Search

Prosjektleder: Mats Walday Arkitektene Haptic og Oslo Works har utarbeidet skisse for hvordan det kan se ut når planområdet for Fornebu Brygge er ferdig utbygd. Dette er nærmere beskrevet i rapporten. For å få kunnskap om det marine miljøet innenfor planområdet har NIVA gått gjennom eksisterende litteratur samt kartlagt og foretatt biologiske undersøkelser av de eksisterende marine naturtyper. Rapporten beskriver avbøtende tilpasninger prosjektet Fornebu Brygge har gjort for å unngå eller begrense negative påvirkninger, og gir forslag til naturfremmende tiltak som kan gi gode muligheter for positive økologiske funksjoner til området. Samlet konsekvensgrad for naturmangfold i sjø vurderes til Ubetydelig konsekvens for alternativ 1, mens alternativ 2 vurderes til Noe negativ konsekvens. Konsekvenser for tema vannmiljø vurderes som lokale og ubetydelige etter vannforskriftens krav, både for alternativ 1 og 2. Sett i sammenheng med utredningsområdets vannforekomst, vil Fornebu Brygge være et lite tiltak som trolig ikke vil ha negative konsekvenser utenom utredningsområdet. Ingen viktige marine naturverdier vil påføres betydelig miljøskade hverken av alternativ 1 eller alternativ 2. Fornebu Brygge AS

Este documento analiza las relaciones entre el derecho internacional del medio ambiente y el derecho internacional de inversion. Asi mismo, discute las herramientas existentes y los mecanismos procesales disponibles ante las cortes y los tribunales internacionales para promover el cumplimiento de los principios emergentes, las normas y los compromisos relacionados con la sostenibilidad. Este articulo considera la forma en que las cortes y los tribunales internacionales han recurrido a la proteccion del medio ambiente mediante la interpretacion de tratados. Tambien, evalua las diferentes formas a que hace referencia la proteccion del medio ambiente en tratados de inversion bilateral. Finalmente, el texto examina los dispositivos procesales que podrian ser usados para tener en cuenta y tratar las consideraciones medioambientales dentro del marco de referencia de la inversion.

Hızla artan dünya nüfusu ile birlikte sanayileşme önem kazanmıştır. Zaman içerisinde üretimler beden gücünden makina gücüne evrilmekle birlikte nitelik ve nicelik açısından çeşitlilik kazanmıştır. Daha çok üretim ihtiyacının duyulması ile birlikte sanayileşme artık doğurduğu çevresel problemlerle de anılmaya başlanmıştır. Sanayi devriminden günümüze kadar geçen süre içerisinde özellikle son dönemlerde sürdürülebilirlik herkes tarafından yakından takip edilen bir konu haline gelmiştir. Toplumsal duyarlılığın artması, yeni başlanacak projelerde ya da mevcutda bulunan üretim sistemlerinde gerekli iyileştirmeler yapılması gerekliliğini yapılan ürün yaşam döngüsü analizleri ile ortaya çıkartmaya başlamıştır. Ürün yaşam döngüsü, bir ürünün veya hizmetin hammadde elde edilmesi, üretim, kullanım, bertaraf ve bu aşamalar arasındaki tüm aşamalarının her birinin süre boyunca yol açtığı çevresel etkileri değerlendirmek için kullanılan yaygın bir yöntemdir (Journal of Environmental Management,2010). Doğal kaynakların hızlıca yok olması ve doğadaki sanayi kaynaklı çevresel etkilerin artması gelişmiş ülkeleri ürün yaşam analizi çalışmalarını arttırılmalarını ve gerekli önlemlerin alınmasına neden olmuştur. Metal yüzey işlem kaplama kimyasalları metal kullanımının süregelen artımı ile doğru orantılı olarak arttığı görülmektedir. Bu çalışmanın ana amacı, metal endüstrisinde yaygın olarak kullanılan metal yüzey işlem kimyasallarının üretimi esnasında oluşan çevresel etkilerinin ürün yaşam döngüsü değerlendirmesi yaklaşımı kullanılarak sonuçların değerlendirilmesidir.Metal, eski zamanlardan beri birçok endüstride yaygın olarak kullanılmaktadır. Metal, çevresel koşullardan etkilenir ve zamanla hasar görür. Hasarı önlemek ve malzeme ömrünü uzatmak için çeşitli ek kimyasallar kullanılmalıdır. Bu kimyasallara metal ön işlem kimyasalları denir ve bu bir tür yüzey işlemidir. Yüzey işlemi, malzemenin yüzeyine uygulanarak değişik amaçlarla daha iyi hale getirmek için uygulanan bir işlemdir. Bu kimyasallar, farklı uygulamalarda ve çeşittli amaçlarla kullanılabilir. Bu kimyasallar geniş alanlarda ve farklı uygulamalarda kullanılmaktadır. Otomotiv, elektronik, inşaat ve ambalajlama metal ön işlem kimyasallarının yaygın olarak kullanıldığı sektörlerdir. Metal ön işlem kimyasal kullanımı doğrudan metal kullanımından etkilenir ve artar. Metal ön işlem kimyasalları genellikle üç kategoride sınıflandırılır: çinko fosfatlama kimyasalları, mangan fosfatlama kimyasalları ve demir fosfatlama kimyasalları. Bu çalışmada çinko fosfatlama kimyasal üretimi çevresel etkileri kapsamında incelenmiştir. Bu kimyasal, endüstrilerde korozyon koruması, yağlama, dekorasyon ve yalıtım amaçları için kullanılır.Bu çalışma içerisinde, metal endüstrisinin vazgeçilmez bir parçası olan yüzey işlem kimyasallarının üretimi aşamasında kullanılan hammadde, su, malzeme ve enerji tüketimi açısından değerlendirmesi bulunmaktadır. Bu amaçla, çalışmada farklı formülasyonlara sahip iki çinko fosfatlama kimyasalı kullanılmıştır. Bu kimyasallar birbirlerinin yerine kullanılabilinmektedir. Ürünler arasında iki fark vardır, bunlar ürünlerdeki hammadde türü ve hammadde miktarıdır. Bu çalışmada, bu ürünler A ürünü ve B ürünü olarak adlandırılmaktadır.Üretim sürecinin sürdürülebilirlik açısından mevcut durumu çevresel yaşam analizi yaklaşımı ile analiz edilmektedir. Çalışma içerisinde, metal yüzey işlem kimyasalı üretimi yapan bir fabrikanın farklı iki çinko yüzey kaplama kimyasallarının tüm üretim aşamaları incelenmektedir. Sistem sınırları hammadde temininden başlayarak, ürünün fabrikadan çıktığı ana kadar geçirdiği işlemleri süreyi kapsamaktadır. Ayrıca çalışmada ulaşımın etkileri araştırılmıştır. Kimyasalların ve malzemelerin taşınması ve atıkların tehlikeli atık yakma tesisine taşınıma ait bilgiler dahil edilmiştir. Tedarikçi ve üretim tesisi arasındaki mesafe, nakliye tipi, araç ve yakıt tipine ait bilgiler analiz içerisinde yer almaktadır. Ek olarak, üretim tesisi için enerji optimizasyon senaryosu bulunmaktadır. Elektrik tüketimi her iki ürün için de çevresel etki kategorileri içerisinde baskın kaynak değildir. Ancak, fabrikada üretilen tüm ürünler icin gerekli olan enerji şebekeden sağlanmaktadır. Şebekeden elde edilen elektriğin çevresel etki sonuçları ile karşılaştırmak üzere üzgar tribünü ve güneş paneli kullanılmıştır. Enerji temin senaryoları 1 kW/h elektrik tüketimi sırasında oluşan çevresel etkileri göstermektedir.Yüzey işlem kimyasallarının üretimi esnasında kimyasallar ve deiyonize suyu ağırlıklı olarak kullanılmaktadır. Deiyonize su her iki üründe de ortak olarak kullanılan hammaddelerden biridir. Fabrikada su hazırlama sistemi bulunmaktadır. Sistem musluk suyunun deiyonize suya dönüştürülmesini sağlar. Üretim genel anlamda, reçete içerisinde oranlar ile belirtilen hammadelerin mikser içerisinde belirli bir süre karışması ve otomatik dolum makinasında ambalaja doldurulmasını kapsamaktadır.Araştırmada kullanılan tüm veriler gerçek üretim tesisinden 2019 yılı ilk altı ayı için alınmıştır. Envanter verilerini analiz edebilmek için Ganzheitliche Bilanz (GaBi) 7.3 yazılımı kullanılmıştır. Veriler, üretim akış şeması içerisinde her bir işlem için girdilere ve çıktılara bağlı olarak toplanmıştır. Üretim girdi verileri enerji ve kimyasal, su vb malzemelerin teminini ve sevkiyatını içermektedir. Çalışma sonucunda elde edilen sonuçlar, GaBi yazılımı içerisinde etki kategorisi başlığı altığında çeşitli etki kategorilerine bölünerek bellirtilmiştir. Bu etki kategoriler, küresel ısınma potansiyeli (GWP), abiyotik tükenme (ADP fosilleri ve elementleri), asitleşme potansiyeli (AP), ötrofikasyon potansiyeli (EP), tatlı su sucul toksisitesi (FAETP), insan toksisite potansiyeli (HTP), ozon tabakası incelme potansiyeli (ODP), fotokimyasal ozon tüketme potansiyeli (ODP), arazi ekotoksisite potansiyeli (TETP) seçilmiş ve gerekli değerlendirmeler yapılmıştır.Karşılaştırma sonuçlarına göre, B ürününün çevresel etki kategorileri üzerinde A ürününden daha olumsuz etkileri olduğu belirlenmiştir. Yalnızca GWP etki kategorisinde A ürününün çevre üzerinde B ürününden daha fazla etkisi vardır. Sonuçlar, çinko fosfatlama kimyasal üretiminden kaynaklanan hemen hemen tüm çevresel etki kategorilerinin hem A hem de B ürününde hammadde tüketimi nedeniyle olduğunu göstermektedir. Nitrik asit üretimi ve fosforik asit üretimi, her iki ürüne de tüm etki kategorileriyle ilgili önemli katkılarda bulunmaktadır. Sadece iki kimyasalın birbiriyle çevresel etkileri açısından karşılaştırması değil, literatürde yer alan benzer kimyasallar ait yaşam döngüsü değerlendirme çalışmalarının sonuçları da ürün A ve B'nin sonuçları ile karşılaştırılmıştır. Karşılaştırma için üç çevresel ürün bildirimi (EPD) kullanılmıştır. Bu ürünler farklı endüstrilerde farklı amaçlar için kullanılan kaplama kimyasallarıdır. Çevresel ürün beyanları ve iki ürünün sonuçları etki kategorileri açısından birbirinden farklıdır. Sonuçların hammadde türü ve miktarından doğrudan etkilendiği görülmektedir.Buna ek olarak, şebekeden ve yenilenebilir kaynaklardan 1 kW/s elektrik üretmenin çevresel etkisini göstermek için rüzgar türbini, güneş enerjisi ve şebekenin sonuçları birbirleriyle karşılaştırıldı. Güneş enerjsi ve şebeke ile karşılaştırıldığında rüzgar türbininden elektrik üretmek daha çevre dostu bir seçenektir. The industrialization has gained importance with the rapidly increasing world population. Over time, productions have evolved from physical strength to machine power, and have diversified in terms of quality and quantity. With the need for more production, industrialization has started to be mentioned with the environmental problems that it causes. In the period from the industrial revolution to the present day, sustainability has become a subject that is closely followed by everyone, especially in the last period. Increasing social sensitivity has started to reveal the necessity of making necessary improvements in new projects or existing production systems with product life cycle analyses. The product lifecycle is a common method that provides to evaluate product or service the environmental impacts that each of the stages of raw material extraction, production, use, disposal, and all other stages have over the duration. The rapid disappearance of natural resources and the increase of environmental impacts arising from industry in nature caused the developed countries to increase their product life analysis studies and take necessary measures.Metal has been widely used in many industries since ancient times. Metal is damaged depending on environmental conditions and over time. In order to prevent damage and prolong material life, various additional chemicals must be used. These chemicals are called metal pretreatment chemicals and, it is a type of surface treatment. The surface treatment is a process applied to the surface of a material to make it better in some way. It can be used in different applications and purposes. These chemicals are used in wide areas and different applications. Automotive, electronics, construction, and packaging are common application areas in the industry. The metal pretreatment chemical usage is directly affected and increases with the ever-growing of metal usage. The metal pretreatment chemicals are generally classified into three categories, zinc phosphating chemicals, mangan phosphating chemicals, and iron phosphating chemicals. In this study, zinc phosphating chemical production is examined in the scope of environmental impacts. This chemical is used for corrosion protection, lubrication, decoration, and insulation purposes in industries.The main purpose of this study is to evaluate the results of the environmental effects that occur during the production of metal surface treatment chemicals that commonly used in the metal industry by using the product life cycle assessment approach. For this purpose, two zinc phosphating chemicals are used with different formulations in the study. These chemicals can be used substitutes for each other. There are two differences between the products. These are the type of raw material, and raw material amount in products. In this study, these products are called as product A and product B.In this study, there is an evaluation in terms of raw material, water, material, and energy consumption used in the production of surface treatment chemicals, which is an indispensable part of the metal industry. The current state of the production process in terms of sustainability is analyzed with an environmental life analysis approach. In the study, all production stages of two different zinc surface coating chemicals of a factory producing metal surface treatment chemicals are examined. The system limits cover the duration of the processes from the supply of raw materials to the moment the product leaves the factory. Also, the effects of transportation are investigated in the study. Chemicals and materials transportation, and waste transportation to the hazardous waste incineration plant datas are included. Distances between supplier and production plant, transportation type, vehicle, and fuel type are included in transportation analyses. In addition to that, energy optimization scenarios applied for the production plant. Electricity consumption is not a major source of environmental impact categories for two products. But the required electricity is only provided from the grid mix for all products in the factory. Wind turbine and photovoltaic systems are used for environmental impact comparison with grid mix. Energy supply scenarios show their contribution to the environment while producing 1 kW/h.Chemicals and deionised water are widely used during the production of surface treatment chemicals. Deionized water is one of the common raw material in both products. There is a water preparation system in the factory. The system provides to convert tap water to deionized water. Production includes the mixing of the raw materials specified in the instructions with the rates for a specific time in the mixer and filling in the packaging in an automatic filling machine.All data used in the research were taken from the real production facility for the first six months of 2019. Ganzheitliche Bilanz (GaBi) 7.3 software and Ecoinvent database were used to analyze inventory data. The data were collected based on inputs and outputs for each process within the production flow chart. Production input data includes supply and shipment of materials and chemicals, water, etc. and consumption of energy.The results obtained of the study are determined by dividing into various CML impact categories that are located in the GaBi software program. These impact categories include global warming potential (GWP), abiotic depletion potential (ADP fossils and elements), acidification potential (AP), eutrophication potential (EP), freshwater aquatic toxicity (FAETP), human toxicity potential (HTP), ozone layer depletion potential (ODP), photochemical ozone depletion potential (ODP), terrestic ecotoxicity potential (TETP) were selected and necessary evaluations were completed.According to the results of the comparison, it is determined that product B had more negative effects on the environmental impact categories than product A. Only in the GWP impact category, product A has a more impact on the environment than product B. The results show that almost all environmental impact categories of zinc phosphating chemical production both products A and B are affected due to raw material consumptions. Nitric acid production and phosphoric acid production are the major contributors to both products about all impact categories. Not only the environmental impact comparison of the two chemicals with each other but also the results of similar chemicals life cycle assessment studies are compared in the literature with product A and B. Three environmental product declarations(EPD) are used for comparison. These products are used as coating chemicals for different purposes in different industries. Results of EPD's and two products are different from each other in impact categories. It is seen that, the results are directly affected by type and amount of raw materials. In addition to that, to show the environmental impact of producing 1 kW/h electricity from grid mix and renewable sources, wind turbine, photovoltaic, and grid mix results were compared to each other. Producing electricity from the wind turbine is a more environmentally friendly option when it's compared with photovoltaic and grid mix. 104

International audience

Denne utredningen tar for seg konsekvensene for naturmangfoldet ved anlegg av en slqrtebane på Lahaug i Skedsmo kommune. Konsekvensutredningen er metodisk basert på offentlige veiledere. Planområdet ligger på østsiden av Skjetnemarka og er på 119 daa. Tiltaket består i hovedsak av å sprenge en skytebane ned i en markert kolle i terrenget samt etablere en høy støyvoll omkring base1t på tilkjø1te masser. Feltkartleggingen ble gjennomført i oktober og november 2017, men avgrensning av naturtyper samt verdisetting baserer seg også på eksisterende artsinformasjon. Samlet verdi ble vurde1t til "Stor verdi". Samlet omfange ble vurdert til "Stort omfang". Samlet konsekvens av etablering av slq,tebane på Lahaug vurderes som "Stor verdi" til "Meget stor negativ".

