Search

Binnen de agrarische sector loopt de sierteelt voorop in de verkoop via korte ketens. Dat biedt telers kansen om hun aanbod nog beter op de vraag af te stemmen.

Zowel het Rijk als diverse provincies willen in de agrarische sector de afzet via korte ketens bevorderen. De doelen zijn: vergroten van de verdiencapaciteit van agrariërs, versterken van de verbinding boer-burger en stimuleren van kringlooplandbouw en plattelandsontwikkeling.

Er is een toenemende behoefte bij ondernemers om in korte ketens te willen stappen. In de praktijk is het voor korteketenondernemers zeer lastig gebleken om een gezond verdienmodel te ontwikkelen. Daarbij blijkt het interpreteren van het consumentengedrag zeer lastig en een cruciaal onderdeel voor succes. In dit dossier wordt uitgelegd hoe je consumentengedrag kunt begrijpen en beïnvloeden. De gevolgen voor het businessmodel lichten we toe.

Lokale voeding, kringloop landbouw en samenwerkingen.

De Bio-beurs is bedoeld voor iedereen die professioneel geïnteresseerd is in biologisch. Maar ook gangbare boeren die hun ketens willen verkorten of vergroenen zijn er aan het juiste adres. Daarnaast vinden handelaars, verwerkers en winkeliers er hun plek.

Toolbox Opzet Lesmodule Korte Ketens versus leerdoelen.

This report provides a picture of the size and distribution of short supply chains for agricultural products in the Province of Gelderland. First we define short food supply chains in the context of the Common Agricultural Policy. Then we look at the size of short food supply chains in Gelderland: which sectors and municipalities are taking the lead? Furthermore, some additional attributes of short food supply chains have been analysed: farm size, whether or not there is a successor for the farm, etc. The relations between multi-functional farming activities and short food supply chains have also been analysed. Lastly, the dynamics of farm sales have been analysed, as an example of a short food supply chain which is relatively well documented., Dit rapport geeft een beeld van de omvang en verspreiding van korte voorzieningsketens voor landbouwproducten in de provincie Gelderland. Allereerst wordt gedefinieerd wat korte voorzieningsketens zijn, in de context van het Gemeenschappelijk landbouwbeleid. Vervolgens is gekeken wat de omvang van korte voorzieningsketens is in Gelderland: welke sectoren lopen voorop, welke gemeenten lopen voorop? Ook is gekeken welke aanvullende kenmerken bedrijven hebben die in korte voorzieningsketens actief zijn: qua bedrijfsgrootte, opvolgingssituatie, etc. Ook is onderzocht welke verbanden er zijn tussen korte voorzieningsketens en verbrede landbouw. Ten slotte is een beeld gegeven van de dynamiek van korte voorzieningsketens, in het bijzonder huisverkoop.

Verslag van de masterclass Korte Ketens: een coaching traject voor boeren die zich willen richten op de korte keten markt in Rotterdam.

Streekproducten lenen zich uitstekend voor afzet in een korte keten. Maar wat kan een ondernemer nu echt doen om het opzetten en beheren van een korte keten met streekproducten tot een succes te maken?

Streekproducten lenen zich uitstekend voor afzet in een korte keten. Maar wat kan een ondernemer nu echt doen om het opzetten en beheren van een korte keten met streekproducten tot een succes te maken?

Consumententrends als ‘versheid,’ ‘ambachtelijkheid’ en ‘genieten’ bieden kansen voor streekproducten. Bovendien versterken streekproducten de relatie tussen stad en platteland en stimuleren ze bewustwording van gezond en lekker eten bij burgers. Diverse onderzoeken naar streekproducten in Nederland laten zowel kansen als belemmeringen zien voor het gebruik van streekproducten én voor ketenontwikkeling. Maar wat kan een ondernemer nu echt doen om het opzetten en beheren van een korte keten met streekproducten tot een succes te brengen? En welke rol kan beleid hierin spelen? Resultaten laten zien dat te weinig zicht op de markt onzekerheid oplevert over de afzet van producten. Distributie en logistiek blijven tevens belangrijke knelpunten. De uitdaging is de juiste balans te vinden tussen investeringen en huidige en verwachte inkomsten.

