Search

06.03.2018 tarihli ve 30352 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “Yükseköğretim Kanunu İle Bazı Kanun Ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun” ile 18.06.2018 tarihli “Lisansüstü Tezlerin Elektronik Ortamda Toplanması, Düzenlenmesi ve Erişime Açılmasına İlişkin Yönerge” gereğince tam metin erişime açılmıştır. Kanatlı hayvan endüstrisinde, piliç yetiştiriciliği belirgin bir konuma sahiptir. Bunun nedeni bölgesel genişleme, tahıl üretim kapasitesi, kanatlı hayvan yetiştiriciliğinde ve kesimde kullanılan gelişmiş teknolojinin yanı sıra genetik iyileşme gibi bazı faktörlerdir. Kümes kesimhane sürecinde oluşan insan tüketimine uygun olmayan atıklar bertaraf ve kirlilik problemi oluşturmaktadır. Bu atıkların çevre için kirletici özelliklerinin bilinmesi ve nüfus sağlığını güvence altına almak için kümes hayvanlarının kesim ve işlemlerinin ana aşamalarını bilmek gerekmekte ve bu verilerle birlikte atık yönetim planın oluşturulması gerekmektedir. Kümes kesimhanelerinden sonra oluşan atık türleri incelenip atık karakterizasyonları değerlendirilmiş olup uygun atık yönetim planı, iyileştirme süreçleri ile birlikte değerlendirilmiştir., The broiler production and poultry processing industry is one of the fastest growing agro-based industry, in Turkey. Slaughtering broiler birds by retailers generates the waste like inedible offal, heads, feathers, undigested feed materials and, treated wastewater solids is a problem for the operators for handling and disposing. The large scale accumulation of poultry wastes including slaughtering and treatment creates pollution and biosecurity problems. The aim of the present study is to prepare the hygienic, environmentally safe and compliance with legal regulations waste management plan for broiler slaughterhouse wastes. The waste types formed after the poultry slaughterhouses were classified, analyzed and the waste characterizations were evaluated and the appropriate waste management plan was prepared together with the processes improvements.

Bu çalışma Türkiye’de İslam iktisat felsefesi ve teorisi alanında son 50 yılda ortayaçıkan yerli literatürü ele almaktadır. İlgili çalışmalar nitelik ve nicelik açısındandeğerlendirildiğinde pek çok açıdan olumlu bir durumdan bahsedilebilir. Zira yaklaşıkyarım asırdır yapılan ve sürekli artış gösteren çalışmalar neticesinde alanadair temel prensipler açıklanmış; İslam iktisadının yapısının nasıl olması gerektiğikonusunda temel hususlar ortaya konulmuş; sistem, esaslar, toplum ve ahlaka ilişkinhususlarda eserler yazılmıştır. Ayrıca özellikle son yıllarda ilgili alana dair akademikve kurumsal ilginin arttığı görülmektedir. Diğer yandan birçok çalışmanıngenel prensipler seviyesini aşamaması, pek çok eserin önemli şeyler söylemeklebirlikte belli noktalarda tekrardan kaçamaması ve temel prensiplerin pratiğe nasılaktarılacağı sorusuna açıklık getirememesi, ayrıca alanla ilgili çalışmaların çoğunluklaferdî çabalarla sınırlı kalması gelinen noktadaki tıkanıklığa işaret etmektedir.Şüphesiz bu durumun ilmî, fikrî, hukukî, siyasî, toplumsal vb. pek çok sebebi vardır.Başta İslâmî ilimler ve iktisat olmak üzere disiplinler arası ortak bir çabanın birİslam iktisat felsefesi/teorisi oluşturma noktasında sağlayacağı katkının çok önemliolduğu görülmektedir.

İslam hukukunun temel kavramlarından biri olan fetvanın Osmanlı pratiği, Batı’dave özellikle İngilizce literatürde gün geçtikçe daha fazla ilgi görmektedir. Bu hususta,Osmanlı döneminde fetva müessesesinin ayrıntılı bir prosedüre sahip olup kurumsalbir yapı kazanmasının yanı sıra ilgili döneme ilişkin orijinal belge ve kayıtlara nispetenkolaylıkla ulaşılabilmesi de etkili olmuştur. Bu durum hem kurumlar tarihi ve hemde İslam hukuk tarihi açısından Osmanlı dönemi fetvalarını çok önemli bir konumagetirmektedir. Bu çalışmanın amacı, İngilizce literatürde Osmanlı dönemi fetvalarınailişkin olarak yapılan çalışmaları değerlendirmek ve temel yaklaşımları ortaya koymaktır.Bu bağlamda, literatürdeki temel bakış açıları, yöntemler ve fetvanın -devlet, mezhepve coğrafya gibi- kavramlarla ilişkisine yönelik dikkat çekilen noktalar ele alınmaktadır.

Bu çalışmada, iç çapı 10 mm, gövde uzunluğu 100 mm olan karşıt akışlı bir vorteks tüpte, 2, 3, 4, 5, 6 nozul sayılarında, basınçlı akışkan olarak hava ve oksijenin kullanıldığı, 150 kPa? dan 700 kPa basınç değerine kadar 50 kPa aralıklarla, soğutma ? ısıtma performansları deneysel olarak incelenerek, ekserji analizi ile sistemdeki kayıp iş ve verim hesaplanmış ve vorteks tüpünde yapılan deneyler sonucunda elde edilen veriler değerlendirilerek, performansın artırılmasına yönelik önerilerde bulunulmuştur.Anahtar Sözcükler: Ranque-Hilsch vorteks tüpü, ısıtma, soğutma, ekserji analizi. In this study, in a counterflow vortex tube having an inside diameter of 10 mm, a body length of 100 mm, with 2, 3, 4, 5, 6 nozzle numbers, where air and oxygen are used as the pressured fluid, in a range from 150 kPa to 700 kPa with 50 kPa increments, cooling and heating performances are experimentally investigated, with exergy analysis the lost work and efficiency were calculated, and evaluating the data obtained via the experiments in the vortex tube suggestions were made to increase the performance.Key Words: Ranque-Hilsch vortex tube, heating, cooling, exergy analysis. 81

MODERN İSLAM İKTİSADI LİTERATÜRÜNDE MURABAHA TARTIŞMALARIMurabaha, 1970’lerde mudarabe ve müşareke temelli bir anlayışla faaliyete başlayan İslam bankacılığının en çok kullanılan işlemi olma özelliği taşımaktadır. Murabaha; ortaya çıkış biçimi, geçirdiği süreç, içerdiği problem noktaları ve hakkındaki tartışmalar açısından oldukça farklı boyutlara sahip bir akittir. Böyle bir akdin tarihsel gelişmini ele almak, geçirdiği merhaleleri takip etmek ve taşıdığı problem noktaları hakkındaki tartışmaları incelemek genel olarak İslam iktisadı ve özellikle modern akitler alanında önemli bilgiler sunmaktadır. Modern İslam iktisadı ve İslam bankacılığının durumunu değerlendirmek için murabaha akdinin seçilmesinde murabahanın; mudarebe, müşareke, icare ve selem gibi diğer yatırım-finansman modelleriyle ortak meselelere sahip olmasının yanı sıra kendine has pek çok farklı problem noktası içermesi, diğer işlemlere göre daha geniş ölçekli ve günümüzde en yaygın şekilde kullanılan işlem olması ve modern dönemde en çok tartışılan işlem niteliği taşıması etkili olmuştur. Ayrıca murabaha, klasik bir akdin modern ihtiyaçlara göre nasıl şekillendirildiğini ve bu konuda yapılan tartışmaların yönünü görme açısından da önemli bir örnektir.Bu çalışma, murabahayı fıkhî, iktisadî, sosyal vb. çeşitli yönleriyle ve eleştirel ve bütüncül bir bakış açısıyla ele almakta ve mevcut literatürden hareketle modern İslam iktisadı problemlerindeki akıl yürütme ve hüküm üretme faaliyetlerinin gidişatını ortaya koymaktadır. APPROACHES TO MURABAHA IN THE LITERATURE OF MODERN ISLAMIC ECONOMICSMurabaha is very interesting and significant in terms of its adaptability to modern economics, and of understanding the development of modern Islamic Economics and Islamic Finance. It is a financial phenomenon with broader social and economic implications rather than simply a legal-technical matter. To examine it from a holistic perspective, I have compared it with other contract types (e.g. mudaraba, musharaka, ijara etc.) and tried to establish the links between the classical fiqh and modern Islamic Economics. Finally, and very importantly, I have analyzed the methodologies or ways of reasoning the modern ulema apply in forming their opinions (or rulings) concerning modern financial transactions. Murabaha was first introduced into the modern literature in 1976, and has since then become the subject of intense debates. There have been some studies on it as well as many important scientific conferences.This research has revealed some important points regarding both the murabaha-based system in particular, and Islamic banking in general. At macro level of analysis, I have first argued that in the current globalizing world economic actors have a different view of (and relationship with) commodities, which results in a different set of commercial practices, compared with the traditional ways of thinking and acting, on which the classical fiqh was based. At the micro level of analysis, my research has shown that the examination of the murabaha’s (re-)emergence during the globalization process as the dominant transaction type presents some important clues as to the nature, problems and perhaps the future of “Islamic economics.”

