Search

Son yıllarda çocuğa verilen önemin artmasıyla birlikte çocuğun eğitimi de önem arz etmeye başlamıştır. Geleceğine önem veren, sağlam kimlikli bireyler yetiştirmek isteyen milletler en büyük yatırımı çocuklara yapmaktadır. Değerlerini benimsemeyen nesillerin kendileri için tehlike arz edeceğinin farkında olan milletler çocukların ahlâk ve karakter eğitimleri üzerinde durmaktadır. Çocukların evrensel, millî ve manevî değerlere sahip olması ve bu değerleri davranışa dönüştürebilmeleri son derece önemlidir. Bu değerleri kazanan çocuklar sağlıklı bir toplumun temelini atmaktadır. Çocuklara evrensel, millî ve manevî değerleri kazandırmak için onların dünyasını keşfetmek gerekmektedir. Çocukların dünyasını keşfetme noktasında ise çocuk edebiyatı günümüzde önemli bir yol kat etmiştir. Çocuklara istendik davranışlar kazandırmada pek çok çocuk edebiyatı ürününden yararlanılmaktadır. Söz konusu malzemelerden biri de şüphesiz çocuk dergileridir. Çocuklar kendilerine hitap eden bu dergiler sayesinde yazınsal nitelikli eserlerle tanışma imkânı bulmaktadır. Dergilerde yer verilen yazınsal nitelikli eserler aracılığıyla çocuklar eğlenme, merak, hayal kurma gibi pek çok ihtiyacını giderebilmektedir. Çocuklar bir II yandan bu ihtiyaçlarını giderirken bir yandan da evrensel, millî ve manevî değerleri kazanabilmektedir. Böylelikle çocuk dergileri de çocuklara değer aktarımı hususunda önemli bir rol oynamaktadır. Bu çalışmada 1999 yılında Kosova’ da “Balkanlarda Anadil Zevkini Beraber Yaşatalım” alt başlığıyla çocuklara yönelik olarak yayın hayatına başlayan Türkçem Dergisi incelenmiştir. Türkçem Dergisi’nde yer alan metinlerin değer aktarımına katkıları tespit edilmeye çalışılmıştır. Bu amaçla derginin 2013 yılının Ağustos sayısından başlanarak 2016 yılının Eylül sayısı dâhil olmak üzere kırk iki sayısı incelenmiştir. Metinler doküman analizi yöntemiyle incelenmiş, tespit edilen değerler başlıklar altında toplanmıştır. Türkçem Dergisi’nde yer alan metinler aracılığıyla çocukların evrensel, millî ve manevî değerleri kazanabileceği, Türkçem Dergisi’nin gelecek ve kimlik inşası noktasında önemli bir görevi yerine getirdiği sonucuna varılmıştır., İÇİNDEKİLER ÖZET ...........................................................................................................................I ABSTRACT .............................................................................................................III ÖN SÖZ .................................................................................................................. V İÇİNDEKİLER ....................................................................................................VII BİRİNCİ BÖLÜM .....................................................................................................1 1. GİRİŞ ......................................................................................................................1 1.1. Problem Durumu ............................................................................................... 1 1.2. Araştırmanın Amacı .......................................................................................... 2 1.3. Araştırmanın Önemi .......................................................................................... 2 1.4. Sınırlılıklar ......................................................................................................... 3 1.5. Tanımlar ............................................................................................................. 3 İKİNCİ BÖLÜM ........................................................................................................4 2.KURAMSAL ÇERÇEVE ...................................................................................... 4 2.1. DEĞERLER EĞİTİMİ .................................................................................... 4 2.2. ÇOCUK EDEBİYATI .................................................................................. 11 2.2.1. TÜRKİYEDE ÇOCUK DERGİCİLİĞİ .................................................... 13 2.2.2. BALKANLARDA ÇOCUK DERGİCİLİĞİ .............................................. 21 2.2.2.1. Kosova ve Makedonya’da Türkçe Yayınlanan Çocuk Dergileri..........21 2.2.2.1.1. Makedonya’da Yayınlanan Çocuk Dergileri.........................................21 2.2.2.1.1.1. Sevinç Dergisi........................................................................................21 VIII 2.2.2.1.1.2. Tomurcuk Dergisi.................................................................................23 2.2.2.1.2. Kosova’da Yayınlanan Çocuk Dergileri................................................25 2.2.2.1.2.1. Boncuk Dergisi......................................................................................25 2.2.2.1.2.2. Kuş Dergisi............................................................................................25 2.2.2.1.2.3. Bahar Dergisi........................................................................................27 2.2.2.1.2.4. Diğer dergiler........................................................................................29 2.2.2.1.2.5. Türkçem Dergisi...................................................................................29 2.3. İLGİLİ ÇALIŞMALAR.................................................................................. 34 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM ..................................................................................................37 3.YÖNTEM ...............................................................................................................37 3.1.Araştırmanın modeli (Deseni)........................................................................... 