkenine İlişkin Bulgular, 104 -- 4.2.3.1.4. Ahlaki İklim Değişkenine İlişkin Bulgular, 105 -- 4.2.3.1.5. Örgüt Yararına Ahlaki Olmayan Davranışa İlişkin Bulgular, 106 -- 4.2.3.1.6. Sosyal İstenirliğe İlişkin Bulgular, 108 -- 4.2.3.2. Sonuç Çıkarıcı İstatistiki Analizler, 109 -- 4.2.3.2.1. Korelasyon Analizleri, 110 -- 4.2.3.2.2. Regresyon Analizleri, 112 -- 4.2.3.2.3. Düzenleyici Değişken Analizleri, 116 -- SONUÇ VE ÖNERİLER, 125 -- EKLER, 133 -- ANKET FORMU, 133 -- KAYNAKLAR, 138

Çalışmamız, insan kaynakları depatmanı çalışanlarının, Duygusal Zekâ ve Etik Karar Verme düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesini ele almaktadır. Bu kapsamda ilk bölümde Duygusal Zekâ kavramı ele alınmış olup Duygusal Zekâ Modelleri, Duygusal Zekânın Örgütler İçin Önemi ve İnsan Kaynakları Uygulamalarındaki Rolü detaylı olarak ele alınmıştır. İkinci olarak da Etik Karar Verme kavramı incelenerek konu ile ilgili temel kavramlar, Etik Karar Vermeyi Etkileyen Faktörler, Etik Karar Verme Modelleri ve Etik Karar Vermenin İnsan Kaynakları Uygulamalarındaki Rolüne yer verilmiştir. Yapılan çalışmada Duygusal Zekâ ve Etik Karar Verme değişkenlerini konu alan geçmiş çalışmalara da yer verilmiştir. Sonrasında insan kaynakları çalışanlarının Duygusal Zekâ ve Etik Karar Verme ilişkileri analiz edilmiştir. Analize konu olan insan kaynakları çalışanları telekomünikasyon sektörü çalışanları arasından seçilmiştir. Araştırma sonuçları `SPSS 15.0` istatistik programı yardımıyla analiz edilmiştir. Verilerin analizinde; Tanımlayıcı İstatistiki Analizler, Faktör Analizi, Güvenilirlik Analizi, Frekans Analizi, Spearman Korelasyon Analizi, Independent Sample T Testi ve One Way Anova testi kullanılmıştır. Bu çalışmanın sonucu olarak, Duygusal Zekâ ile Etik Karar Verme arasında pozitif yönlü ve anlamlı bir ilişki olduğu saptanmıştır. Anahtar Kelimeler: Duygusal Zekâ, Etik Karar Verme, İnsan Kaynakları Our study handles the relationship between emotional intelligence and ethical decision making levels of human resources employees. In this context, in the first part, Emotional Intelligence concept is discussed and Emotional Intelligence Models, Importance of Emotional Intelligence in Organizations and The Role Of Human Resources Applications are discussed in details. Secondly, main concepts of Ethical Decision Making are examined and basic concepts related to the subject, The Factors Affecting Ethical Decision Making, Ethical Decision Models and The Role Of Human Resources Applications are included. This study also includes the studies which have been done in the past about Emotional Intelligence and Ethical Decision Making variables. Afterwards connections between Emotional Intelligence and Ethical Decision Making Levels of human resources employees are analysed. The human resources employees who are the subject of analysis are selected from telecommunications sector.The results of the study are analyzed by using `SPSS 15.0` statistical packet program. In this analysis of data; Descriptive Analysis, Factor Analysis, Reliability Analysis, Frequency Analysis, Spearman Correlation Analysis, Independent Sample T-Test, and One Way Anova tests are used.In a consequence of this research, it is determined that there is a positive and significant relationship between Emotional Intelligence and Ethical Decision Making.Keywords: Emotional Intelligence, Ethical Decision Making, Human Resources 172

Bu araştırmanın genel amacı, Okul Öncesi Öğretmeni adaylarının değer önceliklerini, etik olmayan bilişim teknolojileri kullanım davranışlarını ve denetim odaklarını belirlemek ve bu değişkenler arasındaki ilişkileri araştırmaktır. Bunun yanında araştırma kapsamında öğretmen adaylarının, değer önceliklerinin ve etik olmayan bilişim teknolojileri kullanım davranışlarının; denetim odağına, cinsiyete, aile tipine, bilgisayar sahipliğine, bilgisayar kullanım düzeyine, internet sahipliğine, internet kullanım düzeyine, yerleşim yerine, sınıf düzeyine ve barınma durumuna göre farklılaşıp farklılaşmadığı incelenmiştir. İlişkisel tarama modeline uygun olarak düzenlenen bu çalışma, 2015-2016 Eğitim-Öğretim yılının bahar yarıyılında, Konya il merkezindeki bir üniversitenin Eğitim Fakültesinde öğrenim gören 226 Okul Öncesi Öğretmeni adayı ile yürütülmüştür.Araştırma verilerini toplamak için Okul Öncesi Öğretmeni adaylarına 3 farklı ölçek uygulanmıştır. Okul Öncesi Öğretmeni adaylarının değer önceliklerini belirlemek için `Schwartz Değerler Ölçeği`, etik olmayan bilişim teknolojileri kullanım davranışlarını belirlemek için `Etik Olmayan Bilgisayar Kullanım Davranışları Ölçeği` ve denetim odaklarını belirlemek için de `Rotter'in İç-Dış Kontrol Odağı Ölçeği`nden yararlanılmıştır. Okul Öncesi Öğretmeni adaylarından ölçekler aracılığıyla elde edilen verilerin analizinde betimsel istatistikler, korelasyon analizi, ikili gruplar arasındaki farklılıkları belirlemek için bağımsız örneklem t-testi ve Mann-Whitney U testi, ikiden fazla olan gruplar arasındaki farklılıkları belirlemek için de tek yönlü ANOVA testi ve Kruskal-Wallis H testi kullanılmıştır.Araştırma sonucunda Okul Öncesi Öğretmeni adaylarının değer önceliklerinden ilk üçünü `Güvenlik`, `İyiliksever` ve `Evrenselcilik` değerleri oluştururken; bilişim teknolojilerini etik dışı kullanımları çok düşük düzeyde bulunmuştur. Bunun yanında Okul Öncesi Öğretmeni adaylarının 83 (%36,7)'ü iç denetim odağına sahipken 143 (%63,3)'ünün de dış denetim odağına sahip oldukları saptanmıştır. Ayrıca, Etik Olmayan Bilgisayar Kullanım Davranışları Ölçeği'nin alt boyuları ile Schwartz Değerler Ölçeği'nin alt boyutları arasındaki ilişkilerin genel olarak negatif yönde olduğu ve Okul Öncesi Öğretmen adaylarının birey düzeyi değer tiplerinden aldıkları puanlar arttıkça etik olmayan bilişim teknolojileri kullanım davranışlarının azaldığı görülmüştür.Okul Öncesi Öğretmeni adaylarının birey düzeyi değer tiplerine göre değer önceliklerinde denetim odağı ve cinsiyete göre gruplar açısından istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık bulunmazken; aile tipine göre `İyiliksever`, `Evrenselcilik`, `Güvenlik`, `Geleneksellik`, `Başarı` ve `Uyma` değer tiplerinde, bilgisayar sahipliğine göre sadece `Hazcılık` değer tipinde, bilgisayar kullanım düzeyine göre tüm değer tiplerinde, internet sahipliğine göre `İyiliksever`, `Evrenselcilik`, `Güvenlik`, `Geleneksellik`, `Başarı` ve `Uyma` değer tiplerinde, internet kullanım düzeyine göre `uyarılım` değer tipi dışındaki tüm değer tiplerinde, yerleşim yerine göre `Evrenselcilik`, `Özyönelim`, `Başarı`, `Güç`, `Uyarılım` ve `Hazcılık` değer tiplerinde, sınıf düzeyine göre ise `İyiliksever`, `Güvenlik`, `Özyönelim`, `Geleneksellik` ve `Güç` değer tiplerinde, barınma durumuna göre `Geleneksellik`, `Başarı` ve `Hazcılık` değer tiplerinde gruplar açısından istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık bulunmuştur. Okul Öncesi Öğretmeni adaylarının etik olmayan bilişim teknolojileri kullanım davranışlarınında ise denetim odağı, cinsiyet, aile tipi, bilgisayar sahipliği, bilgisayar kullanım düzeyi, internet sahipliği, sınıf düzeyi ve barınma durumuna göre gruplar açısından istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık bulunmazken; internet kullanım düzeyine göre sadece `Ağ doğruluğu` alt boyutunda, yerleşim yerine göre ise sadece `Toplumsal etki` alt boyutunda gruplar açısından istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık olduğu ortaya çıkmıştır. The general aim of this reasearch is to determine the Preschool teacher candidates' value priorities, unethical information technology use behaviors, locus of control, and to investigate the correlation between these variables. Besides, as part of this study, it is analized whether or not, the Preschool teacher candidates' value priorities and unethical information technology use behaviors differ according to locus of control, gender, family type, computer ownership, level of computer use, internet ownership, level of internet usage, settlement, grade level and housing situation. The study which is designed as relational survey model, was carried out with 226 Preschool teacher candidates, who studied in the spring semester of 2015-2016, in the Faculty of Education, at a university in the provincial centre of the city of Konya, Turkey. To collect the data of the study Preschool teacher candidates were conducted 3 different scales. To identify the value priorities of Preschool teacher candidates, `Schwartz's Value Survey`; to determine unethical information technology use behaviors, `Unethical Computer Using Behavior Scale` and to adjust their locus of control, `Rotter's Internal-External Locus of Control Scale` was used. Descriptive statistics, correlation analysis, independent sample t-test-for determining the differences between binary groups; Mann-Whitney U test, One-way ANOVA test- for determining the differences between groups which are more than two, and Kruskal-Wallis H test was used in the analysis of the data derived from Preschool teacher candidates.There search findings show that Preschool teacher candidates' first three value priorities are `Security`, `Benevolence` and `Universalism` while their unethical information technology use is very low. Moreover, it is found out that, 83 (%36,7) of the Preschool teacher candidates possess internal locus of control, while 143 (%63,3) of them possess external locus of control. It is also seen that the correlations between the sub-dimensions of `Unethical Computer Using Behavior Scale` and `Schwartz's Value Survey` are negative and as the Preschool teacher candidates' scores from individual level value type increase, their unethical information technology use behaviors decrease. In terms of locus of control and gender groups, it is concluded that there isn't a meaningful statistical difference in the value priorities of Preschool teacher candidates regarding individual level value type. Though there is a meaningful statistical difference between groups according to family type, in the value types of `benevolence`, `universalism`, `security`, `traditionalism`, `success` and `conformity`; according to computer ownership only in the value type of `hedonism`; according to level of computer use, in all the value types; according to internet ownership, in the value types of `benevolence`, `universalism`, `security`, `traditionalism`, `success` and `conformity`; according to level of internet usage, in all the value types except `stimulation`; according to settlement, in the value types of `universalism`, `self-direction`, `success`, `power`, `stimulation` and `hedonism`; according to grade level, in the value types of `benevolence`, `security`,`self-direction`, `traditionalism`and `power`, and according to housing situation, in the value types of `traditionalism`, `success`and `hedonism`.It is also seen that there isn't a meaningful statistical difference, in the unethical information technology use behaviors of Preschool teacher candidates in terms of groups regarding locus of control, gender, family type, computer ownership, level of computer use, internet ownership, grade level and housing situation. Yet, there is a meaningful statistical difference between groups only in terms of the `net integrity` sub-dimensions of the level of internet usage and the `social impact` sub-dimensions of settlement. 186

