Search

Bu çalışmanın amacı bilişsel davranışçı yaklaşım temelli bir psikolojik danışma programının, ergenlerin sosyal fobi ve mizah düzeylerine etkisini incelemektir. Araştırmanın çalışma grubunu Kocaeli ilinde bir lisede öğrenim görmekte olan 13 deney, 13 kontrol grubunda olmak üzere 26 öğrenci oluşturmaktadır. 10 haftalık grupla psikolojik danışma uygulamasının ardından, programın etkililiği Mann-Whitney U ve Wilcoxon Testi ile analiz edilmiştir. Elde edilen bulgulara göre, uygulanan program sonunda deney grubundaki katılımcıların sosyal fobi puanları düşerken, mizah puanları yükselmiştir.

Pratik veya zorunlu gerekçeler dolayısıyla psikoterapi uygulamalarının yabancı dilde ve/veya çevrimiçi internet aracılığı ile sunulması yaygınlaşmaktadır. Bu vaka çalışması her iki koşulda bilişsel davranışçı terapinin (BDT) uygulanmasına bir örnek niteliğindedir. Türkiye’nin küçük şehirlerinden birinde yaşamakta olan İngiliz bir danışan, depresyon ve kaygı belirtileri şikayetleri ile, semptomlardan kurtulma ve iş levselliğini artırma amaçlı olarak bilişsel-davranışçı yaklaşımla çalışan bir psikoterapiste İngilizce psikoterapi için başvurmuştur. Vakanın geçmiş çözümlenmemiş travmaları bulunmakla beraber, kendi talebi ve en yüksek yararının gözetilmesi çerçevesinde semptom-odaklı BDT yürütülmüştür. Sunulan bu vaka örneğinde, terapötik ittifakın çevrimiçi terapi uygulamasında geleneksel terapilere benzer şekilde kurulabilmesi, BDT tekniklerinin bu ortamda uygulanmaya uygun olması ve danışanın terapiye uyumu tedavinin etkinliğine katkıda bulunmuştur. Bu vaka çalışması, görüntülü görüşme ile ve yabancı dilde olmakla birlikte, BDT yaklaşımına yatkın danışanlarla, yapılandırılmış bir yaklaşımla çalışmanın semptom-odaklı tedavilerde etkinliğini ortaya koyması açısından önemlidir. Diğer taraftan, intihar riski gibi kriz durumlarının ele alınmasının ve yıkıcı travmatik yaşantılar gibi hassasiyeti yüksek meselelerin çalışılmasındaki güçlükler ise, geleneksel olmayan bu psikoterapi ortam ve koşullarının sınırlılıklarını ortaya koymuştur., Due to practical or compulsory reasons, it is common to offer psychotherapy in a foreign language and online platforms. This case study is an example of the application of cognitive-behavioral therapy (CBT) in such conditions. An English client living in a small town in Turkey consulted a cognitive-behavioral therapist for psychotherapy in English. The client presenting with symptoms of anxiety and depression was applied to psychotherapy for symptom relief purposes and functionality improvement. Although the client had unresolved traumas, considering the demand and the highest benefit of the client, symptom-based CBT was conducted. In this case example, the establishment of the therapeutic alliance in online therapy practice similar to traditional therapies, the techniques of the CBT being suitable for such an application setting, and the client's compliance to the psychotherapy contributed to the effectiveness of the treatment. This case study, although held in a foreign language on the video call, is important for demonstrating the effectiveness of a symptom-based approach while working with clients who are suitable for the CBT in a structured format. On the other hand, the difficulty of addressing crises such as suicide risk and sensitive issues such as destructive traumatic experiences revealed the limitations of such nontraditional psychotherapy settings and conditions.

