An examination of texts in the journal of Türkçem in terms of educational values

Son yıllarda çocuğa verilen önemin artmasıyla birlikte çocuğun eğitimi de önem arz etmeye başlamıştır. Geleceğine önem veren, sağlam kimlikli bireyler yetiştirmek isteyen milletler en büyük yatırımı çocuklara yapmaktadır. Değerlerini benimsemeyen nesillerin kendileri için tehlike arz edeceğinin farkında olan milletler çocukların ahlâk ve karakter eğitimleri üzerinde durmaktadır. Çocukların evrensel, millî ve manevî değerlere sahip olması ve bu değerleri davranışa dönüştürebilmeleri son derece önemlidir. Bu değerleri kazanan çocuklar sağlıklı bir toplumun temelini atmaktadır. Çocuklara evrensel, millî ve manevî değerleri kazandırmak için onların dünyasını keşfetmek gerekmektedir. Çocukların dünyasını keşfetme noktasında ise çocuk edebiyatı günümüzde önemli bir yol kat etmiştir. Çocuklara istendik davranışlar kazandırmada pek çok çocuk edebiyatı ürününden yararlanılmaktadır. Söz konusu malzemelerden biri de şüphesiz çocuk dergileridir. Çocuklar kendilerine hitap eden bu dergiler sayesinde yazınsal nitelikli eserlerle tanışma imkânı bulmaktadır. Dergilerde yer verilen yazınsal nitelikli eserler aracılığıyla çocuklar eğlenme, merak, hayal kurma gibi pek çok ihtiyacını giderebilmektedir. Çocuklar bir II yandan bu ihtiyaçlarını giderirken bir yandan da evrensel, millî ve manevî değerleri kazanabilmektedir. Böylelikle çocuk dergileri de çocuklara değer aktarımı hususunda önemli bir rol oynamaktadır. Bu çalışmada 1999 yılında Kosova’ da “Balkanlarda Anadil Zevkini Beraber Yaşatalım” alt başlığıyla çocuklara yönelik olarak yayın hayatına başlayan Türkçem Dergisi incelenmiştir. Türkçem Dergisi’nde yer alan metinlerin değer aktarımına katkıları tespit edilmeye çalışılmıştır. Bu amaçla derginin 2013 yılının Ağustos sayısından başlanarak 2016 yılının Eylül sayısı dâhil olmak üzere kırk iki sayısı incelenmiştir. Metinler doküman analizi yöntemiyle incelenmiş, tespit edilen değerler başlıklar altında toplanmıştır. Türkçem Dergisi’nde yer alan metinler aracılığıyla çocukların evrensel, millî ve manevî değerleri kazanabileceği, Türkçem Dergisi’nin gelecek ve kimlik inşası noktasında önemli bir görevi yerine getirdiği sonucuna varılmıştır.