Bu çalışmada, ifade özgürlüğü bağlamında ahlaki çözülme ve söylem etkisi arasındaki ilişkide, sosyal (siyasal) grup kimliği, algılanan gruplar arası tehdit ve yetkecilik değişkenlerinin nasıl bir rol oynadığını incelemek amaçlanmaktadır. Bu amaçla, çalışmada iki ayrı araştırma gerçekleştirilmiştir. İlk çalışmada, ifade özgürlüğünün sınırlandırılmasına yönelik tutumların değerlendirilmesi amacıyla İfade Özgürlüğünün Sınırlandırılmasına Yönelik Tutumlar Ölçeği geliştirilmiştir. Bulgular, ölçme aracının psikometrik özellikler açısından uygun olduğunu göstermiştir. Deneysel çalışmada elde edilen bulgular, dış grup söz konusu olduğunda, ifade özgürlüğüne müdahale etme eğiliminin arttığına işaret etmektedir. MANOVA analizi sonuçlarına göre, sağ görüşlü katılımcıların sol görüşlü katılımcılara göre ahlaki eylemlerinden daha fazla suçluluk duydukları buna karşılık, sol siyasal görüşte olanların sağ siyasal ideolojiyi benimseyenlere göre ahlaki davranışlarından daha fazla gurur duydukları gözlenmiştir. Sağ siyasal görüş aynı zamanda ifade özgürlüğünün sınırlandırılmasını destekleme ve algılanan gruplararası tehditle ilişkili bulunmuştur. İfade özgürlüğüne müdahalede bulunanlarla karşılaştırıldığında ifade özgürlüğünü destekleyen katılımcılar, ahlaki eylemleriyle ilişkili olarak daha fazla gurur bildirmişlerdir. Sonuçlar, ahlaki çözülme üzerinde söylemin anlamlı bir etkiye sahip olmadığını göstermektedir, ancak niteliksel bulgular katılımcıların ahlaki eylem kararlarının söylem gerekçeleri ile meşrulaştırıldığına dikkat çekmektedir. Gerekçelerin aynı zamanda katılımcıların ahlaki duygularıyla (suçluluk, utanç, gurur ve kayıtsızlık) da ilişkili olduğu gözlenmektedir. This study aims to examine the roles of variables such as social (political) group identity, perceived intergroup threat and authoritarianism and their effects on moral disengagement (MD) and moral discourse in terms of freedom of expression. To this end, two separate studies were conducted as part of this research. In the first study, the Scale of Attitudes towards Restriction of Freedom of Expression was developed to evaluate the attitudes towards the restriction of freedom of expression. The findings reflected the usefulness of the tool in terms of its psychometrics features. The empirical findings suggest that when it comes to out-group, there is an increase in tendency to interfere in freedom of expression. According to MANOVA analysis results, politically conservative participants often feel more guilty about their actions than politically liberal participants. Further, left-leaning participants take pride in their moral behavior more than conservative participants. In addition, those participants who leaned more towards the right were found to support the restriction of freedom of expression and perceived intergroup threat. When compared with the ones interfering with the freedom of expression, the supporters of the freedom of expression were revealed to be more proud of their moral actions. The study findings further suggest that moral discourse do not have a significant effect on MD, yet qualitative findings showed that participants justify their decisions concerning moral actions through MD mechanisms in discourse. This reasoning was also found to be related to participants' moral emotions (guilt, shame, pride and indifference). 146

Allah, insana hem kötülük duygusunu hem de takvasını ilham etmiştir. Dolayısıyla insanın yaratılışdan sahip olduğu bir meleke olarak ahlak, iyi ya da kötü yönde değiştirilmeye müsait bir konumdadır. Allah tarafından iyi, güzel, temiz görülen davranışlar güzel ahlak; kötü ve çirkin sayılan fiiller ise kötü ahlak kapsamında değerlendirilmiştir. Ve bu ahlâkî davranışlar, sonuçları itibariyle cennetle mükâfatlandırma ya da cehennemle cezalandırma şeklinde uhrevî müeyyidelere bağlanmıştır. Açıklamaya çalışılan kıssalarda bu husus net şekilde görülmektedir.Bu çalışmada incelenen kıssalarda, Hz. Peygamber, iyi olana yöneltme ve kötülüklerden uzaklaştırma amacıyla kıssalar anlatmıştır. Açıklanan kıssaların tamamı Hz. Peygamber'in işaret ettiği ahlak ilkeleri ile dolu olup bu kıssaların bazısında insanlar, bazısında melekler, bazısında cin ve şeytanlar şahsiyet unsuru olarak ön plana çıkarken, bazısında ise hayvanlar kıssa kahramanı olarak karşımıza çıkmıştır.Bu kıssalarda Hz. Peygamber, ahlâkın temeli olan iffet, hayâ, sadâkat, şefkat ve merhamet, sabır ve metânet, ihlâs ve samimiyet, alçakgönüllük, anne ve babaya iyilik, gibi ahlaki ilkelere ve akrabalık bağlarını koparmama, selamlaşma, zor durumda kalmış olanlara borç verme, borcu da zamanında ödeme, insanlara ezâ ve sıkıntı veren şeyleri ortadan kaldırma, işçi haklarına riayet etme, cömertlik, kul hakkı yememe gibi beşeri ilişkilere dikkat çekmiş ve bunların da Allah rızası gözetilerek yapılması gerektiğine işaret etmiştir.Hz. Peygamber, kamu malına zarar verilmemesi ve onun zimmete geçirilmemesine, verilen vazifelerin zamanında ve kötüye kullanılmadan yapılmasına, sır tutmanın önemine işaret etmiştir. Kibrin, içkinin, intiharın, iftiranın, yalanın, zinanın, faizin haram olduğuna, satılan mallara hile karıştırılmaması gerektiğine, tüm bu sayılan kötü fiillerin yasaklandığını ve bunları yapanların âkıbetlerinin nasıl olduğunu kıssalar yoluyla anlatarak, kaçınılması gereken kötü ahlak ilkelerine işaret etmiştir. God has inspired in people a sense of both the righteous and the evil you. And so it is with the creation of morality as a faculty, is a suitable location to be changed for better or worse. good by God, nice, clean, good moral behavior seen; the bad and the ugly actions listed are assessed under bad morals. And this moral behavior, the results are bound to heaven as reward or penalize with the sanction otherworldly hell. studied in parables to explain this fact is seen clearly.We discussed and analyzed in this study parable Hz. The Prophet was well and good to point and tell stories in order to remove the evil. All of the studied stories Description Hz. People in some of these stories are filled with moral principles that the Prophet pointed out, the angels on some, while some of the demons and devils to the fore as a personality factor, while in some of the animals has emerged as a tale hero.This is the story of the Prophet. Prophet, chastity is the foundation of morality, twisting the testicles, loyalty, compassion, patience and firmness, sincerity, and sincerity, humility, mom and dad a favor, such as moral principles and kinship ties breakout to, greeting, lending to those who have a difficult situation, in a timely manner debt pay people to torment and distress that you eliminate, not respecting the workers' rights, generosity, like to eat the right to use drew attention to human relations and pointed out that all of them also needs to be done considering the sake of Allah.Hz. Prophet, to avoid damage to public property and its embezzled the necessity of not timely given the task to be carried out and abuse, has pointed out that it is important to keep secret. Arrogance, the drink, the suicide, the slander, lies, adultery, that interest is haram, should not be confused tricks of goods sold, all of these is the prohibition of bad acts and telling by how that parable on the end of that which is pointed to poor moral principles should be avoided. 187

Bu çalışmanın amacı okul öncesi dönemdeki çocukların bilişsel ve duygusal bakış açısı alma becerileri ile içselleştirme ve dışsallaştırma davranışları arasındaki ilişkide duygu düzenleme ve ahlaksal yargılamaların aracı rolünü incelemektir. Buna ek olarak, belirtilen değişkenlerin çocukların yaşı, cinsiyeti ve sosyoekonomik düzeye göre farklılaşıp farklılaşmadığı ele alınmıştır. 4-6 yaş aralığındaki 123 çocuğun ve ebeveynlerinin katıldığı bu çalışmada sosyoekonomik düzey annelerin eğitim durumuna göre düşük, orta ve yüksek olmak üzere üç alt grupta incelenmiştir. Çocuk uygulamalarında, bilişsel bakış açısı alma becerileri için Dağ Testi, Sally-Anne (1-2) ve Dondurmacı Görevleri; duygusal bakış açısı alma becerileri için Denham Duygu Anlama Görevi ve çocukların ahlak gelişimleri için araştırmacılar tarafından yazılan ahlaki ikilemler kullanılmıştır. Çocukların duygu düzenleme becerileri Duygu Düzenleme Ölçeği (DDÖ), ruhsal sorunları ise Hacettepe Ruhsal Uyum Ölçeği (HRUÖ) ile ebeveynler tarafından değerlendirilmiştir.Çalışmanın amaçlarını test etmek için varyans ve regresyon analizleri yapılmıştır. Bulgulara bakıldığında, çocukların bilişsel ve duygusal bakış açısı alma becerileri ve ahlaksal yargılamalarının yaş, cinsiyet ve sosyoekonomik düzeye göre anlamlı olarak değiştiği görülmüştür. Duygu düzenleme becerileri ve içselleştirme sorunları ise yalnızca sosyoekonomik düzeye göre farklılaşmaktadır. Demografik değişkenlere ilişkin bulgulara ek olarak, çocukların bilişsel ve duygusal bakış açısı alma becerilerinin onların ahlaksal ihlallerin altında yatan niyeti fark etmelerini olumlu yönde yordadığı bulunmuştur. Buna ek olarak, duygusal bakış açısı alma becerileri içselleştirme sorunlarını ters yönde yordamaktadır. Çocukların duygu düzenleme becerilerinin de onların hem içselleştirme hem de dışsallaştırma sorunlarını ters yönde yordadığı görülmektedir. Son olarak, bilişsel ve duygusal bakış açısı alma becerilerinin içselleştirme ve dışsallaştırma sorunları ile arasındaki ilişkide duygu düzenleme ve ahlaksal yargılamanın aracı rolü aracılık analizine ilişkin ölçütler karşılanmadığından test edilememiştir. Çalışmanın bulguları alanyazın ışığında tartışılmıştır. This study aimed to investigate the mediator role of emotion regulation and moral judgments in the relationship between cognitive and affective perspective-taking skills of children and their internalizing-externalizing problems. In addition, whether children show differences in these variables according to their age, gender and socioeconomic status was examined. This study consisted of 123 children aged between 4 and 6, and their parents. Considering socioeconomic status, there were three groups (low, middle and high) which was determined based on maternal education level. In the current study, Mountain Task, Sally-Anne Tasks (1-2), and Ice-Cream Task were used in order to measure children's theory of mind skills. Children's affective perspective-taking skills were assessed via Denham Emotion Understanding Task. In addition, children's moral development was examined with moral dilemmas written by researchers. Considering parent forms, Emotion Regulation Checklist (ERC) and Hacettepe Psychological Adaptation Scale were used in order to assess children's emotion regulation and problem behaviors, respectively. In order to examine aims of the study, variance and regression analysis were conducted. Findings indicated that children's cognitive and affective perspective-taking and moral judgments show differences according to age, gender and socioeconomic status, whereas emotion regulation skills and internalizing problems differ only in relation to socioeconomic status. In addition to findings about demographic variables, children's cognitive and affective perspective-taking skills positively predicted their awareness about the intention of moral transgressions. Moreover, affective perspective-taking skills negatively predicted internalizing problems. Also, emotion regulation negatively predicted internalizing and externalizing problems of children, too. Lastly, the mediator role of emotion regulation and moral judgments in the relationship between cognitive and affective perspective-taking skills of children and their internalizing-externalizing problems were not analyzed because criterion of mediator analysis did not meet. Results of the study were discussed in the light of the literature. 150

