Search

Cousinia, Asteraceae’deki en büyük cinslerden biridir, Güneybatı ve Orta Asya’da 700 tür içermektedir. Cousinia seksiyonu Türkiye’de 23 tür ile temsil edilmektedir. Cousinia’nın taksonomisi tartışmalıdır. Anatomi ve polen morfolojisinin kullanılması, türlerin tanımlanması ve sınırlandırılması için faydalı bir araç olabilmektedir. Bu nedenle bu çalışmada Cousinia aucheri DC’nin anatomik, palinolojik ve aken mikromorfolojik özelliklerini araştırmayı ve Cousinia’nın sistematiğine katkı sağlamayı amaçladık. Anatomik çalışmalar için gövde, yaprak ve orta damar kesitlerinde parafin yöntemi kullanıldı. Palizat parankima sayısı, orta damarın şekli, damar demetlerinin sayısı ve düzenlenişinin önemli taksonomik bilgiler sağladığı belirlendi. Polen preparatları Wodehouse yöntemine göre hazırlandı. Polen taneleri trikolporat aperture ve verrukat süslemeye sahip olduğu belirlenmiştir. Ayrıca akenlerin morfolojik ve mikromorfolojik özellikleri araştırılmış ve yüzey süslemelerinin retipilat olduğu tespit edilmiştir., Cousinia is one of the largest genera in the Asteraceae and includes 700 species in Southwest and Central Asia. The section Cousinia is represented by 23 species in Turkey. The taxonomy of Cousinia is contentious. The use of anatomy and pollen morphology can be a useful tool for species identification and delimitation. Therefore in this study, we aimed to investigate the anatomical, palynological and achene micromorphological characteristics of Cousinia aucheri DC. and to contribute to the systematics of Cousinia in this study. Paraffin method was used on stem, leaf and midrib sections for anatomical studies. It was determined that the number of palisade parenchyma, the shape of the midrib, the number and arrangement of the vascular bundles provide important taxonomic information. The pollen slides were prepared according to Wodehouse method. The pollen grains have tricolporate aperture and verrucate ornamentation. Furthermore, the morphological and micromorphological features of the achenes were investigated and their surface ornaments were found to be retipilate.

Amaç: Taraklı (Sakarya) yöresinde geleneksel halk ilacı olarak kullanılan bitkileri ortaya çıkarmak amacıyla yapılmıştır.Gereç ve Yöntem: Mart 2018 - Ekim 2019 tarihleri arasında yörede toplam 15 gün süren arazi çalışmaları yapılmıştır. Bu araştırma esnasında yöredeki 22 mahallenin hepsine gidilerek halk ilacı olarak kullanılan bitkilerden örnekler toplanmıştır. Bu bitkilerin yöresel adları, tedavideki kullanılışları, yararlanılan kısımları, ilaçların hazırlanılışı, uygulanış şekilleri, dozları, uygulama süreleri hakkında bilgiler derlenmiştir. Toplanan bu bitki örnekleri Marmara Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Herbaryumu’nda (MARE) bulunmaktadır.Bulgular: Yöreden toplanan 108 bitki örneğinin teşhisi sonucunda toplam 57 taksondan geleneksel halk ilacı olarak yararlanıldığı saptanmıştır. Bunlardan 38’i yabani, 19’u ise yörede yetiştirilen bitkilerdir. Bu bitkilere ait bilgiler ve bunların tedavideki yöresel kullanılışları metin içinde sunulmuştur.Sonuç: Taraklı yöresinde kaydedilen bitkiler daha çok üst solunum yolu hastalıkları, gastrointestinal sistem hastalıkları, mide rahatsızlıkları, soğuk algınlığı ve nefes darlığı tedavisinde kullanılmaktadır.--------------------Objective: This study was made to reveal the plants used as traditional folk medicine in Taraklı (Sakarya)Material and Methods: The field works have been done between March 2018-October 2019 in the region and it was carried out for 15 days in total. During this research, all the neighborhoods have been visited and the specimens of the plants used as folk remedies have been collected. The information about these plants such as local names, ailments treated or therapeutic effects, plant parts used, method of preparation, method of administration, dosage, duration of treatment have been recorded. The collected plant specimens are kept in the Herbarium of the Faculty of Pharmacy, Marmara University (MARE).Results: As a result of identification of 108 plant specimens collected from the region, it was determined that 57 taxa in total used as a traditional folk medicine. Among them 38 taxa are wild and 19 taxa are cultivated plants. The information about these plants and their local usage in treatment are presented in the text.Conclusion: The plants recorded in Taraklı are mostly used for upper respiratory tract diseases, gastrointestinal system diseases, stomach disorders, cold and shortness of breath.

Cousinia (Asteraceae, Cardueae) cinsi çiçekli bitkiler içerisinde tür sayısı bakımından 50. büyük cins ve Asteraceae familyası içerisinde yaklaşık 700 türle temsil edilen en büyük cinslerden biridir. Bu çalışma, Cousinia seksiyonu içerisinde yer alan Cousinia decolorans türünün anatomik, palinolojik mikromorfolojik özelliklerinin belirlenerek cinsin sistematiğine katkı sağlamak amacıyla yapılmıştır. C. decolorans türünün polen mikromorfolojik özellikleri çalışılmış ve türe ait fotoğraflar verilmiştir. Bu türün anatomik çalışmasında gövde, yaprak ve orta damar özellikleri tespit edilerek fotoğrafları verilmiştir. Anatomik çalışmalar için bitki kısımları parafine gömülmüş ve dokuların boyanma işlemi için safranin fast green boyama metodu uygulanmıştır. Anatomik karakterlerden orta damar şeklinin yarıorbikular ve orta damardaki iletim demeti sayısının 3 olmasıyla bu karakterlerin türler arasında ayrımda kullanılabileceği belirlenmiştir. Palinolojik çalışmalarda ışık mikroskobu kullanılarak polen şeklinin prolat olduğu tespit edilmiştir. Polen ekzin yüzey süslerinin belirlenmesi için SEM mikroskobu kullanılıp, polenlerin fotoğrafları çekilmiş ve polen yüzeylerinin verrukat olduğu belirlenmiştir. Ayrıca akenlerin morfolojik ve mikromorfolojik özellikleri incelenmiş ve yüzey ornamentasyonunun retipilat olduğu belirlenmiştir., The genus Cousinia (Asteraceae, Cardueae) is the 50th largest genus in terms of the number of species among flowering plants and one of the largest genera represented by approximately 700 species in Asteraceae family. This study is carried out in order to contribute to the systematics of the genus by determining the anatomical, palynological micromorphological features of the Cousinia decolorans in the section Cousinia. Pollen micromorphological features of C. decolorans is studied and photographs of the species are given. In anatomical study of this species, the stem, leaf and midrib features are determined and their photographs are given. For anatomical studies, plant parts are embedded in paraffin and for the staining of tissues, the safranin fast green staining method is applied. It has been determined that these characters can be used to distinguish between species, as the midrib shape is semiorbicular and the number of vascular bundles in the midrib is 3. In palynological studies, it is determined that the pollen shape is prolate using light microscopy. SEM microscope is used to determine the surface ornaments of the pollen exine, photographs of the pollen are taken and it is determined that the pollen surfaces are verrucate. Morever, morphological and micromorphological properties of the achenes are examined and surface ornamentations are determined as retipilate.

Amaç: Zengin bir bitki örtüsünün bulunması ve birçok kadim medeniyete ev sahipliği yapmış olması nedeniyle Anadolu, geleneksel halk ilacı olarak kullanılan bitkilerin araştırılması bakımından büyük önem taşımaktadır. Bu çalışmada, Türkiye’nin gerek tarihsel gerekse floristik açıdan önemli şehirlerinden biri olan Bursa’nın Orhangazi ilçesinde, halkın geleneksel tedavide kullandığı bitkilerin bilimsel olarak saptanması ve bunlarla ilgili yöresel bilgilerin derlenmesi amaçlanmıştır.Gereç ve Yöntem: Araştırma kapsamında, Nisan 2018 ile Temmuz 2019 tarihleri arasında 33 gün boyunca Orhangazi ilçesinin 25 köyünün tamamında arazi çalışmaları yapılmıştır. Çalışmalar sırasında, geleneksel halk ilacı olarak kullanılan bitki örnekleri toplanarak, bu bitkilerin yöresel adları, hangi hastalıkların tedavisinde kullanıldıkları, yararlanılan kısımları, hazırlanış ve uygulanış metodları kayıt edilmiştir. Örnekler, Marmara Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Herbaryumu’nda (MARE) saklanmaktadır. Bulgular: Yörede 42 familyaya ait 69 taksonun halk ilacı olarak kullanıldığı tespit edilmiştir. Sırasıyla en çok Rosaceae (%13,0), Labiatae (%8,7), Compositae (%5,8) ve Malvaceae (%5,8) familyaları kullanılmaktadır. Bunlardan 48 takson yabani, 21 takson kültür bitkilerindendir. Bitkilerin tedavide en yaygın uygulama şekli kuru veya taze halde doğrudan kullanımlarıdır. Bitkiler en çok sindirim sistemi hastalıkları (%23), solunum sistemi hastalıkları (%17), cilt hastalıkları (%17), boşaltım sistemi hastalıkları (%13), ağrı tedavisi (%9), kadın hastalıkları (%6), diyabet (%6), ağız ve diş hastalıkları (%3) ve kalp ve damar sistemi hastalıklarında (%3) kullanılmaktadır. Sonuç: Yaptığımız bu araştırmayla, Orhangazi yöresinde halk ilacı olarak kullanılan bitkiler ile ilgili bilgiler bilimsel olarak saptanmış olmaktadır. Böylelikle jenerasyonlar arasında bu bilgilerin kaybolması önlenecek ve yeni ilaç etken maddesi araştırılması konusunda yapılacak çalışmalara da kaynak teşkil edecektir.--------------------Objective: It is very important to reveal the plants used as traditional folk medicine in Anatolia due to its very rich flora and being home to many ancient civilizations in time. Hence, this study has been performed to determine and collect the information about the plants used as traditional folk medicine in Orhangazi, district of Bursa which is a very important city regarding history and flora in Turkey.Materials and Methods: Within the framework of the study, field works have been carried out between April 2018 and July 2019 for 33 days and 25 villages of Orhangazi have been visited. During visits, the plant samples used in folk medicine have been collected and the information such as local names, therapeutic effects, ailments treated, used plant parts, method of administration and preparation have been recorded. Plants collected are kept in the Herbarium of the Faculty of Pharmacy, Marmara University (MARE).Results: It was determined that 69 taxa belonging to 42 families used in traditional folk medicine. The most used families are Rosaceae (13,0%), Labiatae (8,7%), Compositae (5,8%) and Malvaceae (5,8%). Among them, 48 taxa are wild and 21 taxa are cultivated plants. The most common method for administration is applying fresh or dried plants directly for the treatment. The plants are mostly used for gastrointestinal system disorders (23%), respiratory system disorders (17%), skin ailments (17%), urinary system disorders (13%), pain treatment (9%) women diseases (6%) diabetes (6%), mouth and dental health (3%) and circulatory system ailments (3%). Conclusion: By this study, the information about traditional medicinal plants used in Orhangazi can be transferred to future generations before become lost and this information could be used in future drug development research.

Amaç: Bu çalışmada tarihte birçok uygarlığa ev sahipliği yapan, inanç, deniz, yayla, doğa turizmi, dokumacılık gibi kültürel mirasa ve endemik bitkilerce zengin bitki örtüsüne sahip olan daha önce kapsamlı bir araştırma yapılmamış Erdemli ilçesi araştırıl

1. ÖZETKartepe (Kocaeli) Yöresinin Geleneksel Halk İlacı Olarak Kullanılan BitkileriÖğrenci Adı: Yağmur YAYMANDanışman Adı: Doç. Dr. Gizem BULUTAnabilim Dalı: Farmasötik BotanikAmaç: Bu çalışma Kartepe (Kocaeli) yöresinde geleneksel halk ilacı olarak kullanılan bitkileri ortaya çıkarmak amacıyla yapılmıştır.Gereç ve Yöntem: Nisan 2018- Ağustos 2019 tarihleri arasında Mart, Nisan, Mayıs ve Haziran aylarında yörede toplam 25 gün süren arazi çalışmaları yapılmıştır. Bu araştırma esnasında yöredeki 32 mahallenin hepsine gidilerek halk ilacı olarak kullanılan bitkilerden örnekler toplanmıştır. Bu bitkilerin yöresel adları, tedavideki kullanılışları, yararlanılan kısımları, ilaçların hazırlanılışı, uygulanış şekilleri, dozları, uygulama süreleri hakkında bilgiler derlenmiştir. Toplanan bu örnekler Marmara Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Herbaryumu’nda (MARE) bulunmaktadır.Bulgular: Yörede toplanan 105 bitki örneğinin teşhisi sonucunda 57 taksondan geleneksel halk ilacı olarak yararlanıldığı saptanmıştır. Bunlardan 46’sı yabani, 11’i ise yörede yetiştirilen bitkilerdir. Bu bitkiler ve bunların tedavideki yöresel kullanılışları metin içinde sunulmuştur.Sonuç: Kartepe yöresinde kaydedilen bitkilerden en çok soğuk algınlığı tedavisinde, cilt yaralarının giderilmesinde, sindirim rahatsızlıkları, mide rahatsızlıkları ve romatizma tedavisinde yararlanıldığı saptanmıştır.İÇİNDEKİLERKISALTMALAR VE SİMGELER viŞEKİL, RESİM VE TABLOLARIN LİSTESİ vii1. ÖZET 12. SUMMARY 23. GİRİŞ ve AMAÇ 34. GENEL BİLGİLER 65. GEREÇ ve YÖNTEM 115.1. Araştırma Yöresinde Yapılan Arazi Çalışmaları 115.2. Herbaryum Çalışması 135.3. Bulguların Değerlendirilmesi 146. BULGULAR 15PTERIDOPHYTA 16DENNSTAEDTIACEAE 166.1. Pteridium aquilinum 16EQUISETACEAE 186.2. Equisetum telmateia 18SPERMATOPYHTA 20GYMNOSPERMAE 20CUPRESSACEAE 206.3. Cupressus sempervirens 20PINACEAE 216.4. Pinus nigra subsp. pallasiana 21ACTINIDIACEAE 226.5. Actinidia chinensis 22ARACEAE 236.6. Arum italicum 23ARALIACEAE 256.7. Hedera helix 25BORAGINACEAE 276.8. Echium vulgare 276.9. Trachystemon orientalis 29iiiCAPRIFOLIACEAE 316.10.Sambucus ebulus 316.11.Sambucus nigra 33CISTACEAE 356.12.Cistus creticus 35COMPOSITAE 376.13.Anthemis sp. 376.14.Anthemis tinctoria 386.15.Cirsium vulgare 406.16.Matricaria chamomilla var. recutita 426.17.Onopordum sp. 436.18.Tanacetum sp. 446.19.Xanthium strumarium subsp. cavanillesii 45CRUCIFERAE 466.20.Brassica oleraceae var. acephala 466.21.Raphanus raphanistrum 47EBENACEAE 496.22.Diospyros lotus 49ERICACEAE 506.23.Erica arborea 506.24.Rhododendron ponticum subsp. ponticum 51FAGACEAE 536.25.Castanea sativa 53GROSSULARIACEAE 556.26.Ribes nigrum 55GUTTIFERAE 576.27.Hypericum perforatum 57LABIATAE 596.28.Mentha longifolia subsp. typhoides var. typhoides 596.29.Mentha spicata subsp. spicata 616.30.Origanum vulgare subsp. hirtum 63LAURACEAE 64iv6.31.Laurus nobilis 64LEGUMINOSAE 656.32.Galega officinalis 65LILIACEAE 666.33.Ruscus aculeatus 66MALVACEAE 676.34.Alcea pallida 676.35.Hibiscus syriacus 686.36.Malva sylvestris 70MORACEAE 726.37.Ficus carica subsp. carica 72PAPAVERACEAE 726.38.Chelidonium majus 746.39.Papaver dubium 756.40.Papaver rhoeas 77PHYTOLACCACEAE 796.41.Phytolacca americana 79PLANTAGINACEAE 806.42.Plantago major subsp. major 80PLATANACEAE 826.43.Platanus orientalis 82ROSACEAE 836.44.Cerasus avium 836.45.Crataegus monogyna 846.46.Cydonia oblonga 856.47.Laurocerasus officinalis 866.48.Mespilus germanica 876.49.Rosa canina 886.50.Rubus canescens var. canescens 906.51.Rubus sanctus 92SALICACEAE 946.52.Salix alba 94vSOLANACEAE 956.53.Datura stramonium 956.54.Solanum nigrum subsp. schultesii 97TILIACAE 986.55.Tilia argentea 98URTICACEAE 996.56.Urtica dioica 99VITACEAE 1016.57.Vitis vinifera 1017. TARTIŞMA VE SONUÇ 1048. KAYNAKLAR 1109. EKLER 11310. ÖZGEÇMİŞ 116--------------------Folk Medicinal Plants of Kartepe (Kocaeli)Student Name: Yagmur YaymanName of Supervisor: Doç. Dr. Gizem BULUTDepartment: Pharmaceutical BotanyObjective: This study was made to reveal the plants used as traditional folk medicine in Kartepe (Kocaeli).Material and Methods: The field works have been done between 2018-2019 in April, May, July and August. This study was carried out for 25 days, in total. During this research, all the settlement centers (including 32 villages) have been visited, the specimens of the plants used as folk remedies have been collected and the information such as local names, ailments treated or therapeutic effects, plant parts used, method of preparation, method of administration, dosage, duration of treatment have been recorded. The collected plant specimens are kept in the Herbarium of the Faculty of Pharmacy, Marmara University (MARE).Result: As a result of identification of 105 plant specimens, 57 taxa used as a traditional folk medicine, have been determined. Among them 46 taxa are wild and 11 taxa are cultivated plants. These plants and their local usage in treatment are presented in the text.Conclusion: The plants recorded in Kartepe are mostly used for cold, skin diseases, digestion ailments, stomach ailments and rheumatism.İÇİNDEKİLERKISALTMALAR VE SİMGELER viŞEKİL, RESİM VE TABLOLARIN LİSTESİ vii1. ÖZET 12. SUMMARY 23. GİRİŞ ve AMAÇ 34. GENEL BİLGİLER 65. GEREÇ ve YÖNTEM 115.1. Araştırma Yöresinde Yapılan Arazi Çalışmaları 115.2. Herbaryum Çalışması 135.3. Bulguların Değerlendirilmesi 146. BULGULAR 15PTERIDOPHYTA 16DENNSTAEDTIACEAE 166.1. Pteridium aquilinum 16EQUISETACEAE 186.2. Equisetum telmateia 18SPERMATOPYHTA 20GYMNOSPERMAE 20CUPRESSACEAE 206.3. Cupressus sempervirens 20PINACEAE 216.4. Pinus nigra subsp. pallasiana 21ACTINIDIACEAE 226.5. Actinidia chinensis 22ARACEAE 236.6. Arum italicum 23ARALIACEAE 256.7. Hedera helix 25BORAGINACEAE 276.8. Echium vulgare 276.9. Trachystemon orientalis 29iiiCAPRIFOLIACEAE 316.10.Sambucus ebulus 316.11.Sambucus nigra 33CISTACEAE 356.12.Cistus creticus 35COMPOSITAE 376.13.Anthemis sp. 376.14.Anthemis tinctoria 386.15.Cirsium vulgare 406.16.Matricaria chamomilla var. recutita 426.17.Onopordum sp. 436.18.Tanacetum sp. 446.19.Xanthium strumarium subsp. cavanillesii 45CRUCIFERAE 466.20.Brassica oleraceae var. acephala 466.21.Raphanus raphanistrum 47EBENACEAE 496.22.Diospyros lotus 49ERICACEAE 506.23.Erica arborea 506.24.Rhododendron ponticum subsp. ponticum 51FAGACEAE 536.25.Castanea sativa 53GROSSULARIACEAE 556.26.Ribes nigrum 55GUTTIFERAE 576.27.Hypericum perforatum 57LABIATAE 596.28.Mentha longifolia subsp. typhoides var. typhoides 596.29.Mentha spicata subsp. spicata 616.30.Origanum vulgare subsp. hirtum 63LAURACEAE 64iv6.31.Laurus nobilis 64LEGUMINOSAE 656.32.Galega officinalis 65LILIACEAE 666.33.Ruscus aculeatus 66MALVACEAE 676.34.Alcea pallida 676.35.Hibiscus syriacus 686.36.Malva sylvestris 70MORACEAE 726.37.Ficus carica subsp. carica 72PAPAVERACEAE 726.38.Chelidonium majus 746.39.Papaver dubium 756.40.Papaver rhoeas 77PHYTOLACCACEAE 796.41.Phytolacca americana 79PLANTAGINACEAE 806.42.Plantago major subsp. major 80PLATANACEAE 826.43.Platanus orientalis 82ROSACEAE 836.44.Cerasus avium 836.45.Crataegus monogyna 846.46.Cydonia oblonga 856.47.Laurocerasus officinalis 866.48.Mespilus germanica 876.49.Rosa canina 886.50.Rubus canescens var. canescens 906.51.Rubus sanctus 92SALICACEAE 946.52.Salix alba 94vSOLANACEAE 956.53.Datura stramonium 956.54.Solanum nigrum subsp. schultesii 97TILIACAE 986.55.Tilia argentea 98URTICACEAE 996.56.Urtica dioica 99VITACEAE 1016.57.Vitis vinifera 1017. TARTIŞMA VE SONUÇ 1048. KAYNAKLAR 1109. EKLER 11310. ÖZGEÇMİŞ 116

Mudanya Yöresinin Geleneksel Halk İlacı Olarak Kullanılan BitkileriÖğrencinin Adı: Rüveyda ŞERBETÇİOĞLUDanışman: Dr. Öğr. Üyesi İsmail ŞENKARDEŞAmaç: Bu çalışma Mudanya (Bursa) yöresinde geleneksel halk ilacı olarak kullanılan bitkileri ortaya çıkarmak amacıyla yapılmıştır. Gereç ve Yöntem: Bu amaçla Mayıs 2018-Eylül 2019 tarihleri arasında Mayıs, Haziran, Temmuz, Ağustos ve Eylül aylarında yörede toplam 22 gün süren arazi çalışmaları yapılmıştır. Bu araştırma esnasında yöredeki 47 mahallenin 38’ ine gidilerek halk ilacı olarak kullanılan bitkilerden örnekler toplanmıştır. Bu bitkilerin yöresel adları, tedavideki kullanışları, yararlanılan kısımları, ilaçların hazırlanışı, uygulanış şekilleri, dozları, uygulama süreleri hakkında bilgiler derlenmiştir. Toplanan bu örnekler Marmara Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Herbaryumu‟nda (MARE) bulunmaktadır.Bulgular: Yörede toplanan 116 bitki örneğinin teşhisi sonucu 107 taksondan geleneksel halk ilacı olarak yararlanıldığı saptanmıştır. Bunlardan 59‘ u yabani, 48’ i ise yörede yetiştirilen bitkilerdir. Bu bitkiler ve bunların tedavideki kullanışları metin içinde sunulmuştur.Sonuç: Sonuç olarak Mudanya yöresinde kaydedilen bitkilerden en çok şeker hastalığı, öksürük, soğuk algınlığı, yüksek kolestrol ve grip tedavisinde yararlanılmaktadır.--------------------Folk Medicinal Plants Of MudanyaStudent Name: Rüveyda ŞERBETÇİOĞLUName of Supervisor: Dr. İsmail ŞENKARDEŞ Objective: This study was made to reveal the plants used as traditional folk medicine in Mudanya (Bursa).Material and Methods: For this purpose, the field works have been done between May 2018-Semtember 2019 in May, June, July, August and September lasting for 22 days, in total. During this research 38 of 47 settlements centers have been visited, the specimens of the plants used as folk remedies have been collected and the information such as local names, ailments treated or therapeutic effects, plant parts used, method of administration, dosage, duration of treatment have been recorded. The collected plant specimens are kept in the Herbarium of the Faculty of Pharmacy, Marmara University (MARE).Results: As a result of identification of 116 plant specimens, 107 taxa used as a traditional folk medicine, have been determined. Among them 59 species are wild and 48 species are cultivated plants. These plants and their local usage in treatment are presented in the text.Conclusion: These plants recorded in Mudanya are mostly used for diabetes, cough, cold, high cholesterol and flu.

