Search

Muhyiddin İbn Arabî, ibadetlere genel olarak külli bir bakış açısıyla bakar. İbadetleri ele alırkenzahir-batın, şekil-hakikat ilişkisi kurar. Bu şekilde ibadetlerden külli bir marifet çıkartır. İbadetleri Allahİnsan ilişkisi bağlamında ele alır. En önemli eserlerinden olan Fütuhat-ı Mekkiyye'sinde, ibadetleri tümboyutlarıyla ele almıştır. Bu sebeple eğer ibadetlerin derûnîboyutunu ele almak isteyen bir araştırmacı içinFütuhat-ı Mekkiyye en çok incelenmeye değer eserlerden biridir.Abdest temizlik demektir. Ancak sadece bir organ temizliği değil, mutlak Hakikati, idrak vevarlığın derinliğini müşahede edebilmek için, gerekli ruhsal ve zihinsel hazırlığın vesilesidir. Abdestmanevi anlamda tövbedir. Genelde bütün ibadetlere hazırlık, bu çalışmada da namaza hazırlık olmasıbakımından ele alınmıştır.Namaz, İslam dininde en temel ibadettir. İbadet denilince akla ilk gelendir. İnsanın Allah'la olanilişkisini düzenler, güçlendirir ve insanı diri tutar. İnsanın Allah'la olan bağının canlı olmasını sağlayan, heran Allah'ın huzurunda olunduğu şuuru veren ilahi emirdir. İbadetlerden gaye Allah'ı tanımak suretiyleinsanın Allah'la olan ilişkisini kuvvetlendirmek ise bu hususta en güçlü ibadet namazdır. İnsan namazlayeryüzüne niçin geldiğini, Allah ile bağını, bütün varlıklar içerisindeki yerini öğrenir.Bu çalışmada Allah'ın abdest ve namaz ibadetini emretmekle murâd ettiği en kapsamlı gaye vehikmetin anlaşılması amaçlanmıştır. Kaynak olarak Şeyh-i Ekber olması sebebiyle, İbn Arabî'nin Fütuhat-ıMekkiyye isimli eseri seçilmiştir. İnsanın dünyaya gelmesindeki amaç Allah'ı bilmek, tanımaksa bununyolu da ibadetlerden geçiyorsa, namaz ibadeti bu konuda en çok incelenmesi gereken ibadettir. Namazınıdiriltebilen bireyler kendini diriltmiş olur. Kendini diriltmiş bireyler de diri bir toplumu oluşturur. Budüzlemde İbn Arabî'nin çağlar öncesinden ışık tutmaya çalıştığı şekilde namaz insanın yeryüzünde halifeolarak yaratılmış olmasının idrakini sağlayan asıl ibadettir. Günümüzde ibadet hayatıyla ilgili metafizikboyuta dikkat çekmek bu çalışmanın amacıdır.Anahtar Kelimeler: Fıkıh, İbn Arabî; Fütuhatı Mekkiyye; İbadetler; Temizlik; Namaz, Hikmet; Hikmet-iTeşrii; Sır; Bâtıni yorum Muhyiddin İbn Arabî generally sees the worship as a total aspect. He builds a relationship betweenvisible and unvisible, figure and thereality while studying on worship. In this way, he gets the mostextensive knowledge on worship. He deals with the worship between God and human relation ship. He isconcerned with the worship with all aspect in Fütuhat-ı Mekkiyye that is one of the most important Works.So, Fütuhat-ı Mekkiyye is the most voluable Work that must be investigated, if any researchers want stole amany things about the worship.Ritual cleansing means cleanness. But it is not just the cleanness of any parts of our body. It isnecessary spiritual an mentally preparation to feel the deepness of absolute truth and existence. Ritualcleansing is an in word repentance. Generally, it is the preparation for all worship. On this study, it is dealtwith the aspect of preparation of Namaz.Namaz is the most basic devotion in İslam. When someone says worship, it is the first thing thatcomes too ur mind. It regulates, strengthens and keeps alive the God and human relatıons. It providesliveliness between God and Humans.It is a divine command that gives you a feeling of you are with Go deach time. The purpose ofworship is strenghten the relationship with the God, If you want to feel many things about Allah. Worshipis the most powerfull devotion. Human learns the thing with worship such as why he/she connect world?What is therelation with Allah? , what is our place among human beings?Our aim in this study that is the understanding of the most extensive purpose and wisdom thatintend to command ritual cleansing and worship. As a source, since it is Şeyh-i Ekber, it is choosen thework of Fütuhat-ı Mekkiyye of İbn Arabî. If the purpose of coming to the world is knowing andrecognizing the God, the best way is passing through the worship. So, worship must be analyzed deeply. Ifyou keep alive your Aq worship, you can keep alive yourself. People who can keep themselves alive, cancreate durable communities. İbn Arabî has tried to lead people with namaz since ages. Human thatrepresents the earth, needs namaz all the time. The basic target of this work is the metaphysics dimensionof worship.Key words: İslamic Law; İbn Arabî; Fütuhât-ı Mekkiyye; Worships; Clearness; Namaz; Wisdom;Hikmet-i Teşri'; Secret; Hidden side 189

GİRİŞ VE AMAÇ: Hastane kaynaklı enfeksiyonlar dünya üzerinde önemli bir morbidite ve mortalite nedeni olarak karşımıza çıkmaktadır. Hastane enfeksiyonlarının önlenmesinde önemli basamaklardan biri çevresel temizliğin sağlanarak kontaminasyon riskinin azaltılmasıdır. Temizlik alanında yapılan müdahaleler hastanelerde temizliğin iyileştirilmesine katkı sağlamaktadır. Bu nedenle çalışmada, temizlik personelleri ve birim sorumlu hemşirelerine verilen eğitimin yüzey temizliğine etkisinin değerlendirilmesi amaçlandı.GEREÇ VE YÖNTEM: Deneysel özellikte planlanan çalışma, Ekim 2018-Mart 2019 tarihleri arasında etik kurul izni alındıktan sonra, bir devlet hastanesinde çalışan 35 temizlik personeli, 9 birim sorumlusu hemşire ile yapıldı. Orta ve çok riskli alanların dahil edildiği çalışmada 200 adet yüzey belirlendi.Araştırmada veriler, yüzeyin temizlenip temizlenmediğini tespit etmek amacıyla patenti alınan, ultraviyole ışıkta floresan özellik gösteren bitkisel boya ve floresan ışık kullanılarak toplandı.Verilerin değerlendirilmesi bilgisayar ortamında frekans dağılımı,ki-kare testi ve Cohran's Q testi kullanılarak yapıldı.BULGULAR: Toplamda 200 yüzey değerlendirildiğinde; eğitim öncesi habersiz yapılan incelemede temiz alanların oranının %46,5olduğu, eğitim sonrası yapılan değerlendirmede ise bu oranın %71,5'e yükseldiği belirlendi. Birinci ve ikinci değerlendirme sonuçları ve değerlendirilecek alanlara ilişkin geri bildirim verilerek yapılan inceleme sonucunda ise temiz alanların oranının %94,5 olduğu saptandı.SONUÇ: Temizlik personeli ve birim sorumlu hemşirelere verilen eğitimin hastanelerde yüzey temizlik oranını arttırdığı belirlendi.Anahtar Sözcükler: Hastane temizliği, Hastane kaynaklı enfeksiyonlar,Hemşire, Eğitim, Yüzey INTRODUCTION AND OBJECTIVE: Health care-associated infections (HAI) remain a major cause of patient morbidity and mortality around the world. One of the important phases to inhibit HAI is to reduce the contamination risk by supplying the enviromental cleaning. The interventions in the field of cleaning contribute to improving cleaning in the hospitals. For this reason, in this study, it is aimed to evaluate the effect of education forenvironmental services personnel and for responsible unit nurses on surface cleaning. MATERIAL AND METHOD: Experimentally planned study-getting the permission for ethical committee between the dates October, 2018- March, 2019- is applied with 35environmental services personnel and nine responsible unit nurses working at state hospital. 200 surfaces are identified in the study in which moderate and high risky areas are included. In te study, the data is collected by using herbal dye of which patent is obtained and shows fluorescent caharacteristics under ultraviolet light and also by using fluorescent light in order to identify whether the surface is clean or not. Evaluation of data is done by using frequency distribution in computer environment, chi square test and Cohran's Q test.FINDINGS: Assesing 200 surface in total, in examination which is done uninformed before education, it is seen that the rate of clean area is %46,5, and when the examination is done after the education, the rate increases to %71,5 . As a resut of evaluation, which contains first and second assesment results and also feed back related with areas supposed to be cleaned in the future, ıt ıs detected that the rate of clean field is %94,5.CONCLUSION: It is identified that the education given to environmental services personnel and responsible unıt nurses increases the rate of surface cleaning in the hospitals.Key Words: Hospital Cleaning, Healthcare-associated infection,Nurse, Education, Surface 98

Bu çalışmadaki temel amaç, Türkiye'de kadın temsilinin TV reklamlarında nasıl yansıdığını ve zaman içerisinde nasıl değiştiğini araştırmak ve incelemektir. Değişiklikleri ve bu belirli süreci değerlendirmek ve belirlemek için, gözlemlenecek alan olarak hijyenik ped sektörü seçilmiştir. Ayrıca, Orkid ve Molped markaları ve bunların dokuz özel reklam ve kampanyası bu çalışmanın örneklemi olarak seçilmiştir; Molped markasından `Delikanlı Kızlar Molped Kullanırlar`, `Molped'iniz Var mı?`, `Kendi İnceliğini Kendin Belirle` ve `Dünya Tek Biz İkimiz` TV reklamları; Orkid markası `Orkid'den Eminim`, `Çocuk da Yaparım Kariyer de`, `Voleybolcu Kız` ve `Kız Gibi Yaptım` reklamları içerik analizi yöntemiyle incelenmiştir.Ek olarak, bu çalışma üç farklı bölümden oluşmaktadır; ilk bölüm medya ve sosyal cinsiyet ile cinsiyet rolleri arasındaki ilişkiyi içerir. Bu bölümde, medyanın ve toplumsal cinsiyet rollerinin birbirlerini etkileme şekilleri ve aralarındaki etkileşim noktaları ele alınmaktadır.Çalışmanın ikinci bölümünde, son 10 yılda hem Türkiye'de hem de dünyada reklamlara ilişkin kadın temsil formları ve örnekleri açıklanmaktadır. İncelemenin üçüncü ve son bölümünde analizden elde edilen sonuçlar değerlendirilmiştir.İncelemenin sonuçları, iki markanın, kadınları genel olarak; geleneksel toplumsal cinsiyet roller bakış açısı üzerinden yansıttığı göstermiştir. 2010'dan günümüze kadarki olan süreçte, iki marka, tv reklamı çalışmalarında kadını alışılmış cinsiyet rol ve konumundan çıkarmış ve kadını kendini seven, kendine güvenen ve bağımsız bir şekilde yansıtmıştır. Anahtar Sözcükler: Hijyenik ped, reklam filmi, kadın, geleneksel toplumsal cinsiyet. In this study, it is purposed to investigate how women's representation has changed on TV commercials over the years in Turkey. In order to evaluate and determine the changes and this particular process, sanitary pad sector was selected as the field to observe. Furthermore, Orkid and Molped brands and their nine specific commercials and campaigns were chosen as the sample of this study; which are, from Molped brand, `Delikanlı Kızlar Molped Kullanırlar`, `Molped'iniz Var mı?`, `Kendi İnceliğini Kendin Belirle`, and `Dünya Tek Biz İkimiz` TV commercials; and for Orkid brand `Orkid'den Eminim`, `Çocuk da Yaparım Kariyer de`, `Voleybolcu Kız` and `Kız Gibi Yaptım` commercials were examined through using content analysis method. Additionally, this study consists of three different parts; the first section includes the relationship between media and social gender and gender roles. In this section, the ways media and gender roles effected each other and has an interrelated relationship between them is the main point to introduce. The second part of the study explains woman representation forms and examples on commercials both in Turkey and the World in the last decade. In the third and last piece of the examination, the outcomes that are acquired from the analysis were assessed. The consequences of the examination demonstrated that the two brands demonstrated the lady through the customary impression of sexual orientation in the substance of the ads. In the process from the years 2010 to the present, the two brands have bit by bit begun to expel ladies from this customary recognition in their business film works, and in the last promoting efforts, they have totally mirrored the lady to the group of onlookers outside the conventional point of view.Keywords: Sanitary pad, commercial film, female, traditional societal gender. 71

Restoranlar, geçmişten günümüze insan ihtiyaçları ve yoğun rekabet koşullarına ayak uydurabilmek için gelişip değişmektedir. Yiyecek içecek sektöründeki bu değişim ve farklılaşma sürekli bir biçimde kendini göstermekte olsa da; müşteri memnuniyeti sağlama ve sağlık koşullarına uygunluk son yüz yılda restoran işletmeleri de dâhil olmak üzere yiyecek içecek sektöründe önemini kat be kat hissettirmektedir. Restoranlar müşteri memnuniyeti sağlayarak piyasada avantajlı bir konuma geçmek istemektedirler. Müşteri memnuniyetini sağlamadaki önemli noktalardan biri de temiz bir yiyecek içecek hizmeti sunmaktan geçmektedir. Bu bağlamda yapılan çalışmanın amacı, müşterilerin restoran temizlik algılamalarını saptamak ve restoran temizlik algılarının tatmin düzeyleri üzerindeki etkisini incelemektedir. Araştırmada kolayda örneklem yöntemi kullanılarak, Mersin şehir merkezinde yaşayan ve araştırmaya katılmayı kabul eden 427 kişi örnekleme dâhil edilmiştir. Veriler 30 Mart-15 Nisan 2019 tarihleri arasında araştırmacı tarafından bırak topla ve yüz yüze görüşme yöntemleriyle toplanmıştır. Anket çalışmasının ardından çoklu sapan ve çoklu normal dağılıma uygunluk analizleri gerçekleştirilmiştir. Analizler sonucunda çoklu sapan değerlere sahip 28 gözlem verilerden çıkarılmıştır. Böylelikle 399 kişi ile analizlere başlanmıştır. Araştırma kapsamında betimleyici analizlerin yanı sıra açıklayıcı faktör analizi, fark testleri ve regresyon testi gerçekleştirilmiştir. Açıklayıcı faktör analizi sonucunda restoran temizliğinin sırasıyla; `restoranın içi`, `tuvalet`, `yemek`, `restoranın dışı`, `garsonun davranışları` ve `garsonun görünümü` olmak üzere altı boyutta algılandığı tespit edilmiştir. Diğer yandan, katılımcıların restoran temizliği algılamalarında cinsiyet, yaş, medeni durum, gelir, meslek, restorana gitme sıklığı, restoranda ödenen ortalama miktar, restorana birlikte gidilen kişiler, gidilen restoran türü, daha önce aşçı veya garson olarak çalışıp/çalışmama durumu açısından anlamlı farklılıklar tespit edilmiştir. Bununla birlikte, algılanan restoran temizliği ile müşteri tatmini arasında orta düzeyde (0,528) pozitif yönlü ve anlamlı bir ilişki saptanmıştır. Ayrıca yapılan regresyon analizi sonucunda algılanan restoran temizliğinin, müşteri tatmininin %27,8'ini açıkladığı görülmüştür. Elde edilen bulgular, restoran işletmecilerine ve araştırmacılara yönelik öneriler geliştirilmesini sağlamıştır. Restaurants have evolved from past to present to adapt to human needs and intense competition. Even though this change and differentiation in the food and beverage sector is constantly evident; ensuring customer satisfaction and compliance with health conditions have been overwhelmingly felt in the food and beverage sector, including restaurant establishments over the last hundred years. Restaurants provide customer satisfaction and want to be advantageous in the market. One of the important points in providing customer satisfaction is to provide a clean food and beverage service. In this context, the aim of this study is to determine the perception of restaurant cleaning perceptions and the effect of restaurant cleaning perception on satisfaction levels. 427 people living in Mersin city center and accepting to participate in the research were included in the sample by using the sampling method. The data were collected by the researcher between 30 March-15 April 2019 and collected by face-to-face interview methods. After the survey, multiple slings and multiple normal distribution conformity analyzes were performed. As a result of the analyzes, 28 observations with multiple slings were excluded from the data. In this way, 399 people were analyzed. In the scope of the research, descriptive factor analysis, difference tests and regression test were conducted. As a result of the explanatory factor analysis, the cleaning of the restaurant, respectively; `the interior of the restaurant`, `toilet`, `food`, `outside the restaurant`, `the waiter's behavior` and `waiter's appearance` was detected in six dimensions. On the other hand, significant differences were found in terms of gender, age, marital status, income, occupation, frequency of going to restaurant, average amount paid in restaurant, number of people going to restaurant, type of restaurant going, working / not working as cook or waiter before. However, a moderate (0.528) positive and significant relationship was found between perceived restaurant cleanliness and customer satisfaction. In addition, the perceived restaurant cleaning as a result of the regression analysis revealed 27.8% of customer satisfaction. The findings have led to the development of recommendations for restaurant operators and researchers. 99