International audience

1972 Yılında yapılan Stockholm Konferansında çevre kirliliğinin dünya gündemine taşınması sonucu ortaya çıkan çevre bilinci, Birleşmiş Milletleri' in Çevresel Programı (UNEP), Kyoto Protokolü, Avrupa Birliği'nin çevre konusundaki çalışmaları ve BM Global Compact ile gelişimini sürdürmektedir. BM şirketleri sorumluluk sahibi bir biçimde faaliyet göstermeye ve çevre konusunda toplumu desteklemeye teşvik eden girişimlerini sürdürürken şirketlerin sadece mali kaynaklarına değil, aynı zamanda insanlara, toplumlara ve gezegene değer katmalarını sağlamaya çalışmaktadır.Türkiye uluslararası düzeyde yaşanan çevre ile ilgili gelişmeleri yakından takip etmekte, dünyada uygulanan politikalarla uyumlu bir şekilde çevre denetiminin sağlanması, çevrenin korunması ve bilinçlendirme çalışmalarını sürdürmektedir. Bu süreçte, çevre bilincinin ve eğitiminin bireysel düzeye indirilmesi, kamuoyunda çevre farkındalığının yaratılması çevre politikalarının uygulanmasında büyük önem taşımaktadır.Çalışmanın amacı `Çevre denetiminin daha etkin hale getirilmesi için çevre paydaşlarının çevreye karşı sorumluluk bilincinin saptanması ve nasıl gerçekleştirileceğine dair kuramsal bir bakış açısı` ortaya koyulmasıdır. Bu amacı gerçekleştirebilmek için işletmelerin ve işletme yöneticilerinin çevre denetimi ve çevreyi koruma konusundaki tutumunu, çevre politikalarını ve çevre bilinç düzeyini ölçen` bir araştırma yapılmıştır. Sonuç olarak Türkiye'nin ve Türkiye'de faaliyet gösteren işletmelerin genel olarak çevre konusunda geri kaldığı görülmüştür. Çevre konusunda gönüllülük ve sorumluluk alma ilkesinden ziyade, çevre paydaşlarının devlet yaptırımlarıyla teşvik edilmesi gerektiği ortaya çıkmıştır. At the Stockholm Conference held in 1972, the environmental consciousness that emerged as a result of the transport of environmental pollution to the world agenda continues its development with the UNEP's Environmental Program (UNEP), the Kyoto Protocol, the European Union's work on the environment and the UN Global Compact. UN companies are trying to ensure that companies add value to not only their financial resources, but also people, societies and the planet while continuing their initiatives that encourage companies to operate responsibly and support the community on the environment.Turkey closely monitors developments related to the environment in the international level, the provision of environmental audits in a way consistent with the policies adopted in the world, continues its environmental conservation and awareness. In this process, reducing environmental awareness and education to an individual level and creating environmental awareness in public are of great importance in the implementation of environmental policies.The aim of the study `Environmental monitoring of the detection of environmental responsibility awareness of environmental stakeholders to make them more effective and theoretical perspective on how to do` is put forward. In order to achieve this aim, a research was conducted which measures the attitude of enterprises and managers about environmental control and environmental protection, environmental policies and environmental awareness level. s a result of overall business operating in Turkey and Turkey it has been seen as lagging behind in environmental issues. It has emerged that environmental stakeholders should be encouraged through state sanctions rather than volunteering and taking responsibility. 174

Doğrudan yabancı sermaye yatırımları, istihdam ve milli geliri arttırması, ödemeler dengesini iyileştirmesi, sermaye, teknoloji ve yönetim becerisi transferi sağlaması açısında ev sahibi ülke için avantaj olarak görülmekte ve başta gelişmekte olan ülkeler olmak üzere pek çok ülkenin ilgisini çekmektedir. Ancak DYSY'ler sağladığı avantajların yanında ev sahibi ülke için birtakım sorunlar barındırabilmektedir. Bu sorunların başında bazı doğrudan yabancı yatırımların çevre üzerinde oluşturabileceği olumsuz etki gelmektedir. Buna göre kirli endüstriler, yabancı yatırımlar kanalıyla çevresel değerleri göz ardı eden ülkelere yönlendirilmekte ve ev sahibi ülkenin çevresel kalitesini bozucu etki oluşturmaktadır. DYSY'lerin çevre üzerinde yarattığı bu etki iktisat literatüründe 'Kirlilik Sığınağı Hipotezi' olarak adlandırılmakta, geçerliliği güncel çalışmalar ile tartışılmaktadır. Bu çalışma, gelişmekte olan ülkelere gerçekleştirilen DYSY'lerin çevre üzerinde yarattığı etkiyi Kirlilik Sığınağı Hipotezi kapsamında araştırmayı amaçlamıştır. Bu doğrultuda çalışmada, en çok DYSY girişi sağlayan 20 ülke, 1990-2014 yıllarına ait veriler kullanılarak panel eşbütünleşme yöntemiyle analiz edilmiştir. Analizin sonucunda DYSY'lerin çevre kirliliği üzerinde anlamlı ve pozitif etkiye sahip olduğu tespit edilmiş ve KSH'yi destekleyici bulgulara ulaşılmıştır. Ayrıca imalat sanayinin GSYH içinde payının ve enerji tüketimin artmasının çevreyi tahrip edici etki oluşturduğu gözlenmiştir. Anahtar Kelimeler: Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımları, Çevre Kirliliği, Kirlilik Sığınağı Hipotezi, Panel Veri Analizi Foreign direct investment (FDI) is accepted as an advantage for the host country in terms of increasing employment and national income, improving the balance of payments, transfer of capital, technology and management skills, and attracting the attention of many countries, especially developing countries. However, the FDIs may have some disadvantages for the host country as well as the mentioned advantages. The paramount of these problems to host countries, some of the investments may have a negative impact on the environment. Accordingly, dirty industries are directed to countries that disregard environmental values through foreign investments and have a detrimental effect on the environmental quality of the host country. This effect created by FDIs on the environment is called as 'Pollution Haven Hypothesis' in the economic literature and its validity has been discussed with the current economic studies. The aim of this study is to investigate the impact of the FDIs in developing countries on the environment within the scope of Pollution Haven Hypothesis. In this direction, 20 countries that provide the most net inflow of FDI were analyzed by panel cointegration method using the data from 1990-2014 period. As a result of the analysis, it's found that FDIs had a significant and positive effect on environmental pollution and obtanined supportive evidence of PHH. In addition, it was observed that the increase in share of the manufacturing industry in GDP and energy consumption had a destructive effect on the environment. Keywords: Foreign Direct Investment, Environmental Pollution, Pollution Haven Hypothesis, Panel Data Analysis 164

NIBIO har på oppdrag for Dal gård Sameie ANS utarbeidet en konsekvensutredning for nydyrking av 55 daa i Prestegårdsskogen i Ski kommune. Store deler av området er i dag avvirket skogsareal. Området er rikt på kulturminner, og vil kunne få negative virkninger for ett eller to fredete kulturminner dersom det ikke iverksettes avbøtende tiltak. Tiltaket er i tråd med dem gjelende politiske målsetningen om økt norsk matproduksjon.

Türkiye'nin elektrik ihtiyacı endüstriyel gelişim ve nüfus artışı ile beraber artmaktadır. Ekonomi ve enerji hedeflerine göre, yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımında önemli bir artış beklenmektedir. Yenilenebilir enerji kaynaklarından biri olan rüzgâr enerjisi, Türkiye'de oldukça yüksek bir potansiyele sahiptir. Bu çalışma, Türkiye'de bulunan bir rüzgâr enerji santralinin çevresel etkilerinin yaşam döngüsü yaklaşımı ile değerlendirmesini amaçlar.Bu rüzgâr enerji santrali İstanbul-Türkiye'de bulunmaktadır ve 47,5 MW kurulu güce sahiptir. Sistem sınırları, ana parçaların üretiminde kullanılan malzemelerin üretimi, ana parçaların üretimi, montaj, nakliye, işletme ve bakım ve yaşam sonu aşamalarını kapsar.Ana parçaların üretimi iki bölümden oluşur. Bunlardan biri, kule, elektronik donanım ve kablodan oluşan sabit parçaların üretimidir. Diğer bölüm ise, pervane, sapma sistemi ve naselden oluşan hareketli parçaların üretimidir.Fonksiyonel birim, üretilen 1 kWh elektriktir. Modelleme için GaBi yazılımı ve çevresel etkilerin sayısallaştırılması için CML 2001 yöntemi kullanılmıştır. Etki kategorileri, Abiyotik Tüketim Potansiyeli (ATP element), Abiyotik Tüketim Potansiyeli (ATP fosil), Asidifikasyon Potansiyeli (AP), Ötrofikasyon Potansiyeli (ÖP), Tatlı Su Canlılarına Ekotoksisite Potansiyeli (TCETP), Küresel Isınma Potansiyeli (KIP), İnsana Toksisite Potansiyeli (İTP), Deniz Canlılarına Ekotoksisite Potansiyeli (DCETP), Ozon Tabakası İncelmesi Potansiyeli (OTİP), Fotokimyasal Ozon Oluşumu Potansiyeli (FOOP), Karasal Ekotoksisite Potansiyeli (KETP) olarak seçilmiştir.İncelenen rüzgâr enerji santraline ait çevresel etkiler literatürdeki değerler ile uyumludur. ATP (element), ATP (fosil), AP, ÖP, KIP, DCETP, FOOP ve KETP'ne en fazla katkıda bulunan kule üretiminde kullanılan çeliktir. Kabloların üretiminde kullanılan PVC ve bakır tel TCETP'nin ana sebebidir. İTP'ne en yüksek katkıda bulunan malzemeler, yapı temelinde kullanılan beton ve kule üretiminde kullanılan çeliktir. Ana parçaların nakliyesi ve sapma sistemi üretimindeki organik kaplanmış çelik OTİP'nin ana kaynaklarıdır.Servis süresi 25 yıl olarak planlanmıştır. Servis süresi sonunda, rüzgâr enerji santralinin demonte edileceği kabul edilmiştir. Elektronik donanım metal ve plastik parçalarına ayrılacaktır, her biri toplam ağırlığın yarısı kabul edilmiştir. Metal parçaları geri dönüştürülecek, plastik parçaları düzenli depoya gönderilecektir. Rüzgâr türbininde bulunan diğer metallerin (çelik, alüminyum, bakır) bir kısmı geri dönüştürülecek, diğer kısmı düzenli depoya gönderilecektir. Baz senaryodaki metal geri dönüşüm oranı %90'dır. Beton, plastik, ahşap gibi diğer materyallerin %100'ü, yaşam sonunda düzenli depoya gönderilecektir. İşletme ve bakım sırasında oluşan yağ atığı servis süresi boyunca düzenli depoya gönderilecektir.Yaşam sonu aşamasında çelik, alüminyum ve bakırın farklı geri dönüşüm oranları ile çevresel etkilerinin değişimi değerlendirilmiştir. Bu geri dönüşüm oranları %80, %70, %60, %50, %20 ve %0'dır. Bu senaryolar için metallerin geri dönüşüm oranı azaldıkça, her erki kategorisindeki çevresel etki değerlerinin arttığı belirlenmiştir.Ayrıca çevresel etkilerin değişimi, farklı servis süreleri (±5 yıl) kullanılarak da değerlendirilmiştir. Bu değerlendirme sonucu, servis süresinin çevresel etki ile doğru orantılı olduğu, yani servis süresi azaldıkça çevresel etkilerinde azaldığı, servis süresi arttıkça çevresel etkilerin de arttığı görülmüştür.Son olarak, Almanya'da üretilen pervane, nasel, sapma sistemi, ankraj kafesi ve elektronik donanım gibi ana parçaların Almanya'dan santral sahasına denizyolu ile nakliye edildiği baz senaryodaki koşul yerine, bu parçaların Türkiye'de üretildiği ve üretilen yerden santral sahasına karayolu ile nakliye edildiği alternatif bir senaryo oluşturulmuştur. Bu değişiklik sonucu ATP (element) değeri değişmezken, OTİP değeri artmıştır. Diğer etki kategorilerinde farklı ve küçük oranlarda düşüş meydana gelmiştir. The electricity demand of Turkey is increasing within the industry and population. Recently, majority of energy generation is supplied by non-renewable sources such as coal (lignite and choke) and natural gas.Energy production leads carbon dioxide emissions of Turkey. Carbon dioxide emissions of these non-renewable sources are significantly higher than renewable sources such as wind, solar and geothermal. In 2015, in line with United Nations Climate Change Conference, Turkish economy and energy targets are determined that there will be a significant growth in use of renewable energy sources until 2030. Turkey has 48 GW of wind energy potential, which can produce 130 TWh electricity, annually.This study aims to determine the environmental effects of a Turkish wind farm via life cycle approach. It can be used in comparing and enhancing environmental effects of different energy sources, making regulations with regard to energy generating industry. In addition, this study will be a guide to wind turbine designers and producers, who are willing to have environmentally sustainable production.The study also has an importance because it is the first study in Turkey, which is about life cycle assessment of an existing wind farm.Within the scope of study, the system boundary should be defined. System boundary could be determined to the processes, which will be discovered specifically. It divided into four parts, cradle to grave, cradle to gate, gate to gate and gate to grave. The most comprehensive type of system boundary is the one named cradle to grave. Because it covers the extraction of raw materials, manufacturing, construction, operation and maintenance, disassembling and end of use.After determination of aim and scope, study continues with inventory analysis, which is the most critical stage in a life cycle assessment. Inputs are directly affects the results of life cycle assessment, therefore having actual data is much more reliable than estimations.A great majority of inputs are obtained the company, which is authorized to operate the wind farm. Information of wind turbine's materials are taken from detailed catalogues of wind turbine manufacturers. When it is needed, scientific articles and reports are referred.GaBi software is used in modelling and CML 2001 method is used in quantifying the environmental impacts. Impact categories are selected in terms of Abiotic Depletion Potential (ADP elements), Abiotic Depletion Potential (ADP fossil), Acidification Potential (AP), Eutrophication Potential (EP), Freshwater Aquatic Ecotoxicity Potential (FAETP), Global Warming Potential (GWP), Human Toxicity Potential (HTP), Marine Aquatic Ecotoxicity Potential (MAETP), Ozone Depletion Potential (ODP), Photochemical Ozone Creation Potential (POCP), Terrestric Ecotoxicity Potential (TETP).The studied wind farm is located in Istanbul, Turkey and has 47,5 MW installed capacity. Wind farm has 19 of N100/2500 Nordex wind turbines. Functional unit is selected as 1 kWh electricity produced. System boundary covers the manufacturing of materials in main components, manufacturing of main components, installation, transport, operation and maintenance and end of life stages.Manufacturing of main components divided into two parts. One is fixed parts manufacturing including tower, electrical equipment and cabling. Other is moving parts manufacturing including rotor, yaw system and nacelle. Rotor comprises of three parts, rotor hub, rotor shaft and three blades. Yaw system is formed from three parts, yaw bearing, drive and brake. Nacelle consists of six parts, main bearing, gearbox, generator, brakes, frame and nacelle cover.Within fixed parts, tower is manufactured in Aegean Region of Turkey and transported to wind farm by trucks. Cables are manufactured in Central Anatolia Region and transported to wind farm by trucks. Electrical equipment of fixed parts and within moving parts, rotor, yaw system and nacelle are manufactured in Germany and transported to wind farm by sea shipment.For installation of wind turbines, steel wires and anchor cages are also used along concrete. In this stage, steel wires are manufactured from Aegean Region of Turkey and transported by trucks, while anchor cage are manufactured in Germany and transported by sea shipment. Except of mentioned materials, plastics for cable conduits and wood for timber are also used in installation stage.In the base scenario, lifetime is planned as 25 years. At the end of service life, wind farm is assumed to be dismantled. Electrical equipment will break into metal and plastic parts, which each of them is half of total weight is assumed. Metal parts will be recycled and plastic parts will be sent to landfill. For the rest of wind turbine components, some parts of metals turbine will be recycled and some parts of them will be disposed. This recycling ratio is 90% in the baseline turbine. The other materials such as concrete, plastics, wood are directed to landfill. Lubricant waste is sent to landfill during the service life.The environmental impacts of the investigated wind farm are in accordance with the literature values. The main contributor to ADP (element), ADP (fossil), AP, EP, GWP, MAETP, POCP and TETP is steel in tower. PVC in cables is the main source of FAETP. Steel in foundation tower has the highest contribution in HTP. Transport of main components is the main responsible of ODP. The secondary contributor to ADP (fossil), AP, MAETP, POCP and TETP is steel in foundation. Concrete C35/45 is the secondary responsible of EP and GWP. Electronic ballast in electrical equipment has the second highest contribution in ADP (element). For FAETP, HTP and ODP categories, the second contributors are copper wire in cables, steel in tower and organic coated steel in yaw system, respectively. The tertiary contributor to ADP (fossil), AP, POCP is concrete C35/45 in foundation. Steel in foundation is the tertiary responsible of EP and GWP. Aluminium ingot in cables has the third highest contribution in HTP and MAETP. Copper wire in generator is the third responsible of FAETP, while copper wire in cables is the third responsible of TETP. For ADP (element) and ODP, the thirdcontributors are glass fibres in rotor blades and transport by trucks of materials used in tower manufacturing, respectively.The environmental impacts are evaluated by changing the recycling ratio of steel, aluminium and copper at the end of life stage. These recycling ratios are 80%, 70%, 60%, 50%, 20% and 0%. For these scenarios, it is determined that when the recycling ratio of metals decreases, values of environmental impact in each category goes up. When these scenarios are considered in detail, ADP (element) and ODP values slightly increases with the lower recycle ratios. ADP (fossil), EP, FAETP and HTP values moderately goes up, when the recycle ratio decreases. However, AP, GWP, MAETP, POCP and TETP values significantly grow up by lower recycle ratios.The environmental impacts are also evaluated with different life times (±5 years). As a result of this evaluation, it is seen that environmental impacts are proportional to lifetime, which means when lifetime increases, values of environmental impacts also arises or vice versa. With a detail look to these scenarios, ADP (element), ODP, TETP values barely decline, when the life time decreases. However, ADP (fossil), FAETP and POCP values moderately decrease with the shorter life time.Final scenario is based on transport of main components such as rotor, nacelle, yaw system, anchor cage and electrical equipment. In base scenario, this transport is supplied by shipment, because these components are manufactured in Germany. Built scenario is about changing the manufacturing location. This location is assumed in Aegean Region of Turkey, and transport will be performed by trucks. As a result of this change, it is determined that there is no change in ADP (element). There is an increase in ODP, while the values of other impact categories slightly decrease. 185