Etnobotanik araştırmalar halkın yüzyıllar boyunca nesilden nesile aktardıkları ve deneme yanılma yolu ile öğrendikleri çok değerli bilgileri kaydeden ve bitki insan ilişkisine ışık tutan çalışmalardır. Sayıları giderek artmakta olan bu çalışmaların çeşitli kütüphanelerde ya da elektronik kaynaklarda dağınık şekilde yer alması ve sistemli şekilde sorgulanamaması bilgiye ulaşmayı güçleştirmektedir. Bu nedenle bu çalışmada Türkiye’de yürütülmüş ve etnobotanik veri içeren çalışmaları derlemek ve bu çalışmaların içeriğini sistematik olarak bir veritabanına aktarmak amaçlanmıştır. Çalışmanın ilk aşamasında Türkiye’de yapılmış ve 1928-2014 yılları arasında yayınlanmış etnobotanik çalışmalara ulaşılmış ve bu çalışmalar belgesel tarama yöntemi ile incelenerek bir bibliyografya hazırlanmıştır. Çalışmanın ikinci aşamasında etnobotanik çalışmaların içeriğinde yer alan bilgilerin aktarılabilmesi için web tabanlı veritabanı yönetim sistemi geliştirilmiş ve elde edilen yayınların veritabanına girişleri yapılmıştır. Son olarak, veritabanının sorgu ekranından girilen içeriklerin toplu analizleri gerçekleştirilmiştir. Yapılan taramalar sonucundan 1758 yayın bibliyografyaya dahil edilmiştir. Bu çalışmaların 113’ünün kitap, 1166’sının makale/kitap bölümü, 249’unun bildiri ve 230’unun tez olduğu saptanmıştır. Çalışmalar bitki teşhisinin yer aldığı çalışmalar ve bitki teşhisinin yer almadığı çalışmalar olarak da ayrılmış; buna göre bitki teşhisine dayalı toplam 35 kitap, 270 araştırma makalesi, 52 derleme makale, 174 bildiri ve 120 tez çalışması olduğu belirlenmiştir. Bibliyografyadaki çalışmalardan 930’unun içerikleri veritabanına aktarılarak toplam 81.526 adet kullanım kaydı girilmiştir. Tez kapsamında sadece bitki teşhisine dayalı olan araştırma makalelerinin ve tam metin bildirilerin sonuçları sunulmuştur. Bu kapsamda, 339 yayına ait, 64.960 adet kullanım kaydı bulunmaktadır. Kaydedilen verilerin analizi yapıldığında ülkemizdeki tüm illere ait kaydın bulunduğu ve toplam 2884 bitki taksonuna ait kullanım kaydının olduğu belirlenmiştir. Bitkilerin kullanım amaçlarına göre dağılımları incelendiğinde en çok taksonun sırasıyla; insan sağlığı (1902 takson), gıda (1404 takson), yem (663 takson), boya (279 takson), süsleme-süs bitkisi (233 takson) ve hayvan sağlığı (192 takson) için kullanıldığı tespit edilmiştir. Etnobotanik kullanımı en çok çalışmada kaydedilmiş olan türler arasında ise sırasıyla Urtica dioica L., Rosa canina L., Juglans regia L., Hypericum perforatum L., Plantago major L., Malva sylvestris L. ve Malva neglecta Wallr. yer almaktadır. Bitkilerin tıbbi olarak en çok yara iyileştirici, şeker hastalığı, hemoroid ve soğuk algınlığına karşı kullanıldığı kaydedilmiştir. Ülkemizde bu zamana kadar hazırlanmış en kapsamlı etnobotanik veritabanı olan bu veritabanından bitkilerin adına (Latince ya da Türkçe), lokalitesine (bölge, il, ilçe), kullanılan kısmına, kullanım amacına ya da kullanım şekline göre çok çeşitli ve çapraz sorgulamalar yapılabilmektedir. Hazırlanan veritabanı dışında bu çalışmada, ilerleyen dönemlerde yürütülecek çalışmalarda kullanılabilecek “etnobotanik veri toplama formu” geliştirilmiş ve araştırmacıların önerisine sunulmuştur. Veritabanları yapısı gereği dinamik özellikte olup, yeni çalışmalar ve bulgular ile desteklenirse kalıcı bir özellik kazanabilir. Bu nedenle ileriki dönemlerde hem ulaşılamayan yayınların temini hem de yeni çıkanların eklemesi ile zenginleştirilmesi gerekmektedir. Böylelikle, ülkemizdeki etnobotanik bilgi birikiminin ve kültürel mirasın aktarılmasına hizmet eden bir kaynak olmayı sürdürebilir., Ethnobotanical researches are the studies that record the valuable information which have been learned through trial and error and transferred by local people through hundreds of years from generation to generation. Ethnobotanical researches set light to the human-plant relationship. The increasing number of these studies which is scattered within various libraries or electronic sources and cannot be systematically questioned, makes it difficult to access the information. Therefore the aim of this study was to compile ethnobotanical studies which are conducted in Turkey and to record their contents into a database systematically. In the first stage of the study, the ethnobotanical studies conducted in Turkey and published between the years 1928-2014 were gathered together and a bibliography was prepared through the examination of these studies with documentary review method. In the second stage of the study, a web-based database management system was developed in order to transfer ethnobotanical data, and the obtained publications were recorded into the database. Finally, the analysis of the whole data was performed from the query screen of the database. As a result of the scannings, 1758 publications were included to the bibliography. It was found that 113 of the studies were books, 1166 were articles/book chapters, 249 were presentation papers and 230 were postgraduate theses. The studies were also divided as the studies that included plant identification and the studies that did not. According to this, it was determined that 35 books, 270 research articles, 54 review articles, 174 conference papers and 120 thesis were based on plant identification. Among ethnobotanical reference list the contents of 930 of publications were transferred to the database and a total of 81.526 usage records were entered. In this thesis, only the results of research arcticles and full text conference papers based on plant identification were presented. In this context, 64.960 usage records belonging to 339 publications were added. When the recorded data was analyzed, it was determined that there were records from all provinces of our country and a total of 2895 plant taxa had usage records. When the distribution of plants according to their usage purposes was examined, it was determine that the most taxa were used for human health (1902 taxa), food (1404 taxa), fodder (663 taxa), paint (279 taxa), ornament-decorative plant (233 taxa) and animal health (192 taxa), respectively. The most recorded species with ethnobotanical uses were ranked as Urtica dioica L., Rosa canina L., Juglans regia L., Hypericum perforatum L., Plantago major L., Malva sylvestris L. and Malva neglecta Wallr., respectively. With medical purposes plants were recorded mostly for wound healing, diabetes, hemorrhoids and colds. With this database which is the most comprehensive ethnobotanical database prepared in our country so far, it becomes possible to make various and cross-queries according to the name of the plants (Latin or Turkish), localities (region, province, district), used parts, usage purposes or usage types. In addition to the prepared database, an ethnobotanical data collection form was developed and presented to the researchers for use in future studies. Databases are dynamic in nature and can obtain a sustainable feature if supported by new studies and findings. Therefore, to enrich the database with the addition of new studies and unreached publications in the future is important. Thus, it can be a source for the preservation and transfer of ethnobotanical knowledge and cultural heritage in our country.

Cousinia Cass. cinsi Asteraceae familyasının en büyük cinslerinden biri olup yaklaşık 700 türle temsil edilmektedir. Bu çalışma, Stenocephalae Bunge seksiyonu içerisinde yer alan Cousinia foliosa türünün anatomik ve palinolojik özelliklerinin belirlenerek cinsin sistematiğine katkı sağlamak amacıyla yapılmıştır. C. foliosa türünün polen mikromorfolojik özellikleri çalışılmış ve türe ait fotoğraflar verilmiştir. Bu türün anatomik çalışmasında gövde, yaprak ve orta damar özellikleri tespit edilerek fotoğrafları verilmiştir. Anatomik çalışmalar için bitki kısımları parafine gömülmüş ve dokuların boyanma işlemi için safranin fast green boyama metodu uygulanmıştır. Anatomik karakterlerden orta damar şeklinin dairemsi ve orta damardaki iletim demeti sayısının 8 olmasıyla bu karakterlerin türlerin ayrımında önemli olduğu belirlenmiştir. Palinolojik çalışmalar için ışık mikroskobu kullanılmış ve polen şekli subprolat olarak tespit edilmiştir. SEM mikroskobu kullanılarak polen ekzin yüzey süslerinin fotoğrafları çekilmiş ve polenlerin verrukoz olduğu belirlenmiştir., The genus Cousinia Cass. is one of the largest genera of the Asteraceae family and is represented by about 700 species. This study is carried out in order to contribute to the systematic of the genus by determining the anatomical and palynological characteristics of the Cousinia foliosa species in the Stenocephalae Bunge section. Pollen micromorphological characteristics of C. foliosa species are studied and photos of the species are given. In the anatomical study of this species, its stem, leaf and midrib features are determined and photographs are given. For anatomical studies, plant parts are embedded in paraffin and safranin fast green staining method is applied for staining the tissues. From anatomical characters, it has been determined that the midrib shape is important in the differentiation of the species, with the number of orbicular and midrib vascular bundles being 8. For palynological studies are used light microscopy and pollen shape is determined as subprolate. Pollen exine sculpturing is taken photo and determined verrucose by using SEM microscoby.

Diyabet artan yayılma hızıyla bu gün ve gelecekte önde gelen halk sağlığı sorunları arasında yer almaktadır. Türkiye'nin Etnobotanik Veri Tabanında (TEV) yaptığımız tarama sonrasında, Anadolu'da 396 bitki taksonunun kan şekerini yönetmek için kullanıldığı tespit edilmiştir. Bu bitkilerden Berberis crataegina DC., Morus nigra L., Prunus spinosa L. ve Rubus sanctus Schreb. meyveleri araştırma materyali olarak seçilmiştir. Bu çalışmada, etnobotanik referanslı araştırma materyallerimizin, in-vitro antihiperglisemik etki potansiyelleri incelenmiştir. Araştırma sonuçlarına göre α-glukozidaz enzim inhibisyonu için, pozitif kontrol akarbozun IC50 değeri 1390 µg/ml B. crataegina meyve etanol:su (70:30)(%0.1 TFA) ekstresinin 572 µg/ml, M. nigra meyvelerinin su(%0.1 TFA) ekstresinin 630 µg/ml, R. sanctus meyve etanol:su (70:30)(%0.1 TFA) ekstresinin 159 µg/ml ve P. spinosa meyve etanol:su (70:30)(%0.1 TFA) ekstresinin IC50 değeri ise 42 µg/ml olarak bulunmuştur. En etkili ekstre olan P. spinosa etanol:su (70:30)(%0.1 TFA) ekstresinin pozitif kontrolden yaklaşık 33 kat daha güçlü α-glukozidaz inhibisyonu yaptığı tespit edilmiştir. In-vitro α-amilaz enzim inhibisyonu için pozitif kontrol akarbozun IC50 değeri 1.34 mg/ml, B. crataegina meyve etanol(%0.1 TFA) ekstresinin 9.56 mg/ml, M. nigra meyve etanol(%0.1 TFA) ekstresinin 19.10 mg/ml, R. sanctus meyve etanol:su (70:30)(%0.1 TFA) ekstresinin 17.20 mg/ml ve P. spinosa meyve etanol(%0.1 TFA) ekstresinin IC50 değeri ise 2.50 mg/ml olarak tespit edilmiştir. En etkili ekstre olan P. spinosa meyve etanol(%0.1 TFA) ekstresinin pozitif kontrolün yarı potansiyelinde α-amilaz enzim inhibisyonu yaptığı saptanmıştır., Diabetes is one of the leading public health problems in today and it might be in the future due to its increasing spreading speed. After the scanning we did in Turkey's Ethnobotanical Database, 396 taxa of plants in Anatolia have been identified as used to manage blood sugar. Fruits of Berberis crataegina DC., Morus nigra L., Prunus spinosa L., Rubus sanctus Schreb., plants were selected as research material. In this study, in-vitro antihyperglycemic effect potentials of our ethnobotanical reference materials were investigated. According to the results of the research, for the α-glucosidase enzyme inhibition, the IC50 value of the positive control acarbose was 1390 μg/ml, the fruit ethanol:water (70:30)(%0.1 TFA) extract of B. crataegina was 572 μg/ml, the water(%0.1 TFA) extract of M. nigra fruits was 630 μg/ml, the ethanol:water (70:30)(%0.1 TFA) extract of R. sanctus was 159 μg/ml and ethanol:water (70:30)( %0.1 TFA) IC50 value of P. spinosa was found as 42 μg/ml. P. spinosa ethanol:water (70:30)(%0.1 TFA) extract which is the most effective extract was found to inhibition α-glucosidase approximately 33-times stronger than the positive control. The IC50 value of the positive control acarbose for in-vitro α-amylase enzyme inhibition was found as 1.34 mg/ml, fruit ethanol(%0.1 TFA) extract of B. crataegina was 9.56 mg/ml, fruit ethanol(%0.1 TFA) extract of M. nigra was 19.10 mg/ml, fruit ethanol:water (70:30)(%0.1 TFA) extract of R. sanctus was 17.20 mg/ml and fruit ethanol(%0.1 TFA) extract of P. spinosa was found as 2.50 mg/ml. P. spinosa fruit ethanol(%0.1 TFA) extract, which is the most effective extract, was found to inhibition α-amylase enzyme by half of the positive control.

Türkiye Florasında Agrimonia L. cinsi 2 türle temsil edilmektedir. Bu türler; A. eupatoria L. ve A. repens L.'dir. Bu çalışmada, Rosaceae familyasına dahil iki Agrimonia türü farmasötik botanik yönden araştırılmış, türlerin morfolojik, anatomik, palinolojik ve kimyasal (uçucu yağ ve enzim inhibisyonu) özellikleri ayrıntılı olarak ortaya konmuştur. Morfolojik çalışmalarda türlerin ayrıntılı tanımları verilmiş ve çizimlerle desteklenmiştir. Her iki türün çiçek durumu, uzunluğu, çiçekler arası mesafe, çiçek sapları, sepal, petal ve hipantiyum uzunlukları açısından ve meyve üzerinde bulunan sert tüylerin pozisyonları bakımından fark gösterdiği belirlenmiştir. Anatomik çalışmalarda türlerin gövde ve yapraklarından kesitler alınarak daimi preparatlar haline getirilmiş ve anatomik yapıları aydınlatılmış ancak ayırt edici bir fark saptanamamıştır. Palinolojik çalışmalarda masaüstü taramalı elektron mikroskobunda örneklerin fotoğrafları çekilmiş ve palinolojik özellikleri belirlenmiştir. A. eupatoria polenlerinin, A. repens'e göre daha uzun ve geniş olduğu, diğer karakterlerde ise bir fark olmadığı gözlenmiştir. Kimyasal çalışmalarda Agrimonia türlerinin uçucu yağları GK/KS yöntemi ile analiz edilmiş ve yağların bileşenleri; A. eupatoria için metilmirtenat (% 49,1) ve α-pinen (% 24,7), A. repens için α-pinen (% 43,3), hekzadekanoik asit (% 31,3), selina-4,11-dien (=4,11-eudesmadiene) (% 6,9), 7-epi-α-selinen (% 6,6) olarak tanımlanmıştır. Ayrıca türlerin siklooksijenaz (COX) ve lipooksijenaz (LOX) enzim aktivitesi inhibisyon deneyleri yapılmış, A. eupatoria ve A. repens'in COX-2 enzim aktivitesi üzerinde etkili olmadığı COX-1'de A. eupatoria'nın A. repens'ten daha etkili olduğu; LOX'da ise A. repens'in etkisiz olduğu belirlenmiştir. The genus Agrimonia L. is represented by two species in Flora of Turkey. These speices are A. eupatoria L. and A. repens L. In the present study, these two Agrimonia species included in the Rosaceae family are investigated in aspects of pharmaceutical botany, morphological, anatomical, palynological and chemical (essential oil and enzyme inhibition) characteristics of these species presented in detail.Detailed descriptions of the species have been given in morphological studies and supported by drawings. Both species showed differences in the way of the inflorescence, the length, the distance between flowers, pedicles, sepal, petal and hypantium lengths and in point of positions of hairs located on the fruit. In anatomical studies, it has been turned into permanent preparations by sectioning from stems and leaves of the species and illuminated anatomical structures but no significant difference was determined. In the palynological studies, samples were photographed on desktop scanning electron microscope and their palynological properties were determined. The pollens of A. eupatoria were longer and wider than A. repens, and there was no difference in other specialities. In the chemical studies, the essential oils of Agrimonia species were analyzed by GC/MS technique and main components of oils were determined as methylmyrtenate (49,1%) and α-pinene (24,7%) for A. eupatoria and α-pinene (43,3%), hexadecanoic acid (31,3%), selina-4,11-diene (= 4,11-eudesmadiene) (6,9%) and 7-epi-α-selinene (6,6%) for A. repens. Cyclooxygenase (COX) and lipoxygenase (LOX) enzyme activity inhibition experiments of the species were also investigated and it has been defined that A. eupatoria and A. repens did not affect on COX-2 enzyme activity. A. eupatoria is more effective than A. repens on COX-1 and A. repens was found to be ineffective on LOX. 94

L. angustifolia Mill. (Lamiaceae), which is called the Medical Lavender inAnatolia, grows mostly in the Mediterranean region in our country but it is cultivated inmany parts of our country. L. angustifolia Mill. morphological, morphometricproperties, phytochemical components and ratios, microbiological activities andanatomical structures of the cultures of the species were given for the first time in thisstudy. Microbiological and phytochemical analysis of essential oils were made and acomparison was made with the commercially available lavender oil. In this study, theeffects of soil structure, altitude and humidity on the plant structure and volatile oil ofthe variable structures on the species were investigated. The findings are compared withthe description of Davis in `Flora of Turkey`. In addition, morphological andanatomical structure of the species was supported with photographs and drawings.Keywords: Lamiaceae, Lavandula angustifolia, Morpho-anatomical, Medicinal,Aromatic and Cultural Plants, Essential Oil. L. angustifolia Mill. (Lamiaceae), which is called the Medical Lavender in Anatolia, grows mostly in the Mediterranean region in our country but it is cultivated in many parts of our country. L. angustifolia Mill. Morphological, morphometric properties, phytochemical components and ratios, microbiological activity and anatomical structure of the cultures of the species were given for the first time in this study. Microbiological and phytochemical analysis of essential oils were made and a comparison was made with the commercially available lavender oil. In this study, the effects of soil structure, altitude and humidity on the plant structure and volatile oil of the variable structures on the species were investigated. The findings are compared with the description of Davis in `Flora of Turkey`. In addition, morphological and anatomical structure of the species was supported with photographs and drawings. 86

Psikiyatri Kliniğine Başvuran Hastaların Kullandığı Bitkisel Ürünlerin Belirlenmesi Psikiyatri kliniğine başvuran hastalarda bitkisel ürün kullanımını belirlemek amacıyla yapılan tanımlayıcı araştırma 303 birey ile gerçekleştirilmiştir. Bireylere yüz yüze görüşme ile anket formu uygulanmıştır. Katılımcıların yarıdan fazlası kadın (n=194, %64) ve evlidir (%54.5) ve %38.9'u lise mezunudur. Araştırmaya katılan bireylerin yaş ortalaması 40.14±15.15'tir. Erkeklerin yarısından fazlası çalışmamaktadır (n=66). Bitkisel ürünlerin en çok rutin kullanımı (günlük çaylar) bulunmaktadır (%60,7). Bu kullanımı sırası ile obezite (%17.2) ve uykusuzluk (14.8) takip etmektedir. En çok kullanılan form bitki çayıdır (%96,6). En çok bitkisel ürün temin edilen yer aktarlardır (%68). Hastalar en çok yakınlarının tavsiyesi ile bitkisel ürün kullanmaktadır (%54). Hastaların yarısından fazlası kullandığı bitkisel ürünü araştırmamıştır (%59,1). En fazla akraba/arkadaştan (%39,5) ve internetten (%34,7) bilgi edinilmiştir. Katılımcıların %41,5'i bitkisel ürünü her gün kullanmaktadır. Katılımcıların %79'unun kullandığı bitkisel ürünlerin aylık maaliyeti 25 TL'yi geçmemektedir. Çoğunluk, kullandığı bitkisel ürün bilgisini doktoru ile paylaşmamıştır (%81). Taze bitki olarak en çok kullanılan ürün cevizdir (%73.6). Kuru bitki olarak tarçın (%29.7) ve bitki çayı olarak ıhlamur (%50.2) en sık kullanılan bitkilerdir. Aloe vera bitkisinin jeli kullanılmaktadır (%8.9). Sarı kantaron bitkisi, yağda bekletilerek kullanılmaktadır (%22.8)., Determination of Usage of Herbal Products of Patients Who Applied to Psychiatry Clinic In order to determine the use of herbal products in the patients who applied to the psychiatry clinic, the descriptive research was performed with 303 individuals. A questionnaire was directed to individuals by face-to-face interview. Among the participants, 54.5% were married and 38.9% of them were high school graduates. The mean age of the participants was 40.14 ± 15.15. More than half of the males do not work (n = 66). Herbal products have the most routine use. Routine use was followed by obesity (17.2%) and insomnia (14.8%), respectively. The most commonly used form is herbal tea (96.6%). Most of the herbal products was supplied from herbalists. Patients mostly use herbal products with the recommendation of their relatives (54%). More than half of the patients had not investigated the herbal product before (59.1%). Information was obtained from the relatives / friends (39.5%) and from the internet (34.7%). The ratio of 41.5% of the participants use herbal product daily every day. The monthly cost of the herbal products used by 79% of the participants does not exceed 25 TL. The majority of the participants did not share the knowledge of the herbal product they used with the doctor (81%). The most widely used fresh product is walnut (73.6%). Cinnamon (29.7%), as a dry plant and linden (50.2%) as herbal tea are the most commonly used plants. The gel of Aloe vera has been used (8.9%). St. John's Wort has been used following maceration in oil (22.8%)

Bitkisel ürünlerin tedavi amacıyla kullanılması binyıllar öncesine dayanmaktadır. Günümüzde de hala devam eden bitkisel ürünlerin kullanımı, özellikle son yıllarda artmıştır. Bitkisel tedavi her ne kadar olumlu sonuçlar verse de bu ürünleri bilinçsiz şekilde kullanılması istenmeyen sonuçlara neden olabilmektedir. Özellikle bu ürünlere hemen her yerde rahatça ulaşılabilmesi, bitkisel ürünlerin kullanımını arttırmaktadır. Kronik hastalığı bulunan kişiler, bu ürünleri çoğu zaman doktorlarına ya da eczacılarına danışmadan kullanmaktadır. Ancak kronik hastalığı olan bireylerde düzenli kullandıkları ilaçlar ile bitkisel ürünlerin etkileşimi tehlikeli sonuçlar doğurabilmektedir. Bu nedenle çalışmada eczanelere başvuran kronik hastalığı olan bireylerde tıbbi bitki kullanımı konusunda bilinç düzeylerinin ölçülmesi amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda Muğla’da yer alan eczanelere başvuran 115 kronik hastalığı bulunan bireyler üzerinde anket çalışması gerçekleştirilmiştir. Bu anket çalışmalarının bulguları sonucunda eğitim durumu ve yaş değişkenlerinin bitkisel ürün kullanımında istatistiksel olarak önemli bir faktör olmadığı görülmüştür. Ayrıca doktorların ve hastaların bitkisel ürünleri kullanımı konusunda bilinçlenmeleri gerektiği anlaşılmıştır., The use of herbal products for therapeutic purposes dates back a thousand years. The use of herbal products, which are still continuing today, has increased especially in recent years. Although herbal treatment gives positive results, unconscious use of these products may cause unwanted results. Especially the fact that these products can be easily reached almost everywhere increases the use of herbal products. People with chronic diseases often use these products without consulting their doctor or pharmacist. However, the interaction of medications regularly used by chronic patients with herbal products can have dangerous consequences. For this reason, the aim of this study was to measure the level of awareness of the use of medicinal plants in individuals with chronic diseases. For this purpose, 115 chronic patients who applied to pharmacies in Muğla were surveyed. As a result of the results of these surveys, it was found that educational status and age variables were not statistically significant factors in the use of herbal products. It was also understood that doctors and patients should be aware of the use of herbal products.

