Search

Voedingsgerelateerde ziekten aan de ene kant, krakendeverdienmodellen in de landbouw aan de andere kant en dat alles tegende achtergrond van een groeiende maatschappelijke bewustwordingvan duurzaamheid en dierenwelzijn. Hoog tijd voor een DeltaplanVoedselbeleid, vinden Hans Dagevos en Erik de Bakker, ‘wantlandbouw en voeding hebben een belangrijke bijdrage te leveren aande gezondheid van mensen en de duurzaamheid van de planeet’.

Societal appreciation is important for a future-proof agri-food sector. Connecting, communication, offering insights and activation are key to the Implementation Plan ‘Market and Society’. In this way, the top sector Agri&Food wants to arrive at a stronger public support for the food sector. This report looks beyond our borders at how societal appreciation and connection are shaped. Maatschappelijke waardering is belangrijk voor een toekomstbestendige agrifoodsector. Een belangrijke basis hiervoor is verbinding met de samenleving. In de Uitvoeringslijn “Markt en Maatschappij” staat verbinden, communiceren, inzicht bieden en activeren centraal. Op die manier wil de topsector Agri&Food komen tot een steviger maatschappelijk draagvlak voor de voedselsector. In dit rapport is over de landsgrenzen heen gekeken hoe men in het buitenland vorm geeft aan maatschappelijke waardering en verbinding.

Het Centre of Expertise Food uit verschillende kennisbehoeften in de projectaanvraag 2015 die is gedaan in het kader van kennisverspreiding BOonderzoek (DLO) - groen onderwijs (BOGO). Het onderstaande gaat in op een tweetal van deze kennisbehoeften. De eerste betreft de brede behoefte in het hoger onderwijs om de actualiteit van het WRR-rapport Naar een voedselbeleid in te bedden in lesmateriaal. Deel 1 focust op de visie op voedsel zoals die vanuit de WRR is gepresenteerd. De concentratie ligt op waar het de WRR om te doen is. De tweede betreft de kennisbehoefte op het gebied van sociaal ondernemen. Modern ondernemerschap, ook in het agrocomplex, vraagt behalve om aandacht voor de P van profit ook om de P’s van people en planet. Dit betekent dat niet alleen het eigen bedrijfsbelang belangrijk wordt gevonden, maar ook dat de belangen van de sociale en natuurlijke omgeving bij de bedrijfsvoering worden betrokken en erdoor gediend worden. De uitwerking die hieronder aan beide delen is gegeven, bedoelt een basis te leggen voor verdere afstemming met kennisvragers over hun behoeften en wensen betreffende verdere doorwerking ten behoeve van het onderwijs.

In dit rapport wordt verslag gedaan van een zoektocht naar de potentie van co-creatie voor natuurbeleid. Een zoektocht in de literatuur, in verschillende disciplines, naar goede empirische voorbeelden en naar wat er leeft in de praktijk. Met deze conceptuele en empirische verkenning is het debat over co-creatie en de betekenis daarvoor voor natuurbeleid allerminst uitgekristalliseerd. De zoektocht levert vooral op dat de invulling van co-creatie niet vastligt. Eerder is het zo dat er verschillende routes en mogelijkheden zijn voor vruchtbare co-creatie. Co-creatie is geen kwestie van gebaande paden noch van snelle en eenduidige wegen. Co-creatie dient bovendien, zo betoogt dit rapport, begrepen te worden in een bredere sociale context en haar potentie te worden bezien in het licht van randvoorwaarden op micro- en meso/macroniveau.

In dit rapport staan de resultaten van de publieksenquête Draagvlak voor natuur en natuurbeleid 2013 die gehouden is onder een representatieve groep Nederlanders. Uit deze longitudinale studie blijkt dat een grote groep burgers natuurbescherming belangrijk vindt, regelmatig de natuur bezoekt en activiteiten verricht voor natuur en landschap. Slechts een beperkte groep is actief betrokken bij burgerinitiatieven voor natuur in de woonomgeving. In vergelijking met de voorgaande enquête uit 2006 is het draagvlak voor beleidsmaatregelen iets afgenomen. Verder zijn mensen positiever geworden over de hoeveelheid natuur in Nederland en bezoekt men vaker de natuur

In 2010 is door Wageningen UR (beleidsondersteunend) onderzoek gedaan naar de percepties van Nederlandse consumenten ten aanzien van nanotechnologische toepassingen in voedsel en landbouw. De resultaten van dit onderzoek worden in dit rapport toegelicht.