Hizmet sektöründe bulunan konaklama işletmelerinde, iş görenlerin kendi içindeki ilişkileri ve müşterilerle olan ilişkileri nedeniyle insan unsuru oldukça önemlidir. Buna paralel olarak, son yıllarda hızlı büyüme gösteren turizm sektöründe iş görenlerde etik tutum ve davranışlarının oluşması için örgütsel vatandaşlık davranışı rolü oldukça önemlidir.Bu çalışmanın amacı, Nevşehir ilinde faaliyet gösteren üç, dört ve beş yıldızlı konaklama işletmelerinde istihdam edilen iş görenlere ilişkin etik tutum ve davranışların ölçülmesi ve söz konusu bu etik tutum ve davranışların oluşmasında örgütsel vatandaşlığın rolünün ne derece etkisinin olduğunun belirlenmesidir. Bu amaçla Nevşehir ili merkez ilçelerinde faaliyet gösteren üç, dört ve beş yıldızlı konaklama işletmelerinde anket tekniği aracılığıyla veriler toplanmıştır. Anket formunda katılımcıların demografik özelliklerine, turizm sektöründe çalışma sürelerine ve iş memnuniyetlerine ilişkin sorular bulunmaktadır. Yapılan anket çalışması sonucunda elde edilen veriler, SPSS 20.0 programında frekans, aritmetik ortalama ve yüzde dağılımları hesaplanmış, değişkenler arasındaki ilişki incelenirken korelasyon ve regresyon analizi yapılmıştır. Uygulanan bu analizlere göre, araştırma örneklemini oluşturan konaklama işletmelerindeki iş görenlerin etik tutum ve davranışları ile örgütsel vatandaşlık davranışı arasında pozitif yönlü ve anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Yani iş görenlerin örgütsel vatandaşlık düzeyi arttıkça etik tutum ve davranışlarının da artacağı anlaşılmaktadır. The human factor is quite important in the accommodation businesses falling into the scope of service sector due to the employees' relations among themselves and with their clients. In parallel with this, organizational citizenship behaviour is crucial for the formation of ethical attitudes and behaviours on the employees working in service sector, a rapid growing sector in recent years.The aim of this study is to measure the ethical attitudes and behaviours regarding the employees who are employed in three, four and five-star accommodation businesses in the province of Nevşehir and to determine the extent of the effective role of the organizational citizenship in the formation of these ethical attitudes and behaviours. To this end, the date has been collected through the survey technique in the three, four and five-star accommodation businesses located in central districts of Nevşehir province. There are questions in the survey about the participants' demographic characteristics, their working periods in tourism sector and their work satisfaction. The frequency, arithmetic average and the percentage distributions of the date collected from the survey results has been calculated in SPSS 20.0 programme and the correlation and regression analysis is employed to observe the relationship between variables. According to these analyses, a positive and meaningful relationship is found out between the ethical attitudes and behaviours of the employees from accommodation businesses and organizational citizenship behaviour, which is constituing the research sample of this study. In other words, it is concluded that the more the degree of the organizational citizenship of the employees arises, the more their ethical attitudes and behaviours will increase. 286

Günümüzde en kolay ulaşılabilen, en yaygın kullanılan ve en etkili görsel ve işitsel kitle iletişim araçlarından olan 'Televizyon' ve 'Sinema', yaşam tarzımızı belirleyen, algılarımızı yönlendiren, tutum, değer ve davranışlarımızı etkileyen önemli bir güç; temel bir toplumsallaşma aracı ve yaşamımızın önemli bir parçası haline gelmiştir. Olduğu her yerde ve izleyen herkes de az ya da çok etki bırakan bu 'güç' en çok çocuklar ve gençler üzerinde tesir bırakmaktadır. Genelde toplumun özelde ise bireyin ahlaki gelişimi ve dini algısını biçimlendiren görsel medya, dini ilgi ve merakı yüksek olan ve dini şüphe ve sorgulamalardan kaçınmayan ergenler için daha önemli bir konuma sahiptir.Çalışmamız kavramsal teorik temellendirme ve alan araştırması olmak üzere iki kısımdan oluşmaktadır. Birinci bölümde ergenlik dönemi dini gelişim özellikleri, görsel medya ve görsel medyanın etkileri ele alınmıştır. İkinci bölümde ise konu ile ilgili hazırlanan anket ile Muş ilindeki 8 farklı liseden 753 öğrenci ile yapılan alan araştırmasında görsel medyanın ergenin din algısında ve ahlaki gelişiminde duygu, düşünce ve davranışlarını nasıl etkilediği, demografik özelliklerle incelenerek, tespit edilmeye çalışılmıştır.Sonuçlara göre; görsel medya ergenleri fizyolojik, psikolojik ve sosyolojik açıdan etkilemekte, olumlu bazı etkileri olmakla birlikte olumsuz birçok etkisi bulunmaktadır. Bu olumsuz etkileri gidermek için ailelerin, eğitimcilerin ve medya sektöründe çalışanların birlik olup hareket etmeleri elzemdir. Anahtar Sözcükler: Televizyon, Ergenlik, Din Algısı, Ahlaki Tutum Television and cinema, one of easily reached, commonly used and the most effective audio and visual mass media, an important power which determines our way of life, directs our perception, influence our attitudes, values and behaviour; have become a basic socialization tool and an important part of our life. This power which makes more or less impression on everywhere and on anyone who watches, mostly makes impression on children and teenagers. Visual media which generally forms moral development and religious perception of community while particularly it forms them for person, has more important place for teenagers who has religious interest and curiousity in high level and no avoidance of doubt and questioning religion.Our research consists of two parts which are conceptual theoretical justification and field study. In first part, religious development features during adolescence, visual media and impact of visual media are handled. In the second part, how visual media affect emotion, opinion and attitudes on religion perception and moral development of adolescent try to be identified with examination the demographic characteristics by survey about subject which consists of field study with 753 students from 8 different high school in Muş.According to results, visual media affects adolescent aspects of physiological, psychological and sociological. Not only positive effects but also negative effects it has. Families, aducators and employees in media sector should collaborate to overcome these negative effects.Keywords: Television, Adolescent, Perception of Religion, Moral Attitudes 148

İş dünyasında karşılaşılan ahlaki sorunlar ve bunların yol açtığı güvensizlik, istikrarsızlık ve itibar kaybı iş ahlakının işlemelerde birinci derecede önemsediği konular arasına girmiştir. İşletmelerin alacağı karar, tutum ve davranışlarda, ürün ve hizmetlerin üretiliş ve sunuluş biçiminde verimlilik, kârlılık ve kalite kadar iş ahlakı ilkeleri de dikkate alınmaya başlanmış olup, bu durum kamu sektöründe hizmet odaklı işletmeleri de etkilemiştir. Bu araştırma, insan kaynakları yönetiminde iş ahlakı uygulamalarının iş memnuniyetiyle ilişkisinin düşük performansı hangi yönde etkilediğini göstermek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Bu amaçla, TCDD'ye bağlı Marmaray kamu kurumunda çalışanlara anket uygulanmıştır. Araştırmada birçok veri elde edilmiş, buna göre performans yönetiminde etik uygulamaların iş tatminini artırıcı yönde, etik dışı uygulamaların ise negatif yönde etkilediği saptanmıştır. Ancak, insan kaynakları yönetiminde etik uygulamaları ile iş performansı arasında mutlak manada anlamlı bir ilişki görülememiştir. Bunun sebebi olarak, kamu sektöründe etkin bir performans değerlendirme sisteminin uygulanmayışı gösterilebilir. Araştırma sonucunda elde edilen çıkarımlar ve öneriler müzakere edilmiş ve araştırmanın kısıtlı yönleri incelenmiştir. Bu çalışma bundan sonra yazılacak tezlere özellikle kamu kuruluşlarında, yöneticilerin algılanan ahlaki tutumları ve çalışanların iş memnuniyeti arasındaki ilişkinin düşük performans üzerine etkisi konusunda kaynak sağlamayı amaçlamaktadır. The ethical problems faced in the business world and the insecurity, instability and loss of dignity caused due to them has rendered business ethics to be of greater importance in the recent years. Business ethics has come to be considered as much as productivity, profitability and quality for decision making processes, attitude and behaviour formation, and in the manufacturing of products and services. This situation has affected service oriented businesses as well. For this reason, a questionnaire form has been distributed to 400 workers of the public institution Marmaray, which is related to the TCDD (Turkish Republic State Railways). This research has been carried out in order to reveal how the practice of business ethics in human resource management affects work satisfaction and low performance. Plenty of data have been gathered and it has been detected that ethical practices affect work satisfaction in a positive way while non ethical practices affect it in a negative way. However, no absolutely significant relationship between ethical practices in human resources and work performance has been detected. The reason for this can be said to be the fact that an effective performance evaluation system is not used in the public sector. Implications and suggestions that come out of this research have been discussed and limitations have been reviewed. 144

Muhasebe mesleği ekonomik ve sosyal sorumluluk yönü ağır basan bir meslek olarak, son derece özel ve önemli bir meslek alanıdır. Mesleğin çok yönlü sorumluk gerektiren yapısı, meslek mensuplarının sahip olduğu niteliklerle birlikte, tutum, davranış ve düşüncelerinin de önemini büyük oranda arttırmaktadır. Bu kapsamda, muhasebe meslek mensuplarında işe bağlılık, çalışma ahlakı ve mesleki etik davranış olguları önemli olmaktadır. Bu olgular birbirlerini etkileme potansiyeli olan değişkenlerdir. Bu tez çalışmasında muhasebe meslek mensuplarında, işe bağlılık ile çalışma ahlakının mesleki etik davranış ve mesleki etik davranışın boyutları üstündeki etkilerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Ayrıca, muhasebe meslek mensupları arasında bu değişkenleri algılamada farklılık olup olmadığının tespiti de araştırmanın amaçlarındandır. Bu gayeyle, Marmara Bölgesi içinde bulunan muhasebe meslek odalarına kayıtlı 735 muhasebe meslek mensubundan anket yöntemiyle veri toplanmıştır.Yapısal eşitlik modeliyle (YEM) test edilen ilişkilere göre muhasebe meslek mensuplarında işe bağlılık ve çalışma ahlakının, mesleki etik davranışa pozitif ve doğrusal yönde etki ettiği belirlenmiştir. Ayrıca, işe bağlılık ve çalışma ahlakının, mesleki etik davranışın dürüstlük, mesleki yeterlilik, gizlilik ve mesleki davranış boyutlarına pozitif ve doğrusal yönde etki ettiği belirlenmiştir. Buna karşılık işe bağlılık, mesleki etik davranışın tarafsızlık boyutuna pozitif ve doğrusal yönde etki ederken; çalışma ahlakının, mesleki etik davranışın tarafsızlık boyutuyla ilişkisi belirlenememiştir.Anahtar Kelimeler: İşe bağlılık, çalışma ahlakı, muhasebe meslek etiği Accounting is a special and important profession with economic and social responsibilities. The job is structured with multi -layer responsibilities and therefore not just the qualifications of the professionals but also their attitudes, behaviors and thoughts gain importance. In this context, the work engagement, work morality and professional ethical behaviors become very significant. These variables also have a potential to affect one another.In this study, the aim is to determine the impact of the work engagement, work morality and professional ethical behaviors of professional accountants. Another objective of the study is to specify whether there is a difference between professional accountants in perception of these variables. For this purpose, various data was collected from 735 professionals accountants registered at Accountants Chamber of Marmara Region using the survey method. The structural equation modeling (SEM) has been used to evaluate the results and it is revealed that the work engagement and work morality affect the dimension of professional ethical behaviors in positive and linear direction. In addition, it is determined that the work engagement and work morality affects the integrity, professional competence, confidentiality and professional behavior dimensions of professional ethical behavior in positive and linear direction. Although the work engagement affects the objectivity dimension of professional ethical behavior in positive and linear direction, no significant relation is found between the work morality and the objectivity dimension of professional ethical behavior.Keywords: Work engagement, work morality, accounting professional ethics 202