Bu çalışmada ABD, Almanya, Çin ve Hindistan'da ekonomik büyüme ile enerji tüketiminin çevresel kirlilik üzerindeki etkisi, 1991-2014 dönemi için panel ve bireysel eş-bütünleşme, panel ve bireysel VECM ve panel nedensellik analizleri kullanılarak incelenmiştir. Ampirik bulgulara göre, kısa dönemde enerji tüketimi çevre kirliliğine neden olmamaktadır ancak ekonomik büyüme CO2 emisyonuna neden olmaktadır. Kısa dönemin tersine, uzun dönemde enerji tüketimi CO2 emisyonlarına neden olmaktadır ve ekonomik büyüme çevresel tahribatlara yol açmaktadır. Sonuçlar Çevresel Kuznets Eğrisi (ÇKE) hipotezini desteklediği görülmektedir. Nedensellik sonuçlarına göre, CO2 emisyonu ile ekonomik büyüme arasında tek yönlü güçlü bir ilişki saptanmıştır. Ayrıca, enerji tüketiminden CO2 ve GSYH'ye doğru tek yönlü güçlü nedensellik elde edilmiştir. Bulgulara göre; gelişmekte olan ülkeler, ekonomik büyüme açısından yatırımcı şirketler ile, çevreye duyarlı bilgi birikimi ve teknolojik transfer yoluyla enerji kullanım niteliklerini geliştirerek, gelişmiş çevresel korumayı teşvik eden politikalar izlemelidirler. Anahtar Kelimeler: Ekonomik büyüme, Bireysel ve Panel eşbütünleşme, Bireysel ve Panel VECM ve nedensellik, Çevre ekonomisi. This paper addresses the impact of both economic growth and energy consumption on environmental degradation for China, Germany, India and USA using panel and individual cointegration, panel and individual VECM and panel causality techniques for the period between 1991 and 2014. Based on the empirical findings, in the short-run equilibrium energy consumption does not cause environmental pollution but economic growth causes emissions. In long-run equilibrium, energy consumption causes CO2 emissions but economic growth does not causes emissions.CO2 emissions appear to be energy consumption and GDP elastic, and the results seem to support the Environmental Kuznets Curve (EKC) hypothesis. The causality results indicate that there is strong unidirectional causality between emissions and economic growth, and unidirectional strong causality running from energy to CO2 and GDP. The evidence seems to support the so-called pollution haven effects. Therefore, in terms of economic growth, developing countries should strictly examine the qualifications for energy use or to promote environmental protection through the coordinated know-how and technological transfer with foreign companies to avoid environmental damage. Overall, the method of managing both energy demand and economic growth for two developing countries can be advanced energy supply and energy efficiency to reduce CO2 emissions and without compromising the country's competitiveness can be adopted by technology-intense energy. 105

Bu çalışmanın konusu çevresel etki değerlendirme (ÇED) sürecinde yönetişimin tespiti ve halk katılımının incelenmesidir. Araştırmada çevre sorunlarının çözümü için geliştirilen teoriler incelenmiştir. Sürdürülebilir kalkınma teorisinin kavramlarından birisi olan halkın katılımı irdelenmiştir. ÇED, sürdürülebilir kalkınmanın temel araçlarından birisidir. Araştırmanın amacı ÇED sürecinde yönetişim uygulanıp uygulanmadığının tespit edilmesidir. Ayrıca halkın katılımı da tespit edilmeye çalışılmıştır. Bu çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden görüşme tekniği uygulanmıştır.Elde edilen veriler nitel veri analizi yazılımı olan MAXQDA ile çözümlenmiştir. Sonuç olarak ÇED sürecinde yönetişimin eksik olduğu tespit edilmiştir. Ek olarak halk katılımının yetersiz olduğu da tespit edilen önemli bir bulgudur. Ayrıca, ÇED sürecine halkın katılımını sağlayacak bir model geliştirilmiştir. The subject of this study is determination of governance in the EIA process and examination of public participation. In research theories developed for the solution of environmental problems was examined. Participation of the people, one of the concepts of sustainable development theory was discussed. EIA is one of the basic practice of sustainable development. The aim of the research is to determine whether governance is implemented in the EIA process. In addition, public's participation has been tried to be determined. In this study, interview technique was applied from qualitative research methods.The obtained data were analyzed with the MAXQDA qualitative data analysis software. As a result, at the EIA process was found to lack governance. In addition, it is an important finding that public participation is inadequate. In addition to a model has developed that will enable public participation on EIA 151

Günümüzde çevre sorunları öncelikli olarak ele alınması gerekli bir konudur. Çünkü sanayi devrimiyle birlikte artan enerji ihtiyacı çevre sorunlarını da beraberinde getirmiştir. Hızlı sanayileşme ile enerji üretimine yönelik çalışmalar ve ortaya çıkan sorunlar, çevreye olan müdahalelerin tartışılmasına neden olmuştur. Çevre sorunları insanlar üzerinde etkisini göstermeye başladığında ise, çevresel sorunların çözümüne yönelik ilgiyi arttırmıştır. Özellikle son dönemlerde artan enerji ihtiyacı yatırımlarına yönelim olmaktadır. Enerji ihtiyacını karşılmak için yapılan bu yatırımlardan birisi de hidroelektrik santrali uygulamalarıdır. Bu nedenle hidroelektrik santrallerinin çevreye verdiği olumsuz etkiler araştırılması gereken alanlardan bir tanesidir. Çünkü hidroelektrik santralleri çevre dostuymuş gibi gözükseler de çevre sorunlarına yol açmaktadırlar. Bu tezin amacı, hidroelektrik santrallerin çevre sorunlarına neden olduğunu ifade etmektir. Çünkü esas olan nokta, hidroelektrik santralleri yapılırken çevresel etkileri göz önünde tutularak uygulanması gerektiğidir. Yani HES'ler olmalı ancak çevre ön planda tutularak uygulanması gerekmektedir. HES'ler ekonomik kalkınmaya katkı sağladığı için ekolojik etkiler göz ardı edilmektedir. Bu nedenle Türkiye'deki HES uygulamalarının ortaya çıkardığı çevre sorunları dile getirilme gereksinimi duyulmuştur. Aslında bu tezin yaklaşımı insan merkezci değil, çevre merkezci hareket edilmesi gerektiğini belirtmektir. Çünkü çevrenin insana değil, insanın çevreye bağımlılığı söz konudur., Nowadays environmental problems are a priority issue. Because of the increasing energy demand along with the industrial revolution, environmental problems are also brought along with it. Rapid industrialization and energy production work and emerging problems have led to a debate about environmental interventions. When environmental problems begin to show no effect on people, it has increased the interest in solving environmental problems. Especially in recent years there is a tendency towards increasing energy demand investments. One of these investments made to meet the energy need is the application of the hydroelectric power plant. For this reason, the adverse effects of hydroelectric power plants on the environment are one of the areas to be investigated. Because hydroelectric power plants seem to be friendly to the environment, they are also causing environmental problems. The aim of this thesis is to state that hydroelectric power plants cause environmental problems. The main point is that while hydroelectric power plants are being built, environmental considerations must be considered. That is to say, HEPPs must be applied, however, by keeping the environment on the front panel. As HES contributes to economic development, ecological effects are ignored. Therefore HES administration of the environmental problems that arise in Turkey has expressed the need to be heard. In fact, this thesis's approach is to point out that it is not human centric, but that it should be environmentalist. Because the circle is not human, but the human being is dependent on the environment.

International audience; Concerns regarding the environmental impact of diesel exhaust particulate matter(DPM) have increased in recent years. Following emission to the atmosphere, thesefine materials can sorb many contaminants at their surface, which can subsequently bereleased, for instance, due to physico-chemical environmental changes. Thedesorption of contaminants from particulate matter will increase the environmentalpollution and can promote ecotoxicological effects. In this context, the objective of thisstudy was to assess the aquatic ecotoxicity profile of extracts of DPM obtained at twodifferent pH values. Thus, after collecting particulate matter from the diesel exhaust ofheavy engines, extracts were obtained with pure water (at pH 2.00 and 5.00) and witha mixture of three organic solvents (dichloromethane, n-hexane, and acetone). Toassess the environmental impact of DPM, the exhaust extracts were used in a batteryof aquatic bioassays including key organisms of the food chain: bacteria (Aliivibriofischeri), algae (Scenedesmus subspicatus), daphnids (Daphnia magna) and fishes(Danio rerio). The aqueous leachate at natural pH (2.0) and solvent extracts wereextremely ecotoxic, while the aqueous leachate at pH = 5.0 showed the lowestecotoxicity. The global ranking of sensitivity for the biotests tested was: daphnids >algae > bacteria > fishes. Thus, the use of this bioassay battery could improve ourunderstanding of the impact of DPM on aquatic environments, which is dependent onthe pH of the leaching process.

Bu tez çalışması, 2000-2011 döneminde Kyoto ükelerindeki sektörel düzeydeki çevresel etkinlik kazanımlarını incelemektedir. İlk olarak, Kyoto ülkeleri için sektörel düzeydeki çevresel etkinliklik endeksleri, parametrik olmayan parçalı doğrusal bir teknoloji için veri zarflama tekniğiyle hiperbolik bir ölçü kullanılarak hesaplanmıştır. Kyoto Protokolü'nün sektörel düzeydeki çevresel etkinlik değişiklikleri üzerindeki rolü ampirik olarak incelenmiştir. Sonuçlar, Kyoto Protokolü'nün yürürlüğe girmesinden sonraki dönemlerde sektördeki çevresel etkinliğin iyileştiğini, bu iyileşmenin özellikle kirli sektörlerde görüldüğünü göstermektedir. This thesis studies sectoral level environmental efficiency changes in the Kyoto countries over the period 2000-2011. First, sectoral level environmental efficiency indexes for the Kyoto countries are computed by using a hyperbolic measure of technical efficiency in a non-parametric piece-wise linear technology. Second, the role of the Kyoto Protocol on environmental efficiency is empirically examine. The results showed that, sectoral level environmental efficiency is significantly improved, especially in dirty sectors, during the years following the Kyoto Protocol's entry into force. 67

Pestisitler başta zirai mücadele olmak üzere birçok alanda yaygın olarak kullanılmaktadır. Ancak önemli yararları olan bu maddelerin birçok zararlı yönleri de bulunmaktadır. Pestisitler kullanıldıkları alanlardan ve üretildikleri tesislerden çeşitli yollarla doğal ortamlara ulaşarak, ekolojik problemlere yol açmaktadır. Bu nedenle doğal ortamlara bulaşan kirleticilerin, bu ortamlarda yaşayan organizmalar üzerinde ne tür etkiler yapabileceğini bilmemiz gerekmektedir. Pestisitlerin organizmalar üzerindeki etkilerinin araştırılmasında çeşitli yöntemler kullanılmaktadır. Bu yöntemler içerisinde en iyi sonuç veren, ortam koşullarına benzer şartlarda uygulanan toksikolojik testlerdir. Uygulanan toksikolojik testler sonucunda elde edilen sonuçlar analiz edilir ve pestisitlerin canlılar üzerindeki olumsuz etkileri belirlenir. Dolayısıyla bu olumsuz etkilere karşı gerekli önlemler alınabilir. Organların ultrasütrüktürel ve histopatolojik incelemeleri çevresel risk değerlendirme çalışmalarında biyobelirteç olarak sıklıkla kullanılırlar. Çevresel kirleticilerin yapısal-fonksiyonel ilişkiler üzerindeki etkisi şiddetli olabilir. Pestisitler gibi kirleticiler bu ilişkiyi bir arada tutan hassas dengeye zarar verebilir. Bu bağlamda canlıların organlarında meydana gelen ultrasütrüktürel yanıtlar organizmaların sağlık durumunu ve çevresel kirleticilerin canlıda meydana getirdiği etkileri belirlemek için önemli ve kullanışlı bir araçtır. Sucul sistemlerde balıklar genellikle bu sistemlerde meydana gelen çevresel kirleticilerin etkisini belirlemede sıklıkla kullanılırlar. Elektron mikroskobik araştırmalar; analitik veya kimyasal metotlarla belirlenemeyen çok düşük konsantrasyonlardaki kirleticilerin ve bilinmeyen bir olay neticesinde günler ya da haftalar sonra ortaya çıkan kötü su kalitesi durumlarından kaynaklanan metabolik bozulmaların teşhisinde etkili bir şekilde kullanılmaktadır. Canlılarda meydana gelen ultrasütrüktürel ve sitopatolojik yanıtlar çevresel kirlenmeyi belirlemek için kullanışlı olan kimyasalların çevresel etkilerini belirlemek için yeterince hassastırlar. Histopatolojik ve ultrasütrüktürel etkiler de dahil olmak üzere hücresel biyobelirteçler canlının iç kimyasında meydana gelen biyokimyasal etkiler ile bireysel ya da popülasyonda meydana gelen etkiler arasında önemli bir bağlantı sağlamaktadır. Bu tür yanıtlar tipik olarak davranış değişikliklerinden önce meydana gelirler ve büyüme ya da üreme parametrelerinden daha hassastırlar. Ayrıca bütünleştirici parametreler olarak tek bir biyokimyasal yanıtın değerlendirilmesinden, bir canlının sağlık durumu hakkında, daha fazla bilgi verirler. Bu çalışmanın amacı, Carbaryl, Diazinon, lamda-cyhalothrin ve Atrazine standartlarına maruz bırakılan Oreochromis niloticus bireylerinin organ (solungaç, karaciğer, böbrek) ve gonad (testisler) histolojisinde meydana gelen değişiklikleri ışık ve elektron mikroskoplarıyla ayrıntılı bir şekilde saptamaktır.Çalışmanın ilk aşamasında canlılar adı geçen pestisitlerin belli konsantrasyonlarına 21 gün süresince maruz bırakılmış ve canlı dokularında meydana gelen histopatolojik değişiklikler ışık mikroskobuyla belirlenmiştir. Daha sonra ultrasütrüktürel ve sitopatolojik değişiklikler Geçirimli (TEM) ve Taramalı (SEM) elektron mikroskoplarıyla incelenmiştir.Çalışma sonucunda etkisine baktığımız bütün pestisitlerin O. niloticus bireylerinin dokularında hem histopatolojik hem de sitopatolojik değişiklikler meydana getirdiği gözlenmiştir. Pestisitler arasında en fazla ve hızlı patolojik etkiyi Lambda-cyhalothrin göstermiştir. Ayrıca maruz kalmış canlılarda meydana gelen patolojik değişimlerin çoğunun metabolik savunma tepkileri olduğu belirlenmiştir. Pestisitlerin konsantrasyona bağlı olarak, maruziyet süresi arttıkça canlılarda gözlenen patolojilerin şiddeti paralel olarak artmıştır. Yaptığımız çalışmalar sonucunda sitopatolojik değişimlerin histopatolojik ve ultrasütrüktürer patolojilerden önce meydana geldiği gözlenmiştir. Çalışmamız için seçtiğimiz balık organları bir kirleticinin etkisinin belirlenmesinde uygun biyobelirteçler olarak önerilebilir. Buna ek olarak çalışmamız sırasında elektron mikroskoplarının kirleticilerin erken etkilerinin belirlenmesinde oldukça kullanışlı oldukları gözlenmiştir. Ancak kirleticilerin daha erken etkilerini belirlemek için daha ayrıntılı, moleküler ve gen ekspresyonu düzeyinde, araştırmaların yapılması ihtiyacı olduğu düşünülmektedir. Pesticides are widely used in many area but mainly in agricultural combat. However these compounds, which have significant advantages, they also have many harmful effects on the environment. Pesticides cause ecological problems by reaching natural environments from the places where they are used or produced. Therefore, we should know the possible effects of the pollutants which contaminate the natural environments on organisms living in those environments.Several methods are used to determine the effects of pesticides on organisms. In these methods, the toxicological tests applied in similar conditions give the best results. The results that gained from toxicological tests are analized and the adverse effects of pesticides on organisms are determined. So necesary measures against these adverse effects can be applied.The ultrastructural and histopathological investigation of organs has been widely used as a biomarker in Environmental Risk Assessment studies. The impact of environmental pollutants on the form-function relationship can be severe. Pollutants such as pesticides can easily disrupt the fragile thread which keeps this relationship intact. In this regard, ultrastructural reponses in the organs of living organisms are important and useful tools to determine the health condition and the effects of pollutants on the organisms. In the aquatic enviroments, fish is usually regarded as organisms of choice for assessing the effects of environmental pollution on aquatic ecosystems. Electron microscopic investigations can therefore effectively contribute to diagnosis of metabolic disturbances resulting either from low concentrations of contaminants which are not normally detected by standart chemical or analytical methods or from poor water quality conditions which ocur days or weeks after an uncertain event .Ultrastructural and cytopathological responses are sensetive enough to indicate early effects on the organisms to low concentrations of chemicals which makes them potentially useful biomarkers to assess environmental pollution. Cellular biomarkers including histopathological and ultrastructural effects represent an intermadiate level of biological organization between lower-level biochemical effects and higher-level individual and population effects. These types of responses typically ocur earlier than behavioral changes and are sensitive than growth or reproductive parameters and integrative parameters, provide a beter evaluation of organism health than a single biochemical response.The aim of this study is to determine possible alterations in organ (gills, liver, kidney) and gonad (testis) histology of Oreochromis niloticus individuals exposed to certain concentrations of Carbaryl, Diazinon, Lambda-cyhalothrin and Atrazine standarts with light and electron microscopes.At the first step of the study, the fish were exposed to certain concentrations of pestisdes mentioned before for 21 days and the histopatological alterations occuring in the tissues of organisms were determined by light microscope. Afterwards, ultrastructural and cytopathological changes were investigated by Scanning and Transmission Electron Microscopes (SEM and TEM). At the end of the study, it was observed that all pesticides which we evaluated their effects caused both histopathological and cytopathological changes in the tissues of O. niloticus individuals. Among the evaluated pesticides, Lambda-cyhalothrin showed the fastest and the most severe pathological effects. Also, it has been determined that the most of the pathological changes in the exposed organisms are the metabolic defensive reactions. Depending on the pesticide concentration, as the exposure time increased, the severity of the pathologies observed in living organisims increased in parallel. As a result of our studies, it was observed that cytopathologic changes occurred before histopathologic and ultrastructural pathologies. The fish organs which we have chosen for our work can be suggested as suitable biomarkers in determining the effect of a pollutant. In addition, during our study, it was observed that electron microscopes were very useful in determining early effects of pollutants. However, it is thought that more detailed studies, at molecular and gene expression levels, are needed to determine the earlier effects of pollutants. 238