Çalışmamızda amaç Türkiye için endemik olan F. aucheri ve F. pauciradiata bitkilerini farmasötik botanik açıdan karşılaştırmaktır. Bu doğrultuda türlerin morfolojik ve anatomik çalışmaları gerçekleştirilmiş meyve, pedunkul, ışın, pedisel, gövde ve yaprakları karşılaştırılmıştır. Her iki türün herba, kökünden ayrıca F. pauciradiata bitkisinin meyvesinden hazırlanan ekstrelerle antimikrobiyal çalışmalar gerçekleştirilmiştir. Aynı bitki kısımlarından uçucu yağ analizi ve miktar tayini yapılmıştır. Bitkilerin ihtiva ettikleri kumarin grupları incelenmiştir.Uçucu yağ analizinde F. pauciradita için kök majör bileşenleri γ-terpinen, p-simen, 2,5-dimetoksi-p-simen olarak, herba majör bileşeni 2,5-dimetoksi-p-simen, meyve majör bileşeni bornil asetat olarak belirlenmiştir. F. aucheri için kök majör bileşeni α-pinen, herba majör bileşenleri α-pinen, limonen, 2,5-dimetoksi-p-simen olarak belirlenmiştir. Yapılan antimikrobiyal çalışmada belirli ekstrelerden çalışma mikroorganizmalarımıza karşı inhibitör etki görülse de belirlenen MİK değerleri, pozitif kontrol olarak kullanılan antimikrobiyallerle kıyaslandığında saptanan etkinin zayıf aktivite olarak değerlendirilebileceği sonucuna varılmıştır. Kromatografik analiz sonucunda F. pauciradiata bitkisinin herba ve kök kısımlarında prantşimgin maddesinin bulunduğunu söyleyebiliriz. Our study was aimed to compare the plants named F. aucheri and F. pauciradiata which are endemic in Turkey with respect to Pharmaceutical Botany. In order to achieve this goal, morphological and anatomical studies were performed on these species and on their fruits, peduncle, ray, pedicel, stems and the leaves, and they compared with each other. The antimicrobial tests were conducted on the extracts of both species' aerial parts, roots and F. pauciradiata's fruits. Essential oil analysis and quantitation were tested using the same parts of the plants. Coumarin content of the plants was also studied. For essential oil analysis of F. pauciradiata, the major components are specified as, γ-terpinene, p-cymene, 2,5-dimethoxy-p-cymene in roots, for aerial parts major component was 2,5-dimethoxy-p-cymene and for fruit, it was bornyl acetate. For essential oil analysis in F. aucheri, major components are specified as, α-pinene for the roots, α-pinene, limonene, 2,5-dimethoxy-p-cymene for aerial parts. Even though some extracts seemed to show inhibitory effects on tested microorganisms when comparing with positive controls it was understood that we can consider this effect as poor. As a result of the chromatographic analyses, we can say that prantschimgin is present in F. pauciradiata roots and aerial parts. 104

Salvia officinalis L. (SO, Tıbbi adaçayı) geleneksel tıpta kardiovasküler hastalıkların tedavisinde yaygın şekilde kullanılan ve içeriğindeki fenolik asitler sayesinde çok iyi antioksidan özellikleri olduğu bilinen bir bitki türüdür. Bazı çalışmalar Salvia türlerinin kemik yapımını hızlandırmada önemli bir rol oynayabileceğini bildirmiştir. Bu çalışmanın amacı sistemik S. officinalis ekstresinin sıçanlarda hızlı premaksilla genişletmesinde yeni kemik oluşumuna etkisinin histomorfometrik olarak incelenmesidir.On dört adet erkek Sprague Dawley sıçan raslantısal olarak iki gruba ayrılmıştır: yalnızca genişletme (YG; n=7) ve genişletme artı S. officinalis (SO; n=7. Premaksiller suturanın genişletilmesi amacıyla, bütün sıçanların üst kesici dişlerine birer açıcı zemberek yağıştırılmıştır. 5 günlük genişletme süreci sonrasında 12 günlük pekiştirme süreci gerçekleşmiştir. 17 günlük boyunca, SO grubundaki sıçanlara oro-gastrik tüp yoluyla sistemik olarak 20 mg SO/kg/gün verilmiştir. On yedi günlük deney süreci sonunda sıçanlar sakrifiye edilmiştir. Sonrasında premaksilla disseke edilmiş ve histomorfometrik inceleme yapılmıştır. SO grubunda yeni kemik yapımı alanlarında, inflamatuar hücrelerin yoğunluğunda, osteoklast ve osteoblast sayılarında meydana gelen artışlar kontrol grubuna göre anlamlıdır. S. officinalis ekstresi genişletilmiş ortra palatal suturada genişletme ve pekiştirme sürecinde yeni kemik rejenerasyonunu stümimüle edebilecek özelliktedir. Bu çalışma S. officinalis ekstresinin RME'de yeni kemik yapımına etkisini inceleyen ilk çalışma olmasıyla özgündür.Anahtar Kelimeler: Kemik yapımı, Hızlı üst çene genişletmesi, Salvia officinalis, Tıbbi adaçayı Salvia officinalis L. (sage) is a common traditional medicine widely used for the treatment of cardiovascular and cerebrovascular diseases, and its well-known antioxidant properties are attributed mainly to the presence of phenolic acids. Several studies have shown that the Salvia species may play an important role in accelerating bone remodeling. The aim of this thesis to histomorphometric evaluation of the effects of S. officinalis extract on new bone formation in the rapid premaksillary expansion. Four-teen male Sprague Dawley rats were randomly divided into two groups: expansion only (EO; n=7), and expansion plus S. officinalis (SO; n=7). An open-loop spring was bonded to maxillary incisors of each animal to expand the premaxillary suture. After a 5-day expansion period, there was a consolidation period of 12 days. Rats in the SO group 20 mg SO/kg/day were systemically administered per day via the orogastric route, for 17 days. Rats were sacrificed at the end of the 17 days experimentation period. Then, the premaxillas were dissected and histomorphometric examination was performed.S. officinalis leaf extract can stimulate bone regeneration in the expanded midpalatal suture during expansion. There were increases in newly formed bone area, intensity of inflammatory cells, number of osteoblasts and osteoclasts in study group comparing control group. To the best of our knowledge, this study is the first to report the positive effects S. officinalis extract intake with these parameters.Keywords: Bone formation, Rapid maxillary expansion, Salvia officinalis, Sage 77

Bu çalışma, bitkilerle güvenli tedavinin ilk basamağı olan, bitkilerin bilimsel tayini için botanik standardizasyonu üzerinedir. Seçilen tıbbi bitki; ülkemizde yetişen Althaea officinalis L. (hatmi) dir. Bitkinin botanik standartlarını iyi tanımlayabilmek için, Althaea L. (Malvaceae) cinsine ait olan ve ülkemizde yetişen yakın türler de (A.hirsuta L., A.cannabina L.) inceleme kapsamına alınmıştır. Çalışmada kullanılan örnekler doğal yetişme ortamından toplanmıştır. Bunun için Türkiye'nin batısında arazi çalışmaları yapılmış (nisan - temmuz 2019), İstanbul, Tekirdağ, Edirne ve Çanakkale'den örnekler toplanmıştır. Türler üzerinde; morfolojik, kökleri üzerine anatomik ve toz kökleri üzerinde makroskobik-mikroskobik çalışmalar yapılmış, literatür kayıtları ve herbaryum örnekleriyle karşılaştırılmıştır. Bulgular, türlerarası karşılaştırma tabloları halinde, görsellerle desteklenerek sunulmuştur. Elde edilen bulgular değerlendirildiğinde; bitkinin bilimsel tayininde, toz drog üzerinde yapılacak çalışmaların, özellikle yakın türler için yeterli olmayacağı bununla birlikte anatomik çalışmaların daha ayırdedici olduğu görülmüştür. Anatomik çalışmalar sonucunda türler arasındaki farklılıklar; kortekste A.officinalis türünde yoğun nişasta taşıdığı, A.cannabina türünde az nişasta taşıdığı, A.hirsuta türünde nişasta taşımadığı; druz kristallerinin A.officinalis türünde tüm alanlarda yaygın ve yoğun, A.cannabina türünde kortekste yoğun, A.hirsuta türünde kortekste nadir; yağ taşıyan hücrelerin A.officinalis türünde tüm alanlarda yaygın, A.cannabina türünde kortekste yoğun, A.hirsuta türünde yok; sklerenkima lifleri A.officinalis ve A.cannabina türlerinde az ligninleşmiş, A.hirsuta türünde yoğun ligninleşmiş olarak gözlenmiştir. Ek olarak Althaea officinalis L., radix'in botanik standardizasyonu için, türler arası farklılıklar da göz önünde bulundurularak referans tür monografı hazırlanmıştır. Ayrıca A.hirsuta ve A.cannabina türlerinin kökleri üzerindeki anatomik çalışmalar ilk kez bu çalışma kapsamında yapılmıştır. Anahtar Kelimeler : Althaea officinalis, Hatmi, Malvaceae, Botanik standardizasyon, Fitoterapi This study focuses on botanical standardization for the scientific determination of medicinal plants. In order to define the botanical standards of Althaea officinalis L. well, the close species (A.hirsuta L., A.cannabina L.) belonging to the genus Althaea L. were included in the study. Samples used in the study were collected from natural habitats. Field studies were conducted (April - July 2019) in the west of Turkey. Samples were collected from Istanbul, Tekirdağ, Edirne and Çanakkale. Studies were performed; morphological, anatomical on roots and macroscopic-microscopic on powder roots. Compared with literature records and herbarium samples. The findings are presented in the form of interspecific comparison tables, supported by visuals. When the findings were evaluated; in the scientific determination of the plant, studies on the powder drug will not be sufficient especially for the close species, however, anatomical studies are more distinctive. The differences between the species as a result of anatomical studies; cortex cells carry dense starch in A.officinalis, less starch in A.cannabina, dont carry starch in A.hirsuta; druz crystals are widespread and dense in A.officinalis, dense in cortex of A.cannabina, rare in cortex of A.hirsuta; fat-bearing cells are common in all areas in A.officinalis, concentrated in the cortex of A.cannabina, absent in A.hirsuta; sclerenchyma fibers were observed to be less ligninized in A.officinalis and A.cannabina, intensely ligninized in A.hirsuta. In addition, reference species monograph was prepared for botanical standardization of Althaea officinalis, radix. Anatomical studies on the roots of A.hirsuta, A.cannabina were made for the first time in this study.Key Words: Althaea officinalis, Marshmallow, Malvaceae, Botanical standardization, Phytotherapy 83

Apiaceae (Umbelliferae) familyasından Ferula L. cinsi familyanın en büyük 3. cinsidir. Bu cins, ilk defa Korovin tarafından hazırlanan monografta 133 tür ile temsil edilmiş, daha sonra yapılan çalışmalar ile tür sayısı yaklaşık 180 olmuştur. Türkiye'de ise Ferula'nın ilk revizyonu Peşmen tarafından 1972 yılında Flora of Turkey and the East Aegean Islands'ın 4.cildinde 18 tür ile yapılmıştır. Bu 18 türün de 9'u endemiktir. Son yapılan çalışmalar ile de Ferula L. sayısı 24 tür ve 4 alt tür olarak değiştirilmiştir. Bu türlerden 13'ü endemiktir. Ferula rigidula sahip olduğu morfolojik ve anatomik özellikleri ile yakın türler ile zaman zaman karıştırılmakta ve kesin tayinler yapılması problem yaratmaktadır. Ayrıca üzerinde yapılan kimyasal çalışmalar ve çıkan sonuçlar da türün teşhisi için bir netlik kazandıramamıştır. Bu çalışmada Ferula rigidula' nın ayrıntılı olarak iç ve dış morfolojik özellikleri belirlenmiş ve ona yakın olan F. halophila ve F. orientalis türlerinin gövde, pedunkul, yaprak ve meyve anatomileri karşılaştırılarak, birbirlerinden farkları belirlenmiştir. Ayrıca Ferula türlerinin etnobotanik yönden özellikleri araştırılmış ve tablo şeklinde sunulmuştur. Şu ana kadar var olan ve türü teşhis etmede kullanılan karakterlerin bilgilerinin netlik kazanması sağlanmış ve sayısal verilerle de bunlar desteklenmiştir.Anahtar Kelimeler: Ferula rigidula, Umbelliferae, Türkiye, morfoloji, anatomi Ferula L. is the third largest genus of the family from the Apiaceae (Umbelliferae). This genus was represented by 133 species in the monograph prepared by Korovin for the first time, the number of species was approximately 180 after the studies. In Turkey, Ferula's first revision was made with 18 species in the 4th of Flora of Turkey and the East Aegean Islands by Pesmen in 1972. Of the 18 species, 9 are endemic. In recent studies, the number of Ferula L. was changed to 24 species and 4 subspecies. Of these species 13 are endemic.Ferula rigidula has mixed morphological and anatomical features with close species from time to time and creates problems in definite determinations. In addition, the results of chemical studies on the results of the species has not been clarified for the diagnosis.In this study, internal and external morphological features of Ferula rigidula were determined. In addition, F. halophila and F. orientalis species, which are close to F.rigidula, were compared between stem, peduncle, leaf and fruit anatomies and their differences were determined. Also ethnobotanical characteristics of Ferula species were investigated and presented as a table. The information of the characters that have existed up to now and have been used for identifying the type has been clarified and has been also supported with numeric data.Key Words: Ferula rigidula, Umbelliferae, Turkey, morphology, anatomy 121

Bu çalışmamızın amacı; ülkemiz İç Anadolu Bölgesi'nde yayılış gösteren Lactuca L. türleri üzerinde anatomik, morfolojik çalışmalar yapmak, kimyasal bileşimleri ve biyolojik aktivitelerini incelemektir. Bu amaçla çalışma materyali olarak 6 tür L. glareosa Boiss., L. viminea (L.) J. Presl& C. P, L. orientalis (Boiss.) Boiss, L. saligna L., L. serriola L., L. mulgedioides (Vis &Panćić) Boiss.&Kotschy ex. Boiss., detaylı olarak anatomik, morfolojik olarak incelenmiş ve özellikleri birbirleri ile kıyaslanmıştır. Metanol ekstreleri hazırlanan bitkilerin toplam fenol ve toplam flavonoit içerikleri belirlenmiştir. Türler cinsin karakteristik bileşenleri açısından incelenmiştir. Hem metanol ekstrelerinde, hem bitkilerden elde edilen latekslerde, laktusin, 11,13 β-dihidrolaktusin, 11,13 β-dihidrolaktukopikrin bileşiklerinin YBSK ile miktar tayini yapılmıştır. Metanol ekstreleri antioksidan ve antimikrobiyal aktivite bakımından değerlendirilmiştir. Latekslerin ise hem sedatif etkileri araştırılmış, hem de antimikrobiyal etkilerine bakılmıştır. L. orientalis bitkisi antioksidan kapasite bakımından en etkili bitki olarak bulunmuştur. L. saligna bitkisinin lateksi ise sedatif etkisi en yüksek bitki olarak tespit edilmiştir. The aim of this study is to examine anatomical and morphological studies on Lactuca L. species in Turkey and to analyze their chemical composition and biological activities. For this purpose, 6 species (L. glareosa Boiss., L. viminea (L.) J. Presl & C. P, L. orientalis (Boiss.). L. mulgedioides (Vis & Panćić) Boiss. & Kotschy ex. Boiss.) were studied anatomically and morphologically in detail and compared with each other. The total phenol and total flavonoid content were determined on methanol extracts of the plants. Species were examined in terms of the characteristic components of the genus. The amount of lactucin, 11,13 β-dihydrolactucine, 11,13 β-dihydrolactucopicrin compounds was determined with HPLC; in both the methanol extracts and the laticis obtained from the plants. Methanol extracts were evaluated for antioxidant and antimicrobial activity. The sedative effects of latexes were investigated and their antimicrobial effects were studied. L. orientalis was found to be the most effective plant in terms of antioxidant capacity. The latex of L. saligna has the highest sedative effect. 233

Lophanthus Adans. cinsi Lamiaceae familyasının bir üyesi olup, 2010 yılında yeni bir cins ve yeni bir tür olarak (L. turcicus) Türkiye florasına kazandırılmıştır. Bu çalışmada endemik olan L. turcicus farmasötik botanik yönden araştırılmış türün morfolojik, anatomik, tüy yapısı, palinolojik özellikleri ile kimyasal (antioksidan özellik, fenolik bileşikler, biyolojik etki) özellikleri ayrıntılı olarak tanımlanmıştır. Morfolojik çalışmalarda türün ayrıntılı deskripsiyonu verilmiş, çizim ve fotoğraflarla desteklenmiştir. Tüy morfolojisinde bitkinin vejetatif ve generatif organlarındaki tüylerin yapısı ve dağılımı verilmiştir. Anatomik çalışmalarda ise odunsu, otsu gövdeler ile yapraklarından kesitler alınarak anatomik yapıları aydınlatılmıştır. Palinolojik çalışmalarda polenlerin fotoğrafları çekilerek polen özellikleri belirlenmiştir. Ayrıca bitkinin kimyasal çalışmalarda ise 1,1-difenil-2-pikrilhidrazil (DPPH) radikalini süpürücü etki tayini, β-Karoten/Linoleik asit oksidasyonunu inhibe edici etki tayini, indirgeme gücünün belirlenmesi ve 2,2'-azino-bis-3-etilbenzotiazolin-6-sülfonik asit radikal katyonu (ABTS●+) süpürücü etki ile antioksidan özelliği, yüksek performanslı sıvı kromatografisi (HPLC) ile fenolik bileşikleri, 3-(4,5-dimetiltiazol-2-il)-2,5-difeniltetrazolyum bromür (MTT) testi ile antikanser etkisi ve lipoksijenaz enzim inhibisyonu ve siklooksijenaz enzim inhibisyonu araştırılmıştır. Kimyasal sonuçlara göre antioksidan kapasitesinin düşük olduğu saptanmıştır. Fenolik bileşik olarak 14 madde tanımlanmıştır. Lipoksijenaz enzim inhibisyon deneylerine göre zayıf inhibisyon etkiye sahip olduğu, A549 hücre dizisine karşı düşük dozda sitotoksik etki gösterdiği tespit edilmiştir.Anahtar Sözcükler: Lophanthus turcicus, Morfoloji, Anatomi, Palinoloji, Kimyasal. The genus Lophanthus Adans. is a member of the Lamiaceae family, a new genus and a new species in 2010 (L. turcicus) was introduced into the flora of Turkey. In this study, pharmaceutical botany characteristics (morphological, anatomical, trichome, palynological) and chemical (antioxidant, phenolic compounds, biological effects) properties of L. turcicus which is a endemic species were investigated. Morphological studies have given detailed descriptions of the species, supported by drawings and photographs. The structure and distribution of the trichomes in the vegetative and generative organs of the plant are given in trichome morphology. In anatomic studies, woody, herbaceous stems and leaves were taken from sections and their anatomical structures were illuminated. In palynological studies, pollen properties of species were determined by taking photos of pollen grains. In addition, the chemical studies of the plant 1,1-diphenyl-2-picrilhydrazil (DPPH) radical scavenging effect determination, β-Carotene/Linoleic acid oxidation inhibiting effect determination, determination of reduction power and 2,2'-azino-bis-3-ethylbenzothiazoline-6-sulfonic acid radical cation (ABTS●+) scavenging effect, antioxidant properties, phenolic compounds by high performance liquid chromatography (HPLC), anticancer effect with 3-(4,5-dimethylthiazol-2yl)-2,5-diphenyltetrazolium bromide (MTT) test, lipoxygenase enzyme inhibition and cyclooxygenase enzyme inhibition were investigated. According to chemical results, antioxidant capacity was found to be low. 14 substances have been identified as phenolic compounds. According to lipoxygenase enzyme inhibition assays, it has been found to have weak inhibitory effect and low cytotoxic effect against A549 cell line.Keywords: Lophanthus turcicus, Morphology, Anatomy, Palynology, Chemical. 88

Nonea Medik. (Boraginaceae) cinsi dünyada 36 tür ile temsil edilirken ülkemizde 23 tür (8 endemik) ile temsil edilmektedir. Bu çalışmanın amacı Nonea cinsine (N. anchusoides, N. caspica, N. monticola, N. pisidica, N. pulla, N. pulmonarioides, N. stenosolen) ait 7 türün (4 endemik) yaprak ve gövdenin anatomik özelliklerini belirlemek, türler arasındaki farklılıkları ortaya çıkarmak için bu özellikleri karşılaştırmaktır. Ayrıca elde edilen sonuçları önceki çalışmalarla karşılaştırmak.Çalışmada kullanılan materyaller 2014-2015 yılları arasında toplanmış, tayin edinmiş ve daha sonra % 70 alkole konulmuş örneklerdir. Anatomik kesitler el ile alınıp Sartur reaktifi kullanılarak preparatlar hazırlanmış ve fotoğrafları çekilmiştir. Kesitler yapraklardan yüzeysel (alt ve üst) ve enine, gövdeden ise enine şeklinde alınmıştır. Stoma ve epiderma hücrelerinin en ve boy uzunlukları ölçülmüş, stoma indeksleri hesaplanmış, 1 mm2 alandaki stoma ve epiderma hücresi sayılarının ortalamaları belirlenmiş ve yaprak kalınlıkları ölçülmüştür.Çalışılan türlerden 3 tanesinin ekvifasiyal yaprak tipine sahip olduğu, 4 tanesinin ise bifasiyal yaprak tipine sahip olduğu görülmüştür. Türlerin hepsinin yaprak tipinin amfistomatik olduğu, stomaların ise anomositik tipte olduğu tespit edilmiştir. En büyük yaprak kalınlığına sahip türün N. pulmonarioides olduğu saptanmıştır. Türlerin tüy örtüsü, palizat ve sünger parankiması açısından farklılık gösterdiği belirlenmiştir. N. caspica ve N. stenosolen taşıdıkları pul şeklinde örtü tüyleri ile diğer türlerden ayrılmaktadır. Yine bazı türler taşıdıkları salgı tüyleri ile diğerlerinden ayrılmaktadır. Türlerin gövde yapılarının genellikle benzer özellikler gözlenmiştir. Yapılan bu çalışma ile özellikle bitkilerin tüy özelliklerinin, yapraklardaki mezofil tabakalarının özelliklerinin bitkileri ayırt etmekte çok önemli olduğu ve bu özelliklerin belirlenmesinin Nonea cinsinin taksonomisine önemli katkı sunacağı düşünülmektedir. Nonea Medicus (Boraginaceae) genus is represented by 36 species in the world, while it is represented by 23 species (8 endemic) in Turkey. The purpose of this study is to determinate anatomical features of leaf and stem of 7 species (4 endemic) belonging to Nonea genus (N. anchusoides, N. caspica, N. monticola, N. pisidica, N. pulla, N. pulmonarioides, N. stenosolen) and is to compare these characteristics for revealing differences between species. Also compare the results with previous studies. The materials used in this study were collected between 2014-2015, identified and then were putted into 70% alcohol. Anatomical sections were taken by hand and preparations were prepared using Sartur reagent and photographed. The sections were taken from the leaves as surface (top and bottom) and transverse. Only transverse sections were taken from the stem. The lenght and width of the stomata and epidermis cells were measured. Stomata indices were calculated. The average number of stomata and epidermal cells in 1 mm2 area was determined. The thickness of the leaves was measured. It was observed that 3 of the studied species had equifacial leaf and 4 species had the type of bifacial leaf. Also the leaf type of all species were amphistomatic and stomata types were anomocytic. The species with the largest leaf thickness was N. pulmonarioides. The species differed in terms of indumentum, palisade and sponge parenchyma.N. caspica and N. stenosolen are differentiated from the other species by their flaky indumentum. Some species are separated from the others by their secretory trichomes. Similar characteristics were observed in the body structures of the species.With this study, it is thought that especially trichomes characteristics of the plants, the properties of the mesophyll layers in the leaves are very important in distinguishing the plants, and determination of these features will contribute to taxonomy of the genus Nonea. 105

