Search

Er was heel wat belangstelling voor het proefveldbezoek (bio)bloemen dat plaats vond op 31 juli 2024 te Destelbergen. De onderzoekers van Viaverda gaven er toelichting bij de lopende proeven en projecten.

Bloemen brengen kleur en geur in onze huizen. Consumenten willen er zo lang mogelijk van genieten en liefst het hele jaar door. Als teler van biologische snijbloemen is het dus zoeken naar een zo gevarieerd mogelijk aanbod met ten minste productie van de lente tot de late herfst. Om de teeltoppervlakte zo optimaal mogelijk te benutten loont het om gewassen met verschillende bloei- en ontwikkelingsperiode te combineren op éénzelfde teeltbed. Er zijn echter enkele voorwaarden aan verbonden zodat een beredeneerd teeltplan onontbeerlijk is.

De biologische sierteelt omvat op dit moment bijna uitslui- tend snijbloemenbedrijven. Deze sector is vrij jong en kent momenteel een exponentiële groei. Vooral het aandeel aan pluktuinen, al dan niet via het CSA-principe, neemt sterk toe. De coronacrisis heeft de populariteit van pluktuinen, en bij uitbreiding de ganse sierteelt (al dan niet bio) de hoogte ingejaagd. Naast pluktuinen zijn er ook een aantal biobloe- mentelers actief die hoofdzakelijk een B2B afzet kennen en verkopen aan floristen.

De voorbije zomer werden we regelmatig op een regenbui getrakteerd. In tegenstelling tot de vorige zomers, die vrij droog waren, zorgden deze extra gietbeurten voor een fiksere groei van de bloemen op het veld. De bloemstengels waren dan ook opmerkelijk langer dan in droge teeltomstandigheden, maar hierdoor ook een stuk gevoeliger voor wind (en die was ook regelmatig aanwezig) en omvallen. Heel wat telers hebben mogen ervaren dat extra ondersteuning van het gewas in zo’n geval toch wel noodzakelijk is voor heel wat zomerbloemen. Regelmatig worden er dan ook vragen gesteld over welke materialen best kunnen worden gebruikt.

Het biobloemen seizoen loopt van maart/tot eind oktober in functie van de eerste vorst. Van november tot half maart groeien er geen verse biobloemen meer. Om deze ‘leegte’ te beperken, zijn telers op zoek naar mogelijkheden om hun afzetperiode te verlengen en aanbod te verbreden. Enerzijds wilden we met het CCBT-project ‘Verruiming afzetperiode bij biobloemen door maatregelen op het veld en aanpassingen aan het assortiment’ aan de hand van een literatuurstudie en inventarisatie een antwoord bieden op de vraag van de sector naar teeltinformatie over alternatieven teelten (als snijheesters, vaste planten en éénjarigen die toch nog kunnen bloeien bij korte daglengte) en hiermee een bestaande biobloemenbeschikbaarheidskalender aanvullen met nuttige informatie voor de teler. Anderzijds werd een demoproef aangelegd met vroege voorjaarbloeiers als ranonkel waarbij het effect van beperkte vorstbescherming wordt geëvalueerd. Daarnaast werden ook klimaatswaarnemingen uitgevoerd op enkele praktijkbedrijven die reeds met de teelt van ranonkel aan de slag gingen.

Interesse naar gebruik van mulchmaterialen om onkruiddruk tegen te gaan neemt duidelijk toe en dit niet alleen in de biologische sector. In droge teeltomstandigheden kan deze toepassing ook een positief effect hebben op het vochtgehalte in de bodem. Opvolging van het vochtgehalte bij gebruik van mulch was één van onze doelstellingen, maar in tegenstelling tot de voorbije zomers werden we dit jaar wel heel regelmatig op een regenbui getrakteerd. Als gevolg daarvan waren uitgesproken effecten iets minder voor de hand liggend.