Osmanlı Devletinde Bâb-ı Meşîhat tarafından 1914-1922 yılları arasında 79 sayı olarak yayınlanmış bir yayın organıdır. Başta Bâb-ı Meşîhat olmak üzere çeşitli dinî ve resmî kuruluşlara ait fetva, hüküm, karar, talimat, nizamname ve haberlerin duyurulması maksadıyla neşredilen Cerîde-i İlmiyye'nin dili Türkçe olmakla birlikte, bazen Arapça, Farsça, Tatarca ve Urduca dilleri de kullanılmıştır. Cerîde-i İlmiyye, Şeyhülislamlık tarafından yayınlanması ve dönemin ilmî seviyesini, halk için yapılan irşad faaliyetlerini göstermesi itibarıyla çok yönden önemli bir kaynaktır. Derginin 1918'de kurulan Dâru'l-hikmeti'l-İslâmiyye'ye intikal etmesi yayın politikasını ve muhtevasını da değiştirmiş, 41. sayıdan itibaren ağırlıklı olarak Dâru'l-hikme'yi ilgilendiren yazılar, ilmî encümenlerin görüşlerini ihtiva eden yazılar ile tanınmış alimlerce kaleme alınan ilmî ve fikrî makalelere daha fazla yer verilmiş ve derginin irşad ve tebliğe yönelik yayınları artmıştır. Derginin genel muhtevasını yansıtan bazı yazı başlıkları şöyledir: Hatt-ı Hümâyun, İrâde-i Seniyye, Kavânîn ve Nizâmât, Usûl-i Muhâkemât-ı Şer?iyyeye Dair Nizamnameler, Fetâvâ-yı Şerîfe, Fetvâhâne-i Âlî Kararları, Fetvâhâne-i Âlî'nin Mukarrerât-ı Nakziyyesi, Ecvibe-i Şer?iyye, Teblîğât-ı Umûmiyye, Nasb ve Tayin, Meclis-i Tedkîkât-ı Şer?iyye Mukarrerâtı, Dâru'l-Hikmeti'l-İslamiyye Yazıları., Cerîde-i İlmiyye was published between 1914-1922 as the official journal of Bâb-ı Meşîhat. It was published to announce the fatwas, judgements and decisions of Fetvâhane and the religious courts, the news and annoucements of some religious institutions and articles of some effective scholars. While the main language of the journal was Turkish, other languages such as Arabic, Persian and Urdu was being used in case of a certain need. After the acquisition of the journal to ?Dâru'l-hikmeti'l-Islâmiyye' some important changes happened in the contents and publishing policy. Beginning from the 41th volume of the journal the writings about ?Dâru'l-hikme' and informative articles by important people of that time increased. The journal was published during a time of wars and dramatical changes in political and social life. Thus the journal was in utmost importance for the scholars and people due to the issues which was guiding for this rapidly changing environment.

ÖZETÜzerinde çalistigim yüksek lisans tezi, Osmanli Devleti'nin son döneminde yayinlanmis olan Ceride-i Ilmiyye adli dergideki fetvalari konu edinmektedir. Tezde, dergideki bütün fetvalar latinize edilmis ve bazi fetvalar hakkinda hukukî ve sosyal yaklasimlarda bulunulmustur. Buna ilaveten seyhülislamlik kurumu ve fetvahaneden de bahsedilmistir.Bu çalisma iki ana bölüm ve bir ek'ten olusmaktadir.Birinci bölüm, iki kisimdan mütesekkildir. Birinci kisimda, fetva kavraminin anlami, unsurlari, konusu, muhatabi, dili, müftünün fonksiyonu ve fetva-kaza iliskisi incelenmis; ikinci kisimda Osmanli'da Fetva müessesesi, mesihat makami ve fetvahane konulari ele alinmistir.Çalismanin temeli olan ikinci bölüm de iki kisimdan olusmaktadir. Birinci kisimda Ceride-i Ilmiyye'nin özellikleri, muhtevasi, çikis amaci ve önemi ortaya koyulmustur. Ikinci kisimda Ceride-i Ilmiyye'de yayinlanmis olan bazi fetvalarin özeti ve fetvalarla ilgili muhteva tahlili yer almaktadir.Ek bölümünde ise, Ceride-i Ilmiyye'deki bütün fetvalar latinize edilerek; baslik, cilt, sayi, sayfa, soru ve cevap kisimlarindan olusan bir tablo halinde listelenmistir. ABSTRACTMy master thesis is on fetvas in Ceride-i Ilmiyye that was issued at last years of Ottoman State. I transliterated all fetvas and wrote on some fetvas from legal and social point of view. In addition, I mentioned about seyhülislamlik and fetvahane.This study consists of two main and one supplementary chapter.The first chapter consists of two parts. I mentioned about, in the first part, the meaning,subject and language of fetva, mufti's function and the relationship between fetva and kaza. The second chapter is about institution of fetva, mesihat and fetvahane in Ottoman State.The second part consists of two chapters also. In the first chapter, I mentioned about Ceride-i Ilmiyye's features and importance and in the second chapter the summary of some fetvas.In the supplementary section I transliterated and issued as table.

Bu çalışmada Tayland’da şeyhülislamlık müessesesi ve Şeyhülislam Aziz Phitakkumpol’un yayınladığı fetvalar ele alınmıştır. Bu amaçla araştırma bir giriş ve üç bölümden oluşmaktadır. Giriş babında çalışmanın unsurları ve tarihsel arka plan ele alınmış olup tezde işlenecek konuya bir hazırlık yapılmış ve Tayland’da Müslümanlar ile ilgili ön bilgi verilmiştir. Birinci bölüm’de Tayland’da şeyhülislamlık müessesesi ve şeyhülislamlar ele alınmıştır. İkinci ve Üçüncü Bölüm’de Tayland’da 1997 Tarihli Kanunun çıkarılmasından sonra şeyhülislamlık müessesesinin Şeyhülislam Aziz dönemindeki uygulamaları kapsamında fetva ile ilgili gelişmeler ve onun yayınlanan fetvaları incelenmiştir.Tayland kralı tarafından himaye edilen ve şeyhülislamlık müessesesi olarak bilinen “Samnak Chularajmontri” Tayland’da yaşayan Müslümanları temsil etmektedir. Bu kurum Tayland hükümetinde yapılan değişiklikten sonra (1932’den sonra) kurulmasına rağmen Tayland’da şeyhülislamlık görevinin 1600’lerden beri mevcut olduğu kaydedilmektedir. “Chularajmontri” veya Şeyhülislam, Taylandlı Müslümanlar arasında tanınan dini işlerde en yüksek yetkiye sahip devlet görevlisidir. Bugüne kadar şeyhülislamlık görevi yapan toplam 18 kişi bulunmaktadır. 1997 yılında şeyhülislamın temel görevlerini resmileştirmek için çıkarılan kanundan sonraki süreçte şeyhülislamlık makamı değişime uğramıştır. Bu kanunla göreve gelen iki şeyhülislam bulunmaktadır. Bunlardan biri olan Şeyhülislam Aziz Phitakkumpol kanunda belirtilen dört temel görevden biri olan dini konularda fetva verme işini sistematik hale getirmiştir. Ayrıca Şeyhülislam Aziz İbadat ve Muamelat ile ilgili meseleler üzerine toplam 47 fetva yayınlamış olup bu fetvaları toplayarak fetva kitabı olarak yayınlamıştır. Bundan dolayı Şeyhülislam Aziz en çok fetva veren ve ilk defa fetva kitabı yayınlayan şeyhülislamdır. Bu itibarla sözkonusu dönemde şeyhülislam olan Aziz Phitakkumpol fetva verme faaliyetinde geçmiş dönemdeki şeyhülislamlardan daha etkin olmuştur.--------------------In this study, the institution of Sheikhul Islam and the fatwas published by Sheikhul Islam Aziz Phitakkumpol in Thailand were examined. For this purpose, the research consists of an introduction and three chapters. In the introduction, the elements of the study and the historical background are discussed, a preparation is made for the subject to be covered in the thesis and preliminary information about Muslims in Thailand is given. In the first part, the institution of the Sheikhul Islam and the Sheikhul Islams in Thailand are discussed. In the second and third chapters, the developments related to fatwa and published fatwas were examined within the scope of the applications of the Sheikhul Islam institution during the period of Sheikhul Islam Aziz after the enactment of the 1997 Act in Thailand.In 1997, after the law enacted to formalize the basic duties of the Sheikhul Islam, the authority of the Sheikhul Islam changed. There are two Sheikhul Islam who took office with this law. One of them, Sheikhul Islam Aziz Phitakkumpol, systematized the work of giving fatwa on religious matters, which is one of the four basic duties stated in the law. In addition, Sheikhul Islam Aziz has published a total of 47 fatwas on issues related to worship and treatment and collected these fatwas and published them as fatwa books. For this reason, Sheikhul Islam Aziz is the sheikh who gave the most fatwa and published the fatwa book for the first time. In this respect, Aziz Phitakkumpol, who was the sheikh in the period in question, was more active in the fatwa giving activity than the sheikh in the past.

