Search

Celem niniejszego artykułu jest zilustrowanie różnorodności postaw i poglądów współczesnych emigrantów w powieściach irackich. Nierzadko iraccy pisarze, którzy byli prześladowani, aresztowani lub byli świadkami śmierci swoich bliskich, wyemigrowali wspominając Irak, jako miejsce kaźni. W przytoczonych powieściach ukazane zostały losy bohaterów, których życie nierzadko było wypełnione dramatycznymi wspomnieniami o utraconej ojczyźnie, bliskich oraz pozbawionych nadziei na powrót do domu. Historie tych postaci potwierdzają, że decyzja o emigracji jest trudna, gdyż wymaga dostosowania kultury, obyczajów i języka, co często prowadzi do hybrydyzacji tożsamości. Brak wiedzy o nowej rzeczywistości, która często towarzyszy emigrantom w nowym kraju, spycha ich na margines życia społecznego, w którym starają się przetrwać. W tym artykule zostały przedstawione wybrane dzieła irackich pisarzy, takich jak Maḥmud Sa‘id, Muḥsin ar-Ramlī, Nuhà ar-Rāḍī i Haifā‘a Zangana, którzy doświadczyli tego samego losu, co ich bohaterowie.

The aim of the article is to describe the way in which Tomasz Łychowski defines the phenomenon of emigration in his poems from the volume Spojrzenia (Glances, 2016). Emigration is not only regarded from different perspectives here, but the author also plays with the traditional image of an emigrant. In his poetry Tomasz Łychowski promotes the idea of unity in multiplicity and the value of diversity.

Recenzja

W artykule poddano analizie jedną z publikacji autorstwa Danuty Mostwin, wydaną przez Instytut Literacki w Paryżu w 1961 r., czyli książkę pt. Ameryko! Ameryko! Jej fragmenty zostały wcześniej opublikowane jako opowiadania, zapowiadające fragment większej całości, na łamach paryskiej „Kultury”. Następnie została wydana jako tom w serii „Biblioteki Kultury”. Kolejnym etapem było jej udostępnienie, również we fragmentach na falach Radia Wolna Europa oraz wybranych tytułach prasowych. Do książki odnoszono się również w licznych recenzjach prasowych i pogadankach radiowych. Współcześnie, dzięki digitalizacji źródeł Instytutu Literackiego, funkcjonuje w wersji elektronicznej na stronie internetowej – portalu paryskiej „Kultury”. W przeprowadzonych pracach posłużono się metodą analizy zawartości wraz z analizą porównawczą. Podczas badania materiałów prasowych i źródeł archiwalnych wykorzystano analizę genologiczną. Na przykładzie wymienionej publikacji zwrócono zatem uwagę na obecność książki w przestrzeni medialnej, akcentując wymiar historyczny, a także odniesienia do współczesnych możliwości, które pozwalają na jej dotarcie do czytelników.

Celem artykułu jest przedstawienie najciekawszych postaci ukraińskich artystów i działaczy kulturalnych, którzy w okresie międzywojennym zamieszkiwali w Łodzi i swoją twórczością wpisali się na karty historii kultury polskiej. Ten aspekt życia kulturalnego Łodzi okresu międzywojennego nie był opisany. Do badania problemu wykorzystano następujące metody naukowe: opisowa, indukcyjna, historyczna, analiza prasy, badanie dokumentów, analiza i krytyka piśmiennictwa. W artykule ukazane zostały czynniki historyczne, które spowodowały pojawienie się licznej grupy narodowości ukraińskiej wśród mieszkańców miasta. Opisana została droga życiowa najbardziej znanego w Polsce ukraińskiego malarza Zenobiusza Poduszki. Przeanalizowano jego dorobek artystyczny i udział w życiu artystycznym Łodzi. Wskazano na specyfikę i aktywność twórczego stylu utalentowanego pejzażysty, jego powiązanie z licznymi grupami i jednostkami polskich malarzy w XX w. Przedstawiono także innych ukraińskich działaczy kulturalnych – artystów teatralnych, nauczycieli. Większość z nich to emigranci polityczni, którzy brali udział w walkach o niepodległość Ukrainy i z powodów politycznych musieli uciekać z ojczyzny, by ocalić życie przez represjami bolszewickimi. Ukazana została również twórczość znanego ukraińskiego artysty i muzykologa Myrosława Antonowycza, który w pewnym okresie swojego życia w latach 1930–1940 występował w teatrze opery w Łodzi, wykonywał arie w operach światowych mistrzów – G. Verdi, G. Donicetti, R. Wagnera i in.