Amaç: Bu araştırma, ameliyat sonrası cerrahi alan enfeksiyonlarını önlemek içinhemşirelerin ameliyat öncesi bölge temizliğinde kullanılan yöntemlerle ilgili bilgidüzeylerini belirlemek amacıyla tanımlayıcı, kesitsel tipte gerçekleştirildi.Gereç ve Yöntem: Araştırma verileri, 03.04.2019- 03.05.2019 tarihleri arasında vakıfünitesine bağlı özel hastanelerde Ameliyathane, Yoğun Bakım, Cerrahi Servisler,Dahili Servisler bölümlerinde çalışan 87 hemşire ile görüşülerek elde edilmiştir.Kurum izni ve etik kurul onayı alındıktan sonra araştırmacı tarafından hazırlanananket formu ile veriler toplanıp istatistiksel olarak analiz yapılarak değerlendirildi.Bulgular: Hemşirelerin %80'i kadın, %19.5'i erkek ve yaşlarının ortalamasının 26,45+ 5,988 olduğu tespit edildi. Hemşirelerin % 33,3 'ünün evli, %66,7'sinin ise bekarolduğu belirlendi. Hemşirelerin eğitim düzeyine göre dağılımları incelendiğinde%18,4'ünün sağlık meslek lisesi mezunu olduğu, %14,9'unun ön lisans, %60,9'ununlisans, %5,7'sinin ise yüksek lisans seviyesinde eğitimi olduğu saptandı.Hemşirelerin ameliyat öncesi bölge temizliğiyle ile ilgili bilgi düzeylerinin sosyodemografik özelliklerine, mesleki özelliklerine, bölge hazırlığı ile ilgili özelliklerinegöre istatiksel olarak anlamlı bulunmadı.Sonuç: Ameliyat öncesi bölge temizliğiyle alakalı hemşirelerin daha çok bilgi sahibiolmasına adına seminerler, eğitimler ve üniversitelerde bölge temizliğine yönelikeğitimlerin planlanması önerilebilir. Objective: This descriptive, cross-sectional study was conducted to determine thelevel of knowledge of nurses about the methods used in surgical site cleaning beforethe operation in order to prevent postoperative surgical site infections.Material and Method: The study data were obtained between May 6th, 2019 andMay 17th, 2019 with interviews made with 87 nurses working in the OperatingRoom, Intensive Care, Surgical Services and Internal Services departments of privatehospitals affiliated to a foundation university. After obtaining institutionalpermission and ethics committee approval, data were collected by a questionnaireprepared by the researcher and analyzed statistically.Results: Of the nurses, 80% was female, 19.5% was male and the mean age was26.45± 5.988. Of the nurses, 33.3% was married and 66.7% was single. When weexamine the distribution according to the educational level of the nurses, 18.4% wasvocational school of health, 14.9% had an associate degree, 60.9% had a bachelor'sdegree, and 5.7% was postgraduate. The levels of knowledge of nurses regarding thepreoperative surgical site cleaning were not found to be statistically significant interms of their socio-demographic characteristics, occupational characteristics, andsite preparation characteristics.Conclusion: In order to have more knowledgeable nurses regarding preoperative sitecleaning, it is recommended to plan seminars, trainings and courses in universitiesfor surgical site cleaning 80

İbadetler fıkhın en önemli konularındandır ve onlardan öyleleri vardır ki, ancak temizlik ile geçerli olurlar. Temizlik konusunun en detaylı anlatılan hükümleri kadınlara mahsus meseleleridir. Bunun sebeplerinden biri hamilelik ve doğum görevinin kadına verilmiş olmasıdır ki, bu durum onun yapısında ceninin yerleştiği ve kanından beslendiği rahim gibi bazı özelliklere sahip olmasını gerektirmiştir.Anne olabilecek hayat sürecinde rahim sahibi olmasının tabii bir sonucu olarak bazı günlerde kadının tenasül organından gelen bir kan görülür; diğer günlerde görülmez. Görülen kan üç çeşittir. Birincisi periyodik olarak görülen kandır ki, o hayızdır. İkincisi doğumdan sonra görülen kandır ki, o nifastır. Bu iki kan çeşidi kadın için normal sayılır. Üçüncüsü ise, bir hastalık olarak kabul edilir ki, o da istihâzedir. Kadının kan görmediği durumlar temizlik sayılır. Bu da sahih temizlik veya fasit temizlik olmak üzere ikiye ayrılır. Yukarda zikredilen durumlar ve kadının gördüğü her bir kan çeşidi için özel fıkhi hükümler vardır. Bu hükümler fakihler tarafından detaylı bir şekilde açıklanmıştır. Birgivî'nin `Zuhru'l-muteehhilîn` adlı risâlesi ve bu risâle üzerine Muhammed ed-Debbâğ es-Sîvâsî tarafından yapılan Zâdu'l-mutezevvicîn fî Zuhri'l-muteehhilîn adlı şerh çalışması da anılan hükümleri inceleyen önemli eserlerden biridir. One of the most important topics the science of jurisprudence examines is the provisions of worships. There are acts of worships that are not valid unless the purity is achieved. Women's purity provisions are the ones most detailed in the field of purity provisions. This is one of because the woman to bear the responsibility of pregnancy and childbirth. This necessitated some physical characteristics, such as the existence of the uterus, the place where the fetus settles. Moreover, the fetus gets fed primarily from the mother's blood.Women at the childbearing age either see blood or not.The blood which the woman sees has three types: the first is periodic, which is menstruation, and the second is after birth, which is puerperium. Both of these are normal conditions for women while the third kind is a pathological one, which is metrorrhagia.The case of not seeing blood is called purity, which also falls into two types: positive purity, and negative one.In this respect, each type of blood discharge the woman sees has specific jurisprudence provisions which jurists explained exhaustively. One of the most important books that tackled these provisions is Al-Bergawi' thesis `Zuhriʾl-Mute'ehhilîn`, which was explained by Al-Siwasi in his book `Zad Al-mutazawwejeen fi Zuhriʾl-Mute'ehhilîn''. 176

Bu çalışmada, kadın temsilinin dönüşümü konusu hijyenik ped TV reklamları üzerinden incelenmiştir. `Orkid` ve `Molped` markaları çalışmada hijyenik ped sektörü temsilcileri olarak ele alınmış ve bu markaların televizyonda yayınlanmış on adet reklam filmi incelenecektir. `Molped` markası özelinde `Molped'iniz var mı?` `Delikanlı Kızlar Molped Kullanırlar`, `Molped'iniz Var mı? - Merve Oflaz/Ada Filmi`, `Kendi İnceliğini Kendin Belirle`, `Hep Daha İyiye` ve `Dünya Tek Biz İkimiz` reklam filmleri; `Orkid` markasından ise `Orkid'den Eminim`, `Çocuk da Yaparım Kariyer de`, `Voleybolcu Kız` ve `Kız Gibi Yaptım` reklam filmleri yorumlayıcı metin analizi yöntemi kullanılarak incelenecektir. Üç bölümden oluşan çalışmada; birinci bölümde toplumsal cinsiyet ve medya ilişkisi ele alınarak medyada toplumsal cinsiyet rollerinin nasıl yansıtıldığı incelenmiştir. Bu bölümde, Türkiye'de ve dünyada kadın temsilinin TV reklamlarındaki dönüşümü, Türkiye'de hijyenik ped reklamlarında kadın temsilinin geçirdiği evreler ve Türkiye'deki hijyenik ped sektörü kadın tüketici kitlesi analiz edilmiştir. Çalışmanın ikinci bölümünde, seçilen reklamlar yorumlayıcı metin analizi yöntemi kullanılarak incelenmiş, toplumsal cinsiyet kavramının bu reklamlara nasıl yansıtıldığı irdelenecek ve bu kavram ışığında kadın temsilinde hangi rollerin değişim gösterdiği analiz edilmiştir. Çalışmanın üçüncü ve son bölümünde, yapılan analiz sonucu elde edilen bulgular değerlendirilmiştir.Çalışmanın sonuçları, her iki markanın da reklam filmi çalışmalarının içeriklerinde kadını yoğunlukla geleneksel toplumsal cinsiyet algısı üzerinden gösterdiği görülmüştür. 2010'lu yıllardan günümüze kadarki sürece bakıldığında ise her iki marka da, reklam filmi çalışmalarında yavaş yavaş kadını bu geleneksel algıdan uzaklaştırmaya başlamış, son reklam filmi kampanyalarında, kadını tamamen geleneksel bakış açısı dışında izleyiciye yansıtmışlardır.Anahtar Sözcükler: Hijyenik ped, reklam filmi, kadın, geleneksel toplumsal cinsiyet. In this study, the hygienic pads on the transformation of female representation were examined through TV commercials. There were nine TV commercials chosen from Orkid and Molped brands, considered as representatives of hygienic pad sector players in Turkey. From Molped brand, `Delikanlı Kızlar Molped Kullanırlar`, `Molped'iniz Var mı?`, `Kendi İnceliğini Kendin Belirle`, `Hep Daha İyiye` ve `Dünya Tek Biz İkimiz` TV commercials; and from Orkid brand `Orkid'den Eminim`, `Çocuk da Yaparım Kariyer de`, `Voleybolcu Kız` and `Kız Gibi Yaptım` commercials were examined through using content analysis method. In a three-part study; in the first chapter, the relationship between gender and media is examined and how gender roles are reflected in the media. In this section, transformation and representation of women in the world of TV commercials in Turkey, sanitary napkins sector of its phases and the representation of women in Turkey in Turkey female sanitary napkin ads consumers were analyzed.In the second part of the study, selected advertisements are examined by using interpretative analysis method and how the concept of gender is reflected in these advertisements will be examined. In the third and last part of the study, the results obtained from the analysis were evaluated.The results of the study showed that both brands showed the woman through the traditional perception of gender in the contents of the commercials. In the process from the years 2010 to the present, both brands have gradually started to remove women from this traditional perception in their commercial film works, and in the last advertising campaigns, they have completely reflected the woman to the audience outside the traditional perspective.Keywords: Sanitary pad, commercial film, female, traditional societal gender 77

Türk dili, yaklaşık bin beş yüz yıllık bir yazı dili tarihine sahip köklü bir dildir. Türk dilinin zaman içerisinde elde ettiği zengin dil birikimi, söz varlığında görülmektedir. Türk dili gerek dil bilgisi gerekse kültürel olarak değişik zaman dilimlerinde çeşitli konularda işlenmiş ve söz varlığı da çeşitli konu alanlarında bütünüyle veya kısmen tespit edilmiştir. Biz de bu çalışmamız ile Türkçenin söz varlığında temizlik kavram alanını ele almaya çalıştık.Tez çalışmamız temelde üç aşamadan oluşmaktadır. Birinci aşamada, Türk dilinin söz varlığını oluşturan tarihî metin ve dönem sözlüklerinden hareketle temizlik kavram alanına giren sözcükleri tespit etmeyi amaçladık. Tarama yöntemi ile metin ve ağırlıklı olarak sözlüklerden elde ettiğimiz, konu alanımıza giren sözcükleri çeşitli alt başlıklar halinde tasnif ettik. İkinci aşamada, belirlediğimiz lehçelere dair sözlükleri de tarihî dönemlerdeki çalışma metodumuzla ele alıp belirlediğimiz konu başlıklarına göre tasnif ettik. Üçüncü ve son aşamada ise tarihî dönemlerden elde edilen verileri kronolojik sıralama ile sözcüğü, ilk görüldüğü Türk dili döneminden itibaren gelişim seyri içinde verip sözcüğün kökenine dair bilgi vererek günümüze kadar getirdik. Ardından sözcüğün günümüz Türk lehçelerindeki karşılıklarını sıraladık. Bu yöntemi ve aşamaları konumuzla ilgili Türkçe söz varlığında tespit edebildiğimiz sözcüklere uyguladık.Türk dilinde temizlik kavram alanına giren sözcüklerin tespitiyle Türk kültürünün önemli bir parçası olan temizlik konusundaki tezimizin hem dil hem de kültür bağlamında Türklük bilimine hizmet etmesini umut ediyoruz. The Turkish language is a well-established language with a history ofapproximately 1,500 years of written language. The rich language accumulation thatthe Turkish language acquired over time is seen in the vocabulary. Turkish has beenstudied in both grammatically and culturally in different time periods and varioustopics. Vocabulary has been determined in whole or in part in various subject areas.We tried to address cleaning concept area in the Turkish vocabulary with this study.Our thesis study basically consists of three steps. In the first step, we aimed toidentify the words that belong to the concept of cleanliness from the historical textsand the historical period dictionaries which constitute the existence of the Turkishlanguage. By using the scanning method, we have classified the words that areconnected with our topic which we have obtained from texts and predominantly fromdictionaries, into various subtiles. In the second stage, we classified the dictionariesof the dialects that we identified from the contemporary Turkish dialects according tothe topics we dealt with in our working method in the historical periods. In the thirdand last stage, we have brought up the chronological order of the data obtained fromthe historical periods and reveal the course of development of the word from the firstTurkish language period that it was first seen, giving information about the origin ofthe word and bringing it up to day. Then we arranged the words in the Turkishdialects of today. We applied this method and the steps to all the relevant words thatwe could defined in the vocabulary of Turkish related with our topic.We hope that our research on cleanling concept area, an important part ofTurkish culture, will serve Turkish science in both language and culture context byidentifying the words that belong to the cleaning concept area in the Turkishlanguage. 307

Genel olarak İslâm bütün çeşitleriyle temizliğe büyük bir önem vermiştir. Temizlik, İslâm'ın en önemli farzlarından biri olan namazın sahih/muteber olması için de aranan öncelikli şartlardandır. Onlardan birisi de maddî pisliklerden temizlenmek anlamında necâsetten tahârettir. İdrar, dışkı ve kan gibi bazı maddeler fıkhen necis sayılmıştır. Anılan maddelerin katı ya da sıvı oluşuna göre -ağırlık veya kapladıkları alan bakımından- belli bir miktarı, namazın sıhhatine ya kısmen engel görülmüş ve namaz kerahetle de olsa sahih sayılmış ya da tamamen engel görülerek namazın fasit/bâtıl oluşuna hükmedilmiştir.Anahtar Kelimeler: Fıkıh, İslâm Hukuku, Namaz, Necâset, Sıhhat, Tahâre In general, Islam has given great importance to cleanliness with all its varieties. Cleanliness is also a prior condition for prayer, which is one of the most important fards of Islam, to be valid/acceptable. One of them is 'necâsetten tahâret' that means to clean up from physical impurities. Some substances such as urine, feces and blood are considered impure in Islamic law (fiqh). According to the solid or liquid state of the substances – in terms of weight or area they cover – it has been judged that a certain amount of them either partially obstruct the validity of the prayer and the prayer is assumed valid though with karahat, or fully obstruct the validity of the prayer and the prayer assumed invalid.Keywords: Fiqh, Islâm Law, Prayer, Impurity, Validity, Cleanliness 98

İşârî tefsirler, şer'i açıdan kabulü ve Kur'ân'ın manasını gerçekten aktarması bakımından tarih boyunca din bilginleri tarafından tartışılagelmiştir. Yine bu tefsir metodu mutasavvıfların keşif ve ilhamına dayalı olması ve nesnel bir şekilde ortaya koyulamaması yönünden eleştirilere maruz kalmıştır. Belirli şartları barındırması durumunda işârî tefsirin kabul edilebileceği görüşü vasat bir görüş olarak karşımıza çıkmaktadır. İşârî tefsirlerde tahareti incelediğimiz bu çalışmada, taharetle ilgili ayetlere ne tür yorumlar getirildiğini ortaya koyduk. Araştırmamızda kullandığımız temel metot tarama metodudur. İslam'ın temizliğe verdiği önemi, işârî tefsirlerin taharete yaptığı vurguda da bulmak mümkündür. İslam'da abdest, gusül, teyemmüm, zekât gibi kavramlar da temizliğin ne kadar değerli olduğunu göstermektedir. İşârî tefsirlerde taharete yapılan işârî yorumları tek tek ele alıp değerlendirdiğimiz bu çalışmada, birbirinden çok farklı ve birbirinden daha zengin manaların verildiğini gösterdik. Yapılan bu açıklamaları tabi tuttuğumuz değerlendirmelerin sonucu, büyük bir kısmının dinin özüne aykırı olmadığı, mananın zahirini görmezden gelmediği ve kabul edilebilir olduğudur. Bununla birlikte bunun aksi niteliğinde bir takım işârî yorumların varlığını da gözler önüne serdik. Anahtar kelimeler: İşârî yorum, tefsir, taharet, temizlik, tasavvuf The connotative interpretations have been discussed by religous scholars throughout history in terms of accepting Shari'a from the very beginning and really conveying the meaning of the Qur'an. Again, this method of interpretation has been criticized for the fact that the Sufis are based on discovery and experimentation and cannot be presented objectively. The view that connotation can be accepted in the case of having certain conditions confronts us as a mediocre view. In this study in which we have examined the Cleanness and Hygiene in connotative interpretations, we have revealed what kind of commentaries is made to the verse. The basic method we have used in our research is the scanning method. It is also possible to find the importance that Islam gives to cleanliness in the emphasis on cleanness in the connotative interpretations. The terms such as ablutions, major ablution, dry ablution and alms show how valuable is the cleanness. In this study in which we have evaluated the connotative commentaries made on purity and cleanness in the connotative interpretations one by one, we have shown that meanings which are very different from each other and richer are given. The conclusion of the assessments we have subjected to these explanations is that the majority is not against the gist of the religion, is not ignoring the evidence of the significancy, and is acceptable. Nevertheless, we have unrolled the existence of several otherwise quality connotative commentaries.Key Words: Connotative commentaries, Interpretation, Purity and hygiene, Cleanness, Sufism 120