Bu çalışma, faizli bankaların İslami ürünler ve hizmetler sunmak için açtığı İslami pencerelere odaklanmaktadır. Alimlerin İslami pencerelerin akreditasyonu ve faaliyetleri hakkındaki görüşleri, ticari bankaların bankacılık faaliyetlerinin doğası gereği farklılıklar göstermektedir. Bu sebeple bu çalışma, İslami pencerelerin şer'i kurallara göre incelenmesini amaçlamaktadır. Öncelikle İslami pencerelerin ortaya çıkış sebepleri, özellikleri ve amaçları incelenecektir. Daha sonra buna ilişkin fetvalar veren ve analiz yapan bilim insanlarının tartışmaları ve alimlerin bu İslami pencerelere ilişkin çalışmalar ele alınacaktır. Bununla birlikte İslami pencerelerin, gerek Müslüman olmayan ülkelerde gerekse İslami bankaları olmayan Müslüman ülkelerde İslami finansı nasıl yansıttığı görülecektir. Bu çalışma, Kamerun ve Orta Afrika'daki ilk İslami pencere olan Afriland First Bank gibi bazı İslami pencerelerin ve diğer bazı örneklerin incelenmesiyle sona ermektedir. This study focuses on Islamic windows opened by conventional banks to offer Islamic products and services. Due to the nature of the banking activities of the commercial banks, the opinions of scholars differ on the accreditation of Islamic windows and its activities. For this, the goal of this work is the study of Islamic windows according to the shariah. The study focus on the origin of the causes that led to the creation of Islamic windows, its characteristics and its objectives then its studies on fatwas and the discussions of the scholars doing their analysis. The study also focuses on studying the verdicts of scholars to deal with its Islamic windows. Furthermore; it also focuses on the place of Islamic windows in the promotion of Islamic finance in non-Muslim countries and Muslim countries that do not have Islamic banks. This work also ends up with study of some Islamic windows such as Afriland First Bank in Cameroon which is the first Islamic window in Cameroon and Central Africa and also some other examples. 104

Hanefî mezhebi imamlarından aktarılan mesail, bilgi ve kaynak değeri açısından temelde Usûl ve Nevâdir veya sonraki kavramsal ifadesi ile Zâhiru'r rivâye ve Gayru zâhiri'r rivâye olmak üzere ikiye ayrılır. Bu iki temel kavramdan Usûl'ü oluşturan eserler doğrudan mezheb imamları tarafından telif edildiğinden bu eserlerin hangileri olduğu ve içerisinde ne tür mesailin bulunduğu noktasında mezheb tarihinde çok farklı görüş bulunmamaktadır. Öte yandan mezheb imamlarının Usûl'de geçmeyen görüşlerini kayıt altına almak için ağırlıklı olarak talebeleri tarafından Nevâdir adıyla aktarılan mesail ve eserlerin mahiyeti, tespiti, tasnifi ve müelliflerinin kim olduğu konusu net olarak ortaya konulabilmiş değildir. Bu tezde Hanefî mezhebi literatürünün önemli bir kısmını oluşturan Nevâdir eserleri ele alınmıştır. İlk bölümde, kaynaklardan verilerin toplanıp analiz edilmesi ve varılan sonuçlar üzerinden mesail tasnifinde kullanılan ilgili kavramların yeninden tanımlanmasına gayret edilerek özelde Hanefî mezhebinin, genelde fıkıh mezheblerinin mesail tasnifinde kullandıkları kavramlar üzerinde durulmuştur. İkinci bölümde Hanefî mezhebi Nevâdir eserlerinin tespit ve tasnifi yapılarak her bir Nevâdir eseri ve müellifi hakkında bilgi verilmiştir. Üçüncü ve son bölümde ise mevcut veriler üzerinden Nevâdir eserlerinde yer alan mesailin temel özellikleri ele alınmış, tespit edilen her bir madde hakkında Nevâdirlerden yeteri kadar örnek vermek suretiyle söz konusu mesailin mahiyetinin belirlenmesine gayret edilmiştir. Çalışma neticesinde biri hariç hepsi kayıp durumdaki Nevâdir eserlerinin V/XI. asır Bağdat Hanefî fakihleri arasında Usûl eserleri gibi mütedavil olup onlar kadar bilgi ve kaynak değeri taşıdığı görülmüştür. Tezde daha çok Nevâdir literatürünün tespit ve tanıtımına odaklanılmış olduğundan Nevâdir mesailinin özellikle geç dönemde mezheb içindeki yeri ve etkisi ile bilgi ve kaynak değeri açısından değerlendirilmesi başka çalışmalara bırakılmıştır. Transferred masāil from the Hanafī Madhhab's imāms divided into two separate elements constitutively; Usūl and Nawādir, with regards to their information and source value. These two elements have subsequently been conceptualized as Ẓāhir al riwāyah & Ghayru Ẓāhir al riwāyah. Although there have not been significant disputes in the history of Hanafī Madhhab over the content of works generating Usūl due to the fact that these works are compiled by madhhab Imāms in person, there are unanswered questions about Nawādir which are written by pupils to preserve absent opinions in Usūl. What's more, it has not been revealed yet neither how and by whom these Nawādir works are written nor their importance. In this dissertation, we handled Hanafī Madhhab's Nawādir works. In the first chapter; we urged upon the used concepts in classification of masāil by Hanafī Madhhab in particular and by other madhhabs in general, after we collected data from sources and analyzed these data to redefine the related concepts. In the second chapter, we gave information about each Nawādir work and their authors; in the meanwhile, we make a classification and identification of Hanafī Madhhab's Nawādir works. In the third and last chapter, we dwelt upon the basic characteristics of masāil which involved in Nawādir works through present data. In addition to this, we strived to present exact nature of masāil by giving sufficient examples from Nawādir work, about each detected characteristic. As a consequence of our effort, it appeared that these Nawādir works which are lost except one of them that survived until today were considered as common as Usūl works and taken into consideration as resource in terms of knowledge in the 5/11th century among Hanafī faqīhs of Baghdād. Influence and place of Nawādir masāil in madhhab, especially in later time of madhhab literature; and detection of their knowledge and source value are the subject of other investigations on account of the fact that we mostly concentrated on identification and presentation of Nawādir literature. 256