Aanleiding voor deze nota is de vraag of toevoegingen aan biologische voedselproducten wringen met het imago van natuurlijkheid. Kunnen deze producten rekenen op instemming van (biologische) voedselgebruikers? Door middel van workshops en discussies is de mening van producenten, verwerkers en gebrukers onderzocht. In plaats van te spreken over wetenschappelijke conclusies, worden de resultaten van dit project liever gezien als bouwstenen voor discussie. Want er is nog veel onduidelijk over wat er van consumenten verwacht kan worden als het gaat om hun houdingen ten aanzien van natuurlijkheid, toevoegingen en biologisch en hun (daadwerkelijk) koopgedrag. En ook al zouden hierover meer onderbouwde conclusies gepresenteerd kunnen worden, dan nog is het aan de biologische branche zelf om hun visie te bepalen hoe men zich in de markt wil profileren.

The report provides insight into reasons for (non-) acceptance of large-scale farms in LOG areas, the decision making by provinces and municipalities and (desired) roles of governments. De staatssecretaris van EL&I heeft aangekondigd in oktober 2011 met een beleidsvoornemen over grootschalige veehouderij te zullen komen. Ter ondersteuning van de beleidsvorming is aan een onderzoeksteam van Wageningen UR gevraagd om aanvullend inzicht te geven in de wijze, waarop provincies en gemeenten met vergunningverlening rondom grootschalige veehouderijen en bezwaren van burgers omgaan, welke dieperliggende redenen ten grondslag liggen aan een positieve of afwijzende houding van burgers en welke rollen en oplossingsrichtingen men voor overheden ziet weggelegd om uit de ‘impasse’ te komen.

Deze studie behandelt de verduurzaming van onze vleesconsumptie vanuit een consumentenperspectief. Naast een historische schets van de Nederlandse eiwitpolitiek wordt ingegegaan op de huidige 'carnivore' eetcultuur, de rol van prijs en de veranderbaarheid van consumenten. Betrokken stakeholders spreken zich uit over de vermarkting van duurzame eiwitalternatieven. Consumenten zelf komen ook aan het woord over wat vlees voor hen betekent. Tot slot wordt aangegeven welke marktstrategieën en veranderingsroutes kunnen bijdragen aan de eiwittransitie.

Een grote groep consumenten wil best minder vlees eten, maar geen vegetariër worden. Deze vleesminderaars kunnen nog beter door campagnes en creatieve producten aangesproken worden.

Elke vijf jaar publiceert Planbureau voor de Leefomgeving een onderzoek naar het maatschappelijk draagvlak voor natuur en natuurbeleid in Nederland. In dit hoofdstuk is aandacht voor de verschuivingen in het draagvlak voor natuur(beleid) in de periode 1996-2006

Transparante beleidsafwegingen en bredere risicobeoordelingen lijken cruciaal voor het waarmaken van de maatschappelijke aspiraties die het ministerie van LNV zich op het gebied van voedselkwaliteit heeft gesteld. De implementatie van instrumenten die dergelijke afwegingen ondersteunen blijkt echter problematisch. In dit rapport wordt ingegaan op de toepassing van een TRansparant Afwegingskader (TRAK) en het instrument van een Brede Risicobeoordeling (BRB). Deze instrumenten bieden zeker kansen, maar een succesvolle implementatie zal tijd en energie vergen gezien de knelpunten die er tegenover staan. Transparent policy decisions and broader risk assessments seem to be crucial for fulfilling the social aspirations established by the Ministry of Agriculture, Nature and Food Quality with regard to food quality. However, the use of instruments which support such decision(making seems to be encountering problems. This report discusses the application of a Transparent Consideration Framework (TRansparant AfwegingsKader, TRAK) and a Broad Risk Assessment (Brede Risicobeoordeling, BRB). These instruments certainly offer potential, but successful implementation will take time and energy in view of the problems facing them.

In deze studie wordt een denkkader geboden voor toekomstig onderzoek naar maatschappelijk draagvlak voor natuur en landschap met het oog op de ontwikkeling van een bruikbare indicatorset. Door een brede omschrijving van draagvlak als startpunt te kiezen, in plaats van een omschrijving die draagvlak al onmiddellijk beperkt tot wat operationeel gemeten kan worden, krijgt men de samenhang tussen verschillende vormen van draagvlak(onderzoek) beter in beeld. De betekenis van draagvlakonderzoek moet niet alleen worden gezocht in de acceptatie door burgers van bestaand beleid, maar ook in democratische vormgeving en legitimering van beleid. Handelingspraktijken van burgers dienen nadrukkelijk in draagvlakonderzoek te worden betrokken, ook als dat betekent dat het onderzoek daardoor minder eenvoudig wordt.

