Search

Cümcümenâme, Hazreti İlyas’a iman etmeden ölen ancak emri altındakilere çok iyi ve cömert davrandığı için Hazreti İsa’ya iman ederek imanla ölmesi amacıyla yüce Allah tarafından yeniden diriltilen Cümcüme Sultan’ın kabirde yaşadıklarının manzum bir şekilde anlatıldığı ibretli hikâyeyi konu almaktadır. Harezm Türkçesi dönemine ait Cümcümenâme Mustafa Toker ile Muhsin Uygun’un ortak yayını olarak 2020 yılında yayımlanmıştı. Yayında ikisi S. Petersburg ve ikisi Kazan olmak üzere 4 nüsha kullanılmıştı. Aradan geçen 2 yılda yaptığımız araştırmalar neticesinde Cümcümenâme’nin Kazan kütüphanelerinde 6 nüshasına daha ulaştık. Bu nüshalardan ikisi tam, birisi sondan eksik ve üçü ise çok eksiktir. Bu yazının amacı, yeni bulunan bu nüshaları tanıtmak ve yayında kullanılan nüshalardaki vezni ve kafiyeyi bozan bazı kısımların yeni bulunan bu nüshalar yardımıyla düzeltilmesini sağlamaktır. Nüshalarda bazı mısralarda vezin kusurları, bazılarında ise kafiyeyle ilgili problemler olduğu görülmektedir. Yazarların ifadesine göre bu kusurların bir kısmı yayında kullanılan diğer nüshalardan hareketle düzeltilmiş, bir kısmı ise bütün nüshalarda aynı şekilde olduğu için müdahale edilmeyerek olduğu gibi bırakılmıştır. Bu yazıda, önce yeni bulunan bu nüshalar tanıtılacak, ardından da yeni nüshalardan hareketle diğer nüshalarda bulunan ve yayına da akseden vezin ve kafiye bozuklukları giderilmeye çalışılacaktır.

Bu çalışma, Van Gölü alanında gerçekleşen, 23 Ekim Van (Mw 7.1) ve 9 Kasım Edremit (Mw 5.6) 2011 yılı depremleriyle, artçışok kırılma karmaşığına bağlı olarak, anaşok sonrası oluşan küçük deprem kümelerinin ve genel sismik hareketliliğin, azimuta bağlı değişimini dikkate alarak kurulan yapısal ilişkinin bir analizini sunmaktadır. Her iki anaşoktan sonra oluşan artçışok serileri, Van Gölünün altında bulunan kabuk kökenli faylarla ilişkilendirilmiş ve ardarda olmak üzere, sıradışı yıkıcı bir etki oluşturarak, bölgede çok önemli bir zarara neden olmuşlardır. Bu nedenle, çalışmamızın temel amacı, 23 Ekim 2011 artçışok odak derinliklerinin zamana, mekana ve azimuta bağlı olarak dağılımını ve dağılım sürecini göstermek ve aynı zamanda, artçışok odak derinliklerini kullanarak, artçışok serilerinin yapısal karakterini anlamaktır. Bu çalışmada, yaklaşık 10.000 artçışok verisi, 23 Ekim 2011 ve 17 Mart 2014 tarihleri arasında 3 yıl süreyle kaydedilen, sinyal gürültü oranı yüksek deprem katalogundan elde edilmiştir. Bu artçışok veri seti, 2011 Kasım ve 2014 Mart tarihleri arasında yeniden yersel olarak konumlandırılmış ve bu çalışmanın ilk aşamasını teşkil eden, yaklaşık 5000 adet artçışok verisi, derinlik-uzaklık profil kesitlerinde, deprem kümelenmelerini tespit edebilmek için kullanılmıştır (Kasım 2011-Mart 2012). Böylece, artçışok kümelenmelerinin derinlik dağılımı, deprem odak derinliklerin hareketi ve küçük deprem kümelenmelerinin analizi gerçekleştirilmiştir ve ayrıca, artçışok odak derinliklerinin geometrik dağılımı kullanılarak, tespit edilmiş deprem kümelenmelerinin dağılım geometrilerinin analizi yapılmıştır. Artçışokların zamanda ve mekandaki dağılımları, Van depremini oluşturan fayın derinlerdeki kırılma karmaşasına dair, çok ilginç temel özelliklerini açıkça göstermiştir. Bu çalışma, ilk kez, deprem odağı analizi detaylı gözlem sonuçlarını vermektedir ve bu veri sonuçları, çalışma alanında, gelecekteki olması muhtemel deprem hasar analizleri için çok önem arz etmektedir., This study presents an analysis of the structural coupling to the two large destructive earthquakes that occurred in Lake Van area on October 23 (Mw 7.1), and November 9 (Mw 5.6), 2011, together with the azimuth-dependent distribution of the seismic activity and microseismicity clusters after the mainshocks, associated with the complex rupture processes of the aftershock sequence. The aftershock sequences after the two mainshocks were linked to the local crustal faults beneath Lake Van area, followed successively and produced unusually intense activity and significant damage in the area. The main purposes of this study are to document the spatial and temporal distribution and evolution of the October 23, 2011 aftershock hypocenters and the azimuth-dependent distribution of seismic activity, and to understand the structural character of the aftershock sequence using the distributional and evolutional patterns of the aftershock hypocenters. A total of 10,000 aftershocks were obtained from seismic data with a high signal-to-noise ratio collected over three years from October 23, 2011 to March 17, 2014. These aftershocks were relocated for the time periods from November 2011 through March 2012 to March 2014 and ≈ 5000 aftershocks were retained in the depth versus distance cross-sections to detect the clusters in the first step of study (November 2011-March 2012). The focal depth distribution of the aftershock clusters, the migration of hypocenter activity and microseismicity clusters were analyzed and the distributional patterns of the detected clusters were assessed using the geometric distribution of the aftershock hypocenters. The spatial and temporal distribution of aftershocks reveals interesting key features of the deep rupture complexity of the Van earthquake. This study presents the results of the first detailed hypocentral observations and this is important data for future seismic hazard analyses in the study area.

