Search

Kakvoća i hranjiva vrijednost goveđeg mesa u značajnoj su mjeri određene sadržajem masti u trupu i mesu te udjelom zasićenih i nezasićenih masnih kiselina u masnom tkivu. Dosadašnja istraživanja u značajnoj su mjeri usredotočena na utvrđivanje učinaka negenetskih (hranidbe, smještaja) i genetskih čimbenika na odlike fenotipa goveda u proizvodnji mesa, uključujući i kakvoću mesa koja je značajno determinirana sadržajem i strukturom masnog tkiva. Sadržaj masnih kiselina u mesu pobuđuje interes potrošača radi određenih potencijalnih zdravstvenih učinaka te uvjetovanih senzornih učinaka. Nedavna istraživanja pretpostavila su više potencijalnih gena koji utječu na odlaganje i metabolizam masti. Mogućnost neposrednog djelovanja na kakvoću goveđeg mesa protežiranjem poželjnih alelnih varijanti kandidat gena poticaj je predmetnom istraživanju. Cilj rada bio je utvrditi povezanost polimorfizma FASN, SCD i GH gena sa sadržajem masti i masnih kiselina u mesu junadi. Istraživanje je provedeno na 104 jedinke različitih genotipova (križanci Holstein pasmine s bikovima četiriju mesnih pasmina, Belgian Blue, Piemontese, Limousin i Simmental; te junad čistokrvnih pasmina Simmental, Hereford i Charolais pasmine). Junice su klane u dobi od 14 do 15 mjeseci, muška junad u dobi od 19 do 20 mjeseci. Nakon klaoničke obrade trupova izvršena je ocjena konformacije i prekrivenost masnim tkivom, a između 12. i 13. rebra izmjerena je debljina supkutanog masnog tkiva i uzet uzorak MLD-a u svrhu određivanja sadržaja masnih kiselina. Izolacija genomske DNA obavljena je GenELute Blood Genomic DNA kitom, a nakon PCR umnažanja kodogene sekvence, detekcija alelnih varijanti FASN, SCD i GH gena učinjena neposredno na gelu nakon cijepanja fragmenta restrikcijskim endonukleazama. Različitosti u EUROP ocjeni zamašćenosti utvrđene su između GH-CG genotipa u odnosu na GH-CC/GG (p=0,029), dok je sadržaj masnog i vezivnog tkiva SCD-CT gena imao veću vrijednost u odnosu na SCD-TT/CC (p=0,044). Značajni utjecaj alelnog polimorfizma FASN gena utvrđen je na sadržaj C24:1 n-9 i C22:2 n-6 masnih kiselina, sadržaj SFA te odnos ꞷ-6/ꞷ-3 masnih kiselina. Zapažen je značajan utjecaj polimorfizma SCD gena na sadržaj C15:0, C17:0, C18:2 n-6 i C18:3 n-3 masnih kiselina te na zbirne udijele SFA. Polimorfizam GH gena značajno je utjecao na sadržaj C16:0 i C20:1 n-9 masnih kiselina te omjer ꞷ-6/ꞷ-3 masnih kiselina. Istraživanjem je potvrđen određeni utjecaj polimorfizma FASN, SCD i GH gena na sadržaj i zbirne udjele manjeg broja masnih kiselina. Utvrđeni učinci alelnih varijanti FASN, SCD i GH gena podloga su za nastavak istraživanja na većem broju jedinki i drugim genotipovima goveda uključenim u proizvodnju goveđeg mesa. Beef meat is generally considered a valuable source of nutrients. The quality and nutritional value of beef is determined by the fat content and the content of fatty acids. Beef is a source of desirable omega-3 and omega-6 polyunsaturated fatty acids. Since the quality of the meat and the content of the beef carcass are influenced by genetic and environmental factors, numerous studies have been conducted with the aim of changing and improving the content of fatty acids. Conducted genetic research has hypothesized several potential genes that affect fat storage and metabolism. The aim of the work was to determine the association of FASN, SCD and GH gene polymorphisms with the content of fat and fatty acids in beef. The research was conducted on 104 individuals. For the purposes of the research, Holstein cows were crossed with bulls of four beef breeds (Belgian Blue, Piemontese, Limousin and Simmental), while Simmental, Hereford and Charolais were selected from purebred breeds. The heifers were slaughtered at the age of 14 to 15 months and the bulls at the age of 19 to 20 months. At 24-hour post-mortem processing of the carcasses, conformation and fat coverage was evaluated. The subcutaneous fat tissue thickness was measured with a calliper over the m. longissimus dorsi over the 12th and 13th rib at a point three-fourths of the length of the ribeye from the split chine bone. Approximately 20 g of subcutaneous fat tissue was taken to determine subcutaneous fatty acid composition and total lipids, while 100 g of MLD for the total fatty acid composition. Extraction of DNA was carried out from blood using Blood Genomic DNA kit. Detection of the FASN, SCD and GH polymorphism included PCR amplification and subsequent digestion at 37 °C for 4 hours using MscI, Fnu4HI and Alui restriction endonuclease, respectively. The allele and genotype frequencies were determined, while statistical analysis was performed by general linear model. No significant effect on carcass fat was observed among FASN genotypes. The FASN-AA genotype had the lowest EUROP fat grade, subcutaneous adipose tissue thickness, MLD fat content and fat/connective tissue percentage in 9th -11th part of the ribs. It was not determined that other combinations of genotypes significantly affect carcass thickness and fatness, although the p-values indicate certain relationships where the FASN-AA genotype has a lower carcass fat value compared to the FASN-GG/GA genotypes and the FASN-GG genotype (p=0.153 and p=0.211) and fat in MLD (p=0.438; p=0.366). In the SCD genotype, fat, and connective tissue in the cross-section of the ribs had the highest value in the SCD-TT genotype compared to the SCD-CC and SCD-CT genotypes (TT > CC > CT; p CC > GG). It was also determined that the fat content in the carcass was significantly lower in the heterozygous GH-GC genotype compared to the GH-CC/GG genotypes (p=0.029). A significant difference between the content of fat and connective tissue, with a higher value found in the GH-CC genotype compared to the GH-CG/GG genotypes (p=0.046). Also, a difference was found between the content of fat and connective tissue in the heterozygous GH-GC genotype compared to the homozygous GH-CC/GG genotypes (p=0.034). A significant influence of docosahexaenoic fatty acid was found in FASN-AA genotype (p=0.024), while docosadiene had a significant influence in FASN-GG genotype compared to GA/AA genotypes (p=0.009). FASN-GG genotype had a significant value of SFA (p=0.033) and omega-6/omega-3 ratio (p=0.008). Nondecenoic (p=0.012), eicosadiene (p=0.002) and docosahexaenoic (p=0.005) fatty acids were statistically more significant in the FASN-AA genotype compared to the FASN-GA/GG genotypes, which was evident with nondecenoic acid and in the FASN-GG/AA ratio (p=0.036) of homozygous FASN gene genotypes compared to FASN-AA genotype. comparing only homozygous types of the FASN gene, the FASN-AA genotype had a significant value for eicosadiene (p=0.013) and docosadiene (p=0.005) fatty acids, but also for the ratio of omega-6/omega-3 fatty acids (p=0.014). The SCD-CC/TT genotype had a significant influence of pentadecanoic (p=0.049) and heptadenoic (p=0.020) fatty acids compared to the SCD-TT genotype, behenic fatty acid had a significant influence in the SCD-TT genotype (p=0.002), as well as total shares of PUFA (p=0.043), omega-3 (p=0.042) and omega-6 (p=0.044) fatty acids, while linoleic (p=0.029), α-linolenic (p=0.028) and total shares of SFA (p=0.029) had SCD-CC genotype. The results of the comparison of homozygous genotypes of the SCD gene showed significant values of PUFA (p=0.043), omega-3 (p=0.042), omega-6 (p=0.044) and the ratio of PUFA/MUFA (p=0.039) fatty acids in SCD-TT genotype. GH-CG genotype had a significant value (p=0.039) of palmitic, while GH-GG (p=0.034) had eicosane fatty acids, and GH-CC genotype (p=0.048) omega-6/omega-3 fatty acid ratio. A significant value of palmitic (p=0.018), non-decanoic (p=0.039) and eicosenoic (p=0.010) fatty acids was shown by the GH-GG/GC genotype compared to the GH-CC genotype, which was confirmed by comparing the heterozygous GH-GC genotype compared to homozygous GHGG/CC genotypes where nondecanoic acid had a significant p-value (p=0.040). The results of the comparison of only homozygous genotypes of the GH gene showed a significant value of eicosane fatty acid (p=0.044) in the dominant GH-GG genotype, while the ratio of omega6/omega-3 fatty acids was significant in the GH-CC genotype (p=0.048). This research did not establish a significant increase in the content of saturated fatty acids in the muscle and subcutaneous fat tissue of beef cattle, but a significant influence (p

Treatment of large bone defects and incurable fractures is a challenging clinical problem. A novel approaches in bone engineering is the use of adipose-derived stem cells and adipose tissue. This study aimed to analyse the impact of adipose autograft on the process of bone regeneration in a surgically created critical size defect (CSD) in the hen ulna. In this study, 30 laying hens at the age of 14 months were randomly divided into three groups: control (C, n=10), subcutaneous adipose tissue graft (SC, n=10) and abdominal adipose tissue graft (ABD, n=10). In all 30 hens, a CSD was made in the ulna. Hens from the SC and ABD groups underwent surgery to explant subcutaneous and adipose tissue graft, respectively, and those grafts were then implanted in the ulnar CSD. The first radiographic and histological analysis wer performed 3.5 weeks after surgery on four hens from the C group and five hens from the SC and ABD groups. The second analysis on the remaining 15 hens was performed after 7 weeks. Data were analysed using the Freeman-Halton extension of Fischer’s exact test at the level of statistical significance P, Liječenje opsežnih koštanih defekata i neizlječivih prijeloma kostiju predstavlja velik izazov u kliničkoj praksi. Jedan od novih pristupa u inženjerstvu koštanog tkiva je korištenje matičnih stanica iz masnog tkiva i samog masnog tkiva. U ovom smo istraživanju analizirali utjecaj autotransplantata masnog tkiva na proces regeneracije kosti u kirurški učinjenom kritičnom koštanom defektu (KKD) ulne kokoši. 30 kokoši nesilica u dobi od 14 mjeseci nasumično je podijeljeno u tri skupine: kontrolna skupina (C, n=10), potkožno masno tkivo (SC, n=10) i abdominalno masno tkivo (ABD, n=10). U svih 30 kokoši napravljen je KKD na ulni. Kokošima iz skupine SC eksplantirano je potkožno masno tkivo, a kokošima iz ABD skupine eksplantirano je abdominalno masno tkivo. Graftovi masnog tkiva su zatim implantirani u ulnarni KKD. Prva radiografska i histološka analiza obavljena je 3,5 tjedna nakon operacije na 4 kokoši iz C i 5 kokoši iz SC i ABD skupina. Druga analiza na preostalih 15 kokoši izvršena je nakon 7 tjedana. Podatci su analizirani korištenjem Freeman-Haltonove ekstenzije Fischerova egzaktnog testa na razini statističke značajnosti P0,05). Autologni transplantat masnog tkiva pozitivno je utjecao na cijeljenje ulne kokoši 3,5 i 7 tjedana nakon operacije. Abdominalno masno tkivo moglo bi imati bolji učinak na zacijeljivanje kosti od potkožnog masnog tkiva.