In opdracht van de ministeries van LNV en VWS geeft dit rapport een aantal aanbod- en productgeoriënteerde interventies die door overheden toegepast kunnen worden om Nederlandse consumenten te verleiden tot gezonder eet- en leefgedrag. Achterliggend doel is om met kwalitatief beter voedsel en een beter consumptiepatroon een bijdrage te leveren aan de algemene gezondheidstoestand

Deze studie schetst vanuit een omgevingsperspectief een state of the art van het debat over duurzame consumptie en vergelijkt twee actuele onderzoekstrajecten (CONTRAST en CAPABILITY) waarin op verschillende wijze wordt getracht kennis te ontwikkelen die de bevordering van duurzame consumptie kan ondersteunen. Vergelijking van de onderzoekstrajecten laat zien dat deze sterke en zwakke punten hebben die goeddeels met elkaar contrasteren. Verder blijken CONTRAST en CAPABILITY interessante overeenkomsten te hebben en zijn er mogelijke aansluitingspunten. Zo komt een aantal consumptiedomeinen binnen het CONTRAST-project nagenoeg naadloos overeen met domeinen van capabilities en hulpbronnen die voor een CAPABILITY-index worden geïdentificeerd. Beide benaderingen pleiten ook voor de ontwikkeling van beleidsgerichte indicatorensets. De conclusie is dat de uitdaging moet worden aangegaan deze twee onderzoeksbenaderingen te combineren. Op deze manier kan een rijker geheel van beleidsondersteunende kennis worden gerealiseerd om duurzame consumptie te bevorderen. Trefwoorden: Duurzaamheid, duurzame consumptie, consumptiesociologie, kritische theorie, indicatoren, kwantitatieve methoden, kwalitatieve methoden.

Consumptie verplicht biedt een beknopt overzicht van hedendaags sociologisch denken over consumptie, met de nadruk op voedselconsumptie. ‘Consumptie verplicht’ krijgt een drievoudige interpretatie. Ten eerste als een verplicht onderdeel van de sociologie van vandaag. Ten tweede in termen van de karakterisering van steeds méér consumeren als plicht. Ten derde in de betekenis van de samenhang van consumptie met normatieve verplichtingen.

Dit rapport is het resultaat van het project 'Beleidsafwegingskaders voedselkwaliteit'. Doelstelling van dit rapport is het ontwikkelen van denkrichtingen voor een combinatie/ integratie van waarden als veiligheid, gezondheid, dierenwelzijn, natuur en milieu, eerlijke handel en economie in een beleidsafwegingskader rond voedselkwaliteit. De indruk is dat de ontwikkeling van een methodiek voor participatieve multi-criteria analyse kansen biedt om uit te groeien tot een operationeel beleidsafwegingskader voedselkwaliteit

Het begrip governance kan zowel op instrumentele als normatieve wijze worden ingevuld. Wij betogen dat in de huidige praktijk de invulling zelden of nooit voorbij het instrumentele gaat en dat het in feite meestal gaat om een variant van 'government'. Voorlopig lijkt hiermee de grens van governance bereikt. Dit artikel geeft uitleg aan de hand van de (beleids)praktijk van LNV, namelijk via het beleidsprogramma Toezicht op Controle

In deze longitudinale studie wordt op basis van een publieksenquête een beeld gegeven van het maatschappelijk draagvlak voor natuur en natuurbeleid en de trends die hierbij zijn waar te nemen. Het draagvlak wordt aan de hand van drie invalshoeken in kaart gebracht: beelden en waarderingen van natuur, waarderingen van natuurbeleid en natuurbetrokken activiteiten. Daarnaast wordt aandacht besteed aan gedragspatronen en waardeoriëntaties die van belang zijn voor natuurbeleid waarin de actieve betrokkenheid van burgers centraal staat. De resultaten maken duidelijk dat vergelijkbaar met vorige studies iets meer dan de helft van de bevolking ontevreden is over de hoeveelheid natuur in Nederland. Een opvallende ontwikkeling is dat natuur voor burgers behoorlijk lijkt te zijn gedaald als beleidsprioriteit in het rijksoverheidsbeleid. Veel burgers blijken te worden gemotiveerd door ‘natuurzaken’ die dicht(er) bij hen staan. Trefwoorden: natuur, natuurbeleid, natuurbeelden, draagvlak, acceptatie, enquête, longitudinale onderzoeken.