In the paper I try to describe the phenomenon of the Polish School of Mathematics. It requires the presentation and analysis of the many factors that have had an influence on its creation and development. It is impossible to do so in such article yet I try to show, however, its essence and strength through an analysis up until the point that World War II brutally ended its development. I focus on the mathematicians who were forced to emigrate and created important mathematical centres in other countries. Thus, the program and atmosphere of Polish Mathematical School was continued.

Emigration is not a new phenomenon in the Polish history. It is caused by various reasons and generates some consequences from the point of view of the state and society. This assumption is reflected in the question of the Polish emigration to Great Britain after 2004, which is a challenge in the context of the Polish foreign policy and its results in the form of Polish-British relations. It should be noted that migrations, especially in its social and economic dimension, constitute an important component of foreign policy, both of the sending state and the receiving one. The aim of the article is to analyse the impact of the Polish emigration to Great Britain after 2004 on the level and character of the Polish-British cooperation. In addition, the author of the article tries to find out what factors determined Polish activities intended to protect the interests of the Poles living in Great Britain.

W artykule przedstawiona została sprawa pomocy finansowej uzyskanej z Funduszu Kultury Narodowej, działającego przy Ministerstwie Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego na Obczyźnie, o jaką starał się w pierwszych latach po przybyciu do Ameryki Adolf Berger, dyplomata i prawnik, specjalista w zakresie prawa rzymskiego, bizantynolog. W artykule przytoczono korespondencję z lat 1942-1944 między Oskarem Haleckim, dyrektorem Polskiego Instytutu Naukowego w Nowym Jorku a J. Hulewiczem, ówczesnym kierownikiem Funduszu Kultury Narodowej, w której poruszono kwestię przyznania subwencji dla Adolfa Bergera. Okazją do przypomnienia nieznanych faktów z jego życia jest mijająca w ubiegłym roku 140-ta rocznica jego urodzin i 60-ta rocznica jego śmierci. Artykuł powstał na bazie niepublikowanych jak dotąd archiwaliów znalezionych Instytucie Polskim i Muzeum gen. Sikorskiego w Londynie, Polskim Instytucie Naukowym w Ameryce oraz Nowojorskiej Bibliotece Publicznej.

Biografia publiczna Adama Jerzego Czartoryskiego stanowi wymowny przykład kłopotów z władzą i autorytetem charakterystycznych dla epoki rozbiorowej, zwłaszcza zaś w warunkach emigracyjnych. Burzliwe perypetie reputacji księcia dają poznać, jak trudno było wówczas wzbudzić i utrzymać zaufanie społeczne, a także jak łatwo przychodziło upaść w oczach opinii publicznej. Przywództwo w warunkach emigracyjnych nie miało bowiem legalnego umocowania, było możliwe jedynie dzięki publicznemu demonstrowaniu dobrowolnego uznania dla autorytetu. Na emigracyjną część życia księcia przypadają tak skrajnie różne akty opiniotwórcze względem jego pozycji jak ogłoszenie go „nieprzyjacielem emigracji” (1834), parę lat później zaś – „królem de facto” (1839). Ekscesy tego rodzaju nie przeszkodziły wyrażanemu po zgonie Czartoryskiego w 1861 r. uznaniu dla niego jako autorytetu moralnego. Wynikało to jednak nie z wyważonej oceny jego postawy czy dokonań, lecz bezpośrednio z potrzeby chwili. Obchody żałobne posłużyły za pretekst do manifestacji patriotyczno-religijnych, które raz po raz wówczas organizowano, wykorzystując ku temu m.in. rocznice historyczne i pogrzeby. Każda z trzech omówionych niżej inicjatyw wizerunkowych miała własną dramaturgię, tworzyła osobną sieć relacji. Ogląd trzech spektakularnych momentów w biografii publicznej księcia daje wyobrażenie, jak dalece rozbiorowe życie publiczne, w szczególności emigracyjne, miało charakter nieciągły, ekscesywny, uwikłany w dynamikę propagandowo-dyplomatycznej wojny, toczonej przeważnie na papierze, ale często brudnej i bezwzględnej.