Bu tez çalışması Etiyopya göç ve sığınma politikalarına yönelik etiko-politik iktidarın inşasını ele almaktadır. Yönetimsellik çalışmaları, günümüz modern politika yapım süreçlerinde etiko-politik iktidarı sorumluluk yükleyen, kolektif, toplumsallaştıran bir iktidar tipi olarak ele almaktadır. Etiko-politik iktidar, devletin ve diğer yönetimsel organların vatandaşlara refah sağlama sorumluluğunun, özellikle sorunlu addedilen göç, suç, hastalık ve güvenlik gibi alanlarda bireye ve toplumsal gruplara yüklenmesini hedeflemektedir. Bu çalışma etiko-politik iktidarın diskur ve pratiklerinin göç ve sığınma rejiminin Etiyopya'ya yönelik politika önerilerinde yeniden üretiliş biçimlerini ortaya koymaktadır. Bu çalışmada, küresel göç ve sığınma politikalarına dair raporlarda etiko-politik iktidarın inşasını anlamak için yönetimsellik çalışmaları literatüründen faydalanılmaktadır. Çalışmanın içerik analizi, Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği, Uluslararası Göç Örgütü ve Avrupa Komisyonu'nun göç ve sığınma konularında 2000 ve 2013 yılları arasında yayınladığı 38 yıllık raporu kapsamaktadır. Bu raporların yanı sıra çalışmada Etiyopya, Addis Ababa şehrinde yaşayan göçmenler, uluslararası organizasyonların ülke ofisleri ve bir yerel organizasyonla gerçekleştirilen toplam 11 mülakat da analiz edilmiştir. Çalışmada kapsanan rapor ve mülakatların içerik analizi yoluyla şu araştırma sorularının cevaplanması amaçlanmıştır: Etiyopya'ya yönelik küresel politika önerilerinde etiko-politik iktidar nasıl inşa edilmiştir? Etiko-politik paradigmanın Etiyopya'da göç ve sığınma politikalarının yönetimselliği üzerindeki yansımaları nelerdir? Çalışmanın bulguları, etiko-politik iktidarın Etiyopya göç ve sığınma politikalarını farklı düzeylerde etkilediğini ortaya koymaktadır. Etiyopya'ya, Küresel Kuzey'in Güney'deki `güvenli bölgesi` rolünün biçilmesi, neo-liberal politika önerilerinin bir yansıması olarak göçmenler ve göçmen toplulukları üzerinde artan kontrol ve gözetim, bu yansımaların farklı örnekleridir. Ayrıca, Batılı bir yönetimsellik tezinin politika önerileri, Etiyopya'da göç ve sığınmanın yönetimselliği konusunda devlete, göçmen gruplara ve göçmen bireylerin yaşantılarına etki eden bir kısım `öngörülemeyen sonuçlar` ortaya çıkarmaktadır. This dissertation deals with the construction of ethico-political paradigm for immigration and asylum policies in Ethiopia. Studies on governmentality have problematized the construction of ethico-political paradigm in modern day policy making as a means to create responsibilizing, collectivizing and socializing power (Rose, 1999). Ethico-political power aims to shift burden of states and other governmental bodies in welfare provision to individuals and communities especially on problematic issues such as immigration, crime, illness, and security control. This study unearths how discourses and practices of ethico-political paradigm are embedded and reproduced in global immigration and asylum policy propositions regarding Ethiopia. The dissertation draws from governmentality studies literature to understand construction of ethico-political discourse and rationalities in global policy documents on immigration and asylum. Analysis covers 38 documents limited to annual reports of three organizations UNHCR, IOM, and European Commission published between 2000 and 2013 and 11 interviews conducted with international organizations' country offices, local NGOs and undocumented migrants residing in Addis Ababa. Based on content analysis of these documents, this dissertation answers these questions: How is ethico-political paradigm constructed in global policy propositions for Ethiopia? And what are the reflections of ethico-political paradigm in governmentality of immigration and asylum in Ethiopia? The findings of the research reveal that ethico-political paradigm reflects on Ethiopia at differing levels such as positioning the country as `safe third country` of the Global North, strengthening of control over immigrants, increasing dependence on individual and community as a part of neo-liberal policy making. In addition, propositions of a western governmentality paradigm in Ethiopian context creates certain `uncalculated effects` on governmentality of immigration and asylum in Ethiopia affecting the state, migrant communities, and individuals. 314

Bu araştırmanın amacı, etik liderliğin, yaşın ve kıdemin işyerindeki etik dışı davranışlar üzerindeki etkisini incelemektir. Bu amaçla İstanbul ve Kocaeli illerinden farklı iş kollarında, ağırlıkta enerji, finans ve hizmet sektöründe, faaliyet gösteren 40 firmanın çalışanlarına (N=612) anket soruları yöneltilmiştir.Araştırmanın amacına yönelik oluşturulmuş hipotezler, SPSS programında çeşitli istatistik teknikleri kullanılarak analiz edilmiş ve çıkan sonuçlar yorumlanmıştır. Elde edilen bulgular incelendiğinde etik liderliğin, çalışanların etik dışı davranışlarına negatif yönde etki ettiği anlaşılmaktadır. Ancak, gerek yaşın gerekse kıdemin etik dışı davranışlara etkisi istatistiksel olarak anlamlı bulunamamıştır. Anahtar Kelimeler: Etik, Etik Liderlik, Etik Dışı Davranışlar, Yaş, Kıdem Thepurpose of this research is to examine the effect of ethical leadership, age and seniority on unethical behavior in the workplace. For this purpose, employees of 40 company were asked to complete a questionnaire (N = 612) which operating in the different business areas of Istanbul and Kocaeli mainly on the energy, finance and service sectors.Thehypothesesformedfor the purpose of research, was analyzed in SPSS software using various statistical techniques and the results are interpreted. According to the findings it is understood that ethical leadership has negative impact on the unethical behavior of employees. However, the impact of age as well as severance on unethical behavior statistically does not make sense. Keywords: Ethics, Leadership, Unethical Behavior, Age and Tenure 73

Bu çalışmada, Ortaöğretimde ve Meslek Liselerinde okutulan Din Kültürü veAhlak Bilgisi derslerinin meslek lisesinde okuyan öğrencilere iş ahlakı kazandırılmasınaetkisi araştırılmıştır. Bu amaçla hem okutulan ders kitapları incelenmiş hem de 12. Sınıföğrencilerine anket uygulanmıştır. Kullanılan ölçek iş dünyasında olan güncelproblemlerden yola çıkılarak hazırlanmıştır. Bu ölçekle öğrencilerin kişiselözelliklerinin, aile yapılarının, geleceğe ait planlarının ve DİKAB dersi ile ilgilitutumlarının iş ahlakı kazanmaya etkisinin farklılık gösterip göstermediği araştırılmıştır.Kullanılan ölçekte 11 tane kişisel, 33 tane de iş ahlakı ile ilgili madde bulunmaktadır.Araştırmanın evrenini, Erzurum'da faaliyet gösteren Atatürk Meslek ve TeknikAnadolu Lisesi ve Kazım Karabekir Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi öğrencilerioluşturmaktadır. Örneklem ise evrene dâhil olan bu iki okulda öğrenim gören 253 tane12.sınıf öğrencisidir. Araştırma verilerinin çözümlenmesinde, SPSS tekniği ile Faktöranalizi, t-Testi, Anova ve LSD çoklu karşılaştırma testi kullanılmıştır.Anahtar Kelimeler: İş Ahlakı, Meslek Lisesi, Din Eğitimi, Din Kültürü ve AhlakBilgisi. This study researched the acquisition of work ethic by middle school andvocational high school students as an effect of undertaking religious studies and valuesclasses (RSAV) students. The RSAV textbooks were analysed and students were givensurveys. The scale was prepared based on current issues professional world and 11personal ethics and 33 work ethics.The students' individual traits, family structure, future plans and their viewsabout RSAV classes were recorded to check if it had any effect on their acquisition ofwork ethic.The study's participants comprised of students from Ataturk Technical andVocational High School and Kazim Karabekir Vocational and Technical High School inErzurum. The sample includes 253 Year 12 students from both schools. Factor analysisthrough SPSS, the t-Test, Anova and LSD-heavy comparison tests was used for dataanalysis.Key words: work ethic, vocational high schools, religious education, religionstudies and values classes 123

İLKOKUL YÖNETİCİLERİNİN ÖRGÜTSEL ETİK DAVRANIŞLARININ ÖĞRETMENLERİN ÖRGÜTSEL BAĞLILIĞIYLA İLİŞKİSİGÜL, Cuma Ali Yüksek Lisans Tezi Eğitim Yönetimi, Teftişi, Planlaması ve EkonomisiDanışman: Yrd. Doç. Dr. Mahmut SAĞIRHaziran 2014, 103 + xiiAraştırmada; yönetici ve öğretmen görüşlerine göre ilkokul yöneticilerinin örgütsel etik davranışlarının öğretmenlerin örgütsel bağlılığıyla ilişki düzeyini ortaya çıkarmak amaçlanmıştır.Araştırmanın evrenini 2013-2014 Eğitim Öğretim yılında Adana İli Yüreğir İlçesi'nde bulunan 84 devlet ilkokulunda görev yapmakta olan 1304 yönetici ve öğretmen oluşturmaktadır. Araştırma evreninde yer alan 84 okul içerisinden `Basit Tesadüfi Örnekleme` yoluyla 12 okul belirlenmiştir. Araştırma nicel bir araştırmadır. Araştırmada; verileri toplamak için, Pehlivan (1997) tarafından geliştirilen `Eğitim Yöneticilerinin Etik Davaranışları` ile Allen ve Meyer (1997) tarafından geliştirilen `Örgütsel Bağlılık` ölçme aracı kullanılmıştır.Araştırmanın alt problemlerine ilişkin sonuçlar aşağıda özetlenmiştir.1.İlkokul yönetici ve öğretmenlerinin görüşleri, yöneticilerin örgütsel etik davranışlarına ilişkin `Tamamen Uygun` düzeyinde gerçekleşmiştir.2.İlkokul yöneticilerinin örgütsel etik davranışlarına ilişkin, yönetici ve öğretmenlerin görüşleri arasında; cinsiyet, yaş, öğrenim durumu ve mesleki kıdem değişkenine göre fark yokken, okulundaki görev süresi ve görev değişkenine göre anlamlı fark vardır.3.İlkokul yönetici ve öğretmenlerinin örgütsel bağlılığa ilişkin görüşleri `Kısmen Katılıyorum` düzeyinde gerçekleşmiştir.4.Öğretmenlerin örgütsel bağlılığına ilişkin, ilkokul yönetici ve öğretmenlerinin görüşleri arasında; cinsiyet, yaş ve öğrenim durumu değişkenine göre fark yokken, mesleki kıdem, okulundaki görev süresi ve görev değişkenine göre anlamlı fark vardır.5.İlkokullarda yöneticilerin örgütsel etik davranışları ile öğretmenlerin örgütsel bağlılığı arasında istatistiksel olarak orta düzeyde ve pozitif ilişki vardır.Anahtar kelimeler: İlkokul, Okul Yöneticisi, Öğretmen, Örgütsel Etik, Örgütsel Bağlılık. RELATİONSHİP BETWEEN ORGANİZATİONAL ETHİCAL BEHAVİORS AND ORGANİZATİONAL LOYALTY OF ELEMENTARY SCHOOL ADMİNİSTRATORS GÜL,Cuma Ali Post Graduate Thesıs Master's Degree Thesıs Thesıs Advısor: Asst. Prof. Dr. Mahmut SAĞIR June 2014, 103 + xiiIn this research, according to the elementary school administrators and teachers' opinions. it is aimed to reveal the effect of elementary school administrators' organizational ethical behavior on the level of the teachers' organizational commitment The study population constitues in 1304 administrators and 84 teachers serving in public schoos siyuating in the city Adana province, Yüreğir in 2013-2014 Academic Year 12 schools have been determined within 84 schools taking part in the research population through the simple random sampling The Research is quantitative research .In the study., in order to collect data measuring tools such as ' Education Administrators' Ethical Behavior 'developed by Pehlivan(1997) and' Organizational Commitment'. have been used.Results related with the bottom problems of the research are summarized below 1. Elementary school administrator and teachers ' opinions are on the level of Completely Appropriate for the administrators' organizational ethical behaviour.2. Where as elementary school teachers, administrators', opinions related with administrators' organizational ethical behaviours do not change according to the gender, age, education level and occupational seniority .; there is a meaningful difference according to their occupational tenure and variabilities at their school.3. Elementary school administrator and teachers' opinions on teachers' organizational commitment are on the level of Partly Agree 4. Where as elementary school teachers, administrators' opinions related with teachers ' organizational commitment do not change according to the gender, age, education level and occupational seniority.; there is a meaningful difference according to their occupational tenure and variabilities at their school.5. There is a statistically moderate and positive relationship. between the administrators' organizational ethical behaviours and teachers' organizational commitment in elementary schools, Key Word: Elementary school, Administrator, Teacher, Organizational ethic and Organizational commitment in 118