Bu çalışmada, İslam hukukundaki ta'likî şartların siğası ve onun çağdaş bankacılık ve bazı klasik akitlere olan etkisi ele alınmıştır. Fıkhî nitelikleri ve bazı zayıf siğalarla ilgili mevcut olan bazı problemler tespit edilerek yerine alternatif bir şekilde bir çözüm ortaya koymaya çalışılmıştır. Çalışmada, akitlerle ilişkine olan kural ve kaidelerden hareket edilerek ta'likî şartlar ortaya koyulmuştur ki; bu yolla bankacılıkta uygulanan akit ve muamelerle ilgili olan sorunlar ortadan kaldırılabilir. Çağdaş muamelelerin çoğunda ta'likî şartların altının çizilmesi gereken büyük bir yere sahip olduğunu, ta'likin şartla bağlı olduğunu ve daima şartla beraber gerçekleştirileceğini ifade etmek gerekmektedir. Çalışmamız giriş, üç bölüm, sonuç ve bazı eklerden oluşmaktadır: Birinci bölümde, ta'likî şartların tanımı, meşruiyeti ve İslam hukukundaki yeri, sıhhat şartları, ta'likî şartların türleri, ta'likî şartların diğer alakalı terimlerle alakası ve ta'likî şartlarla ilgili olan fıkhî kaideler etraflıca açıklanması yer almaktadır. İkinci bölüm iki ana alt başlıktan oluşmaktadır: Birinci alt başlık altında, akdin tanımı, siğa ve etkiler açısından türleri üzerinde durulmuştur. Öncelikle akit genel olarak dörde ayrılmıştır: Müneccez akitler, Mukayyed akitler, Muzâf akitler ve Muallak akitler. Akitlerin her birinden kısaca bahsedilerek muallak akdin hükmü, İslam hukukçularının konuya ilişkin tartışmaları ve şartların gerçekleşmesi durumunda akdin bağlayıcı güçleri detaylı bir şekilde ele alınmıştır. İkinci alt başlıkta, şarta bağlı olan akitlerin bazı klasik örnekleri üzerine durulmuştur. Binaenaleyh yukarıda geçen akitlerde halk arasında yaygın olan iki akitten bahsedilmiştir: Birincisi bey' bi'l-vefâ. Bu bey', tanımlanarak fayda ve zararları açıklanmıştır. İkincisi bey' bi-şarti't-tecrübe. Bu bey' de tanımlanarak gayesi, İslam hukukçularına göre belirli müddeti açıklanmıştır. Ayrıca bu akitlerin sağlam nitelikleri, şeriat ve kanuna göre hükümleri ve en önemli etkileri de ifade edilmiştir. Üçüncü ve son bölüm, bankacılıkta uygulanan ve bazı tartışma ve problemleri içeren akitlerin gelişmesi üzerine olan ta'likî şartların bariz etkilerinin beyan edilmesine tahsis edilmiştir. Söz konusu problemler tespit edilerek şer'î alternatif ortaya koyularak çözüm yolu aranmıştır. İslamî bankacılıkta ilk uygulanan akitler üzerine özellikle bireysel finansta modern murâbaha ve icâre müntehiye bi't-temlik akdi üzerine durulmaya çalışılmıştır. Bu bölüm, söz konusu ta'likî şartın siğası ile ilgili iki önergeyi ihtiva etmektedir: Birinci önerge, modern murâbaha akdinin muallak bey'in siğası üzerine meydan gelmesidir. Örneği, günümüz İslam hukukçularının tartışmalı bağlayıcı vaadin niteliklerini ortaya koymaları ve vaad ile ilgili olan problemlerden sakınmak için buna modern murâbaha akdinde istifade edilmesini gerekli duymaları. İkinci önerge, hükümleri farklı olan iki akdin (bey' ve icâre) tek yer ve tek zamanda ortaya çıkan şüpheyi gidermek için icâre müntehiye bi't-temliğe sağlam ve şer'î bir çıkış yolun meydana gelmesi; ki bu ta'likî şarta binaen ortaya çıkabilir.Böylece bu iki akdin önemli mefhumları ve temel meseleleri detaylıca açıklanmıştır. Sonra bu akitlerle ilgili mevcut olan problemler ve İslam hukukçularının tartışmaları ele alınmıştır. Ayrıca bey' ve hibenin şarta talik etmenin hükmü ve modern murâbaha ve icâre müntehiye bi't-temlikte sunulan önerge (Ta'likî Şartlar) ile ilgili günümüz bilim adamlarının görüşleri, ta'likî şartların siğasının bu iki akdin gelişmesi için şer'î alternatif sunmak için etkileri , ilgili problemlerin çözümü için rolü ve yukarıdaki önerileri açıklayan bazı tatbiki ekler ve şer'î fetvalara başvurularak açıklanmıştır. This research aims to study the form of condition-based suspension and its impact in some traditional contracts and modern banking transactions, in an attempt by the researcher to find out their fiqh adaptations and identify the most prominent problems in depending on some weak forms, and try to cure them and find solutions or alternatives, where the researcher considered the contract and its subsequent related controls and limitations, and found a suspension as a way to remove many of the problems contained in the most important contracts and banking transactions. it is certainly that the suspension has its own position in many of the contemporary transactions, especially as it is based on the condition in which the contract was only accompanied by a condition.The study was organized as the following: an introduction, three chapters and conclusion. The first chapter is a prelude to the subject of the study dealing with the truth of the condition-based suspension and its place in the Islamic jurisprudence, explaining the concepts of suspension and condition and their sections and evidence of legitimacy, and talk about its components and validity conditions, and the nature of the relationship between condition-based suspension and other relevant terms, and highlight the most important jurisprudential rules that revolve around condition-based suspension with the full explanation of each rule.The second chapter is about the reality of the contract and its types in terms of form and its effect. It was divided into direct/completed contracts, restricted contracts, deferred contracts, contracts suspended on condition, and briefly discussed the meaning of each type, and detailed more in the judgment of the contract suspended on the condition and the discussion of the fundamentalists, and the extent of its strength when the mandatory condition is achieved. the second section dealt with some of the traditional models of contracts that were originally suspended on a condition, the focus of the talk was on two of these contracts, that are spread Among people, the firs one is wafaa sale and its advantages and disadvantages, and the second is the trial-based sale, its goals and the estimated duration of the trial by jurists, and the statement of proper adaptation on which these two contracts will be graduated and their judgment in Sharia and law and the most important implications.The third and last chapter was devoted to study the prominent impact of condition based suspension in the development of contracts and banking transactions in which the problem occurred and there was a debate around them, and to get rid of these problems by finding alternatives and legitimate models. The research was limited to studying the first contracts that have been in operation since the emergence of Islamic banks, most of which are applied to bank financing operations, especially for individual financing, namely the sale of murabaha to the purchase orderer, which ranked first, and Ijarah Muntahia Bittamleek, which ranked second in the application compared to other financing methods; as the number of essential or necessary needs they satisfy for individuals.This chapter included two proposals through the form of condition-based suspension. The first one is the re-graduation of the Murabaha contract for the purchase orderer in the form of the pending sale on a condition as an alternative to the binding promise that was disputed when it was proposed by the contemporaries and made it obliged in murabaha sale, in order to avoid the problems of breaking The promise. another proposal is to find a valid legal exit for Ijarah Muntahia Bittamleek as a way to get rid of the ban or problem in a meeting of two different contracts with different judgment at the same place and the same time, which are the Ijara and the sale. This can be achieved through the graduation of this process on the basis of condition-based suspension.The study explained and highlighted the most important aspects of these two contracts and the related concepts and issues. Then, it dealt with the legal issue that is mentioned in each of them, and the controversies surrounding it among the jurists, and the statement of the sharia judgment on the suspension of sale and Hiba on a future condition. And the views of contemporary scholars about this proposed alternative in the systems of Murabaha to purchase orderer and Ijarah Muntahia Bittamleek, and the effect of the use of the condition-based suspension to find legitimate alternatives for the development of these two systems, and its role in the treatment of the occurred problem and the confusion, Followed by some of the practical applications and legal opinions that illustrate this in a manner practically close to reality. 172