Çiçekli bitkilerin en geniş familyası olan Asteraceae familyasına ait Calendula L. cinsi, Türkiye'de üç tür ile temsil edilir. Bunlar; Calendula suffruticosa Wahl., Calendula officinalis L. ve Calendula arvensis L.'tir. Türlerin içinde kozmetik ve ilaç sektöründe oldukça popüler olan C. officinalis, halk arasında genellikle `Aynısafa otu` diye isimlendirilir. Antik çağlardan bu yana kullanılan bu bitkinin deri enflamasyonlarının, yaraların, yanıkların, morlukların ve kesiklerin iyileşmesini kolaylaştırdığı bilinmektedir. İnfüzyon, tentür, sıvı ekstre, soğuk sıkım yağ ve merhem şeklinde hem dahili hem de harici olarak kullanılır.Bu çalışmada, Eskişehir çevresinde 4 farklı lokaliteden toplanılan C. officinalis türünün; taksonomik, morfolojik, anatomik özellikleri ve fitokimyasal içerikleri incelenmiştir. Morfolojik çalışmalarda, türün detaylı tanımı ve çizimleri verilmiştir. Anatomik çalışmalarda, kök, gövde ve yapraklardan enine kesitler alınmış, iç yapıları aydınlatılmıştır. Kökü sekonder yapıdadır. Gövdesi 7-8 köşelidir. İletim demetleri halka şeklinde dizilmiş ve 15-16 adettir. Öz bölgesi doludur. Gövde üzerinde çok sayıda örtü ve Compositae tipi salgı tüyü bulunmaktadır. Yaprakları bifasiyal tiptedir. Stomaları amfistomatik ve mezomorftur. Anomositik tiptedir. Fitokimyasal çalışmalarda ise, bitkinin toprak üstü kısımlarından su distilasyonu yöntemiyle 4 farklı lokaliteden uçucu yağ elde edilmiş, uçucu bileşiklerin GK ve GK/KS ile analizleri yapılmıştır. C. officinalis'in uçucu yağ ana bileşenleri α-kadinol (%31,2-34,5), δ-kadinen (%15,2-18,8) ve T-murolol (%6,3-8,2)'dür.Anahtar Sözcükler: Asteraceae, Calendula officinalis L., Aynısafa, Morfoloji veAnatomi, GK/KS, α-kadinol The genus of Calendula L. belongs to Asteraceae family which is the largest family of flowering plants is represented by three species in Turkey. They are Calendula suffruticosa Wahl., Calendula officinalis L. and Calendula arvensis L. Calendula officinalis L. species. C. officinalis called as `Marigold` is one of the species that popular in the cosmetics and pharmaceutical industry. Since ancient times, it has used for the healing of skin inflammations, wounds, burns, bruises and cuts. It is used both internally and externally as infusion, tincture, liquid extract, cold pressed oil and ointment.In this study, C. officinalis plants that collected from 4 different localities around Eskişehir were investigated by their taxonomic, morphological, anatomical and phytochemical features. In morphological studies; a detailed description and drawings of the species was written. In anatomical studies, cross sections were taken from root, stem and leaves and internal structures were observed. The root is secondary structure. The stem has 7-8 corners, transmission bundles are ring-shaped and they are 15-16 pieces, also core zone is full. A large number of non-glandular and Compositae type glandular trichomes are located on the stem. Leaves are dorsiventral. Stomatas are amphistomatic and mesomorph. It is anomocytic type. In phytochemical researches, at the end of water distillation method 4 different volatile oil from different localities were yielded from the herb parts of plant. Volatile compounds were analyzed by GC and GC/MS. The main components of the essential oil of C. officinalis is α-cadinol (31,2-34,5%), δ-cadinene (15,2-18,8%) and T-muurolol (6,3-8,2%).Keywords: Asteraceae, Calendula officinalis L., Marigold, Morphology and Anatomy,GC/MS, α-cadinol 92

Hastanede yatan hastaların kullandıkları bitki/bitkisel ürünlerin araştırıldığı retrospektif bir çalışma yapılmıştır. Kullanılan bitkisel ürünlerin cerrahi işleme, gebelik sürecine, hastanın genel durumuna olan etkileri, doğru kullanım oranlarının tespit edilmesi ve değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Hastalara ait bilgiler hastanenin cerrahi, kadın doğum ve yenidoğan yoğun bakım servislerinden anket aracılığıyla toplanmıştır. Bölüme göre değişmekle birlikte yaklaşık 40 adet soru sorulmuştur. Bilgiler Mcrosoft Excel programı kullanılarak değerlendirilmiştir. Ankete katılan kişi sayısı 225 kişidir. Katılanların çoğu kadındır (%95). Cerrahi servisten 31, yenidoğan yoğun bakım servisinden 66, kadın doğum servisinden 128 kişi ankete katılmıştır. Tüm katılanların yaş ortalaması 36'dır. Hastaların %57'si (128 kişi) bitkisel ürün kullanmıştır. Tüm servisler ele alındığında 128 kişi, 46 değişik bitkisel ürün kullanmıştır. Bitkisel ürünler başlıca soğuk algınlığı-grip (%31), sindirim sistemi (%22), kilo kontrolü (%16) amaçlarıyla kullanılmıştır. Bitkisel ürün hakkındaki bilgi ve tavsiye kaynakları, %24 TV, %23 internet, %14 komşu şeklindedir. Bitkilerin kanıta dayalı etkilerine uygun kullanım oranı %58.5'tir. Cerrahi işlem öncesinde 51 kişi (%32) tarafından 23 değişik bitkisel ürün kullanılmıştır. Bu kullanımların büyük bir kısmının (%93) cerrahi işlemi etkileme olasılığının olduğu tespit edilmiştir. Gebelik sürecinde 63 kişinin (%32) 31 değişik bitki/bitkisel ürün kullanmıştır. Bunların %37'sinin gebelik açısından yüksek-orta riskli olduğu tespit edilmiştir. Bitkisel ürün kullanım hakkında eğitim ve bilinçlendirme çalışmalarının yapılması gerekmektedir. Hastanede bu bilgilerin sorgulanması ve değerlendirlmesi için gerekli adımların atılması sağlanmalıdır. Kamu spotları, broşürler ve bitki/bitkisel ürün kullanım ile ilgili seminerlerle toplum bu konuda bilgilendirilmelidir.Anahtar kelimeler: Bitki / bitkisel ürün, Hastane, Yatan hasta, Cerrahi servis, Cerrahi prosedür, Gebelik, Doğum, Yenidoğan yoğun bakım servisi A retrospective study was conducted investigating the plant / herbal products used by hospitalized patients. The aim of this study was to determine the effects of the herbal products on the surgical procedure, the pregnancy process, the general condition of the patient, and to determine and evaluate the correct usage rates. Information about the patients were collected from the hospital's surgical, obstetrics and neonatal intensive care services. Approximately 40 questions were asked. Information was evaluated by using Mcrosoft Excel program. The number of people surveyed is 225 people. Most of the participants were women (95%). Thirty-nine patients from the surgical service, 66 from the neonatal intensive care unit and 128 from the obstetrics department attended the survey. The average age of all participants was 36 years. 57% of the patients (128 people) used herbal products. When all services were considered, 128 people used 46 different herbal products. Herbal products were mainly used for cold-flu (31%), digestive system (22%), weight control (16%). The sources of information and advice on plant products are 24% TV, 23% internet and 14% neighbor. The rate of correct use according to the evidence-based effects of the plants is 58.5%. Before the surgery, 23 different herbal products were used by 51 people (32%). A large proportion (93%) of these uses had the potential to affect the surgical procedure. In the pregnancy period, 63 people (32%) used 31 different plant / herbal products. 37%. Training and awareness-raising activities on plant / herbal product use are required. The necessary steps should be taken to inquire and evaluate this information in the hospital. The community should be informed about public spots, brochures and seminars on plant / herbal product use.Key words: Plant / herbal product, Hospital, Inpatient, Surgical service, Surgical procedure, Pregnancy, Obstetrics, Neonatal intensive care services 141

Bu çalışmada, dünyada ekonomik öneme sahip bitki gruplarını içeren Apiaceae familyasına ait Daucus L. cinsine ait Türkiye'de doğal olarak yetişen türlerinin meyve anatomisi incelenmiştir. Flora of Turkey and the East Island adlı eserde D. carota L., D. broteri Ten., D. guttatus Sibth. & Sm., D. littoralis Sm., D. involucratus Sm. ve D. conchitae W. Greuter (endemik) olmak üzere 6 tür kayıtlıdır. Çalışmamızda Daucus cinsine ait olduğu belirlenen fakat florada kayıtlı türlerden farklı olan 2 yeni tür de çalışmaya dahil edilmiştir.Meyvelerin anatomik özelliklerini incelemek amacıyla merikarplardan enine kesitler alınmıştır. Kesitler merikarpların ortasından elle jilet yardımı ile alınıp sartur reaktifi içinde incelenmiştir. Kesitlerin fotoğrafları, mikroskop ve kameradan oluşan görüntüleme sistemi ile çekilip çeşitli ölçümler alınmıştır. Aynı zamanda meyve anatomisine ait genel özelliklerin gösterilmesi amacıyla her tür için çizimler yapılmıştır. Anatomik çalışmalarda, en belirgin ayırt edici özelliklerin vallekular vitta ve endokarp şekilleri olduğu tespit edilmiştir.Belirlenen farklılıklar ve yapılan ölçümler sonucunda meyve anatomik özellikleri ile bir teşhis anahtarı oluşturulmuştur. Tez çalışması sırasında 2 ayrı lokasyondan toplanan Daucus sp. nov. 1 ve Daucus sp. nov. 2 taksonlarının bilim dünyası için yeni iki takson olduğu belirlenmiştir.Anahtar Kelimeler: Apiaceae, Daucus, meyve anatomisi. In this study, the fruit anatomy of naturally grown Daucus L. species in Turkey were examined. The genus of Daucus belongs to the Apiaceae family, which contains plant groups of economic importance in the world. In the Flora of Turkey and the East Islands, including D. carota L., D. broteri Ten., D. guttatus Sibth. & Sm., D. littoralis Sm., D. involucratus Sm. and D. conchitae W. Greuter (endemic) 6 species are registered. In the study, 2 species which were determined to belong to the genus Daucus but different from the flora of Turkey species were included in the study.In order to examine the anatomical features of the fruits, cross sections were taken from the mericarp. The sections were taken from the middle of the mericarps by hand with the help of razor blade and examined in the sartur reagent. Photographs of the sections were taken with the imaging system consisting of microscope and camera and various measurements were taken. At the same time, drawings of fruit anatomy were made for the purpose of showing all species anatomical features. In anatomical studies, it was determined that the most distinctive features were the vallecular vitta and endocarp shapes.As a result of the determined differences and measurements, a diagnostic key was formed with anatomical features of the fruit. During the thesis study, collected from 2 different locations Daucus sp. nov. 1 and Daucus sp. nov. 2 were determined to be two new taxa for the scientific world.Key Words: Apiaceae, Daucus, fruit anatomy. 78

Bu çalışmada Liliaceae familyasına ait Fritillaria imperialis L. ve Fritillaria persica L. türleri farmasötik botanik ve fitokimyasal yönünden incelenmiştir. Morfolojik çalışmalarda türlerin kök, gövde, yaprak ve çiçek gibi karakterleri fotoğraf ve çizimler ile desteklenmiştir. Morfolojik bulgular 'Flora of Turkey' ve 'Resimli Türkiye Florası' eserleri ile kıyaslanarak tablolar halinde verilmiştir. Anatomik çalışmalarda türlerin kök, gövde ve yaprak kısımlarının kesitleri alınarak kesitler çeşitli boyalar ile boyanmıştır. Dijital kamera ile fotoğraflanan türlerin monokotil grubu ile benzerlikleri ve iki türün birbiriyle olan anatomik ilişkisi açıklanmıştır. Ayrıca bu türlerin bulbları üzerinden yapılan Katı Faz Mikroekstraksiyon yöntemi ile uçucu bileşikleri aydınlatılmıştır. In this study, Fritillaria imperialis L. and Fritillaria persica L. (Liliaceae) species were investigated for pharmaceutical botanical and phytochemical. Morphological studies have been supported with photographs and drawings of bulb, stem, leaf and flower characters. Morphological findings were presented with 'Flora of Turkey' and 'Resimli Türkiye Florası' by comparing. In anatomical studies, cross sections of the roots, stem and leaf were taken and the cross sections were painted with various dyes. The anatomical cross sections were photographed with a digital camera. The similarities with the monocotyle group were explained. The anatomical relationships of two species were described. In addition, volatile compounds were elucidated by Solid Phase Microextraction method. 67

Bu çalışmada Sivas ve Erzincan illeri sınırları içerisinden toplanmış olan Drosanthe seksiyonuna ait H. scabrum L., H. thymopsis Boiss., H. spectabile Jaub&Spach türleri farmasötik botanik açıdan karşılaştırılmıştır. Türlerin karşılaştırılmasında morfolojik, anatomik ve mikromorfolojik özellikler göz önüne alınmıştır. Bitki örneklerinden alınan kesitlerin kamera ataçmanlı mikroskop yardımı ile fotoğrafları çekilirken aynı zamanda ölçümleri alınmıştır. Mikromorfolojik olarak SEM görüntüleri çekilen örneklerin karşılaştırılmalı olarak deskripsiyonu yapılmıştır. Yapılan bu incelemeler sonucunda türlerin morfolojik ve anatomik benzerlikleri ve farklılıkları ortaya çıkarılmıştır. Bu türlerin aynı seksiyona dahil olmasına rağmen yapılan karşılaştırmalar ile yeni bulunacak türlerin teşhisinde ve gruplandırılmasında gösterge olması öngörülmüştür. Ayrıca H. scabrum ve H. spectabile türlerine ait mikromorfolojik deskripsiyonların literatür için bir ilk olması da bu çalışmada önem arz etmektedir.Anahtar Kelimeler: Hypericum, Drosanthe, karşılaştırma, anatomi, mikromorfoloji. In this study H. scabrum L., H. thymopsis Boiss., H. spectabile Jaub & Spach species belonging to the Drosanthe section collected from the Sivas and Erzincan provinces were compared in terms of pharmaceutical botanical. Morphological, anatomical and micromorphological features are considered in comparison of species. Sections were taken from plants' samples were taken photos with help of camera attachment microscope, their measurement were taken at the same time. Micromorphologically the SEM images of the samples were compared. Morphological and anatomical similarities and differences of species were revealed as a result of these investigations. Although these species are included in the same section, it is foreseen to be an indicator for the diagnosis and grouping of the new species. In addition, H. scabrum and H. spectabile species of micromorphological descriptions are the first for the literature which important for this study. 69

Teucrium L. cinsi (Lamiaceae), Türkiye florasında 15’i endemik olmak üzere 47 takson ile temsil edilmektedir. Halk arasında farklı taksonların tonik, aromatik, diüretik, ekspektoran ve laksatif olarak, ayrıca gastrointestinal rahatsızlıklarda, sinir sistemi hastalıklarının tedavisinde, diyabet ve hemoroitte kullanımı kayıtlıdır. Teucrium taksonları üzerinde gerçekleştirilen fitokimyasal çalışmalarda neo-klerodan tip diterpenlerin yanısıra, flavonoitler, fenilpropanoitler, iridoitler, mono-di-tri ve seskiterpenler ile bunların glikozitleri de izole edilmiştir. Yapılan biyoaktivite çalışmaları sonucunda ise bazı taksonların antioksidan, antienflamatuvar, antiülseratif, hepatoprotektif, antidiyabetik, antimikrobiyal ve antifidan etkiler gösterdiği saptanmıştır. Bu çalışmada Türkiye’de doğal yayılış gösteren Teucrium türlerinden Teucrium, Chamaedrys ve Isotriodon seksiyonlarına ait 8 taksonun (T. sandrasicum O. Schwarz, T. creticum L., T. brevifolium Schreb., T. pruinosum Boiss., T. ekimii H. Duman , T. divaricatum subsp. divaricatum Exsicc., T. divaricatum subsp. villosum ve T. montbretii subsp. montbretii Benth.) toprak altı ve toprak üstü kısımlarından hazırlanan kloroform ekstrelerinin diterpen profilleri, yüksek performanslı sıvı kromatografisi ile karşılaştırılmıştır. T. sandrasicum ve T. divaricatum subsp. divaricatum’dan hazırlanan metanol, aseton ve su ekstreleri üzerinde çeşitli kromatografik yöntemler (açık kolon kromatografisi, vakum sıvı kromatografisi, orta basınçlı sıvı kromatografisi, İTK vb.) kullanılarak fraksiyonlama ve izolasyon işlemleri gerçekleştirilmiştir. Saf olarak elde edilen moleküllerin yapıları spektroskopik metotlar (1D ve 2D NMR, MS ve IR) kullanılarak aydınlatılmıştır. Yapılan izolasyon çalışmaları sonucunda T. sandrasicum’ dan 4 yeni neo-klerodan tip diterpen ile bilinen 3 iridoit, 1 flavonon, 1 asetofenon ve 6 feniletanoit glikoziti, T. divaricatum subsp. divaricatum’dan ise 6 klerodan tip diterpen, bilinen 1 iridoit ve 1 feniletanoit glikoziti olmak üzere toplam 23 bileşiğin yapısı aydınlatılmıştır. 4 diterpen, doğa ve bilim için yeni bileşiklerdir. Ayrıca bilinen feniletanoit glikozitleri de Teucrium türlerinden ilk kez rapor edilmektedir. Bitkilerden izole edilen diterpen bileşiklerin in vitro sitotoksik etkileri çeşitli hücre hatları üzerinde MTT metodu kullanılarak incelenmiş, moleküllerin 50 μM ve daha düşük dozlarda anlamlı bir sitotoksik etki göstermediği belirlenmiştir., Teucrium L. genus (Lamiaceae) is represented by 15 endemic of 47 taxa in Flora of Turkey. In addition to the tonic, aromatic, diuretic, expectorant, spasmolitic effect of different Teucrium taxa are used in the treatment of diabetes, hemorrhoid and nervous system diseases. In phytochemical studies showed that flavonoids, phenylpropanoids, iridoids, mono-di-tri and sesquiterpenes, as well as their glycosides were isolated from Teucrium taxa. As a result of bioactivity studies, some of them was showed to have antioxidant, anti-inflammatory, antiulcerative, hepatoprotective, antidiabetic, antimicrobial and antifeedant effects. In this study, T. sandrasicum O. Schwarz, T. creticum L., T. brevifolium Schreb., T. pruinosum Boiss., T. ekimii H. Duman , T. divaricatum subsp. divaricatum Exsicc., T. divaricatum subsp. villosum ve T. montbretii subsp. montbretii Benth. species that are belonging to Teucrium, Chamaedrys, Isotriodon sections were collected by natural grown at different locations in Turkey. The diterpene profiles of chloroform extracts obtained from pre-extraction processes from roots and herbs of collected plants were compared with high-performance liquid chromatography. Subsequently the metabolites of methanol, acetone and water extracts prepared from T. sandrasicum and T. divaricatum subsp. divaricatum was investigated in secondary metabolite profile and diversity. The structures of the molecules isolated by various chromatographic methods (column chromatography, vacuum liquid chromatography,medium pressure liquid chromatograph , TLC etc.) were determined using spectroscopic methods (1D and 2D NMR, Mass and IR). As a result of isolation studies, 3 iridoids, 1 flavanone, 1 acetophenone, 6 phenylethanoid glycosides and 4 new neo-clerodane diterpenes were isolated from T. sandrasicum and 6 clerodane type diterpenes, 1 phenylethanoid glycoside, 1 iridoid were obtained from T. divaricatum subsp. divaricatum. 4 of neo-clerodane diterpenes are new compounds for the science world and firstly isolated from plants. In addition, known phenylethanoid glycosides were first reported by this Teucrium species. In bioactivity studies, diterpenes isolated in our study were examined for cytotoxic effects in different cell lines. In cytotoxic activity studies performed by the MTT method, it was determined that all of diterpene molecules do not show a significant cytotoxic effect at 50 μM and lower doses.