In november 2018 werd groen licht gegeven voor de start van het plattelandsproject ‘Biobloemen: kleur van op het bioveld tot bij de consument’. Hiervoor sloegen het Proefcentrum voor Sierteelt (PCS), BioForum en Proefcentrum voor Groenteteelt (PCG) de handen in elkaar. Inmiddels liep het project op zijn einde en geven we in dit artikel een overzicht van een aantal realisaties uit deze projectperiode.

In de zomer van 2018 zorgde de extreme droogte bij heel wat biobloementelers voor korte bloemstengels en vroegtijdige bloei. Dit was de aanleiding voor een project rond irrigatie. Een voldoende vochtige bodem is van belang voor een goede groei in de bloementeelt. Bij te droge teeltomstandigheden komt de plant in stress, stopt de vegetatieve groei en komen ze vaak te vroeg in bloei, wat resulteert in korte bloemstengels. En dit terwijl het voor gebruik in boeketten belangrijk is dat de bloemstengels voldoende lang zijn. Dit bleek ook uit de proeven die werden opgezet met Antirrhinum majus (leeuwenbek) en Helianthus annuus (zonnebloem). De meerproductie die kon worden gerealiseerd was beperkt, maar irrigatie leidde in de meeste gevallen wel tot een toename in stengellengte, wat zowel de kwaliteit van de bloemen als de rendabiliteit van het bedrijf ten goede komt.

Jaarlijks wordt aan de hand van twee overzichtsposters ‘Erkende middelen in de sierteelt onder bescherming’ en ‘Erkende middelen in de sierteelt open lucht’ een handige update gegeven van de toegelaten gewasbeschermingsmiddelen voor de sierteelt. Deze posters blijken voor siertelers een onmisbaar instrument bij de zoektocht naar het meest geschikte middel in IPM-bestrijdingsschema’s. Nieuw dit jaar is de extra toevoeging van een kolom ‘BIO’. Aan de hand van deze kolom kan je nu ook onmiddellijk zien of een middel toegelaten is in de biologische landbouw én mag toegepast worden op jouw sierteeltgewassen. Lees meer…

Toen in februari vorig jaar bollen werden aangeplant voor een proef met Amaryllis in de serre, bleek het restant aan plantmateriaal een uitgelezen kans voor een experiment in een daglichtloos teeltsysteem. Hierbij werd nagegaan in welke mate de teelt hierin technisch haalbaar is en de productie mogelijks vervroegd of versneld kan worden met behoud van kwaliteit.

Het spreekt voor zich dat een goede houdbaarheid een belangrijke kwaliteitsparameter is voor snijbloemen. Goede teeltomstandigheden, rassenkeuze, het juiste oogsttijdstip, gereinigd fust,… het zijn allemaal factoren die een belangrijke invloed kunnen hebben op het vaasleven. In de gangbare snijbloemsector wordt ook gebruik gemaakt van ‘voorbehandelingsmiddelen’ die aan het water worden toegevoegd na de oogst, dit om bacterie-ontwikkeling in het water tegen te gaan, vaatbundelverstopping te voorkomen of veroudering van het gewas te vertragen.

Traditiegetrouw staken in het najaar de Technische Comités van het PCS de koppen bijeen om de proefprogramma’s voor 2021 vast te leggen. De dringendste vragen uit de sector vormden daarbij het vertrekpunt.

Onkruidbeheersing blijkt steeds meer een uitdaging in de teelt van meerjarige gewassen, zoals pioenroos. Het aanbod toegelaten herbiciden in deze teelt is beperkt en bij volleveldstoepassing is er kans op gewasreactie. Duurzamere alternatieven worden dan ook steeds vaker overwogen. Enkele afdekmaterialen werden het voorbije seizoen demonstratief getest in de teelt van pioenrozen.

Pioenen zijn als snijbloem zeer sterk seizoensgebonden. Wanneer ze kwalitatief bewaard kunnen worden, kan het verkoopseizoen uitgebreid worden. Een techniek die vaak in de groenten en fruit wordt gebruikt, is het bewaren onder ULO-condities (Ultra Low Oxygen). PCS zocht uit of ULO-bewaring ook voor pioenrozen een meerwaarde kan zijn.