Müşareke Sukuku, İslam hukukunda bilinen Müşareke (ortaklık) akdi esasına göre verilir ve bu akdin tüm hükümlerine ve kurallarına tabidir. Müşareke Sukuku, İslami finansman araçlarının en önemlilerinden birisi kabul edili. Çünkü ülkeler ve finans kurumları bu senetleri, bir kuruluş için tek başına finansmanı güç büyük projeleri finanse edebilmek için ihrac ederler.Yukarıdakilere dayanarak, bu çalışma ihrac, kar dağıtımı, geri ödeme ve tedavül yolları ve piyasaya sürme araçlarının izahına atıfta bulunarak, tanıma, mahiyetini, türlerini, özelliklerini, diğer mali evraklarla aralarındaki temel farkları açıklama itibarıyla Müşareke Sukunun net ve kapsamlı bir resmini oluşturmayı amaçlamaktadır. Çalışma aynı zamanda, kar ve zararların dağıtımı, geri alınması, tedavül ve piyasaya sürmeyle ilgili meselelerin kurallarını ve düzenlemelerini açıklığa kavuşturmak suretiyle, Müşareke Sukuku ile igili fıkhi hükümlerin incelenmesini içermektedir. Ayrıca, katılım sertifikalarıyla projelerin finansmanı için tekliflerde bulunma yanında, Sudan deneyiminin gözden geçirilmesine atıfta bulunmuştur.Çalışma, Müşareke Sukukunu çıkarılması sürecinin, önemli bir ekonomik faaliyet ve projeleri finanse etmek için likidite yokluğunda fonları çekmek ve harekete geçirmek için etkili bir araç olduğu sonucuna varmıştır. Ancak, bu konuda yasal kuralların olması gerekir, bu nedenle ancak Hukuk Komitesinin onayından sonra sertifikaların ihracının yapılması gerekir.Anahtar Kelimeler: Sukuk, Müşareke Sukuku, katılım, Yatırım, İslami Finans, Sözleşmeler, Sudan. Sukuk al-Musharaka (Deeds of participation) are issued on the basis of the participation contract known in Islamic jurisprudence and subject to all its' provisions and regulation, and it is one of the most important tools of Islamic finance since Countries and financial institutions can use it to issue financing for large projects, which are difficult to be financed by individuals.Based on the above, the aim of this research is to create a clear and comprehensive picture of the participatory deeds, by giving definition of it, talk about its characteristics, types, and the fundamental differences between it and other types of financing methods. Also, referred to the statement of the tools of issuance, methods of trading and methods of distribution of profitsThe study also ensures the study of the jurisprudential provisions related to the Sukuk al-Musharaka clarifying the rules and regulations pertaining to issuance, trading, redemption and distribution of profits and losses.The research also reviewed the Sudanese experience, with proposals for financing projects with Deeds of participation and concluded that the process of issuing Sukuk al-Musharaka is an important process of economic activity and an effective means to attract and mobilize funds in the absence of means to finance projects.However it is necessary to have legal controls in it according to the sharia rules and regulations of financing and trading. Therefore, it became necessary not to issue Sukuk al-Musharaka without the approval of the Sharia Committee. 127

Bu çalışmada finansal kiralama sözleşmesinin mahiyeti, ortaya çıkışı, türleri, olumlu ve olumsuz yönleri ele alınmaktadır. Bu işlemin operasyonel süreçlerini içeren sözleşmelere ve fıkhi yapısına değinilmekte finansal kiralamanın uygulama şekilleri ve fukahanın söz konusu akitle ilgili ele aldığı konular karşılaştırmalı olarak açıklanmaktadır. Ayrıca çağdaş fukahanın, fıkıh komiteleri/akademilerinin ve danışma kurullarının bu yöntemlerle ilgili fıkhi görüşleri ortaya koyularak her bir uygulama şekline dair fıkhi değerlendirme yapılmıştır. Son olarak Türkiye'deki finansal kiralama sözleşmesinin mevzuatı fıkhi açıdan incelenerek problemli olan maddeler tespit edilmeye çalışılmıştır. Bu maddelerle ilgili kadim ve çağdaş fukahanın görüşleri, varsa danışma kurullarının ve fıkıh komitelerinin/akademilerinin görüşleri zikredilmektedir. In this research, I have tackled the leasing contract talking about its general meaning, the time it started, its types its advantages and disadvantages. I have also talked about its adaptation of jurisprudence, the minor contracts it includes and the practical steps it goes through. I have elaborated the pictures of applying this contract and the fiqh issues which relate to these pictures clarifing the different points of view of the former and contemporary scholars on each picture not to let the opinions of some fiqh councils in the world. After that I concluded each picture with the final judgment depending on scholars' opinions. At the end, an analising research has been done on the rent conract in Turkey which ends with possession. I tried to cover the articles it includes and talking about the problems it has from the fiqh point of view and clarifing the contemporary and former scholars' judgment and some fatwa councils' opinions on each article. 180