Увод: Последњих деценија се региструје висока учесталост кардиоваскуларних болести у укупној структури морталитета, при чему преваленција гојазности, као једног од најзначајнијих фактора ризика за развој кардиоваскуларних обољења, достиже епидемијске размере широм света. У погледу ризика од развоја кардиометаболичких компликација гојазности значајно је увећање висцералних масноткивних депоа, што условљава повећање ризика код жена у постменопаузалном периоду. Као веома значајан висцерални масноткивни депо истиче се епикардијално масно ткиво (ЕМТ), које је анатомски и функционално у блиском контакту са миокардом и коронарним артеријама и има кардиопротективну улогу, али његова дисфункција у гојазности доводи до настанка атеросклеротских промена на овим крвним судовима и развоја коронарне болести. Циљ истраживања је била анализа масе и дистибуције укупног масног ткива, запремине и дистрибуције ЕМТ у односу на степен ухрањености (BMI), менструални статус и ризик од развоја коронарне болести код жена. Материјал и методе: Истраживањем је била обухваћена 221 женска особа, различитог степена ухрањености, менструалног статуса и ризика од коронарне болести која је била подвргнута антропометријским мерењима и снимању коронарних крвних судова компјутеризованом томографијом (CT коронарографија). Резултати: Испитанице са стенозом коронарних крвних судова имале су већи BMI, више вредности показатеља централне гојазности, више вредности калцијум скора као и веће вредности запремине ЕМТ у односу на испитанице са уредним налазом на коронарним артеријама, при чему је ramus interventricularis anterior леве коронарне артерије био најчешће захваћен променама. У односу на степен стенозе коронарних артерија дефинисана је предиктивна вредност запремине ЕМТ од 70,97 ml. Гојазне постменопаузалне испитанице су имале значајно већу запремину ЕМТ (99,87±37,77 ml), како у односу на нормално ухрањене постменопаузалне (67,19±30,78 ml), тако и пременопаузалне испитанице различитог степена ухрањености (нормално ухрањене: 48,44±29,38 ml; гојазне: 60,00±23,35 ml). Старост је позитивно корелирала са запремином ЕМТ, нарочито на рачун пораста дебљине ЕМТ у пределу предњег међукоморног жлеба, десне ивице срца, предњег слободног зида десне коморе као и горњег зида десне коморе. Пре- и постменопаузалне испитанице са централном гојазношћу имале су значајно већу запремину ЕМТ у односу на оне са нормалним вредностима обима струка. Као најбољи предиктори запремине ЕМТ показали су се старост, обим струка, време проведено у седентарним активностима и дебљина ЕМТ на нивоу горњег зида десне коморе срца (64% варијансе). Закључак: Запремина ЕМТ се код жена значајно повећава током старења, нарочито након менопаузе. Запремина ЕМТ корелира са централном гојазношћу независно од менопаузалног статуса и степена ухрањености, као и са степеном стенозе коронарних артерија, што је условљено старошћу., Uvod: Poslednjih decenija se registruje visoka učestalost kardiovaskularnih bolesti u ukupnoj strukturi mortaliteta, pri čemu prevalencija gojaznosti, kao jednog od najznačajnijih faktora rizika za razvoj kardiovaskularnih oboljenja, dostiže epidemijske razmere širom sveta. U pogledu rizika od razvoja kardiometaboličkih komplikacija gojaznosti značajno je uvećanje visceralnih masnotkivnih depoa, što uslovljava povećanje rizika kod žena u postmenopauzalnom periodu. Kao veoma značajan visceralni masnotkivni depo ističe se epikardijalno masno tkivo (EMT), koje je anatomski i funkcionalno u bliskom kontaktu sa miokardom i koronarnim arterijama i ima kardioprotektivnu ulogu, ali njegova disfunkcija u gojaznosti dovodi do nastanka aterosklerotskih promena na ovim krvnim sudovima i razvoja koronarne bolesti. Cilj istraživanja je bila analiza mase i distibucije ukupnog masnog tkiva, zapremine i distribucije EMT u odnosu na stepen uhranjenosti (BMI), menstrualni status i rizik od razvoja koronarne bolesti kod žena. Materijal i metode: Istraživanjem je bila obuhvaćena 221 ženska osoba, različitog stepena uhranjenosti, menstrualnog statusa i rizika od koronarne bolesti koja je bila podvrgnuta antropometrijskim merenjima i snimanju koronarnih krvnih sudova kompjuterizovanom tomografijom (CT koronarografija). Rezultati: Ispitanice sa stenozom koronarnih krvnih sudova imale su veći BMI, više vrednosti pokazatelja centralne gojaznosti, više vrednosti kalcijum skora kao i veće vrednosti zapremine EMT u odnosu na ispitanice sa urednim nalazom na koronarnim arterijama, pri čemu je ramus interventricularis anterior leve koronarne arterije bio najčešće zahvaćen promenama. U odnosu na stepen stenoze koronarnih arterija definisana je prediktivna vrednost zapremine EMT od 70,97 ml. Gojazne postmenopauzalne ispitanice su imale značajno veću zapreminu EMT (99,87±37,77 ml), kako u odnosu na normalno uhranjene postmenopauzalne (67,19±30,78 ml), tako i premenopauzalne ispitanice različitog stepena uhranjenosti (normalno uhranjene: 48,44±29,38 ml; gojazne: 60,00±23,35 ml). Starost je pozitivno korelirala sa zapreminom EMT, naročito na račun porasta debljine EMT u predelu prednjeg međukomornog žleba, desne ivice srca, prednjeg slobodnog zida desne komore kao i gornjeg zida desne komore. Pre- i postmenopauzalne ispitanice sa centralnom gojaznošću imale su značajno veću zapreminu EMT u odnosu na one sa normalnim vrednostima obima struka. Kao najbolji prediktori zapremine EMT pokazali su se starost, obim struka, vreme provedeno u sedentarnim aktivnostima i debljina EMT na nivou gornjeg zida desne komore srca (64% varijanse). Zaključak: Zapremina EMT se kod žena značajno povećava tokom starenja, naročito nakon menopauze. Zapremina EMT korelira sa centralnom gojaznošću nezavisno od menopauzalnog statusa i stepena uhranjenosti, kao i sa stepenom stenoze koronarnih arterija, što je uslovljeno starošću., Introduction: In recent decades, a high incidence of cardiovascular disease in the overall structure of mortality has been registered, with the prevalence of obesity, as one of the most important risk factors for the development of cardiovascular disease, which is reaching epidemic proportions worldwide. In terms of the risk of developing cardiometabolic complications of obesity, there is a significant increase in visceral fat tissue depots, which causes an increased risk in postmenopausal women. Epicardial adipose tissue (EAT) stands out as a very important visceral fat tissue depot, which is anatomically and functionally in close contact with the myocardium and coronary arteries and has a cardioprotective role, but its dysfunction in obesity leads to atherosclerotic changes in these blood vessels and causes the development of coronary disease. This study aimed to analyze the mass and distribution of total adipose tissue, volume, and distribution of EAT in correlation with nutritional status (BMI), menstrual status, and risk of developing the coronary disease in women. Material and methods: The study included 221 women of varying degrees of nutrition, menstrual status, and risk of coronary heart disease, who underwent anthropometric measurements and imaging of coronary blood vessels by computed tomography (CT coronary angiography). Results: Subjects with coronary artery stenosis had higher BMI, higher values of central obesity, higher values of calcium score, and higher values of EMT volume compared to subjects with normal coronary artery findings, and left anterior descending artery (LAD) was the most affected by changes. The predictive value of EAT volume was 70.97 ml and it was defined in relation to the degree of coronary artery stenosis. Obese postmenopausal subjects had a significantly higher volume of EAT (99.87 ± 37.77 ml), both compared to normal weight postmenopausal (67.19 ± 30.78 ml) and premenopausal subjects with different degrees of nutrition (normal weight: 48.44 ± 29.38 ml; obese: 60.00 ± 23.35 ml). Age was positively correlated with EAT volume, especially due to the increase in EAT thickness in the region of the anterior interventricular groove, the right edge of the heart, the anterior free wall of the right ventricle as well as the upper right ventricular wall. Pre- and postmenopausal subjects with central obesity had a significantly higher EAT volume compared to those with normal waist circumference values. Age, waist circumference, time spent in sedentary activities, and EAT thickness at the level of the upper right ventricular wall (65% of variance) proved to be the best predictors of EAT volume.Conclusion: EAT volume in women increases significantly during aging, especially after menopause. EAT volume correlates with central obesity regardless of menopausal status and level of nutrition, as well as with the degree of coronary artery stenosis, which is conditioned by age.

