Search

Jan Assmann, hatırlama figürünün geçmişle olan bağlantısını “kimlik” bir diğer ifadesiyle “politik imgeleme” ve “kültürel süreklilik” ya da “gelenek oluşturma” terimleri üzerinden bilimsel zemine oturtur. Kültürü, “bağlayıcı yapı” olarak ele alır ve bu yapı üzerine düşüncelerini inşa eder. Assmann’a göre kültür, ortak deneyim, beklenti ve eylemlerden bir sembolik anlam dünyası yaratarak birleştirici gücüyle insanları birbirine bağlar. Böylelikle tek tek bireyleri “biz” noktasında birleştirir. Bağlayıcı bir yapı meydana çıkartır.

The aim of this research is to reveal the bibliometric analysis of the published articles on collective memory. For this purpose, journal articles published in the Web of Science database were examined. In the Web of Science database, the keywords; collective memory" was searched in the categories of history, geography, and educational research. The study material is limited to 1986-2021 as the year, English as the publication language and SSCI, ESCI and A&HCI as indexes. The data obtained from the Web of Science database were analyzed with the bibliometrix package included in the RStudio program. Related to the subject of collective memory, annual production, the most relevant authors, the most relevant journals, the number of article productions in countries, the most frequently used sources, the most used keywords in the researches and the current trends in the articles on the subject of collective memory were determined in the journal articles. As a result of the research, it was identified that in recent years, when the articles written on the subject of social memory in history, geography and education researches have been increasing and diversifying, issues such as commemorative culture, space, violence, power and politics have created a trend towards this field. It was determined that the most relevant countries for the subject area were the USA, England, Israel, Germany and Canada. In the articles written on collective memory, it was determined that the most frequently used keywords of the researchers were history, politics, identity, memory, war, place, holocaust, and commemoration culture. It is thought that these results will give perspective to researchers who plan to conduct research in this field., Bu araştırmanın amacı toplumsal bellek konusuyla ilgili yayımlanan makalelerin bibliyometrik analizini ortaya koymaktır. Bu amaç doğrultusunda Web of Science veri tabanında yayımlanan dergi makaleleri incelenmiştir. Web of Science veri tabanında “collective memory” anahtar kelimesiyle tarih, coğrafya ve eğitim araştırmaları kategorilerinde tarama yapılmıştır. Çalışma materyali, yıl olarak 1986-2021, yayın dili olarak İngilizce, indeks olarak ise SSCI, ESCI ve A&HCI ile sınırlandırılmıştır. Web of Science veri tabanından elde edilen veriler, RSutido programında yer alan bibliometrix paketi ile analiz edilmiştir. Toplumsal bellek konusuyla ilgili dergi makalelerinde yıllık üretim, en ilgili yazarlar, en ilgili dergiler, ülkelerin makale üretim sayısı, araştırmalarda en çok başvurulan kaynaklar, en çok kullanılan anahtar kelimeler ve toplumsal bellek konusuyla ilgili makalelerdeki güncel eğilimler tespit edilmiştir. Araştırmanın sonucunda tarih, coğrafya ve eğitim araştırmalarında toplumsal bellek konusu üzerine yazılan makalelerin giderek arttığı ve çeşitlendiği son yıllarda anma kültürü, mekân, şiddet, güç ve politika gibi konuların bu alan yönelik trend oluşturduğu tespit edilmiştir. Konu alanına yönelik en ilgili ülkelerin ABD, İngiltere, İsrail, Almanya ve Kanada olduğu tespit edilmiştir. Toplumsal bellek üzerine yazılan makalelerde araştırmacıların en sık kullandıkları anahtar kelimelerin, tarih, politika, kimlik, hafıza, savaş, yer, holokost ve anma kültürü olduğu tespit edilmiştir. Bu sonuçların bu alana yönelik araştırma yapmayı planlayan araştırmacılara perspektif kazandıracağı düşünülmektedir.

Toplumlar, geçmişten günümüze kadar ekonomik, siyasi, dini, kültürel ve toplumsal alanda çeşitli gelişmeler yaşamıştır. İnsanlığın ilk dönemlerinden içinde bulunduğumuz çağa kadar olağanüstü değişim ve dönüşümlerin yaşandığı su götürmez bir gerçektir. Yaşanan bu değişim ve dönüşümler, bireyleri etkilemekte ve bireylerin toplumsal hafızalarının oluşmasına katkıda bulunmaktadır. İçinde yaşanılan çağın ruhuna uygun olarak bireyler ve toplumlar, her türlü olay ve olguya ortak veya farklı tepkiler vermekte; gerektiğinde toplumsal dönüşümün sağlanması adına eylemlerde bulunmaktadır. Bu anlamda, toplumları etkileyen ve onların zihinlerinde yer eden olayların birikmesi ile toplumsal bellek oluşmaktadır. Toplumsal belleğin oluşmasında ve sosyal gruplara aktarılması sürecinde ise medya önemli bir araç konumundadır. İletişim teknolojilerinde yaşanan gelişmeler ile 1970’li yıllardan itibaren televizyon, 2000’li yıllardan itibaren ise dijital teknolojiler, toplumsal belleğin konsolide edilmesi ve nesilden nesle aktarılmasında önemli rol oynamıştır. Toplumsal belleğin oluşmasında medyanın rolüne odaklanılan bu çalışmada; Türkiye’nin demokrasi yolculuğunu ve toplumsal gelişmelerini dönemler halinde işleyen 32. Gün Belgeselleri, toplumsal bellek ekseninde içerik analizi yöntemiyle incelemeye tabi tutulmuştur. Çalışma neticesinde, 32. Gün Belgeselleri’nin dönemin politikacıları, gazetecileri ve askeri yetkilileri aracılığı ile ürettiği içeriklerle yakın tarihe ışık tuttuğu ve geçmiş dönemlere ait tarihsel olayları aktarırken toplumsal belleğin oluşmasına katkı sağladığı gözlemlenmiştir., Societies have experienced various developments in the economic, political, religious, cultural and social fields from the past to the present. It is an indisputable fact that there are extraordinary changes and transformations from the early days of humanity to the age we are in. These changes and transformations affect individuals and contribute to the collective memory of individuals. In accordance with the spirit of the age, individuals and societies react jointly or differently to all kinds of events and phenomena; takes action to ensure social transformation when necessary. In this sense, collective memory is formed by the accumulation of events that affect societies and take place in their minds. Media is an important tool in the formation of collective memory and transferring it to social groups. With the developments in communication technologies, since 1970’s television and since 2000’s digital technologies has been playing an important role in consolidating collective memory and transferring it from generation to generation. In this study, which focused on the role of media in the formation of collective memory; 32nd Gün Documentaries functioning journey into Turkey's democracy and social developments of the period are subject to review by content analysis in the collective memory axis. As a result of the study, it has been observed that 32nd Gün Documentaries shed light on recent history with the content produced by the politicians, journalists and military officials of the period and contributed to the formation of collective memory while conveying the historical events of the past.