Amaç: Bu tezin amacı Türkiye'de endemik bir tür olan Hypericum thymopsistürünün morfolojik özelliklerinin, bazı fenolik bileşiklerinin, antioksidan kapasitesininve uçucu yağ kompozisyonunun belirlenmesidir.Materyal ve Metot: Bitki materyalleri gerçekleştirilen arazi çalışmaları iletoplanmıştır. Morfolojik çalışmalar örnekler üzerinde karakter analizleri ve ölçümler ileyapılmıştır. Antioksidan aktivitelerin belirlenmesinde DPPH ve ABTS yöntemlerikullanılmıştır. Fenolik bileşiklerin belirlenmesi HPLC analiz yöntemi ile yapılmıştır.Uçucu yağ analizi 3 farklı popülasyona ait örnekler üzerinde, GC/MS analiz yöntemi ilegerçekleştirilmiştir.Bulgular: Morfolojik incelemelerde bazı popülasyona ait örneklerin türünbetimine göre gövdesinin daha uzun (15-20 cm), yapraktaki şeffaf gland sayısının dahafazla (c.50), sepalinin daha büyük (2-2.5 x 1 mm) ve sepal gland sayısının daha fazla (8adet) olduğu gibi farklılıklar tespit edilmiştir. Örneklerinin IC50 değerleriincelendiğinde, DPPH yönteminde en yüksek antioksidan etkiyi çiçek ekstrelerigöstermiştir. ABTS yönteminde en güçlü radikal süpürme kapasitesini TA3004 noluörneğin yaprak ekstresi göstermiştir (87.42 μg/ml). Ana bileşenler α-Pinen, Spatulenolve Limonen olarak belirlenmiştir. Bitkinin yaprak ekstresinde 7.040 mg/kg rutin, 4.463mg/kg quersetin, çiçek ekstresinde ise 1.992 mg/kg hiperisin, 11.213 mg/kg rutin ve4.250 mg/kg kersetin olduğu saptanmıştır.Sonuç: Morfolojik farklılıklar türün betiminin genişletilmiş sınırları içindedeğerlendirilmiştir. Hypericum thymopsis türün antioksidan özelliği ilk kez bu çalışmaile ortaya konulmuştur. Uçucu yağ analizi ile türün farklı kemotipleri belirlenmiştir.Ayrıca örneklerin içerdiği bazı fenolik madde miktarları tayin edilmiştir. Aim: The aim of this thesis is determination of morphological properties, essential oil composition, antioxidant capacity and some phenolic compounds of the Hypericum thymopsis which is endemic in Turkey.Material and Method: Plant materials were collected during the field studies. Morphological studies are made by character analysis and measurements on samples. DPPH and ABTS methods were used to determine the antioxidant activities. Phenolic compounds are determined by HPLC analysis method. Essential oil analysis is performed by GC/MS analysis method on the samples of three different populations.Results: The specimens belonging to some population shows differences such as; longer stem length (15-20 cm), more translucent glands number in the leaf (c.50), larger sepals (2-2.5 x 1 mm) and the more sepal gland number (8 gland) in morphological examination. The highest antioxidant effect is showed by floral extracts in the DPPH method, according to IC50 values in the examined samples. The most powerful radical scavenging capacity in the ABTS method is showed by leaf extract of sample TA3004 (87.42 μg/ml). The major components are determined as α-Pinene, Spathulenol and Limonene. In leaf extract 7.040 mg/kg routine, 4.463 mg/kg quersetin, in floral extract 1.992 mg/kg hyperisin, 11.213 mg/kg routine and 4.250 mg/kg quercetin is determined.Conclusion: Morphological differences are evaluated within the extended circumscribe of the description of the species. The antioxidant properties of Hypericum thymopsis is given first time in this study. Different chemotypes of species are determined with essential oil analysis. In addition, some phenolic contents of the samples are determined. 52

Amaç: Malatya ilindeki Urtica dioica türüne ait populasyonların toprak üstü ve köklerindeki uçucu yağ içeriklerinde, genetik ve çevresel farklılıklara bağlı değişimin belirlenmesidir.Materyal ve Metot: Malatya ilinde belirlenen 15 farklı populasyondan 10 tanesi morfoloji, uçucu yağ ve moleküler çalışmalarda kullanılmıştır. Morfolojik çalışmalar için 48 adet nicel ve 5 adet nitel olmak üzere toplam 53 karakter belirlenmiştir. Uçucu yağ eldesi için kurutulmuş örnekler hidro-distilasyon yöntemi kullanılarak uçucu yağları çıkarılmıştır. Elde edilen yağ örneklerinin içindeki kimyasal bileşenlerin belirlenmesinde gaz kromotoğrafisi kütle spekrofotometresi (GS-MS) kullanılmıştır. Her populasyondan ayrı olarak elde edilen DNA' lar kullanılarak RAPD ve SRAP yöntemleri ile PCR uygulaması yapılmıştır. Elde edilen tüm verilerinden faydalanılarak PAUP programı aracılığı ile populasyonlar arasındaki filogenetik ilişkileri gösteren kladogram ve filogram şeklindeki UPGMA ağaçları elde edilmiştir.Bulgular: Morfolojik özellikleri karşılaştırıldığında 23'ü nicel ve 3'ü nitel olmak üzere toplam 26 karakterden 4 farklı grup elde edilmiştir. Uçucu yağ çalışmaları sonucunda 338 tane farklı kimyasal bileşik tespit edilmiştir. Bunlardan topraküstü kısımlarında 144, kök kısımlarında ise129 ana bileşenin olduğu belirlenmiştir. Moleküler çalışmalarında 10 tane RAPD primeri ile elde edilen toplam 123 banttan 32 tanesinin polimorfik olduğu, 9 tane SRAP primeri ile elde edilen toplam 60 banttan 18 tanesinin polimorfik olduğu belirlenmiştir.Sonuç: Urtica dioica subsp. dioica taksonunun Malatya populasyonları uçucu yağ içerikleri bakımından karşılaştırıldığında yüksekliğe bağlı olarak gruplanmaların olduğu görülmüştür. 1000 m' nin altında yayılışı olan Battalgazi populasyonunun uçucu yağ içerikleri bakımından diğer populasyonlardan farklı olduğu belirlenmiştir. Elimizdeki RAPD ve SRAP primerler kullanılarak yapılan moleküler çalışmalar sonucunda populasyonlar arasındaki farklılığın uçucu yağ ile ilişkisi belirlenememiştir.Anahtar Kelimeler: Malatya, RAPD, SRAP, Uçucu yağ, Urtica Aim: To determine the presence of changes in the content of essential oils in the above-ground parts and roots of Urtica dioica species in Malatya province, based on genetic and environmental differences.Material and Method: 10 of the 15 different populations found in Malatya province were used in morphology, essential oil and molecular studies. For morphological studies, totally 53 characters including 48 quantitative ones and 5 qualitative ones, were determined. The essential oils of the dried samples were extracted by using hydro-distillation method. In determining the chemical components in the essential oil samples, degas chromatography mass spectrophotometer (GS-MS) was used. The DNAs obtained from each population separately were used and PCR application was performed using RAPD and SRAP methods. Using the obtained all data, the UPGMA trees in the form of cladogram and phlogram demonstrating the phylogenetic relationships between the populations was obtained through PAUP software.Results: When the morphological characteristics were compared, 4 different groups were obtained using a total of 26 characters including 23 quantitative ones and 3 qualitative ones. As a result of the studies on the essential oils, 338 different chemical components were determined. While 144 main components were found in the above-ground parts, 129 main components were found in the roots. It was determined in the molecular studies that 32 of totally 123 bands obtained with 10 RAPD primers were polymorphic and 18 of totally 60 bands obtained with 9 SRAP primers were polymorphic.Conclusion: When the Malatya populations of Urtica dioica subsp. dioica taxon were compared in terms of essential oil components, it was observed that there were groupings based on the height. It was determined that Battalgazi population, with a distribution under 1000 meters, was different from the other populations based on the essential oil components. As a result of the molecular studies conducted using the RAPD and SRAP primers, a relationship of the difference among the populations with essential oils could not be determined.Keywords: Malatya, RAPD, SRAP, Essential oil, Urtica 122

Bu çalışmamızın amacı; ülkemizde yetişen Epimedium L. (Berberidaceae) türleri üzerinde morfolojik, anatomik araştırmalar yapmak, kimyasal bileşimlerini ve biyolojik aktivitelerinin incelenmektir. Bu amaçla E. pubigerum ve E. pinnatum subsp. colchicum türlerinin morfolojik ve anatomik özellikleri araştırılmıştır. Kimyasal çalışmada türlerin çiçekli ve çiçeksiz dönemde toplanan toprak üstü ve toprak altı kısımlarının ana etken madde grupları incelenmiştir. Ayrıca bu türlerin total fenolik bileşik ve total flavonoit miktar tayini yapılmıştır. YBSK ile etanol ekstrelerinde ikarin, epimedin A, epimedin B ve epimedin C miktarları belirlenmiştir. YBSK sonuçlarına göre E. pubigerum türünün toprak üstü kısmından ve E. pinnatum subsp. colchicum türünün toprak altı kısımlarına ait etil asetat ve n-butanol fraksiyonlarından 4 flavonoit izole edilmiş ve yapısı standart maddeler ve spestroskopik yöntemlerle aydınlatılmıştır. Biyolojik aktivite olarak antioksidan ve diyabetik sıçanlarda erektil disfonksiyon etkisine bakılmıştır. Çiçekli dönemde toplanan türlerin antioksidan etkilerinin yüksek olduğu görülmüştür. Aynı şekilde çiçekli dönemde toplanan türlerin ekstreleri ve izole ettiğimiz ikarin bileşiğinin erektil disfonksiyon aktivitesi araştırılmış ve özellikle ikarin bileşiğinin in vivo etkisinin yüksek olduğu görülmüştür. The aim of this study is is to perform morphological and anatomical studies on Epimedium L. species grown in Turkey and to investigate the in chemical compositions and biological activities. The aerial and underground parts have been examined for major active substance groups. Also, total phenolic compound and total flavonoid contents of these species were determined. Amounts of icariin, epimedin A, epimedin B and epimedin C were determined in ethanol extracts with HPLC. Ethyl acetate and n-butanol fractions of aerial part of E. pubigerum and ethyl acetate and n-butanol fractions of underground part of E. pinnatum subsp. colchicum have been isolated and obtained 4 flavonoids derivates. The aerial and underground parts of these species have been investigated in respect to their antioxidant activity and against erectile dysfunction in control and diabetic rats. The extracts of the species collected during flowering period and icariin have been investigated on erectile dysfunction. Activity of the isolated compound were investigated and the in vivo effect of the icarin compound was found to be higher. 217

Tez (yüksek lisans) - Anadolu Üniversitesi, Anadolu Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Farmasötik Botanik Anabilim Dalı, Kayıt no: 469343, Eski çağlardan beri insan sağlığının iyileştirilmesinde bitkiler önemli bir yere sahiptir. İnsanlar bitkileri terapötik ve koruyucu amaçlarla doğal kaynaklı olmaları nedeni ile güvenilir görmekte ve bitkisel ürünleri bu nedenle kullanmaktadır. Tıbbi önem taşıyan ve geleneksel olarak kullanılan bu bitkilerden biri de Hypericum perforatum L.’dur. Halk arasında yanık ve yaraların iyileşmesini hızlandırmak amacıyla yaygın olarak kullanılan bu bitkinin yara iyileşmesi üzerindeki olumlu etkileri yapılan çalışmalarla kanıtlanmıştır. Bu tez kapsamında Hypericum cinsine ait H. perforatum L. türünün bulunduğu bölge itibari ile toprak koşulları ve genetik varyasyonun uçucu yağ bileşenleri üzerindeki etkisi araştırılmıştır. Deneysel çalışmalar ile H. perforatum L.’un uçucu yağ bileşenleri belirlenerek, toprak analizi ile toprak yapısı aydınlatılmış ve genetik özellikleri araştırılmıştır. Bu bitki için moleküler yapı ile toprak ve uçucu yağ bileşenleri karşılaştırması üzerine yapılmış çalışma sayısının az oluşu bizi bu araştırmaları yapmaya yöneltmiştir. H. perforatum L. bitkisi toplandıktan sonra toprak üstü kısımlarının serin ve nemsiz ortamda kurutulması sağlanmıştır. Kurutulan toprak üstü kısımlara Avrupa Farmakopesi’ne (2010) uygun olarak hazırlanmış Clevenger apareyi ile hidrodistilasyon uygulanmıştır. Hidrodistilasyon ile elde edilen uçucu yağın kompozisyonu GC/MS ile incelenmiştir. Moleküler düzeyde yapılan analizlerin ilk aşaması DNA izolasyonudur. Her bir bitkinin DNA’ları izole edilerek PCR’a hazırlanmış ve ardından DNA dizi analizleri yapılmıştır. Bitkilerin toplandıkları yerden 10 cm derinlikten toprak örnekleri alınarak, bu örneklerde toprak rengi, toprağın fiziksel analizi, pH’sı, toprakta bulunan tuz, kalsiyum karbonat, total azot (N), bitkiler tarafından kullanılabilir fosfor, organik madde, demir, bakır, çinko ve mangan miktar tayinleri yapılmıştır. Örneklerdeki mikro element miktarlarını belirlemek amacıyla da Eskişehir Toprak Araştırma ve Ekoloji Enstitüsü Laboratuvarı’ndaki Atomik Absorbsiyon aleti kullanılmıştır. Tüm sonuçların korelasyonu yapılarak birbirileri ile ilişkileri sonuçlandırılmıştır.

Geleneksel uygur tıbbı kalp damar hastalıklarını özel türlere ayırıp adlandırarak geliştirdiği tedavi yöntemleriyle çok başarılı sonuçlar elde etmiştir. Hotan ilçesi Uygur tıbbınin başlangıç noktası ve gelişme merkezidir. Tarihte çok sayıda ünlü hekim bu bölgeden yetişmiştir. Bu bölge Kunlu dağları ve Taklamakan çölü gibi bitki zenginliğinin olduğu bir bölgedir. Ayrıca Hindistan'a sınır olduğu için geleneksel tıp deneyimleri ve droglar arasında geçişler oldukça fazladır. Bu sebepler Hotan ilinin Karakaş ilçesini etnobotanik açıdan önemli hale getirmiştir. Bu tez çalışmasında Uygur tıbbında kardiyovasküler rahatsızlıklar konusunda uygulanan bitkisisel ilaçların tanıtılması, bu ilaçların içinde yoğun olarak kullanılan bitkilerin incelenmesi, Hotan ilinin Karakaş ilçesinde etnobotanik bir araştırma yapmak ve 11 bitkinin de yaprak ve gövde anatomisiyle ilgili detaylı bilgiler sunmak amaçlanmıştır. Yapılan etnobotanik çalışma sonucunda 105 bitkinin kalp-damar hastalıklarında kullanıldığı belirlenmiştir. Bunlarda UV değeri 0,1'in üzerinde olan 38 bitki morfolojik olarak ve drog olarak tanıtılmıştır. Anatomik çalışmalarda 4 bitkinin yaprak ve gövde anatomisi ilk kez detaylı olarak bu tezde sunulmuştur.Anahtar Kelimeler: Uygur, TUM, TCM, Kardiyovasküler, Hotan Traditional Civil medicine has achieved very successful results with the treatment methods developed by distinguishing and naming cardiovascular diseases from special species. Hotan is the starting point and development center of Uighur medicine. In the history, many famous physicians have come from this region. This region is a region where the plant richness such as the Kunlu Mountains and the Taklamakan desert is located. And because it is bordered on India, transitions between traditional medical experiences and drugs are quite high. For these reasons, the Karakaş district of Hotan province became important in terms of ethnobotany. In this thesis study, it was aimed to introduce botanical medicines applied in Uighur medicine on cardiovascular diseases, to investigate the plants which are used intensively in these medicines, to conduct an ethnobotanical research in Karakas province of Hotan and to give detailed information about leaf and stem anatomy of 11 plants.As a result of the ethnobotanical study, it was determined that 105 plants were used for cardiovascular diseases. 38 plants with a UV value of over 0.1 were introduced morphologically and as a drug. In anatomical studies, leaf and trunk anatomy of 4 plants is presented for the first time in detail in this thesis.Key Words: Uygur, TUM, TCM, Cardiovascular, Hotan 284

Allium L. (Amaryllidaceae) dünyada 900, ülkemizde ise 200 civarında takson ile temsil edilen, Monokotil grubunun en büyük cinslerinden biridir. Bu cinse ait pek çok tür gıda, baharat ve süs bitkisi olarak kullanımlarının yanı sıra, tıbbi açıdan da son derece önemlidir. Soğanlı bitkileri içeren bu büyük cins Flora of Turkey and the East Aegean Islands'da 14 seksiyon altında incelenmektedir. Tez çalışması, 2014‒2018 yılları arasında Brevispatha Valsecchi (Cupanioscordum Cheschmejiyev) seksiyonununda yer alan ve Türkiye'de doğal olarak yetişen bitkiler üzerinde gerçekleştirilmiştir. Çalışma sonucunda bilim dünyası için yeni dört tür (A. coskunii, A. tankeriorum, A. hatayense, A. ovacikense), yeni bir seksiyon (sect. Callimischon) tanımlanmış ve bir tür (A. peroninianum Azn.) sinonim olarak kabul edilmiştir. İlgili türler için kalitatif fitokimyasal analiz, filogenetik, katı faz mikroekstraksiyon (KFME), antikanser, tohum-polen morfolojisi, yaprak-skapus anatomisi çalışma sonuçları ayrıntılı bir şekilde verilmiş; ayrıca yeniden oluşturulan tür teşhis anahtarı ve tür deskripsiyonları ayrıntılı morfolojik çizimler eşliğinde sunulmuştur. Allium L. (Amaryllidaceae) is one of the largest genera of Monocotyledons; it is represented by more than 900 species in the world and approximately 200 in Turkey. Several Allium species are very important due to their usages as food, spice, ornamental plants and also as medicinal plants. This large genus of bulbous plants has been investigated under 14 sections in the `Flora of Turkey and the East Aegean Islands`. This study was carried out between 2014-2018 on plants belonging to the sect. Brevispatha Valsecchi (Cupanioscordum Cheschmejiyev) naturally growing in Turkey. As a result of this study, four new species (A. coskunii, A. tankeriorum, A. hatayense, A. ovacikense), a new section (sect. Callimischon) were defined and introduced to the scientific literature and a species (A. peroninianum) was accepted as synonym. The results of qualitative phytochemical analysis, phylogenetical, solid phase microextraction (SPME), anticancer activity, seed-pollen morphology, leaf-scapus anatomy studies conducted on related species were presented in detail. Moreover, reconstructed identification key and the species descriptions accompanied by comprehensive morphological drawings were given. 236

Amaç: Bu çalışma, Malatya ilinin Yeşilyurt ilçesine bağlı Konak beldesinin geleneksel olarak kullanılan halk ilaçlarını belirlemek amacıyla yapıldı. Materyal ve Metot: Mayıs 2015-Kasım 2016 tarihleri arasında beldenin 3 mahallesine gidilerek yüzü aşkın kişiyle görüşülüp içlerinden 68 kişi (% 38.2 erkek, % 61.8 kadın) kaynak kişi kabul edildi ve yaş ortalamaları 64 olarak hesaplandı. Arazi çalışmalarına katılan kaynak kişilerle beraber 243 herbaryum örneği toplandı. Toplanan örnekler İnönü Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Herbaryum' unda saklanmaktadır. Bulgular: 35 familya, 68 cins ve 85 türe ait 86 takson halk ilaçları kapsamında değerlendirildi. Bunların 62'si yabani olarak toplanan, 19'u kültürü yapılan ve 5'i ise pazardan, aktardan veya baharatçılardan alınan bitkilerdir. En çok Lamiaceae (14), Asteraceae (11) ve Rosaceae (11) familyalarına ait bitkiler kullanılmaktadır.Sonuç: En çok kullanılan bitkiler sırasıyla; Origanum vulgare L. subsp. gracile (K.Koch) Ietsw., Euphorbia grisophylla M.L.S. Khan., Euphorbia macrocarpa Bioss. & Buhse., Pelargonium endlicherianum Fenzl, Rosa canina L., Mentha longifolia (L.) L. subsp. longifolia, Mentha pulegium L. ve Mentha spicata L. subsp. spicata olarak saptandı. ICF faktörü hesaplandı. En çok mide ağrı ve ülserleri (FIC: 0.919) ile soğuk algınlığında (FIC: 0.947) kullanımlar tespit edildi. Dâhilen (%62.5) kullanım haricen (%37.5) kullanımdan daha fazladır. Dâhilen kullanımda; infüzyon (%15.5) veya çeşitli işlemlerden geçirerek (%15.5) kullanmak daha çok tercih edilmektedir. Aim: This study is conducted to determine the folk medicine traditionally used for the Konak, town of Yeşilyurt, province of Malatya. Material and Method: Between May 2015 and November 2016, three communities of Konak are visited and more than 100 people are interviewed, 68 of them (38.2% male, 61.8% female) are accepted as source people and their average age is calculated as 64. A total of 243 herbarium specimens are collected along with the source people participating in the fieldwork. The collected samples are kept in the Herbarium of Inonu University Faculty of Pharmacy.Results: 86 taxa belonging to 35 families, 68 genera and 85 species are evaluated in the context of folk medicines. 62 of these are wildly harvested, 19 are cultivated, and 5 are those from open markets, herbalists or spice sellers. Plants belonging to families of Lamiaceae (14), Asteraceae (11) and Rosaceae (11) are mostly used.Conclusion: The most used plants are; Origanum vulgare L. subsp. gracile (K.Koch) Ietsw., Euphorbia grisophylla M.L.S.Khan., Euphorbia macrocarpa Bioss. & Buhse., Pelargonium endlicherianum Fenzl, Rosa canina L., Mentha longifolia (L.) L. subsp. longifolia, Mentha pulegium L. and Mentha spicata L. subsp. spicata. The ICF factor is calculated. The most common uses for stomach pain and ulcers (FIC: 0.919) and colds (FIC: 0.947) were found. Internal usage (62.5%) is more than external usage (37.5%). In internal usage it is mostly preferred to use in infusion (15.5%) or through various procedures (15.5%). 203

