Search

The article presents the analysis of 2,947 projects in the area of science and education co-financed by the Structural Funds in Poland in 2004–2006. It summarizes the investments co-financed by the European Regional Development Fund, the European Social Fund and the European Agricultural Guidance and Guarantee Fund. Data on 2,947 projects, with their regional division, have been verified. Thanks to this regional leaders have been distinguished in terms of the number of projects and raised funds in 2004–2006. Most importantly, the amount of the subsidy from the EU to projects in the area of science and education in Poland in the years 2004–2006 has been estimated per capita of individual region. These data were compared with the selected human capital development indicators in 2003, 2006, 2009 and 2012 to assess the impact of European funding in the field of science and education on human capital in Poland.

The purpose of the following article is to analyze the implementation of structural funds in the arts and culture sector of in Poland in the years 2007 – 2013. The subject of the study consists of 980 contracted projects implemented in 2007 – 2013 in 16 provinces. We have selected only those that have been co-financed from the structural funds, namely the European Regional Development Fund (ERDF), from which 4.93 billion PLN funding had been acquired for the mentioned 980 projects. The largest number of investments was realized in the Silesian province – 135, and the least in the Lubusz – 10. The largest share in the disbursement of structural funds was in the Mazovian province – 797.2 million PLN.

Opracowanie otwierają dwa teksty o charakterze ogólnym, których cechami są ogólnoświatowy kryzys gospodarczy zainicjowany załamaniem rynku nieruchomości w USA oraz przekształcenia gospodarcze w Polsce ukazane za pośrednictwem dialogu społecznego. Dalej wskazano na możliwości rozwoju polskiej gospodarki, jakie przyniósł fakt pozyskiwania funduszy unijnych na zrównoważenie dysproporcji między poszczególnymi państwami i regionami europejskimi oraz ich praktyczne wykorzystanie w gospodarce komunalnej. W następnym materiale ukazano zmiany konsumpcyjne, jakie dokonały się w ostatnim ćwierćwieczu wśród polskich gospodarstw domowych, co wywarło wpływ na zmianę popytu wewnętrznego i tym samym znaczące powiększenie budżetu narodowego. Kolejne trzy teksty odnoszą się do Górnego i Dolnego Śląska, a ich podstawowym założeniem są zmiany w polskim górnictwie węgla kamiennego oraz procesów restrukturyzacyjnych podjętych na rzecz zmiany oblicza ekonomicznego tego regionu. Część niniejszą kończy tekst w języku ukraińskim, który widzi polską transformację oczyma wschodniego sąsiada, który analizując ją chciałby wyciągnąć jak najlepsze wnioski dla własnego podmiotu, który stoi przed zasadniczą transformacją systemową, jeżeli będzie chciał podtrzymać kurs proeuropejski w swej polityce zagranicznej. Zadaniem niniejszej części było przedstawienie przykładowych przekształceń gospodarczych, jakie dokonały się w Polsce w ostatnim ćwierćwieczu, gdyż to one – jak zaznaczono w pierwszym akapicie – wpływają na lepsze zrozumienie przez społeczeństwo dokonywanych przemian systemowych. Industrial And Labor Relations, Development Economics, Effectiveness, Renewable Energy, Industrial Relationsoraz 48 moreLocation: KoszalinMore Info: Polska w Europie 1989-2014. 25 lat po przemianach – przykładowe obszary przekształceń gospodarczych, J. Knopek, M. Sikora-Gaca, R. Gabryszak (red.), Koszalin 2014, ISBN: 978-83-7365-351-1; ISSN: 0239-7129, s. 1-172.Publisher: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki KoszalińskiejPublication Date: 2014

Publication Date: 2014Publication Name: R. Herba, M. Sikora-Gaca, Edukacja, pojęcie patriotyzmu a bezpieczeństwo państwa. Wy-brane aspekty [w:] Edukacja a bezpieczeństwo państwa, J. Gałęski, L. Kacprzak, A. Marcinkowski (red.), Wyd. Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej, Piła 2014, s. 93-103.