Bu çalışmada yeşil tedarik zinciri yönetimi uygulamaları ile işletme performansı arasındaki ilişki incelenmektedir. Bu amaçla, İzmir Ticaret Odası üyesi 103 işletme üzerinde araştırma yapılmıştır. Bu araştırma işletmelerin mevcut çevreci uygulamalarına yönelik olup; kantitatif araştırma yöntemleri kullanılarak gerçekleştirilmiştir.Araştırma sonucunda; işletmelerin yeşil tedarik zinciri uygulamaları ile işletme performans göstergeleri arasında anlamlı ilişkilere ulaşılmakla beraber işletme büyüklüğü ile yeşil tedarik zinciri yönetimi arasında anlamlı bir ilişki bulunamamıştır. Ayrıca; yeşil tedarik zinciri yönetimi konusunda önerilere yer verilmiştir. This study analyses the relationship between green supply chain management and business performance. For this purpose, a research has been conducted on 103 companies which have Izmır Chamber of Commerce membership. This research has quantitative research methods according to environmental applications of companies. As a result of this research, significant relations have been found between green supply chain management and firm performance. However, there are no significant relations between firm size and green supply chain management. Also, recommendations concerning green supply chain management have been included in this study. 186

The subject of this dissertation is the process of the Environmental Impact Assessment in relation to the respective European legislation. The dissertation aims at providing a comprehensive analysis of the current Environmental Impact Assessment legislation, including its historical, international and European contexts. The dissertation proceeds in five chapters. Chapter One outlines the general characteristics of the Environmental Impact Assessment procedure and the principles that govern it. Chapter Two examines the development of the Environmental Impact Assessment process in international law, with emphasis on the Aarhus Convention. Chapter Three focuses on the anchoring of the procedure in European law. The core part, then, is Chapter Four, which delineates the separate phases of the Environmental Impact Assessment process as defined in Czech legislation. In the last chapter, the expected changes in the concept of the Environmental Impact Assessment are sketched.

Bu çalışmada, herhangi bir üretim faaliyetinin çevresel etkilerini belirlemede yaygın olarak kullanılan yaşam döngüsü analizinin süt sığırı yetiştiriciliğinde kullanım olanakları irdelenmiş, bu amaçla kullanılan bilgisayar yazılımları tanıtılmış bu yazılımlardan OpenLCA kullanılarak Bursa bölgesindeki bir süt sığırı işletmesinin çevresel etkileri belirlenmeye çalışılmıştır.Çiftlikte yapılan üretim faaliyetinin CO2-eşdeğeri salımı (1,07E+00 kg) ve ötrofikasyon potansiyeli yüksek çıkmıştır.Asidifikasyon potansiyeli ise silajlık mısır üretimi ile neredeyse benzer çıkmıştır.Ozon oluşum etkisi, çiftlikte yapılan üretim faaliyeti ve soya üretim-taşıma faaliyeti ile yakın değerlerde çıkmıştır, değerleri sırasıyla 2,094E-4 kg ve 1,633E-4 kg bulunmuştur. Antimon tüketimi en yüksek silajlık mısır üretiminde gözlenmiş ve insan sağlığına etkinin de en yüksek olduğu faaliyetin silajlık mısır üretimi ve depolama işlemleri olduğu belirlenmiştir. Çevresel etkinin en yüksek olduğu üretim faaliyeti ise tanelik buğday üretimi olmuştur. Bu çalışma sonucunda Yaşam Döngüsü Analizi'nin gerektiği biçimde yapılabilmesi için gereksinim duyulan verilerin güvenilir ve ulaşılabilir olması gerektiği ortaya çıkmıştır. Bu amaçla gerekli yasal düzenlemelerin yapılarak işletmelerin bu tür verileri düzenli bir biçimde kayıt altına almalarının sağlanması gerekmektedir. In this study, a widely used environmental impact analysis tool, Life Cycle Assessment described and possibilities validated on dairy cattle production. LCA softwares introduced, OpenLCA computer software used to assess impacts of a farm located in Bursa region.Impact of production process on farm CO2-Eq has been found 1,07E+00 kg and eutrophication level found to be excessive. On acidification potential, corn silage production is almost equal to dairy farm production.Photochemical oxidation or formed ozone effect is almost same as the dairy production and soy bean production and transport process, values are following 2,094E-4kg and 1,633E-4kg. Highest antimony depletion is seen on corn silage production and also, corn silage production process calculated to be has the biggest human toxicity potential on the analysis. Highest environmental impact caused by grain wheat production.In conclusion of this study, to get precise results from Life Cycle Assessment and to do processing accurately, data safety, accessibility and continuum is a must. For this purpose, all companies must provide production process data to the public or for government data collection and create sustainable database. 91

Transportation of goods and people is known as a key environmental impact contributor in a city. However, traditional impact assessment methodologies don’t consider environmental issues all over the life cycle. The cause of a trip is also rarely taken into account in an environmental assessment. This thesis aims at proposing a new impact assessment methodology that considers the influence of indirect emissions (using Life Cycle Assessment (LCA) methodology) and causes of trips on the environmental footprint. Two main hypotheses are settled at the beginning: the environmental impacts of mobility do not only occur during the use phase (the trip by itself) but all over its life cycle. Also the trip purposes may change the choice of way to travel and consequently affect environmental impacts. The global Functional Unit (FU) is “transport people and good in a French urban area during a year” and is divided in intermediate FU referring to each trip purposes, such as “allow commuter trips in a French urban area during a year”. The methodology was developed, tested and validated through a real case: the agglomeration of Saint-Etienne (France). During this phase, mobility territorial actors were met and real data provided that allows facing methodology to possible field limitations. This application case shows first results. First, it confirms importance to consider impacts all over the life cycle (17% of GHG emissions occur out of the use phase). Second, it shows significant differences of emissions by person.kilometer between trip purposes categories. Then a typology of urban area was proposed based on literature about travel determinants. Principal Component Analysis used on French big urban areas (more than 250 000 inhabitants) identified 5 classes. The methodology was applied to three of them (Bordeaux, Toulon and Valenciennes) using data from a standardized survey on households and mobility in order to compare them. It shows disparities on global results partly due to total annual travel distances. The trip purposes differentiation also shows important differences between urban areas. For each cause trip category and emission reduction potentials were calculated for each urban area by extrapolating differences for a pkm to the total annual distance for the trip. This can provide helpful information to deciders. Finally, the need to provide a multicriteria evaluation that is provided by LCA was committed. However methodological improvement would be necessary to better reflect local and regional impacts in LCA., Les déplacements de personnes et de marchandises sont responsables d’une part importante des impacts environnementaux à l’échelle de la ville. Cette thèse part des hypothèses que, les impacts environnementaux des phases situées en amont ou en aval de la phase d’usage ne sont pas négligeables et que l’étude différenciée des besoins de mobilité peut apporter un éclairage nouveau aux méthodes traditionnelles d’évaluation. La façon de répondre à chaque besoin induit, a priori, des impacts environnementaux différents. Ces derniers sont calculés à l’aide de la méthode d’Analyse de Cycle de Vie. La méthodologie a été développée sur un cas d’application : les émissions de GES de l’Agglomération de Saint-Etienne afin de se confronter à la réalité du terrain et de se procurer des données spécifiques. Ce cas d’application a donné une première série de résultats, confirmant à la fois la part non négligeable d’impacts hors phase d’usage et la disparité des émissions pour une personne.kilomètre selon le besoin de déplacement. Ensuite, une proposition de typologies urbaines a été faite en réalisant une Analyse en Composantes Principales, couplée à une Classification Ascendante Hiérarchique, sur les grandes aires urbaines de France, sur des variables influentes pour la mobilité. Trois classes d’aires urbaines ont été étudiées. La méthodologie a été appliquée aux données des Enquêtes Ménages Déplacements de Bordeaux, Toulon et Valenciennes. Des disparités sont observées pour certains motifs et il est possible de calculer des marges de progression pour chaque agglomération. Enfin, l’utilisation de l’ACV, multicritère a également révélé la nécessité de travailler avec plusieurs indicateurs.

Bu çalışmada Akçakoca İlçesi?nin iklimi ve iklime bağlı olarak meydana gelen çevresel etkiler ortaya konulmaya çalışılmıştır. Çalışma yapılırken 1975-2010 arasındaki yıllara ait, Akçakoca meteoroloji istasyonunun verileri ile Akçakoca?nın iklim özelliklerini ortaya koyarken daha iyi bir sonuç elde etmek amacıyla aynı yıllara ait verilerin mevcut olduğu Düzce ve Zonguldak meteoroloji istasyonlarının verileri de kullanılarak kıyaslama yapılmıştır. Veriler ışığında Erinç, De Martonne, Thorntwaite, Köppen, Rubinstein metodları ile analizler yapılmıştır. Yapılan analizler sonucunda tablolar, grafikler, şekiller ve haritalar oluşturulmuştur. Kıyıdan iç kesimlere doğru gidildikçe karasallığa bağlı olarak iklimin farklılaştığı saptanmıştır. İklimin, fiziki çevre ve insan faaliyetleri üzerindeki etkileri ele alınmıştır. İklimin; rölyef, bitki örtüsü, akarsu, yerleşme, mesken tipleri, zirai faaliyetler ve turizm gibi özelliklerin üzerindeki etkileri; istatistiki veriler, haritalar ve fotoğraflarla ortaya konulmuştur. İklim özelliklerinin doğal çevre ile beşeri faaliyetleri yakından etkilediği saptanmıştır. In this work it is reported Akçakoca's climate and the environment effects due to the climate. While doing this work there was the meteorology results between 1975-2010 years. Maintaining better results we made a comparison between Zonguldak and Düzce's meteorology results. There were made analysis with the methods of Erinç, De Martonne, Thorntwaite, Köppen and Rubinstein. In this analysis charts, images and maps were consisted. It is stated that there was a climate differences due to inland from edge to inner part. It is also pointed that climate has some affects into the humans and environment. It is proved with the maps, photographes and statistics that cimate have affects into rivers, endemic, buildings, tourism. It is pointed that climate effects natural environment and human actions. 167

Koruma amaçlı bölgesel planlar; tarihi çevrelerin, hızla değişen yaşam koşulları, hızlı kentleşme, nüfus artışı, sanayileşme ve teknik gelişmelerle doğal ve kültürel varlıkların yok olmadan korunması, bakımı ve günümüz yaşamı ile bütünleştirilerek kullanılabilmesi amacı ile yapılan planlardır. Beyoğlu ilçesi koruma amaçlı nazım imar planı da bu amaç doğrultusunda hazırlanmış ve Beyoğlu'nun sahip olduğu geçmişten gelen kültürel ve doğal varlıklarını, güzelliklerini geleceğe güvenle taşımayı ve yeni gelişmelerle adapte etmeyi amaçlamaktadır.Toplam 260 sayfadan oluşan plan raporunun hazırlanma sürecinde Beyoğlu Belediyesi ve İstanbul Büyükşehir Belediyesi birlikte tam bir koordinasyon içinde çalışmışlardır, ayrıca planı hazırlama safhasında tüm ilgili kuruluşlardan görüş ve onaylar alınmıştır.Tezin ana içeriğinde Beyoğlu İlçesi Koruma Amaçlı Nazım İmar Planının getireceği çevresel etkiler tüm detaylarıyla incelenecek ve plan doğrultusunda tartışılacaktır.Anahtar Kelimeler: Koruma Amaçlı Nazım İmar Planı, Beyoğlu İlçesi Koruma Amaçlı Nazım İmar Planı, Tarihi çevrelerde koruma, Kentsel Dönüşüm. Regional reconstruction protection plans are done to protect natural and cultural assets. Sometimes rapid urbanization, population growth and industrialization may damage the natural and culturel assets in a region. Therefore, the plans integrate the assets with today?s life. Beyoglu district reconstruction protection plans prepared to protect natural beauty of Beyoglu and aimed to move into the future the natural and cultural assets with integration the new developments.This plan containes 260 pages and during the preparation process of the plan, Beyoglu Municipality and Istanbul Metropolitan Municipality worked together in a coordination. Also the period of the preparation, the authorized establishments has gave approval for the plan.In this research, following the introduction, we examined the ?Beyoglu district reconstraction protection plan with all details. And in the following sections, we handled regional plans for protection and environmental impacts of these projects in Beyoglu.Key Words: Regional Reconstraction Plan, Beyoglu Reconstraction Plan for Protection, Protection in historical places, Urban Regeneration. 112

Foreliggende konsekvensutredning knyttet til reindrift ved planlagt ubygging av Reinoks vannkraftverk og Reinoks pumpe i Hamarøy kommune er gjort på oppdrag fra Ambio. Planområdet ligger innenfor beiteområdet til Stajggo-Hamber reinbeitedistrikt. Utredningsområdet benyttes både som viktige vårbeiter (kalvingsland), sommer- og høstbeiter (paringsland) for reinsdyr tilhørende reinbeitedistriktet. Det går viktige trekk- og flyttleier gjennom området som dermed har stor verdi for reindrifta. Dersom det gjennomføres anleggsarbeid hele året fører forstyrrelser av reinen til store negative konsekvenser (---). De negative konsekvensene kan reduseres til små (-) dersom anleggsarbeidet opphører når reinen oppholder i området eller skal passere gjennom området etter flyttleiene (foreslått som avbøtende tiltak). De middels negative konsekvensene (--) for reindrifta i driftsfasen av kraftverket er kun knyttet til forstyrrelser i forbindelse med vedlikehold og tilsyn av kraftverket. Disse kan reduseres til små (-) ved å minimalisere aktivitet i området når reinen oppholder seg i området eller skal passere gjennom området.

Foreliggende konsekvensutredning knyttet til reindrift ved planlagt vindkraftverk på Rieppi i Storfjord kommune er gjort på oppdrag fra Troms Kraft Produksjon. Planområdet til Rieppi vindpark ligger innenfor beiteområdet til Helligskogen reinbeitedistrikt. Utredningsområdet benyttes både som viktige vårbeiter (kalvingsland) og høstbeiter (paringsland) for reinsdyr tilhørende reinbeitedistriktet. Det går viktige trekk- og flyttleier gjennom området som dermed har stor verdi for reindrifta.

Foreliggende konsekvensutredning knyttet til reindrift ved planlagt vindkraftverk på Sjonfjellet, i Rana og Nesna kommuner er gjort på oppdrag fra Rambøll Energi. Planområdet til Sjonfjellet vindpark med tilhørende nettilknytning ligger innenfor beiteområdet til Hestmannen/Strandtindene reinbeitedistrikt. Kalvingslandet til reinbeitedistriktet ligger øst for utredningsområdet, mens de mest brukte vinterbeiteområdene ligger vest for området. På grunn av at det går viktige trekk- og flyttleier gjennom utredningsområdet vurderes dette å ha stor til middels verdi for reindrifta. Den planlagte traséen for nettilknytningen går gjennom et område der reinbeitedistriktet har viktige flyttleier. Anleggsarbeid i perioder når reinen skal beite og flytte seg igjennom disse områdene vil ha middels til store negative konsekvenser for reindrifta. Ved en samlet vurdering av konsekvenser for reindrifta ved etablering av Sjonfjellet vindkraftverk vurderes de negative konsekvensene som middels store (--). Det er særlig plasseringen av enkeltmøller midt i viktige flyttleier som fører til negative konsekvenser. Dersom disse utelates (foreslått som avbøtende tiltak) og reinen delvis vennes til (adapteres) vindmøllene og i stor grad gjenopptar bruken av arealene vil de negative konsekvensene av Sjonfjellet vindmøllepark reduseres til små (-). Det er viktig med god kommunikasjon mellom reinbeitedistriktet og driver av vindkraftverket for å sikre at det tas hensyn til reindrifta innenfor utredningsområdet. Avbøtende tiltak er foreslått.