İnsan kompleks davranışlarının anlaşılmasında, B.F. Skinner’ın (1966) öne sürdüğü kural-takibi ve kural güdümlü davranış yaklaşımının önemli katkıları olmuştur. Kurallar tanımlayabilme ve bu kuralları takip edebilme becerileri sayesinde insanlar, doğrudan tecrübe ederek öğrenmeye yani edimsel koşullanma süreçlerine ihtiyaç duymadan hızlı ve ekonomik bir şekilde davranışlarını düzenleyebilmekte ve daha önce karşılaşmadıkları durumlarda nasıl işlevsel bir şekilde eyleme geçebileceklerini seçebilmektedirler. Yine kural-takibi sayesinde insanlar, içinde bulundukları bağlama göre değil, uzun vadeli hedef ve amaçlarına göre eylemlerini planlayabilirler. Bununla birlikte kural-takibinin baskın hale gelmesi ve davranışın üzerinde kuralların diğer uyaranlardan daha belirgin bir biçimde etkide bulunmaya başlaması, uygunsuz ve işlev bozucu yanıtların sergilenmesine yol açabilir. Bu derlemede bağlamsal-davranışçı yaklaşım ve ilişkisel çerçeve teorisi açısından kuraltakibinin ve kural güdümlü davranışların genel çerçevesi verilecektir. Daha sonra ise kural davranış ilişkisine değinilecek, itaat, izlek ve güçlendirme olarak tanımlanan kural-güdümlü davranış tiplerine ve klinik alanda ilişkili oldukları sorunlara ayrıntılı olarak değinilecektir. Son olarak ise bilişseldavranışçı psikoterapi yaklaşımlarının kural-güdümlü davranışlar ile ilişkisi ele alınacaktır. In understanding human complex behaviors, B.F. Skinner’s (1966) rule-following and rule-governed behavior approach have made important contributions. Though the ability to formulating rules and rule-following, human beings are able to organize their behaviors quickly and economically without having to experience them by means of direct experience, ie without the need for operant conditioning processes, and they can choose how they can act in a functional way if they have not met before. Again, with rule-following, people can plan their actions not according to their actual context, but based on long-term goals and abstract purposes. However, dominance of rulefollowing and the governance of rules over behavior become stronger than other stimuli, may lead to inappropriate and disruptive responses. In this review, the general framework of rule-tracking and rule-governed behaviors will be given in terms of contextual-behavioral approach and relational frame theory. Thn the rule-behavior relationship will be mentioned, the types rule-governed behaviors which defied as pliance, tracking and augmenting, and clinical problems related to them will be discussed in detail. Finally, the relationship of cognitive-behavioral psychotherapy approaches with rule-governed behaviors will be discussed.

TEZ12185 Tez (Doktora) -- Çukurova Üniversitesi, Adana, 2019. Kaynakça (s. 138-147) var. xix, 245 s. :_rnk., tablo ;_29 cm. Bu araştırmada ergenlerde (ergen eğitimi) problemli internet kullanımını önlemeye yönelik bilişsel davranışçı temelli psikoeğitim çalışmasının etkililiğini ve bu öğrencilerin ailelerinin (aile eğitimi) internet bağımlılığı ve güvenli internet kullanımı konusunda eğitim alıp almamasının problemli internet kullanımı üzerinde fark yaratıp yaratmadığını değerlendirmek amaçlanmıştır. Aynı zamanda hem aileye hem de ergene verilen eğitimin (aile-ergen eğitimi) öğrencilerin problemli internet kullanımına ortak etkisi değerlendirilmiştir. Araştırmanın katılımcıları Hatay ili İskenderun ilçesine bağlı bir lisede 2017-2018 öğretim yılında öğrenimlerine devam eden dokuzuncu ve onuncu sınıf öğrencileri arasından seçilmiştir. Bu öğrencilerden Genelleştirilmiş Problemli İnternet Kullanım Ölçeği 2 (Caplan, 2010)’den yüksek puan alan ve araştırmaya katılmaya gönüllü 28 öğrenci çalışmaya alınmıştır. Öğrenciler belirlendikten sonra bu öğrencileri içerisinden aile eğitimi grubuna katılmaya gönüllü 14 anne/baba ile internet bağımlılığı ve güvenli internet kullanımı konusunda bilgilendirici eğitim çalışmaları yapılmıştır. Ergenlerle (14 öğrenci) internet bağımlılığını önlemeye yönelik bir psikoeğitim çalışması ve ailelerle (14 anne/baba) ise internet bağımlılığını önleme ve güvenli internet kullanımı konusunda bir bilgilendirme programı yürütülmüştür. Sadece ergenin eğitim alıp ailesinin eğitim almadığı grup olan “ergen eğitimi grubu” nda 6, sadece ailenin eğitim alıp ergenin eğitim almadığı grup olan “aile eğitimi grubu” nda 6, hem ailesi hem de ergenin kendisinin eğitim aldığı grup olan “aile-ergen eğitimi grubu” nda 8 öğrenci yer almıştır. Ergenin de ailesinin de eğitim