Onderzoek naar de mogelijkheden tot het vormen van een korte keten in de vleeskuikenhouderij.

Undeniably, ‘Short Food Supply Chains’ (SFSCs) or, in Dutch, ‘korte ketens’ are on the minds of policymakers and visionaries in the Netherlands. In addition, the concept has given rise to multiple small-scale initiatives. This research explores the many stories and motives behind these initiatives, as well as any other practices that are committed to SFSCs in the city of Amsterdam. Firstly, an attempt is made to outline the context in which more direct and local-scale configurations of the food supply come into being. Secondly, the research inquires into the kinds of relationships that are idealised, established and sustained through korte ketens. As it turned out, the emergence of SFSCs in Amsterdam can be associated with a variety of different developments, including moods of nostalgia, a resurgence of interest in heritage and locality, an urge to add more value to food, and experiments with new forms of cooperation. In all cases, SFSCs are meant to bridge a certain distance – between past and present, place and food, as well as between different actors within the food chain – which in turn ultimately reinstates a notion of wholesomeness within the urban food chain.

In deze factsheet zijn de prestaties van bedrijven met korte ketens ten opzichte van bedrijven zonder korte ketens op ecologische duurzaamheid, structuur en economie in kaart gebracht. Dit onderzoek is uitgevoerd met data uit het Bedrijveninformatienet van Wageningen Economic Research voor de melkveebedrijven voor 2017 en 2020.

In deze factsheet zijn de prestaties van bedrijven met korte ketens ten opzichte van bedrijven zonder korte ketens op ecologische duurzaamheid, structuur en economie in kaart gebracht. Dit onderzoek is uitgevoerd met data uit het Bedrijveninformatienet van Wageningen Economic Research voor de akkerbouw- en opengrondsgroentebedrijven voor 2017 en 2020.

Dit boekje is gebaseerd op lesmateriaal en inzichten die zijn opgedaan in de Masterclass Korte Ketens en de Verdiepende Masterclass die georganiseerd zijn in het kader van de Regiodeal Foodvalley. Dit boekje reikt een denk- en werk- wijze aan, en is daardoor interes- sant voor álle ondernemers in de agrarische sector. Niet alleen voor ondernemers in de korte keten.

Afzet van agrarische producten via korte ketens wordt in toenemende mate door beleid en markt gezien als een middel om te komen tot nieuwe verdienmodellen voor agrarische ondernemers en tot versterking van de verbinding tussen de producerende ondernemers en burgers. De in dit rapport gepresenteerde nulmeting geeft inzicht in de afzet van producten via korte ketens in agrarische sectoren in 2020. Op nationaal niveau wordt inzicht gegeven in aantallen korteketenbedrijven, kenmerken van deze bedrijven en een schatting van de omzet via afzet van producten via korte ketens. Ook wordt in hoofdlijnen ingegaan op korte ketens in de provincies, met een samenvattend overzicht van aandachtspunten voor verdere stimulering van korte ketens. Een beschrijving van de situatie per provincie is te vinden in aparte factsheets per provincie.

In deze podcast spreken WUR-onderzoeker Marcel Vijn & zelfstandig onderzoeker en adviseur Jan Willem van der Schans over het heden, het verleden en de toekomst van korte ketens. Een korte keten gaat over nul (bv. een boerderijwinkel) of één (platform die ertussen zit om vraag en aanbod met elkaar te verbinden) schakel. (28:17 min.)

Tijdens de coronapandemie verspreidde het begrip ‘korte ketens’ zich in een razend tempo. Mensen kochten steeds meer lokaal, wisten de weg naar de dichtstbijzijnde boerderijwinkel te vinden of haalden een zak aardappelen in een kraampje langs de weg. Maar wat verstaan we nou precies onder zo’n korte keten? En is dat de toekomst? De partners van NAJK gingen met NAJK-bestuurders en -leden een interessante discussie aan over het allesomvattende onderwerp ‘ketens’.