Ostatniego ćwierćwiecza polskich przemian politycznych dotyka i niniejsza publikacja, która jest zbiorem artykułów przygotowanych przez pracowników naukowych i doktorantów z różnych ośrodków w kraju. Prace dotykają zarówno polityki wewnętrznej, jak i zagranicznej państwa, co oznacza, że odnoszą się do stosunkowo dużego obszaru poznawczego. Zdecydowaną przewagę uzyskały w tej tematyce problemy zewnątrzpaństwowe odnoszące się do Unii Europejskiej, polityki zagranicznej, kilku aspektów bezpieczeństwa europejskiego i międzynarodowego, migracji wewnątrzeuropejskich czy Kościoła katolickiego. Wszystkie te kwestie mieszczą się w ogólnych zarysach „wybranych problemów politycznych” państwa polskiego w latach 1989-2014. Zadaniem niniejszej publikacji stało się przybliżenie Czytelnikom takich problemów politycznych Polski z ostatniego ćwierćwiecza, które wymagają dodatkowego komentarza, pogłębionych analiz podmiotowych i przedmiotowych oraz ciągle aktualnego spojrzenia metodologicznego i merytorycznego. Location: KoszalinMore Info: Polska w Europie 1989-2014. 25 lat po przemianach – wybrane aspekty transformacji politycznych, J. Knopek, M. Sikora-Gaca, D. Magierek (red.), Koszalin 2014, ISBN: 978-83-7365-350-5; ISSN: 0239-7129, s. 1-176.Publisher: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki KoszalińskiejPublication Date: 2014

Fundusze europejskie należą do zagadnień interdyscyplinarnych. Posiadają wymiar teoretyczny i praktyczny. Pierwszy, choć dyskusyjny, wydaje się niezbędny w celu uregulowania procedur związanych z rozdziałem środków pochodzących z dotacji. Drugi, ściśle indywidualny, tyczy się konkretnych rozwiązań i przykładowych projektów. Niniejsza monografia ma na celu usystematyzowanie doświadczeń wynikających z praktycznie już w Polsce zrealizowanej perspektywy finansowej 2007-2013. Jest też cenną wskazówką dla wszystkich potencjalnych wnioskodawców, którzy w kolejnym okresie programowania – 2014-2020 zamierzają ubiegać się o dotacje UE. Najniższa w skali kraju efektywność w pozyskiwaniu funduszy europejskich cechuje województwa warmińskomazurskie, lubelskie, świętokrzyskie i zachodniopomorskie. W tych regionach liczba złożonych wniosków jest zdecydowanie niewielka w porównaniu np. z województwem mazowieckim, wielkopolskim czy pomorskim. Zawartość niniejszej monografii zawiera zarówno teoretyczne, jak i praktyczne wskazówki dotyczące aplikowania. Jest ona kierowana do podmiotów charakteryzujących się niewielką liczbą złożonych wniosków i słabą skutecznością wnioskowania. Problemy te przekładają się bowiem na niską wartość wsparcia skierowaną w regiony, do mieszkańców czy przedsiębiorstw. Wraz z końcem 2013 roku nastąpi podsumowanie realizowanej jeszcze perspektywy finansowej. Wstępne analizy, prowadzone przez Ministerstwo Rozwoju Regionalnego pokazują, że odsetek wnioskodawców i beneficjentów z roku na rok wzrasta. Niepokojący jest natomiast fakt, iż świadomość możliwości, jakie dają fundusze europejskie nie osiągnęła jeszcze zadowalającego poziomu. Istotne jest zatem, aby w perspektywie finansowej 2014-2020 zwiększyć zakres kampanii informacyjnych i publikacji propagujących ideę funduszy europejskich. Tematyka funduszy europejskich, zarówno w teorii, jak i praktyce jest zagadnieniem istotnym, szczególnie z uwagi na rozpoczynającą się 1 stycznia 2014 kolejną perspektywę finansową. Wspólny interes narodowy całego społeczeństwa tkwi bowiem w tym, aby do 31 grudnia 2020 roku liczba podpisanych umów o dofinansowanie wyczerpała alokację przewidzianą dla Polski. European funds, European Structural Funds, EU Grants oraz Financial Perspective UELocation: WarszawaMore Info: M. Sikora-Gaca, Fundusze europejskie w teorii i praktyce. Znaczenie perspektywy finansowej 2007-2013 i 2014-2020 dla Polski, [w:] M. Sikora-Gaca, U. Kosowska (red.), Fundusze Europejskie w teorii i praktyce. Edukacja, Gospodarka, Kultura, Społeczeństwo, Warszawa 2014, s. 13-30.Publisher: DifinPublication Date: 2014Publication Name: Fundusze Europejskie w teorii i praktyce. Edukacja, Gospodarka, Kultura, Społeczeństwo