Marrubium L. (Lamiaceae) cinsinin dünyada toplam takson sayısı yaklaşık 40'tır. Bunların 21 tanesi Türkiye'de bulunup büyük çoğunluğu endemiktir. Anadolu'da "bozotu, bozkaşık, karaderma" olarak bilinen, Marrubium L. cinsinin farklı türleri ile yapılan etnobotanik çalışmalar sonucu, bu türlerin halk arasında idrar söktürücü, göğüs yumuşatıcı, soğuk algınlığında, antipiretik ve ağrı kesici olarak kullanımları ortaya konmuştur. Farklı Marrubium türlerinin analjezik, sitotoksik, antienflamatuvar, antioksidan ve antimikrobiyal etkileri bilimsel çalışmalarla gösterilmiştir. Marrubium türleri üzerinde yapılan fitokimyasal çalışmalar sonucunda ana bileşik grupları olarak diterpenler, flavonoidler, uçucuyağlar, fenilpropanoid esterleri ve feniletanoid glikozitleri izole edilmiştir. Marrubium rotundifolium Boiss. Ege Bölgesi'nde yayılış gösteren endemik bir türdür. Bu çalışmada bitkinin toprak üstü kısımlarıyla elde edilen metanol, etilasetat ve hekzan ekstrelerinin kimyasal bileşenlerini belirleyebilmek amacıyla; İTK (ince tabaka kromatografi), YBSK (yüksek basınçlı sıvı kromatografisi), ve GC-MS (gaz kromatografisi ve kütle spektroskopisi) kromatografik yöntemleri uygulanmış olup, ekstrelerin biyoaktivite çalışması yapılmıştır. İTK ve YBSK yöntemi ile karşılaştırma yaptığımız standart maddeler tespit edilememiştir. Uçucuyağ analizinde majör bileşikler olarak germakren-D (% 24.80), β-karyofillen (% 23.39), karyofillen oksit (% 16.69) tanımlanmıştır. Folin-Ciocalteu metodu ile toplam fenolik içerik tayininde n- hekzan ve etilasetat ekstresinde fenolik madde içeriği gözlenmemiş olup, metanol ekstresinde 20,62 ± 1,6 GAE µg/mg değerinde fenolik içeriği gözlemlenmiştir. Aluminyum klorid/potasyum asetat metodu ile yapılan toplam flavonoid içerik tayininde elde edilen sonuçlara göre, metanol ve etilasetat ekstrelerinde flavonoid içeriği sırasıyla 70,76 QE µg/mg ve 142,58 QE µg/mg iken en yüksek flavonoid içeriği n-hekzan ekstresinde gözlemlenmiş olup 168,63 QE µg/mg'dir. OH.- ABTS ve DPPH radikal süpürücü etki çalışmalarında M. rotundifolium metanol ekstresi daha düşük dozlarda yüksek etki değerleri göstermiştir (Sırasıyla; 0,277 ± 0,024, 3,21 ± 0,081, 0,033 ± 0,001 mg/ml). Bitki ekstrelerinin in vitro sitotoksisitelerini belirlemek amacıyla MTT yöntemi kullanılmış olup 3 adet kanser ( CaCo-2,SHSY5Y ve PC-3) ve 2 adet kanser olmayan hücre hattı (NIH-3T3, HK-2) üzerinde ekstrelerde anlamlı bir sonuç bulunamamıştır. Mikrodilüsyon yöntemi ile yapılan antimikrobiyal aktivite çalışmasında Staphylococcus aureus'a karşı sadece etilasetat ekstresi (128 µg/ml) antimikrobiyal aktivite göstermiştir. Enterococcus faecalis bakteri suşuna karşı hem etilasetat hem de hekzan ekstereleri aynı değerde aktivite göstermiş (128 µg/ml), Bacillus subtilis' e karşı metanol ve hekzan ekstreleri (her biri 128 µg/ml) antimikrobiyal etki göstermiştir. M. rotundifolium ekstreleri sadece Gram (+) bakteri suşlarına karşı etki göstermiştir. Sonuç olarak, bu çalışma M. rotundifolium bitkisinin fitokimyasal ve biyoaktivite özelliklerini inceleyen bir çalışmadır. Bitkinin antioksidan etki potansiyeli bulunmakla birlikte zayıf antimikrobiyal ve sitotoksik etkili olduğu gözlenmiştir. Yapılan İTK çalışmaları ile bitkinin tüm ekstrelerinin kimyasal içeriğinin çok zengin olduğu görülmüştür. Bu nedenle bitkideki bileşikleri tespit edebilmek amacı ile ileri fraksiyonlama ve saflaştırma çalışmaları yapılması planlanmaktadır., Marrubium L. (Lamiaceae) has 40 taxons in the world. It is represented by 21 taxons in Turkey, the better part of which are endemic. Different Marrubium species, known as "bozotu, bozkaşık, karaderma", are used traditionally as diuretic, carminative, expectorant in Anatolia. Antioxidant, cyctotoxic, analgesic and anti-inflammatory effects of various Marrubium sp. were reported previously. As a result of phytochemical studies on Marrubium species, diterpenes, flavonoids, volatile oils, phenylpropanoid esters and phenylethanoid glycosides were isolated as main phytochemical groups. Marrubium rotundifolium Boiss. is an endemic species and distributed in Aegea. In this study, in order to determine the chemical components of methanol, ethylacetate and hexane extracts obtained from the air part of the plant, chromatographic methodes such as TLC (thin layer chromatography), HPLC (high pressure liquid chromatography) and GC-MS (gas chromatography- mass spectrometry) were used and bioactivity of extracts were investigated. The tested substances could not be detected with the TLC and HPLC. Germacrene-D (24.80 %), β-caryophyllene (23.39 %) and caryophyllene oxide (16.69 %) were identified as major compounds in the analysis of volatile oil. Phenolic content was not observed in the n-hexane and ethylacetate extracts when the total phenolic content was determined by the Folin-Ciocalteu method when phenolic contents of 20,62 ± 1,6 GAE μg/mg were observed in the methanol extract. According to the results of the determination of total flavonoid content by aluminum chloride / potassium acetate method, flavonoid contents in methanol and ethylacetate extracts were 70,76 QE μg/mg and 142,58 QE μg/mg, respectively, whereas the highest flavonoid content was observed in n-hexane extract 168,63 QE μg/mg. In the OH.- , ABTS and DPPH radical scavenging activity studies, M. rotundifolium methanol extract showed higher IC50 values at lower doses (0.277 ± 0.024, 3.21 ± 0.081, 0.033 ± 0.001 mg/ml, respectively). MTT method was used to determine in vitro cytotoxicity of plant extracts and no significant results were found in extracts on 3 cancers (CaCo-2, SHSY5Y and PC-3) and 2 non-cancer cell lines (NIH-3T3, HK-2). Only ethylacetate extract (128 μg/ml) showed antimicrobial activity against Staphylococcus aureus in the study of antimicrobial activity by microdilution method. Methanol and hexane extracts (128 μg/ml each) showed antimicrobial activity against Bacillus subtilis, both ethylacetate and hexane extracts (128 μg/ml) showed the same antimicrobial activity against Enterococcus faecalis bacterial strain. M. rotundifolium extracts only showed activity against Gram (+) bacterial strains. In conclusion, this study is which examines phytochemical and bioactivity properties of M. rotundifolium plant. It has been observed that the plant has a weak antimicrobial and cytotoxic effect with potential for antioxidant effect. It has been seen that the chemical content of all extracts of the plant were very rich with the studies made by the TLC. Therefore, it is planned to carry out further fractionation and purification studies in order to identify the compounds in the plant.

Diabetes Mellitus dünyada artarak yaygınlaşan ve ciddi bir halk sağlığı sorunu haline gelen kronik bir hastalıktır. Yeme ve içme alışkanlıkları hastalığı etkiler. Çay ve kahve tüm dünyada yaygın olarak tüketilen içeceklerin başında gelmektedir. Yapılan çalışmalarda çay ve kahvenin tip 2 diyabetli bireylerde glikoz kullanımını ve metabolizmasını pozitif yönde etkileyebildiği saptanmıştır. Çalışma Aralık 2015 - Aralık 2016 tarihleri arasında Ege Üniversitesi Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Polikliniği'ne gelen 18-65 yaş arası tip 2 diyabetik ve insülin direnci olan bireyler üzerinde yapılmıştır. Kahve ve çay tüketiminin tip 2 diyabet ve insülin direnci olan bireylerde antropometrik ve biyokimyasal değerleri ile ilişkisini saptamak hedef alınmıştır. Bireylerin sosyodemografik, sağlık, diyabet, fiziksel aktivite, beslenme ve sıvı tüketimiyle ilgili bilgileri ile biyokimyasal ve antropometrik ölçümleri alınmıştır. Araştırma grubunun (n=300) yaş ortalaması 45.0 ± 12.1 yıldır. Bireylerin %82.7'si kadın, %33.4'ü üniversite mezunu, %48.7'si çalışmıyor, %80.4'ü evlidir ve %77.0'si sigara kullanmamaktadır. Bireylerin %54.0'ü tip 2 diyabetli iken, tüm grubun %65.0'ı oral antidiyabetik, %14.3'ü bazal insülin, %15.6'sı ise multipl enjektabl tedavi kullanmaktadır. Bireylerin %99.7'si ağır egzersiz, %93.7'si orta düzeyde egzersiz, %29.7'si her seferinde 10 dakikadan uzun yürüyüş yapmamaktadır. %72.3'ü daha önce tıbbi beslenme tedavisi almıştır. Alan kişilerden %62.7'si listeyi uygulamamaktadır. Bireylerin %63.7'si günde 3 ana öğün ve %35.3'ü ise 2 ana öğün yapmaktadır ve %83.3'ü ara öğünde meyve tüketmekte, %6.3'ü ise ana öğünde ayak üstü yemek tercih etmektedir. Bireylerin %56.0'sı öğün atlamakta, %43.0'ü öğle öğününü atlamaktadır. Bireylerin %48.3'ü türk kahvesini, %73.0'ü çayı şekersiz tüketmektedir. Bireylerin %15.3'ü granül kahveyi şekerli tüketmektedir. BKİ ortalaması (n=300) 33.6±5.4 kg/m2 olarak saptanmıştır. Bel çevresi ortalaması (n=299) 108.6±10.7 cm'dir. Yağ oranı ortalaması (n=287) %39.1±7.7 olarak saptanmıştır. Biyokimyasal ortalamalara bakıldığında HbA1c (n=274) %6.3±1.5, total kolesterol (n=252) 207.7±42.5 mg/dL, trigliserit (n=253) 166.8±197.7 mg/dL, HDL kolesterol (n=249) 50.1±13.5 mg/dL, LDL kolesterol (n=247) 126.1±34.3 mg/dL olarak saptanmıştır. Diyastolik kan basıncı (n=288) 80.3±9.6 mmHg, sistolik kan basıncı (n=288) 123.7±16.0 mmHg olarak saptanmıştır. Bireyler günlük ortalama 187.5±170.7 mL (n=70) yeşil çay, 564.7±438.9 mL (n=288) siyah çay, 53.0+47.5 mL (n=240) türk kahvesi, 206.5±217.1 mL (n=115) granül kahve tüketmektedir. Bu çalışma, kesitsel bir çalışma olup tip 2 diyabet ve insülin direnci olan bireylerde günlük ≥800 mL siyah çay tüketenlerde, Diabetes Mellitus is a chronic disease that is becoming increasingly common throughout the world and becomes a serious public health problem. Eating and drinking habits affects the disease. Tea and coffee are among the most commonly consumed beverages in the world. Studies have shown that tea and coffee can affect glucose utilization and metabolism positively in individuals with type 2 diabetes. The study was performed on individuals with type 2 diabetes and insulin resistance between the ages of 18-65 who came from Ege University Endocrinology and Metabolism Diseases Policlinic between December 2015 and December 2016. It was aimed to determine the relationship between consumption of coffee and tea with anthropometric and biochemical values in individuals with type 2 diabetes and insulin resistance. Biochemical and anthropometric measurements of sociodemographic, health, diabetes, physical activity, nutrition and fluid consumption were taken by individuals. The mean age of the study group (n = 300) was 45.0 ± 12.1 years. 82.7% of the individuals are women, 33.4% are university graduates, 48.7% are not working, 80.4% are married and 77.0% are not using cigarettes. While 54.0% of the individuals had type 2 diabetes, 65.0% of the whole group used oral antidiabetic, 14.3% of basal insulin and 15.6% of them were using multiple injections. 99.7% of the individuals had heavy exercise, 93.7% had moderate exercise, and 29.7% did not walk more than 10 minutes each time.72.3% had previously received medical nutrition therapy. 62.7% of the subjects did not apply the list. 63.7% of the individuals make 3 main meals per day and 35.3% make 2 main meals, 83.3% consume fruit during the break, and 6.3% prefer to eat fast-food in the main meal. 56.0% of the respondents are skipping meals and 43.0% are skipping lunch. 48.3% of the individuals consume Turkish coffee and 73.0% consume tea without sugar. 15.3% of the individuals consume granulated coffee sugary. The mean BMI (n = 300) was 33.6 ± 5.4 kg / m2. The average waist circumference (n = 299) was 108.6 ± 10.7 cm. The mean fat ratio (n = 287) was 39.1 ± 7.7%. HbA1c (n = 274) was 6.3 ± 1.5, total cholesterol (n = 252) was 207.7 ± 42.5 mg / dL, triglyceride (n = 253) was 166.8 ± 197.7 mg / dL and HDL cholesterol 13.5 mg / dL, LDL cholesterol (n = 247) was determined as 126.1 ± 34.3 mg / dL.Diastolic blood pressure (n = 288) was 80.3 ± 9.6 mmHg, systolic blood pressure (n = 288) was 123.7 ± 16.0 mmHg. Individuals consume a daily average of 187.55 ± 170.79 mL (n = 70) green tea, 564.73 ± 438.95 mL (n = 288) black tea, 53.06 + 47.55 mL (n = 240) Turkish coffee, 206.58 ± 217.12 (n=115) granulated coffee. This study is a cross-sectional study in which subjects who had type 2 diabetes and insulin resistance had a significantly higher body fat ratio than those who consumed ≥800 mL of black tea per day (p

Amaç: Bu çalışmanın amacı, Türkiye'de yayılış gösteren Achillea L. cinsine ait taksonların çekirdek DNA'sının (nrDNA) ITS bölgelerinin filogenetik bakımdan analiz edilerek, taksonların akrabalık ilişkilerinin belirlenmesidir.Materyal ve Metot: Bu çalışmada kullanılan bitki materyalinin büyük bir bölümü İnönü Üniversitesi Herbaryumunda (INU) mevcut herbaryum ve silika-jelde kurutulmuş örneklerden temin edilmiştir. Bununla beraber, yapılan arazi çalışmaları ile de bazı örnekler toplanmıştır. Bitkilerin nrDNA'ları izole edilmiş, ITS bölgeleri ITS5A ve ITS4 primerleri kullanılarak PCR ile çoğaltılmıştır. ITS bölgelerinin DNA dizileri belirlenmiştir. Elde edilen veriler ile analizler yapılmış ve türlerin filogenetik ilşkilerini gösteren ağaçlar elde edilmiştir. Bulgular: Bu çalışmada, Türkiye'de yayılış gösteren Achillea cinsine ait 49 türe ait 61 örnek çalışılmıştır. Türlerin taksonomisi morfolojik ve moleküler filogenetik açıdan değerlendirilmiştir. Achillea'nın cins, seksiyon ve tür düzeyinde taksonomik durumu tartışılmıştır. Cins düzeyinde A. maritima (L.) Ehrend.& Y.P.Guo subsp. maritima türünün tekrar Otanthus cinsi altında O. maritumus (L.) Hoffmanns. & Link şeklinde yer alması gerektiği görülmüştür. Seksiyon düzeyinde ülkemiz Achillea türlerinin 4 seksiyon (A. sect Achillea, A. sect. Babounya (DC.) O. Hoffm., A. sect. Anthemoideae (DC.) Heimerl. ve A. sect. Ptarmica (Mill.) W. D. J. Koch) altında sınıflandırılması gerektiği saptanmıştır. Tür düzeyinde ise A. sivasica Çelik & Akpulat türünün, A. gypsicola Hub.-Mor. subsp. sivasica (Çelik & Akpulat) Arabacı & G.Uzay comb. et stat. nova olarak A. gypsicola Hub.-Mor. türünün bir alt türü olarak düzenlenmesi gerektiği belirlenmiştir.Sonuç: Sonuç olarak, ülkemizde yayılış gösteren Achillea cinsinin 4 seksiyona ait 48 tür ve 54 takson olduğu saptanmıştır. Aim: The aim of this study is determine the relationship of the Achillea L. taxa distributed in Turkey by phylogenetical analyzing of the ITS regions of the nuclear DNA (nrDNA)Material and Method: The main plant materials used in this study were obtained from herbarium and silica-gel dried samples deposited in Herbarium of İnönü University (INU). In addition, some examples were collected from the field studies. The nrDNA of the plant specimens were isolated, and amplified ITS regions with ITS5A and ITS4 primers by using PCR. DNA sequences of ITS regions have been determined.The analyzes were made with the obtained data and trees showing phylogenetic relationships of the species were made.Results: In this study, 61 samples belonging to 49 species ofgenus Achillea growing in Turkey were studied. The taxonomy of species are evaluated in terms of morphology and molecular phylogenetic. The taxonomy of Achillea at the genus, section and species level is discussed. In genus level, the species A. maritima is replaced under the genus Otanthus as O. maritumus (L.) Hoffmanns. & Link. The Turkish Achillea species should be classified under 4 sections (A. sect Achillea, A. sect. Babounya (DC.) O. Hoffm., A. sect. Anthemoideae (DC.) Heimerl. and A. sect. Ptarmica (Mill.) W. D. J. Koch) at the section level. In species level, the species A. sivasica Çelik & Akpulat should be given in subspecies level under A. gypsicola Hub.-Mor. as A. gypsicola Hub.-Mor. subsp. sivasica (Çelik & Akpulat) Arabacı & G.Uzay comb. et stat. nova. Conclusion: As a result, the genus of Achillea is represented by 48 species (54 taxa) belonging to 4 sections in Turkey. 73

Düzenli olarak spor salonuna giden kadınların zayıflama amacıyla bitkisel ürün kullanım yaklaşımlarının saptanması amacıyla yapılmış tanımlayıcı araştırma 612 katılımcı ile gerçekleştirilmiştir. Anket formu kişilere yüz yüze görüşme yöntemiyle uygulanmıştır. Katılımcıların tamamı kadınlardan (n=612, %100) oluşmaktadır. Medeni durumu evli olan katılımcıların oranı yarıdan fazladır (n=439, %71.7). Bireylerin yaş ortalamaları 44'tür. Eğitim düzeyinde ise en büyük oran üniversite mezunu bireylere aittir (n=227, %37.1). Katılımcıların yaklaşık yarısı (n=253, %41.3) bitkisel ürün kullandığını belirtmiştir ve çoğunluk (n=178, %70.4) kullanılan ürün bilgisini doktor veya eczacı ile paylaşmamıştır. Bitkisel ürün kullanan kişilerin yarıdan fazlası (n=159, %62.8) bitki çayı formundaki ürünü tercih etmektedir. Katılımcılardan ürün kullananların yarısından fazlası (n=138, %54.5) bitkisel ürünü aktardan temin etmekte olup yarıdan fazlası (n=128, %50.6), ürünü her gün kullandığını belirtmiştir. Bitkisel ürün kullanan bireylerin %35.2'si, ürünün kullanım tavsiyesini tanıdık-akrabadan almaktadır. Bu bireylerin yarıdan fazlası (n=215, %85.0) olumsuz etki yaşamadığını ifade etmiştir ve olumsuzluk yaşayanlarda mide bulantısı-kusma sorunu %26.3 oranında bulunmuştur. Ürün kullanan katılımcıların yarıdan fazlası (n=201, %79.4) ürünü başka bireye önermektedir. Bitkisel ürün kullanım oranı en yüksek grubu medeni durumu evli ve üniversite mezunu kadınlar oluşturmuştur. Sorgulanan 48 bitki içinde kuru drog olarak en çok kullanılan ilk beş bitki sırasıyla tarçın (%12.6), keten tohumu (%11.5), yulaf (%11.2), çörek otu (%10.6) ve karabiber (%8.5)'dir. Taze drog olarak en çok sarımsak (%24.6), limon (%22.9), maydanoz (%11.5), domates (%8.3) ve nane (%7.8); bitki çayı olarak yeşil çay (%20.5), adaçayı (%7.1), ıhlamur (%6.9), kiraz sapı (%6.1) ve biberiye (%5.2); bitki suyu olarak ise limon (%39.4), lahana (%17.0), soğan (%12.8), sarımsak (%11.7) ve domates (%4.3) tercih edilmektedir. Sorgulanan popüler 19 bitkisel zayıflama ürününden en çok kullanılanlar sırasıyla herbalife ürünleri (%39.0), yeşil kahve (%11.4), biber hapı (%10.5), elma krom (%9.5), altın çilek (%5.7) ve chocolate slim (%5.7)'dir., The supplementary study which aims to detect to approaches that women who go to the fitness center regularly using herbal products in order to lose weight has been conducted with 612 participants. The questionnaire form has been applied to individuals through face-to-face meeting. All of the participants are female (n=612, 100%). More than a half of the them (n=439, 71.7%) are married. The average ages of participants are 44 years. Most of the participants 37.1% have graduated from a unıversity. Less than a half of them use herbal products (41.3%) and a great majority of the participants (70.4%) do not mention their products to their doctors or pharmacists. More than a half of the participants use of herbal products in the forms of tea 62.8%. Most of the participants (54.5%) buy such products from herbalists. It has been detected that 50.6% of the participants use herbal products everyday. Less than a half of them (35.2%) state that they get the necessary information and usage method from their neighbours and relatives. More than a half of the participants (85.0%) state that they have not side effects and the majority of them (26.3%) have nausea-vomiting. 79.4% of the females advise the herbal products they use themselves to others. A great majority of them are married and have graduated from university. Top 5 dry herbs used in 48 products analyzed are cinnamon (12.6%), flax seed (11.5%), oat (11.2%), black sesame (10.6%) and black pepper (8.5%). Garlic (24.6%), lemon (22.9%), parsley (11.5%), tomato (8.3%) and mint (7.8%) are mostly used as fresh herbs. Green tea (20.5%), sage (7.1%), linden (6.9%), cherry stalk (6.1%) and rosemary (5.2%) are preferred as herbal tees. Lemon (39.4%), cabbage (17.0%), onion (12.8%), garlic (11.7%) and tomato (4.3%) are used as herbal juice. Top 6 popular imported herbal drogs used in 19 products analyzed are sırasıyla herbalife (39.0%), green coffee (11.4%), pepper pill (10.5%), apple chromium (9.5%), golden berry (5.7%) and chocolate slim (5.7%).

Bu çalışmada Türkiye'de doğal olarak yetişen Cotoneaster türleri morfolojik, anatomik, fitokimyasal, antioksidan kapasite ve genotoksik etkisi açısından incelenmiştir.Morfolojik çalışmada her türün özellikleri belirlenmiş ve ayrıntıları fotoğraflarla görselleştirilmiştir. Türlerin Türkiye'deki dağılımları yazılı kaynaklara ve herbaryum kayıtlarına göre derlenmiş ve harita oluşturulmuştur.Anatomik çalışmada yaprak laminasının enine ve yüzeyel kesitleri, orta damar enine kesitleri ve dallardan alınan enine kesitler incelenmiştir. Mikrofotoğraflar ve çizimler ile anatomik yapıları aydınlatılmıştır.Türlerin yaprak, dal ve meyvelerinin etken made içeriği alkaloit, kardiyoaktif heterozit, saponozit, flavonozit, antosiyanozit, siyanogenetik heterozit, tanen, antrasenozit, kumarin, uçucu yağ ve müsilaj varlığı açısından incelenmiştir. Türlerin yaprak, dal ve meyvelerinden hazırlanan metanol ve sulu ekstrelerinde total fenolik madde içeriği spektrofotometrik olarak belirlenmiştir. Total fenolik madde içeriği en yüksek dal ekstrelerinde tespit edilmiştir. Yine bu ekstrelerde YPSK ile klorojenik asit miktar tayini yapılmıştır. Klorojenik asit miktarı en yüksek yaprak metanol ve sulu ekstrelerinde tespit edilmiştir. Türlerin yaprak, dal ve meyvelerinden hazırlanan metanol ve sulu ekstrelerinin antioksidan potansiyellerine in vitro kalitatif DPPH, kantitatif DPPH ve TBA yöntemleri ile bakılmıştır. Genotoksik etki çalışması antioksidan potansiyeli olan ekstrelerden seçilerek Komet yöntemi uygulanarak tespit edilmiştir. In this study, naturally grown Cotoneaster species in Turkey were examined in terms of morphological, anatomic, phytochemical, antioxidant capacity and genotoxic effect.In morphological study, all species were determined and details were given in photographs. The distributions of species in Turkey were compiled and plotted according to written sources and herbarium records.In the anatomical study, transverse and surface cross sections of leaf lamina, cross section of midrib and branches were investigated. Micro photographs were taken and drawn.Leaves, branches and fruit of species were screened for anthroquinones, tannins, coumarins, alkaloids, flavonoids, anthocyanins, saponins, cyanogenetic glycosides, cardioactive glycosides, volatile oils and musilage.Methanol and water extracts prepared from leaves, branches and fruits of the species and total phenolic content were screened. Branch extracts have the highest total phenolic content. The content of chlorogenic acid was calculated by HPLC. The highest level of chlorogenic acid was detected in leaf methanol and aqueous extracts.Antioxidant potentials of methanol and aqueous extracts prepared from leaves, branches and fruits of the species were examined by in vitro qualitative DPPH, quantitative DPPH and TBA tests. The genotoxic effect study was carried out by selecting from the antioxidant potential extracts and applying the Comet assay. 192