Artykuł przedstawia historię archiwów Jana Lechonia w Polskim Instytucie Naukowym w Ameryce z siedzibą w Nowym Jorku oraz Kazimierza Wierzyńskiego w Bibliotece Polskiej w Londynie, zwracając uwagę na zasadniczo odmienny sposób ich powstania. Omawia też znajdujące się w obu zespołach inedita, wskazując z jednej strony, dlaczego warte byłyby publikacji po latach, z drugiej – sygnalizując wielorakie problemy, o różnym stopniu trudności, z którymi musiałby zmierzyć się edytor. Dotyczy to nieznanych tekstów Wierzyńskiego z cyklu radiowych gawęd Listy z Ameryki oraz powieści o charakterze autobiograficznym Aurora. Inedita Lechonia to powieść Bal u senatora, znana w niewielkich fragmentach, oraz szkic biograficzno-polityczny o Henryku Floyar-Rajchmanie, czy satyry polityczne pisane w stylu warszawskiego Wiecha. Osobny problem stanowi dziennik Lechonia, którego wydanie krytyczne wymagałoby przede wszystkim ponownego odczytania arcytrudnego rękopisu.

Tekst stanowi próbę zastosowania kategorii „sąsiedztwa” do interpretacji wierszy zgromadzonych w najnowszym tomie poezji Tomasza Łychowskiego zatytułowanym Arka Noego. Ten mieszkający i tworzący w Brazylii poeta pochodzenia polskiego od lat podejmuje w swej twórczości wątki związane z emigracją, przekraczaniem granic geograficznych, kulturowych, językowych. Odgrywają one istotną rolę także w analizowanym tomie. Scalająca, jednocząca, głęboko humanistyczna postawa prezentowana przez Łychowskiego zdaje się w tym tomie dobrze krystalizować w kategorii sąsiedztwa właśnie, nawet jeśli rozumiana ona być musi metaforycznie.

Artykuł dotyczy wspomnień i listów Michała Czajkowskiego, jednego z głównych przedstawicieli Polonii w Imperium Osmańskim oraz autora ciekawych, syntetycznych koncepcji historiozoficznych. Mój artykuł skupia się na problematyce palimpsestowej tożsamości Czajkowskiego (polskiej, kozackiej, tureckiej oraz wschodniej w ogólności) oraz na doktrynie walki o niepodległość, która wyłania się z pism tego emigranta. W artykule poruszone zostają też kwestie mitologizacji historii, rola relacji polsko-tureckich w okresie wojny krymskiej oraz specyfika polskiej odmiany romantycznego orientalizmu. Jest to w końcu próba wstępnego rozpoznania polskiej historiozofii związanej z sąsiedztwem oraz politycznym zbliżeniem z Imperium Osmańskim, która jest ciekawym i wartym dalszych analiz rozdziałem polskiej myśli doby romantyzmu.

W artykule po raz pierwszy podjęto badania nad losami tancerek żydowskich w czasach Holokaustu. Nowoczesny taniec artystyczny stanowił próbę zdefiniowania własnej tożsamości przez młode kobiety żydowskie, które kwestionowały dotychczasowy model wychowania w tradycji patriarchalnej. Z tego powodu kształcenie w szkołach tańca było bardzo popularne wśród dziewcząt i kobiet żydowskich, a ich absolwentkami mogło być w okresie przedwojennym nawet kilkaset osób. W pracy przyjęto metodę skoncentrowaną na prezentacji losów jednostkowych, które mogą ilustrować skalę opresji, jakiej doświadczały tancerki żydowskie. Ich losy przedstawiono jako realizację trzech matryc biograficznych: emigracja/ucieczka/wygnanie, życie w gettach i próba przetrwania po aryjskiej stronie. Artykuł jest jednocześnie postulatem w sprawie podjęcia systematycznych badań nad tym zagadnieniem.