W niniejszym artykule dokonano podsumowania zakresu inwestycji zrealizowanych dzięki środkom unijnym w powiecie chojnickim i Gminie Miejskiej Chojnice w latach 2004–2013 (stan realizacji: październik 2015). W obrębie tak przyjętej typologii przeanalizowano 397 projektów za pomocą analizy porównawczej, dzięki czemu oszacowano, iż łączna ich wartość projektów zatwierdzonych do realizacji wyniosła 1,03 mld zł, z czego 597,75 mln zł stanowiło dofinansowanie UE. Wkład budżetu państwa do wskazanych inwestycji to 105,48 mln zł, co oznacza, że 326,88 mln zł to środki stanowiące wkład własny beneficjentów z terenu powiatu chojnickiego. The following article summarizes the scope of the investments made thanks to the EU funds in the Chojnice County and Chojnice Municipality in the years 2004-2013 (state of implementation as at: October 2015). Within such a typology we have analyzed 397 projects through a comparative analysis, and it has been estimated that the total value of projects approved for implementation amounted to 1.03 billion PLN, of which 597.75 million PLN was provided from the EU financial support. The contribution of the state budget to the indicated investment is 105.48 million PLN, which means that 326.88 million PLN is the own contribution of beneficiaries from the Chojnice County.Publisher: A. Finster, J. Knopek (red.)Organization: Urząd Miejski w ChojnicachPublication Date: 2015Publication Name: 25 LAT SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO. POLSKA - POMORZE - CHOJNICE

Celem niniejszego artykułu była weryfikacja projektów z obszaru ochrony zdrowia, które zostały zakwalifikowane do dofinansowania z funduszy strukturalnych w latach 2004-2006. Przedmiotem badania objęto 303 przedsięwzięcia zakontraktowane do realizacji w latach 2004-2006 w 16 województwach. Przeprowadzona analiza wykazała, że w województwie mazowieckim i śląskim zrealizowano największą liczbę projektów w skali kraju, natomiast województwie podlaskim wartość dotacji na jednego mieszkańca regionu była najwyższa. Zweryfikowano, że w latach 2004-2006 w obszarze ochrony zdrowia w Polsce zakontraktowano do realizacji 303 inwestycje, których wartość ogółem oszacowano na 784,48 mln zł, z czego kwota dotacji przyznanych z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego wyniosła 491,72 mln zł.

The following article summarizes the investments made in the area of transport policy in Poland over the past 15 years. Within such a typology 3679 projects implemented in 2004-2006 and 2007-2013 have been analyzed. Time periods were adopted according to the duration terms of the last two financial perspectives. In 2004-2006, 738 projects were completed with a total value of approx. 28.5 billion PLN, of which the amount of funding from the EU amounted to approx. 18 billion PLN. In 2007-2013 2945 projects were contracted for the implementation, of which 2549 that were due to September 2015 have already been completed. 396 projects are still in the implementation phase. In September 2015 the activities contracted for the transport policy were estimated at approx. 241.48 billion PLN value of total investment, including 136.86 billion from grants from the European Union. The total value of all the 3679 projects is approx. 270 billion PLN, of which the value of subsidies from the EU represents approx. 155 billion PLN, the value of subsidies from the state budget is approx. 27 billion PLN, and beneficiaries own contribution is approx. 88 billion PLN.Journal Name: INTERCATHEDRAPublication Date: 2016

Zadaniem prezentowanej publikacji jest przybliżenie czytelnikom problematyki pozyskiwania oraz rozliczania przez podmioty prowadzące działalność gospodarczą w Polsce, wsparcia współfinansowanego ze środków głównie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w perspektywie finansowej 2014–2020. Stanowi ona selektywne wprowadzenie do wyżej wymienionej tematyki, w możliwie syntetyczny i przystępny sposób, tak aby przekazywane treści były zrozumiałe w szczególności dla osób, które dotychczas nie miały doświadczenia z funduszami Unii Europejskiej. Przy tworzeniu książki autorzy wykorzystali praktyczne doświadczenia w zakresie pozyskiwania środków z funduszy Unii Europejskiej oraz zarządzania projektami, w tym ich rozliczania. Kwestia podziału środków unijnych jest jak najbardziej aktualna dla wszystkich państw członkowskich, bowiem stanowi nieodzowne źródło potencjalnych inwestycji na obszarze UE. Dla Polski perspektywa finansowa 2014–2020 jest o tyle istotna, że po raz kolejny przyznano nam wsparcie o najwyższej wartości, co przekłada się na możliwość realizacji przedsięwzięć w zakresie wielu tematów priorytetowych. Wiedza na temat funduszy i programów UE wspierających przedsiębiorstwa w perspektywie finansowej 2014–2020 jest zatem niezwykle cenna i przekłada się na praktyczną umiejętność aplikowania o środki finansowe. Wydawnictwo Difin