Bu çalışmada, Aristoteles ahlak felsefesindeki ahlaklı davranışın temelinin bilgi ve mantık zemininde olduğu gösterilmeye çalışıldı. Bu amaçla, ilk olarak, giriş bölümünde Aristoteles ahlak felsefesinin genel görünümü ve Aristoteles öncesi ahlak felsefesi ele alındıktan sonra birinci bölümde Aristoteles bilgi felsefesi ile ahlak felsefesi ilişkilendirilerek ele alındı. Ayrıca bu bölümde Aristoteles ahlak felsefesindeki bilgi ile alakalı yerlere değinilerek Aristoteles'in ahlak üzerine olan bilgi temelli düşüncelerine yer verildi. İkinci bölümde Aristoteles'in mantık düşüncesi ahlak felsefesi bağlamında değerlendirildikten sonra üçüncü bölümde ise Aristoteles ahlak felsefesindeki ahlaklı davranış süreci tek bir bakış açısında ele alındı. Bu süreci işlerken, Aristoteles mantık anlayışındaki tasım öğretisinin ilk iki öncülü bilgi ve sonuç öncülü eylem olarak gösterildi.Anahtar Kelimeler: Eylem, bilgi, mantık In this study, it was attempted to indicate that the moral of Aristotle's ethics bases on knowledge and logic. For this aim, firstly, the general view of Aristotle's ethics and ethics prior to Aristotle were discussed in introduction chapter and then Aristotle's epistemology and ethics were discussed by linking together. Also, Aristotle's ideas depend on knowledge were presented by addressing the related ideas in Aristotle's ethics. In chapter two and three, Aristotle's logic was evaluated in the context of his ethics and the process of moral behavior was discussed in a point of view, respectively. The first two premises of Syllogism doctrine in Aristotle's logic and the conclusion premise were shown as episteme and action, respectively.Key words: Action, knowledge, logic. 120

Bu araştırma, ilkokul öğrencilerinin dini ve ahlaki tutumlarının oluşmasında anne ve babanın rolünü ortaya koymak amacıyla, 2012-2013 eğitim ve öğretim yılında Şırnak ilinde tesadüfi örneklem yoluyla seçilen 10 farklı ilkokulda öğrenim gören toplam 500, 3. ve 4. sınıf öğrencilerinden oluşan örneklem grubu üzerinde gerçekleştirilmiş betimsel bir çalışmadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak anket tekniği kullanılmıştır. Anket formu 62 maddeden oluşmaktadır. Bunların 12 tanesi öğrencilerin dini ve ahlaki tutumlarını etkilediği düşünülen bağımsız değişkenlerden, geri kalan diğer maddeler ise öğrencilerin inanç, ibadet ve ahlaki tutumları ile anne babanın çocuğuna dini ve ahlaki eğitim verme düzeyini belirleyen değişkenlerden meydana gelmektedir. Anketten elde edilen veriler, SPSS 15.0 İstatistik Programı ile analiz edilmiştir.Çalışma; Giriş, Teorik Çerçeve, Bulgular ve Yorumlar, Sonuç ve Öneriler olmak üzere 4 bölümden oluşmaktadır. Giriş bölümünde araştırmanın problemi, amacı, önemi, denenceleri, sınırlılıkları, modeli, evren ve örneklemi hakkında bilgiler verilmektedir. Teorik çerçeve bölümünde araştırmanın temel kavramları olan din, dini tutum, ahlak, gelişim ve çocukluk kavramları ele alınmış, çocukluk dönemi gelişim özellikleri incelenmiştir. Bulgular ve yorumlar bölümünde, araştırma sonucu elde edilen bulgular ve bunlara bağlı olarak yapılan yorumlar bulunmaktadır. Sonuç ve öneriler bölümünde ise çalışmanın denenceleri değerlendirilmiş, bazı öneriler getirilmiştir. Araştırma sonuçlarına bakarak, öğrencilerin kişisel özelliklerinin dini ve ahlaki tutumlarında çok fazla etkili olmadığını; anne, baba ve yerleşim yeri gibi çevresel faktörlerin öğrenciler üzerinde daha etkili olduğunu söyleyebiliriz. Özellikle anne babanın çocuğun din eğitimiyle ilgilenmesinin, öğrencilerin dini ve ahlaki tutumlarında en etkili faktör olduğu görülmektedir.Anahtar Kelimeler: Din, Ahlak, Dini Tutum, Ahlaki Tutum, Din Eğitim This study is a descriptive research implemented on a sample group consisting of third and fourth class students which are in total five hundred and study in ten different primary schools chosen through random sample in 2013-2014 school year in Şırnak to present the roles of parents in forming the religious and moral attitudes of primary school students.In this study, questionnaire technique has been used as data collection tool. Questionnaire form consists of sixty-two items. Twelve of these consist of independent variables thought that they affect religious and moral attitudes of students and the rest items include the students' belief, worship and moral attitudes and variables determining that parents train the child in terms of religious and moral. Data acquired from survey have been analyzed with SPSS 15.0 statistic programme.The study consists of four parts with introduction, theoretical framework, findings and comments, conclusion and suggestions. In introduction part, information about the problem, the aim, the importance, the hypothesis, the limitations, the model, the universe and the sample of survey is given. In theoretical framework part, religious, religious attitude, moral, growing and childhood which are basic concepts are come up and growing features in childhood period have been analyzed. In findings and comments, there are findings acquired in research result and comments depending on these ones. In conclusion and suggestions part, the hypothesis of study has been evaluated and some proposals have been brought forward.By looking at the study's results, we can say that students' personal characteristics don't influence on forming the religious and moral attitudes very much, but environmental factors like parents and settlement influence on students much more. Especially it is seen that the dealing with religious education of parents is the most important factor on religious and moral attitudes.Key Words: Religion, Moral, Religious Attitude, Moral Attitude, Religion Education. 169

Bu çalışmanın amacı ilk ve orta dereceli devlet okullarında çalışan öğretmenlerin okul paydaşları, öğrenci, iş arkadaşı, veli ve okul yöneticileri, için kendi ahlaki kararlarından vazgeçip geçmeyeceklerini anlamaktır. Bununla beraber öğretmenlerin kişisel ahlaki pozisyonları kontrol edilerek, demografik değişkenlerin, cinsiyet, mesleki hizmet süresi ve çalıştığı okul seviyesi, öğretmenlerin ahlaki kararlarından vazgeçmelerinde bir etkisinin olup olmadığını incelemektir.Öncelikle, her okul düzeyinden 176 öğretmenin katılımıyla Etik Pozisyon Anketi (Forsyth, 1980) ve Ahlaki Kararlara Aykırı Davranmaya Açıklık (AKADA) ölçeğinin geçerlilik ve güvenirliliklerini anlamaya yönelik bir pilot çalışma gerçekleştirilmiştir. Etik Pozisyon ölçeğinden sekiz maddenin çıkarılması ile hem açıklayıcı hem de doğrulayıcı faktör analizleri, geçerlilik ve güvenirlilik açısından destekleyici sonuçlar göstermiştir. AKADA ölçeğinin açıklayıcı faktör analizinden sonra, ölçme modelinin değerlendirilmesi Partial Least Square – yapısal eşitlik modelleme tekniği ile gerçekleştirilmiştir. Her iki analiz sonuçları da AKADA ölçeği geçerliliği ve güvenirliği için destekleyici niteliktedir.Betimsel karşılaştırma araştırması deseni şeklinde tasarlanmış olan asıl çalışmaya Ankara ilinde dokuz farklı ilçede ve 111 devlet okulda görev yapan 540 öğretmen katılmıştır, ancak elde edilen anketlerin 508 tanesinin kullanılabilecek düzeydeviiolduğu değerlendirilmiştir. Verilerin elde edilmesinde, iki farklı ölçekten ve demografik değişkenler hakkında bilgi edinmeye yönelik bir bölümden oluşan envanter kullanılmıştır. İlk ölçek, ahlaki kararlara aykırı davranmaya açıklığı (AKADA) ölçmek amacı ile bu çalışmada geliştirilmiştir. Öğretmenlerin idealizm ve rölativizm düzeylerini ölçmek için kullanılan Etik Pozisyon Ölçeği (EPÖ) ise Forsyth (1980) tarafından geliştirilirmiş olup Marta v.d. (2012) tarafından Türkçeye çevrilmiştir.Veri analizinde, hem betimsel hem de çıkarımsal istatistik teknikleri kullanılmıştır. Etik pozisyon ölçeği için hem açıklayıcı faktör analizi hem de doğrulayıcı faktör analizi yapılmıştır. AKADA ölçeği içinse hem açıklayıcı faktör analizi hem de PLS-SEM kullanılmıştır. Betimsel ve çıkarımsal istatistikler ile açıklayıcı faktör analizi için IBM SPSS 22 istatistiksel paket programı kullanılmıştır. EPÖ ölçeğinin doğrulayıcı faktör analizi için AMOS 18 istatistiksel paket programı kullanılmıştır. Son olarak AKADA ölçeğinin ölçüm modelinin değerlendirilmesi için ise SMART PLS 2.0 istatistik programı kullanılmıştır.Asıl çalışmanın sonuçları, her ne kadar çok yüksek olmasa da, hem ahlaki anlamda yüksek yoğunluklu hem de düşük yoğunluklu durumlarda bile öğretmenlerin, paydaşlar için, kendi ahlaki kararlarına aykırı hareket edebileceklerini göstermiştir. Öğretmenlerin idealizm ve rölativizm değerleri kontrol edilerek, cinsiyet, hizmet süresi ve okul düzeyine göre AKADA düzeylerinde anlamlı bir farkla karşılaşılmamıştır. Bununla beraber, öğretmenlerin idealizm ve rölativizm düzeylerinin ahlaki değerlerine aykırı davranmaya açıklıkları üzerinde etkisi olduğu görülmüştür. Bu bulgu, ahlaki anlamda ciddi derecede tartışmaya açık davranışların bile öğretmenler tarafından nadir durumlarda gösterilebileceğine işaret etmektedir. Eğitim sisteminde karar verici pozisyonda bulunanların, öğretmenlerin aslında düşündüklerinden çok daha farklı davranabileceklerinin farkında olmaları tavsiye edilebilir.Anahtar Kelimeler: Ahlaki kararlara aykırı davranma, paydaş etkisi, ahlaki yoğunluk, etik yönelim The purpose of this study was to understand if teachers in Turkish public school violate their ethical decisions for the sake of stakeholders; namely, students, colleagues, parents and managers. Additionally, the impact of the demographic variables, gender, years of employment, and the level of the organization was investigated after controlling for the effect of the personal moral philosophy orientations.A pilot study with 176 teachers from all level of the public schools was conducted to understand the validity and reliability of the Ethics Position Questionnaire (EPQ) scale (Forsyth, 1980) and Openness to Violation of Ethical Decisions scale (OVED). After removing eight items of EPQ scale, exploratory and confirmatory factor analyses revealed satisfactory results for reliability and validity of the scale. After conducting exploratory factor analysis for OVED scale in the pilot study, partial least squares-structural equation modelling (PLS-SEM) was used for the evaluation of the OVED scale. Both of the results supported the validity and reliability for OVED scale for further analysis.The main study was designed as causal-comparative study, and the participants were comprised of 540 teachers from 111 public schools from nine different districts of Ankara Turkey. Yet, 508 of the completed inventories were suitable for the analysis.vIn order to collect the data, an inventory consisting of two scales plus a section consisting of questions for gathering demographic information from the teachers were used. The first scale, the openness to violation of ethical decisions for the sake of the stakeholders scale (OVED) was developed for this study. The second scale, Ethics Position Questionnaire (EPQ), which was developed by Forsyth (1980) and was translated into Turkish by Marta, Singhapakdi, Lee, Burnaz, Topcu, Atakan, and Ozkaracalar (2012) for measuring the teachers' idealism and relativism levels.Both descriptive and inferential statistics techniques were used for the data analysis.Exploratory factor analysis and confirmatory factor analysis were used for EPQ. For the OVED scale exploratory factor analysis and PLS-SEM were conducted. IBM SPSS Statistics 22 was used for descriptive and inferential statistics techniques and for exploratory factor analysis. For confirmatory factor analysis of EPQ, AMOS 18 was used. Finally, for the OVED scale measurement model evaluation SMART PLS 2.0 was used.Results of main study revealed that teachers may violate their own ethical decision for the sake of the stakeholders, both in morally high and low intense conditions. After controlling for the impact of ethical positions, no significant change was found for the OVED scale scores with regard to gender, years of employment, and level of the organizations. However, idealism and relativism levels of teachers showed significant effect on teachers' openness to violation of their ethical decisions. These findings suggest that in rare conditions, teachers may perform something unethical for the stakeholders even if they feel that the act in question involves high degree of moral intensity. It is advisable for decision makers in educational system to be aware that teachers may behave very differently than what they actually believe right.Key words: Violation of ethical decisions, stakeholder impact, moral intensity dimensions, ethical orientation. 180