Увод: Последњих деценија се региструје висока учесталост кардиоваскуларних болести у укупној структури морталитета, при чему преваленција гојазности, као једног од најзначајнијих фактора ризика за развој кардиоваскуларних обољења, достиже епидемијске размере широм света. У погледу ризика од развоја кардиометаболичких компликација гојазности значајно је увећање висцералних масноткивних депоа, што условљава повећање ризика код жена у постменопаузалном периоду. Као веома значајан висцерални масноткивни депо истиче се епикардијално масно ткиво (ЕМТ), које је анатомски и функционално у блиском контакту са миокардом и коронарним артеријама и има кардиопротективну улогу, али његова дисфункција у гојазности доводи до настанка атеросклеротских промена на овим крвним судовима и развоја коронарне болести. Циљ истраживања је била анализа масе и дистибуције укупног масног ткива, запремине и дистрибуције ЕМТ у односу на степен ухрањености (BMI), менструални статус и ризик од развоја коронарне болести код жена. Материјал и методе: Истраживањем је била обухваћена 221 женска особа, различитог степена ухрањености, менструалног статуса и ризика од коронарне болести која је била подвргнута антропометријским мерењима и снимању коронарних крвних судова компјутеризованом томографијом (CT коронарографија). Резултати: Испитанице са стенозом коронарних крвних судова имале су већи BMI, више вредности показатеља централне гојазности, више вредности калцијум скора као и веће вредности запремине ЕМТ у односу на испитанице са уредним налазом на коронарним артеријама, при чему је ramus interventricularis anterior леве коронарне артерије био најчешће захваћен променама. У односу на степен стенозе коронарних артерија дефинисана је предиктивна вредност запремине ЕМТ од 70,97 ml. Гојазне постменопаузалне испитанице су имале значајно већу запремину ЕМТ (99,87±37,77 ml), како у односу на нормално ухрањене постменопаузалне (67,19±30,78 ml), тако и пременопаузалне испитанице различитог степена ухрањености (нормално ухрањене: 48,44±29,38 ml; гојазне: 60,00±23,35 ml). Старост је позитивно корелирала са запремином ЕМТ, нарочито на рачун пораста дебљине ЕМТ у пределу предњег међукоморног жлеба, десне ивице срца, предњег слободног зида десне коморе као и горњег зида десне коморе. Пре- и постменопаузалне испитанице са централном гојазношћу имале су значајно већу запремину ЕМТ у односу на оне са нормалним вредностима обима струка. Као најбољи предиктори запремине ЕМТ показали су се старост, обим струка, време проведено у седентарним активностима и дебљина ЕМТ на нивоу горњег зида десне коморе срца (64% варијансе). Закључак: Запремина ЕМТ се код жена значајно повећава током старења, нарочито након менопаузе. Запремина ЕМТ корелира са централном гојазношћу независно од менопаузалног статуса и степена ухрањености, као и са степеном стенозе коронарних артерија, што је условљено старошћу. Uvod: Poslednjih decenija se registruje visoka učestalost kardiovaskularnih bolesti u ukupnoj strukturi mortaliteta, pri čemu prevalencija gojaznosti, kao jednog od najznačajnijih faktora rizika za razvoj kardiovaskularnih oboljenja, dostiže epidemijske razmere širom sveta. U pogledu rizika od razvoja kardiometaboličkih komplikacija gojaznosti značajno je uvećanje visceralnih masnotkivnih depoa, što uslovljava povećanje rizika kod žena u postmenopauzalnom periodu. Kao veoma značajan visceralni masnotkivni depo ističe se epikardijalno masno tkivo (EMT), koje je anatomski i funkcionalno u bliskom kontaktu sa miokardom i koronarnim arterijama i ima kardioprotektivnu ulogu, ali njegova disfunkcija u gojaznosti dovodi do nastanka aterosklerotskih promena na ovim krvnim sudovima i razvoja koronarne bolesti. Cilj istraživanja je bila analiza mase i distibucije ukupnog masnog tkiva, zapremine i distribucije EMT u odnosu na stepen uhranjenosti (BMI), menstrualni status i rizik od razvoja koronarne bolesti kod žena. Materijal i metode: Istraživanjem je bila obuhvaćena 221 ženska osoba, različitog stepena uhranjenosti, menstrualnog statusa i rizika od koronarne bolesti koja je bila podvrgnuta antropometrijskim merenjima i snimanju koronarnih krvnih sudova kompjuterizovanom tomografijom (CT koronarografija). Rezultati: Ispitanice sa stenozom koronarnih krvnih sudova imale su veći BMI, više vrednosti pokazatelja centralne gojaznosti, više vrednosti kalcijum skora kao i veće vrednosti zapremine EMT u odnosu na ispitanice sa urednim nalazom na koronarnim arterijama, pri čemu je ramus interventricularis anterior leve koronarne arterije bio najčešće zahvaćen promenama. U odnosu na stepen stenoze koronarnih arterija definisana je prediktivna vrednost zapremine EMT od 70,97 ml. Gojazne postmenopauzalne ispitanice su imale značajno veću zapreminu EMT (99,87±37,77 ml), kako u odnosu na normalno uhranjene postmenopauzalne (67,19±30,78 ml), tako i premenopauzalne ispitanice različitog stepena uhranjenosti (normalno uhranjene: 48,44±29,38 ml; gojazne: 60,00±23,35 ml). Starost je pozitivno korelirala sa zapreminom EMT, naročito na račun porasta debljine EMT u predelu prednjeg međukomornog žleba, desne ivice srca, prednjeg slobodnog zida desne komore kao i gornjeg zida desne komore. Pre- i postmenopauzalne ispitanice sa centralnom gojaznošću imale su značajno veću zapreminu EMT u odnosu na one sa normalnim vrednostima obima struka. Kao najbolji prediktori zapremine EMT pokazali su se starost, obim struka, vreme provedeno u sedentarnim aktivnostima i debljina EMT na nivou gornjeg zida desne komore srca (64% varijanse). Zaključak: Zapremina EMT se kod žena značajno povećava tokom starenja, naročito nakon menopauze. Zapremina EMT korelira sa centralnom gojaznošću nezavisno od menopauzalnog statusa i stepena uhranjenosti, kao i sa stepenom stenoze koronarnih arterija, što je uslovljeno starošću. Introduction: In recent decades, a high incidence of cardiovascular disease in the overall structure of mortality has been registered, with the prevalence of obesity, as one of the most important risk factors for the development of cardiovascular disease, which is reaching epidemic proportions worldwide. In terms of the risk of developing cardiometabolic complications of obesity, there is a significant increase in visceral fat tissue depots, which causes an increased risk in postmenopausal women. Epicardial adipose tissue (EAT) stands out as a very important visceral fat tissue depot, which is anatomically and functionally in close contact with the myocardium and coronary arteries and has a cardioprotective role, but its dysfunction in obesity leads to atherosclerotic changes in these blood vessels and causes the development of coronary disease. This study aimed to analyze the mass and distribution of total adipose tissue, volume, and distribution of EAT in correlation with nutritional status (BMI), menstrual status, and risk of developing the coronary disease in women. Material and methods: The study included 221 women of varying degrees of nutrition, menstrual status, and risk of coronary heart disease, who underwent anthropometric measurements and imaging of coronary blood vessels by computed tomography (CT coronary angiography). Results: Subjects with coronary artery stenosis had higher BMI, higher values of central obesity, higher values of calcium score, and higher values of EMT volume compared to subjects with normal coronary artery findings, and left anterior descending artery (LAD) was the most affected by changes. The predictive value of EAT volume was 70.97 ml and it was defined in relation to the degree of coronary artery stenosis. Obese postmenopausal subjects had a significantly higher volume of EAT (99.87 ± 37.77 ml), both compared to normal weight postmenopausal (67.19 ± 30.78 ml) and premenopausal subjects with different degrees of nutrition (normal weight: 48.44 ± 29.38 ml; obese: 60.00 ± 23.35 ml). Age was positively correlated with EAT volume, especially due to the increase in EAT thickness in the region of the anterior interventricular groove, the right edge of the heart, the anterior free wall of the right ventricle as well as the upper right ventricular wall. Pre- and postmenopausal subjects with central obesity had a significantly higher EAT volume compared to those with normal waist circumference values. Age, waist circumference, time spent in sedentary activities, and EAT thickness at the level of the upper right ventricular wall (65% of variance) proved to be the best predictors of EAT volume. Conclusion: EAT volume in women increases significantly during aging, especially after menopause. EAT volume correlates with central obesity regardless of menopausal status and level of nutrition, as well as with the degree of coronary artery stenosis, which is conditioned by age.

Увод: Последњих деценија се региструје висока учесталост кардиоваскуларних болести у укупној структури морталитета, при чему преваленција гојазности, као једног од најзначајнијих фактора ризика за развој кардиоваскуларних обољења, достиже епидемијске размере широм света. У погледу ризика од развоја кардиометаболичких компликација гојазности значајно је увећање висцералних масноткивних депоа, што условљава повећање ризика код жена у постменопаузалном периоду. Као веома значајан висцерални масноткивни депо истиче се епикардијално масно ткиво (ЕМТ), које је анатомски и функционално у блиском контакту са миокардом и коронарним артеријама и има кардиопротективну улогу, али његова дисфункција у гојазности доводи до настанка атеросклеротских промена на овим крвним судовима и развоја коронарне болести. Циљ истраживања је била анализа масе и дистибуције укупног масног ткива, запремине и дистрибуције ЕМТ у односу на степен ухрањености (BMI), менструални статус и ризик од развоја коронарне болести код жена. Материјал и методе: Истраживањем је била обухваћена 221 женска особа, различитог степена ухрањености, менструалног статуса и ризика од коронарне болести која је била подвргнута антропометријским мерењима и снимању коронарних крвних судова компјутеризованом томографијом (CT коронарографија). Резултати: Испитанице са стенозом коронарних крвних судова имале су већи BMI, више вредности показатеља централне гојазности, више вредности калцијум скора као и веће вредности запремине ЕМТ у односу на испитанице са уредним налазом на коронарним артеријама, при чему је ramus interventricularis anterior леве коронарне артерије био најчешће захваћен променама. У односу на степен стенозе коронарних артерија дефинисана је предиктивна вредност запремине ЕМТ од 70,97 ml. Гојазне постменопаузалне испитанице су имале значајно већу запремину ЕМТ (99,87±37,77 ml), како у односу на нормално ухрањене постменопаузалне (67,19±30,78 ml), тако и пременопаузалне испитанице различитог степена ухрањености (нормално ухрањене: 48,44±29,38 ml; гојазне: 60,00±23,35 ml). Старост је позитивно корелирала са запремином ЕМТ, нарочито на рачун пораста дебљине ЕМТ у пределу предњег међукоморног жлеба, десне ивице срца, предњег слободног зида десне коморе као и горњег зида десне коморе. Пре- и постменопаузалне испитанице са централном гојазношћу имале су значајно већу запремину ЕМТ у односу на оне са нормалним вредностима обима струка. Као најбољи предиктори запремине ЕМТ показали су се старост, обим струка, време проведено у седентарним активностима и дебљина ЕМТ на нивоу горњег зида десне коморе срца (64% варијансе). Закључак: Запремина ЕМТ се код жена значајно повећава током старења, нарочито након менопаузе. Запремина ЕМТ корелира са централном гојазношћу независно од менопаузалног статуса и степена ухрањености, као и са степеном стенозе коронарних артерија, што је условљено старошћу., Uvod: Poslednjih decenija se registruje visoka učestalost kardiovaskularnih bolesti u ukupnoj strukturi mortaliteta, pri čemu prevalencija gojaznosti, kao jednog od najznačajnijih faktora rizika za razvoj kardiovaskularnih oboljenja, dostiže epidemijske razmere širom sveta. U pogledu rizika od razvoja kardiometaboličkih komplikacija gojaznosti značajno je uvećanje visceralnih masnotkivnih depoa, što uslovljava povećanje rizika kod žena u postmenopauzalnom periodu. Kao veoma značajan visceralni masnotkivni depo ističe se epikardijalno masno tkivo (EMT), koje je anatomski i funkcionalno u bliskom kontaktu sa miokardom i koronarnim arterijama i ima kardioprotektivnu ulogu, ali njegova disfunkcija u gojaznosti dovodi do nastanka aterosklerotskih promena na ovim krvnim sudovima i razvoja koronarne bolesti. Cilj istraživanja je bila analiza mase i distibucije ukupnog masnog tkiva, zapremine i distribucije EMT u odnosu na stepen uhranjenosti (BMI), menstrualni status i rizik od razvoja koronarne bolesti kod žena. Materijal i metode: Istraživanjem je bila obuhvaćena 221 ženska osoba, različitog stepena uhranjenosti, menstrualnog statusa i rizika od koronarne bolesti koja je bila podvrgnuta antropometrijskim merenjima i snimanju koronarnih krvnih sudova kompjuterizovanom tomografijom (CT koronarografija). Rezultati: Ispitanice sa stenozom koronarnih krvnih sudova imale su veći BMI, više vrednosti pokazatelja centralne gojaznosti, više vrednosti kalcijum skora kao i veće vrednosti zapremine EMT u odnosu na ispitanice sa urednim nalazom na koronarnim arterijama, pri čemu je ramus interventricularis anterior leve koronarne arterije bio najčešće zahvaćen promenama. U odnosu na stepen stenoze koronarnih arterija definisana je prediktivna vrednost zapremine EMT od 70,97 ml. Gojazne postmenopauzalne ispitanice su imale značajno veću zapreminu EMT (99,87±37,77 ml), kako u odnosu na normalno uhranjene postmenopauzalne (67,19±30,78 ml), tako i premenopauzalne ispitanice različitog stepena uhranjenosti (normalno uhranjene: 48,44±29,38 ml; gojazne: 60,00±23,35 ml). Starost je pozitivno korelirala sa zapreminom EMT, naročito na račun porasta debljine EMT u predelu prednjeg međukomornog žleba, desne ivice srca, prednjeg slobodnog zida desne komore kao i gornjeg zida desne komore. Pre- i postmenopauzalne ispitanice sa centralnom gojaznošću imale su značajno veću zapreminu EMT u odnosu na one sa normalnim vrednostima obima struka. Kao najbolji prediktori zapremine EMT pokazali su se starost, obim struka, vreme provedeno u sedentarnim aktivnostima i debljina EMT na nivou gornjeg zida desne komore srca (64% varijanse). Zaključak: Zapremina EMT se kod žena značajno povećava tokom starenja, naročito nakon menopauze. Zapremina EMT korelira sa centralnom gojaznošću nezavisno od menopauzalnog statusa i stepena uhranjenosti, kao i sa stepenom stenoze koronarnih arterija, što je uslovljeno starošću., Introduction: In recent decades, a high incidence of cardiovascular disease in the overall structure of mortality has been registered, with the prevalence of obesity, as one of the most important risk factors for the development of cardiovascular disease, which is reaching epidemic proportions worldwide. In terms of the risk of developing cardiometabolic complications of obesity, there is a significant increase in visceral fat tissue depots, which causes an increased risk in postmenopausal women. Epicardial adipose tissue (EAT) stands out as a very important visceral fat tissue depot, which is anatomically and functionally in close contact with the myocardium and coronary arteries and has a cardioprotective role, but its dysfunction in obesity leads to atherosclerotic changes in these blood vessels and causes the development of coronary disease. This study aimed to analyze the mass and distribution of total adipose tissue, volume, and distribution of EAT in correlation with nutritional status (BMI), menstrual status, and risk of developing the coronary disease in women. Material and methods: The study included 221 women of varying degrees of nutrition, menstrual status, and risk of coronary heart disease, who underwent anthropometric measurements and imaging of coronary blood vessels by computed tomography (CT coronary angiography). Results: Subjects with coronary artery stenosis had higher BMI, higher values of central obesity, higher values of calcium score, and higher values of EMT volume compared to subjects with normal coronary artery findings, and left anterior descending artery (LAD) was the most affected by changes. The predictive value of EAT volume was 70.97 ml and it was defined in relation to the degree of coronary artery stenosis. Obese postmenopausal subjects had a significantly higher volume of EAT (99.87 ± 37.77 ml), both compared to normal weight postmenopausal (67.19 ± 30.78 ml) and premenopausal subjects with different degrees of nutrition (normal weight: 48.44 ± 29.38 ml; obese: 60.00 ± 23.35 ml). Age was positively correlated with EAT volume, especially due to the increase in EAT thickness in the region of the anterior interventricular groove, the right edge of the heart, the anterior free wall of the right ventricle as well as the upper right ventricular wall. Pre- and postmenopausal subjects with central obesity had a significantly higher EAT volume compared to those with normal waist circumference values. Age, waist circumference, time spent in sedentary activities, and EAT thickness at the level of the upper right ventricular wall (65% of variance) proved to be the best predictors of EAT volume.Conclusion: EAT volume in women increases significantly during aging, especially after menopause. EAT volume correlates with central obesity regardless of menopausal status and level of nutrition, as well as with the degree of coronary artery stenosis, which is conditioned by age.