Peygamberin sağlık eğitimi, bireyin sağlığını koruma yönünde hayatının her alanında karşılaştığı problemler esnasında kişinin yönlendirilmesi açısından İslam fıkhında önemli bir yer kapsamaktadır. Bu açıdan çalışmada Peygamberin sağlığa ve sağlığın korunmasına dair hadisleri baz alınmıştır.Çalışmama fıkhın temizlik metoduna uygun bir plan dâhilinde başladım. Şöyle ki birinci bölümde sağlık eğitimi kavramının sözlük ve terim manalarına yer verdim. Daha sonra Peygamberin sağlık eğitiminin toplum sağlığını korunmasındaki rolünü ve önemini açıkladım. Ardından sünnette bulunan eğitim modellerine ve toplumun bu yöntemleri algılama şekline ve sünnetin sağlık eğitimindeki hedeflerine yer verdim.Bu bağlamda sünnetlerde ve ayetlerde insanın beden ve çevre temizliğine dair görüşleri inceledim. Konu ile ilgili hadislerin tahricinin yanı sıra muhatabın ve mütekellimin söz konusu rivayetleri anlama yöntemlerine değindim.Ayrıca toplumun sağlık eğitiminde önemli bir yer tutan su, taş, toprak gibi temizlikte kullanılan araçları ve yararlanma yöntemlerini açıkladım. Akabinde bireyin bedensel temizlik eğitimi ile ruh sağlığını korumada veya kazanılmasında sünnete uygun sağlık tedbirlerini izah ettim.Ardından bireyin günlük yaşamında sağlığına zarar vermeyecek beslenme alışkanlığına, kullanacağı besin maddelerine ve Peygamberin besin maddelerinden yararlanma kültürüne yer verdim. Ayrıca Peygamberin hastalıklara karşı çaresizlere ümit aşılayan tedavi önerilerini de açıkladım.Nihayetinde yapılan bu çalışmanın Peygamberin konu hakkındaki hadislerinin derlenmesine ve ilgili ayetlerle desteklenmesine ayrıca okuyucunun yaralanmasına vesile olmasını temenni ederim.Anaktar kelimeler: Sağlık eğitiminde peygamberin metodu, Sünnette sağlık kültürü, Sünnette psikolojik rahatlık Indeed the prophetic health education has taken a great deal of breadth and breadth of Sunnah in Islamic law, where the human face in all areas of life and guide him in various branches of work in terms of teaching how to keep the body outwardly and silently and taught by God unless he knows. I have written in the first chapter the definition of health education among the linguistics and the tents of the people of this art and showed later on the importance of the Sunnah in educating the community in the terms of protecting and caring for it. How to educate from the point of view when the messenger of Allah and how to receive from the presence of companions or others and set goals and objectives of the health education. Then look at the books of the year and brought out the al hadeeth and the verses of the function of purity of the body and guidance towards them and the method of dumping from the listener. The method of bringing purity through these means and educating people and society in the question of their application and use through application. Later, he discussed the issue of educating the human to his own body in terms of dividing it into the education of man himself by the whole body is visible and inward and sports are useful to preserve the fitness of the body in terms of survival of the individual body healthy and fitness and showing the rest of the psychological comfort despite the passage of difficult times, but the education of the year brought psychological comfort. Then I touched on the issue of nutrition and food and guidance of the Sunnah and how to save the body to be healthy and not to be affected by food in terms of daily education when feeding on the one hand and its timing and ethics and how to eat and eat in accordance with the education of the prophet's health. Verses from the Koran and that it is for the benefit of its readers.Key wordsThe Prophet's approach to health education, health education in the year, psychological comfort per year 102

Sünnet, doğru anlaşılması ve güncelliğini her zaman koruması için zamana ve şartlara göre değişmeyen yönleriyle ön plana çıkarılmalıdır. Bunu sağlamanın yollarından biri Hz. Peygamber'in sözlerindeki maksatları tespit etmektir. Çünkü maksatlar asıldır ve zamana göre değişmezler. Oysa maksatları gerçekleştiren vesileler ise zamana göre değişkenlik gösterebilirler. Zamana ve şartlara göre değişmeyen, evrensel yönleriyle ön plana çıkarıldığında sünnet, hem daha iyi anlaşılmış olacak hem de uygulanabilirliği devamlı olacaktır. Sünnetin aktüel değerini korumak için zamanın şartlarına ve ardındaki amaçlara göre yorumlamak büyük öneme sahiptir.Misvakla dişlerin temizlenmesi Hz. Peygamber'le birlikte önem kazanan o dönemden günümüze kadar uygulana gelen önemli bir sünnettir. Ancak yaşantımız sürekli değişmekte ve kullandığımız araçlar sürekli daha kullanışlı olanlarla yenilenmektedir. Daha yüz sene önce kullanılan birçok araç günümüzde artık tarihi birer esere dönmüş haldedir. Bu değişim ve dönüşüm Hz. Peygamber'in kullandığı ve sünnetin bir parçası haline getirilen eşyalar için de geçerlidir. Binaenaleyh misvak yerine günümüzdeki diş fırçalarıyla da dişler temizlendiğinde sünnet yerine getirilmiş olmaktadır. Buna rağmen çoğu kişi, Hz. Peygamber'in kullanış amacından çok, kullandığı eşyaları önemsemekte ve adeta kutsallaştırmaktadır. Halbuki Hz. Peygamber'in misvak kullanmaktan asıl maksadı `ağız ve diş temizliği`ni sağlamaktır. Misvakla ilgili gelen rivayetler araç-amaç ilişkisi bakımından incelendiğinde bunu açıkça görmek mümkündür. Anahtar Kelimeler: Hadis, Misvak, Araç, Amaç. Circumcision according to the date and the time and correct understanding of the requirements for the protection must always be emphasized with constant direction. One of the ways to achieve this is to identify the intentions of the Hz. Prophet's words.Because this intentions are permanent and unchangeable by time.However, the purpose of the occasion which performs intentions may change based on the time. circumcision will be both better understood and applicability of it will be continuous when brought to the fore the universal aspects of circumcision which is unchangeable according to the time and circumstances. İn order to protect the value of circumcision, it is important to interpret it according to the circumstances of the time and the purposes behind it.Cleaning teeth with misvak which gained importance together with Hz. Prophet has been an important circumcision from that time until the present day. But our life has been changing constantly and the insruments that we use continuously have been changed with a more useful ones. Many tools that used before hundred years ago now is turning into as a historical monuments. These changes and conversions are also acceptable for the tools that used by Hz. Promphet and for the ones that transforms as a part of circumcisions. Consequently when the teeth are cleaned with toothbrushs instead of misvak at the present time, circumcision is fulfilled. However, most people give importance to and fairly hallow these tools rather than the purpose of the usage of Hz. Promphet . However the real purpose of the use of misvak for Hz. Prophet is to provide the `oral and dental cleaning` .When it is analyzed in terms of means-purpose relationship that has been rumored about misvak, it is possible to see that more clearly.Keywords: Hadith, Miswak, Vehicle, Aim. 90

Arap Grameri ve Belagatinin Taharet Konusunda Fıkhî Tercihlere Tesiri:Nahiv ve belagat bilimleri dinî bilimlerden, bunlardan biri de fıkıhtır, nitekim nahiv ve belagat çalışmaları sırasında fıkıhçılar ve metotları bundan etkilenmiştir.Bu çalışma, bir yandan nahiv ve belagat diğer yandan fıkıh biliminin verimli şekilde kaynaşmasını araştırmayı ele almaktadır.Çalışılan konunun tabiatı, bu araştırmayı bir giriş, iki bölüm bir sonuç bir de araştırmamda başvurduğum kaynaklar olmak üzere ele alınmasını gerektirmiştir.Giriş; çalışmanın başlangıç kısmını ele almıştır. Burada, bu konuyu seçmemin sebepleri, araştırmanın amacı, önemi, sorunları ve biraz da nahiv ve belagat bilimlerinin oluşumu ve gelişmesi, fıkıh ve tefsir bilimleriyle ilişkilerini ele aldım. Bu ilişkileri açıklayan uygulamalı bazı örnekleri de sunmayı ihmal etmedim.Birinci Bölüm: Nahiv kurallarından etkilenen bir kısım fıkıh meselelerini içermektedir. Burada harflerin manaları, çeşitleri hakkında teorik bir çalışma yaptık; fıkıhçıların ve nahivcilerin üzerinde birleşikleri konuları tercih ettik.Bu araştırmada ele aldığımız harfler şunlardır:(الى) Sonucu bildirmek amacıyla kullanılan bir atıf edatı, başka anlamlarda da kullanılabilmektedir.((الباء Bir harf-i cerdir (çekim harfidir) birden fazla manası bulunmaktadır, çoğu kez mananın aslından sayılan bitişik bir harftir.(الواو) Bir bağlaç edatıdır, anlamı ise genel bir bağlaçtır. Ancak deliller onun abdest sırasında sıralamaya uyulmasını tercih etmeyi sağlayan bir harf olduğunu gösterir. (مِن) Bir harf-i cerdir (çekim harfidir), pek çok manası bulunmaktadır, bunların çoğu da manaların aslı olan amaca ulaşılmasıdır.(اللام) Bir harf-i cerdir (çekim harfidir), pek çok manası bulunmaktadır. Bu manaların aslı da zamandır. Yani; onları iddet zamanlarında boşayın, gibi.(لولا) Kendisinden sonra gelen iki cümle de olumlu ise, olumsuzluğuna işaret eden bir harftir.(أي) Cümle içerisinde pek çok yerde geçen bir isimdir, daha çok koşul ve soru edatı şeklinde kullanılır. Koşul olarak kullanıldığında genelleme anlamında kullanılır.İkinci Bölüm ise; Belagat kurallarından etkilenen fıkhî meseleleri araştırmaları içermektedir. Bu uygulamalı meseleleri teorik meseleler dönüştürmeyi ele almaktadır. Bu çalışma esnasında; fıkıhçılar ve dilcilerin üzerinde birleştikleri, mecazın anlamı, çeşitleri pek çok fıkhî meselelerin oluşumundaki rolünü tercih ederek ele aldım. Zira Kur'an-ı Kerim en güçlü ve açık ifadelerle anlatılmalıdır.Araştırmanın bu bölüm, sonuçlar, tavsiyeler ve araştırmanın birinci ve tali kaynakları ile sonuçlanmaktadır.Enahtarlar: Taharet, Akli delili, Nakli delili, tercih. Knowledge of grammar and rhetoric including jurisprudencehave been affected by science of law, through the study of the impact of rhetorical and grammatical rules to some jurists terms and their beliefs.This research included studying the fruitful interaction between sciences of grammar and rhetoric on the one hand, and jurisprudence on the other.Nature of the material imposed studying search division to the entrance and two chapters and a conclusion, and the sources which adopted in my research that this:The entrance has included an introduction of the study. I spoke about the reasons for Choice of subject, the objective of the study, the importance of the study and its problem and About the genesis of sciences of grammar and rhetoric, and their development, and their relationship to knowledge of jurisprudence and interpretation, I have offered some practical models that explain this relationship.The first chapter it has included a number of doctrinal issues affected by grammatical rules, I have presented studding of theory about letters meanings, her types, and suggested to the consensus of scholars and grammarians.The letters addressed by the research are:(To) conjunctive purpose, the end goal has borrowed other meanings.(By) preposition, it is more than one meaning, the mostly due to Embed, which is the origin of her meanings. (And) conjunctive purpose, means absolute symbols combination, but the evidence shows the necessity odds arrangement between the members of ablution. (From) preposition, it has several meanings, mostly due to the starting end, which is the origin of sense. (Without) excluding the existence, if the sentences after this letter come positives. (To) dragged him many glitter letter, and the origin of these meanings time. (Which) The name comes in speech on several meanings the best known of the requirement and the question, if the requirement stated Commons.The second chapter: it has involved the study of doctrinal issues affected by the rules of rhetoric, it has made those applied theoretical study, dealt with through which the concept of metaphor, her types, and its role in the construction of many of the doctrinal issues, and suggested to the consensus of the scholars and the people of the language, Because the Koran should that carries on stronger-faceted eloquently.Then it concluded the study findings, recommendations, and search references and sources 120

İnsan fıtratının önemli bir gereği olan kişisel bakım, her toplumda farklı olsa da İslâm dininde bu konu üzerinde daha hassas bir şekilde durulmuştur. Yeryüzünde insanların inandıkları çeşitli dinlerin temizliğin her çeşidine büyük önem verip bu konuda kat'î ve ciddî emir ve tavsiyelerde bulunduğu görülür. Hz. Peygamber'in İslâmiyeti halka tebliğ etme ve yayma işiyle görevlendirilmesinden sonra geçen yirmi üç yıl içerisinde gelen âyetler arasında defalarca temizlik üzerinde duran ve temizliğin öneminden bahseden hükümler yer almaktadır. Bunun yanında Resûlullah'ın (s.a.) hayatı seniyyelerinde kişisel bakım adına azımsanmayacak derecede hadis yer almaktadır. Bu çalışma, söz konusu hadisler çerçevesinde İslâm'ın kişisel bakım ilkelerini tespit etmeyi amaçlamaktadır.Anahtar Kelimeler: Kişisel bakım, temizlik, sağlıklı yaşam, hadis. Personal care is of a great importance to mankind. Although different forms of personal care can be found in many societies, importance of personal care is quite emphasized in Islam. Almost in all of the worldwide religions, one can observe that different forms of personal cleanness is seriously or categorically advised. During the twent three years of his prophethood, Prophet Muhammad conveyed his Islamic message to his society. Among his many other messages, cleanness has been main subject in many revealed verses. Besides the Quranic verses, through out the life time of the Prophet many `hadith` (events) pertaining to personal care have been recorded. In this work, based on the prophetic traditions, we plan to investigate the principles of personal care in Islam.Keywords: Personal care, hygiene, healthy living, hadith. 146

Bu araştırma, Kayseri kurum mutfağında ve yiyecek/içecek servisinde çalışan, personelin (n=150) hijyen yönünden yeterliliğinin incelenmesi ve durumlarının değerlendirilmesi amacı ile planlanmış ve yürütülmüştür. Kurum personelinin genel özellikleri (besin hijyeni, personel hijyeni, araç-gereç hijyeni ile ilgili aşçı tutumları, besin hijyeni ve gıda güvenliği ile ilgili bilgileri, kişisel ve personel hijyen ile ilgili bilgileri, ekipman ve araç-gereç hijyeni ile ilgili bilgileri vb.) yüz yüze görüşme ile belirlenmiştir. Mutfak çalışanı olmayan kişiler gözleme alınmamıştır. Bu amaç doğrultusunda veriler hazırlanan anket formuyla toplanmış, her çalışanın eğitim durumları belirlenip, hijyen kurallarına ilişkin davranışları tespit edilmiştir. Araştırmada verilerin analizinde istatistiksel yöntem olarak, yüzde frekans, ortalama, standart sapma, varyans analizi yöntemleri kullanılmıştır. Elde edilen bilgiler doğrultusunda, ankete katılan personelin büyük çoğunluğunun eğitim durumu %56.7 ilköğretim, %35.3 ile lise düzeyindekiler takip etmektedir. %8.0 ile üniversite düzeyindeki personel ankete katılanlar içinde en az oran olarak göze çarpmaktadır. Çalışanların çoğunluğunun erkek olduğu (%92.0), yaş ortalamasına bakıldığında 35.84±0.67 olarak bulunmuştur. Çalışmaya katılanların tamamının işe girdikten sonra düzenli sağlık kontrolünden geçtiği, çoğunun çalıştıkları kurumda veya daha önce hijyen eğitimi aldıkları belirlenmiştir. Meslekte geçen hizmet sürelerinin 1-5 yıl arasında yoğunlaştığı (%34.7) ve çalışanların büyük çoğunluğunun hijyen eğitimi aldığı (%93.3) belirlenmiştir., This research has been planned and conducted in order to examine the qualifications of staffs employing in food and beverage service in Kayseri Institutions Cuisine in terms of hygiene adequacy and to evaluate their situation. General characteristics of the staff (food hygiene, personnel hygiene, cook attitudes related to equipment hygiene, their information related to food safety and food hygiene, their information about the personal, personnel, equipment and tools hygiene.) was determined by face to face negotiation. Non-kitchen staff hasn't been observed. In line with this objective, the data has been collected by a questionnaire identifying each employees' training level and hygiene related behaviours. In the analysis of the research data percentage, frequency, standard deviation, variance analysis and median methods have been used as statistical methods. In accordance with the obtained data it has been understood that 56.7 % of the observed staff is secondary school graduate which is a clear majority and high school graduates following this 35.3%. The least percentage is university graduates with the percentage of 8.0%. Majority of the staff has been proved that men with 92.0% and with 35.84±0.67 age avarage. It has been identified that all of the participants have passed through regular health check after being employed and most of them has received hygiene training in the current or former institutions. It is also assigned that their period of service in the profession is concentrated between 1-5 years (34.7%) and majority of the workers has received hygiene training (%93.3).