İletişim teknolojilerinin yaygın etkileri toplumsal belleğin inşasında medyanın rolüne olan ilgiyi artırmaktadır. Kitle iletişim araçlarıyla ‘geçmiş’ yeniden üretilebilir ve değiştirilebilir bir içerik haline gelmiştir. Aynı zamanda ‘an’ teknolojiyle kaydedilip tekrar şahit olunabilecek bir sürece dönüşmüştür. Kolektif bilincin oluşmasında, ortak iyilerin inşasında ve toplumsal olayların hatırlanma biçimde medyanın yadsınamaz işlevi bulunmaktadır. Bu nedenlerle sosyolojinin temel çalışma konularından biri olan toplumsal bellek, 1970’li yıllardan itibaren iletişim sosyolojisinin çalışma alanına dahil olmaya başlamıştır. Bu çalışmanın amacı iletişim bilimleri perspektifinden toplumsal belleği incelemektir. Toplumsal belleğin inşasında ve gelecek kuşaklara aktarımında medya teknolojilerinin güçlü etkilerini zamansal bir çizgide ortaya koyabilmektir. Kavramsal tartışma yapıldıktan sonra sözlü iletişimin, yazılı ve basılı iletişim araçlarının toplumsal belleğin inşasındaki rolü açıklanmıştır. Daha sonra kitle iletişim araçlarının toplumsal hatırlama ve unutma süreçlerine olan etkisi irdelenmiştir. İletişimin ve medyanın toplumsal belleğin şekillenmesindeki rolü örnek vakalar: Holocaust dizisi ve 17 ağustos depreminin medyada anılması vakaları üzerinden eleştirel bir perspektiften ele alınmıştır. Ana akım medyanın hem geçmiş hem de güncel toplumsal vakaların anımsanmasında ve kolektif kimliğin oluşmasında kritik bir role sahip olduğu belirlenmiştir., The widespread effects of communication technologies have contributed to the role of the media in the construction of social memory. Thanks to mass media, the ‘past’ has become reproducible and changeable content. At the same time, the ‘moment’ has evolved into a process that can be recorded with technology and witnessed again. The role of the media in the formation of collective consciousness, the construction of the common good and the remembrance of social events is undeniable. For these reasons, social memory, one of the main study subjects of sociology, has started to be included in the field of communication since the 1970s. The aim of this study is to examine social memory from the perspective of communication sciences. To be able to reveal the powerful effects of media technologies in the construction of social memory and its transfer to future generations. After the conceptual discussion, it explains the role of oral, written and printed communication in constructing social memory. Then, it examines the effect of mass media on social remembering and forgetting processes. The role of the media in the shaping of social memory is discussed from a critical perspective through case studies. As a result, the mainstream media has a critical role in remembering both past and current social events and in the formation of collective identity.