Bu çalışma Sivas ili Gürün ilçesinde bulunan Gürün 80. Yıl Yatılı Bölge Ortaokulu yurdunda kalan kız ve erkek öğrencilerin demografik bilgilerini, dinî yapılarını, dinî ve ahlâkî sorunlarını karşılaştırmalı olarak inceleyen bir araştırmadır. Araştırmanın örneklem grubunu Gürün 80. Yıl Yatılı Bölge Ortaokulu yurdunda kalan 30'u kız, 27'si erkek olmak üzere 57 öğrenci oluşturmaktadır. Çalışmanın Giriş bölümü; araştırmanın problemi, hipotez, araştırmanın amacı ve önemi, araştırmanın kapsamı ve sınırlılıkları, araştırmanın yöntemi, araştırmanın evreni ve örneklemi, bulguların analizi ve sayıltılardan oluşmaktadır. Çalışmanın birinci bölümünde din, din eğitimi, dindarlık, ahlâk, dinî davranış, yatılı bölge ortaokulu, yatılı öğrenci gibi temel kavramlara yer verilmiştir. Ayrıca bu bölümde Sivas ili Gürün ilçesi hakkında genel bilgilere, araştırma yapılan okul hakkında genel bilgilere ve yatılı öğrencilerin günlük yaşamları hakkında bilgilere de yer verilmiştir.Çalışmanın ikinci bölümünde yatılı öğrencilerin dinî inanç ve tutumlarının oluşumunda ve gelişmesinde etkili olan faktörler olan irsiyet, aile, çevre ve okul faktörleri üzerinde durulmuştur.Son olarak araştırmanın üçüncü bölümünde ise araştırmada elde edilen bulgular ve yorumları, sonuçların özeti ve öneriler mevcuttur.Anahtar Sözcükler: Din, Din Eğitimi, Ahlâk, Dinî Tutum, Yatılı Öğrenciler This is a research that investigates comparatively the demographical characteristics, religious affiliations, religious and moral problems of the girls and boys who are the boarders of Gürün 80. Yıl Boarding School. 30 girls and 27 boys and in all 57 students who are the boarders of Gürün 80. Yıl Boarding School forms the sample group of the research. The introduction of the study consists of the problem of the research, hypothesis, aim and importance of the research, extent and limitedness of the research, method of the research, system and sample of the research, analysis of the evidences and supposition. Religion, religious education, piety, morality, religious behaviour, boarding school and boarders are mentioned in the first chapter. Also general information about Sivas, Gürün, the school in the research and the daily life of the boarders are mentioned in this chapter.The factors that are effective in formation and development of religious belief and attitude as heredity, family, environment and school are emphasized in the second chapter.Finally acquired evidences and interpretations in the research, summary of the outcomes and suggestions exist in the third chapter.Key Words: Religion, Religious Education, Morality, Religious Conducts, Boarders 141

GENEL BİLGİLERİsim ve Soyadı: Yasin UZUNAnabilim Dalı: Felsefe ve Din BilimleriProgramı: Din EğitimiTez Danışmanı: Prof. Dr. Mustafa UstaTez Türü ve Tarihi: Doktora – Ocak 2014Anahtar Kelimeler: Din Öğretimi, Empati Becerisi, Ahlaki Tutum DüzeyiÖZETDİN ÖĞRETİMİNDE EMPATİ BECERİSİNE DAYALI ÖĞRETİM YÖNTEM VE TEKNİKLERİNİN KULLANILMASIBu araştırmada, empatinin din öğretiminde kullanılabilir bir yöntem olduğu araştırılmıştır. Araştırmanın amacı, empati kavramını bir din öğretim yöntemi olarak ele almak, ahlak öğretiminde kullanılabilir bir yöntem olduğunu ortaya koymak ve bu yöntemin öğrencilerin ahlaki tutum düzeylerine olan etkisini araştırmaktır. Araştırmada, empati becerisine dayalı öğretim yöntem ve tekniklerinin uygulandığı sınıftaki öğrencilerin ahlaki tutum düzeyleri ile geleneksel öğretim yöntem ve tekniklerin uygulandığı sınıftaki öğrencilerin ahlaki tutum düzeyleri bazı kişisel değişkenler ile incelenmiştir. Deneysel çalışma, 2011 yılında, İstanbul’un Gaziosmanpaşa ilçesindeki Karlıtepe Ortaokulu’nda 6. Sınıfta öğrenim gören 83 öğrenci üzerinde yürütülmüştür. Araştırmanın verileri, Kişisel Bilgi Envanteri, Çocuklar İçin Empati Beceri Ölçeği ve Ahlaki Tutum Ölçeği ile toplanmıştır. Ölçekler öğrencilere uygulamadan önce ön test, uygulamadan sonra son test olarak uygulanmıştır. Verilerin istatistiksel analizi SPSS programı kullanılarak, varyans analizi, t-testi ve Scheffe testleri ile yapılmıştır.Teorik inceleme sonucunda, empatinin İslami literatürde değinilen önemli bir kavram ve din ile ahlak öğretiminde kullanılabilir bir yöntem olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca empati becerisine dayalı etkinliklerin, öğrencilerin ahlaki bilinç, duygu ve davranış düzeyini etkileyen önemli bir faktör olduğu sonucuna varılmıştır. Deneysel çalışmada elde edilen bulgular sonucunda ise empati becerisine dayalı öğretim yöntem ve tekniklerinin, öğrencilerin ahlaki tutum düzeylerine olumlu yönde katkı sağladığı sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca akademik başarı, coğrafi köken, aile tutumları, kardeş sayıları, aile gelir düzeyi ve empati becerisi gibi değişkenlerin, öğrencilerin ahlaki tutum düzeylerini etkileyen önemli faktörler oldukları sonucuna varılmıştır.GENERAL KNOWLEDGEName and Surname: Yasin UZUNField: Philosophy and Religious SciencesProgramme: Religion EducationSupervisor: Professor Mustafa USTADegree Awarded and Date: Doctorate – January 2014Keywords: Religious Education, Empathy Skill, Moral Behavior LevelABSTRACTUSE OF EDUCATIONAL METHODS AND TECHNIQUES WHICH ARE BASED ON EMPATHY SKILLS AT RELIGION TEACHINGIn this paper, it has been researched whether empathy is an applicable method in religious education. The objective of this research is to examine concept of empathy as a teaching method in religious education, prove that it is an applicable method for moral education and research the impact of method on moral behavior levels of students. In the research, moral behavior levels of students in the class where empathy skill-based teaching method and techniques have been practiced and moral behavior levels of students in the class where traditional teaching method and techniques have been practiced have been examined taking into account some personal variables. Experimental study was conducted on 83 students attending 6th grade of Karlitepe Secondary School in Gaziosmanpasa district of Istanbul. The data of study was collected by means of Personal Information Inventory, Empathy Skill Scale for Children and Moral Behavior Scale. The scales were applied to children as pre-test before practice and post-test after the practice. Statistical analysis of data was undertaken by means of using SPSS program, variance analysis, t-test and Scheffe tests. As a consequence of theoretical examination, it has been concluded that empathy is an important concept referred in Islamic literature and an applicable method which can be benefitted in religious and moral education. Furthermore, it has also been concluded that empathy skill-based activities are significant factors affecting moral awareness, emotion and behavior levels of students. As a result of findings obtained during experimental study, it was understood that empathy skill-based teaching methods and techniques contributes in a positive way into moral behavior levels of students. Additionally, it was found that variables such as academic success, geographical origin, family behaviors, number of siblings, income level of family, and empathy skill are substantial factors affecting moral behavior levels of students.

Bu çalışmada üniversite öğrencilerinin ahlâka dair konuşurken, ahlâkı nasıl anlamlandırdıkları konumlandırma teorisi çerçevesinde, özne konumları incelenerek ele alınmıştır. Bu çerçevede, üniversite öğrencilerinin etkileşimdeki konuşmalarda ne türden konumlandırma stratejileri kullandıkları ve bu konumlandırma stratejileri ile ne el etmeye çalıştıkları incelenmiştir.Çalışmanın katılımcılarını İstanbul?da üniversitelerin farklı bölümlerinde öğrenim gören 8 kadın, 7 erkek olmak üzere toplam 15 öğrenci oluşturmuştur. Kendilerini ideolojik olarak farklı şekillerde tanımlayan bu öğrenciler ile her birinde en az 3 kişi olmak üzere toplam 4 odak grup görüşmesi yapılmıştır. Yapılan görüşmeler söylem analizi ile analiz edilmiştir.Yapılan analizler sonucunda katılımcıların üç temel başlık altında sınıflandırılabilecek stratejiler kullanarak konum aldıkları görülmüştür. İlk olarak, katılımcıların ahlâka dair konuşurken, yaptıkları eylemlerin sorumluluğunu almaları gerektiğinde bu sorumluluğu farklı stratejiler kullanıp kendilerinin dışında tutacak şekilde konum aldıkları görülmüştür. İkinci olarak, katılımcıların ahlâki olup olmadığına dair konuştukları eylemlerin kendilerine sağladığı menfaat üzerinden konum aldıkları tespit edilmiştir. Son olarak katılımcıların konuşma içerisinde hem yaptıkları eylemi hem de bu eylemdeki failliklerini farklı konumlandırma stratejileri kullanıp muğlaklaştırarak konum aldıkları görülmüştür. Bütün bu bulgular neticesinde, kişinin kendisinin merkezde olduğu, ahlâkın ve ahlâki olanın ise araçsallaştırıldığı bir anlam inşasının ortaya konulduğunu söylemek mümkündür.Anahtar Kelimler: Ahlâk, ahlâk söylemi, söylemsel psikoloji, konumlandırma teorisi, söylem analizi In this study, how the university students consider the morality in their talking about it is approached by examining the subject positioning in terms of the positioning theory. In that sense, what kind of positioning strategies the university students have utilised and what they have wished to acquire with these strategies in talk-in-interaction are examined as well.The participants of the study consist of 8 women and 7 men, in total 15 people, who are educated in various departments at the universities in Istanbul. With these students who define themselves ideologically diverse, 4 focus groups ?compromise at least 3 components- interviews were held. And these interviews have been analysed with discourse analysis.In the end of the analyses it has been observed that the participants have positioned themselves by utilising strategies that can be categorised under three main topics. First of all, on talking about the morality, when they are to take the responsibilities of the actions they have done, the participants have been observed to position themselves in a manner that they exclude those responsibilities from themselves by utilising different strategies. Secondly, it has been noted that the participants position themselves according to the benefits of the actions they opine whether it is moral or immoral. Terminally, the participants have been observed to position themselves by making both their actions and their activity in these actions obscure in their talking through utilising various positioning strategies. As a result of these findings, it would be possible to claim that there is a meaning construction set forth in which the individual takes place in the centre of it and the morality and which is moral are turned into mere instruments.Keywords: Morality, discourse of morality, discursive psychology, positioning theory, discourse analyses 203