Samenvatting I. Achtergrond en opzet onderzoek Bij toezicht op controle gaat het om nieuwe toezichtarrangementen waarin de private sector meer zorg draagt voor de naleving van wettelijke regels en waarin de overheid meer op afstand opereert doch eindverantwoordelijk blijft. Bij het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) is de verwachting dat toezicht op controle zal leiden tot een meer efficiënte en effectieve borging van publieke belangen. Deze verwachting kenmerkt zich doorgaans door een opvatting van toezicht op controle waarin het samenspel tussen overheid en het bedrijfsleven in het kader van een slimmere regulering centraal staat. In het Beleidskader Toezicht op Controle (Bk TopC) staan de voorwaarden beschreven voor toezicht op controle. In samenhang hiermee zijn in 2005 vijf initiatieven op het vlak van zelfcontrole en certificering gekozen als pilots voor het beleid. Het betrof twee kwaliteitssystemen in de plantensector (Milieu Programma Sierteelt en Primabol), twee in de diervoederindustrie (Good Manufacturing Practice+ en TrusQ) en het Integrale Ketenbeheersingssysteem in de varkenssector. Deze programmeringsstudie beoogt de kennislacunes te identificeren die van belang zijn voor de verdere ontwikkeling van toezicht op controle in het agro-foodcomplex. De opdracht was breed te kijken naar de mogelijkheden van nieuwe toezichtarrangementen, niet alleen voor het publieke belang van voedselveiligheid maar ook voor aanverwante publieke belangen zoals voedselkwaliteit (opgevat als authentiek en hoogwaardig voedsel), dierenwelzijn, milieu en `fair trade¿. Ook was er de vraag hoe het alternatieve zichtkeuringssysteem van Vion zich verhield tot toezicht op controle. De algemene probleemstelling luidt als volgt: Welke economische, bestuurskundige en maatschappelijke factoren zijn van belang voor de ontwikkeling van nieuwe toezichtarrangementen in het agro-foodcomplex en welke kennislacunes treden naar voren bij een nadere analyse van deze factoren? Zoals vaker bij relatief nieuwe beleidsontwikkelingen bleek ook bij toezicht op controle geen gedeelde visie te bestaan binnen het krachtenveld van de diverse betrokken partijen. Tegen de achtergrond van de kabinetsvisie Andere Overheid en de LNV-wens van een agro-foodcomplex dat midden in de samenleving staat (Visienota Voedsel en Groen) werd tevens duidelijk dat bij toezicht op controle in bredere zin ook vragen spelen over de ontwikkeling van dialoog en de maatschappelijke verankering van nieuwe toezichtarrangementen. In moderne netwerksamenlevingen lijkt effectief en efficiënt beleid in toenemende mate afhankelijk van het wederzijdse vertrouwen dat in horizontale communicatieverbanden wordt opgebouwd. Deze studie draagt bij aan de discussies die dit oproept voor toezicht op controle door de haken en ogen van de verschillende onderwerpen zichtbaar te maken. Het onderzoek is uitgevoerd met behulp van documentenstudies, workshops, interviews, observaties van beleidsprocessen en uitwisseling van informatie en inzicht met andere onderzoekers. Ook is aandacht geschonken aan relevante ervaringen op andere beleidsterreinen.

De afgelopen jaren is de bestrijding van dierziektecrises aanleiding geweest voor ethischmaatschappelijke discussies. Dit rapport onderzoekt hoe methodische en inhoudelijke ondersteuning kan worden geboden bij de afweging van uiteenlopende ethischmaatschappelijke aspecten van dierziektebestrijding. Een oefening rond diverse scenario's ter bestrijding van de eerstvolgende uitbraak van hoog pathogene aviaire influenza (HPAI) laat zien dat participatieve multi-criteria analyse goede perspectieven biedt

Dit rapport is gebaseerd op de vooronderstelling dat de verschillende belanghebbenden in de domeinen overheid, markt en samenleving uiteenlopende ideeën hebben over nieuwe risico's en dat kennis hierover belangrijk is om te komen tot een succesvolle invulling van het beleidsconcept 'emerging risks'. De bruikbaarheid van een systeem of procedure van proactieve signalering van nieuwe, onvoorziene voedselgevaren is namelijk mede afhankelijk van de aansluiting bij de percepties en belevingen van relevante belanghebbenden.

This research project links social incentives and nature and landscape conservation activities by farmers. Social incentives are described, as well as their effect on the implementation and the quality of activities to conserve nature and landscape. This information leads to the identification of options for the National government to support these social incentives. Dit rapport legt de relatie tussen sociale stimulansen en het agrarisch natuurbeheer in ons land. Naast een beschrijving van de gevonden verschillende social stimulansen geeft het onderzoek zicht op de invloed van deze sociale stimulansen op kwaliteit en uitvoering van het agrarisch natuurbeheer. Naar aanleiding hiervan worden aanbevelingen gedaan voor acties van het Rijk.