Trening otpora oduvijek se smatra najboljim načinom izgradnje tijela i poboljšanja fizičkog izgleda. Poboljšanje fizičkog izgleda često je primarni cilj odlaska u teretanu kod brojnih polaznika. Za postizanje željenih rezultata ključna su dva aspekta: redukcija masnog tkiva i porast mišićne mase. Osim organiziranog treninga, vrlo važnu ulogu u tom procesu ima prehrana. S porastom popularnosti ketogene prehrane i intermitentnog posta na društvenim mrežama, sve je češća njihova primjena među polaznicima teretane. Cilj ovog rada je bio sastaviti tri tjedna jelovnika pomoću računalnog programa „OPPR_Jelovnik.xlsm”, slijedeći principe ketogene prehrane, intermitentnog posta i kalorijske restrikcije uzimajući u obzir prehrambene i životne navike klijenta. Zadatak je bio usporediti i objasniti nutritivne prednosti i nedostatke pojedinog plana prehrane i predloženih optimiranih jelovnika te preporučiti za klijenta najprihvatljiviji. Resistance training has always been considered the best way to improve body physical appearance. Improving physical appearance is often the primary goal for many gym participants. Two aspects considered to the key for achieving desired results: reduction of adipose tissue and increase in muscle mass. In addition to organized training, nutrition plays a very important role in this process. With the growing popularity of the ketogenic diet and intermittent fasting on social media, their use is becoming more common among gym attendees. The aim of this paper was to design three weekly menus using the computer program „OPPR_Jelovnik.xlsm”, following the principles of ketogenic diet, intermittent fasting and calorie restriction while considering client's eating and lifestyle habits. The task was to compare and explain nutritional advantages and disadvantages of each diet plan and proposed optimized menus and to recommend the most acceptable one for the client.

Cilj istraživanja: Utvrditi kako prehrana majki i potomaka utječe na morfološke karakteristike jajnika, potkožnog i perigonadalnog masnog tkiva potomaka. Nacrt studije: Deset Sprague Dawlaey štakorica bilo je podijeljeno u dvije skupine. Jedna skupina hranjena je standardnom laboratorijskom hranom, a druga hranom bogatom zasićenim masnim kiselinama. Sve su štakorice nakon toga parene s istim mužjakom. Nakon trudnoće i dojenja, ženski potomci obje skupine majki podijeljeni su u dvije skupine, tako da je jedna skupina hranjena standardnom laboratorijskom hranom, a druga hranom bogatom zasićenim masnim kiselinama u trajanju od 22 tjedna. Materijal i metode: Štakorice su žrtvovane te su izdvajani i vagani jajnici, potkožno i perigonadalno masno tkivo. U jajnicima je utvrđivana prisutnost cističnih formacija, postotak kolagena u stromi jajnika te je nakon imunohistokemijskog bojenja utvrđivan broj makrofaga i intenzitet imunohistokemijskog bojenja na TNF – α u tkivu jajnika. Na histološkim preparatima supkutanog i perigonadalnog masnog tkiva učinjena je histomorfometrija u računalnom programu Cell Profiler 4.3.1. radi utvrđivanja površine i broja adipocita. Rezultati: Masa jajnika bila je veća u potomaka majki hranjenih hranom bogatom zasićenim masnim kiselinama. Iste su skupine pokazale i pojavnost cističnih formacija te veći postotak kolagena u jajnicima. Na broj makrofaga i intenzitet imunohistokemijskog singala TNF – α više je utjecala prehrana potomaka pa je veći broj makrofaga te jači intenzitet imunohistokemijskog bojenja na TNF – α dokazan u potomaka hranjenih hranom bogatom zasićenim masnim kiselinama. Nisu nađene statistički značajne razlike i veličini adipocita među skupinama. Potomci majki hranjenih standardnom laboratorijskim hranom imali su značajno veći broj adipocita male površine u supkutanom masnom tkivu. Zaključak: Prehrana majke utječe na masu jajnika, pojavnost cističnih formacija u jajnicima te fibrozu jajnika. Prehrana majke utječe na veličinu adipocita supkutanog masnog tkiva. Prehrana potomaka utječe na broj makrofaga i intenzitet imunohistokemijskog singala TNF – α.

Tradicionalnu mediteransku prehranu karakterizira obilje hrane biljnog podrijetla, maslinovo ulje kao glavni izvor masti, učestala konzumacija ribe, peradi i mliječnih proizvoda kao i crnog vina dok je unos crvenog mesa nizak. Poštivanjem obrasca mediteranske prehrane utvrđene su zdravstvene prednosti poput smanjenja rizika od metaboličkog sindroma, dijabetesa tipa 2 i kardiovaskularnih bolesti. Cilj ovog istraživanja bio je procijeniti prosječan dnevni unos komponenti Mediteranskog indeksa kakvoće prehrane u studentica s adekvatnim i povišenim udjelom masnog tkiva u tijelu. Ispitanice su bile 62 studentice prosječne dobi 22,5 ± 1,0 godina. Metodom bioelektrične impedancije utvrđene su komponente sastava tijela, a dijetetički parametri prikupljeni su metodom 24-satnog prisjećanja unosa hrane i pića. Statistički značajna razlika između ispitanica s udjelom masnog tkiva većim od 30 % i onih s udjelom masnog tkiva jednakim ili manjim od 30 % utvrđena je jedino za dnevni unos žitarica te unos zasićenih masnih kiselina. Iz toga slijedi zaključak da nema statistički značajne razlike u unosu većine komponenti mediteranske prehrane između ispitanica s obzirom na udjel masnog tkiva. The traditional Mediterranean diet is characterized by an abundance of plant-based foods, olive oil as the main source of fat, frequent consumption of fish, poultry and dairy products as well as red wine while red meat intake is low. Adhering to the pattern of the Mediterranean diet, health benefits such as a reduced risk of metabolic syndrome, type 2 diabetes and cardiovascular disease have been identified. The aim of this study was to estimate the average daily intake of components of the Mediterranean Diet Quality Index in female students with adequate and elevated body fat. Participants were 62 female students with an average age of 22.5 ± 1.0 years. Components of body composition were determined by the bioelectrical impedance method, and dietary parameters were collected by the method of 24-hour recall. A significant difference between the participants with a body fat more than 30% and those with a body fat equal to or less than 30% was found only for the daily intake of cereals and the intake of saturated fatty acids. It can be concluded that there is no significant difference in the intake of most components of the Mediterranean diet between the participants according to percent of body fat.

Pretilost je vrlo česta i kompleksna metabolička bolest koja se očituje prvenstveno promjenama u strukturi masnog tkiva. Cilj ovog rada bio je istražiti utjecaj visokokalorične prehrane na strukturu masnog tkiva gravidnih Sprqague-Dawley štakorica. Istraživanje se provodilo kao dio studije RECOOP-CMSC SENIOR SCIENTIST (RCSS) GRANT 2018-2020 #012 „The role of obesity-induced low- grade inflammation in the adipokine signaling in pregnant rat uterus“, voditelj: Dr. Gáspár Róbert. U eksperimentu su korištene dvije skupine životinja, kontrolna skupina gravidnih životinja hranjenih standardnom prehranom i eksperimentalna skupina gravidnih životinja hranjenih HFHSD ('' high fat high sugar diet'') prehranom. Životinje su žrtvovane odmah nakon poroda. U istraživanju je praćena promjena površine adipocita visceralnog i gonadalnog masnog tkiva u ove dvije skupine životinja, došlo je do hipertrofije adipocita, te promjena brojnosti mastocita unutar navedenih tkiva. Uočeno je povećanje površine adipocita eksperimentalne skupine životinja u oba tipa tkiva, dok je broj mastocita ostao nepromijenjen u usporebi s kontrolnom skupinom.

Cilj istraživanja: Cilj istraživanja je usporediti parametre koštane snage i rizik za prijelom u postmenopauzalnih žena sa postotkom tjelesne masti većim od 32% u odnosu na postmenopauzalne žena sa postotkom tjelesne masti manjim od 32% . Materijali i metode: Istraživanje je provedeno u Regionalnom centru za dijabetes, endokrinologiju i bolesti metabolizma Kliničkog bolničkog centra Split. Podatci su prikupljani u razdoblju od 11. siječnja do 8. ožujka 2021. godine. U istraživanju je sudjelovalo 50 postmenopauzalnih žena. Ispitanice su podijeljene u dvije skupine ovisno o postotku tjelesne masti. Prvu skupinu je činilo 38 ispitanica koje su imale postotak tjelesne masti veći od 32 %, a kontrolnu skupinu 12 ispitanica s postotkom tjelesne masti manjim od 32 %. Sve uključene ispitanice su anketirane za vrijeme redovnih pregleda, izmjeren je sastav tijela, te je korišten nalaz denzitometrije iz kojih je izračunat FRAX i nalaz TBS-a. Rezultati: BMD za vrat bederne kosti i BMD za kralješke od L1 do L4 su bili statistički značajno veći u skupini bolesnica sa većim postotkom tjelesne masti u usporedbi s kontrolnom skupinom (P=0,013, P=0,002). Usporedbom prosječnih T vrijednosti pronađena je statistički značajna veća T vrijednost u skupini bolesnica s većim postotkom tjelesne masti za T vrijednost kuka (P=0,004), T vrijednost vrata bedrene kosti (P=0,014) i T vrijednost za kralješke od L1 do L4 (P=0,006). Nije pronađena statistički značajna razlika u mikroarhitekturi kosti procijenjenoj TBS-om između ispitivanih skupinama (P=0,218). Desetogodišnji rizik prijeloma kuka izračunat pomoću FRAX-a je značajno manji u postmenopauzalnih žena s većim postotkom masnog tkiva (P=0,047) dok nije nađena statistički značajna razlika za rizik velikog osteoporotičnog prijeloma između ispitivanih skupina (P=0,084) ni u vrijednostima dobivenim pomoću FRAX-a prilagođenog s TBS-om ( P=0,195) . Zaključak: Ovo istraživanje je pokazalo da postmenopauzalne žene sa postotkom tjelesne masti većim od 32 % imaju bolje parametare koštane snage i manji rizik prijeloma kuka u odnosu na postmenopauzalne žene sa postotkom tjelesne masti manjim od 32 %., Aim: The aim of the study was to compare bone strength and fracture risk parameters in postmenopausal women with a body fat percentage higher than 32% compared to postmenopausal women with a body fat percentage lower than 32%. Materials and methods: The study was conducted at the Regional Center for Diabetes, Endocrinology and Metabolic Diseases of the University Hospital of Split. Data were collected in the period from January 11 until March 8, 2021. Fifty postmenopausal women participated in the study. The subjects were divided into two groups depending on the body fat percentage. The first group consisted of 38 subjects whose body fat percentage was higher than 32%, and the control group consisted of 12 subjects whose body fat percentage was lower than 32%. All included subjects were interviewed during regular examinations, body composition was measured, and densitometry findings were used from which FRAX and TBS findings were calculated. Results: BMD for femoral neck and BMD for vertebrae from L1 to L4 were statically significantly higher in the group of patients with higher percentage of body fat compared to the control group (P=0.013, P=0.002). Comparing the average T scores, a statistically significant higher T score was found in the group of patients with higher percentage of body fat in T score for hip (P=0.004), femoral neck (P=0.014) and T score for vertebrae from L1 to L4 (P = 0.006). No statistically significant difference was found in the bone microarchitecture estimated by TBS between the examined groups (P=0.219), statistically significant difference was not found for the risk of major osteoporotic fracture between the examined groups (P=0.084) nor in the values obtained by FRAX adjusted by TBS (P=0.195). Conclusion: This study showed that postmenopausal women with a body fat percentage greater than 32% have better bone strength parameters and a lower risk of hip fracture compared to postmenopausal women with a body fat percentage less than 32%.