Tarih öğretiminin sözlü anlatılarla sağlandığı yazı öncesi sözlü kültür ortamlarında destanların rolü büyüktür. Bilindiği gibi bir milletin tamamını ya da bir kısmını etkileyen bir olay sonucunda halk arasında oluşan bir şiir ya da türkü, destanın ilk safhasını teşkil eder. Bu şiir, dilden dile yayılır, zamanla başka olaylara bağlı şiirlerle genişler ve bir destancı tarafından düzenlenerek destan biçimini alır. Bu anlamda destanlar tarihten bağımsız değillerdir. Ancak her destan, tarihî gerçeklerle birebir örtüşmez. Yüzyıllarca sözlü kültürde yaşayan bir anlatının gerçeklerden uzaklaşması olağandır. Tarihle yakından ilişkili olan destanlar, tarihî destan olarak adlandırılır. Kazak destanlarının konularına göre yapılan tasniflerinde tarihî destanların ayrı bir destan türü mü yoksa bahadırlık destanları içinde mi değerlendirilmesi gerektiği meselesi dikkat çekmektedir. Araştırmacıların bazıları Kazak tarihî destanları diye ayrı bir grup olduğunu kabul etmezken bazıları Kazak tarihî destanlarının bahadırlık destanlarından farklarını ortaya koyup ayrı bir grup ya da ayrı bir destan türü olduğu görüşündedir.Bu çalışmada Kazak destancılık geleneği bağlamında tarihî destan kavramı ve tarihî destanların temel özellikleri ele alınmış ve tarihî destanlar hakkındaki görüşler ortaya konularak araştırmacıların meseleye yaklaşımları değerlendirilmiştir. Sonuç bölümünde tarihî destanlara ilişkin tespitlere yer verilmiştir., Epics have a major role in pre-written culture areas where history education is ensured by oral narratives As it is known, a poem or a ballad formed as a result of an event affecting all or a part of a nation constitutes the first phase of the epic. This poem spreads from language to language, expands over time with poems related to other events, and takes the form of an epic by being edited by an epic writer. In this context, epics are not independent of history. however every epic does not exactly coincide with historical facts.It is normal for a narrative that has lived in oral culture for centuries to drift away from reality. The epics, which are closely related to history, are called historical epics. In the classification of Kazakh epics according to their subjects, the issue of whether historical epics should be evaluated as a separate epic type or within the epics of heroic draws attention. While some of the researchers do not accept that there is a separate group called Kazakh historical epics, some of them think that Kazakh historical epics are a separate group or a separate type of epic by revealing their differences from the epics of heroic.In this study the concept of historical epic and the basic features of historical epics in the context of Kazakh epic tradition are discussed, the views on historical epics were put forward and the issue was approached was evaluated and the approaches of the researchers to the issue were evaluated by putting forward the opinions about the historical epics. In the conclusion part, determinations about historical epics are given.

İnsan, doğadaki diğer canlılar gibi bulunduğu yaşam düzleminde birçok evrimsel süreçten geçmiş, ayakları üzerinde doğrulabilmiş, malzemeye şekil verip, üretim yapmış ve nihayetinde kendini yaptıklarıyla ifade ede(bile)cek sanatını ve kültürünü yaratmıştır. İnsan, bilinmeyene karşı duyduğu korku ve merak duyguları sayesinde bilincinde yoğunlaştırdığı meseleyi dış dünyaya yansıtarak giderme yoluna girmiş ve buna “yaratım” denmiştir. Yaratıcılık ise, kendi doğası içinde taklit etmeye gereksinim duyuştur. İnsan “Homo Faber” olarak yaratma eylemine başlangıçta hayatını kolaylaştıracak onu güçlü kılacak çekiç, mızrak, kesici, delici vb. alet edevat yapımıyla başlar ve bedeninin haricinde bu tür enstrümanlar kullanmayı öğrenir. Dünyada insanın yaşadığı her çağda ve her yerde insana ait mitler türetilmiş bu mitler insan bedeninin ve zihninin eylemleriyle üretilen her şeyin esin kaynağı olmuştur. İnsanlık, bin yıllar boyunca mitini üretirken cevabını bilmediği konuları anlamlı kılmanın da yolunu bulmuştur. Mit ona göre bir hikâyeden öte kozmosun bir gerçeğidir. Mitos, yabanıl dünyada ortak kültürün yarattığı, simgesel yaşamla doğrudan bağlantılı ve yaşamı anlamlı kılmaya yönelik güçlü bir etkinliktir. Çalışmada, insanın evrendeki yerini/varlığını anlamlandırma çabası ve bunu yaparken kullandığı argümanlarla mit, sanat ve kültür kavramlarını yaşamsal pratikler oluş(tur)acak düzlemde hayata aktarımının incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmada, kültürel yapılar ve toplumsal yaşayış biçimleri ile ilgili nitelikli bulgular taranarak elde edilen veriler, bilimsel bilgi ve teoriler kaynak gösterilerek yeni kavramlara ulaşmayı hedefleyen nitel araştırma yöntemi kullanılmıştır.