İÇİNDEKİLER ÖZET ...........................................................................................................................I ABSTRACT .............................................................................................................III ÖN SÖZ .................................................................................................................. V İÇİNDEKİLER ....................................................................................................VII BİRİNCİ BÖLÜM .....................................................................................................1 1. GİRİŞ ......................................................................................................................1 1.1. Problem Durumu ............................................................................................... 1 1.2. Araştırmanın Amacı .......................................................................................... 2 1.3. Araştırmanın Önemi .......................................................................................... 2 1.4. Sınırlılıklar ......................................................................................................... 3 1.5. Tanımlar ............................................................................................................. 3 İKİNCİ BÖLÜM ........................................................................................................4 2.KURAMSAL ÇERÇEVE ...................................................................................... 4 2.1. DEĞERLER EĞİTİMİ .................................................................................... 4 2.2. ÇOCUK EDEBİYATI .................................................................................. 11 2.2.1. TÜRKİYEDE ÇOCUK DERGİCİLİĞİ .................................................... 13 2.2.2. BALKANLARDA ÇOCUK DERGİCİLİĞİ .............................................. 21 2.2.2.1. Kosova ve Makedonya’da Türkçe Yayınlanan Çocuk Dergileri..........21 2.2.2.1.1. Makedonya’da Yayınlanan Çocuk Dergileri.........................................21 2.2.2.1.1.1. Sevinç Dergisi........................................................................................21 VIII 2.2.2.1.1.2. Tomurcuk Dergisi.................................................................................23 2.2.2.1.2. Kosova’da Yayınlanan Çocuk Dergileri................................................25 2.2.2.1.2.1. Boncuk Dergisi......................................................................................25 2.2.2.1.2.2. Kuş Dergisi............................................................................................25 2.2.2.1.2.3. Bahar Dergisi........................................................................................27 2.2.2.1.2.4. Diğer dergiler........................................................................................29 2.2.2.1.2.5. Türkçem Dergisi...................................................................................29 2.3. İLGİLİ ÇALIŞMALAR.................................................................................. 34 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM ..................................................................................................37 3.YÖNTEM ...............................................................................................................37 3.1.Araştırmanın modeli (Deseni)........................................................................... 37 3.2. İncelenen Dergiler ............................................................................................ 37 3.3.Verilerin Toplanması ........................................................................................ 38 3.4.Verilerin Analizi ................................................................................................ 39 DÖRDÜNCÜ BÖLÜM ............................................................................................40 4.BULGULAR VE YORUMLAR ..........................................................................40 4.1. EVRENSEL DEĞERLER .............................................................................. 40 4.1.1.Sosyal Bağları Güçlendiren Evrensel Değerler............................................ 40 4.1.1.1.Sevgi.............................................................................................................. 40 4.1.1.1.1.Aile Sevgisi..................................................................................................42 4.1.1.1.1.1.Anne Sevgisi.............................................................................................43 4.1.1.1.1.2.Baba Sevgisi.............................................................................................45 IX 4.1.1.1.1.3.Evlat Sevgisi.............................................................................................46 4.1.1.1.1.4.Kardeş Sevgisi..........................................................................................47 4.1.1.1.1.5. Dede Sevgisi.............................................................................................47 4.1.1.1.1.6.Nine Sevgisi..............................................................................................48 4.1.1.1.1.7.Torun Sevgisi...........................................................................................48 4.1.1.1.2.Doğa Sevgisi................................................................................................49 4.1.1.1.3. Hayvan Sevgisi..........................................................................................50 4.1.1.1.4.Kitap Sevgisi...............................................................................................51 4.1.1.1.5.Öğretmen Sevgisi.......................................................................................52 4.1.1.1.6. Çocuk Sevgisi............................................................................................53 4.1.1.2.Arkadaşlık ve Dostluk..................................................................................54 4.1.1.3. Birlik ve Beraberlik.....................................................................................55 4.1.1.4.Dayanışma.....................................................................................................56 4.1.1.5. Paylaşmak ...................................................................................................56 4.1.1.6. Yardımseverlik.............................................................................................57 4.1.1.7.Hoşgörü..........................................................................................................58 4.1.1.8.İyilik ...............................................................................................................59 4.1.1.9. Saygı..............................................................................................................60 4.1.1.10.Misafirperverlik..........................................................................................61 4.1.1.11.Doğruluk ve Dürüstlük...............................................................................61 X 4.1.2.Bireyi Günlük Hayatta Öne Çıkaracak Evrensel Değerler...........................63 4.1.2.1.Adalet.............................................................................................................63 4.1.2.2.Cesaret...........................................................................................................63 4.1.2.3. Cömertlik......................................................................................................64 4.1.2.4.