37 3.2. İncelenen Dergiler ............................................................................................ 37 3.3.Verilerin Toplanması ........................................................................................ 38 3.4.Verilerin Analizi ................................................................................................ 39 DÖRDÜNCÜ BÖLÜM ............................................................................................40 4.BULGULAR VE YORUMLAR ..........................................................................40 4.1. EVRENSEL DEĞERLER .............................................................................. 40 4.1.1.Sosyal Bağları Güçlendiren Evrensel Değerler............................................ 40 4.1.1.1.Sevgi.............................................................................................................. 40 4.1.1.1.1.Aile Sevgisi..................................................................................................42 4.1.1.1.1.1.Anne Sevgisi.............................................................................................43 4.1.1.1.1.2.Baba Sevgisi.............................................................................................45 IX 4.1.1.1.1.3.Evlat Sevgisi.............................................................................................46 4.1.1.1.1.4.Kardeş Sevgisi..........................................................................................47 4.1.1.1.1.5. Dede Sevgisi.............................................................................................47 4.1.1.1.1.6.Nine Sevgisi..............................................................................................48 4.1.1.1.1.7.Torun Sevgisi...........................................................................................48 4.1.1.1.2.Doğa Sevgisi................................................................................................49 4.1.1.1.3. Hayvan Sevgisi..........................................................................................50 4.1.1.1.4.Kitap Sevgisi...............................................................................................51 4.1.1.1.5.Öğretmen Sevgisi.......................................................................................52 4.1.1.1.6. Çocuk Sevgisi............................................................................................53 4.1.1.2.Arkadaşlık ve Dostluk..................................................................................54 4.1.1.3. Birlik ve Beraberlik.....................................................................................55 4.1.1.4.Dayanışma.....................................................................................................56 4.1.1.5. Paylaşmak ...................................................................................................56 4.1.1.6. Yardımseverlik.............................................................................................57 4.1.1.7.Hoşgörü..........................................................................................................58 4.1.1.8.İyilik ...............................................................................................................59 4.1.1.9. Saygı..............................................................................................................60 4.1.1.10.Misafirperverlik..........................................................................................61 4.1.1.11.Doğruluk ve Dürüstlük...............................................................................61 X 4.1.2.Bireyi Günlük Hayatta Öne Çıkaracak Evrensel Değerler...........................63 4.1.2.1.Adalet.............................................................................................................63 4.1.2.2.Cesaret...........................................................................................................63 4.1.2.3. Cömertlik......................................................................................................64 4.1.2.4.Çalışkanlık.....................................................................................................65 4.1.2.5.Fedakârlık......................................................................................................66 4.1.2.6.Merhamet.......................................................................................................67 4.1.2.7.Sabır ..............................................................................................................67 4.1.2.8.Şefkat..............................................................................................................68 4.1.2.9.Vefa.................................................................................................................68 4.2.MİLLİ VE MANEVİ DEĞERLER...................................................................69 4.2.1.Millî Değerler....................................................................................................69 4.2.1.1 Toplumun Tarihi İle İlgili Öne Çıkan Millî Değerler.................................69 4.2.1.1.1.15 Temmuz..................................................................................................69 4.2.1.1.2. Atatürk ......................................................................................................69 4.2.1.1.3.Bayrak.........................................................................................................70 4.2.1.1.4.Barış............................................................................................................71 4.2.1.1.5.Kahramanlık..............................................................................................73 4.2.1.1.6.Millet Sevgisi..............................................................................................74 4.2.1.1.7.Vatan Sevgisi..............................................................................................75 XI 4.2.1.1.8.