Sözlükler tüm diller için olduğu gibi Türk dili için de temel başvuru kaynaklarındandır. Dîvânü Lügâti’t-Türk’ün yazıldığı 11. yüzyıldan bugüne kadar Türkçenin konuşulup yazıldığı farklı saha ve coğrafyalarda birçok Türkçe sözlük kaleme alınmıştır. Bu sözlüklerden biri de en eski nüshası 14. yüzyıla ait olan ve Arapça-Türkçe formunda oluşturulan Çulluk Kapan Lügati’dir. Bu çalışmada Çulluk Kapan Lügati’ne ait Konya Koyunoğlu Müze ve Kütüphanesinde 4, Millî Kütüphanede 2, Köprülü Yazma Eserler Müzesinde 1 ve Türk Dil Kurumu kütüphanesinde1 olmak üzere toplam 8 nüsha hakkında tafsilatlı bilgiler verilmiştir. Öncelikle nüshaların varak sayıları, sağlamlık durumları, sayfalarda yer alan satır sayıları vb. genel durumundan bahsedilmiştir. Ardından nüshalardaki dikkat çeken yazım özellikleri üzerinde durulmuştur. Nüshaların hangi kelimeyle başladığı ve hangi kelimeyle bittiği, derkenarlara kelimelerin yazılıp yazılmadığı, nüshalarda okunamayan kelimelerin olup olmadığı, nüshalar arasında bir farkın bulunup bulunmadığı gibi hususlarda bilgiler verilmiştir. Ayrıca nüshalardan rastgele seçilen birkaç kelime tablo hâlinde verilmiş, araştırmacılara nüshalar arası mukayese yapma imkânı sağlanmıştır. Son olarak da tanıtılan nüshalardan tıpkıbasım örnekleri verilmiştir.