19. yüzyıl İrlanda edebiyatını önemli ölçüde etkileyen ve Yeats’den önce en önemli İrlandalı şair olarak kabul edilen (Sturgeon, 2010, s.76; Quin, 2008, s. 20) İrlanda milliyetçisi şair, öykücü ve düzyazı yazarı J. C. Mangan’ın öykücülüğü, Batı dünyasında ve ülkemizde, birkaç çalışmanın dışında ele alınmaz. Mangan’ın üç öyküsünde (“Otuz Kavanoz,” “Cübbeli Adam” ve “Gri Cübbeli Köylü”), kontrat, unutturulan geçmiş, bellek, otoriteye başkaldırı, zorba bir güç olarak Britanya, İrlanda pagan geçmişi gibi bazı ortak tematik ögeler göze çarpmaktadır. Bunlar daha çok öznel olanla kolektif olanın kesiştiği noktaların kurmacalaştırıldığı, çok katmanlı okumaya kendini açan öykülerdir. Bu makale, üç öyküsünde Mangan’ın İrlanda’nın tarihsel geçmişiyle bir bağ kurma, ve ben ve Öteki diyalektiği izleğinde ilerlediği hipotezini başlangıç noktası olarak alır. Makalede, bu izlekte, Mangan’ın üç öyküsünde, kontrat motifi üzerinden, hem öznel hem de toplumsal belleğin derinliklerine gömülü malzemenin, çift katmanlı bir okumaya olanak verecek şekilde nasıl kurmacalaştırıldığı tartışılır. Her üç öyküde de kontrat motifi üzerinden kahramanlar, şu anı ilgilendiren bir sorunla yüzleşebilmek için öznel ya da toplumsal bellekten gelen psişik unsurlardan destek alır. Öyküleri kontrat motifi, geçmiş ve şimdiki zaman, ben ve Öteki arasındaki ilişki/kopuş üzerine kurarak Mangan aslında ontoloji ve epistemolojik tanınırlık arasındaki akışın kilitlenmesini ifade eder. Her üç öyküdeki detaylar göz önüne alındığında, yapılan kontrat, metaforik bir çerçevede, silinen kültürel belleğin dışavurumu olarak hizmet etmektedir, diyebiliriz. Öykülerdeki çift katmanlı gönderme noktalarının okuyucudan da aktif bir katılım beklemesi, bu makalede tartışılan diğer bir detaydır., The Irish nationalist poet, short story, and prose writer J. C. Mangan, who is accepted as the most important poet of 19th century Irish literature before Yeats (Sturgeon, 2010, p.76; Quin, 2008, p. 20) still remains understudied both in Western and in Turkish academia. In “Thirty Flasks,” “The Man in the Cloak,” and “The Churl in the Grey Coat,” there are some common thematic concerns like the contract, a forgotten past, collective memory, resistance against the authority, Britain as an oppressive power, and the Irish pagan past. In these short stories what we see is a fictionalisation of the intersection between the subjective and the collective material. This essay takes as its departure point the claim that Mangan proceeds in these short stories along the trajectory of the bond between the Irish past and the present, and of me and the Other dialectics. Along this trajectory, this essay discusses how Mangan creates a double- layered text by fictionalising the cultural material that is buried deep in the collective memory and the motif of contract. In these short stories, through the motif of contract, the characters get support from their collective memory to confront a problem in the living present. By basing the narrative on the motif of contract, the link or the dissolution of the link between the past and the present, me and the Other opposition, Mangan seems to draw attention to the impasse between ontology and the epistemological acknowledgment. In view of the narrative elements in these three short stories, the contract, within a metaphorical frame of thinking, serves the purpose of objectifying the repressed in the collective memory. This essay also underlines that the double-layered nature of the narratives demands an alert reader.

Bu çalışmada amaç, sosyo-kültürel yaşam içerisinde yer alan mimari yapıların kent kimliğinin ve toplumsal belleğin oluşması için korunması gerekliliğine dikkat çekmektir. Problem 1958’de yıkılan Trabzon Opera Binası özelinde ele alınmış olup, kent tarihinde önemli bir yere sahip olmasına karşın yok olan bir yapının toplum belleğinde ne ölçüde ve nasıl taşındığı irdelenmiştir. Buradan hareketle yapının kent yaşamı ve kimliği için önemini tespit edebilmek adına yapıyı görmüş-kullanmış kişiler ve araştırmacılardan oluşan 8 kişi ile görüşme yapılmıştır. Bu görüşmeler sonucunda kentlerde yer alan yapıların, kente ve kentliye sundukları işlev ve sağladıkları sosyal değerlerin önemi irdelenmiş ve bu yapıların fiziksel olarak yok olmasının zaman içerisinde yapının kente kazandırdığı değerlerin de yok olmasına neden olduğu ortaya koyulmuştur. Kentsel çevre içerisinde yer alan yapıları sadece işlevsel bir görevin karşılığı olarak görmemek gerekmektedir. Onlar bir dönemin tanıkları, yaşanmışlıkların ara yüzleri olarak birer hatırlatma, unutturmama araçlarıdır. Bir yapının eskimesi, işlev kaybı veya kapasite olarak yetersiz kalmasının yıkılması için bir gerekçe olarak sunulmaması ve kent için öneminin iyi sorgulanması gerekmektedir. Bu bağlamda yapılan çalışma ile kent kimliği için önem arz eden bir yapı ile ilgili veri elde etmenin yanı sıra kent kimliği ve sürekliliği açısından bu tür yapıların fiziksel varlığının korunabilmesi gerekliliğine de vurgu yapılmıştır.