In de periode oktober-november kwamen de verschillende Technische Comités en het Coördinatiecomité Sierteelt samen om de proefprogramma's voor 2019 vast te leggen. Telers werden doorheen het jaar of via enquêtes vooraf bevraagd om suggesties te doen inzake de dringendste onderzoeksonderwerpen. Hieruit werden per afdeling proefprogramma's opgemaakt die werden voorgelegd op de vergaderingen.

In de zomer van 2018 zorgde de extreme droogte bij heel wat biobloementelers voor korte bloemstengels en vroegtijdige bloei. Dit jaar werd daarom een proef aangelegd op twee courant geteelde zomerbloemen, Helianthus annuus en Antirrhinum majus, waarbij de kwaliteit en houdbaarheid werd opgevolgd voor zowel een niet geïrrigeerd object, als voor twee wel geïrrigeerde objecten.

Het gebruik van led-belichting raakt ook in de teelt van snijbloemen ingeburgerd. Een aantal rozentelers investeerde al in leds, dit nog in combinatie met hogedruknatriumlampen (HPS). In de teelt van anjers nemen leds de plaats in van de gloeilampen. Afgelopen winter voerde het PCS onderzoek met leds uit bij zowel anjer, roos als gerbera.

In de zomer van 2018 zorgde de extreme droogte bij heel wat biobloementelers voor korte bloemstengels en vroegtijdige bloei. Dit jaar werd daarom een proef aangelegd op twee courant geteelde zomerbloemen, Helianthus annuus (zonnebloem) en Antirrhinum majus (leeuwenbek). Kwaliteit en houdbaarheid werden opgevolgd voor zowel een niet-geïrrigeerd object als voor twee geïrrigeerde objecten.

Praktijkonderzoek naar gewasbeschermingsmiddelen zal ook in 2020 hoog op de agenda van het PCS staan. Groeiregulatie en bemesting zijn twee andere belangrijke onderzoeksthema’s.

In juni werden de nieuwe proefserres op het PCS in gebruik genomen. Tijdens de werkzaamheden was het schipperen met de beschikbare ruimte, maar inmiddels draait het onderzoek voor snijbloemen en kamerplanten terug op volle toeren. Een kort overzicht van enkele recente proeven wordt hierna weergegeven.

Het doel van het project ReGrow4C is om veensubstraten langer te gebruiken. De ontginning van veen staat ter discussie omdat veengebieden als uniek habitat worden beschouwd voor beschermde plant- en diersoorten. Bovendien gaat de extractie van veen gepaard met een belangrijke CO2-uitstoot. Elke kubieke meter veen die hergebruikt kan worden, levert een duidelijke vermindering van de CO2-uitstoot op, en leidt dus tot een lagere impact op het klimaat. Het direct hergebruik van afgeteelde substraten is dus een voorbeeld van het opwaarderen van reststromen.

Afgelopen najaar werden in de Technische Comités de proefprogramma’s voor 2017 vastgelegd. Naar jaarlijkse gewoonte geven we hierbij een overzicht van de onderwerpen die in 2017 binnen de Afdelingen ‘Snijbloemen’ en ‘Perkplanten en Potchrysanten’ aan bod zullen komen.

Fotoperiodische belichting wordt in de teelt van ranonkels gebruikt om de planten tijdig in bloei te krijgen. Dit gebeurt veelal nog met spaarlampen, maar ook LED’s bieden hier mogelijkheden. Dit bleek al uit proeven uitgevoerd op het PCS, waarbij een onbelichte teelt werd vergeleken met belichting met spaarlampen en verschillende types LED-verlichting in de teelt van ranonkel.

De teelt van eetbare bloemen kan als differentiatie en innovatie fungeren op een sierteelt- en/of groentebedrijf en een mooie aanvulling betekenen van het aanbod. Het uitbouwen van deze nicheteelt op het bedrijf vraagt echter een specifieke aanpak. Met het project ‘Eetbare bloemen: sierlijk én smakelijk’ werden telers hierin geholpen om hun weg te vinden.