almadığı grup olan “kontrol grubu” nda ise 8 öğrenciden oluşmuştur. v Araştırma yarı deneysel desende olup, deneysel desenin türlerinden biri olan “öntest-sontest kontrol gruplu deneysel model” kullanılmıştır. Ayrıca araştırmada nicel araştırma yöntemiyle elde edilen sayısal verilerle birlikte oturumlarda uygulanan dokümanlar ve ailelerle yapılan görüşmelerden elde edilen nitel veriler kullanılarak yöntem üçgenlemesi yapılmıştır. Araştırmada veri toplama aracı olarak Genelleştirilmiş Problemli İnternet Kullanım Ölçeği 2 (GPİKÖ 2), Kişisel Bilgi Formu, Öğrenci Görüşme Formu, Anne/Baba İçin Nitel Görüşme Formu, Oturum Sonu Süreç Değerlendirme Formu, Gruba İlişkin Ölçümler Gözlem Formu ve Grup Sürecinin Genel Değerlendirilmesi Formu kullanılmıştır. Araştırmada ergen eğitimi grubu öğrencilerine 10 oturumluk bir psikoeğitim çalışması yapılırken kontrol grubuna müdahale edilmemiştir. Oturumlar başladıktan iki hafta sonra aile eğitimlerine de başlanmış ve iki hafta arayla üç oturumluk bilgilendirme eğitimleri verilmiştir. Ailelere ve öğrencilere verilen eğitim bittikten sonra öğrencilere GPİKÖ 2 tekrar uygulanmış ve bir ay sonra izleme çalışması yapılmıştır. Araştırmada aile-ergen eğitimi, ergen eğitimi, aile eğitimi ve kontrol gruplarından GPİKÖ 2 ile toplanan öntest ve sontest verileri Mann Whitney-U ve Kruskal Wallis-H testi kullanılarak çözümlenmiştir. Aile-ergen eğitimi, ergen eğitimi ve aile eğitimi gruplarından GPİKÖ 2 ile toplanan verilerin kalıcılığını belirlemek için ise Wilcoxon İşaretli Sıralar Testi kullanılmıştır. Araştırmada Anne/Baba İçin Nitel Görüşme Formu, Oturum Sonu Süreç Değerlendirme Formu, Gruba İlişkin Ölçümler Gözlem Formu ve Grup Sürecinin Genel Değerlendirilmesi Formu ile toplanan nitel veriler için ise içerik analizi kullanılmıştır. Araştırmadan elde edilen bulgular incelendiğinde aile-ergen eğitimi grubu ile kontrol grubu öğrencilerinin “GPİKÖ 2” toplam puanı ile “online sosyal etkileşim tercihi” ve “duygu düzenleme” alt ölçeklerinden aldıkları puanların aile-ergen eğitimi grubu lehine farklılaştığı ve bu durumun izleme testinde de devam ettiği bulunmuştur. Ergen eğitimi grubu ile kontrol grubu öğrencilerinin “GPİKÖ 2” toplam puanı ile “olumsuz sonuçlar” alt ölçeğinden aldıkları puanların ergen eğitimi grubu lehine farklılaştığı ve bu durumun izleme testinde de devam ettiği görülmüştür. Aile eğitimi grubu ile kontrol grubu öğrencilerinin “olumsuz sonuçlar” alt ölçeğinden aldıkları puanların aile eğitimi grubu lehine farklılaştığı ve bu durumun izleme testinde de devam ettiği belirlenmiştir. İnternet bağımlılığını önleme psikoeğitim çalışmasına katılan katılımcıların oturumlardaki yaşantılarına ilişkin görüşleri incelendiğinde her oturumun amacına vi ulaştığı, öğrencilerin internet kullanımlarını azaltma ve interneti daha bilinçli kullanma konularında çalışmayı faydalı buldukları görülmüştür. Aile eğitimi almaya gönüllü olan ailelerle yapılan odak grup görüşmesi sonucunda interneti problemli kullanan ergenlerin ailelerine yönelik verilen eğitimin etkili olduğu, ailelerin aldıkları eğitimden memnun kaldıkları ve çocuklarıyla daha etkili iletişim kurdukları görülmüştür. Eğitim sonrası aile-çocuk arasındaki iletişim güçlenince de çocukların internet kullanımlarında azalma olduğu gözlenmiştir. Araştırmadan elde edilen bu sonuçlar doğrultusunda internet bağımlılığını önleme konusunda aileye ve öğrenciye birlikte eğitim vermenin problemli internet kullanımını azaltmada daha etkili olduğu söylenebilir. The aim of this study was to evaluate the effectiveness of the cognitive behavioral psychoeducation study in order to prevent problematic internet use in adolescents (adolescent education) and to evaluate whether the families of these students (family education) are trained in internet addiction and safe internet use have made a difference or not on problematic internet use. At the same time, the common effect of the education provided to the family and adolescents (family-adolescent education) on the problematic internet use of the students was evaluated. The participants of the study were selected among the ninth and tenth grade students in a high school in the İskenderun district of Hatay province during the 2017-2018 academic year. Among these students, 28 students who scored higher than the Generalized Problematic Internet Use Scale 2 (Caplan, 2010) and volunteered to participate in the study were included in the study. After the identification of the students, 14 parents who