MAKAM VE SÖZ BİLEŞENLERİ AÇISINDANKAZAK HALK MÜZİĞİNE GENEL BİR BAKIŞMustafa Emre TOKERErciyes Üniversitesi Güzel sanatlar EnstitüsüYüksek Lisans Tezi, Haziran 2019Danışman: Prof. Dr. N. Oya LEVENDOĞLU ÖNER2. Danışman: Doç. Dr. Cenk GÜRAYÖZETBu çalışmanın amacı, Kazak halk müziğini nağme ve söz unsurları bakımından değerlendirerek bu bölgenin nasıl bir müzik geleneğine sahip olduğunu ortaya koymaktır. Bölge hakkında yapılan çalışmaların literatürde son derece az yer alması ve Kazak müziğine dair eldeki bilgilerin sınırlılığı, böyle bir çalışmanın yürütülmesine zemin hazırlamıştır. Bu yönüyle, tez alandaki öncü çalışmalar arasında olması nedeniyle önemlidir. Çalışma, nitel araştırma geleneğine dayanan bir yaklaşıma sahip olup temel veri kaynakları Kazakistan bölgesinden görüşme kişilerine ve âşıklara dayanmaktadır. Veriler, 2012 yılında Doç. Dr. Cenk Güray'ın Kazakistan'ın Karagandi bölgesine yaptığı bir araştırma gezisi esnasında kayıt altına alınmıştır. Görüşme kişilerinin aktardığı verilerin ve icraların çözümlenmesi içerik analizi ile gerçekleştirilmiş, Kazak halk müziği içerisinde bulunan birçok terim bu yolla çalışmada ortaya konulmuştur. Söz analizlerinin yapılmasıyla Kazakistan halk şarkılarında kullanılan temalar belirlenmiş, ezgisel analizler ise Anadolu coğrafyası Türk makam müziği geleneği ile karşılaştırılarak değerlendirilmiştir. Sonuç olarak, çalışmada değerlendirilen Kazakistan saz müziği eserlerinin bir buçuk oktavlık ses alanı içinde gerçekleştiği ve pentatonik yapıda olduğu görülmüştür. Halk şarkıları ise bir oktavlık ses sahası içinde icra edilmekte ve büyük oranda makam geleneğine yaklaşan nağmeler bulunmaktadır. Bu nağmeler, büyük oranda Anadolu coğrafyası makam geleneğinde kullanılan Hüseyni, Uşşak, Rast, Segâh, Buselik, Kürdi makam çekirdekleri ile benzerlik göstermektedir. Anahtar Kelimeler: Kazakistan Müziği, Küy, Makam, Âşıklık geleneği A GENERAL VIEW OF KAZAKH FOLK MUSICFROM THE PERSPECTIVE OF MAQAM AND SYNTACTICSMustafa Emre TOKERErciyes University, Institution of Fine ArtsMaster Thesis, June 2019Supervisor: Prof. Dr. N. Oya LEVENDOĞLU ÖNERCo-Supervisor: Doç. Dr. Cenk GÜRAYSUMMARYThis study aims at evaluating the Kazakh folk music in terms of tune and word elements and revealing what kind of musical tradition this region has. The fact that the studies on this region are very few in the literature and the limited knowledge of Kazakh music have prepared the basis for conducting such a study. From this respect, this thesis is important because it is among the leading studies in the field. The study has an approach based on the qualitative research tradition and the main data sources are based on interviewees and minstrels from Kazakhstan region. The data were recorded by Assoc. Dr. Cenk Güray during a research trip to the Karagandi region of Kazakhstan in 2012. The analysis of the data and performances conveyed by the interviewees was carried out by content analysis, and many terms in Kazakh folk music were put forward in this study. The themes used in the folk songs of Kazakhstan were determined by performing the word analysis, and the melodic analyses were evaluated by comparing the Anatolian geography with the Turkish makam music tradition. As a result, it was determined that the Kazakhstan instrumental works evaluated in this study took place within a one and a half octave sound field and were pentatonic. As to folk songs, they are performed in one octave sound field and there are some tunes approaching the tradition of makam. These tunes show similarities with Hüseyni, Uşşak, Rast, Segâh, Buselik and Kürdi makam cores, which are used in the Anatolian tradition.Keywords: Kazakhstan Music, Küy , Makam, Minstrel Tradition 95

Cebirin bir bilgisayar uygulaması olan GAP (Group, Algortima ve Programlama), yeni matematiksel yapıların bilgisayar ortamına aktarılmasında birçok avantajları olan güçlü bir programlama dilidir. Whitehead tarafından tanımlanan çaprazlanmış modül kavramı bir cebirsel sistemdir. Gruplar üzerinde tanımlanan çaprazlanmış modüllerin GAP ortak paketi XMod, Wensley vd. tarafından geliştirilmiştir. Bu tezin temel amacı birçok yeni fonksiyonu GAP a eklemek, yüksek mertebeden çaprazlanmış modüllere uygulamasını geliştirmek ve braided (örgülü) çaprazlanmış modül gibi 3boyutlu cebirsel sistemleri inceleyerek program içerisine yerleştirmektir. Bu yaklaşım, daha yüksek boyutlu cebirsel yapıların genelleştirilmesini kolaylaştıracaktır. Bu avantajlar combinatorial cebir teorisinde ve cebirsel topolojinin önemli bir aracı olan simplisel teorisindeki hesaplamalar için önemli yer teşkil edecektir The powerful computer algebra system GAP (Group, Algorithm and Programming) provides a high level programming language with several advantages for coding of new mathematical structures. Crossed modules introduced by Whitehead is one of important algebraic system. The GAP share package on crossed modules over group, XMod, has been developed by Wensley et al. The main objective of this thesis is to add many new functions to the GAP and to develop in the direction of application to higher dimensional crossed modules and to give some analogue to other three dimensional algebraic systems such as bradied crossed modules. This facilities will be important for specific calculations in combinatorial algebra theory and in simplicial theory which is an important tool in algebraic topology. This also given many applications to theoretical computer sciences