Afgelopen najaar werden in de Technische Comités de proefprogramma’s voor 2016 vastgelegd. Een kort overzicht wordt gegeven van de onderwerpen die in 2016 binnen de Afdeling ‘Snijbloemen’ en ‘Perkplanten en Potchrysanten’ aan bod zullen komen.

In het kader van het project ‘B(l)oeiend Oost-Vlaanderen’, een samenwerking tussen Toerisme Oost-Vlaanderen, het Proefcentrum voor Sierteelt, de gemeente Wetteren en de Koninklijke Maatschappij voor Landbouw en Plantkunde, worden partnergemeenten gestimuleerd en ondersteund om perkplanten aan te planten op openbare plaatsen. Door hun rijke en lange bloei zorgen perkplanten voor kleur en sfeer, wat zowel door lokale bewoners als bezoekers wordt geapprecieerd.

In het kader van het PDPO III-project ‘Eetbare bloemen: sierlijk én smakelijk!’, gecoördineerd door het Proefcentrum voor de Groenteteelt (PCG), in samenwerking met het Proefcentrum voor Sierteelt (PCS) en het Vlaams Centrum voor Bewaring van Tuinbouwproducten (VCBT), werd begin dit jaar een online consumentenbevraging gedaan om het potentieel van eetbare bloemen op de Belgische markt in te schatten. Deze enquête werd zo ruim mogelijk verspreid, naar zowel groentetelers, siertelers, maar ook horecazaken en de particuliere consument. De resultaten werden verwerkt door Virgini Maenhout, studente voedings- en dieetkunde aan de UCLL, en Jana Van Steenkiste, verantwoordelijke kwaliteit, labo en smaak PCG.

Op het PCS gaat heel wat aandacht naar duurzame bemesting in de sierteelt. Dit jaar werden en enkele bemestingsproeven aangelegd bij potchysantenbedrijf Dataflor te Beselare. Het leek ons een ideaal moment om de chrysantentelers uit te nodigen voor een proefveldbezoek. De regen, die na een lange droge en warme periode eigenlijk meer dan welkom was, speelde die bewuste 15de september toch wel even voor spelbreker.

De erkenning van Inssimo, tot voor kort uitsluitend toegelaten ter bestrijding van Japanse roest in de teelt van chrysant onder bescherming, werd recentelijk uitgebreid naar de teelt van chrysant in open lucht. De afzetmogelijkheden voor de teelt onder bescherming waren dusdanig beperkt, dat het voor de firma, Syngenta Crop Protection, economisch niet te verantwoorden was dit middel op de Belgische markt te brengen. Met de uitbreiding van de toelating, die gebeurde op basis van wederzijdse erkenning, werd ons bevestigd dat het middel nu toch in België op de markt zal worden gebracht. Chrysantentelers zullen volgend seizoen van dit fungicide gebruik kunnen maken.

Het telen volgens de IPM-richtlijnen, wat sinds januari 2014 wettelijk verplicht is, is al vrij goed ingeburgerd in de Vlaamse sierteeltsector. Echter ook vanuit de handel worden steeds vaker extra beperkingen opgelegd omtrent het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen (minimale residu’s of zelfs verbod op het gebruik van bepaalde gewasbeschermingsmiddelen zoals neonicotinoïden). Daarom zullen alternatieven, zoals het gebruik van natuurlijke vijanden en biopesticiden, in de toekomst steeds belangrijker worden. Deze technieken gaan nog een stap verder en zijn momenteel zeker nog niet algemeen ingeburgerd. Het is dan ook een belangrijke focus van het onderzoek op het PCS om de bestaande kennis hierrond uit te breiden

Onderstaand overzicht geeft een inzicht in de onderzoeksthema’s die in 2015 binnen de Afdeling ‘Snijbloemen’ en ‘Perkplanten en Potchrysanten’ aan bod zullen komen.