volunteered to participate in the family education group were informed about internet addiction and the use of secure internet. A psychoeducation study was conducted to prevent internet addiction with adolescents (14 students) and an information program on prevention of internet addiction and safe internet use by families (14 parents). There were 6 students in the “ adolescent education group” which is the group where only the adolescent was educated and there were 6 students in the “family education group” which is the group where only the family was educated, there were 8 students in the “family-adolescent education group” which is the group where both the adolescent and their family receive education. There were 8 students in the control group, which was the group in which the adolescent and their family did not viii receive education. The research was used in the quasi-experimental design and one of the experimental design was used as an experimental model with pretest-posttest control group. In addition, quantitative data obtained from the quantitative research method was used to triangulate the data used in the sessions and the qualitative data obtained from the interviews with the families. In this research, Generalized Problem Internet Use Scale 2 (GPIUS 2), Personal Information Form, Student Interview Form, Qualitative Interview Form for Mother / Father, Critical Incidents in Group Work Form, Group-Related Measures Form and Evaluation Form at the End of Group by Members were used as data collection tools. While a psychoeducation study was being done to the adolescent education group students, the control group students weren’t interfered. Two weeks after the start of the sessions, family trainings were started and three-week training sessions were given two weeks apart. After the education given to the families and students, GPIUS 2 was applied to the students again and a follow-up study was conducted one month later. In the study, pre-test and post-test data collected by GPIUS 2 from family-adolescent education, adolescent education, family education and control groups were analyzed by using Mann Whitney-U and Kruskal Wallis-H test. Family-adolescent education, adolescent education and family education groups were used to determine the persistence of the data collected by the GPIUS 2 and Wilcoxon Signed Ranks Test was used. For qualitative data collected by the Qualitative Interview Form for Mother / Father, Critical Incidents in Group Work Form, Group-Related Measures Form and Evaluation Form at the End of Group by Members and content analysis was used. When the findings obtained from the study were examined, it was found that the scores of the family-adolescent education group and the control group students differed in favor of the family-adolescent education group with the total score of GPIUS 2 and the scores of online social interaction preference and emotion regulation subscales, and this situation continued in the follow-up test. It was observed that the scores of the GPIUS 2 total score and negative results subscale of the adolescent education group and control group students differed in favor of the adolescent education group and this situation continued in the follow-up test. It was determined that the scores of the family education group and the control group students in the negative results subscale differed in favor of the family education group and this situation continued in the follow-up test. When the opinions of the participants about the experiences of the participants ix who participated in the psychoeducation study were examined, it was found that each session reached its goal and it was found useful by students to reduce the internet usage and use the internet more consciously. As a result of the focus group interviews with families who volunteered to receive family education, it was observed that the education given to the families of adolescents using the internet was effective, the families were satisfied with the education they received and communicated more effectively with their children. When the communication between the family and the child became stronger after the training, it was observed that the internet usage of the children decreased. According to these results obtained from the research, it can be said that giving education to the family and the student together in preventing internet addiction is more effective in reducing problematic internet use.