Çevresel Etki Değerlendirmesi ilk kez Amerika Birleşik Devletleri'nde ortaya çıkmış ve uygulamaya konulmuştur. Daha sonra bunu takiben diğer ülkeler tarafından bu sistem uygulamaya geçirilmiş ve Avrupa Birliği nezdinde gerekli bir kriter haline de gelmiştir.Ülkemizde ÇED, ilk kez 2872 sayılı Çevre Kanunu ile 1983 yılında düzenlenmiş olmasına karşın uygulamaya geçirilmesi için gerekli olan ÇED Yönetmeliği ancak on yıllık gecikmeden sonra 7 Şubat 1993 tarihinde yayımlanabilmiştir. 1993 yılından günümüze kadar süreklilik arzeden bir sistem olmaması ve sık sık yönetmelik değişiklikleri yapılması nedeniyle Türk ÇED uygulaması eleştirilmektedir.ÇED, birden çok idari işlemi içinde barındıran bir idari süreçtir. Bu idari sürecin içerisinde teknik değerlendirmelerin esas temeli oluşturması, birden çok disiplinin ve uzmanın ÇED sürecine dahil olmasına neden olmaktadır. Disiplinler arası bir özellik taşıması, farklı disiplinden uzmanların ÇED sürecine dahil olması ve ülkeler arasında ÇED süreci aşamalarının farklılık göstermesi nedeniyle genel bir ÇED tanımının yapılması zordur.ÇED kısaca, öngörücü, katılımcı, karar alma sürecini yeniden düzenleyen, disiplinler arası bir özellik taşıyan ve halkın katılımını sağlayan idari bir usul olarak tanımlanabilir.ÇED, birden çok idari işlemi içinde barındıran bir idari süreçtir. Bu idari süreç içerisinde teknik değerlendirmeler esas temeli oluşturmaktadır. Proje sahibinin başvurusu ile başlayan bu sürecin sonunda Bakanlık tarafından ÇED Olumlu veya Olumsuz Kararı ya da ÇED Gereklidir ? Gerekli Değildir Kararı verilmektedir.ÇED Olumlu Kararı ya da ÇED Gerekli Değildir Kararı alınmadıkça proje faaliyete geçirilemez, yatırım yapılamaz. Bu kararların alınmasından sonra diğer idari izinler alınarak yatırıma devam edilebilir. Environmental Impact Assessment has firstly emerged and are being implemented in the United States of America. The implementation of this system has been followed by other countries and has become an essential criterion at the European Union.In our country, although the EIA has been organized for the first time in 1983 by the Environmental Law No. 2872, the EIA Directive that is required to implement, has been published on February 7, 1993 after a delay of ten years. The Turkish EIA Directive is criticized because of the lack of continuity of a system implementation and often making changes since 1993.EIA is an administrative process that includes more than one administrative action. Because this is based on technical assessments in the administrative process, multiple disciplines and experts are included in the EIA process. It is difficult to make a general definition of the EIA because of the reasons which are having a feature of interdisciplinary, experts from different disciplines to be included in the EIA process and differ between countries due to the stages of the EIA process.EIA can be shortly defined as an administrative procedure which is predictive, participatory, re-regulating the decision making process, origin with an interdisciplinary and providing the participation of public.EIA is an administrative process that includes more than one administrative action. This is based on technical considerations in the administrative process. At the end of this process which begins with the submission of the owner of the Project, the Ministry make the decision as `EIA Positive or Negative Decision? or `EIA Required or not Required Decision?.The project can not be activated and the investment can not be made unless EIA Not Required or EIA Positive Decision is decided. After taking these decisions it is allowed to continue investment by taking other administrative permissions. 120

Binalar yaşam dönemleri boyunca ciddi boyutlarda enerji tüketimine ve buna bağlı olarak çevresel etkilere neden olmaktadırlar. Enerji etkin binalar tasarlayabilmek ve oluşan çevresel etkileri azaltmak için bazı önlemler almak zorunlu hale gelmiştir. Türkiye'de bina enerji etkinliğini artırmaya yönelik alınan önlemlerden en yaygın olanı ise ısı yalıtım uygulamasıdır. Isı yalıtım uygulamaları, binaların kullanım dönemi süresince enerji tasarrufu sağlanmasında büyük rol oynamaktadır. Bununla birlikte ısı yalıtım uygulamalarını sadece binaların kullanım süreci boyunca sağladığı fayda kapsamında değerlendirmek doğru değildir. Isı yalıtım uygulamalarının çevre ile olan ilişkisinin tam anlamıyla değerlendirmesini yapabilmek için uygulamaların üretim ve yapım süreçlerinin de çevresel açıdan değerlendirilmeleri gerekmektedir. Bu tez çalışmasının amacı kullanım süreçleri boyunca enerji tasarrufu sağlayarak binalarda oluşan çevresel etkilerin azalmasına ve yenilenemeyen kaynakların korunmasına yardımcı olan ısı yalıtım uygulamalarının üretim ve yapım süreçlerinin çevresel açıdan ele alınarak, bu süreçlerde ortaya çıkan çevresel etkileri değerlendirmektir.Bu tez çalışması, `İstanbul'daki Mevcut Konut Stoğunun Bina Elemanları Ölçeğinde Kullanım Süreci Çevresel ve Ekonomik Sürdürülebilirliğinin Değerlendirilmesi ve Katkı Sağlayacak İyileştirme Önerileri Geliştirilmesi' adlı 108K418 no'lu bir TÜBİTAK araştırma projesi kapsamında gerçekleştirilmiştir. Çalışma kapsamı üç aşamadan oluşmaktadır. İlk aşamada; literatür araştırmaları, Bayındırlık Bakanlığı birim fiyat analizleri, ısı yalıtım yönetmeliği ile firma katalog ve internet sitelerinden elde edilen bilgiler doğrultusunda, konut dış duvar sistemlerinde sıklıkla gerçekleştirilen ısı yalıtımı uygulamalarında kullanılan XPS, EPS ve taş yünü (TSY) ısı yalıtım malzemelerinin özellikleri ve üretim süreçleri ile uygulamaların yapım süreçleri incelenmiştir. İkinci aşamada; literatür araştırmaları ile elde edilen çevresel veriler kapsamında çevresel değerlendirme kavramı ve çevresel değerlendirme yöntemleri irdelenerek, `Yaşam Dönemi Değerlendirmesi (YDD)' yöntemi, süreçleri ve aşamaları detaylandırılmıştır. Çalışmanın üçüncü aşamasında ise birinci ve ikinci aşamada elde edilen veriler ışığında; İstanbul'daki konut dış duvar sistemlerinde gerçekleştirilen XPS, EPS ve TSY ısı yalıtım uygulamaları üretim ve yapım süreçlerinin Yaşam Dönemi Değerlendirmesi yöntemini esas alan SimaPro benzetim programı ile analiz edilmiştir. Analizler sonunda ortaya çıkan çevresel etkilere ilişkin sonuçlar, kullanılan malzemelere, uygulamaların üretim ve yapım süreçleri ile üretim ve yapım süreçleri toplamlarına göre çevresel etki kategorileri ile ifade edilerek değerlendirilmiştir.Yapılan değerlendirmelere göre:?XPS, EPS ve TSY ısı yalıtım malzemeleri çevresel etkileri karşılaştırıldığında TSY en fazla etkiye sahip, EPS ise en az etkiye sahip ısı yalıtım malzemesi olarak belirlenmiştir. Üç yalıtım malzemesinin de en fazla neden olduğu çevresel etki kategorileri yenilenemeyen enerji, küresel ısınma ve solunum yolu etkileri/inorganik etki kategorileridir.?Isı yalıtım uygulamaları üretim süreçleri çevresel etkileri karşılaştırıldığında elde edilen sonuçlar; XPS, EPS ve TSY ısı yalıtım malzemeleri çevresel etkilerine benzer şekilde EPS uygulaması en az, TSY uygulaması en fazla çevresel etkiye sahiptir.?Isı yalıtım uygulamaları yapım süreci çevresel etkileri karşılaştırıldığında TSY uygulamasının en fazla etkiye, EPS uygulamasının ise en az etkiye sahip olduğu belirlenmiştir. Üç yalıtım uygulamasının da en fazla neden olduğu yapım süreci çevresel etki kategorileri; yenilenemeyen enerji, küresel ısınma, solunum yolu etkileri/inorganik ve karada ekolojik zehirlilik etki kategorileridir.?Uygulamaların üretim ve yapım süreçleri karşılaştırıldığında üretim süreçlerinde oluşan çevresel etkiler yapım süreçlerinde oluşan etkilerin on katından daha fazladır.?Uygulamaların üretim ve yapım süreçleri toplamları karşılaştırıldığında TSY uygulamasının en fazla etkiye sahip, EPS uygulamasının ise en az etkiye sahip olduğu belirlenmiştir. Toplamda en fazla çevresel etkiye sahip çevresel etki kategorisi XPS ve EPS uygulamaları için kaynaklar, TSY uygulaması için de insan sağlığı kategorisidir.Çalışmada çevresel etki değerlendirmesi aşamasında Türkiye'ye ilişkin yerel veriler yeterli olmadığı için başlıca Avrupa envanter verilerinden oluşan bir veritabanından yararlanılmıştır. İleride Türkiye için eksik verilerin belirlenmesi durumunda, yeni verilerle benzer çalışmaların yapılması gerekmektedir.Sonuç olarak tezde ısı yalıtım uygulamalarının üretim ve yapım süreçlerinde ortaya çıkan çevresel etkiler değerlendirilmektedir. Bununla birlikte, çevresel değerlendirme bağlamında daha gerçekçi sonuçlar elde edebilmek için, ısı yalıtım uygulamalarının tüm yaşam dönemleri boyunca oluşturduğu çevresel etkilerin incelenmesi gerekliliği unutulmamalıdır. Bu anlamda, gerçekleştirilen tez çalışması ilerde bu alanda yapılacak çalışmalarda kullanılmak üzere öncü bir nitelik taşımaktadır. Buildings cause serious energy consumption and consecutively environmental effects during their whole life cycle periods. In addition, the production of construction materials and equipments in the industrial processes cause environmental pollution and waste. Because of serious environmental problems during the whole life cycle, environmental sustainability has become an issue of concern for built environment. To decrease the environmental problems, it is necessary to take measures for designing energy efficient buildings and decreasing environmental effects. Heat insulation application is one of the measures which is widely used in Turkey for improving energy efficiency in buildings.Heat insulation applications play a major role in saving energy during the usage phase of building. On the other hand, only considering the benefits of heat insulation applications in the context of building?s usage phase is not enough for assessment the whole life cycle environmental effects of the applications. To determine the whole life cycle environmental effects of heat insulation applications, it is essential to evaluate the production and construction processes of these applications, in terms of environmental impacts.The aim of this thesis is to assess the production and construction processes of heat insulation applications that help reducing the environmental effects of buildings and protecting the non-renewable sources by saving the energy during their usage phase.The scope of the thesis consists of three stages. Firstly, the characteristics and production processes of heat insulation materials which are often implemented to residential exterior wall systems, and the construction processes of the applications were examined by using the methods of literature and market research. Consequently, XPS, EPS and rock wool (RW) heat insulation applications were chosen for assessing the environmental impacts of production and construction processes. In these applications the panels were assumed to be applied to outer side of exterior wall using a special anchorage method.Then the concept of sustainability, sustainable building and construction, environmental assessment and environmental assessment methods were examined. `Life Cycle Assessment (LCA)? method was selected as the assessment method since it was the most appropriate method in relation with the objective of the study. Moreover, the processes and stages of the LCA method were detailed. An LCA tool, namely SimaPro was also chosen for assessing environmental impacts of production and construction processes.In the third stage of the study, the production and construction processes of XPS, EPS and rock wool (RW) heat insulation applications, which are widely applied to residential exterior wall systems in Turkey, were analysed with SimaPro simulation tool by using the data obtained in the first and second stages. The pre-production process data related to extraction of raw materials, and transportation of materials from factory to the construction area were included in the production processes.This study is a part of a TUBITAK research project with the number of 108K418 named `Assessing The Use Period Environmental and Economic Sustainability at Building Element Scale of The Existing Residential Stock in Istanbul and Developing The Improvement Proposals?. An impact assessment method named IMPACT 2002+ was used to get results related to environmental impacts. IMPACT 2002+ considered 14 midpoint categories, namely human toxicity (carcinogens and non-carcinogens), respiratory effects (due to inorganics), ionizing radiation, ozone layer depletion, aquatic eco-toxicity, terrestrial eco-toxicity, aquatic acidification, aquatic eutrophication, terrestrial acidification/nitrification, land occupation, global warming, non-renewable energy consumption and mineral extraction. All midpoint scores were expressed in units of a reference substance and related to the four damage categories as human health, ecosystem quality, climate change, and resources.The results related with environmental impacts were assessed and expressed according to the environmental impact categories under the title of four main topics. These applications were assessed according to the materials used in the application, production and construction processes of the applications and the total effect of production and construction processes.According to the results:?When compared the environmental effects of XPS, EPS and RW heat insulation materials, it was determined that RW was the most harmful and EPS was the least harmful insulation material to the environment. Of all the impact categories, non-renewable energy, global warming and respiratory inorganics are the most harmful effects to the environment for all three heat insulation materials. As inputs, crude oil and natural gas have the most contribution to non-renewable energy category. The biggest contribution to the gobal warming category comes from the carbon dioxide gas released into the air during material?s production processes in all applications. In respiratory inorganics category, the environmental effect of RW material?s production process is 78% more than XPS?s and 90% more than EPS?s. This case is resulting from particulates released into the air during RW?s production process and extraction of basalt used in the RW?s production process as a raw material.?When compared the production processes of XPS, EPS and RW heat insulation applications in terms of environmental effects, it was determined that RW was the most harmful and EPS was the least harmful insulation application to the environment as similar to the results of heat insulation materials. EPS application has 46% and XPS application has 22% less environmental impacts than RW application.?When compared the construction processes of XPS, EPS and RW heat insulation applications in terms of environmental effects, it was determined that RW was the most harmful and EPS was the least harmful insulation material to the environment. EPS application has 32% and XPS application has 29% less environmental impacts than RW applications. Of all the impact categories, non-renewable energy, global warming respiratory inorganics and terrestrial ecotoxicity are more harmful impact categories to the environment rather than the other environmental impact categories for all three heat insulation applications. Respiratory inorganics category is the most harmful environmental impact caused by particles released into the air during the transportation of materials from factory to construction area for all applications.?When compared the production and the construction processes of the applications, it was determined that the effects of production processes are more than ten times of the construction processes.?When compared the total effect of production and construction processes of XPS, EPS and RW heat insulation applications in terms of environmental effects, it was determined that RW was the most harmful and EPS was the least harmful insulation material to the environment. EPS application is 45% and XPS application is 22% less environmental impacts than RW applications. Of all the impact categories, resources for XPS and EPS applications and human health for RW application are the biggest impact categories.Since local data related to Turkey was not enough, a database composed of major European inventory data are used. In future, in case of identification of missing data in Turkey, similar researches should be done with the gathered new data.As a result, in this thesis, environmental impacts occured during the production and construction processes of heat insulation applications were evaluated. To be able to obtain more realistic results in terms of environmental effects, it should not be forgotten that environmental impacts of heat insulation applications should be examined for whole life cycle periods. In this sense, this study has a leading role for researches working on this field. 187

Bu çalışmada, ülkemizdeki yasal mevzuat kapsamında, katı atık sektöründe hazırlanan 64 adet ÇED Raporu incelenmiş, değerlendirilmiş ve sonuçları tartışılmıştır. Amaç, Türkiye'de atık sektöründeki, katı atık ÇED raporlarının kalitesinin değerlendirilmesidir.Bu değerlendirme, ÇED El Kitabı Ek 9 İnceleme Değerlendirme Kontrol Listesinde yer alan kriterler esas alınarak yapılmıştır. ÇED El Kitabı, Hollanda Dış İşleri Bakanlığı Senter International altındaki Matra Programı çerçevesinde yürütülen ?AB ÇED Direktifinin Türkiye'de Uyumlaştırılması ve Uygulanması? projesi kapsamında hazırlanmıştır. Daha sonra ?ÇED Eğitim ve Bilgi Merkezi Kurulması? çalışmasıyla, yürürlükteki ÇED yönetmeliği doğrultusunda revize edilerek son haline getirilmiştir (ÇED El Kitabı, 2009).Değerlendirme, ÇED raporlarının her birine, ÇED El Kitabı Ek 9 İnceleme Değerlendirme Kontrol Listesinde yer alan inceleme, değerlendirme kontrol kriterlerine göre 100 üzerinden puan verilerek yapılmıştır.Yapılan kalite değerlendirmesi sonucunda; en düşük puanların; projenin tanımı, alternatiflerin değerlendirilmesi, olası önemli etkilerin tanımı ve teknik olmayan özet bölümleri olduğu tespit edilmiştir.Ayrıca Türkiye'deki ÇED uygulamasının etkinliğini ortaya koymak amacıyla süreçte yer alan farklı taraflara, soru esaslı bir anket çalışması uygulanmıştır. Anket çalışmasına göre; Türkiye'de ÇED'in esas amacının; çevresel etkileri azaltma, en güçlü yönünün; geniş kapsamlı bir çalışma olması ve en zayıf yönünün; alternatiflerin yeterince dikkate alınmaması olduğu sonucuna ulaşılmıştır. In this study fourty six EIA reports that prepared according to the current Turkish legislation in solid waste sector has been evaluated and resutls has been discussed. The aim of the study is identified to evaluate the quality of EIA reports in solid waste sector.The evaluation has been made by taking the ?EU Guidance on EIA: Reviewing? into consideration. ?EU Guidance on EIA?, was translated into Turkish within the ?Coherence and Implementation of EIA Directive in Turkey Project? executed by Matra Programme under the guidance of Ministry of International Affairs of Netherland Senter International. Later, this translation was revised in scope of the ?Constitution of EIA Training and Information Center Project? by taking current Turkish EIA legislation into consideration and its final version was prepared as ?ÇED El Kitabı, 2009?.The evaluation of EIA reports is performed by giving a point out of 100 to each criterion defined by the ?EU Guidance on EIA: Reviewing?.As result of the quality evaluation of reports; four criterias with the lowest points are identified. These are identification of the project, assesment of alternatives, identification of potential important effects and non-technical summary.In addition, a questionnaire is performed to introduce the effectiveness of EIA application in Turkey between different parties involved EIA process. According to results of questionnaire main aim of EIA process in Turkey is minimize the environmental effects, the strongest aspect of EIA in Turkey is a wide range study, the weakest aspect of EIA in Turkey is missing take into considiration alternatives. 196