Celem niniejszego artykułu była weryfikacja projektów z obszaru ochrony zdrowia, które zostały zakwalifikowane do dofinansowania z funduszy strukturalnych w latach 2007-2013. Przedmiotem badania objęto 1473 przedsięwzięcia zakontraktowane do realizacji w latach 2007-2013 w 16 województwach. Przeprowadzona analiza wykazała, że w województwie mazowieckim i wielkopolskim zrealizowano największą liczbę projektów w skali kraju, natomiast województwie zachodniopomorskim wartość dotacji na jednego mieszkańca regionu była najwyższa. Zweryfikowano, że w latach 2007-2013 w obszarze ochrony zdrowia w Polsce zakontraktowano do realizacji 1473 inwestycje, których wartość ogółem oszacowano na 7,36 mld zł, z czego kwota dotacji przyznanych z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego i Europejskiego Funduszu Społecznego wyniosła 4,88 mld zł. Małgorzata Sikora-Gaca

Małgorzata Sikora-Gaca

Kaukaz cechuje ogromne znaczenie geopolityczne. Część Północna i Południowa to rejony strategiczne dla polityki energetycznej i gospodarki światowej. Każde z państw sterowane jest przez liczne, wewnętrzne antagonizmy, nacjonalizmy i politykę Rosji. Na mapie europejsko-azjatyckiej posiadają one status istotnego partnera, co sprawia, że region sam w sobie zyskuje znaczenie globalne. Kwestią priorytetową jest zabezpieczenie szlaków komunikacyjnych, które przechodzą przez terytorium Gruzji, Armenii i Azerbejdżanu, a także rozbudowa nowej infrastruktury. Upadek Związku Radzieckiego stał się początkiem wyścigu mocarstw wschodnich i zachodnich o przewodnictwo w polityce kaukaskiej. To po części również rywalizacja o formę tranzycji poszczególnych podmiotów państwowych i stworzenie siatki powiązań ekonomicznych Małgorzata Sikora-Gaca

Przeobrażenia społeczno-kulturalne są następstwem każdej transformacji systemowej, gdyż zmiany polityczno-ustrojowe implikują daleko idące przekształcenia w różnych dziedzinach życia człowieka. Szczególnie narażone na różnego typu przemiany jest społeczeństwo, gdyż to ono je wymusza w pierwszej fazie tranzycji, a następnie staje się odbiorcą zmian normatywnych, gospodarczych, mieszkaniowych, edukacyjnych i innych. Spośród funkcjonującej w procesie transformacji triady polityka – gospodarka – społeczeństwo, to ono właśnie jest najsłabszym ogniwem. O ile polityka rozwijana jest zgodnie z inicjatywami podejmowanymi przez konkretne elity, a gospodarka potrafi napędzać się koniunkturalnie, o tyle społeczeństwo zależne jest w dużej mierze od instytucji państwa. Stąd też funkcjonalność jego organów, odpowiednie wdrożenie do nowej formacji społeczno-ekonomicznej, zaadoptowanie do systemu politycznego nowych wzorców, norm i wartości jest gwarantem ugruntowania przemian, ale także i zrozumienia dla kontynuowanych działań transformacyjnych. Podjęte w niniejszym tomie kwestie odnoszą się do newralgicznych problemów związanych z polskimi aspektami transformacji społeczno-kulturalnej ostatniego ćwierćwiecza. Wśród nich obecność swą zaznaczyła ewolucja terminu patriotyzm, gdyż tę kategorię w warunkach III RP należało kształtować wręcz jako wyzwanie dla zainicjowanych przemian. Materiał ten rozpoczyna niniejszą część studiów. Innym istotnym elementem stało się bezpieczeństwo, rozpatrywane w kategoriach społecznych, co znalazło uwypuklenie w artykule drugim. Na tło współczesnych procesów migracyjnych, które towarzyszyły Polakom szczególnie od XVIII w., uwagę zwrócono w kolejnym studium. Następne materiały odnoszą się do problematyki nowych mediów, organizacji pozarządowych oraz zmiany nastawienia instytucji państwowych do podstawowych praw i obowiązków człowieka i obywatela. Instytucje te i instrumenty należało tworzyć w nowych warunkach bądź budować je na nowo. Dalsze artykuły zwracają uwagę na rolę rodziny, reformę emerytalną oraz projekty edukacyjne realizowane w placówkach szkolnych i pozaszkolnych. Kwestie te szczególnie silnie oddziaływały na społeczeństwo w procesie przemian. Tom niniejszy kończą dwa teksty poświęcone problemom kultury polskiej i polonijnej poza granicami kraju. Przedstawiona w niniejszym tomie problematyka zwraca uwagę na te aspekty polskiej transformacji systemowej, które dotyczą nas samych, czyli osób, które w niej uczestniczyły, nierzadko tworzyły jej instrumenty oraz kształtowały nowe oblicze państwa polskiego. Małgorzata Sikora-Gaca