Bu çalışmada, yaklaşık bir buçuk asır yıl önce topraklarının Rus işgaline uğraması sebebiyle anavatanları Kafkasya’dan sürgün edilerek Anadolu’ya gelen Kafkasya kökenlilerin, sembolik öğeler üzerinden geçmişi yaşatma ve bu geçmişi kuşaklar arasında aktarma süreçleri üzerinde durulmuştur. Çalışmanın amacı, semboller temelinde yaşanan ve yaşatılan tarihin ve bunun kimlik kurucu etkisinin açıklanabilmesidir. Bu amaçla tezimiz Pierre Nora’nın “Hafıza Mekânları” teorisine dayandırılmıştır. Hafıza Mekânları, tarihsel hafızanın güçlenmesine katkıda bulunan maddi ya da fikri düzendeki her anlamlı birimdir: Anma törenleri, bayramlar, anıtlar, müzeler, önemli tarihler, kutsal yerler, dernekler, folklor… Tüm bu birimler sembolik bir anlam taşırlar. Bu sembolik anlam ise bir toplumun tarihî, coğrafî faktörlerin etkisi ve o toplumun kültürel değerleriyle şekillenir. Bu sebeple semboller, ortak geçmiş ve ortak kültür değerleri etrafında birleşen bir toplum için “aitlik işareti” olarak işlev görürler. Tez çalışması kapsamında yapılan teorik okumalara ek olarak İzmir, İstanbul ve Kafkasya kökenlilerin yoğun olarak yaşadığı Düzce-Sakarya bölgesinde alan araştırması gerçekleştirilmiştir. Alan araştırmasında nitel araştırma yöntemleri kullanılarak 214 kişi ile yarı yapılandırılmış mülakat yapılmıştır. Yaptığımız araştırmalar sonucunda, Türkiye’de yaşayan Kafkasya kökenli toplumun tarih algısının çeşitlilik arz ettiği görülmüştür. Ayrıca 1864’den günümüze kadar kuşaklar farklılaştıkça, bazı hafıza mekânlarının önemini yitirdiği, bazı hafıza mekânlarının ise topluluk üyelerini bir arada tutabilmek için yeni inşa edildiği görülmüştür. Ayrıca daha çok kültürün sembolik yönüne önem veren kaynak kişiler tarafından zaman zaman daha vurgulu etnik kimlik söylemi geliştirilmesi, bizi kültür ve kimliğin iki ayrı değişken olarak ele alınması gerektiği sonucuna götürmüştür., In this study, The process of keeping the past alive and transferring this past between generations through symbolic elements of people of Caucasian origin who came to Anatolia by being exiled from their homeland of the Caucasus due to the Russian occupation of their lands about a century and a half ago has been emphasized. The aim of the study is to explain the history lived and kept alive on the basis of symbols and its identity-building effect. For this purpose, our thesis is based on Pierre Nora's theory of "Realms of Memory". Realms of memory are every meaningful unit at material and/or mental order contributed refreshment of historical memory: memorials, feast days, monuments, museums, especial dates, sacred spaces, associations, folklore… These units carry a symbolic meaning. The symbolic meaning is also take form by history of society, effects of geographic factors and cultural values of society. Therefore, symbols function as “sense of belonging” for a society unified around mutual history and cultural values. In addition to the theoretical readings made within the scope of the thesis, area study was carried out in İzmir, Istanbul and Düzce-Sakarya region, where Caucasian origins live intensely. In the area study, semi-structured interviews were conducted with 214 people by using qualitative research methods. As a result of our research, it was found that history perception of the community of Caucasia’s descents in Turkey has varied. Moreover, as the generations differed from 1864 to the present, it has been seen that some realms of memory have lost their importance and some of them have been newly built to keep the members of the community together. Furthermore, the emergence of a more accentuated ethnic identity discourse by the interviewees who give importance to the symbolic aspect of culture at times, we have come to the conclusion that culture and identity should be treated as two separate variables.

Toplumsal bir olgu olan dış göç olgusu gerek yazılı olarak kitaplarda, makalelerde, gerekse televizyon, sinema gibi görsel-işitsel mecralarda her zaman yerini bulmuştur. Sözlü tarih çalışmaları da, geçmiş önemli olayları bizzat deneyimleyen kişiler aracılığıyla doğrudan anlatılarak, onların hayat hikâyelerinin toplumsal bellek ile gelecek nesillere aktarılmasında büyük öneme sahiptir. Araştırmanın amacı, çeşitli ve zorunlu nedenlerle Avrupa’ya göç etmek durumunda kalmış olan Süryanilerin anlatıları doğrultusunda hikâyelerine odaklanarak, dış göçün hayatlarında ne gibi değişikliklere sebep olduğunu ortaya koymaktır. Çalışmada yönetmen Hakan Aytekin’in enstANtane isimli belgeselinde yer alan kişilerin anlatıları üzerinden bir okuma gerçekleştirilmiştir. Belgeselde yer alan kişilerin geçmişte çekildikleri bir fotoğrafa dair ne tür anlatılar ürettikleri başka bir deyişle kişilerin kendi hikâyelerini nasıl anlattıkları William L. Randall’ın Bizi “Biz” Yapan Hikâyeler kitabında kavramsallaştırdığı çerçeve doğrultusunda betimsel analiz yöntemi ile irdelenmeye çalışılmıştır. Veri setini belgeselde görüşme yapılan kişilerin aktardığı bilgiler oluşturmaktadır. Araştırmada görsel-işitsel olan belgesel türünün verileri incelendiği için görüşmecilerin duygularının (heyecanlandığı, tebessüm ettiği, ağladığı vb.) gözlemlendiği gözlem tekniğinden de yararlanılmıştır. Çalışmada, çeşitli ve zorunlu nedenlerle göç etmek durumunda kalmış olan Süryanilerin hikâyelerindeki ortak noktanın “geçmişe duyulan özlem” olduğu sonucuna ulaşılmıştır., Emigration, a social phenomenon, has always found a place in books, articles and audio-visual media such as television and cinema. Oral history studies are of great importance in passing on the life stories of those who have endured significant events first-hand to future generations through the creation of social memory via direct narration. The present study relates the stories of Assyrians who had to migrate to Europe for various compelling reasons, and reveals the kind of changes emigration brought to their lives. For the study, a reading was made of the narratives of the people featured in the documentary enstANtane directed by Hakan Aytekin. The narratives of the people in the documentary about a photograph from the past, revealing how people tell their own stories, was examined with a descriptive analysis approach in line with the framework conceptualized by William L. Randall in The Stories We Are. The data set consists of information collected from the interviewees in the documentary. As the research involves examining data from an audio-visual documentary, an observation method was also utilized to document the interviewees’ emotions (excitement, smiling, crying, etc.). It was concluded from the study that the stories of the Assyrians who were compelled to migrate for various reasons share a common ‘longing for the past’.