Kronična upala je postala važan aspekt patofiziologije bolesti povezanih sa starenjem i kroničnih bolesti razvijenih zemalja. Prehrambeni obrasci i nutrijenti mogu imati utjecaja na poticanje ili suzbijanje upalnog odgovora. Cilj istraživanja je bio procijeniti prisutnost kroničnog upalnog stanja niskog stupnja u tijelu i udio masnog i mišićnog tkiva te utvrditi postoji li utjecaj dijetetičkih parametara i kronične upale na parametre sastava tijela u studentica. Ispitanice su bile 79 studentica prosječne dobi 21,9 ± 1,3 godina. Metodom bioelektrične impedancije su utvrđene komponente sastava tijela te parametri vezani uz kroničnu upalu niskog stupnja, a dijetetički parametri su prikupljeni metodom 24-satnog prisjećanja unosa hrane i pića. Rezultati su pokazali prosječno adekvatan udio masnog tkiva (25,5 ± 6,1 %) te manjak mišićnog tkiva (22,9 ± 1,6 %). Statistički značajna pozitivna korelacija je utvrđena između HPA indeksa (parametar kronične upale) i mišićne mase (r=0,24, p

U ovom radu su opisane osnovne metode mjerenja biološke impedancije i određivanja kompozicije ljudskog tijela. Korištenjem RLC metra, EVAL AD5933EBZ pločice za mjerenje impedancije, te izrađenog sustava temeljenog na AD5933 čipu provedena su mjerenja na različitim osobama različitih tjelesnih oblika, kondicije, dobi, spola i zdravlja. Dobiveni rezultati su u okviru očekivanih. This thesis describes basic methods of measuring bio impedance and determining composition of human body. Using RLC meter, EVAL AD5933EBZ impedance measurement board and circuit based on the AD5933 chip. Measurements were performed on different people, with different body shapes, stamina, age, gender and health. The obtained results were within expected limits.

Sastav tijela je puno bolji pokazatelj stupnja uhranjenosti nego indeks tjelesne mase, zato što pretilost nije definirana kao povećana tjelesna masa nego kao povećani udio masnog tkiva u tjelesnoj masi. Cilj ovog rada bio je usporediti Bland-Altman metodom vrijednosti udjela masnog i mišićnog tkiva izmjerenih BIA-ACC uređajem te dijagnostičkom vagom OMRON BF500 metodom bioelektrične impedancije u studentske populacije. U istraživanju je sudjelovalo 139 studenata (124 ţene i 15 muškaraca) Prehrambeno-biotehnološkog fakulteta Sveučilišta u Zagrebu. Dobiveni podaci su analizirani i grafički obrađeni u programu IBM SPSS Statistics 22.0. Spearmanov koeficijent korelacije korišten je za procjenu povezanosti između dviju metoda za procjenu sastava tijela, a Bland-Altman metoda za procjenu suglasnosti između njih. Prema rezultatima Bland-Altman analize može se zaključiti da su metode suglasne za osobe s adekvatnim sastavom tijela, ali u osoba s prevelikim ili premalim udjelom masnog tkiva te s velikom mišićnom masom može doći do pogreške prilikom mjerenja. Body composition is a much better indicator of classification of weight than the body mass index because obesity is not defined as increased body weight but as increased proportion of adipose tissue in body mass. The aim of this study was to compare by Bland-Altman method the values of adipose and muscle tissue content measured by BIA-ACC device and diagnostic scale OMRON BF500 by bioelectric impedance among student population. The study involved 139 students (124 women and 15 men) of Faculty of Food Technology and Biotechnology, University of Zagreb. Collected data were analyzed and graphically processed in IBM SPSS Statistics 22.0. The Spearman correlation coefficient was used to estimate the correlation between the two methods for estimating body composition and the Bland-Altman method was used to estimate the agreement between them. Based on the results of Bland-Altman analysis, it can be concluded that the methods are consistent for people with adequate body composition, but in people with too much or too little adipose tissue and with a large muscle mass an error may occur during the measurement.

Sve češći sedentarni način života i pojava pretilosti kod učenika ukazuju na potrebu da se utvrdi njihova uhranjenost i tjelesna aktivnost. Cilj istraživanja bio je utvrditi kod učenika razredne nastave s obzirom na spol pokazatelji uhranjenosti, pokazatelji tjelesne aktivnosti i povezanost razine tjelesne aktivnosti s pokazateljima uhranjenosti. Uzorak se sastojao od 33 učenika i 33 učenice četvrtih razreda Osnovne škole dr. Jure Turića u dobi od prosječno 10 godina. Na temelju dobivenih informacija može se utvrditi potreba za povećanjem tjelesne aktivnosti kod učenika, ako većina učenika ima prekomjernu tjelesnu masu. Uzorak varijabli činio je skup 6 antropometrijskih morfološki varijabli, 4 postupka izračunavanja pokazatelja statusa uhranjenosti i Upitnik o tjelesnoj aktivnosti. Dobiveni podaci u istraživanju uspoređeni su s metrijskim karakteristikama i analizirani metodama deskriptivne statistike. Za utvrđivanje statistički značajnih razlika učenika i učenica primijenjen je t-test i kanonička diskriminacijska analiza. S obzirom na spol utvrđene su razlike u manifestnim mjerama morfoloških antropometrijskih obilježja pokazatelja uhranjenosti i tjelesne aktivnosti. Povezivanjem rezultata masnog tkiva, ITM i tjelesne aktivnosti rezultati pokazuju da su učenici pretežno normalne tjelesne mase i dovoljno su tjelesno aktivni (učenici u svemu imaju malo bolje rezultate u odnosu na učenice). The increasingly sedentary lifestyle and the occurrence of obesity in students indicate the need to determine their nutritional status and physical activity. The study aims to identify nutritional status indicators and physical activity indicators as well as to examine the correlation between physical activity level and nutritional status indicators of primary school students with regard to gender differences. The study was conducted on a sample of 33 male and 33 female fourth grade students of the Primary School dr. Jure Turić with an average age of 10 years. Based on the collected information, the need for increasing students' physical activity can be identified whether the majority of students are overweight. The sample of 10 variables consisted of a set of 6 anthropometric morphological variables, 4 procedures for calculating nutritional status indicators and the Physical Activity Questionnaire was used. Collected data in the research were compared with metric characteristics and were analysed by descriptive statistics methods. T-test and canonical discriminant analysis were applied to determine statistically significant differences between male and female students. Differences were identified in manifesting measures of morphological anthropometric characteristics indicators of nutritional status and physical activity of students regarding gender. The correlation of adipose tissue results, BMI results and physical activity results showed that students were predominantly of normal body weight and with enough physical activity (male students have slightly better results than female students).

Cilj istraživanja: Usporediti površinu masnih stanica, količinu mitohondrija, lipidnih kapljica i kolagena u masnom tkivu mužjaka Sprague Dawley štakora u dobi od 6 odnosno 14, 5 mjeseci koji su bili izloženi kroničnom ili lažnom (sham) stresu. Nacrt studije: Studija je ustrojena kao studija parova. Uspoređene su životinje izložene kroničnom stresu sa životinjama koje su izložene lažnom (sham) stresu. Također, uspoređene su mlade sa starim životinjama. Materijal i metode: U studiji su korištena tri masna tkiva (mezenterično, subkutano i interskapularno masno tkivo) koja su prikupljena od ukupno 40 životinja (20 mladih mužjaka štakora – 10 izloženih lažnom i 10 pravom kroničnom stresu) ; 20 starih mužjaka štakora – 10 izloženih lažnom i 10 pravom kroničnom stresu). Tkiva su obojena trima histološkim bojama (hemalaun/eozin, PTAH i picrosirius red) te je učinjena kvantifikacija. Rezultati: Izloženost kroničnom stresu u starijih životinja utjecala je na smanjenje površine masnih stanica, dok je učinak stresa obrnut u mladih životinja. Pod utjecajem kroničnog stresa udio mitohondrija se povećao, a udio lipidnih kapljica se smanjio u starijih životinja. Suprotan trend nalazimo u mladih životinja. Utjecaj kroničnog stresa na udio kolagen različit je u pojedinim tkivima, ali je vidljiva dobna ovisnost. Mlade životinje u svim tkivima pokazuju manje udjele kolagena od starijih. Zaključak: Kronični stres utjecao je na veličinu masnih stanica, udio mitohondrija i lipidnih kapljica ovisno o dobi, dok je udio kolagena uz to ovisan i o vrsti masnog tkiva.

Kroničan stres i komponente sastava tijela (masno i mišićno tkivo) povezani su preko upalnih medijatora, koje navedena tkiva izlučuju, izazivajući neravnotežu u cirkadijalnom ritmu hormona stresa kortizola. Cilj ovog istraživanja je bio utvrditi postoji li povezanost kroničnog stresa s udjelom masnog i mišićnog tkiva te s prehrambenim unosom. Ispitanici su bili studenti (n=108) Prehrambeno-biotehnološkog fakulteta oba spola, prosječne dobi 22,1 ± 1,6 godina. Komponente sastava tijela te parametar kroničnog stresa, HPA indeks, su utvrđeni metodom bioimpedancije s BIA-ACC uređajem, a dijetetički parametri metodom 24-h prisjećanja. Muškarci su imali statistički značajno veći udio mišićnog tkiva (p