Doktora Tezi. YÖK TEz Merkezi No: 407215, Fıkıh, nahiv ve kelâm alanlarında yazdığı eserlerle tanınan İmam es-Siğnâkî, VII/XII. yüzyılın sonları ile VIII/XIV. yüzyılın başlarında yaşamış çok yönlü bir âlimdir. Hanefi mezhebinde muhakkik alimlerden kabul edilir. Hanefi mezhebinin en önemli metinlerinden olan el-Hidâye üzerine yazdığı en-Nihâye, ilk şerh olması açısından önemlidir. Hanefî mezhebi çizgisinde kaleme alındığı döneme kadar oluşan fıkıh birikimden de istifade edilerek yazılan eser, el-Hidâye şerhleri başta olmak üzere kendisinden sonra yazılan birçok Hanefi eserine kaynaklık etmiştir. Taşıdığı önem sebebiyle eserin edisyon kritiğinin yapılıp değerlendirilmesi gerektiği açıktır. Bu ihtiyacı bir ölçüde gidermek amacıyla bu çalışma yapılmıştır. Çalışmamız bir giriş ve 3 bölümden oluşmaktadır. Giriş bölümünde çalışmanın planı, amacı, yöntemi ile edisyon kritikte takip edilen yöntem ele alınmıştır. Birinci bölümde metin yazarı el-Merğînânî ile şarih es-Siğnâkî hakkında bilgi verilmiş; ikinci bölümde çalışmada ele alınan en-Nihâye, geniş bir şekilde tanıtılarak değerlendirilmiştir. Üçüncü bölüm ilgili eserin temizlik ve namaz bölümlerinin edisyon kritiğine ayrılmıştır. Çalışma sonuç ve kaynakça ile sona ermektedir., Imam al-Sighnaqî, known for his works in the fields of Islamic law, Islamic theology and Arabic grammar, is a Muslim polymath who lived in the late 7th/12th and early 8th/13th centuries. He is considered one of the verifying scholars (muhaqqiq) within the Hanafi legal school. Al-Nihayah, which he composed as a commentary on al-Hidayah, which is itself one of the most important Hanafi legal texts, is important because it is the first commentary written on the Hidayah. This commentary was composed drawing on the Hanafi legal literature that had been produced until then and served as source for many Hanafi legal works, including the Hidayah commentaries, that have been composed after itself. Because of its importance, this Hidayah commentary deserves a critical edition and an analysis. This present study is meant to meet this need to some extent. This study consists of an introduction and three chapters. In the introduction, I have described the plan, objective and method of the study, depicting the methodology to be followed in the critical edition. In Chapter One, I have provided biographical information on the author of the main text, al-Marghinani, and the commentator al-Sighnaqi. In Chapter Two, I have described the al-Nihaya in detail and analyzed it in depth. I have dedicated Chapter Three to the critical edition of the chapters of ritual cleaning and regular prayers. The study ends with a conclusion and a bibliography.

Dış kaynak kullanımı ile işletmeler, temel yetenekleri dışında kalan faaliyetleri alanında uzman işletmelere devrederek temel yeteneklerine odaklanmaktadırlar. DKK, hem kamu hem de özel kuruluşlar tarafından kullanılan temel modern yönetim organizasyonlarından biridir. Sağlık kuruluşları da temel yetenekleri ile ilgili olmayan temizlik, yemek hizmetleri, güvenlik ve satınalma işlemleri gibi alanlarda DKK faaliyetlerinden faydalanmakta ve bu sayede teşhis ve tedavi gibi asıl faaliyet alanlarına odaklanmaktadır. Bir sağlık kuruluşu olarak Ankara Halk Sağlığı Müdürlüğü de DKK faaliyetlerinden yararlanmaktadır. Müdürlük, temel yetenekleri ile ilgili olmayan temizlik, güvenlik ve yemek hizmetlerinin yanında laboratuar hizmetleri gibi öz yetenekleriyle ilgili alanlarda da DKK faaliyetlerinden faydalanmaktadır. Bu şekilde, Ankara Halk Sağlığı Müdürlüğü önemli oranda maliyet avantajı elde etmektedir. Though outsourcing, companies focus on their core competences by assigning their non-core activities to specialized firms. Outsourcing non-core activities by both public and private organizations has become one of the fundamental rules of modern business administration. Health organization has also started to benefit from outsourcing. Health organizations focus on treatment and diagnostics as their core competences while outsourcing their non-core activities such as catering, cleaning, safety, purchasing. As a health organization, Ankara Public Health Directorate benefits from outsourcing as well. It outsources its non-core activities as cleaning, safety and catering together with its some core activities such as laboratory services. Therefore, Ankara Public Health Directorate gets significant cost advantage. 127

Tez (doktora) - Anadolu Üniversitesi, Anadolu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Turizm İşletmeciliği Anabilim Dalı, Kayıt no: 384091, İçinde bulunduğumuz postmodern çağda, veri takibinin ve günlük operasyonların çeşitli yazılımlar aracılığıyla takip edildiği bilinmektedir. Emek yoğun sektörlerden biri olan oteller için de bu durum kaçınılmazdır. Tez çalışması kapsamında; veri ve stok denetimini, sipariş ve satın almayı kolaylaştıracak, malzeme tüketimlerini ve temizlik sürecinin bir bütün olarak takip edilmesini sağlayacak bir bilgi sistemi tasarımı amaçlanmaktadır. Çalışma, beş yıldızlı zincire bağlı bir şehir otel örnekleminde gerçekleştirilen bir eylem araştırması (case study) olup, çalışmanın örneği, amaçlı (yargısal) örneklem türlerinden biri olan tipik durum örneklemesidir. Veri toplama araçları; gözlem, görüşme ve doküman analizi (prosedür ve formlar) kullanılmıştır. Böylece malzeme ihtiyaç planlaması modelinin girdileri olan; tahmini oda satışları, ürün ağaçları, stok durum kayıtları ve sipariş süreci elde edilmiştir. Sistem analizi ve tasarımı sonucunda, otellerin temizlik süreci için malzeme ihtiyaç planlamasına yönelik bilgi sistemi geliştirilmektedir. Bu yazılım, Web tabanlı olup, veri tabanı yönetim sistemi olarak SQL 2008 R2 kullanılmakta, kodlamalar C #'la yapılmıştır. Model tabanında yer alan öngörü aracı rezervasyon tahminlerini yapmaktadır. Yazılımda toplam altı modül yer almaktadır. Bu modüller; Yönetim, İşlemler, Raporlar, Tanımlamalar, Çamaşırhane ve Kullanıcı'dır. Bu yazılım, otel temizlik sürecinde malzeme kullanımını ve malzeme akışını kontrol ederken; aynı zamanda stokları takip eden ve raporlar sunan, kullanıcı dostu bir sistemdir.

İş tatmini, işin özellikleri ile çalışanların istekleri birbirine uyduğu zaman gerçekleşen ve çalışanın işinden hoşnutluk duymasını sağlayan bir olgudur. Örgütün amaçları, iş tatmin düzeyi sağlandığında çalışan için önem taşır. Bu nedenle, hem örgüt hem de çalışan açısından önemli olan çalışanların iş tatmin düzeylerinin belirlenmesine yönelik olarak dünyada ve ülkemizde yapılan birçok araştırma mevcuttur. Ancak, ülkemizde temizlik sektörü çalışanlarının iş tatmin düzeyinin belirlenmesine yönelik çalışmalar yok denecek kadar azdır.Bu araştırmanın amacı; yukarıda belirtilen ihtiyaçtan yola çıkarak, alışveriş merkezlerinde temizlik personeli olarak çalışanların iş tatmin düzeyini belirlemek ve bundan sonra yapılacak olan çalışmalara ışık tutmaktır.Bu çalışmada önce, alışveriş merkezlerinde çalışan temizlik personelinin çalışan profili ve demografik özellikleri tespit edilmeye çalışılmıştır. Ardından, temizlik personelinin iş tatminini etkileyen faktörler ve iş tatmin düzeyleri analiz edilmiştir. Ayrıca, temizlik personelinin iş tatmin düzeyinin örgütsel ve bireysel sonuçları ile işten öncelikli beklentilerine yönelik bazı değerlendirmelere yer verilmiştir.Bu çalışmadan elde edilen önemli sonuçlar şu şekilde özetlenebilir; Alışveriş merkezlerindeki temizlik sektörü çalışanları genel olarak iş tatminsizliği yaşamaktadır. Temizlik sektörü çalışanları için özellikle iş tatminsizliğini etkileyen en önemli iki unsur, ücretlerin düşüklüğü ve iş güvencesine yönelik kaygılarıdır.Anahtar Kelimeler: İş tatmini, tatminsizlik, temizlik sektörü, alışveriş merkezleri. Job satisfaction is the case provide satisfaction saturation that exist when the characteristics of job and employee requests fits each other. The objectives of the organization are important for employees when job satisfaction is achieved. Therefore there are many researches in the Word and in our country to determine the level of the job satisfaction which is important for the organizations and employee. However, our country is almost no studies to determine the job satisfaction of employees in the cleaning sector.The aim of this study is to determine the job satisfaction of employees in the cleaning staff in shopping malls in mind the needs described above and to shed light on the work to be done after that.This study first tried to determine profile of employee and their demographic characteristics of the cleaning staff in shopping malls. Then, the factors affecting the cleaning staff job satisfaction and job satisfaction levels were analyzed. Moreover this study tried to touch onorganizational and personal results of job satisfaction level and priority expectations on work conditions.Significant results obtained from this study can be summarized as follows:The employee of the cleaning sector in shopping malls is generally experiencing job dissatisfaction. Most important two factor effecting job dissatisfaction is low wages and concern about job assurance. Key Words: Job satisfaction, dissatisfaction, cleaning sector, shopping malls. 172

Bu çalışmada, İstanbul denizlerinin temizliği, temizlenmesi ve sürecin yönetimi üzerinde durulmuştur. Model olarak tek uygulayıcı olan İstanbul Büyükşehir Belediyesi yönetimi incelenmiştir. Referans yıllar arasında elde edilen veriler ve makine parkı ele alınmış ve yorumlanmıştır. Yönetim sisteminin, net akıcı sade ve tek elden olmayışının işleyişi yavaşlattığı görülmüştür. Çevre konusunda eğitimin önemi vurgulanmış özellikle ilk ve orta öğrenim çağlarındaki gençlerin bilgilendirilmesi gerektiği anlatılmıştır. Çevre, deniz ve bu sürecin yönetim sistemi için gelişmiş ülkelerin örnek alınması ve bu konuda yönetici personel yetiştirilmesi gerektiği işaret edilmektedir.Anahtar Kelimeler : Çevre ve Atık Yönetimi, Deniz YüzeyiTemizlik Teknesi, Gemi, Tanker, Atık Türleri, İstaç In this study, Istanbul cleanliness of the sea has focused on cleaning and process management. Istanbul Metropolitan Municipality management models were examined as the sole practitioner. The data obtained from the reference year and machine park were discussed and interpreted. Management system, has been shown to slow down the functioning of the lack of simple and clear fluid from a single source. Emphasized the importance of environment-related education has been described by informing young people in primary and secondary education should be age. Environment, water and taken as an example of the developed countries for the management system and manage this process in this regard it is pointed out that staff should be trained.Key Words : Environmental and Waste Management, SeaSurface Cleaning Boat, Motor Vessel, Motor Tanker, Waste Type, İstaç 104

`Kur'ân'da Tahâret Kavramı` adlı çalışma, bir giriş ile üç bölümden oluşmaktadır. Girişte genel olarak taharet kavramının tahlili, araştırmanın konusu ve önemi, Allah'ın kuddüs sıfatının taharetle alakası, Hz. Peygamber (sav)'in taharete verdiği önem ile araştırma metodu gibi konular ele alındı.Birinci bölümde, ibadete hazırlık yönüyle necasetler ve necasetlerden temizlenme yolları, hadesten taharet denilen hükmi kirlilik hallerini ortadan kaldıran abdest ve gusül ve bir de suların hükümleri gibi konular ayrıntılı bir şekilde ele alındı.İkinci bölümde maddi taharet yönüyle beden ve elbise temizliği, yiyecek ve içecek temizliği ile çevre temizliği konularına yer verildi.Son bölümde ise; Akıl ve kalbi, manevi kirlilik hali olan inançsızlık, şirk, nifak, kötü huy ve günahlardan temizleme ile kalp temizliği için kalbe Allah'a inancı, marifeti, zikri, tefekkürü ve güzel ahlakı yerleştirme gibi hususlara yer verdik. Ayrıca kalp temizliğini muhafaza etmek için ibadet, nefis terbiyesi ve salih amellerle meşguliyetin önemi gibi konular üzerinde durularak tez çalışmamız tamamlanmış oldu.Anahtar Sözcükler:Allah, Kuddüs, Kur'ân, Peygamber, Hades, Necaset, Tahâret, Temizlik. The study named `Taharah (Ritual Purity in Islam) in Qur'an` consists of an introduction part and three other parts. In the introduction part, generally these are handled: the word analysis of Taharah, the main theme of the study and its importance, the relationship between Taharah and one of Allah's beautiful names-Quddüs, the emphasis that the Prophet (puh) places on Taharah and research method.In the first part, the subjects such as what Najasa means and the ways of purification, Wudu and Ghusl called Cleanliness of the body, the purity of water are tried to be conveyed to the study in detail.In the second part; the subjects of physical purity such as the cleanliness of the body, the cleanliness of the garments and the cleanliness of place are featured.In the last part, named spiritual purity, we complete the study focusing on how to purify heart and mind from situations of spiritual impurity such as impiousness, shirk, nifakh, bad characters and sins; for the pureness of heart, it is necessary to place belief in Allah, marifetullah, zikr, tafakkur and good characters in heart. At the same time, it is important to concern with worshiping, good actions and tazkiah al-nefs.Key Words:Allah, Quddüs, Qur'an, Prophet, Hadas, Najasa, Taharah 82