Sinemada sesin gelenekleşmiş kullanımının yanında potansiyeli geniş, katmanlı yapısına dikkat çeken çalışmalar olmuştur. Bu anlamda ses kullanımlarının birçok vasfı keşfedilmiş, hafızayla olan ilişkilenmesi de ortaya konmuştur. Zeki Demirkubuz sinemasında böyle bir yapının örneği mevcuttur. Filmin içine yerleştirilmiş bir televizyon mizanseni aracılığıyla Yeşilçam sesi duyulmaktadır. Yeşilçam sesi, fiziksel ve mekânsal işlevleriyle, diyalog ve müzik içermesiyle, hikâyeyi ve duygusal atmosferi destekleyerek sahnelere katkılar sağlamıştır. Fakat sesin bu klasikleşmiş işlevlerinin yanında buradaki asıl durum Yeşilçam sesinin geçmişle bugünü bağlayan bir köprü olarak hafızanın sonsuz evrenine açılmasıdır. Filmlerde incelenen örneklerde, Yeşilçam sesinin sıradan bir arka plan sesi olmadığı, temsil oluşturduğu, hatta zaman zaman bağlı olduğu kaynağından da kopmuşçasına kullanılarak sahnelerde gizemli bir etki yaptığı görülmüştür. Neticede Zeki Demirkubuz’un Yeşilçam sesi kullandığı tüm filmlerinde incelemeler yapıldığında görüldüğü üzere; Yeşilçam sesi birçok vasfa sahip bir konuma yerleştirilmiş ve çeşitli kulvarlarda birçok işlevi üstlenmiştir. Burada sesin asıl odaklanılan yanı hafızatik yapıdır. Demirkubuz sinemasında sesle kurulan yapıda hafızayla olan ilişkilenmeler söz konusudur ve bu yapı toplumsal belleğe açılan kapıdır. Dolayısıyla Yeşilçam’a yapılan referansla aslında izleyicinin hafızasında Yeşilçam’la bağdaşan tüm o unsurlar geçmişten bugüne çağrılmaktadır.Yeşilçam sesinin bu kullanımının sesi sınıflandıran müzik, diyalog ya da efekt başlıklarından biri olarak değerlendirilmesinin yeterli kapsayıcılıkta olmadığı ve indirgemeci bir yaklaşım olduğu görülmüştür. Bu anlamda bir filmin içerisinde daha önce yayınlanmış bir filmin sesinin kullanılmasının kapsamlı bir zeminde ele alınması için “film içinde film sesi” gibi yeni bir başlık açılabileceği önerilmiştir. Bu başlığın açacağı yeni alanda, “Yeşilçam sesi” alt başlığı çalışmanın perspektifini genişletmiştir. In addition to the traditional use of sound in cinema, there have been studies that draw attention to its potential, wide-layered structure. In this sense, many features of sound usage have been discovered and its relation with memory has also been revealed. In Zeki Demirkubuz's cinema, the sounds of Yeşilçam are heard through a television mise-en-scene embedded in the film. The Yeşilçam sound, with its physical and spatial functions including dialogue and music, contributed to the scenes by supporting the story and emotional atmosphere. However, besides these common functions of the sound, the main situation here is that Yeşilçam sounds open to the endless universe of memory as a bridge connecting the past and the present. In the samples examined in the movies, it has been seen that the Yeşilçam sounds are not only ordinary background sounds, they create a representation, and even from time to time they are used as if they are disconnected from the source they are connected to, and have a mysterious effect on the scenes. As can be seen when examining all of Zeki Demirkubuz's films in which Yeşilçam sounds are used; Yeşilçam sound have been placed in a position with many qualities and have undertaken many functions in various fields. Here, the main focus of the sound is the memory structure. There are relations with memory in the structure established with sound in the cinema of Demirkubuz, and this structure is the door to social memory. Therefore, everything that the audience can associate with Yeşilçam in their memories is called forth from the past to the present when Yeşilçam is mentioned.It has been observed that using the Yeşilçam sounds to categorize the sound as one of the music, dialogue, or effects titles is not sufficiently thorough and is a reductionist approach. In this sense, it has been suggested that a new title such as “film sounds within a film” can be opened in order to deal with the use of the sound of a previously released film on a more comprehensive basis. The sub-title “Yeşilçam sounds” has widened the study's range in the new field that this definition will open.