Copyright of Porównania / Comparisons. A Journal on Comparative Literature & Interdisciplinary Studies is the property of Adam Mickiewicz University Poznao, Press of "Poznanskie Studia Polonistyczne" and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv without the copyright holder's express written permission. However, users may print, download, or email articles for individual use. This abstract may be abridged. No warranty is given about the accuracy of the copy. Users should refer to the original published version of the material for the full abstract. (Copyright applies to all Abstracts.)

Ze względu na szczególne położenie Polaków w Niemczech po zakończeniu drugiej wojny światowej i konieczność objęcia ich opieką duszpasterską, decyzją Stolicy Apostolskiej z dnia 5 czerwca 1945 powołany został Ordynariat dla Polaków w Niemczech, który był diecezją personalną. W stosunkowo krótkim czasie i to pomimo bardzo trudnych warunków udało się zorganizować skuteczne struktury duszpasterskie. Główny ciężar pracy spoczywał na parafiach, których liczebność z czasem zaczęła się zmniejszać wraz z malejącą liczbą Polaków w Niemczech. W związku z nowym prawodawstwem dotyczącym duszpasterstwa migrantów w roku 1976 dotychczasowa diecezja personalna dla Polaków została przekształcona w Polską Misję Katolicką w Niemczech. Towarzyszyła temu również zmiana statusu księdza odpowiedzialnego za polskie duszpasterstwo na terenie Niemiec. Nowe struktury okazały się adekwatne do pojawiających się później wyzwań duszpasterskich i dzięki temu do dnia dzisiejszego Polska Misja Katolicka w Niemczech może się rozwijać.

Celem artykułu jest analiza twórczości eseistycznej Ignacego Wieniewskiego, tłumacza i historyka literatury, jednego z przedstawicieli XX-wiecznej polskiej emigracji niepodległościowej w Londynie. Rozważania osnute są wokół trzech zbiorów esejów: Powrót na Via Appia (1951), Antycznym szlakiem (1964) i Kalejdoskop wspomnień (1970). Autor skupił uwagę na głównych problemach podejmowanych przez Wieniewskiego: związku kultury polskiej z kulturą europejską, kluczowej roli greckiej i rzymskiej tradycji antycznej w kształtowaniu kultury europejskiej oraz przypominaniu antycznych źródeł kultury i pierwotnego znaczenia fundamentalnych idei świata śródziemnomorskiego. W tekście zostały wyeksponowane zasadnicze argumenty eseisty świadczące o trwałości tradycji antycznej nie tylko w odniesieniu do dorobku klasycznej filozofii, sztuki i literatury, lecz także w kontekście pryncypiów łacińsko-chrześcijańskiej kultury Zachodu uformowanej dzięki takim ideom, jak: umiłowanie człowieka, przywiązanie do wolności indywidualnej, społecznej i narodowej, równość wszystkich ludzi, humanitaryzm, patriotyzm, kult praworządności jako podstawy państwa czy troska o rozwój kultury. Przeprowadzona analiza przybliża współczesnemu gronu odbiorców mało znany dorobek eseistyczny Ignacego Wieniewskiego i wskazuje jego miejsce wśród polskich twórców eseju.

The article deals with the problem of fantasy in Russian émigré literature of the first wave on the example of Vasily Yanovsky's prose. The author tries to show that fantasy in Yanovsky's prose has a diverse character. The writer reaches for science fiction motifs and introduces supernatural themes. Regardless of the nature of the fantasy motif, it always becomes a contribution to more serious social and moral considerations. The considerations were based on studies of literary fantasy by Tzvetan Todorov and Roger Callois. The interpretation also shows that Yanovsky's texts are full of intertextual references to the works of other authors.