Yağlı boya tablolar, belgesel ve görsel nitelikleri bakımından korunması gereken önemli kültür varlıklarımızdandır. Tabloların geleceğe güvenle aktarılabilmesi için yapılan koruma-onarım basamaklarından önemli biri de yüzey temizliğidir. Bu amaçla yapılan çalışmada, güvenilir ve aynı zamanda tabloya zarar vermeyecek yüzey temizlik yöntemleri karşılaştırmalı olarak araştırılmıştır. Yapılan çalışmalar, yüzeyinde vernik ve kir tabakası bulunan ve eser niteliği taşımayan bir yağlı boya tablo üzerinde gerçekleştirilmiştir. Çalışmanın ilk aşamasında vernik, bağlayıcı, pigment ve astar olarak kullanılan malzemeler; FTIR(Fourier Dönüşümlü Kızılötesi Spektroskopi), SEM-EDS (Taramalı Elektron Mikroskobu ve Enerji Dağılımı X-ışını Spektroskopisi), HPLC (Yüksek Performanslı Sıvı Kromotografisi) analiz cihazları ve basit spot testler yardımıyla tespit edilmiştir. Bunun yanında stereo mikroskop, kızılötesi/morötesi ışıkla inceleme de yapılarak, tablonun görsel durumu ve bozulmaları araştırılmıştır. Çalışmanın ikinci aşamasında, dört farklı yüzey temizlik yöntemi kullanılmıştır. Bunlar; organik çözücülerle, lazerle, enzimle ve mikro kumlama ile temizliktir. Temizliğin yarattığı etkiler; FTIR, SEM-EDS, stereo mikroskop ve morötesi ışık analizleri yardımıyla araştırılmıştır. Temizlik etkilerinin araştırılmasından sonra, aynı örneklere yaklaşık 50 yıllık eskitme yapılmıştır. Eskitme uygulamasından sonra tekrar FTIR, SEM-EDS ve stereo mikroskop analizleri yapılarak, temizlik uygulamasının uzun vadede yarattığı etkiler karşılaştırmalı olarak incelenmiştir. Bununla beraber, eskitme sonrasında oluşan renk farklılıkları, renk spektrofotometresi ile ölçülmüştür. Elde edilen tüm veriler ışığında, yüzey temizliği için kullanılan en hasarsız ve etkili yöntem sıralamasının; enzim, organik çözücüler, mikro kumlama ve lazer olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde; boya, vernik ve astar tabakalarının kalınlık farklılıkları ve homojen olmamaları da göz önünde bulundurulmuştur. Ülkemizde daha önce yapılmamış bu çalışma ile, hem yeni temizlik yöntemlerinin nasıl uygulandığı aydınlatılmış, hem de farklı temizlik yöntemleri karşılaştırmalı olarak incelenmiştir. Yüzey temizliğinde seçilecek yöntem ve yöntem parametreleri, her tablonun durumuna bağlı olarak değişmektedir. Yapılan bu çalışma deneysel/örnek niteliktedir ve her tablo için uygulanabilecek temizlik yöntemlerini içermemektedir. Bu çalışmada elde edilen verilerin, gelecek çalışmalara rehberlik edeceği düşünülmektedir.Anahtar Kelimeler: Yüzey temizliği, Yağlı boya tablo, Koruma, Onarım,Karakterizasyon. Oil paintings are one of the major cultural heritages, and should be preserved due to their significance of documentary and visual qualities. In order to enable oil paintings to maintain in the future, one of the main conservation-restoration studies includes cleaning the surface of the paintings. With this aim, a comparative research is carried in this study with safe surface cleaning techniques, which would not damage the painting at the same time. The studies were carried on an oil painting which is covered in dust and varnish, and has not been classified as an artefact. In the first step, the materials used as varnish, binding media, pigment and primer were detected by analyses including FTIR (Fourier Transform Infrared Spectroscopy), SEM-EDS (Scanning Electron Microscopy and Energy Dispersive X-ray Spectroscopy), HPLC (High-Performance Liquid Chromatography) and simple spot tests. Additionally, stereo microscope and infrared/ultraviolet light were used to investigate the visual state of the painting and degradations. In the second step of the study, four different surface cleaning methods were applied. These include organic solvents, laser, micro-sandblasting and enzymatic cleaning techniques. The effects of these cleanings were studied by FTIR, SEM-EDS, stereo microscope and ultraviolet light analyses. After studying the effects of cleaning, average 50 years of aging on the painting was carried. After aging, a comparative research was carried by FTIR, SEM-EDS ve stereo microscopy to evaluate long term effects of different cleaning methods. Additionally, colour differences after cleaning and aging were measured by a colour spectrophotometer.According to the results acquired in this study, non-destructive and efficient surface cleaning methods could be sorted from the best to the worst as enzyme, organic solvents, micro-sandblasting and finally laser. While evaluating the data, the differences of thickness and non-homogenous properties of paint, varnish and primer were also considered.With this novel study, which have never been carried before in our country, both the application of these new cleaning methods were elucidated and different cleaning techniques were investigated comparatively. The method and method parameters for surface cleaning are changing depending on the conditions of each painting. The study carried is experimental/example, and does not include cleaning methods that can be applied for every painting. It is believed that the data obtained in this study will lead further studies as a reference.Keywords: Surface cleaning, Oil painting, Conservation, Restoration,Characteriza 210

Bu çalışmada, Nazik Erik?in eserleri halk bilimi açısından incelenmiştir. Aslen Ispartalı bir aileye mensup olan Nazik Erik, yaşadığı çevreye ait kültürel birikimlerini eserlerine yansıtmıştır. Nazik Erik?in eserleri ve mezuniyet tezi Isparta ağızları üzerine yaptığı çalışmaları birbirinden ayrı tutulmuştur. Bu çalışmada sadece eserleri, folklorik unsurlar bakımından taranmış, elde edilen malzemeler sınıflandırılarak tahlil edilmiştir. Tespit edilen halk bilimi unsurları, anonim halk anlatıları, kalıplaşmış sözler, geçiş dönemleri, aile içi ve komşuluk ilişkisi, adlandırmalar, halk bilgisi, bayramlar-törenler-kutlamalar, inanışlar, oyun ve eğlenceler, giyim-kuşam, halk mimarisi, halk mutfağı ve temizlik başlıkları altında ele alınarak, incelenmiştir. In this study, the publications of Nazik Erik were examined in the way of folklore. Nazik Erik which is member of a family of Isparta region wrote about her environment?s cultural accumulation in her publications. We have to separate her books and degree thesis with the linguistic studies of Isparta. In this study, publications were scanned in terms of folkloric elements and findings were classified and analyzed. Identified elements of folklore, anomous janrs, set phrases, transition periods, family internal and n contiguity relationship, namings, public?s knowledge, holiday-ceremony- felicitation, beliefs, game and entertaiments, cloting, public?s architecture, cuisine and cleanliness have been analysed. 462

Araştırmada temizliğin dinimizdeki önemi merkeze alınarak dinin temel kaynaklarından biri kabul edilen hadislerin Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi derslerindeki temizlikle ilgili konulara katkısı üzerinde durulmuştur. Araştırmamızda ?Kütübü Sitte? olarak bilinen temel hadis kaynaklarından biri olan Ebu Davud?un Sünen?indeki temizlik ile ilgili hadisler tespit edilmiş ve İlkokul-Ortaokul Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi derslerindeki temizlikle ilgili konulara bu kaynaktan hadis önerisinde bulunulmuştur. Araştırma giriş ve üç ana bölümden oluşmaktadır. Araştırmanın giriş bölümünde araştırmanın konusu, amacı, önemi, metodu ve sınırlılıkları açıklanmıştır. Araştırmanın birinci bölümünde tezin kavramsal ve kuramsal çerçevesi açıklanmıştır. Araştırmanın ikinci bölümünde Sünen-i Ebu Davud?da yer alan temizlikle ilgili hadisler tespit edilip, temizliğin kısımları dikkate alınarak sınıflandırılmıştır. Araştırmanın üçüncü bölümünde Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi müfredatında yer alan temizlikle ilgili konulara hadisler önerilmiştir. Araştırmanın son kısmında araştırma ile ilgili genel bir değerlendirme yapılmış ve önerilerde bulunulmuştur.Anahtar Kelimeler : Temizlik, Ebu Davud, Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Taking center the importance of cleanliness in religion, the research focus on the contribution of the hadiths -which one of the main sources of religion- to cleanliness issues of Religious Culture and Moral Knowledge. The research has been identified the hadiths about cleanliness in Sunan Abu Davud which one of the basic books of hadith. Then this hadiths have been proposed in cleanliness issues of Primary-Secondary Religious Culture and Moral Knowledge Courses. The research consists of an introduction and three main sections. In the introduction to the research is described its subject, purpose, importance, limitations and method. In the first chapter of the thesis has been explained the conceptual and theoretical framework of the research. The second part of the research has been identified the hadiths about the cleanliness in Sunan Abu Davud. Afterward this hadiths are classified considering the portions of cleaning. In the third part of the research is proposed hadiths for cleanliness issues of Religious Culture and Moral Knowledge Curriculum. The last part of the research is made overall assessment related to the research and recommendations.Keywords : Cleaning, Abu Dawud, Religious Culture and Moral Knowledge 236

Bu çalışmanın amacı, Aksaray il merkezinden ve merkeze bağlı köy ve kasabalarından yurt dışına çeşitli sebeplerle göç etmiş ve bu sebeple ebeveynlerinden birinden ya da her ikisinden ayrı kalmış 11-15 yaş grubundaki öğrencilerin değer algılarını tespit etmektir. Araştırmanın evrenini Aksaray ilindeki ortaokullara devam eden parçalanmış ailelere mensup 11-15 yaş grubundaki öğrenciler oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemini ise, evrenden seçilen Aksaray il merkezine bağlı köy ve kasabalarında ikamet eden ve dış göçler sebebiyle ebeveynlerinden en az birisinden ayrı yaşayan 122 öğrenci oluşturmaktadır. Örneklem belirlenirken, olasılık dışı örnekleme türlerinden biri olan amaçlı örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Bu bağlamda Aksaray il merkezine bağlı yedi ortaokulu çalışmada yer almıştır.Çalışmada veriler, nitel ve nicel araştırma yöntemlerinin birlikte kullanıldığı karma yöntem ile elde edilmiştir. Nicel veriler, Schwartz ve arkadaşlarının (2001) geliştirdiği Portre Değerler Ölçeği (PDÖ) ile toplanmıştır. Nitel veriler ise yapılandırılmış görüşme formları ile elde edilmiştir. Nicel veriler SPSS 18 paket programı ile nitel veriler ise içerik analizi ile değerlendirilmiştir.Araştırmanın nicel boyutunda, örneklem grubundaki öğrencilerin PDÖ?den aldıkları puanlar ve bu puanlara dayalı olarak hesaplanan yüzde/frekans değerlerine yer verilmiştir. Buna göre, öğrencilerin en fazla dindar olma, sağlıklı olma, iyilik yapma, anne-baba ve yaşlılara saygılı olma, düzenli olma ve doğayı koruma değerlerine önem verirken, en az zengin olma, hayattan zevk alma, risk alma ve lider olma ifadelerine yer vermişlerdir. Araştırmada PDÖ toplam puanları ile cinsiyet değişkeni, sınıf düzeyi, yaş değişkeni, anne ve baba öğrenim düzeyi ve anne-baba meslek durumu değişkeni arasında anlamlı bir farklılık bulunmamıştır.Araştırmanın nitel verilerine göre, öğrenciler çevresindeki insanlarda 43 farklı değerin (özelliğin) bulunmasını istemektedir. Bu değerler içinden öğrencilerin en fazla hoşgörü, adalet, anlayışlı olma, yardımseverlik, sevecenlik, nezaket, sevgi, saygı, barışçıl olma, doğaya duyarlı olma, temizlik ve dürüst olmak değerlerini tercih etmişlerdir. This study aimed to determine the perceived values of single parent children whose parents emigrated from Aksaray city centre or from its villages for various reasons. The population of this study consisted of middle school students enrolled in different public schools that are located in the centre of Aksaray city. The sample of this study included 122 middle school students (aged between11-15) enrolled in seven different public middle schools. The participants were selected by using a non-random sampling strategy: purposeful sampling. In this study, mixed design research methodology was used to analyze quantitative and qualitative data. Quantitative data was gathered by using the ?Portrait Values Scale? (PVS) developed by Schwartz and his colleagues (2001). Qualitative data was gathered by having students write down their ideas as a response to an open ended question. Quantitative data was analyzed by using SPSS 18 software and the written records of students were analyzed by using document analysis technique.Quantitative findings of the study were reported through percentages and frequencies of students? PVS scores. The findings of this study showed that being religious, being healthy, doing a favour, being respectful to elders, being neat, and preserving the nature were among the most frequent perceived values while being wealthy, enjoying life, taking a risk and being a leader were among the least frequent ones.In addition, the findings showed that students? PVS scores were not significantly different in terms of their gender, grade level and parent education level. Besides, PVS scores showed no significant difference in terms of students? age, parents? education level and parents? occupation. The qualitative findings of the study showed that students were willing to see 43 different values in the people living around them. Among them, the following 12 values were mostly preferred by the students: tolerance, justice, being understanding, helpfulness, kindness, courtesy, love, respect, and peacefulness, being sensitive to nature, neatness and honesty 92

Bu tez ODTÜ yurtlarında çalışan taşeron temizlik işçilerinin sınıf deneyimlerini incelemeyi amaçlamaktadır. Bu doğrultuda, yurtlardaki çalışma koşulları ve denetim mekanizmalarının işçilerin sınıf bilinci ve örgütlenme eğilimleri ile gelecek hayallerini nasıl etkilediğine odaklanmaktadır. Ayrıca, işçilerin işyerlerinde sınıf meselesini nasıl bir özsaygı meselesi olarak deneyimlediğini, öğrencilerin, yöneticilerin ve kadrolu çalışanların uygunsuz davranışları ile nasıl baş ettiklerini, toplumsal eşitsizlikleri nasıl anladıklarını ve bunların meşruiyetinine ölçüde kabul ettiklerini incelemektedir. İşçilerin gündelik hayatında toplumsal cinsiyet rollerinin yerinden de bahsedilmektedir. Bu çalışma, ODTÜ yerleşkesindeki öğrenci yurtlarının bölünmüş işgücü yapısı ve öğrencileri müşteri olarak gören yönetim eğilimleri ile sınıfsal farklılıkların gündelik hayatta işçiler tarafından nasıl deneyimlendiğini görmek açısından önemli bir bağlam sunduğunu iddia etmektedir. Bu konular doğrultusunda, ODTÜ yerleşkesindeki 12 farklı yurtta çalışan 23 temizlik işçisi ile yarı-yapılandırılmış derinlemesine mülakatlar gerçekleştirilmiştir. This thesis aims at examining the class experiences of subcontracted cleaning workers who work in student dormitories on the METU campus. It focuses on the working conditions of workers and control mechanisms in the dormitories in terms of their effects on class consciousness and future dreams of the workers. In addition, the study examines how workers experience class as a matter of self- respect in their workplaces, how they cope with haughtiness of students, the managers and the regular employees, how they explain social inequalities and whether they accept them as legitimate. The role of gender in workers? everydaylives is also mentioned. The study argues that university dormitories on the METU campus with their fragmented labor regime, and managerial tendencies, which treat the students as customers, are significant places for the observation of how class differences are experienced by the subcontracted workers. In regard to these issues, the field research of the study was conducted through semi-structured in-depth interviews with 23 subcontracted cleaning workers in 12 different dormitories on the METU campus. 199

Her şeyin özü olan temizliği ifade eden ?tuhr? kavramı, sözlükte; temiz ve arı olmak, kadının adeti kesilmek, bir şeyi arıtmak, temizlemek, dezenfekte etmek, temizlenmek, yıkanmak, günahlardan, çirkinliklerden ve yerilen tüm hal ve hareketlerden sakınmak, tövbe vs. malî ve bedenî ibadetlerle nefsi günahlardan temizlemektir.Fıkıhta temizlik, ibadet etmeye engel durumların kalkması veya giderilmesi diye tanımlanırken; itikatta temizlik, kişinin inancını her türlü şirk, küfür, riya gibi imana munakız durumlardan arındırmasıdır. Ahlakta temizlik ise, kişinin kalbini ve niyetini masivadan temizleyip, ihlasa bürünüp ahlakını güzelleştirmesidir.?Tuhr? kavramının Kur'an'daki kullanımları, maddî, manevî ve hükmî temizlik türlerinin hepsini kapsamaktadır. Maddî temizlik, beden ve elbisenin, mekânın, havanın ve suyun her türlü maddî kirlilikten temizlenmesidir. Manevî temizlik, itikadın, kalbin, niyetin ve ahlakın her türlü şirk ve günah kirlerinden arındırılmasıdır. Hükmî temizlik ise, namaz ve tavaf gibi ibadetlerde istenen abdest ve gusül temizliğidir.Kur'an'ın bizden istediği, her yönüyle temizliği kuşanıp temiz birey, temiz toplum, temiz çevre olgusunu hayata geçirmek ve selim fıtratı muhafaza etmektir.Anahtar Kelimeler: Tuhr, temizlik, maddî, manevî, hükmî, psikolojik. The concept of tuhr, which denotes cleanliness, the essence of everything, literally means: to be clean and pure; to recover from menstruation; to purify, clean, and disinfect something; to get cleaned, washed; to avoid all sins and bad things, and all the situations and behaviors, to repent, to get cleansed by performing financial and bodily services.While in Islamic jurisprudence cleanliness is defined as removing the situations that legally prevent the performance of religious services, in Islamic creed it is defined as purging one?s belief from qualities that contradict belief, such as şirk (associating other deities with God), kufr (blasphemy), and riya (pharisaism). In ethics, it denotes one?s cleaning one?s heart and intention from all things other than God, practicing sincerity and mbellishing one?s morality.The uses of the concept of ?tuhr? in Koran comprise all theree kinds of physical, spiritual and legal/nominal cleanliness. Physical cleanliness is purification of the body, the attire, the space, the weather, and water from all kinds of physical dirt and filth. Spiritual cleanliness is the purification of the creed, the heart, the intention and the morality from the dirt of all kinds of şirk and sin. Legal/nominal cleanliness, on the other hand, refers to the ritual purity ?such as ablution and bodily ablution- required for performance of such services as prayer and tavaf.What Koran demands from us is to be equipped with cleanliness in all its senses and to realize the ideal of clean individual, clean society, and clean environment, and thus to preserve the uncorrupted human nature.Key Words: Tuhr, Cleanliness, physical, spiritual, legal/nominal. 100