The Integrative Cognitive Model, which is developed to understand and to explain the mood swings, assumes that extreme, conflicting and personalized appraisals regarding internal states have significant roles in mood swings. The main aim of this research was to investigate the effect of the 8-session group-based intervention for the Integrative Cognitive Model. For this, the mixed method (both quantitative and qualitative analyses) was used. Within the quantitative analyses, the effect of the intervention was examined in terms of depressive symptoms and psychological processes (psychological well-being and life satisfaction). Within the qualitative analyses, both the process of each participant was evaluated in terms of his or her expressions throughout group sessions and the subjective experiences of each participant regarding the group intervention were analyzed. The group sessions were held once a week for 1.5 hour. The main purpose was to identify related but conflicting appraisals and to develop more effective and functional ways to cope with changes in internal states (feeling-thoughtphysiological reaction). The sample was composed of 10 patients with Bipolar-I and Bipolar II diagnoses. Beck Depression Inventory, Psychological Well-being Scale and The Satisfaction with Life Scale were applied for pretest, posttest, 1-month and 3-month follow-up. The statistical analyses revealed that 8-session group intervention could not make any significant change in terms of depressive symptoms, psychological wellbeing and life satisfaction. The qualitative analyses indicated that participants perceived the group leader as calm, caring and keen to understand. Participants mentioned that they are more apt to make self-observations regarding their inner changes and their reactions as well as taking a step to accept themselves, their disorder and their processes. The findings of the research indicated that the group-based intervention of The Integrative Cognitive Model had a meaningful effect with regards to clinical significance. For the prospective researches, it is suggested that the effect of this intervention might be examined in larger samples being composed of participants with different medical history and from different mood centers. KABUL VE ONAY…………………………………………………………………...i BİLDİRİM……………………………………………………………………………ii YAYIMLAMA VE FİKRİ MÜLKİYET HAKLARI BEYANI……………..…............iii ETİK BEYAN……………………………………………..………...…………….…iv TEŞEKKÜR………………………………………………………………………....v ÖZET……………………………………………………………………………….viii ABSTRACT………………………………………………………………………....x İÇİNDEKİLER……………………………………………………………………...xii KISALTMALAR DİZİNİ……………………………………………………….......xvii TABLOLAR DİZİNİ…………………………………………………………..…..xviii ŞEKİLLER DİZİNİ………………………………………………………………....xix EKLER DİZİNİ………………………………………………………………..……xx BÖLÜM I GİRİŞ………………………………………………………………………………..1 1.1.