Denizler dünya üzerinde yer alan, en önceli doğal kaynaklardan birisi arasında yer almaktadır. Çünkü, denizler taşımacılıkta kullandığı gibi, insanlığa yiyecek ve hayat sağlamaktadır. Ancak, dünya üzerinde deniz taşımacılığı, taşımacılık faaliyetleri içerisinde daha az maliyetle olan bir taşımacılık türü olması nedeniyle uygulamada daha fazlakullanılmaktadır ve deniz trafiği de yoğun olmakla birlikte, deniz kazalarının artmasına neden olmaktadır.Deniz kazaları neticesinde meydana gelen çevre kirliliği, ülke ekonomisini olumsuz yönde etkilemektedir. Kaza neticesinde ilk etkilenen deniz ve deniz canlıları olmakla birlikte;ülkeye ekonomik yönden önemli katkıları olan diğer sektörler de ekonomik anlamda olumsuz yönde etkilenmektedir.Meydana gelen zararlardan etkilenen şahısların veya kurumların hasarlarını karşılamak amacıyla hukuki düzenlemeler yapılmıştır.Tez çalışması kapsamında sırasıyla öncelikle deniz kazaları ve deniz kazalarının çevreye olan ekonomik etkileri ele alınmış olup; daha sonrasına deniz kazalarının hukuksal boyutlarında deniz kazalarının önlenmesine yönelik yapılan uluslararası sözleşmeler ele alınmış olup son olarak, Türkiye'de deniz kazalarının çevreye olan ekonomik etkileri ve hukuksal boyutları üzerinde çalışılmıştır. The Sea one of the most valuable resources of the world, because it provides food, transportation and life to the people. Generally, all over the world, maritime transportation is more usefull, type of transportation, becouse of needing less financial. Sea accidents plays, acidents plays a critical role in rising sea pollution and impact on the econmy. The result of the sea accident, serious problems occur. Sea and living creature in the sea affected by accidents directly. In addition to this, companies which are support to the economy also affected. States make some legal arrangements to compensate parties and companies damages. So, if a party or company has a damage because of sea accident, they can compensate their damages according to the law and ınternational law. In this study, first of all, sea accidents and environment pollution are searched. Secondly, legal arrangements which are related with compensation and international contracts are searched. Thirdly, legal arrengements and environment problems ın Türkiye are searched. And , legal arrengements about environment and compensation issue according to the Türkish Law, are analyzed 127

Avrupa'da sanayileşme süreci boyunca göz ardı edilen çevre sorunları, etkilerinin azımsanamayacak boyutlara gelmesiyle beraber dikkatleri üzerine çekmiştir. Kirliliğin insan sağlığı ve çevre üzerindeki olumsuz etkileriyle başa çıkmak için Avrupa Birliği kapsamında ortak bir çevre politikası oluşturulmasının temelinde yatan sebepler farklı şekillerde açıklanabilir. Öncelikle kirliliğin sınır tanımaması bunlardan ilkidir. Bir Avrupa ülkesinde yaşanan kirliliğin ya da çevre sorununun sadece o ülke ile sınırlı kalmama ihtimalinin yüksek olduğu düşüncesi kabul görmüştür. Buna ek olarak ülkelerin uygulamaya koyacakları sınırlamalar arasındaki farklılıkların Avrupa Birliğinin ana unsuru olan ortak pazar üzerinde yaratacağı olumsuz etki kaçınılmazdır. Bu çerçevede iklim değişikliği, biyoçeşitliliğin korunması ve kirliliğin azaltılması gibi konularda kollektif bir yaklaşımın daha etkili olacağı kabul edilmiştir.Avrupa Birliği çevre politikası kapsamında Avrupa çimento sektörünün çevre üzerindeki başlıca etkilerinin inceleneceği bu tez iki bölümden oluşmaktadır. İlk bölümde Avrupa Birliği çevre politikasının gelişimi, dayandığı prensipler, araçları, Avrupa Birliği kurumlarının çevre politikasına etkileri ve Lizbon Antlaşması ile getirilen değişiklikler incelenecektir.İkinci bölümde ise, çimento üretim sürecinin çevresel etkilerine değinilerek neden çimento sektörünün incelendiği açıklanacak ve özellikle sektörün başlıca çevresel etkilerinden olan karbondioksit emisyonu ve biyoçeşitlilik üzerindeki etkisine yer verilecektir. Avrupa Birliği çevre politikası kapsamında çimento sektörünün bağlı olduğu belli başlı yönergeler ve bu yönergeler bağlamında sektörün yol açtığı negatif çevresel etkilerin iyileştirilmesi için ne gibi yollar izlendiği örnek olay çalışmaları aracılığıyla incelenecektir. Environmental problems were underestimated during the industrialization period until their effects reached to a point where they can no longer be ignored. The reason behind the idea of establishing a common environmental policy within European Union in order to cope with the negative impacts of pollution on human health and environment can be explained in different ways. Primarily, pollution having no boundaries is the first explanation. The high possibility of sharing the effects of pollution and environmental problems among neighboring states is recognized. In addition, it is inevitable to face negative effects of applying different restrictions by each state with regard to environmental problems on common market, which is a fundamental component of the European Union. Within this framework, it is acknowledged that a collective approach is much more effective regarding challenging topics like climate change, protection of biodiversity and minimization of pollution.This thesis examines the major environmental impacts of the European cement sector within the context of European Union environmental policy. In the first chapter, development of the European Union environmental policy will be analyzed together with the core principles of the policy, its tools, role of the European Union institutions on environmental policy and the changes brought by the Lisbon Treaty.The second chapter will focus on why cement sector is chosen by referring to the environmental impacts of the cement production process and its effects on carbon dioxide emission and biodiversity will be included. Main directives of the European Environmental policy that bounds the cement sector and the course of actions taken in order to decrease the negative environmental impacts will be analyzed through case studies. 83

Bu çalışma, Çevresel Etki Değerlendirme (ÇED) süreci içinde uygulanan sürdürülebilir kalkınma sosyal boyutuna bir eleştirel analiz yapmayı amaçlamaktadır. Sosyal boyutu, sosyal sorumluluk, yerel kaynak kullanımı, temel insan ihtiyaçları, katılım derecesi, eşitlik ve uygun teknoloji alt yapısı şeklindeki altı sosyal gösterge temelinde değerlendirilebilir.Bu kapsamda, Tepekışla Baraj ve Hidroelektrik Santral (Proje)'nin çalışmalarından etkilenecek dört köyde saha çalışması yapılmıştır. Çevresel ve sosyal etki değerlendirme çalışmaları sırasında proje sahipleri bu dört köyü de içine alacak şekilde bir Halkın Katılımı Toplantısı (HKT) gerçekleştirmişlerdir.Tez için hazırlanan saha çalışması sırasında, bu köylerden sadece HKT'ye katılmış köylüler ile 30 anket çalışması yürütülmüştür.Buna dair veriler incelendiğinde, çalışmanın en önemli bulgusu, ÇED Yönetmeliği'ne göre ÇED sürecine tabi olan enerji projelerinin çevresel etki bakımından incelenmekle birlikte, sosyal etki boyutunun yeterince ele alınmamış olması nedeniyle sosyal etki değerlendirmesi bakımından önemli eksiklikler taşıdığıdır. Kadınların katılımının desteklenmemesi, katılım sürecinin cinsiyet temelinde de eksik ve sorunlu yürütülmesine yol açmaktadır.Katılımcıların proje üzerindeki olumlu ya da olumsuz fikirleri genel olarak temel ihtiyaçları ve yerel kaynak kullanımı nedeniyle etkilenmektedir. Altyapının geliştirilmesi isteği pozitif fikir beyanında ilk sırada yer almaktadır. Buna ek olarak, iş imkanlarının artması ile gelirlerinin artması isteği projenin uygulanması için pozitif fikir ortamı yaratmaktadır. Diğer yandan, katılımcı anketleri incelendiğinde, benzer projelere ait deneyimlerin katılımcının mevcut proje üzerinde fikirlerini öneli ölçüde etkilemektedir. Bu etki o kadar büyük bir etmendir ki, bir önceki deneyimin olumsuz olması durumunda mevcut proje ile ilgili de direk olarak olumsuz düşünmelerine neden olmaktadır. This study aims to make a critical analysis of the social dimension of sustainable development as implemented within the Environmental Impact Assessment (EIA) process. Social dimension can be assessed on the basis of six social indicators, which are social accountability, local self-reliance, basic human needs, degree of participation, equity, and appropriate technology. In this context, a field study is conducted in four villages which will be affected by the Tepekışla Dam and Hydroelectric Power Plant (Project). During the environmental and social impact assessment study, public participation meetings (PPM) were held by the project owners and those villages are included in this meeting. During the field study for thesis, 30 questionnaires were conducted with villagers who have participated in those PPMs.Analyses of the field data indicated that the assessment of the environmental dimension of sustainability according to the EIA By-Law has been fully fulfilled but social dimension is being avoided by the project owners during the assessment study of such energy projects. Participation of women in the current process of PPM is not encouraged in the social assessment process so that the respondents? opinions are not well representative in terms of gender participation.Mostly, social indicators like basic human needs and local self-reliance of stakeholders shape their positive or negative perceptions of the Project. Expectation of improvement of infrastructure after the project is implemented is the main reason for positive view in addition to improvements in creation of alternative sources of income and employment which also plays an important role for positive opinions. Moreover, it is observed that previous experience affects opinions on the Project very much that if the previous experience is negative then the current opinion for the Project is also directly negative. 129

Çevreye negatif etkiler ile ilişkilendirilen yapı stoku ve yapı sektörünün iyileştirilmesi, sürdürülebilir kalkınma için önem taşımaktadır. Güncel durumun analiz edilmesi ve temel sorunların belirlenmesi, günümüzde binaların çevresel etkilerini azaltmak için bir gerekliliktir. Yaşam döngü değerlendirmesi (YDD) çevresel etki değerlendirmesi alanında yaygın olarak kullanılan bütüncül ve bilimsel bir yöntemdir. YDD tekil bir yapı bileşeni veya belirli bir yaşam dönemine uygulanabileceği gibi bir yapının çevresel etkilerini beşikten mezara tüm yaşam döngüsü boyunca bütüncül bir yaklaşımla değerlendirmek de mümkündür.Bu çalışmanın amacı yapı sektöründe sürdürülebilirlik değerlendirmesinin çok önemli bir parçası haline gelen YDD metodunun güncel durumunu değerlendirmek ve Türkiye konut stokunda önemli bir paya sahip toplu konut projelerinin çevresel etkilerini YDD yöntemi ile değerlendirmektir. Son on yıl içerisinde İzmir'de inşa edilmiş bir toplu konut yerleşkesinin bir konut birimi uygulama alanı olarak seçilmiştir.Yapının yaşam döngüsü temel olmak üzere üç fazda incelenmiştir. Bu fazlar; kullanım öncesi fazı, kullanım fazı ve yaşam sonu fazlarıdır. Simapro 7.3.3. yazılımı ve güncel Ecoinvent 2.2. veritabanı YDD simülasyonu için seçilmiştir. Veri tabanına olarak, Türkiye'nin enerji verisi yerel girdi olarak yaratılmıştır.Bu çalışmanın sonucunda Türkiye'de son yıllık periyoda inşa edilmiş bir toplu konut biriminin yaşam döngüsü çevresel etkisi değerlendirilmiş, yaşam döngüsü fazlarının ve yapı bileşenlerinin çevresel etkilerdeki payları, kritik etki noktaları belirlenmiştir. For a sustainable development, it is essential to improve the building stock and sector which are majorly affiliated with the negative impacts on environment. The analysis of current situation and establish the basic problems in order to decrease the environmental impacts of buildings. Life Cycle Assessment (LCA) is a holistic and scientific method in the area of environmental impact assessment. While the LCA may be applied to individual building components or specified life cycle phases, it is also possible to assess the environmental impacts of a building from cradle to grave with an integrated approach toward whole life cycle.The purposes of this study are to evaluate the current position of the LCA method, which is a vital component of the sustainability assessment in building sector, and to make a quantitative assessment on the environmental impacts of multi-storey-mass housing which has the primary share of recent residential building stock in Turkey. One residential unit of a mass housing development in Izmir constructed at the last decade, at the edge of the expanding city boundary, was selected as the case object of this study.The life cycle of building is fundamentally examined in three phases, which are: pre-use phase, use phase and end-of-life phase. The Simapro software 7.3.3 and Ecoinvent 2.2, up-to-date database, were selected for the LCA simulation. In addition, as a local input to database, energy data for Turkey was created.As a result of this study, the environmental impacts during the life cycle of a multi-storey building residential unit have been ascertained and the life phases, building components and operational processes which have the heaviest impact on the environment have been determined. 130

Sanayi devriminden günümüze, ekonomik büyüme artan miktarda enerji tüketimini gerektirmiştir. Fosil yakıtlara dayanan enerji kullanımı ile üretim ve ekonomik refah artarken, diğer taraftan ortaya çıkan çevre tahribatı gerçek refah düzeyini azaltmaktadır. Çevre sorunlarının yarattığı baskı mevcut büyüme odaklı ekonomik ölçütlerin gözden geçirilerek çevreye duyarlı yeni ölçütlerin oluşturulmasını gündeme getirmiştir. Bu alanda kullanılan yöntemlerden biri de Veri Zarflama Analizi (VZA)'dir. Bu çalışmanın amacı VZA yöntemi ve Malmquist Endeks yaklaşımını kullanarak ülkelerarası çevresel etkinliğin karşılaştırılmasıdır.Çalışmada toplam enerji tüketimi ve toplam nüfus girdi olarak; gayri safi yurtiçi hasıla (GSYH) ile amonyak (NH3), azot oksitleri (NOX) ve kükürt oksitleri (SOX) ise çıktı olarak seçilmiştir. Seçilen emisyonlar asit yağmurlarına yol açmakta ve modelde çevresel baskıyı temsil etmektedir. Oluşturulan VZA modelinde AB-27 ülkeleri ve Türkiye'nin 2000-2007 yılları arasındaki çevresel performansları karşılaştırılmıştır. Ülkelerin çevresel performanslarının zaman içindeki değişimini inceleyebilmek amacıyla uygulanan Malmquist Endeksi analiz sonuçlarına göre çevre performansı açısından en başarılı ülkeler Letonya (1.104), Malta (1.067) ve Slovakya (1.059) olmuştur. İtalya ve Türkiye'nin ise sırasıyla 1.005 ve 1.009 değerleri ile en düşük performansları gösterdiği gözlenmiştir.Anahtar Kelimeler: Veri Zarflama Analizi, Çevresel Etkinlik, Asit Yağmurları, AB-27, Türkiye Since Industrial Revolution, economic growth has required the progressively use of energy. While economic wealth which is based on fossil fuels has been increasing, environmental degradation has deteriorated real wealth level. The pressure caused by environmental problems has created a need for new methodologies and measurement of economic activities that are more sensitive to the environmental issues. Data Envelopment Analysis (DEA) is one of the methods used in this particular area. The aim of this study is to make a comparison between countries by their environmental efficiencies using DEA and Malmquist Index Analysis.In this study total energy consumption and total population are used as inputs; gross domestic product (GDP) and amnonia (NH3), nitrogen oxides (NOX), sulphur dioxides (SOX) are chosen as outputs. NH3, NOX and (SOX) represent environmental pressure since they cause acid rains. The environmental performance of EU-27 countries and Turkey are compared for the period of 2000-2007 by using the proposed DEA model. In order to analyse the change in environmental performance during the period a Malmquist Index analysis is conducted. According to the results, Letonia (1.104), Malta (1.067) and Slovakia (1.059) are best performers while Italy (1.005) and Turkey (1.009) are ranked as the worst performers.Key Words: Data Envelopment Analysis, Environmental Efficiency, Acid Rain, EU-27, Turkey. 83