İbadetlerin insan hayatındaki etkisi ve önemi büyüktür. Kulluk bilincinin oluşması ve kulun Allah'a kendini yakın hissetmesi için, ibadetler adeta sığınma kalesidir. Her işin bir başlangıcı olduğu gibi, ibadetlerin de ön hazırlık aşaması vardır. Tezimizin amacı, herkesin bildiği klasik ilmihal konularından ziyade, bütün Müslümanların gündemini meşgul edip, tartışmaya sebep olan konuları açıklığa kavuşturmaktır.Tezimizde, özel günlerindeki bayanların, ibadetlerini nasıl ifa edecekleri, menopoz döneminde namazlarını nasıl kılıp, oruç ibadetlerini nasıl yerine getirecekleri, bununla birlikte, değişen günümüz dünyasında hac yolculuğu yapan bayanların, özel halleri vukuu bulunca, yarım kalan tavaf ibadetini nasıl yapacakları sorularına mezheplerin de farklı fetvalarıyla çözüm yolları bulduk. Ayrıca Kur'anı Kerim'i okuma ve ona dokunmada temizlik şartını da inceledik. Bunun gibi akla takılan ve İslam dünyasının gündemini oluşturan, güncel dini sorunlara çözüm bulmaya çalıştık.Anahtar Kelimeler: İbadet, Temizlik, Dini güncel Meseleler? The effect and importance of worship on human life is great. Worship is a kind of bastion of refuge in order for human beings to construct their serve awareness to Allah and to feel themselves close to Allah. As there is always a beginning for everything, preliminary phase exists for worship. The purpose of this thesis is, instead of catechism subjects which are well-known by everyone, to clarify the issues causing debate by engaging the agenda of all Muslims.In the thesis, we found solutions for the questions of how women perform their worship during their special days, how they pray and fast in menopause period, as well as, how women who are in the way of pilgrimage can complete their circumambulate worship if their private contingent states occur by indicating sects? different fatwa. In addition, we investigated the cleaning requirements of reading and touching Quran. Moreover, we tried to find solutions for such kind of recent questions that comes to mind and that create agenda for Islam World.Keywords: Worship, Cleaning, Religious Recent Issues. 177

Çevre sorunları günümüz dünyasının en önemli ve güncel sorunu haline gelmiştir. Din, insanın toplumsal ve fiziksel çevresiyle ilişkilerinde, en önemli etkenlerden biridir. Çünkü insanın davranışlarına yön veren sahip olduğu inanç dünyasıdır. Bu nedenle, insanın çevreyle ilişkilerini dinden bağımsız düşünmek, anlamaya çalışmak mümkün değildir. Bu araştırmanın konusu, teorik düzeyde çevre sorunları ve din, pratik düzeyde hızlı bir değişim süreci geçiren Kayseri'de dini inanç tutum ve davranışların çevre duyarlılığına etkileridir. Bu bağlamda çevrenin korunmasına yönelik davranışlarla ve bu davranışlara etki eden faktörlerin din sosyolojisi bakımından incelenmesidir. Araştırma iki bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde araştırmanın yöntemi ve kavramsal çerçevesi, çevrenin tanımı, çevre bilinci, çevre sorunları ve sebepleri, modernleşme sürecinde değişen çevre anlayışı, çevre din ilişkileri, dinlerin çevreye yaklaşımı, İslam'ın fiziksel çevre sorunlarına bakışı, Türk kültüründe çevre anlayışı incelenmiştir. İkinci bölümde ise araştırmanın bulguları verilmiştir. Bu bölümde çevre din ilişkisi bağlamında Kayseri'de din, örneklemin fiziksel çevreye ilişkin algılamaları ve değerlendirmeleri, fiziksel çevreye ilişkin davranışları, dindarlık durumuna göre fiziksel çevreye ilişkin duyarlılığı ele alınmıştır. Sonuçta ise; 1- Öğrenim durumu yüksek olan katılımcıların çevre sorunlarına duyarlılık düzeylerinin yüksek olduğu, 2- Kadınların çevre sorunları konusundaki duyarlılığı erkeklere oranla daha yüksek çıktığı, 3- Katılımcıların yaşları yükseldikçe çevre sorunlarına duyarlılığın artmakta olduğu, 4- Katılımcıların çevre sorunları konusunda yeterli bilgiye sahip olmadıkları, 5- Çevre sorunlarının diğer toplumsal sorunlar içerisinde fazla önemsenmediği, 6- Çevre sorunlarının çözümünü devletten ve çeşitli kuruluşlardan bekleyenlerin yüksek oranda olduğu, 7-Katılımcıların geri dönüşüm işaretini yüksek oranda bilmelerine rağmen alış verişte bu işarete fazla dikkat etmedikleri, 8-Allah'a inanç durumuna göre çevre sorunlarına duyarlık konusunda farklılık olmadığı, 9-Katılımcıların çevrenin temiz tutulması konusunda yeterli dini bilgiye sahip olmadıkları, 10-Katılımcıların dini bilgi düzeyi yükseldikçe çevre sorunlarına duyarlılık düzeyinin artmakta olduğu, 11-Kendilerini dindar olarak niteleyen katılımcıların çevre sorunları konusunda daha duyarlı oldukları tespit edilmiştir., Environmental problems of today's world has become the most important and current issues. Religious, social and physical environment of people in relation to the most important factor. Because it gives direction to human behavior is its belief world. For this reason, people think the relationship with the environment regardless of their religion, to try to understand it is impossible. The subject of this research, theoretical level, environmental issues, and religion, a practical level, the process of undergoing a rapid change in religious beliefs and attitudes of Kayseri to environmental effects. In this context, for the protection of the environment affects behavior and this behavior is to examine the factors in terms of the sociology of religion. Research of two parts. The first part of the research methodology and conceptual framework, the environment definition, environmental awareness, environmental pollution and the causes of modernization in the process of changing environmental sense, religions and environment approach to environmental relations between religion, Islam's physical environment problems overview investigated. In the second part The findings of the research are given. In this section, environmental religious relations in the process in Kayseri, religion, sample the physical environment-related perceptions and evaluations were discussed and the physical environment-related behaviors, religiosity, status, and physical environmental awareness is considered. Consequently, the level of knowledge about subjects as environmental pollution themselves are inadequate. Religion of the rules in order to keep a clean environment are not well known. In religious matters of the environment were found to be more sensitive. In the result; 1- Case-study participants with a high sensitivity to environmental issues levels are high, 2 - Women's awareness of environmental issues higher than men the exit, 3 - Participants' age increases sensitivity to environmental issues is increasing, 4 - Participants do not have enough knowledge about environmental issues and 5 - Environmental problems in being members of other social problems, 6 - Environmental problems and the various institutions of the state of those who expect a high the extent, 7- Seventh-highest percentage of respondents know that despite the recycling point in the exchange did not pay attention to these signs, 8-Allah, according to beliefs about the differences in sensitivity to environmental problems not, 9-Participants in keeping the environment clean enough religious knowledge they are not, 10-Participants' religious knowledge to environmental problems by increasing the level of awareness is increasing, 11 Participants who described themselves as religious people about environmental issues. They were identified as sensitive.

Bu araştırma, Kırşehir ilinin merkez ilçelerindeki ilköğretim okularında çalışan temizlik personelinin hijyen bilgileri ve uygulamalarını saptamak amacıyla gerçekleştirlmiştir. Araştırmada tarama modeli kualnılmış ,Kırşehir'in Kaman, Akpınar ve Merkez ilçelerindeli 60 ilköğretim okulunda 2008-2009 eğitim öğretim yılında çalışan 101 erkek ve 4 bayan olmak üzere toplam 105 temizlik perponeli araştırma kapasamına alınmıştır. This research, is realised to constate the personel hygiene informations and applications of cleaning employees who employed in the primary schools of Kırşehir and its centre towns. İn this research Kırşehir's Kaman, Akpınar and center town's 101 male and 4 female staff 105 who emploued in 60 primary school in 2008-2009 educating teaching year are taken under research subject. 86

Araştırmada, çocuklara yönelik dini süreli yayınlarda Diyanet, Bizim Bahçe, Birdirbir ve Can Kardeş Çocuk Dergileri'nin çevre konusundaki yazıları belirlenerek din eğitimi açısından incelenmeye çalışılmıştır. Araştırma girişle birlikte 5 bölümden oluşmaktadır. Giriş bölümünde, araştırmanın amacı, önemi, yöntemi ve sınırlılıklarından bahsedilmiştir. Araştırmanın ikinci bölümünde, tezin temelini oluşturan kavramsal ve kuramsal çerçeve üzerinde durularak, çevre, ekoloji, çevre sorunları açıklanmış, çevre sorunlarına yönelik çözüm arayışları araştırılmıştır. Üçüncü bölümde çevre konusu İslamî açıdan ele alınarak Kur'an-ı Kerim ve Peygamber'in sünnetinden örneklerle insan-çevre ilişkisinin nasıl olması gerektiği üzerinde durulmuştur. Dördüncü bölümde araştırma kapsamındaki dergilerde çevre konusundaki yazılar belirlenerek incelenmiş ve değerlendirilmiştir. Beşinci ve son bölümde ise araştırmanın sonuçları değerlendirilmiş, önerilere yer verilmiştir. Analyzing Environmental Issue in Terms of Religious Education in Religious Broadcasting for ChildrenIn this research, environmental issues have been inspected in terms of religious education by assigning the articles about environmental issues in Diyanet, Bizim Bahçe, Birdirbir and Can Kardeş Çocuk religious broadcastings. Including the introduction, the research consists of five parts: The introduction tells about the aim, importance, method and limits of the research. In the second part of the research, emphasizing conceptual and theoretical frame, which form the basis of the thesis, environment, ecology, environment problems have been explained and the solutions regarding the environment problems have been searched. In the third part, the issue of how should be the relationship between the individual and environment has been elaborated by dealing with the environment issue in terms of Islamic point of view, with references to the Holy Qoran and the Sunnah, In the fourth part, the articles throughout the magazines within the scope of the research have been studied and evaluated. In the fifth and last part, the results of the research have been assessed and suggestions were given place. 172

227

II YÜKSEK LİSANS TEZ OZU KONAKLAMA İŞLETMELERİNİN ÇAMAŞIRHANELERİNDE UYGULANAN YIKAMA YÖNTEMLERİNİN YIKAMA KALİTESİ ÜZERİNE OLAN ETKİLERİNİN İNCELENMESİ Dilek ACAR Turizm ve Otel İşletmeciliği Anabilim Dalı Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mayıs 2003 Danışman: Doç.Dr. Meryem AKOĞLAN KOZAK Çamaşırların kullanım performansının sürdürülmesinde en önemli ve kontrol edilebilen faktör, yıkama işlemidir. Konaklama işletmelerinin çamaşırhanelerinde uygulanan yıkama yöntemleri, çamaşırhane işlemlerinin başarısını ifade eden ve çamaşır kalitesini de kapsayan yıkama kalitesinde belirleyici bir unsurdur. Bu tez çalışmasında, çamaşırların kalitesinde azalma olmaksızın, mümkün olan en uzun süreyle kullanılması, bunun da en uygun şekilde gerçekleştirilebilmesi için, yıkama yöntemlerinin yıkama kalitesi üzerindeki etkileri incelenmiştir. Bunun için, genel çamaşırhane koşulları, ideal yıkama yöntemlerinin oluşturulması ve yıkama kalitesi unsurları belirlenerek, bunların gözlem ve görüşme teknikleri ile incelenmesine dayalı bir uygulama çalışması yapılmıştır. Çalışma Türkiye'nin ve dünyanın önde gelen otel işletmelerinden biri olan Ankara HiltonSa'da gerçekleştirilmiştir. Bu çalışma sonucunda, çamaşır, su ve kimyasal maddelerin yıkama kalitesi üzerinde oldukça etkili olduğu, ekipman, yıkama süresi, kirli çamaşır gruplandırması gibi faktörlerin etkilerinin ise, telafi edilebilir düzeyde olduğu ve buna bağlı olarak, Ankara HiltonSa çamaşırhanesinde uygulanan yıkama yöntemlerinin, yıkama kalitesi üzerinde genel olarak olumlu etkileri bulunduğu sonucuna ulaşılmıştır. m ABSTRACT The most important and controllable factor in continuation of using performance of laundry is, the washing process. The washing methods that were applied in lodgings are determining factors in washing quality and they signify the success of laundry operations. In this thesis, the effects of washing methods on the washing quality are studied, for the aim of using the linens, as long as possible, without a decrease in their quality and making all these in the most suitable procedure. For this, by deteraiining the general laundry conditions and factors of constitution of ideal washing methods and washing quality, an application study, that based on observation and conversation is performed. The study was carried out in Ankara HiltonSa, which is one of the leading hotels in the world and Turkey. As a result of this study, it is found that, the quality of linens, water and chemicals are very effective on washing quality and factors like equipment, washing duration, classification of dirty linens are at a compensable level and depending on these, the washing methods that are. applied in the laundry of Ankara HiltonSa generally have possitive effects on washing quality. ic ftpHcâCmı tot mm KKfiMAimSYOII MniOBİ 209