Tatil dönemi, karar verme aşamasından, eve dönüşe kadar geçen ritüel bir süreç olarak düşünülmektedir. Bu düşünceden hareketle yapılan çalışmada, insanların bu özel anlarında eğlence ve haz odaklı sergiledikleri davranışlar inceleme konusu olmuştur. Çalışma kapsamında tatil dönemlerinde sergilenen eğlence ve haz odaklı davranışlar liminoid kelimesi ile ifade edilmiştir. Çalışmada, hem pozitivist hem de yorumlayıcı yaklaşımı içeren karma bir yaklaşım benimsenmiştir. Verilerin toplanmasında, katılımlı gözlem, yarı biçimlendirilmiş mülakat ve anket yöntemi kullanılmıştır. Bu çalışma kapsadığı süreye göre anlık, amacına göre ise keşfedici bir araştırmadır.Çalışmanın temel amacı, tatil dönemlerinde sergilenen liminoid davranışların belirlenmesi ve söz konusu davranışlar ile milliyet ve tatil türü arasında anlamlı bir farklılık olup olmadığının tespit edilmesidir. Bu temel amaç çerçevesinde, tatil dönemlerinde insanların davranış ve alışkanlıklarında görülen değişimin ve insanların tatil algısının, liminoid davranışlar düzeyinde incelenerek bir sentezinin yapılması ise araştırmanın alt amacını oluşturmaktadır. Bu araştırmanın sonucunda, tatil dönemine ilişkin beş tür (hazcılık, gizlilik, tolerans-kuralsızlık, kimliğinden sıyrılma, oyun-oyuncu,) liminoid davranış tespit edilmiştir. Bu davranış türlerinden hareketle; hazcı (hedonist) turist, gizli turist, hoşgörülü turist, kimliksiz turist ve oyuncu turist olmak üzere ?liminoid turist? kapsamında beş turist türü önerilmiştir. Yapılan analiz sonuçlarına göre, tatil dönemlerinde sergilenen liminoid davranışlar ile katılımcıların milliyeti ve katılımcıların tercih ettiği tatil türü arasında istatistiksel açıdan anlamlı bir farklılık olduğu tespit edilmiştir. Tatil dönemlerinde sergilenen liminoid davranışlar ile katılımcıların tatili algılayış biçimleri ve tatil dönemlerinde alışkanlıklarda yaşanan değişim arasında istatistiksel açıdan anlamlı bir ilişki olduğu tespit edilmiştir.Anahtar Kelimeler: Liminoid, Liminoid Davranış, Turist ve Tatil Psikolojisi, Turist Davranışı, Turizm A vacation period from the stage of the decision-making until return home is considered as a process of ritual. With this in mind the study investigates the entertainment and pleasure-oriented behaviors people exhibit on their holidays during this ritual process. In the study, the entertainment and pleasure-oriented behaviors exhibited on vacation periods are called as ?liminoid? term. In this study, a combined approach including positivist and interpretive approaches has been adopted. Field study, semi-structured interview and questionnaire methods were used for data collection. This is a cross-sectional study depending on the period of the study and it is also an exploratory study depending on the purpose of the study.The primary purpose of the study is to identify the liminoid behaviors exhibited on vacation periods by tourists and to discover whether there is a statistically significant difference between the liminoid behaviors and the nationality and the types of tourism. For the framework of that purpose, it is the sub-purpose of the study to synthetize the changes occured on vacation periods in people?s behaviors and habits and the vacation perceptions in terms of liminoid behaviors.As a result of this research, the five types of liminoid behaviors (hedonism, privacy, tolerance and anomaly, identity detachment, play-players) related to vacation periods have been identified. According to this classification, five types of tourists are suggested; hedonist, anonymous, permissive, faceless and player under ?liminoid tourist? concept. According to the results of the analyses, it is discovered that there is a statistically significant difference between the liminoid behaviors mentioned above and the nation of participants, and there is also a statistically significant difference between the liminoid behaviors and the type of tourism the participants choosed. Moreover, there is a statistically significant relationship between the liminoid behaviours exhibited on vacation periods and the vacation perceptions of the participants. There is also a statistically significant relationship between the liminoid behaviours exhibited on vacation periods and the changes in habits of the participants.Keywords: Liminoid, Liminoid Behaviour, Tourist Behaviour, Tourist and Vacation Psychology, Tourism 302

1839?1923 yılları arası Osmanlı'da ahlâk kitapları sayısının oldukça arttığı bir dönemdir. Bu dönem aralığındaki eserlerde ahlâkın tanımı, konusu, gayesi, dayandığı temel esaslar ve müeyyideler ile ahlâk terbiyesi hakkında detaylı bilgiler vardır. Ahlak terbiyesinde izlenmesi gereken metot ve yöntemlerle birlikte ahlâkî fazilet ve reziletler de detaylı bir şekilde ele alınmıştır.Öğretilen değerlerin davranışa dönüşmesine büyük önem veren Osmanlı ahlâkçıları kitaplarında, örnek şahsiyet olarak Hz. Peygamber (sav) başta olmak üzere peygamberlere, muhataplarını düşündürmek için soru-cevap usulüne, kazandırmak istedikleri değerlerin muhatapların zihninde daha kalıcı olması için zaman zaman hikâyelere yer vermişlerdir. Osmanlı ahlâkçıları ahlâkî terbiyenin korku ve dayakla değil, güzellikle ve ikna yolu ile muhataba kazandırılmasının önemini belirtirken, kişinin davranışlarının da itidal üzere olması gerektiğini ifade etmişlerdir. Osmanlı ahlâkçılarının ahlâk eğitimi hususunda üzerinde önemle durdukları bir konu da, ahlâk eğitiminin bütüncül bir karakter taşıması gerektiğidir. Buna göre, ahlâk eğitiminde aile-okul-çevre işbirliğine gitmeli, aile tarafından verilen terbiye okulda pekiştirilmeli ve toplum içinde uygulanmalıdır.Bireyin ahlâk terbiyesindeki görev ve sorumluluklarını nefsine, Yaratıcısına, topluma, ailesine, devletine ve diğer varlıklara karşı görev ve sorumluluklar olarak altı kısımda ele alan Osmanlı ahlâkçıları, bu görev ve sorumlulukların arka planına ise din olgusunu koymaktadırlar. Osmanlı ahlâkçılarının zikretmiş oldukları bazı faziletler, doğruluk, cömertlik, sabır, tevekkül, kanaat, yardımlaşma, merhamet ve sevgi iken, uzak durulması gerektiğini ifade ettikleri reziletlerden bazıları ise yalan, öfke, tembellik, cehalet, kibir, cimrilik, hırsızlık ve zulüm gibi kötü huylardır.Özetle, çalışmamızın konusunu 1839?1923 yılları arasında Osmanlı Devleti'ndeki ahlâk ilminin pratik kısmı yani ameli ahlâk oluşturmaktadır. Araştırmada ulaşılmak istenen asıl hedef; eğitim tarihi çalışmaları içerisinde bugüne kadar üzerinde yeterince durulmamış olan Osmanlı'da 1839?1923 yılları arasındaki ahlâk terbiyesini tasvir ve tahlil etmektir. Years between 1839-1923 are the period that number of books on moral subject had increased too much in the Ottoman. In the works of this period are detailed knowledge about moral?s definition, subject, purpose, essences and commands, and moral education. Moral virtues and corruptions with the methods and processes to be followed for moral education were also examined in detailed.Ottoman moral writers having seriously cared about practicing of taught virtues had given place to prophets as sample personalities (first of all to Hz. Muhammed sav), to way of question and respond for making related ones think, sometimes to stories for those virtues to be more effective. Ottoman moral writers had stated that moral education had to be given not by fear and beat but by mercy and persuasion, and also personal behaviors had to be judicious. One matter that Ottoman moral writers had worked on is that moral education must have an integrated character. Accordingly it must be gone to cooperation of family-school-environment, and education given by family must be reinforced in school and practiced in society.Ottoman moral writers who had considered in six parts the duty and responsibility of person in moral education as duty and responsibility to him/herself, to his/her creator, to society, to his/her family, to state and other lives, put the religion fact to background of those duty and responsibilities. While some of virtues which Ottoman moral writers had mentioned are rightness, generosity, patience, entrust, suffice, contribution, mercy and love; some of corruptions are bad humors as lie, anger, laziness, ignorance, arrogance, penury, theft and cruelty.In sum, the subject of our work is the practice part of moral education in the Ottoman Empire between 1839-1923. Basic purpose wanted to be reached is the definition and analyzing of moral education in the Ottoman Empire between 1839-1923 which hasn?t been examined enough in work of education history until today. 368

Çalışmanın amacı gıda mühendislerinin etik davranma niyetine etki eden faktörlerin ortaya konmasıdır. Bu amaçla Planlı Davranış Teorisi model olarak kullanılmış ve araştırmanın amacına uygun olarak geliştirilmiştir. TMMOB (Türk Mühendis ve Mimarlar Odaları Birliği) Gıda Mühendisleri Odası'na üye olan gıda mühendislerine uygulanan anketle, etik davranma niyeti davranışa yönelik tutumlar, sosyal ve ahlaki normlar, algılanan kontrol yetkisi ve yasal koşullar değişkenleri ile incelenmiştir. 634 katılımcıdan elde edilen verilerin analizi sonucunda ulaşılan bulgular, incelenen tüm değişkenlerin etik davranma niyetini öngördüğünü ortaya koymaktadır. Davranışa yönelik tutumlar, niyeti etkileyen değişkenler içerisinde en etkili unsur olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu sonuçlar gıda mühendislerinin etik davranma niyetini etkileyen faktörleri ortaya koymada Planlı Davranış Teorisinin uygun bir model olduğunu göstererek, gıda mühendislerine, gıda işletmesi sahiplerine ve yöneticilerine, gıda mühendislerini yetiştiren akademisyenlere ve ilgili kurum ve kuruluşlara önemli bilgiler sunmaktadır. The aim of this thesis is to indicate the factors that influence the ethical behavioral intention of food engineers. Therefore, the Theory of Planned Behavior is used as a model and extended for this thesis? purpose. Ethical behavioral intention is examined with attitudes toward behavior, social and moral norms, perceived control authority and legal conditions by a survey conducted to the food engineers registered in UCTEA (Union of Chambers of Turkish Engineers and Architects) Chamber of Food Engineers. Results obtained by the analysis of data from 634 participants indicate that, all variables predict ethical behavioral intention. Attitudes toward behavior happens to be the best predictor above all. These results indicate that the Theory of Planned Behavior is a suitable model for explaning the predictors of ethical behavioral intention, and present important information for food engineers, food plant owners and managers, academicians educating food engineers and related establishments and organizations. 132