ÖZET TA‘LİKÎ ŞARTLARIN İSLAMİ BANKACILIKTA UYGULANAN AKİTLERE ETKİSİ: MODERN MURÂBAHA VE İCÂRE MÜNTEHİYE Bİ’T-TEMLİK ÖRENKLERİ Bu çalışmada, İslam hukukundaki ta„likî şartların siğası ve onun çağdaş bankacılık ve bazı klasik akitlere olan etkisi ele alınmıştır. Fıkhî nitelikleri ve bazı zayıf siğalarla ilgili mevcut olan bazı problemler tespit edilerek yerine alternatif bir şekilde bir çözüm ortaya koymaya çalışılmıştır. Çalışmada, akitlerle ilişkine olan kural ve kaidelerden hareket edilerek ta„likî şartlar ortaya koyulmuştur ki; bu yolla bankacılıkta uygulanan akit ve muamelerle ilgili olan sorunlar ortadan kaldırılabilir. Çağdaş muamelelerin çoğunda ta„likî şartların altınınçizilmesi gereken büyük bir yere sahip olduğunu, ta„likin şartla bağlı olduğunu ve daima şartla beraber gerçekleştirileceğini ifade etmek gerekmektedir. Çalışmamız giriş, üç bölüm, sonuç ve bazı eklerden oluşmaktadır: Birinci bölümde, ta„likî şartların tanımı, meşruiyeti ve İslam hukukundaki yeri, sıhhat şartları, ta„likî şartların türleri, ta„likî şartların diğer alakalı terimlerle alakası ve ta„likî şartlarla ilgili olan fıkhîkaideler etraflıca açıklanması yer almaktadır. İkinci bölüm iki ana alt başlıktan oluşmaktadır: Birinci alt başlık altında, akdin tanımı, siğa ve etkiler açısından türleri üzerinde durulmuştur. Öncelikle akit genel olarak dörde ayrılmıştır: Müneccez akitler, Mukayyet akitler, Muzâf akitler ve Muallak akitler. Akitlerin her birinden kısaca bahsedilerek muallak akdin hükmü, İslam hukukçularının konuya ilişkin tartışmaları ve şartların gerçekleşmesi durumunda akdin bağlayıcı güçleri detaylı bir şekilde ele alınmıştır. İkinci alt başlıkta, şarta bağlı olan akitlerin bazı klasik örnekleri üzerine durulmuştur. Binaenaleyh yukarıda geçen akitlerde halk arasında yaygın olan iki akitten bahsedilmiştir: Birincisi bey„ bi‟l-vefâ. Bu bey„, tanımlanarak fayda ve zararları açıklanmıştır. İkincisi bey„ bi-şarti‟t-tecrübe. Bu bey„ de tanımlanarak gayesi, İslam hukukçularına göre belirli müddeti açıklanmıştır. Ayrıca bu akitlerin sağlam nitelikleri, şeriat ve kanuna göre hükümleri ve en önemli etkileri de ifade edilmiştir.6Üçüncü ve son bölüm, bankacılıkta uygulanan ve bazı tartışma ve problemleri içeren akitlerin gelişmesi üzerine olan ta„likî şartların bariz etkilerinin beyan edilmesine tahsis edilmiştir. Söz konusu problemler tespit edilerek şer„î alternatif ortaya koyularak çözüm yolu aranmıştır. İslamî bankacılıkta ilk uygulanan akitler üzerine özellikle bireysel finansta modern murâbaha ve icâre müntehiye bi‟t-temlik akdi üzerine durulmaya çalışılmıştır. Bu bölüm, söz konusu ta„likî şartın siğası ile ilgili iki önergeyi ihtiva etmektedir: Birinci önerge, modern murâbaha akdinin muallak bey„in siğası üzerine meydan gelmesidir. Örneği, günümüz İslam hukukçularının tartışmalı bağlayıcı vaadin niteliklerini ortaya koymaları ve vaad ile ilgili olan problemlerden sakınmak için buna modern murâbaha akdinde istifade edilmesini gerekli duymaları. İkinci önerge, hükümleri farklı olan iki akdin (bey„ ve icâre) tek yer ve tek zamanda ortaya çıkan şüpheyi gidermek için icâre müntehiye bi‟t-temliğe sağlam ve şer„î bir çıkış yolun meydana gelmesi; ki bu ta„likî şarta binaen ortaya çıkabilir.Böylece bu iki akdin önemli mefhumları ve temel meseleleri detaylıca açıklanmıştır.Sonra bu akitlerle ilgili mevcut olan problemler ve İslam hukukçularının tartışmaları ele alınmıştır. Ayrıca bey„ ve hibenin şarta talik etmenin hükmü ve modern murâbaha ve icâre müntehiye bi‟t-temlikte sunulan önerge (Ta„likî Şartlar) ile ilgili günümüz bilim adamlarının görüşleri, ta„likî şartların siğasının bu iki akdin gelişmesi için şer„î alternatif sunmak için etkileri , ilgili problemlerin çözümü için rolü ve yukarıdaki önerileri açıklayan bazı tatbiki ekler ve şer„î fetvalara başvurularak açıklanmıştır.--------------------ABSTRACT THE CONDITION-BASED SUSPENSION AND ITS IMPACT IN ISLAMIC BANKING: THE MODEL OF MODERN MURABAHA AND IJARAH MONTAHIA BITTAMLEEK This research aims to study the form of condition-based suspension and its impact in some traditional contracts and modern banking transactions, in an attempt by the researcher to find out their fiqh adaptations and identify the most prominent problems in depending on some weak forms, and try to cure them and find solutions or alternatives, where the researcher considered the contract and its subsequent related controls and limitations, and found a suspension as a way to remove many of the problems contained in the most important contracts and banking transactions. it is certainly that the suspension has its own position in many of the contemporary transactions, especially as it is based on the condition in which the contract was only accompanied by a condition.The study was organized as the following: an introduction, three chapters and conclusion. The first chapter is a prelude to the subject of the study dealing with the truth of the condition-based suspension and its place in the Islamic jurisprudence, explaining the concepts of suspension and condition and their sections and evidence of legitimacy, and talk about its components and validity conditions, and the nature of the relationship between condition-based suspension and other relevant terms, and highlight the most important jurisprudential rules that revolve around condition-based suspension with the full explanation of each rule.The second chapter is about the reality of the contract and its types in terms of form and its effect. It was divided into direct\completed contracts, restricted contracts, deferred contracts, contracts suspended on condition, and briefly discussed the meaning of each type, and detailed more in the judgment of the contract suspended on the condition and the discussion of the fundamentalists, and the extent of its strength when the mandatory condition is achieved. the second section dealt with some of the traditional models of contracts that 8were originally suspended on a condition, the focus of the talk was on two of these contracts, that are spread Among people, the firs one is wafaa sale and its advantages and disadvantages, and the second is the trial-based sale, its goals and the estimated duration of the trial by jurists, and the statement of proper adaptation on which these two contracts will be graduated and their judgment in Sharia and law and the most important implications.The third and last chapter was devoted to study the prominent impact of condition based suspension in the development of contracts and banking transactions in which the problem occurred and there was a debate around them, and to get rid of these problems by finding alternatives and legitimate models. The research was limited to studying the first contracts that have been in operation since the emergence of Islamic banks, most of which are applied to bank financing operations, especially for individual financing, namely the sale of murabaha to the purchase orderer, which ranked first, and Ijarah Muntahia Bittamleek, which ranked second in the application compared to other financing methods; as the number of essential or necessary needs they satisfy for individuals.This chapter included two proposals through the form of condition-based suspension. The first one is the re-graduation of the Murabaha contract for the purchase orderer in the form of the pending sale on a condition as an alternative to the binding promise that was disputed when it was proposed by the contemporaries and made it obliged in murabaha sale, in order to avoid the problems of breaking The promise. another proposal is to find a valid legal exit for Ijarah Muntahia Bittamleek as a way to get rid of the ban or problem in a meeting of two different contracts with different judgment at the same place and the same time, which are the Ijara and the sale. This can be achieved through the graduation of this process on the basis of condition-based suspension.The study explained and highlighted the most important aspects of these two contracts and the related concepts and issues. Then, it dealt with the legal issue that is mentioned in each of them, and the controversies surrounding it among the jurists, and the statement of the sharia judgment on the suspension of sale and Hiba on a future condition. And the views of contemporary scholars about this proposed alternative in the systems of Murabaha to purchase orderer and Ijarah Muntahia Bittamleek, and the effect of the use of the condition-based suspension to find legitimate alternatives for the development of these two systems, and its role in the treatment of the occurred problem and the confusion, Followed by some of the practical applications and legal opinions that illustrate this in a manner practically close to reality.

Bu çalışmada Tayland'da şeyhülislamlık müessesesi ve Şeyhülislam Aziz Phitakkumpol'un yayınladığı fetvalar ele alınmıştır. Bu amaçla araştırma bir giriş ve üç bölümden oluşmaktadır. Giriş babında çalışmanın unsurları ve tarihsel arka plan ele alınmış olup tezde işlenecek konuya bir hazırlık yapılmış ve Tayland'da Müslümanlar ile ilgili ön bilgi verilmiştir. Birinci bölüm'de Tayland'da şeyhülislamlık müessesesi ve şeyhülislamlar ele alınmıştır. İkinci ve Üçüncü Bölüm'de Tayland'da 1997 Tarihli Kanunun çıkarılmasından sonra şeyhülislamlık müessesesinin Şeyhülislam Aziz dönemindeki uygulamaları kapsamında fetva ile ilgili gelişmeler ve onun yayınlanan fetvaları incelenmiştir.Tayland kralı tarafından himaye edilen ve şeyhülislamlık müessesesi olarak bilinen `Samnak Chularajmontri` Tayland'da yaşayan Müslümanları temsil etmektedir. Bu kurum Tayland hükümetinde yapılan değişiklikten sonra (1932'den sonra) kurulmasına rağmen Tayland'da şeyhülislamlık görevinin 1600'lerden beri mevcut olduğu kaydedilmektedir. `Chularajmontri` veya Şeyhülislam, Taylandlı Müslümanlar arasında tanınan dini işlerde en yüksek yetkiye sahip devlet görevlisidir. Bugüne kadar şeyhülislamlık görevi yapan toplam 18 kişi bulunmaktadır. 1997 yılında şeyhülislamın temel görevlerini resmileştirmek için çıkarılan kanundan sonraki süreçte şeyhülislamlık makamı değişime uğramıştır. Bu kanunla göreve gelen iki şeyhülislam bulunmaktadır. Bunlardan biri olan Şeyhülislam Aziz Phitakkumpol kanunda belirtilen dört temel görevden biri olan dini konularda fetva verme işini sistematik hale getirmiştir. Ayrıca Şeyhülislam Aziz İbadat ve Muamelat ile ilgili meseleler üzerine toplam 47 fetva yayınlamış olup bu fetvaları toplayarak fetva kitabı olarak yayınlamıştır. Bundan dolayı Şeyhülislam Aziz en çok fetva veren ve ilk defa fetva kitabı yayınlayan şeyhülislamdır. Bu itibarla sözkonusu dönemde şeyhülislam olan Aziz Phitakkumpol fetva verme faaliyetinde geçmiş dönemdeki şeyhülislamlardan daha etkin olmuştur. In this study, the institution of Sheikhul Islam and the fatwas published by Sheikhul Islam Aziz Phitakkumpol in Thailand were examined. For this purpose, the research consists of an introduction and three chapters. In the introduction, the elements of the study and the historical background are discussed, a preparation is made for the subject to be covered in the thesis and preliminary information about Muslims in Thailand is given. In the first part, the institution of the Sheikhul Islam and the Sheikhul Islams in Thailand are discussed. In the second and third chapters, the developments related to fatwa and published fatwas were examined within the scope of the applications of the Sheikhul Islam institution during the period of Sheikhul Islam Aziz after the enactment of the 1997 Act in Thailand.In 1997, after the law enacted to formalize the basic duties of the Sheikhul Islam, the authority of the Sheikhul Islam changed. There are two Sheikhul Islam who took office with this law. One of them, Sheikhul Islam Aziz Phitakkumpol, systematized the work of giving fatwa on religious matters, which is one of the four basic duties stated in the law. In addition, Sheikhul Islam Aziz has published a total of 47 fatwas on issues related to worship and treatment and collected these fatwas and published them as fatwa books. For this reason, Sheikhul Islam Aziz is the sheikh who gave the most fatwa and published the fatwa book for the first time. In this respect, Aziz Phitakkumpol, who was the sheikh in the period in question, was more active in the fatwa giving activity than the sheikh in the past. 160