Bu araştırmanın amacı üniversite öğrencilerinin kişisel saç bakımı konusundaki bilgi ve alışkanlıklarını incelemektir. Bu amaç doğrultusunda, ilk olarak öğrencilerin sahip oldukları saçın özellikleri, bakım yaptırma nedenleri, saç bakımına ilişkin bilgi kaynaklan, kozmetik ürün seçiminde dikkat ettikleri özellikler ve en sık karşılaştıkları saç problemleri araştırılmıştır. Daha sonra da, öğrencilerin saç yıkamaya, fon çektirmeye, permananta, saç boyamaya ve saç kesimine ilişkin alışkanlıkları araştırılmıştır. Araştırma evrenini Gazi Üniversitesi öğrencileri oluşturmaktadır. Örneklem ise 2001-2002 öğretim yılında Mesleki Eğitim Fakültesi, Eğitim Fakültesi, İktisadi İdari Bilimler Fakültesi ve Ticaret Turizm Eğitim Fakültesi'ne devam eden 450 bayan öğrenciden ibarettir. Araştırmada öğrencilerin saç bakımı konusundaki bilgi ve alışkanlıklarım ortaya koymak için araştırmacı tarafından anket hazırlanmıştır. Elde edilen verilerin yüzde, frekans ve kay-kare analizleri yapılmıştır. En düşük önem düzeyi 0.05 alınmıştır. Üniversite öğrencilerinin kişisel saç bakımlarına ait genel bilgileriyle ilgili olarak, %41.6'sımn ince telli saçlara, %38.4'ünün normal telli saçlara, %20'sinin ise kaim telli saçlara sahip olduğu tespit edilmiştir. Yine öğrencilerin şekline göre saçlarının yapısının %50.5'inin dalgalı, %40.9'unun düz, %8.7'sinin de kıvırcık olduğu görülmüştür. Bununla birlikte öğrencilerin saçlı derilerinin durumları incelendiğinde ise %45..6'sının normal saçlı deriye, %28.4'ünün yağlı saç ve saçlı deriye, %14.2' sinin ise kuru saç ve deriye sahip olduğu belirlenmiştir. Ayrıca öğrencilerin doğal saç renklerinin ise %51.5'inin kestane-kahve saç rengine, %27.8'inin kumral saç rengine, %15.8'inin siyah saç rengine, %4'ünün ise san saç rengine sahip olduğu görülmüştür. Üniversite öğrencisi bayanların %42.9'unun saç sağlığım korumak için balam yaptırdıkları, bu konuda en fazla kuaförlerden bilgi aldıkları (%41.3), %30.2'sininayda bir kez kuaföre gittikleri ve kuaför tercihini belirleyen en önemli faktörün kuaförün bilgili ve becerili olması olarak tespit edilmiştir. Öğrencilerin kuaförde en çok yaptırdıkları işlemlerin, işlem sıklığına göre %69.3'ûnün fön, %43.6'sının kesim, %13.6'sının yıkama, %6.3'ünün boya ve %5.7'sinin ise perma olduğu belirlenmiştir. Öğrencilerin en sık karşılaştığı problemlerden %32.9'unun saç dökülmesi, %13.1'inin kırılma ve çatallaşma olduğu görülmüştür. Öğrencilerin kozmetik ürün seçerken en çok dikkat ettikleri özelliği saçların yapısına uygun olması gerektiğini belirtmişler ve bu konuda en çok reklamlardan etkilendiklerini ifade etmişlerdir. Öğrencilerin saç yıkamayla ilgili görüş ve alışkanlıklarına ait bilgilerin verildiği bölümde üniversite öğrencisi bayanların %98.2'sinin saçlarını yıkamak için şampuan kullandıkları tespit edilmiştir. Geçici şekillendirmeyle ilgili görüş ve alışkanlıklarının verildiği bölümde, öğrencilerin %75.3'ünün saçlarına fön çektirdikleri belirlenmiştir. Üniversite öğrencilerinin kalıcı şekillendirmeyle ilgili görüş ve alışkanlıklarına yer verilen bölümde, öğrencilerin %14.7'sinin saçlarına permanant yaptırdıkları tespit edilmiştir. Saç boyamaya ait görüş ve alışkanlıklarla ilgili bölümde, öğrencilerin %46' sının saçlarını boyattıkları/boyadıkları belirlenmiştir. Üniversite öğrencilerinin saç kesimine ait görüş ve alışkanlıklarının verildiği bölümde, öğrencilerin %29.4'ünün üç ayda bir, %27.1'inin altı ayda bir, %16.4'ünün iki ayda bir, %12.4'ünün ise ayda bir saçlarını kestirdikleri tespit edilmiştir. En çok tercih edilen kesim modelinin ise %55.8 ile katlı kesim olduğu belirlenmiştir. Bununla birlikte üniversite öğrencilerinin %33.1'inin kesim sırasında kullanılan aletlerin steril durumuna dikkat etmedikleri görülmüştür. The aim of research is study the knowledge and habits of university students about personal hair care. In the direction of this aim, first of all, characteristics of the hair students have, their reasons for hair conditioning, sources of information about hair care, characteristics they pay attention while selecting cosmetic products and hair problems they face most frequently have been searched. Later, the habits of the students related to hair washing, hair straightening, permanent wave, hair dyeing and haircutting have been examined. Student of Gazi University constitute the population of this research. Sample consists of 450 female students attending Faculty of Vocational Education, Faculty of Education, Faculty of Economics and Administrative Sciences and Faculty of Commerce and Tourism in 2001-2002 academic year. In the research, a questionaire has been prepared by the researcher in order to expose the knowledge and habits of university students about hair care. Percentage, frequency and chi-square analyses of the data gathered have been made. The lowest level of importance has been taken as 0.05. Related to general knowledge about personal hair care of university students, it has been found that 41.6 % of the students has fine hair, 38.4 % has medium hair and 20 % has coars hair. Again, it has been observed that 50.5 % of the hair sturucture of students according to its shape is wavy, 40.9 % is straight, and 8.7 % is curly. When the condition of students' hair skin is studied, it has been noticed that 45.6 % has medium hair skin, 28.4 % has oily hair and oily hair skin, 14.2 % has dry hair and dry hair skin. Besides, as for the natural hair color of the students, it has been established that 51.5 % has chestnut-brown hair, 27.8 % has brown hair, 15.8 % has black hair and 4 % has blond hair. It has been indicated that 42.9 % of female university students have hair care to maintain their hair contition and they get information about this subject from hairdressers at most (41.3 %), 30.2 % of them go to hairdressers once a month and mthe most important factor determining their preference is the knowledge and skill of the hairdresser. According to the frequency of the process, it has been found out that 69.3 % of the processes students have most in hairdressers is straightening, 43.6 % is cutting, 13.6 is washing, 6.3 % is dyeing and 5.7 % is permanent wave. It has been observed that 32.9 % of the problems students face most frequently is alopesia, 13.1 % is breakage and split ends. Students have explained that suiltabilty for their hair structure is the feature they pay attention at the most while selecting cosmetic products, and they have stated that they are mostly influenced by the advertisements. In the chapter where information concerning opinions and habits of university students about hair washing is given, it has been indicated that 98.2 % of female university students use shampoo to wash their hair. In the chapter where opinions and habits about temporary shaping are discussed, it has been established that 75.3 % of the students have had their hair straightened. When opinions and habits about permanant shaping are asked, it has been found that 14.7 % of the students have had their hair permed. In the chapter about opinions and habits related to hair dyeing, it has been found out that 46 % of the students dry their hair or they have their hair dyed. Related to the opinions and habits of university students concerning haircutting, it has been established that 29.4 % of the students have their hair cut once in three months, 27.1 % of them have their hair cut once in six months, 16.4 % have their hair cut once in two months and 12.4 % of them have this process once a month. It has been discovered that hair cut model which is prefered at the most is folded hair cut with the percentage of 55.8. Besides, it has been noticed that 33.1 % of the university students do not pay attention to the sterile condition of the tools used during haircutting. 120

149

YÜKSEK LİSANS TEZ ÖZÜ İŞYERİ ORGANİZASYONUNDA `5S` YAKLAŞIMI VE BİR SANAYİİ İŞLETMESİNDE UYGULAMA Alper Bozkurt İşletme Anabilim Dalı Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Nisan 1999 Danışman: Prof.Dr. Mehmet Şahin 5S yaklaşımı, baş harfi `S` ile başlayan ve ilk defa Japon işletmelerinde sistematik bir biçimde uygulanmış ve öne sürdüğü ilkelerle, üretim faaliyetlerindeki boşa geçen zamanı enazlamayı amaçlayan, bir üretim yönetim sistemidir. Bu yaklaşım, işletme içerisinde uygulanacak etkin bir `düzen` ve `temizlik` ile, üretim faaliyetlerinde yeralan birçok gereksiz işlemin ortadan kalkacağını ve ayrıca, bu yönde ki çalışmaların korunması ve geliştirilmesi durumunda, işletmede `sürekli iyileşme ve gelişme` için önemli bir adım atılacağını öne sürmektedir. 5S yaklaşımını oluşturan, beş ilke ve bunların içerdiği anlamlar ise şunlardır: Sınıflandırma (SEIRI): gereksiz materyallerin işlem bölgesinden uzaklaştırılması, Düzenleme (SEITON): gerekli materyallerin, kolay bulunmalarını sağlayacak bir düzenlemenin yapılması, Temizlik (SEISO); iş kalitesi ve işgücü sağlığını koruyacak hijyenik ortamın oluşturulması, Standartlaştırma (SEIKETSU): özde, ilk üç ilke kapsamında yapılanların, genelde de, olumlu tutum ve davranışların, birer alışkanlık haline getirilerek korunması ve son olarak Eğitim ve Disiplin (SHITSUKEV kazanılan alışkanlıkların, geliştirilmesidir. Bu beş ilkenin uygulanmasının, hem çalışanlara hem de işletmeye birçok faydası vardır. Düzenli ve temiz bir işyerinde çalışmanın vereceği, yüksek motivasyon ve iş tatmini, çalışanların kişisel olarak elde edeceği faydaların başında gelir. Bunun getireceği yüksek iş verimi ise, daha yüksek ürün kalitesinin, daha az maliyetle elde edilmesi demektir. Bu da, işletmenin 5S uygulamalarından sağlayacağı en önemli faydadır. ABSTRACT ` 5S ` APPROACHING IN WORKPLACE ORGANIZATION AND APPLICATION IN AN INDUSTRY ESTABLISHMENT Alper Bozkurt İşletme Anabilim Dalı Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Nisan 1999 Danışman: Prof. Dr. Mehmet ŞAHİN ` 5S ` APPROACH is a production management system that capital letter starts with ` S ` and first practiced as a systematic form in Japan establishments and purposed the freetime minimum in production activities with claiming basis. This approach claims that, with practicing an effective ` ORDER ` and ` CLEANING ` inside the establishment, a lot of unnecessary operations will be finish in production activities and also in this situation keeping and developing of the works in this way, an important step will be for `continuously improving and developing ` in the establishment. The five basis that forms ` 5S ` APPROACH and their meanings are those: Classification (SEIRI): Taking away of unnecessary materials from operation area. Ordering (SEITON ): Making an order that will supply the necessary material easy find. Cleaning (SEISO): Forming hygienic environment that will keep the work quality and workpower health. Standartization (SEIKETSlfl: Keeping, in the essence, include of three basis of makings, also generally, positive of conducts and behavious as one by habit. And at the end Education and Dicipline(SHITSUKE): Developing of having habits. The practicing of those five basis have a lot of advantages to workers and to the establishment. The workers personally having advantages first coming are, high motivation and work satisfaction that will given by working an order and establishment. Bringing high work efficient of this says, higher production of quality with having more little cost. This is the most important advantage for the establishment, supply from `5S APPLICATIONS`. 114

134 Özet Bu tezin konusu; etnografik, arkeolojik ve antik tekstil ürünlerinin yaşam sürelerini uzatmak amacı ile laboratuvarda uygulanan temizlik çalışmasıdır. Tekstil organik madde olduğu için inorganik maddelere kıyasla daha hızlı ve kolay bozulacaktır. Konservatör doğru uygulamayı seçebilmek için tekstil kimyasını ve bozulma nedenlerini bilmelidir. Doğal kaynaklı bitkisel liflerin kimyasal yapısı selüloz, hayvansal liflerin ise proteindir. Liflerin en önemli özelliği gözenekli yapısıdır. Bu gözenekler boyayı suyu ve temizlik işleminde kullanılan kimyasalların emişinde önemli rol oynar. Lifin mekanik ve fiziksel değerleri uygulanan testlerle standart laştırılmıştır. Doğal boyalar için bitkiler kullanılırdı ve farklı renkler elde edebilmek için boyama sırasında metal tuzlarının yardımı gerekirdi. Sentetik boyalar asit, basik, vat, direk boyalar gibi uygulanışlarına göre sınıflandırılır. Boyamada kullanılan sıcak su ile su moleküllerine bağlanan boya molekülleri lifin gözeneklerine yerleşir ve kovalent bağlarla life yapışır. Bunun için mordan adı verilen bu işlemi kolaylaştırıcı bir ek madde boya banyosuna eklenir. Bu ek madde zaman içinde lifin molekül zincirlerini kırar veya yıkama sırasında reaksiyona geçerek boyayı hareketlendi rebilecegi için yıkama öncesinde tekstil in boyası dikkatle tanımlanmalıdır. Tekstili bozan çevresel faktörler ışık, nem, ısı, kir, biyolojik saldırı (küf böcek) asidik ve alkali reaksiyonlardir. Bunlarin lif, boya ve metal üzerindeki etkileri tekstilin yukarıda sayılan bileşenlerinin yapısına ve çeşidine bağli olarak değişebilmektedir. Işik photolysis ve photosensitization olarak yaydığı ışınlarla lifin kimyasal yapısını değiştirecektir. Nemdeki dalgalanmalar tekstilin en büyük düşmanıdır. Lif ve boyanın kimyasal yapısındaki değişikliğin geriye dönüşümü olmayacaktır. Kaybedilen değerler olduğu gibi kabul edilmeli ve konservasyon çalışmasının sonucunda nesnede mucizevi değişiklikler beklenmemelidir. Bu tür bir yaklaşım nesneye daha fazla zarar vermekten başka işe yaramayacaktir. Temizlik işlemine başlanmadan önce bu bilgilerin değerlendirilmesi ve yöntem seçimi için çalışılacak nesne tanınmalıdır. Hazırlanacak rapor da lif, boya, dokuma türü ve bunların durumları tarif edilir. Lifin tanımlanışı için polarized mikroskop ve diğer analiz yöntemleri kullanılır. Boya ve baskının tanımı içinde çeşitli analizler yapılır. Bunların uygulanacak yöntemlerle göstereceği reaksiyonu önceden tahmin etmek güçtür bu yüzden tespit raporu135 hazırlanırken yapılacak testler konservatöru işlem sırasında zor anlar yaşatmamak için gereklidir. Kulllanılan malzeme, harcanan zaman tahmini işlemi hızlandıracak ve aksilikleri azaltacaktır, işlem öncesi nesnenin slayt 'i çekilmelidir. Temizlik işleminde konservator bu rapora uymalı eğer bir terslik çikarsa veya değişiklik olursa çalişma kartına işlenmelidir. Temizlik işleminin amacı tekstilin yapısında bulunan yabancı maddeleri uzaklaştırmak ve nötr seviyeye getirmektir. Bunun içinde öncelikle mekanik temizleme ile işleme başlanır. Ayarlanabilir emiş gücü veya diğer aletler tekstilin yüzeyinde bulunan korozyon, küf veya gevşek toz tanecikleri toplanmaya yardim eder. Islak temizliğe di-onized su ile çalkalayarak başlanır. Bunun amacı nesnenin pH dengesini -nötr- 7 seviyesine getirmektir. Yüzeyinde görülen renk değişimlerinin ve lekelerin uzaklaştırılması için yüzey etken madde temelli konservasyon için hazırlanmış deterjanlar, veya yüzdesi düşük ağartıcılar kullanılır. Nişastalı tortular için enzim ile çalışılmalıdır. Uygulama sırasında çalışılan yerdeki düzeneğin, başarıda rolü büyük olacaktır. Solvent temizlik; tekstilde kullanılan boyanın kaçıcı olduğu şartlaröa veya suya girmeyecek yapıda malzemelerin (deri, metal gibi) varlığı durumunda başvurulan bir yöntemdir. Kullanılan solventler kimyasallar özelliklerine göre grublandırılmıştır. Nemlendirme son yıllarda güvenli oluşu nedeni ile çok sık kullanılan bir yöntemdir. Kontak temizlik ve nemlendirmede esas; suyun buharlaşma sırasında lifin yapısından çıkarken yabancı molekülleride nesnenin yüzeyine taşıması esnasında, bunların tekrardan life işlemesine izin vermeden yüzeyine kapatılan bir pamukluya aktarılmasıdır. Temizlik işlemi sonrasında nesnenin slaytı tekrar çekilmeli ve rapora eklenmelidir, işlem sonrası rapor daha sonra çi kaçak aksilikler veya değişikler için konservatorun sorumluluğunu gösterecek bir belge niteliğindedir. 136 summary The subject of this thesis is the cleaning techniques used in the laboratory to prolong the life of ethnografic, archaeological and antique textiles. Being organic, textiles deteriorate relatively rapidly compared to inorganic metarials. In order for the conservator to be able to apply the correct procedure conservator must know the chemical composition of the piece and reasons for its deterioration. The chemical composition of fibres which have their source in plant meterial is cellulose, while those from animal products are composed of proteins. The most important feature of any fibre is its porosity, as these pores absorb dye, water and chemicals used for cleaning and this play an important role in choosing methods. Tests of the mechanical and physical properties of fibre have become standard. In the past natural dyes were used, and in order to be able to obtain different colours the help of metal salts was required. Synthetic dyes can be categorised into acid, basic, vat and direct dyes. Dye molecules become attached to the water molecules in the hot water used in preparing the dye, this mixture then enters the pores in the fibre covalent bonds are formed with the molecules in the fibre. To make this process easier a substance, called a mordant, is added to the dye. In time the additive can break the bonds of the fibre's molecules, or can react with chemicals used in cleaning. Therefore it is important to carefully identify the type before starting the cleaning process. Environmental factors that effect the deterioration of fibres are light, damp, heat, dirt, biological attack (mould, insect) and acidic or alkaline reactions. The effects of these differ according to the type and combinaton of fibre, dye and metal used. Light changes the chemical composition of fibre by means of photochemical reaction, but the greatest enemy of textiles are changes in humidity. Moreover, as in these case the chemistry of the fibre is changed, there is no way to return it to its original condition. We must simply accept the loss of certain properties of the fibre and not expect any miracle at the conclusion of the conservation work. The kind of approch which attempts too ambitious a renovation usually results in noting more than further damage to the object. Before begining to clean the chosen object it must be accurately analysed and the above factors must taken into account. Fibre, dye and weavw type and their conditions are described in the pre- treatment report. A polarised microscope and other methods of analys are used for identification of the fibre; for the dye and other compotents there are various analytic methods with this information it is possible to guessT67 beforehand what chemical reactions will occur during treatment, and so to avoid difficulties later it is necessary to include the results of all the tests in the identification report. Estimating before starting the process of cleaning what materials and how much time will be necessary speeds up the job and reduces mistakes. Also slices of object should be taken before any work has been done while working the conservator must follow this report and any problems or changes should be noted. The purpose of cleaning is to get rid of foreign matter attached to the object and to bring it to a neutral level, and usually the process starts with mechanical cleaning. Adjustable vacuum cleaners and other tools are used to collect corrosion, mold or other loose dirt particle from the surface of the textile. Wet cleaning begins wit the use of di-onize water, with the purpose of bringing the object's pH level to seven, that is neutral. For removing visible colour changes and stains on the surface specially prepared detergents and mild bleaches are used, and starch deposits are removed using enzymes. The equipment and arrangment of the laboratory play a big role in the success of the treatment. In cases where the dye used is non-fast or the material is non-porous (e.g. leather, metal). Solvent cleaning may be applied. These solvents are grouped according to their chemical properties. In recent years humidification, being a safe cleaning method, has become a much used method. The principle of contact cleaning and humidification is that the particles of dirt are brought to the surface and to prevent them returning to the material are soaked up by a layer of cotton wool. After cleaning slides are again taken of the object and these are added to the report. A post- treatment report is then prepared and signed by the conservator for the purpose of determining the responsibility for any for any problems that occur after the cleaning. 137