Wojna izraelsko-arabska, rewolucja w Iranie czy wojna w Zatoce Perskiej pokazały, jak ważne dla gospodarki światowej i poszczególnych narodów jest bezpieczeństwo energetyczne. W kontekście geopolityki, na zagadnienie to składają się trzy główne kwestie: wystarczalność złóż własnych, infrastruktura magazynowa i najważniejsze – poziom uzależnienia od dostaw „trzecich”, w tym ich dywersyfikacja. Bezpieczeństwo energetyczne nabiera również szczególnego znaczenia w konfrontacji z dynamizmem otoczenia politycznego, jako czynnik pozamilitarny. Przyjęte teorie geopolityki energetycznej uwypuklają sferę rywalizacji, a czynnikiem determinującym są bardzo często surowce naturalne. To stwierdzenie w sposób jednoznaczny określa rolę Rosji na europejskim rynku gazowym, a szczególnie jej wpływ na bezpieczeństwo energetyczne byłych republik radzieckich. Koncepcja „pieriemyczki”, która między innymi została omówiona w niniejszym artykule, ma istotne znaczenie – szczególnie w kontekście aktualnych wydarzeń na Ukrainie. Jej realizacja może wywołać nieodwracalne konsekwencje polityczne dla pozostałych państw byłego ZSRR: Mołdawii czy państw Kaukazu, przyjmując formę „precedensu transformacyjnego”. The Arab-Israeli War, the Revolution in Iran and the Gulf War demonstrated the importance of the energy security for the world’s economy and individual economies of particular nations. In the context of geopolitics this issue is composed of three main issues: the sufficiency of their own resources, storage facilities , and most importantly - the level of dependence on the third-party supplies, including their diversification. Energy security, as a non-military factor, also takes on a special meaning in the confrontation with the dynamics of the political environment. The commonly accepted theories on energy geopolitics emphasize the sphere of rivalry, and the determining factor is often the issue of natural resources. This statement clearly defines the role of Russia in the European gas market, particularly its impact on the energy security of the former Soviet republics. The concept of "pieriemyczka" which, among other things, will be discussed in this article , is important - especially in the context of current events in the Ukraine. Its implementation can cause irreversible political consequences for the other countries of the former Soviet Union: Moldova and the Caucasus, by taking the form of an "unprecedented transformation". Małgorzata Sikora-Gaca