Artykuł dotyczy historii katolicyzmu w Stanach Zjednoczonych od 1919 r. do wyboru J.F. Kennedy’ego jako pierwszego katolickiego prezydenta zasiadającego w Białym Domu. Omawiane lata przyniosły zmiany zarówno wśród katolików, jak i w Stanach Zjednoczonych. W tym czasie katolicy, pod względem liczbowym potroili swe siły, wzrastając z 5 do 16% populacji. Uważali się za na tyle silnych, że wystawili swego kandydata w wyborach prezydenckich w 1928 r. Wówczas przegrali, wygrali dopiero w 1961 r. Katoliccy duchowni często wspomagali biednych, uczyli ich i prowadzili misje. Wykorzystywali prasę, radio i telewizję, aby zdobyć szerszy wpływ w społeczeństwie. Katolickie college stawały się coraz bardziej prestiżowe, a katolicyzm został zaakceptowany przez dużą część protestantów. W dużej mierze przyczynili się do tego sławni ludzie ze świata show biznesu, polityki i sportu (Frank Sinatra, Bing Crosby, Stan Musial i John F. Kennedy). Wyborcze zwycięstwo Johna F. Kennedy’ego stało się przełomem w amerykańskiej mentalności.

Urodzony w Szadku Juliusz Daniel Jedliński podczas studiów na Uniwersytecie Warszawskim uczestniczył jako oficer w powstaniu listopadowym (1830–1831), za co został odznaczony Orderem Virtuti Militari. Po upadku powstania wyemigrował na stałe do Francji. Został wykładowcą w polskiej szkole w Batignolles, której był dyrektorem w latach 1855–1860. Pod kierunkiem prof. Pierre-Armand Dufrénoy i prof. Léonce Élie de Beaumont pracował nad szczegółową mapą geologiczną Francji. Wykładał w Paryskiej Szkole Górniczej i prowadził kursy geologiczne. Poświęcił się także twórczości publicystycznej i poetyckiej na rzecz Polonii we Francji. Był zwolennikiem polityki Hotelu Lambert. Zmarł na emigracji w Paryżu.

This article is an attempt to familiarize the readers with Italian reportages that deal with the subject of African migrations to the Apennine Peninsula. In recent years, this phenomenon has been described and analyzed by many writers and journalists; however, this article places special emphasis on the representation of the island of Lampedusa, which belongs to the archipelago of the Italian Pelagie Islands and has in the last 30 years become not only the proverbial “Gateway to Europe”, but also a place that testifies to the issue of illegal migrations. When analyzing the reportages about Lampedusa, the most interesting aspect (from the Polish perspective, at least) seems to be the Italian angle on the “problem of the island.”

Bezrobocie i emigracja były najważniejszymi i najpilniejszymi troskami, które trapiły Polskę wkrótce po jej odrodzeniu w 1918 r. Kościół katolicki podjął działania w obu tych dziedzinach, inspirowany naukami papieży Leona XIII i Piusa XI dotyczącymi tzw. ”. Inspiracje te trafnie zinterpretował i praktycznie zrealizował Antoni Julian Nowowiejski, biskup płocki, znany dziś jako działacz społeczny i reformator. Niniejszy tekst analizuje specyficzne działania duchowieństwa płockiego w okresie międzywojennym, które miały przeciwdziałać negatywnym skutkom społecznym powyższych zagadnień.

Mass emigration in order to earn money has given rise to a new social phenomenon in our country, the so-called Euro-orphanhood. The results of research carried out in this area show that this phenomenon is relevant to a great number of Polish families. Parents living abroad are oft en unaware of being excluded from the realization of their parenthood, and of losing the opportunity to influence their child's development. As a consequence, this can lead to the child losing its sense of security and stability. Lack of contact with parents oft en leads to disorders in the socializing process, as well as to the escalation of antisocial behaviour in these so-called Euro-orphans. The process of child-raising in this model of family becomes repeatedly disturbed in suchareas as up-bringing, social and living conditions as well as in educative and emotional factors. [ABSTRACT FROM AUTHOR]