İKİ UÇLU BOZUKLUKLARIN SINIFLANDIRILMASI VE KLİNİK ÖZELLİKLERİ……………………………………………………………………...2 1.1.1. İki Uçlu Bozuklukların Tarihçesi…………………………………………..2 1.1.2. Klinik Özellikler………………………………………………………….....4 1.1.2.1. Manik Dönem…………………………………………………………....4 1.1.2.2. Hipomanik Dönem……………………………………………………...5 1.1.2.3. Majör Depresif Dönem………………………………………………....6 1.1.2.4. Karma Dönem………………………………………………………......8 1.1.3. İki Uçlu Bozuklukların Sınıflandırılması…………………………………8 1.1.3.1. İki Uçlu I Bozukluğu…………………………………………………...8 1.1.3.2. İki Uçlu II Bozukluğu…………………………………………………..9 1.1.3.3. DSM-IV ve DSM 5’e Göre İki Uçlu Bozuklukların Sınıflandırılmasının Karşılaştırılması……………………………………………………………….....9 1.2. EŞTANI……………………………………………………………………...10 1.2.1. Kaygı Bozuklukları……………………………………………………....11 1.2.1.1. Panik Bozukluk………………………………………………………..12 1.2.1.2. Sosyal Kaygı Bozukluğu…………………………………………..…12 1.2.1.3. Obsesif-Kompulsif Bozukluk………………………………………..13 1.2.1.4. Travma Sonrası Stres Bozukluğu…………………………………...13 1.2.2. Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu………………………….14 1.2.3. Madde Kullanım Bozuklukları……………………………………….....14 1.2.4. Kişilik Bozuklukları………………………………………………………15 1.2.5. Bedensel Hastalıklar…………………………………………………….16 1.2.5.1. Diyabet………………………………………………………………....16 1.2.5.2. Tiroid…………………………………………………………………....16 1.3. YAŞAM BOYU YAYGINLIK………………………………………………..17 1.4. ETİYOLOJİ……………………………………………………………….....19 1.4.1. Kalıtım……………………………………………………………………..20 1.4.2. Nörobiyolojik Model……………………………………………………..21 1.4.2.1. Nörogörüntüleme Çalışmaları………………………………………..21 1.4.2.2. Biyokimyasal İşleyiş…………………………………………………..22 1.4.3. Psikonörobiyolojik Model…………………………………………...….24 1.4.3.1. Kronobiyolojik Model………………………………………………....24 1.4.3.2. Sirkadyen Ritimler Modeli……………………………………………25 1.4.3.3. Sosyal Ritim Düzenleyiciler Kuramı………………………….……...26 1.4.3.4. Ateşleme Hipotezi……………………………………………………..27 1.4.3.5. Davranışsal Aktivasyon /Davranışsal İnhibisyon Sistemleri (DAS/DİS) Modeli………………………………………………………………………....…28 1.4.4. Bilişsel Model………………………………………………………….…31 1.5. BİPOLAR BOZUKLUKTA GRUP PSİKOTERAPİLERİ………………….34 1.5.1. Bilişsel-Davranışçı Grup Terapisi……………………………………....34 1.5.2. Grup Psikoeğitimi………………………………………………………..38 1.5.3. Aile Terapisi……………………………………………………………….44 1.5.4. Kişilerarası ve Sosyal Ritim Terapisi……………………………………46 1.5.5. Farkındalık Odaklı Bilişsel Terapi……………………………………….47 1.6. BÜTÜNCÜL BİLİŞSEL MODEL…………………………………………..50 1.6.1. Modelin Tanıtımı………………………………………………………….50 1.6.2. Algısal Kontrol Kuramı……………………………………………...…...63 1.6.3. Bütüncül Bilişsel Model ve Algısal Kontrol Kuramı Arasındaki İlişki..70 1.6.4. Bütüncül Bilişsel Model’in Bireysel Psikoterapide Uygulanması……73 1.7. BÜTÜNCÜL BİLİŞSEL MODEL TEMELLİ GRUP PSİKOTERAPİSİ…...81 1.8. ARAŞTIRMANIN AMACI………………………………………………..….84 BÖLÜM II YÖNTEM……………………………………………………………………….…86 2.1. Örneklem…………………………………………………………………....86 2.1.1. Örneklem Oluşturma Ölçütleri………………………………...……......86 2.1.2. Grupların Tanıtımı…………………………………………………...........86 2.1.2.1. Pilot Grup……………………………………………...