Fotoperiodische belichting wordt in de tuinbouw gebruikt om de daglengte kunstmatig te verlengen. Als gevolg hiervan wordt ofwel de bloei gestimuleerd ofwel de plant bewust vegetatief gehouden. Voor deze toepassing zijn slechts lage lichtintensiteiten nodig. Tot voor kort waren gloeilampen de standaard voor fotoperiodische belichting. Maar noodgedwongen vervangen siertelers deze nu door duurzamere lampen, zoals spaarlampen of LED-lampen met lage lichtintensiteiten.

Dit artikel geeft korte beschrijvingen van lopend onderzoek bij het Proefcentrum voor Sierteelt (PCS) in België. De proeven hebben betrekking op kamerplanten, snijbloemen, perkplanten, potchrysanten en knolbegonia.

Licht is een belangrijke groeifactor, bijbelichten is dan ook essentieel om jaarrond topkwaliteit te blijven produceren. De keuze van de juiste belichting en de instelling van de juiste belichtingsperiode verhoogt de plantkwaliteit en heeft eveneens een effect op je energieverbruik. Dit spaart geld en milieu. Deze innovatiegids van het PCS geeft je een overzicht van factoren waarmee je rekening dient te houden bij energiezuinige en doordachte belichting. Je bedrijf vaart er dus wel bij om deze kennis te benutten. De gids helpt je de belichtingsnoden van je teelt en je bedrijf in kaart te brengen en beredeneerde beslissingen te nemen.

Echte meeldauw (Sphaerotheca pannosa) kan het hele jaar door voorkomen in de teelt van snijrozen. Echt voorkomen van een aantasting is ondanks diverse preventieve maatregelen nagenoeg niet mogelijk, wel zijn er soms behoorlijke verschillen in gevoeligheid van cultivars. Het kiezen van een minder gevoelige cultivar is een mogelijkheid om de plaagdruk te minimaliseren, maar chemisch bestrijden zal toch regelmatig noodzakelijk zijn.

Naar jaarlijkse gewoonte werden op de Technische Comités ‘snijbloemen’ en ‘perkplanten en potchrysanten’ afgelopen najaar de proefprogramma’s voor het komende werkjaar besproken. Een overzicht van de thema’s die in 2014 aan bod komen.

Investering in nieuw serreglas is op heel wat bedrijven niet onmiddellijk aan de orde. Sinds kort zijn er een aantal krijtmiddelen op de markt gekomen die het zonlicht diffuus maken. Proefresultaten met deze krijtmiddelen op sierteeltgewassen zijn nog beperkt en veel hangt af van de manier waarop het product wordt aangebracht. Bij onder meer tomaat, komkommer, paprika en roos zijn al positieve ervaringen opgedaan met diffuse krijting.

Proeven bij snijbloemen, perkplanten en potchrysanten in beeld, waarbij onder andere aandacht voor bemesting, irrigatie, biologische bestrijding van witte vlieg en fungiciden in de teelt van roos en cnrysant.

Licht speelt een cruciale rol in de teelt van snijbloemen. Bij gebrek aan voldoende zonlicht in de winterperiode, kan assimilatiebelichting een hulpmiddel zijn om kwalitatief hoogstaande bloemen af te leveren. Alstroemeria is zo’n gewas dat als gevolg van de lage lichtintensiteit in lichtarme perioden te maken krijgt met een lagere productie, vermindering van kwaliteit en knopverdroging. Bij deze kwantitatief langedagplant zal bloeminductie versneld worden als de dagen langer zijn.

In 2012 werd de erkenning van een aantal bodemherbiciden uitgebreid voor toepassing in eenjarige sierplanten in open lucht. Dit mede door proefwerk dat de voorbije jaren op het PCS werd verricht in samenwerking met Frans Goossens (ADLO). Diverse herbiciden werden er getest in de teelt van chrysant. In 2009 werd gestart met een eerste screening op kleine schaal, die later werd uitgebreid. In 2011 werd dan een GEP-proef uitgevoerd, waarvan de resultaten aanleiding gaven tot uitbreiding van erkenning van een aantal middelen die uitsluitend erkend waren in de teelt van boomkwekerij en/of knol- en bolgewassen.