Познато је да гојазност представља фактор ризика за развој карцинома дојке након менопаузе, док су подаци који се односе на репродуктивни периоду опречни. Познато је да је масно ткиво гојазних подложно хроничној инфламацији ниског степена и развоју оксидативног стреса. Ове промене су знатно боље испитане у висцералном масном ткиву у контексту развоја кардиометаболичких компликација, док је њихова улога у карциногенези мање позната. Циљ истраживања била је анализа масе и дистрибуције масног ткива пременопаузалних жена оболелих од карцинома дојке, као и показатеља инфламаторних промена и оксидативног стреса у масном ткиву дојке у односу на степен ухрањености. Истраживањем је обухваћено 50 пременопаузалних жена оболелих од карцинома дојке, 97 жена са бенигним променама у дојци и 209 здравих жена различитог степена ухрањености. Резултати нашег испитивања показали су да жене оболеле од карцинома дојке, посебно оне које су нормално ухрањене, имају већу склоност ка централној депозицији масног ткива. Уочена је значајно већа активност и експресија антиоксидативних ензима, како у жлезданом, тако и у масном ткиву дојке код жена оболелих од карцинома дојке у односу на контролну групу жена са бенигним променама, док је у односу на степен ухрањености примећена статистички значајно већа активност и експресија параметара редокс регулације код нормално ухрањених жена. Са друге стране, наши резултати не показују значајне разлике у степену експресије инфламаторних маркера TNFα и IL-6 у масном и жлезданом ткиву у односу на степен ухрањености, нити у односу на тип промена у дојци. Присуство макрофага класе М1 уочено је само у масном ткиву, док је присуство макрофага класе М2 детектовано у масном и жлезданом ткиву код жена са бенигним променама. Резултати анализе степена пролиферације туморских ћелија (ki67) нису показали статистички значајне разлике у односу на степен ухрањености, нити у односу на начин дистрибуције масног ткива. Није запажена разлика у степену апоптозе међу испитиваним групама. Добијени резултати указују на повезаност централне депозиције масног ткива и карцинома дојке, корелацију промена у масном и туморском ткиву, као и на разлике у антиоксидативном одговору код жена различитог степена ухрањености., Poznato je da gojaznost predstavlja faktor rizika za razvoj karcinoma dojke nakon menopauze, dok su podaci koji se odnose na reproduktivni periodu oprečni. Poznato je da je masno tkivo gojaznih podložno hroničnoj inflamaciji niskog stepena i razvoju oksidativnog stresa. Ove promene su znatno bolje ispitane u visceralnom masnom tkivu u kontekstu razvoja kardiometaboličkih komplikacija, dok je njihova uloga u karcinogenezi manje poznata. Cilj istraživanja bila je analiza mase i distribucije masnog tkiva premenopauzalnih žena obolelih od karcinoma dojke, kao i pokazatelja inflamatornih promena i oksidativnog stresa u masnom tkivu dojke u odnosu na stepen uhranjenosti. Istraživanjem je obuhvaćeno 50 premenopauzalnih žena obolelih od karcinoma dojke, 97 žena sa benignim promenama u dojci i 209 zdravih žena različitog stepena uhranjenosti. Rezultati našeg ispitivanja pokazali su da žene obolele od karcinoma dojke, posebno one koje su normalno uhranjene, imaju veću sklonost ka centralnoj depoziciji masnog tkiva. Uočena je značajno veća aktivnost i ekspresija antioksidativnih enzima, kako u žlezdanom, tako i u masnom tkivu dojke kod žena obolelih od karcinoma dojke u odnosu na kontrolnu grupu žena sa benignim promenama, dok je u odnosu na stepen uhranjenosti primećena statistički značajno veća aktivnost i ekspresija parametara redoks regulacije kod normalno uhranjenih žena. Sa druge strane, naši rezultati ne pokazuju značajne razlike u stepenu ekspresije inflamatornih markera TNFα i IL-6 u masnom i žlezdanom tkivu u odnosu na stepen uhranjenosti, niti u odnosu na tip promena u dojci. Prisustvo makrofaga klase M1 uočeno je samo u masnom tkivu, dok je prisustvo makrofaga klase M2 detektovano u masnom i žlezdanom tkivu kod žena sa benignim promenama. Rezultati analize stepena proliferacije tumorskih ćelija (ki67) nisu pokazali statistički značajne razlike u odnosu na stepen uhranjenosti, niti u odnosu na način distribucije masnog tkiva. Nije zapažena razlika u stepenu apoptoze među ispitivanim grupama. Dobijeni rezultati ukazuju na povezanost centralne depozicije masnog tkiva i karcinoma dojke, korelaciju promena u masnom i tumorskom tkivu, kao i na razlike u antioksidativnom odgovoru kod žena različitog stepena uhranjenosti., It is well known that obesity is a risk factor for breast cancer development in postmenopausal women while the data referring to premenopausal women are inconsistent. It is well documented that adipose tissue in obesity is susceptible to the development of low grade chronic inflammation and oxidative stress. These changes are more studied in visceral adipose tissue related to cardiometabolic complications, while their roles in carcinogenesis is less established. The aim of the study was to analyse the body weight and adipose tissue distribution in premenopausal women with breast cancer as well as markers of inflammation and oxidative stress regarding to nutrition level. The study included 50 premenopausal women with breast cancer, 97 women with benign breast diseases and 209 healthy women of different nutrition level. The results of our study showed higher tendency of women with breast cancer, especially normal-weight, toward central fat deposition. Comparing to women with benign breast diseases, women with breast cancer had significantly higher activity and expression of antioxidant enzymes in both adipose and glandular breast tissue, while in relationship to nutrition level normal-weight women showed statistically significantly higher activity and expression of these enzymes. On the other hand, our results did not show significant differences in inflammatory markers TNFα and IL-6 in adipose and glandular breast tissue in relationship to nutrition level nor to the type of breast changes. The presence of M1 macrophages was noted only in adipose tissue, while M2 macrophages appeared in both adipose and glandular breast tissue of women with benign breast changes. Cell proliferation level (ki67) did not statistically differ between women of different nutrition level or adipose tissue distribution. No difference between apoptosis level was found among examined groups. These results indicate to the association between adipose tissue central deposition and breast cancer, correlation of changes in adipose and tumor tissue, as well as to the various antioxidative response related to nutrition level.

Ubrzani razvoj regenerativne veterinarske medicine, usmjerene na iskorištavanje sposobnosti adultnih matičnih stanica i organizma za obnavljanjem oštećenih stanica, tkiva i organa, zahtijeva pouzdan izvor matičnih stanica. Masno tkivo predstavlja obilat, pristupačan i bogat izvor adultnih matičnih stanica koje pružaju brojne mogućnosti za aplikaciju u regenerativnoj veterinarskoj medicini. Mezenhimske matične stanice izdvojene iz masnog tkiva (adipose derived- mesenchymal stem cells - AD-MSCs) adheriraju na plastiku, sposobne su se diferencirati u različite stanične linije (adipocite, osteoblaste, hondrocite, miocite, neuralne stanice), a detaljno se karakteriziraju ekspresijom specifičnih površinskih staničnih biljega. Zahvaljujući svojim osobinama i masnom tkivu kao zahvalnom izvoru, zanimanje za AD-MSCs raste u istraživačkim i kliničkim krugovima

Ubrzani razvoj regenerativne veterinarske medicine, usmjerene na iskorištavanje sposobnosti adultnih matičnih stanica i organizma za obnavljanjem oštećenih stanica, tkiva i organa, zahtijeva pouzdan izvor matičnih stanica. Masno tkivo predstavlja obilat, pristupačan i bogat izvor adultnih matičnih stanica koje pružaju brojne mogućnosti za aplikaciju u regenerativnoj veterinarskoj medicini. Mezenhimske matične stanice izdvojene iz masnog tkiva (adipose derived mesenchymal stem cells -AD-MSCs) adheriraju na plastiku, sposobne su se diferencirati u različite stanične linije (adipocite, osteoblaste, hondrocite, miocite, neuralne stanice), a detaljno se karakteriziraju ekspresijom specifičnih površinskih staničnih biljega. Zahvaljujući svojim osobinama i masnom tkivu kao zahvalnom izvoru, zanimanje za AD-MSCs raste u istraživačkim i kliničkim krugovima., Regenerative veterinary medicine exploits the ability of adult stem cells and the organism to regenerate damaged cells, tissues and organs, requires a reliable source of stem cells. Adipose tissue is a rich, accessible and abundant source of adult stem cells, providing many opportunities for applications in regenerative veterinary medicine. Adipose derived mesenchymal stem cells (AD-MSCs) adhere to plastic, differentiate into different cell lines (adipocytes, osteoblasts, chondrocytes, myocytes, neuronal cells), and are characterized by the expression of specific cell surface markers. AD-MSCs continue to raise interest within the scientific and clinical community.

The study included 201 offspring (108 castrated males and 93 females) of Landrace (L), Large White (LW) and Pietrain (P) sires. The studied animals were of following genotype: Landrace (L; n = 48); two breed crosses with 50:50 share of parental breeds (LWxL, n=32; and PxL, n=23), two breed crosses with 75% of paternal breed [Lx(♀LWxL), n=35] and [LWx(♀LxWL) n=38] and three breed crosses [Px(♀LWxL) n=25]. Animals included in this study were born during four seasons: winter (n=38), spring (n=65), summer (n=40) and autumn (n=58). Studies have shown that, at an average weight of warm carcass side of 81.20 kg, the highest average values for the weight of round (RW; 10.204 kg), the weight of intermuscular fatty tissue (RINT; 0.478 kg), bone tissue (RBT; 0.850 kg) and muscle tissue (RMT, 7.552 kg) in the round, were established in three-breed crosses of Px (LWxL) genotype compared to other genotypes. The least skin and subcutaneous fatty tissue (RST; 1.269 kg) was recorded in two breed crosses PxL. They had less skin and subcutaneous fatty tissue by 454 g and 467 grams, respectively, compared to two breed crosses (LWxL) and LWx (♀LxLW). Research has shown that there is a genotype on a farm that gives more muscle tissue in the round by 1.521 kg [Px (♀LWxL): LWx (♀LWxL)] with the same weight of warm carcass side, which is a very large difference. With the same average weight of warm carcass side, female animals had higher average weight of the round and yield of muscle tissue compared to male castrated animals. The effect of genotype (P lt 0.001) on all investigated traits was recorded, also the effect of the season of birth on the skin and subcutaneous fat tissue and on the weight of intermuscular fat in the round was recorded. The effect of sex/gender was significant (P lt 0.01) on the weight of skin and subcutaneous fat and on the weight of the muscle tissues in the round but no significant effect on other tested properties (P> 0.05) was observed. Istrativanje je obuhvatilo 201 potomka (108 kastriranih mužjaka i 93 ženke) očeva nerastova rase landras (L), jorkšir (LW) i pijetren (P). Ispitane životinje su bile sledećeg genotipa: landras (L; n = 48); dvorasni melezi sa 50:50 učešća roditeljskih rasa (LWxL, n=32; i PxL, n = 23), dvorasni melezi sa 75% roditeljske rase [Lx(♀LWxL), n=35] i [LWx(♀LxWL) n=38] i trorasni melezi [Px(♀LWxL) n=25]. Životinje uključene u ovo istraživanje rođene su tokom četiri godišnja doba: zima (n=38), proleće (n=65), leto (n=40) i jesen (n=58). Istraživanja su pokazala da su pri prosečnoj težini tople polutke od 81,20 kg, najveće prosečne vrednosti za masu buta (RW; 10,204 kg), masu međumišičnog masnog tkiva (RINT; 0,478 kg), koštanog tkiva (R T; 0,850 kg) i mišićnog tkiva (RMT, 7,552 kg) u butu, utvrđeni kod trostranih meleza Px(LWxL) genotipa u poređenju s drugim genotipima. Najmanje kože i potkožnog masnog tkiva (RST; 1,269 kg) zabeleženo je kod dvorasnih meleza PxL. Imali su manje kože i potkožnog masnog tkiva za 454 g, odnosno 467 grama, u poređenju sa dvorasnim melezima (LWxL) i LWx (♀LxLW). Istraživanja su pokazala da na farmi postoji genotip koji daje više mišićnog tkiva u butu za 1.521 kg [Px (♀LWxL): LWx (♀LWxL)] sa istom masom tople polutke, što je vrlo velika razlika. Sa istom prosečnom masom tople polutke, ženska grla su imala veću prosečnu masu buta i prinos mišićnog tkiva u poređenju sa kastriranim muškim životinjama. Zabeležen je uticaj genotipa (P lt 0,001) na sve ispitivane osobine, takođe, zabeležen je uticaj sezone rođenja na kožu i potkožno masno tkivo i na masu intermuskularne masti buta. Uticaj pola je bio značajan (P lt 0,01) na masu kože i potkožnog masnog tkiva i na masu mišićnog tkiva buta, ali nije primećen značajan uticaj na druga ispitivana svojstva (P>0,05).