Bu çalışma, faizli bankaların İslami ürünler ve hizmetler sunmak için açtığı İslami pencerelere odaklanmaktadır. Alimlerin İslami pencerelerin akreditasyonu ve faaliyetleri hakkındaki görüşleri, ticari bankaların bankacılık faaliyetlerinin doğası gereği farklılıklar göstermektedir. Bu sebeple bu çalışma, İslami pencerelerin şer'i kurallara göre incelenmesini amaçlamaktadır. Öncelikle İslami pencerelerin ortaya çıkış sebepleri, özellikleri ve amaçları incelenecektir. Daha sonra buna ilişkin fetvalar veren ve analiz yapan bilim insanlarının tartışmaları ve alimlerin bu İslami pencerelere ilişkin çalışmalar ele alınacaktır. Bununla birlikte İslami pencerelerin, gerek Müslüman olmayan ülkelerde gerekse İslami bankaları olmayan Müslüman ülkelerde İslami finansı nasıl yansıttığı görülecektir. Bu çalışma, Kamerun ve Orta Afrika’daki ilk İslami pencere olan Afriland First Bank gibi bazı İslami pencerelerin ve diğer bazı örneklerin incelenmesiyle sona ermektedir.--------------------This study focuses on Islamic windows opened by conventional banks to offer Islamic products and services. Due to the nature of the banking activities of the commercial banks, the opinions of scholars differ on the accreditation of Islamic windows and its activities. For this, the goal of this work is the study of Islamic windows according to the shariah. The study focus on the origin of the causes that led to the creation of Islamic windows, its characteristics and its objectives then its studies on fatwas and the discussions of the scholars doing their analysis. The study also focuses on studying the verdicts of scholars to deal with its Islamic windows. Furthermore; it also focuses on the place of Islamic windows in the promotion of Islamic finance in non-Muslim countries and Muslim countries that do not have Islamic banks. This work also ends up with study of some Islamic windows such as Afriland First Bank in Cameroon which is the first Islamic window in Cameroon and Central Africa and also some other examples.

ÖZETModern dönem ile beraber fıkıh farklı meydan okumalara maruz kalmıştır. Yaşadığıbu tecrübenin bir yansıması olarak fıkıh tarihi seyrinde bir dönüşüm yaşanmıştır. Söz konusubu dönüşümün bir parçası ise literatürde yeni ortaya çıkan bir üslup veya ‘genre’dir. Bu üslupfıkıh geleneğinin kazuistik yapısından genel bir teori oluşturma çabası olarak ifade edilmiştir.Bu süreç XX. yüzyılın bir döneminde belirli İslâm hukukçusu tarafından ortaya konulan eserleryoluyla meydana gelmiştir.Bu tez temsil kabiliyeti yüksek modern dönem İslâm hukukçularının akit hürriyeti vebuna bağlı olarak satım akdinde takyidi şartlara yaklaşımlarını incelemektedir. Zira satım akdive takyidi şartlar gerek yeni ortaya çıkan bu üslup ve ‘akit teorisi’ bağlamında gerekse klasikmezheplerin düşünce yapılarında belirleyici bir konumdadır. Özellikle modern dönemiçerisinde akitlerde ‘irade özgürlüğü ilkesi’ açısından takyidi şartlar İslâm hukukçularınınüzerinde durdukları bir konudur. Nitekim takyidi şartların değerlendirilmesinde İslâmHukukunun irade özgürlüğüne verdiği önem vurgulanmış ve diğer hukuki sistemlerlemukayeseli bir şekilde ortaya konulmuştur. Söz konusu bu konunun ana eksenini isemezheplerin görüşleri oluşturmaktadır. Modern dönem İslâm hukukçuları konuyudeğerlendirirken hem mezhepler arası hem de İslâm Hukuku ile modern hukuki sistemlerarasında karşılaştırmalı bir yöntem izlemişlerdir. İslâm hukukçuları mezheplerin görüşleriniserdederken çağdaş problemlerine yönelik çözüm arayışları içerisinde olmuşlardır. Buarayışların bir neticesi olarak farklı yaklaşımlar sergilemişlerdir. Söz konusu bu arayışlar bu teziçerisinde değerlendirilip aktarılmaya çalışılmıştır. İÇİNDEKİLERGİRİŞ......................................................................................................................................... 1II. KONU VE AMAÇ............................................................................................................... 2III. KISITLAMA VE SINIRLAMALAR............................................................................... 6IV. KAVRAM........................................................................................................................... 7V. KAYNAKLAR..................................................................................................................... 9A. ARAPÇA LİTERATÜR ................................................................................................. 9B. TÜRKÇE LİTERATÜR................................................................................................ 15BİRİNCİ BÖLÜMİSLÂM HUKUKÇULARININ ESERLERİNDE İRADENİN AKİTLERDEKİETKİ ALANI VE İRADE ÖZGÜRLÜĞÜ İLKESİI. İSLÂM HUKUKÇULARININ ESERLERİNDE İRADE’NİN AKİTLERDEKİETKİ ALANI.......................................................................................................................... 19A. İRADE’NİN AKİT İNŞA ETME KONUSUNDA ETKİSİ ......................................... 201. İrade’nin Akit İnşa Etme Konusundaki Etki Alanı ................................................... 202. İrade’nin Yeni Bir Akit İcat/İnşa Etme Konusundaki Etki Alanı ............................. 23B. İRADE’NİN AKDİN SONUÇLARINI DÜZENLEME KONUSUNDA ETKİSİ....... 251. Akdin Sonuç ve Hükümlerinin Düzenleyicisinin Kim Olduğu Meselesi.................. 25a. İslâm Hukukçularının Eserlerinde Klasik Fıkıh Geleneğinin Konuya Yaklaşımı. 26b. İslâm Hukukçularının Günümüz Açısından Değerlendirme ve Teklifleri............. 302. Şari’nin Akdin Sonuç ve Hükümlerini Düzenlemesinin Sebep/İllet/Hikmetleri ...... 32a. Taraflar Arasında Denge ve Eşitlik........................................................................ 34b. Faiz Şüphesi ........................................................................................................... 34c. Hukuki Nizamı Koruma......................................................................................... 35d. Anlaşmazlıkları Önleme – Niza’............................................................................ 35e. Garar ...................................................................................................................... 36f. Gabin...................................................................................................................... 36g. İnsani İradenin Yanılması veya Zulme Meyledebilmesi ....................................... 37h. Fesadı Önleme ....................................................................................................... 37IIII. İSLÂM HUKUKÇULARININ ESERLERİNDE İRADE ÖZGÜRLÜĞÜ İLKESİNEYAKLAŞIMLARI.................................................................................................................. 38A. İslâm Hukukçularına Göre Modern Batı Hukukunda İrade Özgürlüğü İlkesi.............. 39B. İslâm Hukukçularına Göre İslâm Hukukunda İrade Özgürlüğü İlkesi ......................... 40C. İslâm Hukukçularının Eserlerinde İrade Özgürlüğü İlkesinin Kapsamı ....................... 421. Kişinin Başkasıyla Akit Yapabilme Özgürlüğü ........................................................ 432. Kişinin Sınırlayıcı Olan Şekli Kayıtlar ve Belirli Törenler Olmaksızın Sırf Rıza ileAkit Yapma Özgürlüğü – Şekil Serbestisi........................................................................ 433. Kişinin Yeni bir Akit Yapabilme Özgürlüğü ............................................................ 444. Akdin Konusunu Tespit ve Tanzim Özgürlüğü......................................................... 45İKİNCİ BÖLÜMMODERN DÖNEM İSLÂM HUKUKÇULARININ MEZHEPLERİNTAKYİDİ ŞARTLARA YAKLAŞIMLARI DEĞERLENDİRME BİÇİMİI. TAKYİDİ ŞARTLAR KONUSUNDA ASIL OLARAK YASAKLIĞI KABULEDEN YAKLAŞIM................................................................................................................ 49A. HANEFİ MEZHEBİNİN KONUYA YAKLAŞIMI..................................................... 501. Sahîh Şart................................................................................................................... 52a. Fâsit Şart.................................................................................................................... 56b. Bâtıl Şart.................................................................................................................... 59B. MALİKİ MEZHEBİNİN KONUYA YAKLAŞIMI..................................................... 601. Sahîh Şart................................................................................................................... 612. Fâsit Şart.................................................................................................................... 653. Fâsit Şartın Akde Olan Etkisi .................................................................................... 66C. ŞAFİİ MEZHEBİNİN KONUYA YAKLAŞIMI ......................................................... 671. Sahîh Şart................................................................................................................... 682. Bâtıl Şart.................................................................................................................... 69II. TAKYİDİ ŞARTLAR KONUSUNDA ASIL OLARAK MUBAHLIĞI KABULEDEN YAKLAŞIM................................................................................................................ 70A. HANBELİ MEZHEBİNİN KONUYA YAKLAŞIMI.................................................. 711. Sahîh Şart................................................................................................................... 742. Bâtıl şart..................................................................................................................... 76IIIÜÇÜNCÜ BÖLÜMMODERN DÖNEM İSLÂM HUKUKÇULARININ TAKYİDİ ŞARTLARAYAKLAŞIMLARI ÜZERİNDEN GÜNÜMÜZ PROBLEMLERİNE YÖNELİK ÇÖZÜM TEORİLERİI. ŞARTLARLA İLGİLİ ÖRF TEORİSİ ÇÖZÜMÜ ..................................................... 80A. İSLÂM HUKUKÇULARININ ESERLERİNDE ÖRF TEORİSİNİN ANALİZİ........ 80B. İSLÂM HUKUKÇULARININ GÜNÜMÜZ PROBLEMLERİ BAĞLAMINDA ÖRFTEORİSİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ ............................................................................. 84II. TAKYİDİ ŞARTIN AKDİN MUKTEZÂSINA AYKIRI OLMAMA TEORİSİ...... 86A. İSLÂM HUKUKÇULARININ ESERLERİNDE TAKYİDİ ŞARTIN AKDİNMUKTEZÂSINA OLMAMA TEORİSİNİN ANALİZİ ..................................................... 86B. İSLÂM HUKUKÇULARININ GÜNÜMÜZ PROBLEMLERİ BAĞLAMINDATAKYİDİ ŞARTIN AKDİN MUKTEZÂSINA AYKIRI OLMAMA TEORİSİNİNDEĞERLENDİRİLMESİ..................................................................................................... 88III. ASIL OLARAK ŞARTIN SAHİH OLUŞU TEORİSİ................................................ 90A. İSLÂM HUKUKÇULARININ ESERLERİNDE ASIL OLARAK ŞARTIN SAHİHOLUŞU TEORİSİNİN ANALİZİ ........................................................................................ 91B. İSLÂM HUKUKÇULARININ GÜNÜMÜZ PROBLEMLERİ BAĞLAMINDA ASILOLARAK ŞARTIN SAHİH OLUŞU TEORİSİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ................. 93IV. İSTİSLAH – İSTİHSAN - ÖRF İLKELERİNİN MEZC EDİLMESİ TEORİSİ..... 96SONUÇ.................................................................................................................................. 100BİBLİYOGRAFYA.............................................................................................................. 105Ek 1: Araştırma Konusu Olan İslâm Hukukçuları ve Eserleri ....................................... 110--------------------ABSTRACTFiqh in modern period has faced different challenges. As a reflection of thisexperience, there has been a transformation in the history of fiqh. Part of this transformation isa new genre that has emerged in the literature. This genre is expressed as an attempt to establisha general theory instead of the casuistic structure of the traditional fiqh literature. This processit was established through the works put forward by the Islamic jurist of the 20th century.This thesis examines the approaches of Islamic jurists of modern to contractualfreedom of contract and hence the contractual conditions in the contract of sale. The terms ofsale contract and freedom of will in contract are important both in the terms of this emergingstyle and "contract theory" as well as in the thinking structures of the classical madhhabs.Especially in the modern period, Islamic jurists has paid attention to the stipulations in terms ofthe freedom of will principle. In the context of contractual conditions, the importance of thefreedom of will principle was emphasizing according to Islamic law. This topic it is discussedin a comparative manner with other legal systems. But the main axis of this issue are the viewsof the madhhabs. The Islamic jurists of the modern period took a comparative approach betweenthe madhhabs as well as between Islamic Law and modern legal systems. Islamic jurists, whileinterpreting the classical ictihads of madhahbs, have been in the pursuit of solutions forcontemporary problems. As a result, they came up with different approaches. In this thesis,these approaches have been discussed and evaluated.