Nostalji, bireyin geçmişe duyduğu özlem duygusu iken, travmalar bireyin geçmişte yaşadığı şok edici olaylardır. Balkan toplumu için ise bu şok edici olay şüphesiz Yugoslavya’nın dağılma hadisesidir. Yugoslavya coğrafyasında yaşanmış ve hala yaşanan bu durumu, nostalji ve travma ile harmanlanmış olan Yugo-Nostalji kavramı ile açıklamak mümkün olmuştur. Yugo-Nostalji, Yugoslavya Federal Sosyalist Cumhuriyetine duyulan özlemi ifade eder. Yugo-Nostalji kavramı ikili bir karşıtlık özelliği taşır. Özlem duygusunun yanında, acılarında yer aldığı eleştirel bir konumdan seslenir. Bu tez çalışması, Emir Kusturica’nın “Dolly Bell’i Anımsıyor musun?” “Yeraltı” ve “Bir Mucizedir Yaşamak” filmlerini Yugo-Nostalji ve Travma anlatısı içerisinde incelemekte, Yugo-Nostalji ve travma anlatısının filmlerde nasıl gerçekleştiğini ortaya çıkarmakta ve filmlerde yer alan nostaljik ve travmatik mesajlar ile bunlara ilişkin eleştirileri açıklamaktadır. Birinci bölümde, film çözümlemesinde yer alan kavramlar ve bu kavramların sinema ile olan ilişkisi anlatılmaktadır. İkinci bölümde, Yugoslavya’nın tarihsel gelişimi, sosyal ve ekonomik görünümü, Post-Yugoslav sineması konuları anlatılmakta, üçüncü bölümde ise filmdeki Yugo-Nostaljik dünyanın anlatımı, nostalji ve travma, üzerinden filmin çözümlemesi yapılmaktadır., While nostalgia is an individual's sense of longing for the past, traumas are shocking events that the individual has experienced in the past. For the Balkan community, this shocking event is undoubtedly the disintegration of Yugoslavia. It was possible to explain this situation, which was experienced in the geography of Yugoslavia and is still experienced, with the concept of Yugo-Nostalgia, which is blended with nostalgia and trauma. Yugo Nostalgia refers to the yearning for the Federal Socialist Republic of Yugoslavia. The concept of Yugo-Nostalgia has a dual contrast. Besides the feeling of longing, it calls from a critical position in which it takes part in its suffering. This thesis examines the films of Emir Kusturica, “Do You Remember Dolly Bell?” "Underground" and "Life is a Miracle" within the YugoNostalgia and Trauma narrative, reveals how the Yugo-Nostalgia and trauma narrative is realized in the films, and explains the nostalgic and traumatic messages in the films and their criticisms. In the first part of the thesis, the concepts in film analysis and the relationship between these concepts and cinema are explained. In the second part of the thesis, the historical development of Yugoslavia, its social, economic view, and Post-Yugoslav cinema topics are explained; in the third part, the Yugo-Nostalgic world is narrated; through nostalgia and trauma the film is analyzed.