Çalışkanlık.....................................................................................................65 4.1.2.5.Fedakârlık......................................................................................................66 4.1.2.6.Merhamet.......................................................................................................67 4.1.2.7.Sabır ..............................................................................................................67 4.1.2.8.Şefkat..............................................................................................................68 4.1.2.9.Vefa.................................................................................................................68 4.2.MİLLİ VE MANEVİ DEĞERLER...................................................................69 4.2.1.Millî Değerler....................................................................................................69 4.2.1.1 Toplumun Tarihi İle İlgili Öne Çıkan Millî Değerler.................................69 4.2.1.1.1.15 Temmuz..................................................................................................69 4.2.1.1.2. Atatürk ......................................................................................................69 4.2.1.1.3.Bayrak.........................................................................................................70 4.2.1.1.4.Barış............................................................................................................71 4.2.1.1.5.Kahramanlık..............................................................................................73 4.2.1.1.6.Millet Sevgisi..............................................................................................74 4.2.1.1.7.Vatan Sevgisi..............................................................................................75 XI 4.2.1.1.8.Özgürlük.....................................................................................................77 4.2.1.1.9.Bağımsızlık.................................................................................................77 4.2.1.1.10.Kosova ve Balkan Tarihi ile İlgili Öne Çıkan İletiler.............................78 4.2.1.2. Toplumun Dil Varlığı İle İlgili Ön Çıkan Millî Değerler...........................79 4.2.1.2.1.Dil Bilinci.....................................................................................................79 4.2.1.2.2.Atasözü........................................................................................................80 4.2.1.2.2.Deyim..........................................................................................................81 4.2.1.2.4.Masal ..........................................................................................................82 4.2.1.2.5.Mâni............................................................................................................83 4.2.1.2.6.Fıkra ve Nasrettin Hoca.............................................................................83 4.2.2.Manevî Değerler...............................................................................................84 4.2.2.1.Allah Sevgisi...................................................................................................84 4.2.2.2.Bayram...........................................................................................................84 4.2.2.3.Dua .................................................................................................................85 4.2.2.4.Peygamber Sevgisi.........................................................................................86 4.2.2.5. Ramazan........................................................................................................86 4.2.2.6.Şükür..............................................................................................................87 XII 4.2.2.7. Namaz............................................................................................................87 4.3.KİŞİSEL GELİŞİME YARDIMCI DEĞERLER............................................88 4.3.1.Duygusal Nitelikli Değerler.............................................................................88 4.3.1.1.Affetme...........................................................................................................88 4.3.1.2.Empati Kurma...............................................................................................88 4.3.1.3.Güler Yüzlü Olma.........................................................................................89 4.3.1.4.Kanaatkâr Olma............................................................................................89 4.3.1.5.Özür Dileme...................................................................................................90 4.3.1.6.Hediyeleşme...................................................................................................91 4.3.1.7.Sorumluluk....................................................................................................91 4.3.1.8. Sözünde Durma............................................................................................92 4.3.1.9.Teşekkür Etme..............................................................................................92 4.3.1.10.Umutlu Olma...............................................................................................93 4.3.1.11.Vicdan ..........................................................................................................94 4.3.2.Düşünsel Nitelikli Değerler..............................................................................94 4.3.2.1.Azimli Olma ..............................................................................................94 4.3.2.2. Düşünerek Davranma..................................................................................95 XIII 4.3.2.3.Bilgili İnsan Olma..........................................................................................95 4.3.2.4.Kendine Güven .............................................................................................95 4.3.2.5.Merak.............................................................................................................96 4.3.2.6.Ölçülü Olma ..................................................................................................97 4.3.2.7.Tedbirli Davranma........................................................................................97 4.3.2.8.Hatasının Farkına Varma.............................................................................98 4.3.2.9.Temizlik.........................................................................................................98 4.3.2.10.Tutumlu Olma.............................................................................................99 5.SONUÇ VE TARTIŞMA .....................................................................................99 ÖNERİLER ............................................................................................................103 İNCELENEN ESERLER……………………………………..………………….104 6.KAYNAKÇA .......................................................................................................106 EKLER ....................................................................................................................