Faizsiz bankacılığının ortaya çıkmasıyla beraber bu alanda kullanılabilecek çeşitli finansman yöntemleri geliştirilmiştir. Ortaklık temelline dayanan ve müşâreke yönteminin bir türevi kabul edilen azalan müşâreke (el-müşâreketü'l-mütenâkısa) de bu yöntemlerden biridir. Yöntemin normal müşârekeden farkı, kurulan ortaklığın peyderpey bitirilerek mülkiyetin bir taraftan diğer tarafa intikal etmesidir. Yöntemdeki amaç, finansman talep eden taraf ile sermayesini işletmek isteyen kesimi bir araya getirerek faizsiz bir şekilde bireylerin ve toplumun ihtiyaçlarını gidermektedir. Bu noktada sermayedarın amacı kâr ve sermayesini alarak ortaklıktan çıkıp yeni alanlara yönelmek iken; müteşebbisin amacı ise ortaklık konusu varlığa tek başına sahip olmaktır.Genelde konvansiyonel bankacılık ürünlerine özelde ise faizsiz enstrümanlara alternatif olarak kullanılabilecek olan azalan müşâreke proje, araç-gereç ve gayri menkul edinimi gibi alanlarda bireylerin ihtiyaçlarını karşılayacak bir finansman yöntemidir. Fıkhi olarak vaad, mürekkeb yapı, risk gibi konularda diğer finansman teknikleriyle ortak yönleri ve problemleri olsa da yapısı itibariyle şirket temelli olmasının getirdiği kendine has birtakım farklı yönleri mevcuttur.Tez, faizsiz finansman alanında kullanılabilecek bir enstrüman olan azalan müşâreke yöntemini iktisadi, sosyal ve fıkhi açıdan konu etrafında oluşmuş literatürden hareketle ele almakta ve kullanım alanları ve imkanını ortaya koymaya çalışmaktadır. With the emergence of interest-free banking, a variety of financing methods have been developed in this field that are at one's disposal. One of these methods which is based on a joint venture and accepted as a derivative of mushārakah is diminishing partnership (al-mushārakah al-mutanāqiṣah). The method's difference from ordinary mushārakah is that the property, by gradually dissolving the established partnership, transfers from one side to the other. The aim of the method is to meet the needs of individuals and society in an interest-free manner by bringing together those that demand financing with the sector that wants to exploit their capital. At this point, while the aim of the investor is to get out of the partnership and channel profit and capital into new areas, the aim of the entrepreneur is to own the entity alone.The diminishing partnership which can be used as an alternative to conventional banking in general and to interest-free financial instruments in private, is a method of financing that meets the needs of individuals in areas like projects, equipment, and real estate acquisition. Jurisprudentially, although issues such as unilateral promise (wa`d), complex structure, and risk have shared aspects and problems with other financial techniques, there are a number of peculiar aspects of which being company-based brings in terms of its structure.This thesis analyzes the diminishing partnership method, which is an instrument that can be used in the field of interest-free financing, and tries to reveal areas of usage and practicability in terms of its economic, social and jurisprudential aspects with reference to the literature formed around the subject. 189