Bu doküman, bazı kâgir duvar çeşitlerine dair yapılmış bir Yaşam Döngüsü Değerlendirme(YDD) çalışmasının raporudur. Başlangıç noktası olarak, çalışmanın oluşturulması içingereken kâgir duvar malzemeleri, teknikleri ve olası yaşam sonu senaryoları ile ilgilikaynaklar incelenmiştir. Yaygın olan kâgir çeşitleri pişmiş kil tuğla, gaz beton blok, doğal taşve kerpiç tuğla olarak belirlenirken yaygın olan yaşam sonu uygulamaları da atık gömme,yeniden kullanım ve geri dönüşüm olarak tanımlanmıştır. Ek olarak, YDD için bir omurgaoluşturmak üzere Çevresel Etki Değerlendirmesi başlığı incelenmiş ve sunulmuştur. Gerekenbilgilerin toplanmasından sonra, belirtilen kâgir çeşitleri için olası yaşam senaryolarıgerçekçi bir yaklaşımla hazırlanmıştır. Hazırlanan bilgi, bir YDD yazılımı olan SimaPro' ya(PRé Danışmanlık, 2012) aktarılmıştır. Bu yazılım ürünü aracılığı ile tanımlanmışalternatiflerin çevresel etki puanları elde edilmiştir. Sonuç puanlarının analizi vekarşılaştırılmasının yanı sıra, sonuçlara yol açan sebepler de benzerlik ve farklılık açılarındantartışılmıştır.Sonuçlara göre, duvarı şekillendiren gerekler tam olarak tanımlandığında doğaya en az veen çok zararlı duvar çeşidinin belirlenmesi mümkündür. Çalışma sırasında iki temel kapsam,yaygın kullanılan duvar kalınlıkları ve ısı yalıtım değerine göre duvar kalınlıları tanımlanmışve duvar çeşitleri yaşam sonu alternatiflerine göre en az ve en çok zararlı olaraketiketlenmiştir.Sonuç olarak, her ne kadar her koşulda geçerli olacak şekilde tek bir kâgir duvar türünü enaz zararlı olarak işaret etmek mümkün olmasa da, her durumun kapsamı en az ve en çokzararlı türleri belirlemektedir. Yine de kerpiç kâgir' in tanımlanan kapsamlar için diğer kâgirtürlerine kıyasla oldukça düşük çevresel etkisi dikkat çekicidir. Bu yüzden, bu çalışmanınsonuçları kerpiç kâgir çeşidinin çevre dostu özelliğinin altını ?bir kez daha- çizmiştir. This is the report of a Life Cycle Assessment (LCA) study on some masonry wall types. As thestarting point, literature on masonry materials, techniques and possible end-of-lifescenarios were examined that are needed for the formulation of a LCA study. Prevalentmasonry types were detected as fired clay brick, AAC block, natural stone, mud brick as wellas prevalent end-of-life cases as landfill, reuse and recycling. Additionally, an overview ofthe literature on Environmental Impact Assessment (EIA) was presented in order to detect aframework for the structure of a LCA study. After the collection of all needed information,several possible life cycle scenarios were formulated in a realistic manner for each statedmasonry type. Obtained information was applied to a LCA evaluation software productnamed SimaPro life cycle inventory software (PRé Consultants, 2012). By means of thesoftware product, general scores of environmental impact for all alternatives wereobtained. Besides analyzing and comparing the scores, basic reasons behind the resultswere discussed in terms of similarity and difference.The results reveal that when the requirements shaping the wall are clearly described, themost and the least environmental friendly wall types are detectable. During the study twomain scopes, such as commonly used wall thicknesses and thicknesses for thermalinsulation were described and several types of walls with life cycle alternatives werelabeled as the most or the least harmful to nature.To conclude, although it is not reasonable to point out one type of masonry as the leastharmful one for any cases, the conditions of each case detect the most and the leastharmful type of masonry walls. Nevertheless, the relatively low environmental impact ofmud brick masonry is striking. Therefore the environmental friendly aspect of mud brickmasonry is underlined ?one more time- by the results of this study. 125

Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) genel olarak, planlama aşamasındaki faaliyetlerin gerçekleştirilebilmesi için, çevreye yapabileceği tüm etkilerin bilimsel ve teknik yöntemlerle tespit edilerek olumsuz etkilerin önlenmesi ya da çevreye zarar vermeyecek şekilde en aza indirilmesi ve olumlu etkilerin arttırılmasıdır. 20. Yüzyılın sonlarına doğru toplumlar çevre politikalarını oluşturmaya başlamışlar ve Çevresel Etki Değerlendirmesi ülkelerin çevre mevzuatlarında yer almaya başlamıştır. Önceleri sadece projeler için uygulanmış, daha sonra kapsamı geliştirilerek plan, program ve politikaların çevresel değerlendirilmesi sonucu Stratejik Çevresel Değerlendirme (SÇD) kavramı ortaya çıkmıştır. Avrupa Birliği'ne üye ülkeler; birlikteliği sağlamak amacıyla çıkarılmış olan Çevresel Etki Değerlendirmesi ve Stratejik Çevresel Değerlendirme Direktifleri doğrultusunda ulusal mevzuatlarını düzenlemektedirler. Bu çalışma ile ÇED'in Türkiye'de ortaya çıkışı, gelişimi, uygulamaları ve bu uygulamalarda karşılaşılan sorunlar ve bu sorunların çözümleri ile Türkiye'nin Avrupa Birliği'ne uyum sürecinde çevre mevzuatındaki Çevresel Etki Değerlendirmesi'ne yönelik çalışmalarda yapmış olduğu değişiklikler ile birlikte incelenmiştir. Environmental Impact Assessment (EIA) generally prevents the negative effects of activities in planning phases while assessing the environmental effects under the frame of scientific and technical methods or minimizes the environmental effects as not to damage the environment and to enhance the positive effects. Societies have begun to form environmental policies since end of 20th century and then EIA has started to take place in the legislations of countries. Previously it was applied only for projects but then as a result of environmental assessment of plans, programs and policies, Strategic Environmental Assessment (SEA) has arisen by developing the scope of EIA. EU membership countries regulate the national legislations in accordance with EIA and SEA to ensure the union association. With this study, the emergence and development of the EIA, implementation of EIA by EU membershipcountries,together with implementation problems and their solutions and the changes have been done on EIA at the stage of Turkey's European Union harmonization process are investigated. 212

Geçmişi 1970'lere dayanan ÇED, Türkiye'de 1983'te çıkarılan Çevre Kanunu'nun 10. Maddesine dayanılarak yönetmelik olarak hazırlanmış ve ilk defa 1993'te yayımlanmıştır. Yönetmelik bugüne kadar 5 kez değiştirilmiş ve son şeklini 17 Temmuz 2008'de almıştır.ÇED, başlangıçta ekonomik yatırımların çevreye olumsuz etkilerinin ölçülmesi olarak düşünülürken zamanla tesislerin kurulmadan önce çevreye zararlarının faaliyet esnasında ortaya çıkabilecek zararlara karşı önlem almayı gerçekleştiren bir süreç olmuştur.ÇED'in öğeleri, geniş kapsamlılık, önleme ilkesi, alternatifleri belirleme, kesin sonuca varma, süreç olma ve teknik bir araç olmadır. Önleme ilkesiyle yatırımın çevreye olası zararları göz önünde bulundurularak faaliyetin başında önlem almak hedeflenir. Geniş kapsamlılık, yöntemin sadece gerçekleştirilmesi düşünülen faaliyetler için değil aynı zamanda plan proje düzeyinde de uygulanmasıdır. Hangi alternatifin çevreye olası zararlarının ne olacağının tahmini sayesinde doğru yer seçimi ve uygun teknoloji kullanımı konularında somut çalışmalar yapılarak çevre koruma etkinliklerinde başarılı sonuçların ortaya çıkması sağlanır. Raporda gerçekleştirilmesi düşünülen etkinlikler kesin karara vardırılır. Süreç olma ilk inceleme aşamasından denetime kadar geçen her aşama ÇED'in bir süreç olduğunu gösterir. Teknik araç olması ÇED sürecinde faaliyetin olası çevresel etkileri teknik olanaklarla belirlenmekle kalmayıp teknolojik araçlar kullanılarak önlemler belirlenip alternatifler oluşturulmaktadır.Türkiye'de geçmişten itibaren ÇED'in uygulanmasında çıkan sorunlar şu şekilde sıralanabilir:?Sürecin fazla uzun olması?Süreçte yetkililerin bilgi, deneyim eksikliği, personel yetersizliği gibi nedenlerle proje sahibini yeteri kadar bilgilendirmemesi?ÇED Raporlarında eksiklik ve yanlışlıkların bulunmasıUygulamadaki sorunlara çözüm önerisi olarak,?Sorunların temelindeki nedenleri iyi saptamak gerekir?Çevre ile kalkınma birlikte düşünülmeli, ele alınmalıdır.?ÇED sürecinin tarafsızlık ve bilimsellik temellerine uygun olması gerekir.? ÇED yatırımcıya külfet olarak görünmekte bunun için çevre yönetim alanı ve bu kapsamda ÇED için özendirici ekonomik araçların geliştirilmesine ihtiyaç vardır.Anahtar Kelimeler:1)Çevresel Etki Değerlendirme2)Stratejik Çevresel Etki Değerlendirme3)Çevresel Etki Değerlendirme Raporu History of the 1970s, based on the EIA, regulation was prepared and published for the first time in 1993. Regulation amended has taken final form 17 July 2008.EIA, initially as a measure of economic investments, considering the negative environmental impacts to the environment over time, before the establishment of facilities operating losses during the process has been performed to take precautions against possible injury.Elements of the EIA, large comprehensiveness, the principle of prevention, identifying alternatives, reaching a decisive conclusion, and the technique as a tool to process. Prevention of potential harm to the environment in mind the principle of investment at the beginning of the activity is aimed to take precautions. Wide comprehensiveness of the method considered only for activities performed at the project level but also in the implementation of the plan. What about alternative estimate of the possible damages to the environment in which that the correct selection and appropriate use of technology in the concrete work done on environmental protection activities, the emergence of a successful outcome achieved. The report on matters concerning the implementation of activities vardırılır thought. Every stage in the process of being the first to control the review process indicates that the EIA process. The potential environmental effects of vehicle activity in the EIA process to be technically is determined not only the technical possibilities of technological tools being created using the measures identified and alternatives.Problems arising from the implementation of EIA in the past in Turkey are as follows:? The process is too long? Authorities to process information, a lack of experience, for reasons such as lack of personnel to adequately inform the project owner? EIA Reports have deficiencies and mistakesSolutions to problems in the application as a proposal,? Better identify the underlying causes of problems must? Environment and development should be considered together, must be addressed.? The EIA process must have appropriate objectivity and scientific foundations of? The EIA appears to be burden to the investor for this area of environmental management and economic instruments to encourage the development of this scope, there is a need for an EIA.Keywords:1)Environmental Impact Assessment.2)Strategic Environmental Impact Assessment.3) Environmental Impact Assessment Report 148

Foreliggende konsekvensutreding knyttet til naturmiljø for planlagt utvidelse av Offersøy camping i Alstahaug kommune, er gjort på oppdrag fra tiltakshaver Offersøy camping. Med bakgrunn i registrerte vegetasjonstyper og vilt, primært fugl, har naturmiljøet i planområdet blitt vurdert å ha liten verdi (1,0) og influensområdet å ha middels verdi (2,0). Omfanget av tiltakene vurderes til middels negativt (-1,0) for planområdet og lite negativt (-0,5) for influensområdet. Tiltakets samlede konsekvens blir dermed lite negativt (-) for naturmiljøet i planområdet. Ingen avbøtende tiltak er foreslått.

Bu çalışmada, yeni bir karayolu yapımının planlama ve güzergah seçiminden başlanarak trafiğe açılmasına değin geçtiği aşamalardan bahsedilerek, bu aşamalarda hangi parametrelerin etkili olduğuna değinilmiştir. Yapım aşamasından itibaren işletme aşamasına kadar drenaj işleri, yolun alt ve üst yapı işleri (yolun kaplanması ) de dahil yapılan birçok çalışmayla birlikte ayrıca, karayolu yol yapımında malzeme ihtiyacının karşılandığı malzeme ocaklarının (özellikle taş ocaklarının) işletilmesi esnasında, çevreye olabilecek etkiler, doğal çevre (arazi kullanımı, hava, su.vb), atıklar ve son zamanlarda sıkça gündeme gelen gürültü, sosyal çevre üzerine etkiler, tarihi ve kültürel yapılar ve flora ve fauna üzerine etkiler çerçevesinde incelenmiş ve çevreye olabilecek etkileri değerlendirilmiştir. Çalışmada, yol projecisini hazırlayan mühendislerin hazırlayacakları projelerinde güzergahın önemi ve gelecekte belli bir zamanda karayolunu kullanması beklenen trafik sayısını ve cinsi gibi dikkate alınan ana unsurların yanında çevre unsurlarına da dikkate alınması ile hazırladıkları yol projeleri rı projeler ileride yaşanması muhtemel çevre sorunlarının boyutlarının azaltılmasında ve çevre sorunlarının çözümünde yardımcı olacağından çevre konusunda bilinçli olmaları gerekmektedir. Bu nedenle karayolu çalışmalarının olası çevresel etkilerinin tanımlanarak en az seviyeye indirilmesinin çalışmaya başlamadan önce yapılacak bir Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) çalışması ile önceden tahmin edilebileceği görülmüştür. Ayrıca, söz konusu çalışmada, belirlenen olası çevresel etkilerin önlenmesi konusunda yürürlülükte olan mevzuatlar (kanun, yönetmelik, tamim, genelge vb) çerçevesinde alınabilecek önlemlere değinilmiş ve bu önlemlerin günümüz şartlarında karayolları çalışmalarında uygulama yapılan kısımları hakkında örnekler verilmiştir. Özellikle bölünmüş yol yapım çalışmalarının yoğunlaşması ile birlikte artan birçok şikayetinde yapım çalışmalarının tamamlanması ile azalacağı ancak, yolun işletmeye açılması ile birlikte yoğun araç trafiği nedeniyle, gürültü ve hava kirliliği şikayetlerinin yerleşim yerleri içerisinden geçen yollar nedeniyle gündeme geldiği ve bu konu ile ilgili alınacak önlemlerin yerel yönetimlerle işbirliği içerisinde alınması gerektiği görülmüştür., In this study, phases starting from planning and route selection to opening to traffic of new highway construction have been mentioned and the parameters that are effective in each phase have been explained. The possible environmental impacts of drainage works, from the construction phase to operational phase, many works including road infrastructure and superstructure (covering of the road), together with operation of material quarries used in road construction (especially stone quarries) have been examined and the impact of results to environment has been evaluated in the framework of natural environment ( land use, air, water etc.), waste and recently popular issues such as noise, impact on social environment, cultural and historic structures, flora and fauna. In the study, it is required that engineers who prepared road projects should be aware of environment in order to minimize and find solutions to potential environmental problems in the future by taking into account environmental issues together with main parameters such as importance of route, expected traffic load and traffic type during the preparation of road projects. Due to these reasons, it has been observed that possible environmental impacts of road works can be defined and minimized by conducting an Environmental Impact Assessment (EIA) study prior to start of road works. In addition, the measures that can be taken for the prevention of potential environmental impacts within the framework of the existing regulations (laws, regulations, circular, notices, etc.) have been mentioned and some examples have been given for relevant parts of present-day applications in road works. It has been observed that the complaints that especially arised from increasing divided- road works would be diminished by the completion of these roads, but, with the operation of these roads and intense vehicle traffic, complaints have been raised for noise and air pollution as a result of roads passing through residential areas, and it has been observed that relevant measures should be taken in cooperation with local authorities in order to cope with these issue.