Serotonin (5-hidroksitriptamin, 5HT) je važna signalna molekula uključena u brojne fiziološke funkcije, uključujući i regulaciju energetske ravnoteže organizma. Učinci serotonina posredovani su njegovim membranskim receptorima kojih ima ukupno 14 tipova. Serotoninski receptor tipa 2C (5HT-2C) igra važnu ulogu u regulaciji tjelesne mase i metabolizma glukoze te predstavlja farmakološku metu za tretman pretilosti i kontrolu glikemije. Wistar-Zagreb 5HT (WZ-5HT) štakor je animalni model razvijen usmjerenom selekcijom životinja prema ekstremnim vrijednostima trombocitnih serotoninskih parametra. Sastoji se od dviju podlinija štakora, hiposerotonergične (5HT-niske) i hiperserotonergične (5HT-visoke) podlinije. Životinje iz 5HT-niske i 5HT-visoke podlinije štakora WZ-5HT značajno se razlikuju u tjelesnoj masi, nakupljanju masnog tkiva, unosu hrane i metabolizmu glukoze. Cilj ovog rada bio je usporediti ekspresiju gena za 5HT-2C (Htr2c) između 5HT-niske i 5HT-visoke podlinije WZ-5HT štakora. Ekspresiju Htr2c analizirali smo u hipotalamusu i gonadalnom bijelom masnom tkivu mužjaka iz navedenih podlinija (n=10 po podliniji) metodom kvantitativne lančane reakcije polimerazom nakon reverzne transkripcije (RT-qPCR). Rezultati ovog rada pokazali su da životinje iz 5HT-visoke podlinije imaju, u odnosu na životinje iz 5HT-niske podlinije višu relativnu ekspresiju mRNA za receptor 5HT-2C u gonadalnom bijelom masnom tkivu, što upućuje na potencijalnu ulogu ovog receptora u regulaciji količine masnog tkiva. U hipotalamusu nismo opazili statistički značajne razlike u ekspresiji gena Htr2c između životinja iz dviju podlinija štakora WZ-5HT pa možemo zaključiti da hipotalamička ekspresija mRNA za receptor 5HT-2C ne pridonosi razlici u tjelesnoj masi između ovih podlinija. Serotonin (5-hydroxytryptamine, 5-HT) is an important signaling molecule involved in numerous physiological functions, including regulation of the energy balance of the organism. The effects of serotonin are mediated by 14 different types of its membrane receptors. Serotonin receptor type 2C (5HT-2C) plays an important role in regulation of body weight and glucose metabolism and represents a pharmacological target for the treatment of obesity and control of glycemia. Wistar-Zagreb 5HT (WZ-5HT) rat is an animal model developed by selective breeding according to extreme values of platelet serotonin parameters. It consists of two sublines of the rat, hyposerotonergic (5HT-low) and hyperserotonergic (5HT-high) subline. Animals from the 5HT-low and 5HT-high sublines of the WZ-5HT rats differ significantly in body mass, adiposity, food intake, and glucose metabolism. The aim of this paper was to compare expression of the 5HT-2C receptore gene (Htr2c) between 5HT-low and 5HT-high subline of WZ-5HT rats. Expression of the Htr2c was analyzed in the hypothalamus and gonadal white adipose tissue of males from the above mentioned sublines (n = 10 per subunit) by the reverse transcription-quantitative polymerase chain reaction (RT-qPCR) method. Results of this study showed that animals from the 5HT-high subline, as compared to animals from the 5HT-low subline, had a higher relative expression of mRNA encoding 5HT-2C receptor in gonadal white adipose tissue, suggesting the potential role of this receptor in the regulation of adiposity. In the hypothalamus we did not notice statistically significant differences in the expression of the Htr2c gene between animals from the two sublines of the WZ-5HT rat, so we can conclude that hypothalamic expression of the mRNA for the 5HT-2C receptor does not contribute to the differences in the body mass regulation between these sublines.

Tetraciklinski antibiotici su najviše korišteni veterinarski lijekovi u životinja koje se koriste za proizvodnju hrane u Hrvatskoj. Cilj ovog rada bio je odrediti koncentracije tetraciklina, klortetraciklina, oksiteraciklina i doksiciklina u svinjskom mesu (n=101), jetri (n=31) i masnom tkivu (n=30), goveđem mesu (n=89) i jetri (n=20), te mesnim proizvodima (kobasice i šunke, n=24). Za određivanje tetraciklina korištena je imunoenzimska ELISA metoda koja je validirana prema kriterijima Odluke Komisije 2002/657/ EZ. Određeni su validacijski parametri za četiri analizirana tetraciklina u rasponu: sposobnost detekcije CCβ 19,3 - 66,7 µg/kg, iskorištenje 64,5 - 102 %, koeficijent varijacije 14,1-28,9 %, granica detekcije LOD 3,62 - 21,0 µg/kg. U ukupno 295 analiziranih uzoraka tetraciklini su izmjereni u rasponima (μg/kg): tetraciklin 10,5 - 92,1, klortetraciklin 2,63 - 28,0, oksiteraciklin 17,5 - 91,3, doksiciklin 1,81 - 14,0. Najviša koncentracija od 92,1 μg/kg određena je za tetraciklin u svinjskom mesu. Najviše srednje vrijednosti određene su za (μg/kg): tetraciklin 23,6 u svinjskom mesu, oksiteraciklin i klortetraciklina 41,7 i 6,41 u goveđem mesu. Srednje vrijednosti doksiciklina za sve vrste analiziranih uzoraka su ispod LOD vrijednosti (3,62 μg/kg). Niti u jednoj vrsti uzoraka nisu utvrđene koncentracije iznad najviših dopuštenih koncentracija za četiri tetraciklina određenih Uredbom Komisije 37/2010/EZ. Utvrđeni rezultati ukazuju da se liječenje primjenom tetraciklina u životinja namijenjenih ishrani propisno provodilo pazeći na propisano vrijeme zadržavnja tetraciklinskih antibiotika te time osigurala zdravstvena sigurnost potrošača., Tetracycline antibiotics are the most used veterinary medicines in animals used for food production in Croatia. The aim of this study was to determine the concentrations of tetracycline, chlorothacycline, oxiteracycline and doxycycline in pork meat (n = 101), liver (n = 31) and fatty tissue (n = 30), beef meat (n = 89) and liver (n = 20), and meat products (sausages and ham, n = 24). For the determination of tetracycline an immunoenzyme ELISA method was used which was validated according to the criteria of Commission Decision 2002/657/EC. Validation parameters for four analyzed tetracyclines ranged from: detection capabilities CCβ 19.3 - 66.7 μg/ kg, recoveries 64.5-102%, variation coefficients 14.1-28.9%, detection limits LOD 3.62-21.0 μg/kg. In a total of 295 analyzed samples tetracyclines were measured in the ranges (μg/kg): tetracycline 10.5-92.1, chlortetracycline 2.63-28.0, oxiteracycline 17.5-91.3, doxycycline 1.81-14.0. The highest concentration 92.1 μg/kg was determined for tetracycline in pork meat. The highest mean values were determined for (μg/kg): tetracycline 23.6 in pork meat; oxiteracycline and clortetracycline, 41.7 and 6.41 in beef meat. The mean values of doxycycline for all types of analyzed samples are below the LOD value (3.62 μg/kg). Concentrations above maximum permissible concentrations for the four tetracyclines established by Commission Regulation 37/2010/EC have not been measured in all analyzed types of samples. Results confirmed that treatment with tetracycline antibiotic in animals used for food production was properly carried out, taking into account the prescribed withdrawal periods, thereby ensuring consumer health safety., Tetrazykline sind die am häufigsten verwendeten Arzneimittel für Tiere, die für die Herstellung von Lebensmitteln in Kroatien verwendet werden. Ziel dieser Arbeit war es, die Konzentrationen von Tetrazyklinen, Chlortetrazyklinen, Oxytetrazyklinen und Doxyzyklinen im Schweinefleisch (n=101), in der Leber (n=31), im Fettgewebe (n=30), im Rindsfleisch (n=89) und in der Leber (n=20) sowie in Fleischerzeugnissen festzulegen (Würste und Schinken, n=24). Für die Festlegung der Tetrazykline wurde die immunenzymatische ELISA Methode eingesetzt, die nach den Kriterien der Entscheidung der Kommission 2002/657/EG validiert wurde. Für die vier analysierten Tetrazykline wurden folgende Validierungsparameter festgelegt: Nachweisvermögen CCβ 19,3 - 66,7 µg/kg, Wiederfindung 64,5 - 102 %, Variationskoeffizient 14,1-28,9 %, Nachweisgrenze LOD 3,62 - 21,0 µg/kg. In den insgesamt 295 analysierten Tetrazyklinproben wurden Tetrazykline in folgender Spannweite (μg/kg) festgelegt: Tetrazyklin 10,5 - 92,1, Chlortetrazyklin 2,63 - 28,0, Oxytetrazyklin 17,5 - 91,3, Doxyzyklin 1,81 - 14,0. Die höchste Konzentration von 92,1 μg/kg wurde beim Tetrazyklin im Schweinefleisch ermittelt. Bei der Auswertung wurden die höchsten Mittelwerte wie folgt ermittelt (μg/kg): Tetrazyklin 23,6 im Schweinefleisch, Oxytetrazyklin und Chlortetrazyklin 41,7 und 6,41 im Rindsfleisch. Die mittleren Werte von Doxyzylin bewegen sich bei allen analysierten Probetypen unterhalb der LOD Werte (3,62 μg/kg). In keiner Probe wurden Konzentrationen über den erlaubten Konzentrationen für die vier Tetrazykline festgelegt, die durch die Verordnung 37/2010/EZ vorgeschrieben sind. Die ermittelten Ergebnisse weisen darauf hin, dass die Behandlung mit Tetrazyklinen von Tieren, die für die die Herstellung von Nahrungsmitteln bestimmt sind, vorschriftsmäßig durchgeführt wurde, wobei die vorgeschriebene Retentionszeit berücksichtigt wurde, wodurch die gesundheitliche Sicherheit der Verbraucher sichergestellt ist., Gli antibiotici tetracicline sono i farmaci veterinari più usati nell’industria della carne in Croazia. Questo studio aveva l’obiettivo di accertare la concentrazione di tetraciclina, clorotetraciclina, ossitetraciclina e doxiciclina nella carne (n=101), nel fegato (n=31) e nel tessuto adiposo (n=30) dei suini, oltre che nella carne (n=89) e nel fegato (n=20) dei bovini e nei prodotti a base di carne (salsicce e prosciutti, n=24). Per stabilire la concentrazione di tetracicline impiegate, è stato adoperato il test immunoenzimatico ELISA convalidato secondo i criteri della Decisione della Commissione 2002/657/CE. Sono stati accertati i parametri di convalida per quattro tetracicline analizzate nell’intervallo di concentrazione: capacità di rilevazione CCβ 19,3 - 66,7 µg/kg, recupero 64,5 - 102%, coefficiente di variazione 14,128,9%, limite di rilevazione LOD 3,62 - 21,0 µg/kg. In 295 campioni analizzati complessivamente, sono state rilevate tetracicline nei seguenti intervalli di concentrazione: (μg/kg): tetracicline 10,5 - 92,1, clorotetraciclina 2,63 - 28,0, ossitetraciclina 17,5 - 91,3 e doxiciclina 1,81 - 14,0. La maggior concentrazione di 92,1 μg/kg ha riguardato la tetraciclina ed è stata rilevata nella carne suina. I maggiori valori medi hanno riguardato (μg/kg): la tetraciclina 23,6 nella carne suina, l’ossitetraciclina e la clorotetraciclina (rispettivamente 41,7 e 6,41) nella carne bovina. I valori medi della doxiciclina per ogni genere di campione analizzato sono risultati sotto i valori LOD (3,62 μg/kg). In nessun campione analizzato non è stata rilevata una concentrazione superiore alle concentrazioni massime consentite per le quattro tetracicline indicate dalla Decisione della Commissione 2002/657/CE. I risultati ottenuti dimostrano che l’approccio terapeutico mediante l’uso di tetracicline negli animali destinati al macello e all’alimentazione umana s’è svolto in maniera corretta, tenendo conto del tempo di assorbimento delle tetracicline nell’organismo animale e garantendo, così, la sicurezza alimentare dei consumatori., Los antibióticos de tetraciclina son los medicamentos veterinarios más usados en los animales destinados a la producción de carne en Croacia. El fin de este trabajo fue determinar las concentraciones de las tetraciclinas, clortetraciclinas, oxitetraciclinas y doxiciclinas en la carne de cerdo (n=101), hígado (n=31) y en el tejido adiposo (n=30), en la carne bovina (n=89) y en hígado (n=20) y en los productos cáricos (embutidos y jamones, n=24). Para determinar las tetraciclinas fue usado el método inmunoenzimático ELISA, validado según los criterios de la Decisión de la Comisión 2002/657/CE. Fueron determinados los parámetros de validación para cuatro tetraciclinas analizadas: la capacidad de detección CCβ 19,3 – 66,7 µg/kg, la recuperación 64,5 – 102 %, el coeficiente de variación 14,1-28,9 %, el límite de detección LOD 3,62 – 21,0 µg/kg. En 295 muestras en total las tetraciclinas fueron medidas en siguientes concentraciones (μg/kg): la tetraciclina 10,5 – 92,1, la clortetraciclina 2,63 – 28,0, la oxitetraciclina 17,5 – 91,3, la doxiciclina 1,81 – 14,0. La concentración más alta de 92,1 μg/kg fue deterinada para la tetraciclina en la carne de cerdo y para las oxitetraciclina (41,7) y clortetraciclina (6,41) en la carne bovina. Los valores medios de la doxiciclina para todas las muestras analizadas fueron bajo los valores LOD (3,62 μg/kg). En ningún tipo de muestras fueron determinadas las concentraciones superiores a las concentraciones máximas permisibles para todos los cuatro tipos de las tetraciclinas determinadas por el Reglamento (UE) 37/2010 de la Comisión. Los resultados deterinados muestran que el tratamiento por las tetraciclinas de los animales destinados a la nutrición fue hecho según las regulaciones, teniendo en cuenta el tiempo de retención de antibióticos de tetraciclina y de esta manera fue asegurada la seguridad alimentaria de los consumidores.