Bu çalışma, Hucurât suresindeki ahlâkî kuralların tespiti ve anahtar kavramların tahlilini içermektedir. Ahlâkî kurallar, özelde sure bağlamında, genelde ise Kur?an bütünlüğünde ele alınmıştır. Beş bölümden oluşan bu çalışmanın giriş kısmını oluşturan birinci bölümünde, ilkin tezin konusu, amacı ve araştırmada takip edilecek metot üzerinde durulmuştur.İkinci bölümde, surenin genel özellikleri ve kavramsal çerçevesi çizilmiş olup, bu bağlamda surenin genel muhtevası, nüzûl ortamı ve muhtelif ayetlerin iniş sebeplerinden söz edilmiştir. Bu bölümdeki tespit ve değerlendirmeler sonucunda surenin sosyal birlikteliğe özel önem veren, asla ayrılık ve gayriliğe müsaade etmeyen bir anlatım içerisinde olduğu tespiti öne çıkarılmıştır. Üçüncü ve dördüncü bölümler çalışmanın ana gövdesini oluşturmaktadır. Bu iki bölümde, Allah ve rasûlüne karşı müminlerin tutum ve davranışları açısından bazı terbiye kuralları, ferdî ve toplumsal davranış hassasiyetleri ile kardeşlik vurgusu dile getirilmiştir. Ayrıca bu bölümlerde bir takım olumsuz davranışları ifade eden kavramların tahlili yapılmış; beşinci bölümde ise değerlendirme yer almıştır. Nazil olduğu zaman ve ortam göz önüne alındığında surenin konusu, o zamana kadar inen hükümlerin adeta derlenip toparlanarak Müslümanın özellikle sosyal yaşantısındaki ahlâkî uygulamalara dair açıklamalar ve yönlendirmelerden ibarettir.Anahtar Kelimeler: Hucurât, Ahlâk Prensipleri, Takvâ, Kardeşlik This work covers the determination of the moral principles and the analysis of some concepts in Chapter 49, ?Hujurat? (Lit. Inner Dwellings) of the Quran. Determination of the moral principles is made the context of the Chapter in particular and in the entire Quran in general. This work consists of five sections, first of which deals with the subject and purpose of the thesis as well as the methods that will be followed in the study. The second section provides the general features of the Chapter, together with a conceptual framework. In this context, it deals with overall contents of the Chapter, the revelation atmosphere and the causes of revelation of certain verses. Upon the analysis and determinations made in the second section, we conclude that the Chapter has a language that places a special emphasis on social association, without ever permitting separation and apartness of the individuals. The third and fourth section constitutes the main frame of the Chapter. This section provides certain rules of manners regarding the behaviors and conducts of the believers to Allah and to His Messenger, individual and social behavior sensitivities, and brotherhood among the believers. In addition, particular concepts expressing negativity in certain behaviors are also analyzed in this section. The fifth section provides a genesal review of the thesis.Given the conditions of the time and place in which it was revealed, the Chapter ?Hujurat? has the main objective of providing explanations and directions regarding the moral conducts of Muslims especially in their social life, by compiling the verses revealed until that time.Key Words: al-Hujurât (The private apartments, The principles of ethics, God consciousness/God-fearing, brotherhood 114

Bu tez, 1889 ve 1918 yılları arasında yayımlanmış geç dönem Osmanlı âdâb-ı mu'âşeret kitapları hakkındadır. Bu kitapları davranış literatürü olarak ele almakta ve bu literatürün ortaya çıkışını geç dönem Osmanlı toplumsal, siyasi ve kültürel atmosferi ve dünya bağlamında tartışmaktadır. Geç dönem Osmanlı âdâb-ı mu'âşeret kitaplarını her bir yazarın doğru davranış vizyonu olarak kapsam, içerik ve gündem açısından incelemektedir. Bu literatürü ve ortaya koyduğu doğru davranış biçimlerini çalışarak, Osmanlı entelektüellerinin değişim ve dönüşümü nasıl algıladıklarını, onunla nasıl yüzleştiklerini, uzlaştıklarını ve başettiklerini ortaya çıkarmayı amaçlamaktadır. Bu bağlamda ilk olarak âdâb-ı mu'âşeret kitaplarını farklılıkları ve ortak yanları itibariyle bir literatür olarak kavramsal çerçevede incelemektedir. Sonrasında ise bu kitapların hedef kitlesini nasıl tanımladığını ve giyimden ev hayatına ve sosyalleşme biçimlerine varıncaya kadar hayatın farklı alanlarını nasıl kurguladığını ortaya çıkarmaktadır. This dissertation is about late Ottoman etiquette (âdâb-ı mu?âşeret) books published between 1889 and 1918. It examines these books as behavioral literature and discusses the emergence of this literature within the late Ottoman socio-political and cultural milieu and contemporary world context. It analyses late Ottoman etiquette books in terms of context, content and agenda as the visions of proper behavior of each etiquette author. By studying this genre and the manners it introduced, this study aims to obtain insights into how contemporary men of letters understood, confronted, negotiated and coped with change and transformation and how they define Ottoman etiquette under different circumstances and situations. In this manner, firstly, it analyzes late Ottoman etiquette books as a literature with all its differences and common points within a conceptual framework. Then, it reveals how it defines its audience and delineates different realms of life from dress to domestic life to patterns of sociability. 428

Bu araştırmanın amacı, web tabanlı pazarlama yapan havayolu yolcu taşıma işletmelerinin etik davranışlarının havayolu tüketicileri açısından, pazarlama karması unsurlarına göre incelemektir. Web tabanlı pazarlama yapan havayolu yolcu taşıma işletmelerinin etik davranışları; ürün etiği, fiyat etiği, tutundurma etiği ve dağıtım etiği olarak dört farklı boyuttan oluşmaktadır. Çalışmanın kapsamına, Devlet Hava Meydanları İşletmesi Kayseri Havaalanı seyahat etmek üzere hazır bulunan 326 ve internet üzerinden katılan 134 havayolu tüketicisi dâhil edilmiştir. Araştırmada, nicel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Veri toplama aracı olarak, araştırma amacına uygun sonuçları elde etmek için analizlerde kullanılan veriyi sağlayan ve toplam 29 sorudan oluşan bir anket formu kullanılmıştır. Gerek katılımcılarla yüz yüze görüşerek gerekse çevrimiçi anket formu aracılığı ile elde edilen veriler, sosyal bilimlerde veri analizi yapmak için kullanılan `IBM SPSS Statistics 19' bilgisayar programı ile analiz edilmiştir. Çalışma sonucunda, web tabanlı pazarlama yapan havayolu yolcu taşıma işletmelerinin pazarlama faaliyetlerinde genel olarak etik ilkelere uyduğu tespit edilmiştir. Ayrıca, aynı havayolu ile uçuş sıklığının, havayolu tüketicilerini sık uçtukları havayolunun sadık müşterisi haline getirdiği belirlenmiştir.Anahtar Sözcükler: Web Tabanlı Pazarlama Etiği, Havayolu Yolcu Taşıma İşletmeleri, İnternet Kullanıcıları, Havayolu Tüketicileri Purpose of this research is to examine ethical attitudes of airline companies at web-based marketing from the point of view of airline consumers in accordance with the marketing mix. Ethical attitudes of airline companies at web-based marketing have four different dimensions which are product ethics, price ethics, promotion ethics and place ethics. 326 passengers waiting for their flight at General Directorate of State Airports Authority (DHMI) Kayseri Airport and 134 airline consumers attending online have been included in the scope of the research. Quantitative research methods were used in the research. A survey contains 29 questions was used as a data collection tool to obtain information that has been used during the analysis to get the results regarding the purpose of the research. Data obtained both by face to face meetings and by online survey method was analyzed by using ?IBM SPSS Statistics 19? which is a statistical analysis software package used in social sciences. As a result of the research, it is determined that airline companies which use web-based marketing follow the ethical principles in their marketing activities. Moreover, another result is that frequent flying by using the same airline company continuously makes consumers loyal to that same airline company.Key Words: Web-Based Marketing Ethics, Airline Companies, Internet Users, Airline Consumers 103

Bu araştırmanın amacı, üniversite öğrencilerilerinin annelerinden algıladıkları kabul ve kontrol ile ahlakimuhakeme düzeyleri arasındaki ilişkide, empati becerilerinin aracı ve biçimlendirici; kişilik özelliklerinin biçimlendirici etkisini incelemektir. Ayrıca, üniversite öğrencilerinin empati becerilerinin ve ahlaki muhakeme düzeylerinin, cinsiyete göre farklılaşıp farklılaşmadığı da incelenmiştir. Bu amaçla, yaş ortalamaları 20.1 olan 531 üniversite öğrencisine, ?Değerlerin Belirlenmesi Testi, ?Çocuk Yetiştirme Stilleri Ölçeği?, ?Kişiler Arası Tepkisellik İndeksi? ve ?Beş Faktör Kişilik Özellikleri Ölçeği? uygulanmıştır.Araştırmanın bulgularına göre, empati becerileri ve ahlaki muhakeme düzeylerinin, üniversite öğrencilerinin cinsiyetlerine göre anlamlı bir farklılık göstermediği ortaya çıkmıştır. Ayrıca, anneden algılanan kabul ve kontrol ile ahlaki muhakeme düzeyi arasındaki ilişkide, empati becerilerinin aracı bir etkisi olmadığı saptanmıştır. Buna ek olarak, anneden algılanan kabul ve kontrol ile ahlaki muhakeme düzeyi arasındaki ilişkide empati becerilerinin biçimlendirici etkisine bakıldığında, empatinin üç alt boyutunun bir arada bu ilişkiye biçimlendirici etkide bulunmadığı, ancak; empatinin kişisel sıkıntı alt boyutunun, bu ilişkide biçimlendirici etkisinin olduğu görülmüştür. Düşük kişisel sıkıntıya sahip üniversite öğrencilerinin anneden algıladıkları kabul yükseldikçe, ahlaki muhakemenin kişisel kazanç ve normların korunması şemalarını kullanımı da yükselmektedir. Ancak yüksek kişisel sıkıntıya sahip olan üniversite öğrencilerinde, anneden algılanan kabul yükseldikçe, kişisel kazanç ve normların korunması şemalarının kullanımında herhangi bir artış ortaya çıkmamaktadır. Bu bulgulara ek olarak, üniversite öğrencilerinin annelerinden algıladıkları kabul ve kontrol ile ahlaki muhakeme düzeyleri arasındaki ilişkide kişilik özelliklerinin biçimlendirici bir etkisinin olmadığı bulunmuştur.Araştırmanın bulguları literatürdeki çalışmaların bulguları karşılaştırılarak tartışılmıştır. The first purpose of the present study was to examine the effects of mediating and moderating role of empathy; moderating role of personality traits in relations between perceived child rearing styles and the level of moral reasoning. Furthermore, empathy and the level of moral reasoning were examined based on gender. The sample included 531 university students whose avarage of age is 20.1 and they completed ?Defining Issues Test?, ?Child Rearing Styles Scale?, ?Interpersonal Reactivity Index? and ?Five Factor Personality Traits Scale?.According to the findings of the research, it has been observed that empathy and the level of moral reasoning of university students do not differ significantly due to gender difference. Also, it has been found that empathy do not play a mediating role in relations between perceived acceptance and perceived control and the level of moral reasoning. When the moderating effect of empathy is looked into, it has been seen that the perceived acceptance and control and three sub empathy dimension altogether do not have a significant effect on moral reasoning. As the university students who have low personal distress, have more perceived acceptance from their mothers, the usage of personal interest and maintaining norm schemes of moral reasoning is increased. However, in the university students who have high personal distress, as the perceived acceptance from the mothers increase, there is no increased usage of personal interest and maintaining norm schemes seen. However, it has been concluded that, in correlation between the perceived acceptance and moral reasoning's personality interest and maintaining norms scheme, empathy's personal stress sub dimension has a moderating effect on this relation. In addition, it has been concluded that personality traits do not have a moderating role in the same relationship.And also the study of findings were compared with the early studies in the literature. 139

Yaygınlığı, kişi ve toplum için kaçınılmaz oluşu sebebiyle alışveriş ahlakına dair esasların tespiti son derece önemlidir. Fertlerin bu ilke ve esasları bilmesi ve uygulaması, toplum düzeninin korunması ve ahiret saadetinin temini açısından gerekli mühim bir husustur.Ahlakî ilkelerin belirlenmesinde ilk müracaat kaynağı Kur'an-ı Kerim'dir. Kur'an-ı Kerim, bu hususta doğrudan ve dolaylı olarak yaptığı emir, tavsiye ve düzenlemelerle gerekli olan ahlakî çerçeveyi sunmaktadır.İşte bu tezin amacı ayetlerde ifade edilen genel ve özel hükümlerin ışığında alışveriş ahlakının derli toplu ve sistematik bir şekilde ortaya konulmasıdır.Anahtar Kelimeler: Kur'an-ı Kerim, alışveriş, ahlak Trade is inevitable thing for person and society. Therefore, establishing essentials of trade ethics is quite important. Understanding and putting into practise this essentials by people is necessary matter for being protected orderliness of community and obtaining afterlife happiness.The Holy Qur?an is basic origin of information in connecting with determining moral principles. The Holy Qur?an represent needed moral system in this matter by saying some orders, recommendations and preparations directly and indirectly.This aim of thesis is researching trade ethics in the Qur?an systematically by analyzing verses connected with this subject.Key Words: The Holy Qur?an, trade,ethics. 112