In De Graanrepubliek in Noordoost-Groningen werken boeren, makers en andere ondernemers samen in korte ketens. Tegelijk met het telen van de lekkerste granen wordt de biodiversiteit verbeterd. Ook wordt samengewerkt met Afeer, een organisatie die mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt bijstaat. Rabobank zag wel brood in dit bijzondere initiatief en steunde het met een op maat gemaakte financieringsconstructie.

In dit LEADER-project hebben Matthijs Westerwoudt en Daan van Diepen van Wilder Land (voorheen ptthee) een mobiele drogerij gerealiseerd om samen met mensen uit het gebied (met oogstfeesten) bij boeren theekruiden te kunnen oogsten én er (streek)thee van te maken. Deze kruiden worden geoogst en worden ter plekke verwerkt tot kruidenthee doormiddel van een mobiele oogst- en verwerkingfaciliteit. De verkoop van kruidenthee in lokale boerderijwinkels wordt vervolgens ingezet als middel om een sterke land/stad verbinding te creëren en te promoten, korte ketens te creëren en dient als voorbeeld van een lokale voedselproductie. Daarnaast wordt er ook een kruiden-oogst-workshop ontwikkeld. Gedurende de dag leren mensen wat voor bijzondere (inheemse) kruiden er allemaal groeien in het westelijk veenweide gebied, welke kruiden geplukt kunnen worden en hoe je hier een lekkere bak thee van zet. Tijdens de dag helpen de deelnemers met het oogsten van de bloemen en kruiden. Dit gebeurt allemaal op het erf/land bij de boer, en worden de machines voor het verwerken van thee gebruikt.

Korteketenproducten bereiken via allerlei kanalen de consument, want veel foodservice- en foodretailbedrijven hebben een korteketenbeleid. In dit onderzoek wordt het marktaandeel korteketenproducten geschat, het korteketenbeleid van bedrijven geanalyseerd en beschreven wat belemmeringen en handelingsperspectieven zijn om het marktaandeel korte ketens te vergroten.

Hoe geef je meerwaarde aan het voedsel dat je maakt? Als agrariër wil je met meer oog voor je omgeving duurzaam voedsel maken. Maar op welke manier kan je geld verdienen met duurzaam werken? Welke verdienmodellen zijn er? Dit en meer bespreken drie experts tijdens het Webinar Boer aan het Roer: Nieuwe verdienmodellen. Een interessant webinar met experts Jan Willem van der Schans (expert Korte Ketens), Gerdien Kleijer (thematrekker Waarderen en verdienen) en Frederiek van Lienen (eigenaar Biodiversity in Business).

Heleen Lansink runt samen met haar man een melkveebedrijf in Haaksbergen waar ze in 2017 De Melktap opende, daarmee kunnen mensen op de boerderij zelf melk tappen. Heleen gaat in gesprek met onderzoeker Marcel Vijn die bij Wageningen University & Research werkt aan korte ketens, mulitifunctionele landbouw en stadslandbouw. Ze praten over de toegevoegde waarde van een korte keten en waarom het noodzakelijk is dat de kloof tussen boeren en burgers verkleind wordt.

Het afgelopen jaar kon de rechtstreekse verkoop van producten op de boerderij op een gestaag groeiende interesse rekenen. Een stijging in het aantal adviesvragen aan het Steunpunt Korte Keten wijst uit dat ook steeds meer landbouwers hun eigen weg zoeken in de korte ketens.

De biologische uien van Van Andel en Twisk en een groep Flevolandse telers vinden hun weg (bijna) jaarrond naar supermarkten en andere afnemers in Nederland en buurlanden. VanAndelBio investeerde in condensdrogen en bouwt korte ketens met telers en afnemers. Stabiliteit, kwaliteit en continuïteit gaan hand in hand met een mooie boerenprijs.

De coronacrisis treft de samenleving hard en zet oude vanzelfsprekendheden in een ander daglicht. De waarde van korte ketens is nu volop in de actualiteit. Zo komen initiatieven met rechtstreekse verkoop aan de consument verder tot bloei. Steeds meer consumenten weten de weg naar de boerderij te vinden en te waarderen. Maar ook hier ondervinden veel ondernemers last van de geldende restricties, die hopelijk de komende tijd enigzins versoepeld kunnen worden.