Bu çalışmada, ülkemizde halk ilacı olarak oldukça yaygın kullanıma sahip, Ankara (10 örnek), Antalya (14 örnek), Eskişehir (11 örnek), İstanbul (10 örnek), İzmir (10 örnek), Mersin (10 örnek), Ordu (7 örnek) illerindeki aktarlarda `civanperçemi` adıyla satılan drogların organoleptik kalite kontrolleri, teşhisi, morfolojik ve anatomik özelliklerinin tespiti yapılmış ve Avrupa Farmakopesine uygunluğu belirlenmiştir.İncelenen örneklerde Achillea millefolium L. adı altında satılan örneklerin bir kısmının bu türe ait olmadığı, Achillea L. cinsine ait 5 farklı taksonun Achillea millefolium L. adı altında satıldığı tespit edilmiştir.Ayrıca bu örnekler üzerinde bazı ağır metal içerikleri (Fe, Cd, Co, Mn, Zn) ve bitki besin elementleri (Na, K, Ca, B, Mg) tespiti yapılmıştır. İncelenen örneklerin ağır metal ve bitki besin elementlerinin miktarları ICP-OES yöntemi ile ölçülmüştür. Ölçümlerimize göre, bitki örneklerindeki en düşük ve en yüksek ağır metal ve bitki besin elementlerinin birikimleri sırasıyla belirtilen aralıklarda bulundu; Fe 0.365 mg/kg – 18.86 mg/kg; Cd 0.007 mg/kg – 0.294 mg/kg; Co 0.022 mg/kg – 0.027 mg/kg; Mn 0.097 mg/kg – 2.098 mg/kg; Zn 0.009 mg/kg – 0.624 mg/kg; Na 1.539 mg/kg – 15.80 mg/kg; K 39.8 mg/kg – 390.3 mg/kg; Ca 31.24 mg/kg – 223.1 mg/kg; B 0.046 mg/kg – 3.970 mg/kg; Mg 7.058 mg/kg – 43.84 mg/kg. Anahtar kelimeler: Achillea millefolium L., ağır metal, ICP-OES ABSTRACTIn the present study, `yarrow` drug samples of Ankara (10 samples), Antalya (14 samples), Eskisehir (11 samples), Istanbul (10 samples), Izmir (10 samples), Mersin (10 samples), and Ordu (7 samples), which are used in the traditional medicine, have studied the organoleptic quality controls and to diagnosis, morphological-anatomical characteristics have been determined with European Pharmacopoeia.In the examined samples, some of them are sold as Achillea millefolium L. however the study results shows that the drugs do not belong to this species, and also five different Achillea L. taxa are sold as Achillea millefolium L. Besides, some heavy metal contents (Fe, Cd, Co, Mn, Zn), and plant nutrients (Na, K, Ca, B, Mg) were determined on the studied samples by the ICP-OES method. The found lowest and highest results are; Fe 0.365 mg / kg - 18.86 mg / kg; Cd 0.007 mg / kg - 0.294 mg / kg; Co 0.022 mg / kg - 0.027 mg / kg; Mn 0.097 mg / kg - 2.098 mg / kg; Zn 0.009 mg / kg - 0.624 mg / kg; Na 1.539 mg / kg - 15.80 mg / kg; K 39.8 mg / kg - 390.3 mg / kg; Ca 31.24 mg / kg - 223.1 mg / kg; B 0.046 mg / kg - 3.970 mg / kg; Mg 7.058 mg / kg - 43.84 mg / kg.Key words: Achillea millefolium L., heavy metal, ICP-OES 237

İlaç, gıda ve kozmetik endüstrisinde yararlanılan Mentha longifolia L.'nın yaprak, çiçek, gövde ve tohumları halk arasında sindirim problemlerinin giderilmesinde ve mide spazmlarında kullanılmaktadır. Çalışmamızda, Giresun'un Dereli İlçesi Kümbet Köyü'ndeki Uzundere kenarından toplanan Mentha longifolia (L.) Hudson subsp. longifolia (L.) Hudson ve Mentha longifolia (L.) Hudson subsp. typhoides (Briq.) Harley var. typhoides (L.) Hudson taksonlarının botanik özellikleri ortaya konmuş olup, her iki taksona ait uçucu yağ içerikleri GC-MS ile belirlenmiştir. Ana bileşenler, ilk takson için; menton, izomenton, pulegon olarak, ikinci takson için ise; menton, izomenton, pulegon, cis- piperiton oksit olarak saptanmıştır. Ayrıca bu iki alt türün su ve metanol ekstreleri mikrodalga, Soxhlet ve ultrasonik banyo yöntemleriyle elde edilmiştir. Ekstrelerin toplam fenol ve flavonoit miktarları UV Vis spektrofotometre cihazıyla tespit edilmiş olup, fenolik bileşikler ve flavonoitler UHPLC yardımıyla ortaya konmuştur. Ekstraksiyonda kullanılan yöntemler karşılaştırıldığında; en yüksek fenol içeriğinin ultrasonik ekstraksiyonu sonucu elde edilen ekstrelerde olduğu saptanmıştır. Sulu ve metanolik ekstreler arasında ise metanolik ekstrelerin toplam fenol miktarlarının daha yüksek olduğu tespit edilmiştir (177.6±0.04 mg/g). Söz konusu taksonlar kıyaslandığında; Mentha longifolia subsp. typhoides var. typhoides'in, Mentha longifolia subsp. longifolia'dan daha yüksek oranda fenolik madde içerdiği saptanmıştır. Toplam fenol ve flavonoit bakımından en zengin ekstreler olan metanol ekstrelerinin analjezik etkileri ilk aşamada formalin testi ile belirlenmiş olup, en etkili ekstre saptanmıştır. En yüksek etkiyi gösteren TYP metanolik ekstresinin antinosiseptif etkisi hot plate testiyle belirlenmiştir. Akut toksisite testi için Lorke metodu kullanılmıştır. 48 saat sonunda hem TYP hem de LONG ekstrelerinde herhangi bir ölüm gözlenmemiştir. Bunun sonucu olarak LD50 > 3200 mg/kg olarak belirlenmiştir., The leaves, flowers, stems and seeds of Mentha longifolia L., which are used in the pharmaceutical, food and cosmetic industries, are used in the digestion problems and gastric spasms among the public. In our study; The botanical characteristics of the Mentha longifolia (L.) Hudson subsp. longifolia (L.) Hudson and Mentha longifolia (L.) Hudson subsp. typhoides (Briq.) Harley var. typhoides (L.) Hudson, where collected from Uzundere in Kümbet Village of Dereli District of Giresun, have been established and the volatile oil contents of both taxa have been determined by GC-MS. Main components of the first taxon are menton, isomentone, pulegon and for the second taxon are menton, isomenthone, pulegone, cis-piperitoneoxide were determined. In addition, water and methanol extracts of these two subspecies were obtained by microwave, soxhlet and ultrasonic bath methods. Total phenol and flavonoid amounts of the extracts were carried out by UV-Vis spectrophotometer device and phenolic compounds, flavonoids of extracts were carried out by UHPLC device. When the methods used in extraction are compared; it was determined that the highest phenol content of extract from ultrasonic extraction. Phenolic contents of methanolic extracts were found higher than aqueous extracts (177.6±0.04 mg/g). Rate of phenolic contents of Mentha longifolia subsp. typhoides var. typhoides (TYP) was found that higher than Mentha longifolia subsp. longifolia (LONG). The analgesic effects of methanol extracts, were determined by formalin test in the first stage. After the most effective extract was found. The antinociceptive effect of the highest efficacious extract (TYP methanol extracts) was determined by using hot plate test. Lorke method was used for acute toxicity test. No deaths were observed in both TYP and LONG extracts after 48 hours. As a result, LD50 was determined to be >3200 mg/kg.

Hastalıkların tedavisinde doğal kaynaklı ürünlerin kullanımı, gelişmekte olan ülkelerde geniş bir yer tutmakta ve gelişmiş ülkelerde tamamlayıcı tedavi olanaklarının değerlendirilmesi açısından önemini korumaktadır. Hastalıkların gelişim mekanizmalarının aydınlatılması ve tedavide doğru yaklaşımın uygulanması, bitkisel ilaç üretiminde yol gösterici olmaktadır. Tirozinaz enziminin hiperpigmentasyon, melanoma ve Parkinson hastalığının oluşumunda rol oynadığı ortaya konmuştur. Bu hastalıkların tedavisinde tirozinaz enzim aktivitesini inhibe edebilen ajanların etkili olduğu gösterilmiştir. Birçok sentetik ve doğal kaynaklı bileşiğin tirozinaz inhibitör aktiviteye sahip olduğu gösterilmiş olsa da kullanımları güvenlik sınırları nedeniyle kısıtlı kalmaktadır. Kozmetik ve ilaç endüstrisi açısından doğal kaynaklı bileşiklerin tirozinaz inhibitör aktivite sunma potansiyelleri büyük önem taşımaktadır. Organik çözücü kullanımını azaltan/ortadan kaldıran ileri ekstraksiyon teknolojileri, kaynakların etkin ve verimli kullanımı ile insan ve çevre sağlığının korunmasına yönelik fayda sağlamaktadır. Ekstraksiyon işlemlerine etki eden birçok parametre bulunması sebebiyle ileri ekstraksiyon sistemleri gelişmeye açık alanlardır. Ekstraksiyon işlemleri için enerji, çözücü, süre, hammadde ihtiyacının azaltılmasının yanısıra biyoaktif bileşenlerin eldesine yönelik olarak yüksek verim ve seçicilikte sistemlerin geliştirilmesi hedeflenmektedir. Bu çalışmada Morus nigra L. meyvelerinden, ileri ekstraksiyon teknolojileri olarak tanımlanan süperkritik karbondioksit, subkritik su ve mikrodalga destekli ekstraksiyon sistemlerinin antosiyanince zengin ekstre eldesine yönelik olarak optimizasyonu sağlanmış ve elde edilen ekstre ve fraksiyonların tirozinaz inhibitör aktiviteleri araştırılmıştır. Spektrofotometrik olarak toplam fenol, flavonoit ve antosiyanin miktar tayinleri yapılmış ve UPLC-DAD-ESI-MS/MS ile antosiyanin türevi moleküller siyanidin-3-glikozit, siyanidin-3-rutinozit, pelargonidin-3-glikozit ve pelargonidin-3-rutinozit kalitatif ve kantitatif analizleri gerçekleştirilmiştir. İzolasyon çalışmaları ile aktiviteden sorumlu fraksiyonlar belirlenerek kompozisyon aktivite ilişkisi ortaya konulmuştur. Etanol:su:TFA (70:29:1) karışımı konvansiyonel çözücü ekstraksiyonunda kullanılmış ve inhibitör aktivite IC50 değeri 2,62 mg/mL olarak bulunmuştur. Süperkritik karbondioksit ekstraksiyonunda optimum koşullar 60 °C, 200 bar, %8 co-solvan etanol olarak belirlenmiş ve ekstrenin ve aktiviteden sorumlu fraksiyonun tirozinaz inhibitör aktivite IC50 değeri sırasıyla 0,344 mg/mL ve 10,69 µg/mL olarak belirlenmiştir. Subkritik su ekstraksiyonunda optimum koşullar 60 °C ile 120 °C, 60 dk, 2 ml/dk olarak belirlenmiş ve ekstrelerin ve aktiviteden sorumlu fraksiyonun tirozinaz inhibitör aktivite IC50 değeri sırasıyla 1,84 ve 1,71 mg/mL ve 86,75 µg/mL olarak belirlenmiştir. Mikrodalga destekli ekstraksiyonda optimum koşullar 500 watt, %35 etanol, 10 dk olarak belirlenmiş ve ekstrenin ve aktiviteden sorumlu fraksiyonun tirozinaz inhibitör aktivite IC50 değeri sırasıyla 1,44 mg/mL ve 166,50 µg/mL olarak belirlenmiştir. Optimize subkritik su ve mikrodalga destekli ekstrelerde aktiviteden sorumlu fraksiyonların LC-MS/MS analizinde başlıca siyanidin-3-glikozit (293,10 mg/g) ve siyanidin-3-rutinozit (125,12mg/g) içerdiği ve toplam antosiyanin miktarının 418,22 mg siy-3-gliE/g ekstre değerine ulaştığı belirlenmiştir. Optimize ekstraksiyon koşullarında endüstriyel üretim ve büyük ölçekli çalışmalara kaynak sağlanmasına yönelik olarak antosiyanince zengin farklı bitkisel kaynaklar olan zirai kültür formları Raphanus sativus 'Red Meat' kök ve Brassica oleracea var. capitata f. rubra topraküstü kısımları ile çalışmalar yürütülmüştür. Brassica oleracea var. capitata f. rubra topraküstü kısımlarının Ekstrelerinde saptanan 31,74 mg GAE/g toplam fenol, 3,46 mg KE/g total flavonoit ve 11,83 mg siy3-gliE/g ekstre toplam antosiyanin değerleri (IC50: 1,26 mg/mL) ile büyük ölçekli çalışmalara ve üretime yönelik olarak kullanıma uygun olabileceği tespit edilmiştir. Bu çalışma ile elde edilen veriler ışığında ileri ekstraksiyon teknolojileri kullanılarak floramızda var olan antosiyaninler bakımından zengin diğer bitkisel kaynakların da değerlendirilmesi ve ülkemiz ekonomisine katkıda bulunabilmesi sağlanabilecektir., The usage of naturally derived products in the treatment of diseases has a large share in developing countries and keeps its importance as complementary medicine in developed countries. Enlightment of disease development mechanisms and application of the right approach for treatment, guides the production of herbal medicines. The enzyme tyrosinase has been shown to play role in the formation of hyperpigmentation, melanoma and Parkinson's disease. Agents which are able to inhibit tyrosinase activity have been shown to be effective in the treatment of these diseases. While many synthetic and naturally occurring compounds have been shown to possess tyrosinase inhibitory activity, their usage is limited due to safety limitations. For the cosmetics and pharmaceutical industry, the potential of natural compounds for tyrosinase inhibitory activity are of great importance. Advanced extraction technologies which reduce/eliminate organic solvent usage, provide effective and efficient use of resources while utilized for protection of human and environmental health. As many parameters affect extraction processes, advanced extraction systems are open areas for development. While reducing the amount of energy, solvent, time and raw material needs for extraction, development of systems with high efficiency and selectivity has been aimed to obtain bioactive components. In this study, supercritical carbon dioxide, subcritical water and microwave assisted extraction systems, which are defined as advanced extraction technologies, were optimized for the extraction of anthocyanin rich extracts from Morus nigra L. fruits and the tyrosinase inhibitory activities of extracts and fractions were investigated. Quantitative determinations of total phenol, flavonoid and anthocyanin contents were carried out with spectrophotometer and the anthocyanin derivatives cyanidin-3-glycoside, cyanidin-3-rutinoside, pelargonidin-3-glycoside and pelargonidin-3-rutinoside were determined by UPLC-DAD-ESI-MS/MS qualitatively and quantitatively. Active fractions were identified with isolation studies and composition activity relationship was determined. Ethanol:water:TFA (70:29:1) solvent mixture was used for the conventional solvent extraction and IC50 value for tyrosinase inhibitory activity was found as 2.62 mg/mL. Optimum conditions for supercritical carbon dioxide extraction were determined as 60 °C, 200 bar, 8% co-solvent ethanol and IC50 of the extract and isolated active fraction for tyrosinase inhibitory activity was found as 0.344 mg/mL and 10.69 μg/mL, respectively. Optimum conditions for subcritical water extraction were determined as 60 °C and 120 °C, 60 min, 2 ml/min and IC50 of the extracts and isolated active fraction for tyrosinase inhibitory activity was found as 1,84 and 1.71 mg/mL and 86.75 µg/mL, respectively. Optimum conditions for microwave assisted extraction were determined as 500 watt, 35% ethanol, 10 min and IC50 of the extract and isolated active fraction for tyrosinase inhibitory activity was found as 1.44 mg/mL and 166.50 μg/mL, respectively. In the optimized subcritical water and microwave assisted extracts, composition of active fractions were determined with LC-MS/MS as majorly composed of cyanidin-3-glycoside (239,10 mg/g) and cyanidin-3-rutinoside (125,12 mg/g) reaching an anthocyanin amount of 418.22 mg cya-3-gluE/g extract. Raphanus sativus 'Red Meat' root and Brassica oleracea var. capitata f. rubra aerial parts as plant sources rich in anthocyanins, were studied with optimized extraction conditions in order to investigate availability for large scale work and industrial production. The extracts of Brassica oleracea var. capitata f. rubra were determined as suitable for large scale work and production with 31.74 mg GAE/g total phenol, 3,46 mg KE/g total flavonoid and 11,83 mg cya-3-gluE/g total anthocyanin content (IC50: 1.26 mg/mL) values. By using the data obtained from this study, it could be possible to evaluate other plant sources of our flora rich in anthocyanins and contribute to our country's economy using advanced extraction techniques.

Ülkemizde ve dünyada en çok yetiştirilen türlerin başında gelen Citrus L. cinslerinin gıda, ilaç ve kozmetik sanayinde kullanıldığı bilinmektedir. Bu türler arasında Citrus medica daha nadir bilinen fitokimyası ve uçucu yağ bileşenleri bakımından araştırması az olan bir türdür. Bu çalışma kapsamında, Türkiye'de ticari olarak bulunabilen Citrus medica bitkisinin farklı organlarından, farklı metodlarla elde edilen uçucu yağ bileşenlerinin farklılıklarını GC/MS analizleri ile karşılaştırmak amaçlanmıştır. Clevenger apareyi ile kabuk materyalinden elde edilen uçucu yağın ana bileşenleri %50.4 linalool, %26.6 limonen ve %10.4 linalil asetat iken yapraklardan aynı yöntemle elde edilen uçucu yağ %30.34 linalool, %29.3 linalil asetat ve %10.4 α-terpinol içerdiği bulunmuştur . Soğuk pres metoduyla kabuk materyalinden elde edilen uçucu yağ %34.4 limonen, %31.7 linalil asetat içerirken yaprak materyalinden elde edilen uçucu yağda ise ana bileşen %70.9 linalil asetat, limonen %3.1 ve linalool %2.5 olarak bulunmuştur., Citrus species are one of the most widely cultivated plants due to its food, pharmaceutical and cosmetic utilizations globally and in our country. Among the species Citrus medica is less studied in terms of its essential oil content and rarely known phytochemistry. With this study we aimed to compare the different essential oils obtained from different parts of the commercially available Citrus medica plant by using different extraction methods followed by GC/MS analyses. The essential oil obtained from peels of the fruit by clevenger apparatus consists of %50.4 linalool, %26.6 limonene ve %10.4 linalyl acetate, whereas the leaves with same method yielded %30.34 linalool, %29.3 linalyl acetate ve %10.4 α-terpinol The essential oil obtained by cold-press method, from the pericarp of the fruit, consists of 34.4% limonen, 31.7% linalyl acetate whereas the essential oil obtained from leaf with cold press yielded a chemical composition of 70.9% linaly acetate, %3.1 limonen and 2.4% linalool as major constituents.

Bu çalışmada Türkiye'de etnobotanik kullanımları olduğu bilinen ve Trakya'da (A1(E) ve A2(E) kareleri) yetişen Ainsworthia trachycarpa, Ammi majus, Apium nodiflorum, Berula erecta, Cachrys cristata, Chaerophyllum byzantinum, Crithmum maritimum, Daucus carota, Echinophora tenuifolia subsp. sibthorpiana, Falcaria vulgaris, Heracleum sphondylium subsp. ternatum, Lagoecia cuminoides, Myrrhoides nodosa, Oenanthe pimpinelloides, Orlaya daucoides, Pastinaca sativa subsp. urens, Scandix pecten-veneris, Smyrnium olusatrum, Tordylium apulum ve Torilis arvensis subsp. arvensis taksonları üzerinde detaylı farmasötik botanik araştırmalar yapılarak ilk defa bir bütün halinde monograf mantığıyla sunulmuştur. Bu çalışmayla tıbbi bitkiler ve gıda bitkileri ile ilgili ileriki yıllarda hazırlanabilecek bitkisel monografi çalışmalarına bir başlangıç yapılması sağlanmıştır. Bu 20 taksona ait pedunkul, yaprak ve meyve anatomileri incelenmiş, birbirlerinden farkları verilmiştir. Bu taksonların birçoğunun üzerinde ülkemizde ilk defa ayrıntılı anatomik çalışmalar yapılarak bir bütün halinde sunulmuştur. Apiaceae familyasında en önemli ayırt edici karakterlerin başında gelen meyve anatomisinde kullanılmak üzere, `salgı kanalları` yani `vitta`larla ilgili olarak kullanılabilecek terimler için bir düzen sağlanmıştır. Salgı kanalları genel olarak kostal vitta, paraendokarpik vitta, vallekular vitta ve komissural vitta ile mezokarpta dağılmış bulunan vitta olmak üzere 4'e ayrılmıştır. Meyve anatomisiyle ilgili olarak pratik kullanıma sahip bir tayin anahtarı yapılmıştır. Ayrıca farklı cinslerle gerçekleştirilen anatomik çalışmalar sonucunda Apiaceae familyası geneline bütünleyici bir bakış yakalanmıştır.Yapılan fitokimyasal ön denemeler sonucunda; A. trachycarpa, L. cuminoides, S. olusatrum ve T. apulum eser miktarda olmak üzere, A. nodiflorum, C. byzantinum, C. maritimum, E. tenuifolia subsp. sibthorpiana, O. pimpinelloides ve S. pecten-veneris topraküstü kısımlarının saponin taşıdığı bulunmuştur. Ayrıca ilk defa A. nodiflorum topraküstü kısımlarının kateşik tanen, C. byzantinum topraküstü kısımlarının da alkaloit taşıdığı bulunmuştur. In this study, a monographical study was presented first by doing detailed pharmaceutical botanical researches on Ainsworthia trachycarpa, Ammi majus, Apium nodiflorum, Berula erecta, Cachrys cristata, Chaerophyllum byzantinum, Crithmum maritimum, Daucus carota, Echinophora tenuifolia subsp. sibthorpiana, Falcaria vulgaris, Heracleum sphondylium subsp. ternatum, Lagoecia cuminoides, Myrrhoides nodosa, Oenanthe pimpinelloides, Orlaya daucoides, Pastinaca sativa subsp. urens, Scandix pecten-veneris, Smyrnium olusatrum, Tordylium apulum and Torilis arvensis subsp. arvensis which is known for their ethnobotanical uses in Turkey and grown in Thrace region. It has been achieved a beginning for the future botanical monographs about edible and medicinal plants of our country.The peduncles, leaves and fruits of this mentioned 20 taxa have been studied anatomically then explained their differences from others. First time in our country, most of these taxa has been researched in detail and then it is explained in a body. To help the studies of anatomical research, it has been made a system about the friut anatomy which is one of the most distinguished character in Apiaceae family. Vittae are categorized into 4 groups as `rib vitta, paraendocarpic vitta, vallecular vitta and commissural vitta, vitta distributed in mesocarp`. A practical identification key has been created for the fruit anatomy. Besides, as a results of anatomical research onto different genus, this work has become a complementary resources about Apiaceae family.According to phytochemical preliminary analyzes, upper ground parts of A. trachycarpa, L. cuminoides, S. olusatrum and T. apulum (trace amounts) and A. nodiflorum, C. byzantinum, C. maritimum, E. tenuifolia subsp. sibthorpiana, O. pimpinelloides, S. pecten-veneris contain saponin. It was found that, upper ground parts of A. nodiflorum contains catechic tannin and C. byzantinum contains alkaloids for the first time. 348