………….........86 2.1.2.2. Müdahale Grubu…………………………………………………........86 2.2. Veri Toplama Araçları……………………………………………………....87 2.2.1. Beck Depresyon Envanteri……… ……………………………………..88 2.2.2. DSM-IV Eksen-I Bozuklukları için Yapılandırılmış Klinik Görüşme Formu………………………………………………………………………….....89 2.2.3. Psikolojik İyi Oluş Ölçeği………………………………………….........89 2.2.4. Veri Toplama Formu……………………………………………………..89 2.2.5. Yaşam Doyumu Ölçeği………………………………………………….90 2.3. İşlem…………………………………………………………..………….…90 2.3.1. Grup Uygulamaları……………………………………………………...90 2.3.1.1. Grup Liderinin Kendini Tanıtması…………………………………...90 2.3.1.2. Pilot Grup Uygulama Süreci………………………………………...91 2.3.1.3. Müdahale Grubu Uygulama Süreci………………………………...93 2.3.1.4. 8-Oturumluk Süreçte İzlenen Akış……………………………….....94 2.3.1.4.1. Birinci Oturum………………………………………………..........94 2.3.1.4.2. İkinci Oturum…………………………………………………........95 2.3.1.4.3. Üçüncü Oturum……………………………………………...........97 2.3.1.4.4. Dördüncü Oturum…………………………………………...........97 2.3.1.4.5. Beşinci Oturum……………………………………………...........98 2.3.1.4.6. Altıncı Oturum……………………………………………….......103 2.3.1.4.7. Yedinci Oturum…………………………………………….........105 2.3.1.4.8. Sekizinci Oturum……………………………………………......106 2.3.2. Verilerin Analizi……………………………………………………….107 BÖLÜM III BULGULAR…………………………………………………………………..110 3.1. Örneklem Özellikleri…………………………………………………....110 3.1.1. Demografik Özellikler………………………………………………..110 3.1.2. Klinik Özellikler…………………………………………………….....111 3.2. Bütüncül Bilişsel Model Temelli Grup Müdahalesinin Etkisinin Nicel Analizi…………………………………………………………………………112 3.2.1. Depresif Belirtiler…………………………………...........................112 3.2.2. Psikolojik Süreçler…………………….………………………….….114 3.3. Bütüncül Bilişsel Model Temelli Grup Müdahalesinin Etkisinin Nitel Analizi…………………………………………………………………………116 3.3.1. Oturum Süreçlerinin Değerlendirilmesi………………………..…..116 3.3.1.1. Katılımcı-1’in Sürecinin Değerlendirilmesi………………………116 3.3.1.2. Katılımcı-2’ nin Sürecinin Değerlendirmesi……………………...120 3.3.1.3. Katılımcı-3’ün Sürecinin Değerlendirmesi…………………..…...125 3.3.1.4. Katılımcı-4’ün Sürecinin Değerlendirilmesi……………………....128 3.3.1.5. Katılımcı-5’in Sürecinin Değerlendirilmesi………………………..130 3.3.1.6. Katılımcı-6’nın Sürecinin Değerlendirilmesi……………………....135 3.3.1.7. Katılımcı-7’nin Sürecinin Değerlendirilmesi……………………….140 3.3.1.8. Katılımcı-8’in Sürecinin Değerlendirilmesi…………………………143 3.3.1.9. Katılımcı-9’un Sürecinin Değerlendirilmesi………………………...149 3.3.1.10. Katılımcı-10’un Sürecinin Değerlendirilmesi……………………...153 3.3.2. Değerlendirme Görüşmelerinin Tematik Analizi………………………155 3.3.2.1. Fayda Görülen Uygulamalar…………………………………………155 3.3.2.2. Grup Deneyimi………………………...……………………………....159 3.3.2.2.1. Olumlu Geribildirimler……………………………………...