Özgürlük.....................................................................................................77 4.2.1.1.9.Bağımsızlık.................................................................................................77 4.2.1.1.10.Kosova ve Balkan Tarihi ile İlgili Öne Çıkan İletiler.............................78 4.2.1.2. Toplumun Dil Varlığı İle İlgili Ön Çıkan Millî Değerler...........................79 4.2.1.2.1.Dil Bilinci.....................................................................................................79 4.2.1.2.2.Atasözü........................................................................................................80 4.2.1.2.2.Deyim..........................................................................................................81 4.2.1.2.4.Masal ..........................................................................................................82 4.2.1.2.5.Mâni............................................................................................................83 4.2.1.2.6.Fıkra ve Nasrettin Hoca.............................................................................83 4.2.2.Manevî Değerler...............................................................................................84 4.2.2.1.Allah Sevgisi...................................................................................................84 4.2.2.2.Bayram...........................................................................................................84 4.2.2.3.Dua .................................................................................................................85 4.2.2.4.Peygamber Sevgisi.........................................................................................86 4.2.2.5. Ramazan........................................................................................................86 4.2.2.6.Şükür..............................................................................................................87 XII 4.2.2.7. Namaz............................................................................................................87 4.3.KİŞİSEL GELİŞİME YARDIMCI DEĞERLER............................................88 4.3.1.Duygusal Nitelikli Değerler.............................................................................88 4.3.1.1.Affetme...........................................................................................................88 4.3.1.2.Empati Kurma...............................................................................................88 4.3.1.3.Güler Yüzlü Olma.........................................................................................89 4.3.1.4.Kanaatkâr Olma............................................................................................89 4.3.1.5.Özür Dileme...................................................................................................90 4.3.1.6.Hediyeleşme...................................................................................................91 4.3.1.7.Sorumluluk....................................................................................................91 4.3.1.8. Sözünde Durma............................................................................................92 4.3.1.9.Teşekkür Etme..............................................................................................92 4.3.1.10.Umutlu Olma...............................................................................................93 4.3.1.11.Vicdan ..........................................................................................................94 4.3.2.Düşünsel Nitelikli Değerler..............................................................................94 4.3.2.1.Azimli Olma ..............................................................................................94 4.3.2.2. Düşünerek Davranma..................................................................................95 XIII 4.3.2.3.Bilgili İnsan Olma..........................................................................................95 4.3.2.4.Kendine Güven .............................................................................................95 4.3.2.5.Merak.............................................................................................................96 4.3.2.6.Ölçülü Olma ..................................................................................................97 4.3.2.7.Tedbirli Davranma........................................................................................97 4.3.2.8.Hatasının Farkına Varma.............................................................................98 4.3.2.9.Temizlik.........................................................................................................98 4.3.2.10.Tutumlu Olma.............................................................................................99 5.SONUÇ VE TARTIŞMA .....................................................................................99 ÖNERİLER ............................................................................................................103 İNCELENEN ESERLER……………………………………..………………….104 6.KAYNAKÇA .......................................................................................................106 EKLER ....................................................................................................................