Sürdürülebilir kalkınma çok bilinen ve yaygın olarak kullanılan bir kavram olmakla beraber, uygulama araçlarının tanınmaması ve bu anlamda yeterli deneyim olmaması sebepleriyle planlama pratiğine geçirilmesinde sıkıntılar yaşanmaktadır.Sürdürülebilir kalkınma ilkelerini benimseyen yeni bir plan/belge hazırlanması için ya da mevcut politika dokümanlarının sürdürülebilir kalkınma ilkeleri ışığında değerlendirmesinin yapılabilmesi için tanımlanan en güncel yöntem ?Sürdürülebilirlik Değerlendirmesi?dir. Mekânsal planlamada, sürdürülebilir kalkınmanın hayata geçirilmesi için bütünleşik ve analitik bir süreç tanımladığı için Sürdürülebilirlik Değerlendirmesinin yöntem ve amacının iyi anlaşılması önem taşımaktadır.Bu çalışmada, mevcut etki değerlendirme yöntemleri ile uygulamaya yeni aktarılmakta olan Sürdürülebilirlik Değerlendirmesi yöntemi incelenerek karşılaştırılmakta ve mekânsal planlamaya entegrasyonu ortaya konulmaktadır. Mevcut yazın taraması ve ülke örneklerinin incelenmesi yoluyla mekansal planlamada kullanılabilecek bir Sürdürülebilirlik Değerlendirmesi modeli geliştirilerek, iki örnek mekansal plan üzerinde geliştirilen model sınanmaktadır. Sustainable development is a well-known and widely used concept but there have been serious difficulties in integrating the term with spatial planning practice because of lack of adequate experience and the recognition of the means of implementation.?Sustainability Assessment? is the current method of preparing a new plan/document which adapts sustainability principles or assessing the existing documents in the light of sustainability principles. Understanding of the purpose and the methods of sustainability assessment is very important because it describes an analytic and integrated process for implementing sustainability development in spatial planning.In this study, the existing impact assessment methods and Sustainability Assessment method, which has been transferred to the implementation recently, will be examined and compared, then the integration of spatial planning is revealed. Through an examination of both existing literature and country examples, Sustainability Assessment model that can be used in spatial planning is developed. Finally, the model developed is tested on two samples of spatial planning. 157

ÖZETÇEVRE VE İŞ GÜVENLİĞİ AÇISINDAN ENDÜSTRİYEL TİP MOTOR ÜRETİMİ YAPAN BİR İŞLETMEDE RİSK DEĞERLENDİRME UYGULAMASIBu çalışma, toplam alanı 55.000 m2 olan, 184 kişinin çalışmakta olduğu, tehlikeli risk grubunda yer alan, endüstriyel tip motor üretimi yapan bir işletmede uygulanmıştır. Mevcut ISO 14001 Çevre, TS 18001 İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemi ve yürürlükte olan Çevre/İş Sağlığı ve Güvenliği Mevzuatı’nda yapılan risk değerlendirme tanımlamalarında ve içeriğinde ki ortak yönler araştırılmış ve yapılacak risk değerlendirme çalışması, elde edilen bilgiler ışığında temellendirilmiştir. Bunun yanında en çok kullanılan risk değerlendirme yöntemleri incelenmiş ve uygulama çalışmasında kullanılacak yöntem belirlenmiştir. İşletme için yapılan ilk risk değerlendirme çalışmasıdır. İşletmenin tüm bölümleri tek tek ele alınmış ve mevcut tehlikelerin oluşturabileceği risklerin incelenmesi için Ön Tehlike Analizi Risk Değerlendirme Yöntemi (Preliminary Hazard Analysis - PHA) kullanılmıştır. Bu değerlendirme yöntemi kullanılırken, iş güvenliği ve çevresel riskler birlikte incelenmiş ve sonucunda oluşabilecek ortak risklerin nasıl ele alınması ve değerlendirilmesi gerektiği gösterilmiştir.Risk değerlendirme çalışmasının sonunda mevcut tehlikelerden oluşan risklerden %64,9’unun hemen önlenebileceği, diğer risklerin ise kısa zamanda çözülebileceği ortaya çıkmıştır. Sonuçta belirlenen bu değerler, benzer işletmelerde mevcut risklerin ortadan kaldırılması sonucuna, az maliyetlerle, kısa zamanda ulaşılabileceğinin bir sonucudur.ABSTRACTAPPLICATION OF INDUSTRIAL RISK ASSESSMENT FOR AN ENGINE MANUFACTURING COMPANY This study was applied to an industrial manufacturing company which is in high risk group that has total area of 55.000 m.sq with 184 employees, produces industrial engines .The current ISO 14001 Environment, OHSAS 18001 Occupational Health Safety Standards and Environmental/Health Safety Regulations were studied, the common points were analyzed and the risk assesment which is made for the industrial company was done with the help of this studies. Infact the most common(useful) risk assessment methods were studied and the method which is used in the application part was chose.This is the first risk assesment for the industrial company. All the departments were analysed and Preliminary Hazard Analysis – PHA procedure used for the possible risks. During this procedure occupational safety and envinromental risks were analysed and the possible conclutions which might happen together were assessed. Consequently, the results of the risk assessment shows that %64,9 of the risks from the current hazards can be inhibited prevent immediately and in short term the rest of the risks can be solved. This shows that with the low costs similar type of industries can reduce their current risks to prevent further accidents in short term.

Çevre; başta insan olmak üzere, bütün canlıların vazgeçilmez yaşam alanıdır. İnsanın sağlıklı bir şekilde yaşamını sürdürebilmesi, sağlıklı bir çevreye bağlıdır. Bu nedenle, sağlıklı bir çevrede yaşama hakkı en temel haklardan biridir.Çevre hakkı, ortaya çıkış dönemi dikkate alındığında, üçüncü kuşak haklar arasında yer almakla birlikte, birinci kuşak haklar arasında yer alan ?yaşam hakkı?yla dolaylı şekilde ilgili bulunan bir haktır. Sağlıksız yaşam koşullarının insan hayatı üzerinde doğurduğu olumsuz etkiler göz önüne alındığında, sağlıklı bir çevrede yaşama hakkı anlamına gelen ?çevre hakkı?nın önemi daha iyi anlaşılacaktır.Sanayi Devrimi ile ortaya çıkan, tabiata hükmetmeye dayalı dünya görüşü, 20.yüzyıla gelindiğinde önemli çevre sorunlarının ortaya çıkmasına neden olmuştur. 20.yüzyılın ikinci yarısından itibaren, çevre sorunları dünya kamuoyunda ilgi duyulan bir konu haline gelmiş, çevre koruma eksenli eserler yayınlanmış ve sivil toplum kuruluşları kurulmuştur. Bu gelişmeleri uluslararası alanda yapılan çeşitli organizasyonlar takip etmiş, bu bağlamda çevre koruma adına konferanslar tertiplenmiş, bildiriler hazırlanmış ve sözleşmeler imzalanmıştır.Uluslararası alandaki bu çalışmalar, bir süre sonra çoğu ülkede çevreyle ilgili ulusal çalışmalara da yansımış, çevrenin korunması adına çeşitli yasal düzenlemeler yapılmıştır. Bu düzenlemelerden biri de ?Çevresel Etki Değerlendirmesi? ne ilişkindir. Çevre hukukundaki ?önleme ilkesi? nin bir yansıması olan ?Çevresel Etki Değerlendirmesi? sayesinde, çevre kirliliği ile daha doğmadan mücadele edilmiş olmaktadır. İnsanların sağlıklı bir çevrede yaşamalarına imkan sağlayarak çevre hakkının teminine hizmet eden ?Çevresel Etki Değerlendirmesi?, bu yönüyle, doğal hukukun, çevre etiğinin, dinlerin ve çevreyle ilgili temel uluslararası metinlerin amaçlarına da hizmet etmektedir.Anahtar Kelimeler: Çevre hakkı, Doğal Hukuk, Çevre Etiği, Çevre Sorunları, Çevresel Etki Değerlendirmesi Environment is an essential area of life for all life forms, particularly for human. Survive in a healthy way of man, depends on a healthy environment.Therefore, the right to live in a healthy environment is one of the most basic rights.The emergence period of `Environmental rights`is taken into account, it is a right that interest in with the indirect way `right to life` which is among the first-generation rights together exist in the third-generation rights. Given the Adverse effects on human life posed by unhealthy living conditions, environmental rights means that right to live in a healthy environment of the matter will be better understood. World view based on nature to rule appears by Industrial Revolution, by the 20th century led to the emergence of major environmental problems. Since the second half of the 20th century, environmental problems in world public opinion has become a topic of interest, environmental protection-oriented works was published and non-governmental organizations was established. This has followed the developments international arena in various organizations, organized conferences on behalf of environmental protection in this context, papers were prepared and signed contracts.International studies in this area, after a while in most countries, was also reflected in national studies on environment and various legal arrangements were made for the protection of the environment. One of these regulations is related to `Environmental Impact Assessment`. `Environmental Impact Assessment` which is a reflection of the ?prevention principle? of the environmental law, allows struggling with the environmental pollution before it rises. `Environmental Impact Assessment` that services to provision of the environmental rights by allowing people to live in a healthy environment, in this regard services to purposes of the natural law, environmental ethics, religion and the fundamental international texts about the environment.Key words: Environmental rights, Natural Law, Environmental Ethics, Environmental Impact Assessment 151

ÇED; Korunan çevre üzerinde yapılması planlanan bir girişimin bütün etkilerinin kapsamlı bir şekilde değerlendirilmesi ve analizidir.ÇED kapsamında iki konu çok önemlidir. Birincisi, faaliyet yapılacak alandaki doğal potansiyel ve mevcut kullanımlar ile planlanan faaliyet ile ilgili verilerin toplanması ve etkilerinin belirlenmesidir. Ikinci önemli nokta ise toplanan verilerin doğru, güvenilir ve objektif bir şekilde değerlendirilmesidir. Etkilerin belirlenmesinde ve verilerin değerlendirilmesinde değişik yöntemler kullanılmaktadır.Bu yüksek lisans tez çalışmasında ÇED kavramı, tarihçesi ve gelişimi hakkında bilgi verilmiş, ÇED'in amacı ve önemi belirtilmiştir. ÇED aşamaları hakkında açıklama yapılmış, ÇED' de kullanılan değerlendirme yöntemleri sırasıyla anlatılmıştır.Daha sonra seçilen ÇED raporu örnekleri oluşturulan inceleme ? değerlendirme formları yardımıyla irdelenip, kullanılan değerlendirme yöntemlerinin incelenmesi ve kullanılan metotların tartışılması amaçlanmıştır.Son aşamada ise elde edilen veriler ışığında Türkiye de hazırlanan ÇED Raporlarında değerlendirme yöntemlerinin ne derece uygulandığının, yerinin ve öneminin belirtilmesi ve bundan sonra yapılacak çalışmalara ışık tutması amaçlanmıştır. EIA; on the protected environment of a planned intervention and evaluation of a comprehensive analysis of all effects.Two issues are very important in the scope of EIA. Primary one is the determination of natural potential, existing usages and gathering the information about the planned activity in the future and determination of its effects. The second important point issue is the assesment of the gathered information in a right, reliable and objective way. Different methods are used to for evaluation of the datas and determination of the effects.In this master thesis, the concept of EIA, provides information on the history and development, stated purpose and importance of the EIA. EIA has been describe the stages of the EIA and the methods had been used in the evaluation are described, respectively.Then, the selected samples of the EIA report generated study - evaluated with the help of evaluation forms, assessment methods used in the investigation and the methods used are examined.In the last stage in the light of the data obtained from EIA Reports prepared in Turkey, to what extent the assessment methods implemented, specifying the place and importance, and aimed to shed light on the studies. 142

Tez (doktora) - Anadolu Üniversitesi, Anadolu Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Sivil Havacılık Anabilim Dalı, Kayıt no: 241417, Isıl sistemlerin optimum çalışma koşullarının belirlenmesi, enerjinin verimli kullanılması açısından büyük bir önem taşımaktadır. Bunun yanı sıra, ekonomik ve çevresel etkilerinin değerlendirilmesi de önemli bir rol oynamaktadır. Bu tezde, 4-zamanlı, hava soğutmalı, 4-silindirli ve doğal emişli bir piston-prop uçak motoruna, iniş kalkış fazı (LTO) ve 1 saatlik düz uçuş için ekserjoekonomik ve ekserjoçevresel analiz yöntemleri uygulanmıştır. Ayrıca belirlenen kriterdeki optimum düz uçuş şartları için ekserjoekonomik çevresel optimizasyon gerçekleştirilmiştir.

Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED), planlama aşamasındaki faaliyetlerin gerçekleştirilebilmesi için, çevreye yapabileceği tüm etkilerin bilimsel ve teknik yöntemlerle tespit edilerek olumsuz etkilerin önlenmesi ya da çevreye zarar vermeyecek şekilde en aza indirilmesini ve olumlu etkilerin arttırılmasını amaçlamakta olup, çevre hukukunun ilkelerine hizmet eden önemli bir araçtır.20. yüzyılın sonlarında hem dünyada hem de başlangıçta ekonomik birliği sağlamak için kurulmuş olan AB'de çevre konusu önem kazanmaya başlamış ve ABD örneğini takiben ÇED'e ilişkin yasal düzenlemeler yapılmıştır.Avrupa Birliği, şeffaf ve halkın etkin katılımının olduğu bir süreç gerçekleştirmeyi amaçlamakta ve ÇED Direktifleri aracılığı ile Üye Devletler'de bu konuda birlik sağlamaya çalışmaktadır. AB'nin ÇED'e ilişkin ilk Direktifi 1985 tarihinde kabul edilmiş, daha sonra iki kere bu Direktif'te önemli değişiklikler gerçekleştirilmiştir. Belirtilen Direktifler, ÇED ile sağlanmak istenen korumayı artırmayı amaçlamış olup, halkın bu süreçte daha etkin olmasının sağlanması da AB tarafından en çok önem verilen konulardan olmuştur.AB'nin ÇED'e ilişkin yaklaşımının Türk hukukundaki yansımaları ise 1990'lardan itibaren çıkartılan ÇED Yönetmelikleri ile olmuştur. Hâlihazırda yürürlükte bulunan 2008 tarihli Yönetmelik, ÇED sürecini kapsamlı bir şekilde ve genel olarak AB Direktifi ile uyumlu olarak düzenlemektedir. Ülkemizde yürürlüğe giren ÇED Yönetmeliklerine ve bu yönetmelik çerçevesinde alınan kararlara karşı açılan davalar ise konuya ilişkin içtihadın oluşmasını ve çevresel korumanın güçlenmesini sağlamıştır.Bu çalışma ile ÇED'in ortaya çıkışı, gelişimi ve Türkiye'nin AB'ye uyum sürecinde çevre mevzuatı içinde yer alan ÇED'e yönelik çalışmaları incelenmiştir. The Environmental Impact Assessment (ElA) aims to prevent the negative effects of activities in planning phases while assessing the environmental effects under the frame of scientific and technical methods and to minimize the environmental effects so as not to damage the environment and to enhance the positive effects. It is an important instrument which serves the principles of environmental law.Starting in the late 20th century, the subject of the environment has begun to gain importance both in the world and in the EU -which was estabiıshed to accomplish economic unity in first place- and foliows the USA model, legal arrangements concerning ElA were made. The first Directive concerning ElA was adopted in 1985 and is amended twice. These Directives, aim at the environmental protection and the public to be more participant in the ElA procedure.The reflection of these arrangements inTurkish lavvtook place through the reguiations since 1990's. The regulation dated 2008 is in force at present. This regulation includes arrangements concerning the ElA procedure and is compatible with the ElA Directive in general. The cases against the ElA Reguiations and the decisions taken during the procedure strengthened the environmental protection and builded up the caselavv.The EU aims to implement a transparent process in which public participation is effective and so tries to achieve unity in member states through ElA Directives.With this study, the emergence and development of the ElA, and the changes that or which have been done on the ElA at the stage of Turkey's EU harmonisation process are investigated. 188

İnsanın doğaya olumsuz müdahalesi olarak kısaca tanımladığımız çevre sorunları, insanlık tarihiyle yaşıt olmasına karşın, önemi son yüzyılda tartışılmaya ve anlaşılmaya başlamış bir kavramdır.Mevcut geleneksel muhasebe sisteminin çevre sorunlarına bakış açısının yetersiz kalması ?çevre muhasebesi? kavramının doğmasına neden olmuştur.Çevre muhasebesi sistemi çevresel sorunları anlamak ve anladıktan sonra yorumlayabilmek için, çevresel bilgi, maliyet ve giderlerin kayıt altına alınması ve raporlanması olmak üzere iki aşamalı bir süreç izlemektedir. İlk aşama olan çevreye ait bilgi, maliyet ve giderlerin kayıt altına alınması mevcut tek düzen hesap planı çerçevesinde gerçekleşmektedir. Fakat mevcut tek düzen hesap planında çevresel bilgilere ilişkin ayrı bir hesap grubu yoktur. Bu yüzden çevreyle ilgili bilgiler ya boş hesap kalemleri vasıtasıyla ya da mevcut hesap kalemlerine alt hesaplar açılarak kayıt altına alınmaktadır.Raporlama aşamasında muhasebe sisteminden gelen niceliksel bilgilerin yorumlanmasında herhangi bir problem yoktur. Niteliksel bilgilerin rapor kapsamına alınmasında ise iki yaklaşım söz konusudur. Bu yaklaşımlardan birisi yıllık raporların genişletilerek çevreye ait niteliksel bilgilerin rapor kapsamına alınmasıdır. İkincisi ise yıllık raporlardan ayrı, bağımsız bir çevre raporunun hazırlanmasıdır.?İşletme-Çevre İlişkilerinin Muhasebe Açısından Raporlanması? başlığını taşıyan bu çalışmamızda yukarıda açıklamaya çalıştığımız gelişmeleri değerlendirmek amacıyla işletmelere anket çalışması uygulanmış, çevreye duyarlılığın arttığı, fakat bu duyarlılığın muhasebeye yansımadığı ve çevresel raporlama konusunda henüz mesafe kat edilmediği sonucuna varılmıştır.Anahtar Kelimeler: Çevre, Çevre Sorunları, Çevre Muhasebesi, Çevresel Gider, Çevresel Maliyet, Çevresel Raporlama. Environmental problems, briefly defined as interference to nature by human beings, has become prominent and has been discussed recently in the last century although this issue dates back to old times as the history of humanity.Environmental accounting system follows a two-stage process. The first stage is making a record of environmental information, costs and expenditures in order to understand and comment on environmental issues, whereas the second stage is preparing report of these records. The former step is carried out within the frame of existing uniform chart of accounts. However, in the present uniform chart of accounts there is not a group of account related to environmental information.At the stage of reporting there is no problem about interpretation of quantitative data obtained from accounting system. About incorporating qualitative information into report extent, on the other hand, two approaches exist. The first approach is including the qualitative information pertaining to environment in the scope of the report by extending the annual report content. The second approach is preparing an independent environmental report apart from annual reports.In this study, having the title of `Reporting Relations Between Management and Environment from the Point of Accounting`, a questionnaire study is conducted for the companies that has obtained the certification of TS-EN ISO 14001 in order to assess the aforementioned and explained developments.Keywords: Environment, Environmental Issues, Environmental Accounting, Environmental Expenditure, Environmental Cost, Environmental Reporting. 193