…........159 3.3.2.2.2. Olumsuz Geribildirimler…………................................................161 3.3.2.3. Grup Liderine Yönelik Değerlendirmeler……………………………162 3.3.2.3.1. Olumlu Değerlendirmeler………………………………………......162 3.3.2.3.2. Olumsuz Değerlendirmeler…………………………………….......163 3.3.2.4. Kazanımlar…………………………………………………………......163 3.3.2.4.1. Öz-farkındalık………………………………………………….........163 3.3.2.4.2. Sosya Destek……………………………………………………......164 3.3.2.4.3. Kabullenme……………………………………………………........165 3.3.2.4.4. Benlik Algısı…………………………………………………….......165 BÖLÜM IV TARTIŞMA………………………………………………………………………167 4.1. BÜTÜNCÜL BİLİŞSEL MODELİN GRUP-TEMELLİ MÜDAHALESİNİN DEPRESİF BELİRTİLER VE PSİKOLOJİK SÜREÇLER ÜZERİNE ETKİSİNİN TARTIŞILMASI……………………………………………............167 4.2. BÜTÜNCÜL BİLİŞSEL MODELİN GRUP-TEMELLİ MÜDAHALESİNİN ETKİSİNE YÖNELİK NİTEL ANALİZ BULGULARININ TARTIŞILMASI……………………………………………………………...….169 4.3. ARAŞTIRMANIN SINIRLILIKLARI……………………………………...181 4.4. GELECEK ÇALIŞMALAR İÇİN ÖNERİLER……………………………182 4.5. SONUÇ…………………………………………………………………...184 KAYNAKÇA…………………………………………………………………....187 EKLER…………………………………………………………………………..220 Duygudurum dalgalanmalarını anlamak ve açıklamak üzere geliştirilen Bütüncül Bilişsel Model içsel durumlardaki değişimlere dair aşırı, birbiriyle çelişen ve kişiselleştirilmiş değerlendirmelerin duygudurum dalgalanmalarının oluşumunda önemli bir role sahip olduğunu varsaymaktadır. Araştırmanın temel amacı, Bütüncül Bilişsel Model’in 8-oturumluk grup-temelli müdahalesinin etkisinin araştırılmasıdır. Bu kapsamda nicel analiz ve nitel analiz yöntemleri birlikte kullanılmıştır. Nicel analizler kapsamında, müdahalenin depresif belirtiler ve psikolojik süreçler (psikolojik iyi oluş ve yaşam doyumu) üzerindeki etkileri incelenmiştir. Nitel analizler kapsamında ise, gerek katılımcıların oturumlardaki süreçleri paylaşımları dikkate alınarak değerlendirilmiş gerekse katılımcıların grup müdahalesine yönelik öznel değerlendirmeleri tematik olarak analiz edilmiştir. Haftada bir, 1.5 saat olarak gerçekleşen grup oturumlarında birbiriyle bağlantılı fakat çelişen değerlendirmelerin belirlenmesi ve içsel durumlarda (duygu-düşünce- bedensel tepki) meydana gelen değişimlerle başa çıkmak için daha etkili ve işlevsel yollar geliştirilmesi hedeflenmiştir. İki uçlu-I ve iki uçlu-II bozukluğu tanısı olan hastalardan oluşan örneklemde 10 katılımcı bulunmaktadır. Araştırmanın ön ölçüm, son ölçüm ile 1 ay ve 3 ay sonraki takip ölçümlerinde Beck Depresyon Envanteri, Psikolojik İyi Oluş Ölçeği ve Yaşam Doyumu Ölçeği uygulanmıştır. İstatistiksel analizlerin sonucunda, 8-oturumluk grup müdahalesinin depresif belirtiler, psikolojik iyi oluş ile yaşam doyumu üzerinde anlamlı bir farklılık sağlayamadığı saptanmıştır. Nitel analizler sonucunda ise katılımcıların grup liderini sakin, ilgili ve anlamaya açık buldukları, içsel durumlarındaki değişimlere ve davranışlarına ilişkin gözlemler yapabilmeye başladıkları, kendilerini, sahip oldukları bozukluğu ve hastalık süreçlerini kabul etme yolunda adımlar attıkları görülmüştür. Araştırmadan elde edilen bulgular, Bütüncül Bilişsel Model’in gruptemelli müdahalesinin klinik açıdan anlamlı bir etkisi olduğunu işaret etmektedir. Gelecek çalışmalarda, farklı merkezlerden, farklı kültürlerden gelen ve farklı hastalık geçmişlerine sahip katılımcılardan oluşan daha geniş örneklemlerde müdahalenin etkisinin araştırılması önerilmektedir.