Türkçem dergisi, Kosova'da Türkçe olarak yayınlanan önemli çocuk dergilerinden birisidir. Dergi, 1999 yılının ocak ayından bu yana, aralıksız olarak ayda bir yayınlanmaktadır. 200. sayısıyla yayın hayatına devam eden derginin yayın merkezi Prizren'dedir. Sahibi ve yayın yönetmeni Zeynel Beksaç'tır. Kosova'da birçok derginin yayın hayatını devam ettiremediği günlerde, Türkçem dergisi ayakta durmayı başarabilmiş ender dergilerdendir. Çocuk eğitimi açısından zengin bir içeriğe sahip olan dergi, ayrıca önemli bir boşluğu da doldurmaya çalışmaktadır. Türkçenin doğru bir biçimde öğretilmesinde, okuma-yazma alışkanlığının kazandırılmasında ve çocukların hayal dünyalarının zenginleştirilmesinde çocuk dergilerinin rolü büyüktür. Bütün sayılarında Türkçenin kutsallığını anlatmayı amaç edinen Türkçem, Kosova Türk Çocuk Edebiyatı'nın canlanmasına da vesile olmuştur. Ayrıca genç Türk yazarların yetiştirilmesi yönünden de önemli katkılarda bulunmaktadır. Dergide, çocuklara ve gençlere yönelik genel kültür, şiir, hikâye, roman, masal, destan, efsane ve fıkra gibi farklı türlerde çok sayıda edebi metin yer almaktadır. Bu eserlerde tarih, coğrafya, din, ahlâk, çevre, spor, beslenme, sağlık gibi bilimsel konular ile çeşitli ansiklopedik bilgiler bulunmaktadır. Ayrıca çocukların ilgiyle takip edebilecekleri bilmece, bulmaca ve eğlence sayfaları da dergiye ayrı bir renk katmaktadır. Dergide Kosova ve Makedonya yazar ve şairlerinin eserlerine yanı sıra, Türkiye ile Türk Dünyası'nın farklı ülkelerinden örneklere de yer verilmektedir. Ayrıca derginin sayfaları küçük yazar ve şairlere de açıktır. Türkçem dergisi son yıllarda, Balkanlardaki Türk Çocuk Edebiyatı'nın devam etmesi adına neredeyse tek başına çok önemli bir misyonu yürütmektedir. Bu çalışmanın amacı, Kosova'da Türkçe olarak yayınlanan Türkçem Çocuk Dergisi'ni şekil, muhteva ve yazar kadrosu açısından incelemektir.Anahtar kelimeler: Türkçem, Türkçe, Kosova, Çocuk Dergisi. Türkçem magazine is one of the most important children's magazines published in Turkish in Kosovo. The magazine is published every month without interruption, since January 1999. The publishing center of this magazine, which continues its life with the 200th edition, is in Prizren. Mr. Zeynel Beksaç is the owner and publishing director of the magazine. Türkçem magazine is one of the few magazines that have been able to survive in the days when many magazines in Kosovo couldn't be published. The magazine, which has a rich content in terms of child education, also tries to fill an important gap in this regard. The children's magazines have a great role in teaching Turkish in the correct way, acquiring literacy habits, and enriching children's imagination. Türkçem, whose aim is to tell the holiness of the Turkish in all its editions, is also a mean in revitalization of the Turkish Children's Literature in Kosovo. It also contributes significantly to the growth of young writers. This magazine offers many literary texts in different genres such as general culture, poetry, story, novel, fairytale, epic, legend, and anecdote for children and young people. These works include scientific topics such as history, geography, religion, morality, environment, sports, nutrition, health, and many encyclopedic information. Furthermore, riddles, puzzles and entertainment pages that can be followed with interest by the children add also a distinctive color to the magazine. In addition to the works of writers and poets from Kosovo and Macedonia, the magazine also includes examples from Turkish and Turkish World literature. The pages of magazine are also open to young writers and poets.In recent years, the magazine has been carrying out a very important mission in order to continue the Turkish children's literature in the Balkans. The aim of this study consists in analyzing the Türkçem Children's Magazine published in Turkish in Kosovo in terms of form, content and authors' staff. Key words: Türkçem, Kosovo, Children's Magazine, Form, Content, Authors' staff. 343