Polityka jest taką sferą życia człowieka, która od setek i tysięcy lat wywiera istotny wpływ na życie państw i poszczególnych społeczności. Historia nowożytnej i najnowszej Europy pełna jest różnego typu działań politycznych, które inspirowały dzieje poszczególnych krajów i regionów tego kontynentu. Sytuację taką zaobserwować można we współczesnej geopolityce, w której poszczególne fakty i zdarzenia prowadzą do procesów integracyjnych bądź dezintegracyjnych, zmian terytorialnych czy wręcz otwartych konfliktów o charakterze zbrojnym. W kluczowych momentach związanych z dziejami państwa i narodu polskiego działania polityczne miały również istotne znaczenie. Okres 2. połowy XVIII w. nieuchronnie pchał państwo polskie ku przepaści bądź prowadził w objęcia trzech zaborczych mocarstw. Czas z początku XX w. spowodował odrodzenie się państwowości i zainicjował II RP. Rok 1939 oraz lata 1944-1945 okazały się wybitnie niesprzyjające. Polska ostatecznie została podporządkowana wpływom jednego z ówczesnych supermocarstw. Przełom lat 80. i 90. XX w. zdecydował o przywróceniu jej samodzielności politycznej na arenie międzynarodowej. Ostatniego ćwierćwiecza polskich przemian politycznych dotyka i niniejsza publikacja, która jest zbiorem artykułów przygotowanych przez pracowników naukowych i doktorantów z różnych ośrodków w kraju. Prace dotykają zarówno polityki wewnętrznej, jak i zagranicznej państwa, co oznacza, że odnoszą się do stosunkowo dużego obszaru poznawczego. Zdecydowaną przewagę uzyskały w tej tematyce problemy zewnątrzpaństwowe odnoszące się do Unii Europejskiej, polityki zagranicznej, kilku aspektów bezpieczeństwa europejskiego i międzynarodowego, migracji wewnątrzeuropejskich czy Kościoła katolickiego. Wszystkie te kwestie mieszczą się w ogólnych zarysach „wybranych problemów politycznych” państwa polskiego w latach 1989-2014. Zadaniem niniejszej publikacji stało się przybliżenie Czytelnikom takich problemów politycznych Polski z ostatniego ćwierćwiecza, które wymagają dodatkowego komentarza, pogłębionych analiz podmiotowych i przedmiotowych oraz ciągle aktualnego spojrzenia metodologicznego i merytorycznego. Małgorzata Sikora-Gaca

Corporate social responsibility in Georgia is a very disputable phenomenon, mostly because of the tribal character of the region’s political transformation. Business elites do not cooperate with society, but place themselves above it. Exception from this general rule may be made of situations when they strive for political legitimacy (B. Iwaniszwili). Nowadays business in Georgia is not interested in developing corporate social responsibility. Georgian businessman perceive it more as a significant expense than an investment. Public authorities are deprived of sufficient control over private business sector to force the implementation of riles of corporate responsibility. Georgia is devoid of an essential fundament for corporate responsibility – civil society. Economy is treated there as a system of inexhaustible resources [4: 343], which may be endlessly exploited, while giving at the same time nothing in return. The treatment of society and democracy by business elites is highly instrumental [8: 160]. Thus “the interests of the ruling elites constitute a point of reference to the already realized or still wanted paradigms of modernization, and not the other way” [8: 192]. Business elites and society function in the environment impressionable by tribalism and clan politics, which influences the effects of transformation processes, inter alia: non-market distribution of assets, quasi-militarization of economic relations and tendency to sustain monopolies at any cost [32: 4]. Business in Georgia is taking advantage of the regression caused by the economic transformation. It builds its own position against a background of such transformation. Thus the reduction of unemployment, preventing further collapse of the agricultural sector and providing political stability are simply unprofitable. Such phenomenon as corruption, clan structure or nepotism dominate corporate social responsibility in Georgia. Georgia faces strong tendencies to appropriation of power and putting group interests before the public good. In human resources loyalty displaces professionalism, disqualifying any attempts to construct and realize effective projects of economic transformation. Counter-elites are internally polarized, and often involved in corporate interests, not having enough power to put themselves through the negative manifestations of economic transformation. Małgorzata Sikora-Gaca

The Polish beneficiaries have been able to use The Union's support since 2004. The theoretical framework of the cooperation is just another financial perspective, which is the tool of cohesion policy. In the years 2014-2020 there will be still more financial resources ‒ 82,5 billion EURO, which is another chance for the Polish beneficiaries to increase the range of investments or modernization, which means reducing the development gap in relation to foreign partners. The Intelligent Development Operational Programme is a very important instrument in the implementation of the 2014-2020 financial perspective,especially in the field of "smart specialization strategies". Polscy beneficjenci mogą korzystać ze wsparcia Unii Europejskiej od 2004 r. Ramy teoretyczne, określają tę współpracę, to nic innego jak kolejne perspektywy finansowe, będące narzędziem polityki spójności. W latach 2014-2020 do Polski napłynie jeszcze więcej środków finansowych – 82,5 mld euro, a to dla polskich beneficjentów kolejna szansa na podniesienie zakresu inwestycji, innowacji czy modernizacji, a więc na zmniejszenie dystansu rozwojowego w stosunku do zagranicznych partnerów. Program Operacyjny Inteligentny Rozwój jest niezwykle ważnym instrumentem w realizacji perspektywy finansowej 2014-2020, szczególnie w zakresie „strategii inteligentnej specjalizacji”.