Porast prevalencije debljine postaje ozbiljan globalni javnozdravstveni problem. Osim nezdrave prehrane i smanjene tjelesne aktivnosti, razni kemijski spojevi koji se nalaze svuda oko nas mogu biti jedan od etioloških čimbenika razvoja debljine i njezine rastuće prevalencije. Kemijski spojevi koji ometaju rad hormonskog sustava čovjeka nazivaju se endokrini disruptori. U tu skupinu spadaju obezogeni koji ometaju normalan razvoj masnog tkiva i ravnotežu metabolizma lipida. Obezogeni su sastavni dio kozmetike, elektronike, plastike, ali se nalaze i u zraku, vodi i hrani koju svakodnevno konzumiramo. Razdoblje ranog razvoja (in utero, novorođenčad) najosjetljiviji je period pa izloženost ploda obezogenima tijekom njega putem mlijeka ili preko posteljice može biti predisponirajući čimbenik za razvoj debljine u odrasloj dobi. S gledišta suočavanja s epidemijom debljine posebno je važno uspostaviti kontrolu nad obezogenima i pokušati spriječiti ili barem ograničiti izloženost ljudi, posebice djece i trudnica, tim opasnim spojevima., The increasing prevalence of obesity is a global public health problem. In addition to unhealthy diet and ­reduced physical activity various chemical compounds that are found all around us may be one of the etiological factors of obesity development and its increased prevalence. Endocrine disruptors are chemicals that can interfere with the endocrine system. Obesogens are a subclass of endocrine disruptors that can disrupt normal development of adipose tissue and ­homeostasis of lipid metabolism. Obesogens can be found in cosmetics, electronics, plastic, but also in air, water and food that people consume. Early development (in utero, newborns) is the most vulnerable period for obesogen exposure. Developmental exposure to obesogens occurs through maternal diet and interaction with products that can cross the placental barrier or are transmitted through breast milk. In terms of dealing with the epidemic of obesity, it is of particular importance to establish control over obesogens and try to prevent or at least limit the exposure of people, especially children and pregnant women, to these dangerous compounds.

Cilj rada bio je odrediti frekvencije alela i genotipova polimorfizma bovinog DGAT1 gena koji kodira diacilglicerol-O-aciltransferazu, enzim koji sudjeluje u završnom koraku sinteze triglicerida, i njegovu povezanost sa taloženjem masti i sastavom masnih kiselina masnog tkiva (loj) tovne junadi. DGAT1 K232A polimorfizam genotipiziran je PCR/RFLP metodom u DNA ekstrahiranoj iz uzoraka leđnog mišića 26 jednogodišnjih simentalskih bikova i junica iz intenzivnog uzgoja. K alel DGAT1 gena bio je manje zastupljen kod junica (0.08%) nego kod bikova (0.27%) sa ukupnom frekvencijom od 17% K alela. Ukupna genotipska frekvencija bila je viša za AA nego KA, dok genotip KK, povezan s jačim nakupljanjem masnog tkiva, nije pronađen. Nije utvrđeno odstupanja od Hardy-Weinbergove ravnoteže. Zamašćenje trupa i stupanj nezasićenosti masti bili su viši u junica nego u bikova, bez interakcije DGAT1 i spola. Utjecaj polimorfizma DGAT1 gena na nakupljanja i masno-kiselinski sastav masnog tkiva nije utvrđen. The aim of this study was to determine allele and genotype frequencies of bovine DGAT1 gene encoding the diacylglycerol-O-acyltransferase , enzym that catalyses the final step of triglyceride synthesis, and its association with deposition and fatty acid composition of fat tissue in fattening beef cattle. DGAT1 K232A polymorphism was genotyped with PCR/RFLP method from DNA extracted from longissimus muscle of 26 Simmental beef cattle from intensive production. K allele of DGAT1 gene was less frequent in heifers (0.08%) than in bulls (0.27%), with overall allelic frequency of 17% K allele. Overall genotype frequency was higher for AA than KA, while KK genotype, associated with increased accumulation of fat tissue, was not found. No deviation from Hardy-Weinberg equilibrium was found. Heifers showed a higher degree of carcass fattening and higher degree of unsaturation of fat than bulls; however, there was no interaction between sex and DGAT1 gene. Effect of DGAT1 gene polymorphism on deposition and fatty acid composition of fat tissue was not found.

Ciljevi istraživanja: pokazati razlike u veličini adipocita i pojavi upale u masnom tkivu mladih i starih ženki štakora nakon izlaganja lažnom i pravom kroničnom stresu. Nacrt studije: studija je provedena kao istraživanje parova. Materijali i metode: u studiju je bilo uključeno 40 ženki Sprague Dawley štakora (10 po skupini) koje su u dobi od 3, 5 mjeseci ili 14, 5 mjeseci izložene lažnom ili pravom kroničnom stresu u trajanju od 3 ciklusa po 10 dana. Fiksirano tkivo se krioprotektiralo ili uklopilo u parafin. Parafinski blokovi masnog tkiva izrezali su se na debljinu od 6 μm, stavili na stakla, deparafinizirali te obojali hemalaun/eozinom za određivanje površine pojedinih adipocita. Stupanj upale određivali smo imunohistokemijom i bojenjem retikulina po Gomoriju. Dehidrirani i pokriveni preparati pod mikroskopom su se fotografirali, a kvantifikacija se napravila u programu ImageJ. Rezultati: starije stresirane ženke štakora imale su statistički značajno veći volumen adipocita i stupanj upale nego ostale skupine. Broj M1 makrofaga smanjio se u mlađih životinja nakon kroničnoga stresa, dok je u starijih znatno narastao. Broj M2 makrofaga se smanjio nakon kroničnoga stresa i u mladih i u starih životinja. Zaključak: kronični stres imao je suprotan učinak na mlade i stare životinje. Dok je u mlađih životinja smanjio upalu niskog stupnja u masnom tkivu, u starih se životinja upala povećala.

Usporediti sastav tijela bolesnika s tipom 1 dijabetesa (T1DM) i zdravih ispitanika te u bolesnika s T1DM-om analizirati sastav tijela s obzirom na dob, trajanje bolesti, regulaciju glikemije te doze inzulina. Ispitanici i ­metode. Uključen je 21 bolesnik s T1DM-om (srednje trajanje dijabetesa 13 godina, srednji HbA1c 7%). Srednja ukupna doza inzulina (TDD) bila je 50 i.j.; bazalnog 23 i.j., prandijalnog 27 i.j. Kontrolnu skupinu činilo je 14 zdravih ispitanika normalne težine. Sastav tijela analiziran je bioelektričnom impedancijom. Rezultati. Nije bilo razlike u sastavu tijela među skupinama. U bolesnika s T1DM-om nađena je pozitivna korelacija mase masti s TDD-om (r = 0,637; p < 0,05) i HbA1c (r = 0,499; p < 0,05). Bolesnici s T1DM-om podijeljeni su u podgrupe prema regulaciji glikemije: 10 zadovoljavajuća (HbA1c < 7,5%) – srednji HbA1c 6,82%, 11 nezadovoljavajuća (HbA1c > 7,5%) – srednji HbA1c 8,68%. Oni sa zadovoljavajućom regulacijom uzimali su 20 i.j. inzulina manje na dan (p = 0,035). Zaključak. U osoba s T1DM-om inzulin mijenja sastav tijela., To compare body composition in patients with type 1 diabetes (T1DM) and healthy subjects, also to analyze body composition in T1DM patients regarding age, disease duration, glycemic control and insulin doses. Patients and methods. 21 T1DM patients were included (mean duration of diabetes was 13 years, mean HbA1c 7%). Mean total insulin dose (TDD) was 50 IU; basal 23 IU, prandial 27 IU. Control group were 14 healthy normal body weight subjects. Body composition was analyzed by bioelectrical impedance. Results. There was no difference in body composition between the two groups. T1DM patients had positive correlation of fat mass with TDD (r=0.637, p7.5%) mean HbA1c 8.68%. Those with satisfactory control took 20 IU less insulin per day (p=0.035). Conclusion. In patients with T1DM insulin therapy changes body composition.

Porast prevalencije debljine postaje ozbiljan globalni javnozdravstveni problem. Osim nezdrave prehrane i smanjene tjelesne aktivnosti, razni kemijski spojevi koji se nalaze svuda oko nas mogu biti jedan od etioloških čimbenika razvoja debljine i njezine rastuće prevalencije. Kemijski spojevi koji ometaju rad hormonskog sustava čovjeka nazivaju se endokrini disruptori. U tu skupinu spadaju obezogeni koji ometaju normalan razvoj masnog tkiva i ravnotežu metabolizma lipida. Obezogeni su sastavni dio kozmetike, elektronike, plastike, ali se nalaze i u zraku, vodi i hrani koju svakodnevno konzumiramo. Razdoblje ranog razvoja (in utero, novorođenčad) najosjetljiviji je period pa izloženost ploda obezogenima tijekom njega putem mlijeka ili preko posteljice može biti predisponirajući čimbenik za razvoj debljine u odrasloj dobi. S gledišta suočavanja s epidemijom debljine posebno je važno uspostaviti kontrolu nad obezogenima i pokušati spriječiti ili barem ograničiti izloženost ljudi, posebice djece i trudnica, tim opasnim spojevima., The increasing prevalence of obesity is a global public health problem. In addition to unhealthy diet and ­reduced physical activity various chemical compounds that are found all around us may be one of the etiological factors of obesity development and its increased prevalence. Endocrine disruptors are chemicals that can interfere with the endocrine system. Obesogens are a subclass of endocrine disruptors that can disrupt normal development of adipose tissue and ­homeostasis of lipid metabolism. Obesogens can be found in cosmetics, electronics, plastic, but also in air, water and food that people consume. Early development (in utero, newborns) is the most vulnerable period for obesogen exposure. Developmental exposure to obesogens occurs through maternal diet and interaction with products that can cross the placental barrier or are transmitted through breast milk. In terms of dealing with the epidemic of obesity, it is of particular importance to establish control over obesogens and try to prevent or at least limit the exposure of people, especially children and pregnant women, to these dangerous compounds.