Centaurea L. (Asteraceae) cinsi, Türkiye florasında 110 tanesi endemik olmak üzere 200 takson ile temsil edilmektedir. Centaurea türleri halk arasında çeşitli hastalıkların tedavisinde dahilen ve haricen kullanılmaktadır. Yapılan biyoaktivite araştırmaları ile Centaurea türlerinin antienflamatuvar, antimalaryal, antiprotozoal, antimikrobiyal, antiülserojenik ve sitotoksik aktivitelerinin bulunduğu belirlenmiştir.Biyoaktif sekonder metabolitler açısından zengin olan Centaurea taksonları ile gerçekleştirilen fitokimyasal çalışmalar, genellikle seskiterpen laktonların, flavonoitlerin, lignanların ve bunların glikozitlerinin izolasyonuyla sonuçlanmıştır.Centaurea athoa DC. ve endemik Centaurea polyclada DC. türlerinden hazırlanan metanol ekstrelerinde antioksidan; kloroform ekstrelerinde ise sitotoksik ve antienflamatuvar aktivite gözlenmesi, çalışmamızın çıkış noktasını oluşturmuştur.Bu çalışmada C. athoa ve C. polyclada türlerinin toprak üstü kısımlarından hazırlanan kloroform, metanol ve n-butanol ekstreleri, sekonder metabolit içerikleri açısından incelenmiştir. Çeşitli kromatografik yöntemler [Açık kolon kromatografisi (AKK), vakum sıvı kromatografisi (VSK), katı faz ekstraksiyonu (KFE)] ile izolasyonu gerçekleştirilen moleküllerin yapıları spektroskopik metotlar [1 ve 2 Dimensiyonlu (1D ve 2D) Nükleer Manyetik Rezonans Spektroskopisi (NMR), kütle ve İnfrared (IR) spektroskopileri] kullanılarak aydınlatılmıştır.Yapılan izolasyon çalışmaları sonucunda, C. athoa kloroform ekstresinden 3 eleman tip [athoin (CA-1), 14-O-asetil athoin (CA-2) ve 14-O-asetilathoin-12 metil esteri (CA-3)] ve 1 germakranolit tip [4'-hidroksipekterolit-14-O-asetat (CA-4)] olmak üzere 4 seskiterpen; n-butanol ekstresinden ise 2 basit fenolik ve 2 fenolik glukozit [p-hidroksibenzoik asit (CA-5), protokateşik asit (CA-6), vanilik asit-4-O-b-D-glukopiranozit metil esteri (CA-7) ve picein (CA-8)], 2 fenil propanoit türevi [9-O-metil koniferin (CA-9) ve siringin (CA-10)] ve 1 fitosterol [b-sitositerol-3-O-b-D-glukopiranozit (CA-11)] elde edilmiştir.C. polyclada kloroform ve n-butanol ekstrelerinden ise 5 eleman tip [6a,8b,15-trihidroksielema-1,3,11(13)-trien-12-oik asit (CP-2) ve metil esteri (CP-1), 8a-O-[2'-(hidroksimetil)-but-2'-enoil]-6a,15-dihidroksielema-1,3,11(13)-trien-12-oik asit (CP-3), 13-N-prolin melitensin (CP-4), 13-N-prolin-6a,8a,15-trihidroksielema-1,3-dien-12-oik asit (CP-5)] ve 1 ödesman tip [1b,6a,8a-trihidroksi-15-okso-ödesm-11(13)-en-12-oik asit metil esteri (CP-6)] olmak üzere 6 seskiterpen, 3 flavon [salvigenin (CP-7), öpatorin (CP-8) ve 3'-O-metil öpatorin (CP-9)], 1 lignan [arktiin (CP-10)], 1 fenolik glukozit [taçiozit (CP-11)] ve 1 fenilpropanoit glukoziti [siringin (CP12)] izole edilmiştir.C. athoa ve C. polyclada'nın toprak üstü kısımlarından 6 eleman türevi (CA-1, CA-2, CA-3 ve CP-3, CP-4, CP-5) ve 1 ödesman türevi olmak üzere (CP-6) 7 yeni seskiterpen bileşiği elde edilmiştir. Germakranolit türevi CA-4 ve eleman türevi CP-2 kodlu seskiterpenler ise Centaurea türlerinden ilk defa rapor edilmektedir.Bitkilerden izole edilen seskiterpen yapıdaki moleküller, farklı hücre hatlarında sitotoksik ve antienflamatuvar aktiviteleri yönünden incelenmiştir.3-(4,5-dimetiltiyazol-2-il)-2,5-difeniltetrazolyum bromür (MTT) canlılık metodu ile gerçekleştirilen sitotoksik aktivite çalışmasında; C. athoa'dan elde edilen germakranolit türevi 4'-hidroksipekterolit-14-O-asetat (CA-4) tüm hücre hatlarında (A549, CaCO-2, HeLa, MCF-7, MDAMB231, mPanc-96, PC3, U87MG ve HEK293) sitotoksik aktivite göstermiştir.RAW 264.7 fare makrofaj hücreleri üzerinde iNOS (indüklenebilir nitrik oksit sentaz) inhibisyonuna ve NF-kB (Nükleer Faktör kappa B) lusiferaz raportör stabil HeLa hücre hattında da NF-kB inhibisyonuna dayalı antienflamatuvar aktivite testleri gerçekleştirilmiştir. 4'-hidroksipekterolit-14-O-asetat (CA-4) ve 13-N-prolin melitensin (CP-4) moleküllerinde her iki yöntemle de inhibitör aktivite gözlenmiştir. iNOS aktiviteleri sonrası gerçekleştirilen MTT testi ile moleküllerin RAW 264.7 fare makrofaj hücrelerine karşı sitotoksik etki göstermedikleri belirlenmiştir. The genus Centaurea L. (Asteraceae) is represented by 200 taxa in the flora of Turkey, 110 of which are endemic. Centaurea species are used orally or externally as traditional medicines for various purposes. Bioactivity studies on several Centaurea species have reported antiinflammatory, antimalarial, antiprotozoal, antimicrobial, antiulserogenic and cytotoxic properties.Phytochemical investigations on Centaurea species that are rich in bioactive secondary metabolites are generally resulted in isolation of sesquiterpene lactones, flavonoids and lignan glucosides.In our preliminary studies, the methanol and chloroform extracts from C. athoa and C. polyclada exhibited in vitro antioxidant, anti-inflammatory and cytotoxic activities, which prompted us to start a detailed investigation on these species.In this thesis, the chloroform, methanol and n-butanol extracts obtained from the aerial parts of C. athoa and C. polyclada were studied for their secondary metabolite content. Structures of the compounds purified by chromatographic methods [Open column chromatography (OCC), vacuum liquid chromatography (VLC), solid phase extraction (SPE)] were established using spectral methods [1 and 2 dimensional (1D and 2D) Nuclear Magnetic Resonance spectroscopy (NMR), mass spectroscopy and infrared (IR) spectroscopy].Fractionation of the chloroform extract from the aerial parts of C. athoa led to the isolation of three elemane-type sesquiterpenes; [athoin (CA-1), 14-O-acetylathoin (CA-2) and methyl 14-O-acetylathoin-12-oate (CA-3)] with a germacrane type sesquiterpene [4'-hydroxypecterolide-14-O-acetate (CA-4)], whereas the n-butanol extract afforded two simple phenolic compounds and two phenolic glucosides [p-hydroxybenzoic acid (CA-5), protocatechuic acid (CA-6), vanillic acid-4-O-b-D-glucopyranoside methyl ester (CA-7) and picein (CA-8)], two phenylpropanoid derivatives [9-O-methyl coniferin (CA-9) and syringin (CA-10)] and a phytosterol [b-sitosterol-3-O-b-D-glucopyranoside (CA-11)]. Fractionation of the chloroform and n-butanol extracts of the C. polyclada aerial parts provided five elemane-type sesquiterpenes [6a,8a,15-trihydroxyelema-1,3,11(13)-trien-12-oic acid (CP-2) and its methyl ester (CP-1), 8a-O-[2'-(hydroxymethyl)-but-2'-enoyl]-6a,15-dihydroxyelema-1,3,11(13)-trien-12-oic acid (CP-3), 13-N-proline melitensin (CP-4) and 13-N-proline-6a,8a,15-trihydroxyelema-1,3-dien-12-oic acid (CP-5)], an eudesmane-type sesquiterpene [1b,6a,8a-trihydroxy-15-oxo-eudesm-11(13)-en-12-oic acid methyl ester (CP-6)], three flavonoids [salvigenin (CP-7), eupatorin (CP-8) and 3'-methoxy eupatorin (CP-9)], a lignan [arctiin (CP-10)], a phenolic glucoside [tachioside (CP-10)] and a phenylpropanoid glucoside [syringine (CP-12)].The investigation of the aerial parts of C. athoa and C. polyclada afforded six new elemanolide derivatives (CA-1, CA-2, CA-3 and CP-3, CP-4, CP-5) and one new eudesmane (CP-6). Also the germacranolide CA-4 and the eleman derivative CP-1 have been reported from the genus Centaurea for the first time. Antiinflammatory and cytotoxic activities of the isolated sesquiterpenes were investigated on different cell lines.The highest cytotoxic activity against all cell lines (A549, CaCO-2, HeLa, MCF-7, MDAMB231, mPanc-96, PC3, U87MG and HEK293) was observed with the germacranolide 4'-hydroxypecterolide-14-O-acetate (CA-4) isolated from C. athoa by 3-(4,5-dimethylthiazol-2-yl)-2,5-diphenyltetrazolium bromide (MTT) cell viability assay.Antiinflammatory activities were studied by iNOS (Inducible nitric oxide synthase) inhibition assay on RAW 264.7 murine macrophage cell line and NF-kB (Nuclear Factor kappa B) inhibition assay on NF-kB luciferase reporter stable HeLa cell line. 4'-hydroxypecterolide-14-O-acetate (CA-4) and 13-N-proline melitensin (CP-4) showed significant inhibitory activities while they had no cytotoxicity on RAW 264.7 cell line. 265

Tez (yüksek lisans) - Anadolu Üniversitesi, Anadolu Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Farmasötik Botanik Anabilim Dalı, Kayıt no: 96262, Relikt endemik türler olan A. postii Briq. ve A. relicta P. H. Davis'nın morfolojik ve anatomik özellikleri belirlenmiş olup moleküler akrabalık ilişkileri Ribosomal DNA ITS bölgelerinin dizi analizleriyle ortaya konulmuştur. Toplam fenol, flavanoid ve flavanol madde miktar tayinleri ile fenolik bileşiklerin tanımlanması, uçucu yağ analizleri ve antioksidan aktivite araştırmaları yapılmıştır. Bu amaçla çalışılan taksonlar çiçeklenme zamanlarında toplanmış, herbaryum örnekleri ile anatomik çalışmalar için %70'lik alkol içeren materyaller hazırlanmıştır. Bitki örneklerinin kök, gövde ve yaprak kısımlarından alınan enine kesitler mikroskopta Sartur reaktifi ile incelenmiş, tespit edilen anatomik özellikler orijinal fotoğraflarla açıklanmıştır. Miktar tayini ve antioksidan aktivite çalışmaları için bitkilerden hekzan, etil asetat, metanol, %70 metanol ve uçucu yağ balon altı sularından ekstreler hazırlanmıştır. Ekstrelerin toplam fenolik madde miktarları Folin-Ciocaltaeu yöntemi ile belirlenmiş olup en yüksek toplam fenolik madde miktarı A. relicta uçucu yağ balon altı suyunda tespit edilmiştir. Kimyasal bileşik analizleri ise LC/MS ile gerçekleştirilmiştir. Çalışılan ekstrelerin antioksidan aktivite potansiyelleri ?-karoten-linoleik asit sisteminde, serbest radikal süpürücü etkileri DPPH• ve ABTS•+ metodları ile belirlenmiştir. Yapılan antioksidan aktivite çalışmalarına göre her üç deneyde de en yüksek değerler A. relicta'nın %70 metanol içeren ekstresinden elde edilmiştir. Uçucu yağların kimyasal içerik belirlenmesine yönelik yapılan çalışmalarda safa yakın bilinmeyen maddeler tespit edilmiştir. Bunların yanında çalışılan türlerin güncel populasyon durumları IUCN kategorileri ile açıklanmıştır.

Etnobotanik terimi, bitki-insan ilişkisi olarak tanımlanabilir. Türkiye'de etnobotanik çalışmalar açısından çok önemli veriler farklı yörelerde yapılan çalışmalar ile ortaya konmuştur. Savaştepe ve Kepsut (Balıkesir) ilçelerine ait etnobotanik çalışmaya rastlanmamış olması nedeniyle araştırma yöresi olarak bu ilçeler seçilmiştir. Savaştepe ilçesinde 44, Kepsut ilçesinde 63 köy bulunmaktadır. Çalışmanın materyalini toplamak amacıyla Mayıs 2012- Ekim 2015 tarihleri arasında bölgeye farklı dönemlerde 12 adet arazi gezisi düzenlenmiştir ve toplamda 59 gün sürmüştür. Araştırma süresince 107 adet köye gidilerek, her köyde bitkiler konusunda bilgili olan 510 kişi ile görüşmeler yapılarak bitkileri günlük yaşamda nasıl kullandıkları hakkında bilgiler kaydedilmiştir. Yöre halkı eşliğinde bitki materyalleri toplanmıştır. Bitki örnekleri bilimsel olarak tayin edilip, ISTE Herbaryumunda (İstanbul Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Herbaryumu) saklanmaktadır. Bölgede toplanan 761 bitki örneğinden kullanılışı olan 72 familyaya ait 304 doğal bitki taksonu saptanmıştır. Bunlardan 13 takson endemiktir. Araştırma bölgesinde halk arasında kullanılan 245 takson tıbbi amaçla, 120 takson gıda olarak, 25 takson hayvan yemi olarak, 28 takson boyamada, 7 takson kozmetik amaçla, 57 takson farklı amaçlarla kullanılmaktadır. 16 takson ticari amaçla doğadan toplanarak satılmaktadır. Kullanımı olan 304 bitki taksonuna ait 691 yöresel isim saptanmıştır, bunlardan 423 tanesi ilk defa bu bögede tespit edilmiştir. Sonuç olarak, bu araştırma ile çalışma bölgesinden elde edilen değerli bilgilerin kaybolmadan kayıt altına alınması sağlanmıştır. Özellikle tıbbi amaçla kullanılan bitkiler ile ilgili veriler, bu bitkiler ile yapılacak biyolojik aktivite, kimyasal çalışmalara ışık tutacaktır. Aynı zamanda elde edilen veriler sağlıklı gıda ürünlerinin geliştirilmesi, doğal tekstil ürünlerin üretimi, doğal kozmetik ürünlerinin geliştirilmesi, doğal boya üretimi gibi birçok alanda sanayi üretimine daha sağlıklı doğal alternatifler oluşturulması için fikir verecektir. Ethnobotany means that the relationship between human and plants. Ethnobotany gives information about relationships between public and plants which has important role in humans daily life. There is a rich ethnobotanical research collection in Turkey. This ethnobotanical study was planned to carried out in villages of Savaştepe and Kepsut districts (Balıkesir). Savaştepe district has 44 villages, Kepsut district has 63 villages. During the field work, 107 villages were visited during 59 days from May 2012 to October 2015 and 510 people were interviewed. The plant samples were collected in company with local people. The collected specimens were identified and were deposited as herbarium samples at ISTE (The Herbarium of the Faculty of Pharmacy of Istanbul University). Among these collected plants, 304 plants were determined to be used by the local people, 13 of them are endemic, 245 of them to be used as medicine, 120 taxa edible plants, 25 taxa as fodder and animal diseases, 28 taxa dye plants, 7 taxa cosmetic plants. Additionally 57 taxa were established for different usages. According to other ethnobotanical studies in Turkey, 423 new local names recorded. As a result, this study helps to preserve valuable information that may otherwise be lost to future generations. Especially, the obtained results from study area will support biological activities and also chemical studies. At the same time the development of the data obtained will give idea to produce healthy food products, natural textile products, development of natural cosmetic products, natural dyes. 524

Üniversite öğrencileri ve ailelerinde bitkisel ürün kullanımının belirlenmesi amacıyla yapılmış tanımlayıcı araştırma 855 katılımcı ile gerçekleştirilmiştir. Anket formu kişilere yüz yüze görüşme yöntemiyle uygulanmıştır. Katılımcıların yarıdan fazlası kadın (n=561, %65.5) ve bekardır (%52.0). Erkeklerin yarıdan fazlası (n=294, %56.5) üniversite mezunudur. Erkek ve kadınların yaş ortalamaları 35.2±10.52 ve 30.7±11.8'dir. Kadınlar (%63.5) erkeklere göre (%33.7) daha fazla bitkisel ürün kullanmaktadır. Zayıflama amacıyla bitkisel ürün kullanımı kadınlarda (%30.6) erkeklere göre (%15.1) fazladır (p

Diker, N. Y. Yalvaç (Isparta) ilçesinin halk ilacı yönünden araştırılması. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Farmasötik Botanik Programı Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 2016. Bu çalışmada Yalvaç ilçesinde halk ilacı olarak kullanılan bitkiler saptanmış ve kayıt altına alınmıştır. Bunun için bölgede 2015 ve 2016 yılları arasında 8 arazi çalışması gerçekleştirilmiştir. Yöre insanları ile yüz yüze görüşmeler yapılarak bilgi alınmıştır. Daha sonra kaydı alınan bu bitkiler ilgili kişiler ile birlikte doğal alanlarından toplanmıştır. Tez çalışması kapsamında 20'si kadın, 40'ı erkek olmak üzere 60 kişi ile görüşülmüştür. Kadınlarda yaş ortalaması 57 iken erkeklerde 66 dır. Toplanan bitkiler usulüne uygun şekilde kurutulmuş ve teşhisleri yapılmıştır. Toplamda 30 familyaya ait 71 taksonun tıbbi amaçlı kullanımı olduğu saptanmıştır. Toplanan bitkilerin 9'u endemik, diğer 11 tanesi ise kültür bitkisidir. Değerlendirmeye alınmış bitkiler içerisinde, 6 tür için daha önce halk ilacı olarak kullanımına ait bir çalışmaya rastlanmamıştır. Bitkilerin kullanım şekilleri göz önüne alındığında %59'i dahilen, %21'i haricen ve %20'i ise hem dahilen hem de haricen kullanıldığı saptanmıştır. Dahilen kullanım şekli genellikle infüzyon, dekoksiyon şeklinde iken, haricen kullanımda bitkilerin lapa olarak hazırlandığı görülmüştür. Kullanılan kısımlarına bakıldığında ise %36 oranla bitkilerin en çok herbasının kullanıldığı görülmüştür. 18 bitki ile yerel halkın en fazla tedaviye ihtiyaç duyduğu rahatsızlık karın ağrısıdır. Daha sonra 11 bitki ile şeker hastalığı ve 10 bitki ile romatizma ve diz ağrıları gelmektedir. Yörede bitkilerin tedavi amacı ile hayvan hastalıklarında da kullanımı olduğu saptanmıştır. Sonuç olarak, bitkilerin kullanımı açısından Yalvaç ilçesinin, oldukça zengin bilgi birikimine sahip olduğu görülmüştür. Bu çalışma daha sonraki araştırmalar için bir ön çalışma niteliğindedir. Diker, N. Y. Investigation of folk medicine in Yalvaç (Isparta) district. Hacettepe University Institute of Health Sciences, MSc Thesis in Pharmaceutical Botany, Ankara, 2016. In this research, the plants used as traditional medicine in Yalvaç district were determined and recorded. For this, 8 field studies were conducted between 2015 and 2016 years. The information was collected via face-to-face interview with local people. Then, determined plants were collected with an informant in its natural habitat. A total of 60 individuals (20 women and 40 men) were interviewed. The mean age of men is 66 and 57 for women. Collected plants were properly dried and identified. It was determined that 71 species belongs to 30 families have medicinal usage. Among them 9 species are endemic and 11 species are cultivated plants. In literature, there is no any investigation with respect to 6 species which are considered in this work. It is determined that 59% of plants was used internally, 21% of plants was used externally, and 20% of plants was used both externally and internally. For internal usage, infusion and decoction were generally preferred as preparation method while poultice was preferred for external usage. It was seen that herba is the most used part of plant with a 36% utilization ratio for medicinal purposes. Local people used medical plants most frequently for the treatment of abdominal pain (18 plants), diabetic (11 plants), rheumatism and knee pain (10 plants). In district, it was determined that the plants are also used in treating animal diseases. Consequently, it was seen that the people of Yalvaç district has significant information about the traditional medicine. This study is a preliminary work for further researches. 187

Bu çalışmanın amacı, ülkemizde yetişen Ferulago cinsinin üçü endemik olan F. trachycarpa, F. blancheana (endemik), F.pachyloba (endemik) ve F. bracteata (endemik) türleri üzerinde morfolojik, anatomik araştırmalar yapmak, kimyasal bileşimleri ve biyolojik aktivitelerinin incelenmesidir. Bu amaçla türlerin morfolojik ve anatomik özellikleri incelenmiş, benzerlik ve farklılıkları belirtilmiştir. Kimyasal çalışmada türlerin kök, herba ve çiçeklerinin (F. trachycarpa hariç) ana etken madde grupları açısından incelenmiştir. Ayrıca türlerin kök ve herbalarının diklorometan fraksiyonlarının kumarin bileşimleri YBSK ile incelenmiş ve ostol, prantşimgin, felamedin ve umbelliferonun miktar tayinleri yapılmış ve ana bileşenlerin felamedin ve prantşimgin olduğu saptanmıştır. Kök, herba, çiçek (F. blancheana ve F. pachyloba) ve meyvelerin (F. blancheana, F. pachyloba ve F. trachycarpa) uçucu yağ bileşimleri incelenmiş ve türlerin ve aynı türe ait değişik organlarda uçucu yağ bileşiminin farklı olduğu gözlemlenmiştir. Türlerin köklerinin diklorometan fraksiyonu ve F. blancheana butanol fraksiyonları ve herba diklorometan fraksiyonunda izolasyon çalışmaları yapılmış ve 7 kumarin, 2 sterol ve 3 flavonozit türevi elde edilmiştir. Türlerin toprak üstü kısımlarının ve köklerinin liyofilize sulu ve metanol ekstrelerinin ve diklorometan, etilasetat, butanol ve sulu artık fraksiyonları, elde edilen saf bileşiklerin (prantşimgin ve felamedin) MİK ve uçucu yağların MİK ve biyootografi yöntemi ile antimikrobiyal aktiviteleri değerlendirilmiştir. Türlerin herba ve köklerinin sulu ve metanollü ekstrelerinin kontrol ve diyabetik sıçanlarda erektil disfonksiyon üzerinde etkisi araştırılmış ve özellikle metanollü kök ekstrelerinin erektil doku üzerinde belirgin şekilde etkili olduğu gözlemlenmiştir. The aim of this study is to investigate morphological and anatomical studies on Ferulago species grown in our country which three of are endemic F. trachycarpa, F. blancheana (endemic), F.pachyloba (endemic) and F. bracteata (endemic) and to investigate the chemical composition and biological activity.The morphological and anatomical features of the species have been investigated, similarities and differences have been indicated. The aerial, underground parts and flowers (except F. trachycarpa) have been researched for major active substance groups. Also coumarins derivatives of dichloromethane fractions of aerial and underground parts were analyzed by HPLC and quantitative analysis of osthole, prantchimgin, felamedin and umbelliferon were made and main components have been found to be prantschimgin and felamedin.The essential oil constituents of roots, herbs, flowers (F. blancheana and F. pachyloba) and fruits (F. blancheana, F. pachyloba and F. trachycarpa) were investigated and the essential oil composition of species and different organs in the same species was observed to be different. Dichloromethane fraction of the roots of species and butanol fraction of F. blancheana root and dichloromethane fraction of aerial part have been isolated and were obtained 7 coumarins, 2 sterols and 3 flavonoits derivatives. Lyophilized aqueous and methanol extract, dichloromethane, ethyl acetate, butanol and aqueous residue fractions of aerial and underground parts on the species were evaluated by MIC and bioautographic method. Aqueous and methanol extracts of the herb and roots of species have been investigated on erectile dysfunction in control and diabetic rats and methanol root extract has been observed to be effective in significantly on erectile tissue. 307