Jaarlijks bezoeken enthousiaste Flevofood-leden met elkaar een inspirerende Nederlandse regio. Op 26 juni 2019 werden verdienmodellen bekeken op het gebied van local food en korte ketens in de regio Utrecht. Vanuit daar helpt de organisatie Local2Local regionale initiatieven met de best beschikbare landelijke kennis, ervaring en systemen. Hiermee kan iedere regio met behoud van de eigen unieke en lokale identiteit voedsel lokaal beschikbaar maken. Regio Utrecht wil zich samen met Vereniging Flevofood gaan inzetten om de eigen regio’s en Metropoolregio Amsterdam van lokaal voedsel te voorzien.

Multifunctionele landbouw is een verzamelbegrip voor bedrijven die hun agrarische productie en omgeving combineren met het leveren van diensten aan de samenleving: zorglandbouw, boerderijeducatie, boerderijwinkels/korte ketens, agrarische kinderopvang, agrarisch natuurbeheer en agrotoerisme. Bij al deze diensten gaat het om de relatie tussen de boerderij en burgers/consumenten. Multifunctionele landbouw is dus het (her)verbinden van de landbouw en de samenleving.

The socio-economic future of agriculture in the Dutch province of Zuid-Holland is partly linked to the perspectives of the agrocluster, the combination of agricultural and horticultural firms, fishery, food and luxury industry and the firms that supply these sectors. The importance of this cluster for Zuid- Holland is described, with a focus on the primary sectors, and especially on the agricultural firms. The current situation of these firms is presented, including the developments in the recent decade and the perspectives for the next decade. Attention is also paid to the (economic) perspectives of short supply chains and innovation for agriculture in Zuid-Holland., De sociaaleconomische positie van de grondgebonden landbouw in de provincie Zuid-Holland hangt deels samen met de perspectieven van het agrocluster, zijnde het totaal van land- en tuinbouwbedrijven, visserij, voedings- en genotmiddelenindustrie en de aan deze sectoren toeleverende bedrijven. Het belang van het grondgebonden landbouwcluster voor Zuid-Holland is in kaart gebracht, met een accent op de primaire sectoren en vooral de land- en tuinbouwbedrijven. De huidige situatie van deze bedrijven is in beeld gebracht, evenals de ontwikkelingen in de afgelopen tien jaar en de perspectieven voor de komende tien jaar. Daarnaast is specifiek gekeken naar de (economische) perspectieven van korte ketens en innovatie voor de grondgebonden landbouw in Zuid- Holland.

Slow Food heeft in 2011 een haalbaarheidsonderzoek gesponsord om de Twentse Landgans weer in de markt te zetten als culinair kwaliteitsproduct, nadat in datzelfde jaar de Landgans opgenomen was in de Ark van de Smaak. Die markt blijkt er te zijn, maar nationale invoering van de EU-wet- en regelgeving loopt achter bij de maatschappelijke ontwikkelingen. De ganzenproducenten hopen dat zij daarin verandering kunnen brengen door de oprichting van het Presidium Twentse Landgans. Door samenwerking binnen Slow Food en met organisaties zoals de Stichting Zeldzame Huisdierrassen (SZH), hopen zij dat de Nederlandse overheid en de EU het beleid verder verruimt voor de kleine en micro producenten, die in korte ketens werken.

Meat Your Own is een platform dat producenten en consumenten van vlees met elkaar in contact brengt voor interactie (discussie, bewustwording, kennisuitwisseling) en transactie (verkoop van vlees). Transparantie, korte ketens, Nederlandse herkomst en een eerlijke prijs voor de boer staan voorop. MYO is geen keurmerk. Alle Nederla ndse boeren die transparant zijn en direct aan consumenten verkopen kunnen meedoen.