Yaşam tarzlarının farklılığı, sosyal ilişkiler, tarihi, kültürel, ekonomik ve toplumsal gelişmeler kent imgesinin günümüze yansımış somut verilerindendir. Köklü bir geçmişe sahip olan ülkemizde geçmişin izlerini bütüncül olarak incelenmesini sağlayan tarihi yapılar zaman içerisinde farklı dönüşümlere ve değişimlere uğramışlardır. Toplumsal olaylarında etkilediği bu dönüşüm-değişim süreci zaman içinde toplumsal belleği ve kent belleğini oluşturmuştur. Var olan mevcut “kent belleği” yakın geçmişte birçok değişime uğramış ve yaşadığı değişimler içinde bulunduğu dönemin, tarihsel–kültürel-mekânsal durumlarını yansıtması açısından önemini korumuştur. Ancak bu süreç günümüzde var olan sürekliliğini devam ettirememiştir. Cumhuriyet döneminden itibaren alışılagelmiş “kent belleği” tamamen yıkılmamakla birlikte kısa sürede yeni bir “kent belleği” tam olarak oluşamamıştır. Özellikle köyden kente yaşanan hızlı göçler kentlerdeki konut ihtiyacını arttırmış, bu durum çok katlı yapıların kentlerde hızla belirmesine neden olmuştur. Kent hayatının gelişmesinden en çok etkilenen kentlerden biri de Elazığ’dır. Milattan önceye dayanan “Harput” yerleşimi kentin ilk yerleşim bölgesidir. Ancak bu bölge, birçok etkene bağlı olarak zaman içerisinde terk edilmeye başlanmıştır. Daha sonra Kent merkezi eskiden ova olarak kullanılan “El-Aziz” bölgesine doğru kaymıştır. Kent merkezinin taşınması zamanla yeni yapılaşmaları etkilemiş ve hafızlarda yer etmiş olan eski “Harput kenti” çok katlı binaların artmasıyla yeni bir kimliğe bürünmüştür. Özellikle 2020 Elazığ depremi kentte büyük yıkımlara yol açmış, şehir merkezinde birçok ev yıkılıp yeni yapılaşmalar başlamıştır. Deprem öncesinde devam ettirilemeyen köklü geçmişe sahip olan “Harput Kent Belleği” yapılan yeni deprem konutlarında uygulanılmaya çalışılmıştır. Bu çalışmada, tarihsel gerçekliğin yeniden inşa edilmesinde, geçmişin “nasıl bir iz bıraktığı” ve “ne anlama geldiği” gibi sorular dikkate alınarak, kentsel mekânın toplumsal bellekteki karşılıkları, geçmişle arasında olan benzerlikler ve farklılıklar, Elazığ kenti Harput bölgesi üzerinden incelenmiştir. Çalışmada sözlü bilginin veri olarak değerlendirildiği bir yaklaşımla, mekânın kentsel bellekteki karşılıkları araştırılarak sözlü tarih belgeleme yöntemi kullanılmıştır. Kente kimlik kazandıran mekânsal öğeler ile kent belleği arasındaki ilişkinin önemi tartışılmıştır. Bu doğrultuda kentin ilk yerleşimi olan Harput bölgesinde o döneme tanıklık etmiş 65 yaş üstü 10 kişiyle röportaj yapılarak ses kayıtları alınmıştır. Böylece kentlilerin bireysel belleğinde kayıtlı bilginin analizi yapılmıştır. Bunun yanı sıra dergi ve gazetelerden alınan kente ait eski görüntülerle, tespitlerde bulunulmuştur. Daha sonra bu tespitler ışığında elde edilen verilerin söz konusu TOKİ yapılaşmalarında nasıl kullanıldığı, kentsel bellek ve kent kimliği temelinde tartışılmıştır. Çalışmanın amacı, özlenen “Harput Kenti’nin kent belleğini ne ölçüde etkilediği ve yeni yapılaşmalarda nasıl kullanıldığını araştırmaktır. Söz konusu sorgulama hedefine tarihsel-kültürel-mekânsal sürekliliği özellikle de Elazığ’ın “tarihi belleği” oluşturan Uygurlardan günümüze kadar ticaret şehri olarak kullanılmış Harput şehrinin bu köklü tarihinin nasıl oluştuğu ve gelecekte ne kadar sürdürülebileceğini anlatmaktır. İki farklı TOKİ yapılaşmasından sadece tek bir tipin geleneksel “Harput evleriyle” biçimsel olarak benzeyen yönlerinin olması, Elâzığ aile yapısının ihtiyaçlarına ne ölçüde cevap verdiği gibi soruları akla getirmektedir. Çalışmanın bu soruları cevaplayacak nitelikte gelecekte yapılacak çalışmalara altık oluşturabileceği düşünülmektedir. Sonuç olarak hafızanın şekillenebilmesinde ve toplumun geleceği kurgusunda etkili olan fiziksel çevrenin, “doğru” bir mimarlık ilişkisiyle kente dahil edilmesi esas olmalıdır. Bunun sonucunda kamu projelerinin toplumsal açıdan nelere mal olabileceği önemsenerek, daha dikkatli, bilinçli ve hassas çalışmalar tasarlanması umulmaktadır. Böylelikle Harput’un tarihi, kültürel ve toplumsal değerlerinin gelecek kuşaklara daha iyi anlatılması ve kent kimliğinin gelecek nesillerce doğru bir şekilde yaşatılması arzu edilmektedir. Diversity of lifestyles, social relations; historical, economic and social developments are concrete examples of the city’s image eflected in the present day. In our country, which has a deep-rooted history, historical structures that enable us to examine the traces of the past holistically have undergone different transformations and changes over time. This transformation-change process, which affected in social events, formed social memory and urban memory over time. However, this existing “urban memory” has undergone many changes in the recently past and has reflected the historical-cultural-spatial conditions of the period of change. However, the change historical-cultural-spatial situation could not maintain its continuity today. Although the usual "urban memory" has not been destroyed since the Republican period, a new "urban memory" has not been fully formed in this short period of time. Especially the rapid migration from the village to the city has increased the need for housing in the cities, and this has leading to the rapid emergence of multi-story buildings in the cities. One of the provinces most affected by the development of urban life is Elazig. The "Harput" settlement, which dates back to BC, is the first settlement area of the city. However, this region has begun to be abandoned over time due to many factors. Later, the city center shifted towards the “El-Aziz” region, which was used as a plain in the past. The relocation of the city center affected the new constructions over time and the old "Harput city", which had a place in the memories, took on a new identity with the increase of multi-story buildings. Especially the 2020 Elazig earthquake caused great destruction in the city, many houses in the city center were demolished and new constructions started. "Harput Urban Memory", which has a deep-rooted history that could not be continued before the earthquake, is being tried to be applied in earthquake houses. In this study, in the reconstruction of historical reality, when questions such as "how the past leaves a trace" and "what it means" are taken into account, the correspondences of urban space in social memory, the similarities and differences between the past and the past have been made through the example of Elazig. In the study, the oral history documentation method was used by investigating the correspondence of the space in urban memory, with an approach in which oral information is evaluated as data. The importance of the relationship between the spatial elements that give identity to the city and the urban memory has been discussed. In this direction, voice recordings were made by interviewing 10 people over the age of 65 who witnessed that period in the Harput region, the first settlement of the city. Thus, the information recorded in the individual memory of the citizens was analyzed. In addition, determinations were made with old images of the city taken from magazines and newspapers. Then, how the data obtained in the light of these determinations was used in the said TOKİ constructions was discussed on the basis of urban memory and urban identity. The aim of the study is to investigate how the longed-for "Harput City" affects the memory of the city and how it is used in new constructions. The aim of the questioning is to explain the historical-cultural-spatial continuity, especially how this deep-rooted history of the city of Harput, which has been used as a trade city from the Uyghurs, who formed the "historical memory" of Elazig, to the present day, and how long it can be sustained in the future. The fact that only one of the two different Toki settlements has similarities with traditional "Harput houses" raises questions such as to what extent it meets the needs of the Elazig family structure. It is thought that the study will form a basis for future studies that will answer these questions. As a result, it should be essential to include the physical environment, which is influential in the shaping of memory and the construction of the future of society, into the city with a "correct" architectural relationship. As a result, it is hoped that more careful, conscious and sensitive studies will be designed by considering the social costs of public projects.

In this work, the power struggle between the AKP and Kemalism is studied through the two categories of collective memory theories: resistance of the countermemory and instrument of the power. Covering the period between the AKP's accession to power in 2002 and the aborted coup attempt in 2016, this paper analyses the collective memory discourse of Kemalism and the AKP with respect to their narrative on the origins and debt of meaning/anlam borcu in three periods, namely 2002- 2006, 2007-2011 and 2012-2016. In the rst period the AKP presents itself, remains within the framework of the Kemalist collective memory, aims at transforming it by engaging with it in its own terms; in the second period the AKP as the other of Kemalism empowers itself, becomes a force to be reckoned with and reintroduces itself; and finally in the third period the AKP aims at constructing a new collective memory for itself by undermining and destroying the Kemalist collective memory.

[Abstract Not Available]