ÖZET Ülke kalkınmasında önemli bir faktör olan eğitilmiş işgücüne olan ihtiyaç giderek artmaktadır. Bu durum çalışanların nitelikli elemanlar olarak yetiştirilmelerini zorunlu hale getirmiştir. Günümüzde birey ve aile ihtiyaçlarının karşılanması özellikle dar gelirli ailelerde sorun yaratmaktadır. Bu nedenle kadınların da gelir getirmek amacı ile bir meslek sahibi olması gerekmektedir. Herhangi bir mesleki becerisi olmayan, eğitim seviyesi düşük birçok kadının ev temizlik işlerinde çalıştığı gözlenmektedir. Bu kadınların yaptıkları işlerle ilgili eğitim, örgütlenme, sosyal güvenlik vb. konularda sorunlarının olup olmadığı bilinmemektedir. Bu araştırmanın genel amacı; ev temizlik işlerinde çalışan kadınların niteliklerinin ve iş hayatı ile ilgili görüşlerinin (durumlarının) tesbit edilmesidir. Araştırmanın örneklemini Gazi Üniversitesi Mesleki Eğitim Fakültesi kadın öğretim elemanları ile aynı fakültede lisans tamamlama programına devam eden öğretmen adaylarından ev temizlik işlerinde kadın çalıştıranlar ve bu grubun çalıştırdıktan kadınlar oluşturmaktadır (Çalışan kadınlar 98, çalıştıranlar 90). Bilgi toplama aracı olarak anket kullanılmıştır. Verilen cevapların frekans ve yüzdeleri alınmıştır. Grupların; çalışanlar ve yaptıkları işlerle ilgili görüşleri arasında anlamlı bir ilişkinin bulunup bulunmadığı x2 ile test edilmiştir. Bulgulara göre; ev temizlik işlerinde çalışan kadınların çoğunluğunun; eğitim seviyesi düşüktür, herhangi bir mesleki eğitim almamışlardır, aileye gelir getirmek amacı ile çalışmaktadırlar ve yaptıkları işlerden mennundurlar. îş bulmakta herhangi bir zorluklan yoktur. Çoğunluğu hiçbir sosyal güvenlik kurumuna kayıtlı değildirler. Temizlik işlerinde çalışan kadınların zorunlu eğitimleri ile mesleki eğitimleri sağlanmalıdır. İşe yerleştirilmeleri, sosyal güvenceye kavuşturulmalan için gerekli yasal düzenlemeler yapılmalıdır. Çalışmaların yürütülmesinde ilgili kurum ve kuruluşların işbirliği sağlanmalıdır. SUMMARY Today the need for the educated labor force is becoming more and more necessary all over the world. Qualified workers are needed on the jobs. At present, it is not so easy to meet the needs of individuals, especially in the poor families. Women also need to have jobs to make the life easier. It is known that women who do not have any vocational abilities work as domestic workers. Unfortunately, it is not known whether these women have any vocational, educational, social security problems etc., or not about their jobs. The general aim of this research is to understand the qualities of the domestic workers and their thoughts about their jobs. Both the women instructors of the Vocational Education Faculty of Gazi University and the teachers who follow the bachelor's program at the same faculty (Grup 1) and their domestic workers (Grup 2) cower the center of mis research. A `Questionnaire` method was used. The frequencies and the percentages of the given answers were taken. Chi square (x2) test was used to see if there was a meaningful relationship between the thoughts of Grup 1 and Group 2. According to the findings, the level their education is low; they have no vocational education; they work to earn money and they like their jobs. Most of them have no social securities. Domestic workers must receive their compulsory education. Vocational education is also necessary. Their allocation and social security problems should be solved according to the low. There should be co-operation between the relevant agencies and establishments to carry out this task. u 125

93

88 ÖZET İnsanoğlunun doğaya hakim olma mücadelesi teknolojinin baş- döndürücü değişimiyle birlikte sürekli büyümektedir. Bu mücadele, insanın düşünce yapısını, yaşayış biçimini ve yaşadığı mekanları değiştirmektedir. Öyle ki, tek katlı evlerden veya bürolardan çok katlı evlere ve iş merkezlerine gelindi ve gelinmektedir. Bu değişimler insana elbette bir takım kolaylıklar getirmekte, ancak beraberinde de bazı sorunları getirmektedir. Bu sorunların başında kirlenme gelmektedir. Modern hayatın gelişmesiyle birlikte ülkemizde ve yaşanan mekanlarda kirlenme hızla arttı. Yaşanabilir, temiz ve sağlıklı ortamlar bir insanlık ihtiyacıdır. Bunu da sağlayacak olan yine insanın kendisidir. Temizlemekten çok kirletmemeye özen göstermek belki de en kolay çözümdür, ancak şunu da unutmamak gerekir ki, in sanların bulunduğu hemen hemen her yerde kirllik veya kirlenme olacaktır. Önemli olan bu kirliliği asgariye indirmek veya zarar vermeyecek bir seviyede tutmaktır. Kirliliğin bir sorun olarak ortaya çıkmasıyla birlikte, diğer ülkelerde olduğu gibi, Türkiye'de de `temizlik sektörü` oluşmaya başladı. Ülkemizdeki bu oluşum, diğer sektörlerde olduğu gibi şahsi girişimler şeklinde olmuştur. Ülkemizde 1970'li yıllarda çok küçük cam silmeyle başlayan bu iş kolunun, bugün giremediği hemen hemen hiçbir fâaliyet alanı kalmamıştır. Bu yerler arasında okullar, üniversite kampüsleri, hastaneler, fabrikalar, plazalar, mağazalar, hava limanları, evler, yurtlar, bankalar, beş yıldızlı oteller, spor tesisleri gibi daha bir çok yerler bulunmaktadır. Türkiye 60 milyonluk nüfusu ve gelişmekte olan bir ülke görünümü nedeniyle, bu sektör büyük bir pazar potansiyeline sahiptir. Çünkü ekonomik, siyasi ve kültürel yaşamdaki değişimler bu potansiyeli ortaya çıkarmaktadır. Bu gelişmeler ise yabancı firmaların ilgisini çekmekte olup, ülkemizde çeşitli şekillerde (franchising, ortaklık gibi) faaliyette bulunmaktadırlar.89 Türkiye'de yeni yeni gelişmekte olan temizlik sektöründe faaliyette bulunan firmaların çeşitli işletmecilik sorunları olduğu bilinmektedir. Bu sorunların hızlı, sağlam ve emin adımlarla çözülmesinin, sektörün ve ülkemiz açısından faydalar getireceği bir gerçektir. Bu sorunların çözümünde herkese ayrı ayrı sorumluluk düşmektedir. Başta devlete, firma yöneticilerine ve özellikle firma sahiplerine çok büyük sorumluluklar düşmektedir. Tüm bu gerçeklerden hareketle, sektörün sistematik olarak incelenmesinin, sektörde bulunan ve sektöre yeni girecek olan firmalara yol göstereceği inancıyla bu tez çalışması yapılmıştır. Çalışmanın birinci bölümünde hizmet ve hizmet işletmeleri anlatılırken, ikinci bölümünde ise temizlikle ilgili kavramlar ve temizlik firmalarının yönetimine ilişkin açıklamalar bulunmaktadır. Son bölümde ise temizlik firmalarının işletmecilik sorunlarına ilişkin bir araştırma yer almaktadır. Araştırmaya katılan bütün firmalar, gerek örgüt yapılarını oluştururken, gerekse bir dernek (Temizlik ve Servis Hizmetleri Derneği (TESHİD)) çatısı altında toplanırken, sektörün gelişmesine yardımcı olmaya çalışmaktadırlar, çünkü bu işi meslek olarak kabul etmişler ve bu iş koluna gireceklere de bu anlayışta olmaları gerektiğini belirtmektedirler. Sektörün bazı sorunları olmakla birlikte, önünün açık ve herkese yetecek kadar iş imkanı olduğu bir gerçektir. Yeter ki, bindiğimiz dalı kesmeyelim. Araştırmaya katılan firmalarca sektörün sorunlarına ve çözüm önerilerine ilişkin görüşleri kısaca şunlardır: i) Türkiye'de kullanılan makina / ekipman Avrupa ve ABD'nde kullanılanlarla aynı olmasına karşın, makina - insan bütünleşmesi sağlanamamıştır. Bu sorunun çözümü için eğitim yerlerinin açılması gerekmektedir. ii) Temizlik firmaları arasında ortak bir fiyat standardı bulunmamakta, dolayısıyla herkes kendine göre fiyat belirlemektedir. Bu durum ise haksız rekabete neden olmaktadır. Yani rekabetin kalitede yapılması gerekirken fiyatta yapılmaktadır. Bunun ortadan kaldırılması için, kaliteli hizmet anlayışının sektöre yer-90 leştirilmesi gerekmektedir. Bu sadece firmaların sorumluluğu değil, aynı zamanda müşterilerin de sorumluluğudur. Yine bununla ilgili ortak fiyat listeleri oluşturulmaktadır, ancak tam bir uygulama yapılamamaktadır. O halde, ortak fiyat standardına ve kaliteye önem vermeyen firmalara cezai önlemler getirilmelidir. Bunu da yapacak olan TESHİD'dir. iii) Yasal bir boşluk vardır, yani temizlik firmalarının İTO'da (İstanbul Ticaret Odası) gerçek manada bir tanımları bulunmamaktadır. İTO'da, müteahhit veya diğerleri kapsamında yer alan temizlik firmalarının zaman geçirilmeden tanımlarının yapılması zorunludur. Kısaca fiili durum yasallaştırılmalıdır. iv) Hukukî bir boşluk vardır, yani çalışma hayatını düzenleyen kanunlarda, `parttime` çalışmayı düzenleyen hükümler bulunmamaktadır. Bu durum başta firmalar olmak üzere müşterileri de zora düşürmektedir. O halde, bununla ilgili düzenlemeler yapılmalı ve yürürlüğe sokulmalıdır. v) 2886 sayılı devlet ihale kanunu günün koşullarına uymaktan uzak ve sübjektif değerlendirmelere çok açıktır. Bu kanunun tekrar düzenlenmesi, yorumlanması ve objektif kriterlere dayandırılması gerekmektedir. vi) Temizlikle ilgili hazırlanan şartnamelerin tek taraflı olarak hazırlanması ve yapılan hizmet sözleşmelerinin hukuki bir da yanağının olmayışı ayrı bir sorundur. Herşeyden önce tüm toplumda temizliğin anlam ve önemi iyi anlaşılmalıdır. Bunun için, toplumu aydınlatıcı yayınların çıkarılması, eğitici seminerler düzenlenmesi uygun olacaktır. Bu sağlanırsa gerek şartnameler, gerekse yapılan hizmet sözleşmeleri her iki tarafın da çıkarlarını koruyacağı bir gerçektir. vii) Sektöre sürekli yeni yeni firmalar katılmaktadır. Bu durum firmaları nicelik olarak arttırırken, nitelik olarak sektöre birşeyler kazandırmamaktadır. Aksine bu işi profesyonelce yapan firmalara leke sürmektedir. Bunun çözümü ise temizlik işini bir meslek olarak görenlerin ve bu iş koluna gireceklerin veya girmişlerin kurumsallaşmasıyla mümkündür. Kısaca kurumsallaşmanın sektöre getireceği faydalar açıktır. 122

ÖZET Hijyen her alanda olduğu gibi hizmet işletmelerinde de insan sağlığı için büyük bir önem taşımaktadır. Hizmet işletmelerinden biri olan otel, konaklamanın yanısıra yiyecek içecek konusunda da ihtiyaca cevap vermektedir. İnsan sağlığı için zararlı çeşitli maddeler ve mikroorganizmalar yiyecek içecek vasıtasıyla kolaylıkla insan vücuduna girerek birçok rahatsızlıklara neden olabilirler. Bu da otel mutfaklarında hijyen koşullarının oluşturulmasını gerekli kılmaktadır. Yiyeceklerin hazırlandığı mutfağın hijyeni; çalışma ortamının, personelin ve gıdaların hijyenini içermektedir. Bu nedenle herbir faktör için hijyeni sağlayacak uygun koşullar gerekmektedir. Hijyenik koşullara uygun olmayan mutfağa sahip otellerin müşterileri zarar görebileceği gibi işletme de doğacak sonuçlardan zaaar görebilecektir. Bu çalışmanın amacı beş yıldızlı otel işletmelerinin mutfağında hazırlanan yiyecek ve içeceklerin güvenilir ve kaliteli olabilmesi, insan sağlığını tehdit etmemesi için uyulması gereken hijyen koşullarının belirlenmesidir. Ayrıca teorik bilgiler ışığında belirlenen yöntemlerin uygulanabilirliğini test etmek için beş yıldızlı otel işletmelerine yönelik bir anket çalışmasına yer verilmektedir. ÖZET Hijyen her alanda olduğu gibi hizmet işletmelerinde de insan sağlığı için büyük bir önem taşımaktadır. Hizmet işletmelerinden biri olan otel, konaklamanın yanısıra yiyecek içecek konusunda da ihtiyaca cevap vermektedir. İnsan sağlığı için zararlı çeşitli maddeler ve mikroorganizmalar yiyecek içecek vasıtasıyla kolaylıkla insan vücuduna girerek birçok rahatsızlıklara neden olabilirler. Bu da otel mutfaklarında hijyen koşullarının oluşturulmasını gerekli kılmaktadır. Yiyeceklerin hazırlandığı mutfağın hijyeni; çalışma ortamının, personelin ve gıdaların hijyenini içermektedir. Bu nedenle herbir faktör için hijyeni sağlayacak uygun koşullar gerekmektedir. Hijyenik koşullara uygun olmayan mutfağa sahip otellerin müşterileri zarar görebileceği gibi işletme de doğacak sonuçlardan zaaar görebilecektir. Bu çalışmanın amacı beş yıldızlı otel işletmelerinin mutfağında hazırlanan yiyecek ve içeceklerin güvenilir ve kaliteli olabilmesi, insan sağlığını tehdit etmemesi için uyulması gereken hijyen koşullarının belirlenmesidir. Ayrıca teorik bilgiler ışığında belirlenen yöntemlerin uygulanabilirliğini test etmek için beş yıldızlı otel işletmelerine yönelik bir anket çalışmasına yer verilmektedir. 111

Kitle iletişim alanında 20 'inci yüzyılda görülen hızlı değişme ve gelişmeler bu alandaki akademik çalışmaları ve kuramları da etkilemiştir. Bu gelişme içinde haberin insan yaşamındaki öneminin giderek arttığının belirlenmesi, kitle iletişim alanındaki son dönem çalışmalarının haber üzerinde yoğunlaşmasına yolaçmıştır. Gerek liberal çoğulcu ve gerekse eleştirel yaklaşımdaki son dönem çalışmaları ağırlıklı olarak haber 'i konu almaktadır. Bu çalışmalarda haberin kişilerin bilgi, inanç ve düşüncelerinin oluşumunda önemli bir role sahip olduğu genel kabul görmektedir. Habere yüklenen çoğulcu toplumun oluşmasını sağlayacak enstürman düşüncesi de artık liberal yaklaşım tarafından da reddedilmekte, haber değerleri sorgulanmaktadır. Haber konusundaki incelemelerde de haber metninin söylem analizi yeni bir araştırma yöntemi olarak ortaya çıkmış ve özellikle Avrupalı araştırmacılar tarafından yaygın olarak kullanılmaya başlanmıştır. Bu çalışmada da Türk basınında haber konusu incelenmiştir. Haber metinlerinin söylem analizi yöntemiyle yapılan çalışmada, belediye işçilerinin 1992 yılındaki grevi örnek olay seçilmiştir. Türk basınının izlediği öne sürülen liberal haber anlayışı ilkelerinin (yansızlık, nesnellik, dangelilik, adi İlik gibi) hayata geçirilip geçirilmediği saptanmaya çalışılmıştır. Türkiye'nin en çok satan 3 büyük gazetesi üzerindeki araştırmanın sonuçları, basında, sayılan ilkelere uygun yayın yapılmadığını göstermiştir. The rapid developments in the mass communication area, that observed in the 20 'th century, have influenced also the scholars' s works and the theories in the mass communication field. The increasing importance of the news in the people's life, lead the researchers to concentrate in the news in mass media. The late scholars, both from the two main approaches; liberal pluralist and critical, have made number of researches in the news text and news production. In these studies, generally, the news is taken as an important instrument that has a very important role on the forming of the knowledge, beliefs and thoughts of the people. The news values are been started to be questioned and criticised even by the liberal approach that gives a very important role to the news in the construction of the pluralist society. The news is not accepted as a mirror of the reality anymore. A new analysing method namely discourse analysis emerged as an new research technique in the recent years and started to be widely used by the European researchers in the news text analysing. In that case study, news in the Turkish Press is analysed by using the discourse analyse method of the news text on the strike made by the municipality workers in the 1992. The out come of the research indicates that the liberal pluralist understanding of the news values such as impartiality, objectivity, balanced e.t.c. is not practised in the Turkish Pres. -11- 152

98

123