Metadatastudies bevestigen dat voedingsvezels het risico op verschillende ziekten verminderen en een gunstig kunnen zijn voor het immuunsysteem. Omdat ze verschillende structuren hebben, zijn er verschillen in de werking van deze vezels. Inuline-type fructanen (ITFs) zijn veelvoorkomende vezels in cichoreiwortel en zijn gebruikt om labtechnieken te onwikkelen, waarmee de effecten van cichoreivezels op het immuunsysteem en de darmbarrière in kaart kunnen worden gebracht. Wij hebben ontdekt dat immuuncellen bij contact met korte keten ITFs, een ‘OK-signaal’ afgeven, zodat immuunreacties geremd worden. Bij contact met lange keten ITFs gaven de immuuncellen juist ‘alarmsignalen’ af, waardoor activatie van het immuunsysteem in het lichaam kan optreden. Dit werd bevestigd in een humane studie in jongvolwassenen, waarin extra vezelinname de reactie op een hepatitis B vaccinatie remde (korte ketens) of juist stimuleerde (lange ketens). Hepatitis B vaccinatie is een veilige en gecontroleerde manier om het effect van voedingsvezels op het immuunsysteem te bestuderen. Het type receptoren op de immuuncellen waar de vezels door herkend worden, komen ook voor op de darmwand, het epitheel. Deze receptoren reguleren de darmbarrière, zodat de darminhoud niet naar omliggende weefsels kan lekken. Door darmepitheelcellen te stimuleren met korte keten ITFs werd de barrièrefunctie beschermd tegen de schadelijke invloed van een ontsteking opwekkende chemische stof, maar dit effect was afwezig bij lange keten ITFs. Cellulose en pectine zijn de hoofdbestanddelen van het restproduct cichoreiwortelpulp, en door deze vezels te bestuderen met dezelfde technieken, is gebleken dat ook deze vezels veelbelovende ingrediënten zijn om te gebruiken in gezondheids-bevorderende voedingsproducten., Metadata studies show that dietary fibers prevent the risk of several diseases and can benefit the immune system. Because they have different structures, not all fibers are alike in their function. Inulin-type fructans (ITFs), the main fiber type in chicory root, were used as model fibers to develop the lab technology for further studies to canvass the beneficial effects of chicory root fibers for the immune system and the gut barrier. We discovered that, upon contact with short chain ITFs, immune cells give off an ‘OK’ signal, thus inhibiting further immune reactions, but long chain ITFs induced ‘alarm’ signals, thereby capable of further activating the immune system in the body. These differences were confirmed in a human study in young adults, which showed that extra fiber intake inhibited (short chains) or boosted (long chains) the response to hepatitis B vaccination, a safe and controlled way to monitor an immune reaction. The same receptors for these fibers as identified on the immune cells, are present on the lining of the gut wall, the epithelium. These receptors are known to regulate the barrier function of the gut, to prevent gut content from leaking to surrounding tissues. Stimulation of gut epithelial cells with short chain-, but not long chain ITFs, prevented the barrier from weakening when exposed to an inflammatory chemical. As major byproduct components of chicory root pulp, cellulose and pectins were studied for the same features, and these byproducts were found to be additional promising ingredients for human health promoting foods.

Het is onduidelijk hoe groot de marktpotentie is van streekproducten en wat er zou moeten gebeuren om die potentie te benutten. In 2009 is in het project 'Verbreding gevraagd', uitgevoerd door Ecorys, de potentiële marktvraag van de multifunctionele landbouw in kaart gebracht. De potentiële omzet voor streekproducten/korte ketens was volgens het onderzoek tussen de € 1.171 – 4.157 miljoen. In 2009 is door Motivaction ook een onderzoek uitgevoerd naar het marktpotentieel van streekproducten. In dit onderzoek worden geen potentiële omzetcijfers genoemd, maar wel een aantal doelgroepen benoemd die interessant zijn voor de verkoop van streekproducten.

Centrale vraag tijdens deze startbijeenkomst was: wat is cq. waaraan voldoet een goede businesscase in wereld van korte ketens – hoe ziet de zakelijke uitwerking van de New Food Geography er idealiter uit?