Dossier bevat: Gewasbescherming, meer dan ooit in de kijker!; Integrated pest management ook op uw bedrijf; Inleiding bij de 'Poster erkende middelen glassierteelt'; Biologische gewasbescherming (IPM) steeds meer noodzaak; Scouten, een must bij de overgang naar geïntegreerde bestrijding!; Biopesticiden en weerstandopwekkende middelen worden belangrijk voor duurzame bestrijding; Voorkomen is beter dan genezen; Waterontsmetting van groot belang voor ziektepreventie; Geïntegreerd bestrijden met roofmijten; Biologische bestrijding toegepast op azaleabedrijven.

Al enkele jaren worden bemestingsproeven uitgevoerd bij de teelt van chrysant met het oog op een reductie van het nitraatresidu tijdens de referentieperiode van 1 oktober tot 15 november. Naast de opvolging van de plantkwaliteit en plantengroei op diverse tijdstippen wordt eveneens de aanwezigheid van stikstof in het bodemprofiel opgevolgd.

Als gevolg van de hoge energieprijzen zijn verschillende snijbloementelers op zoek naar alternatieve, minder energiebehoeftige gewassen. De teelt van sierteeltgewassen met hoge energievraag is minder interessant geworden en vaak worden andere productieschema’s overwogen. Daarom worden ter demonstratie een aantal vaste planten geteeld als snijbloem. Een van de teelten die op het PCS worden gedemonstreerd is Delphinium.

Het onderzoek dat een aantal jaar geleden startte naar het gebruik van LED-belichting in de sierteelt, kaderde binnen het onderzoeksthema ‘Energie’. "LED’s zouden energetisch interessant zijn als alternatief voor assimilatiebelichting in intensieve teelten als snijroos", werd toen alom verkondigd. Het ontbreken van stralingswarmte bleek hier echter een behoorlijk nadeel. Maar door het ‘spelen’ met kleurenspectra en kleurverhoudingen van deze lampjes blijken LED’s wel heel wat mogelijkheden te hebben om bepaalde processen in de plant te beïnvloeden. Vanuit het PCS wordt dan ook graag ingespeeld op vragen vanuit de praktijk. We geven enkele voorbeelden.

Hoge energieprijzen blijven vooral telers met intensief belichte teelten als snijroos kopzorgen baren. De energiekosten maken op deze bedrijven al gauw meer dan 50% van de totale kostprijs uit. De hoop dat LED een alternatief zou bieden waardoor de energiefactuur flink terug geschroefd wordt, hebben we voorlopig in de koelkast gestopt. Naar aanleiding hiervan werd eind oktober met een delegatie Belgische rozentelers een bezoek gebracht aan twee snijrozenbedrijven in het Duitse Straelen waar de bedrijfsleiders hun ervaringen deelden met betrekking tot het ‘onbelicht’ telen.

Na eerder onderzoek op het PCS rondom het gebruik van langzame zandfiltratie en UV-ontsmetting, werd dit voorjaar gestart met een vergelijking van 5 andere waterontsmettingstechnieken. Deze technieken zijn gebaseerd op toediening van koperionen, waterstofperoxiden, chloordioxide of andere chloorradicalen, of op activering van de aanwezige chloor in het gietwater. In een tijdspanne van 2 jaar willen we zoveel mogelijk praktische info opdoen over de mogelijkheden en beperkingen van alle systemen.

Naar jaarlijkse gewoonte werden op de Technische Comités Snijbloemen en Perkplanten en Potchrysanten dit najaar de proefprogramma’s voor het komende werkjaar besproken. Energie en gewasbescherming blijven zeer belangrijke thema’s, vooral voor intensieve teelten als snijbloemen. Maar ook bemesting, assortiment en teelttechniek komen aan bod. Een overzicht van de onderwerpen waaraan in 2012 aandacht zal worden besteed, wordt hieronder toegelicht.