Regiony w Europie zaczęły kształtować się wcześniej, aniżeli powstały na kontynencie państwa. Decydowały o tym fakcie głównie warunki geograficzno-przyrodnicze oraz ekonomiczno-surowcowe, które przełożyły się z kolei na historyczny proces tworzenia społeczności lokalnych i regionalnych. Zamieszkiwanie na wydzielonym terenie, często ograniczonym rzekami, jeziorami czy górami decydowało o uformowaniu się pewnych szczególnych cech. Ich udziałem było wytworzenie wspólnych podstaw gospodarowania i utrzymania, dalej postaw aksjologicznych popartych przeżyciami i wierzeniami całej populacji. Wraz z tym tworzyła się lokalna i regionalna historia, ugruntowywano katalog problemów, który stawał się wyznacznikiem do przetrwania takiej zbiorowości, tworzono budowle mówiące o jej bogactwie bądź o przywiązaniu do konkretnych wartości. Kolejne formacje społeczno-ekonomiczne, które zmieniały oblicze Europy wspierały rozwój regionalny bądź chciały ograniczyć rolę regionów na rzecz budowy silnych państw narodowych, kierowanych centralnie. Niemniej jednak przez kolejne dziesięciolecia regiony stały się ważnym ogniwem decydującym o europejskim obliczu, stąd ich ważna rola instytucjonalna w strukturach Unii Europejskiej. Treści te spowodowały, że regionalizacja i regionalizm nabrały nowego znaczenia w warunkach polskich po 1989 r., co wpłynęło na powstanie niniejszej części opracowania. Część tę rozpoczyna materiał poświęcony 25-leciu polskiej samorządności widziany poprzez pryzmat zmian zawartych w ordynacjach wyborczych. W dalszej kolejności wskazano na europejską i polską politykę regionalną. Z elementem tym związane są następne artykuły odnoszące się do euroregionów oraz województwa zachodniopomorskiego, które stało się kolejnym europejskim regionem. Od średniowiecza na terenie Pomorza Zachodniego budowano nie tylko społeczności lokalne i regionalne, ale na skutek procesów politycznych doszło do powstania tam ośrodków władzy państwowej Księstwa Zachodniopomorskiego. Stolicą tego podmiotu był Szczecin, ale władza księcia rozciągała się po obu stronach Odry. Po kilkusetletniej jego działalności uległo ono rozczłonkowaniu w latach wojny 30-letniej w 1. połowie XVII w., jednakże pozostałości po tamtym podmiocie polityczno-ustrojowym występują do współczesności. Stąd potrzeba odnowienia więzi nie tylko społecznych między poszczególnymi społecznościami, ale i zadbania o jego zabytki, wspólne dziedzictwo Odry i Bałtyku oraz inne. Część niniejszą kończą dwa materiały odnoszące się do pilskiej społeczności lokalnej i regionalnej, która w pierwszym okresie transformacji posiadała rangę województwa, po czym została włączona do Wielkopolski. Główną myślą przewodnią niniejszej części stało się przedstawienie polskich zmian lokalnych i regionalnych w ostatnim ćwierćwieczu z zaznaczającym się wpływem województwa zachodniopomorskiego. Małgorzata Sikora-Gaca

Rozwój gospodarczy, wolny rynek i liberalne wartości stały się w dobie kształtowania demokracji skonsolidowanych nieodłącznym atrybutem dokonujących się przemian. Niektórzy z badaczy wręcz formułują tezę mówiącą o tym, iż bez silnych i ugruntowanych podstaw gospodarki wolnorynkowej nie możliwe jest budowanie dojrzałych systemów demokratycznych. Trudno się z tak lansowaną tezą nie zgodzić, gdyż od osiąganego produktu krajowego brutto uzależniona jest stabilna gospodarka, napływ inwestycji zagranicznych, zabezpieczenie równowagi między podażą a popytem, zwiększenie zatrudnienia, a w konsekwencji większe możliwości konsumpcyjne społeczeństwa, czyli klasyczne powiększanie dóbr każdego potencjalnego wyborcy i obywatela. Budowa stabilnego otoczenia gospodarczego jest zatem podstawowym elementem kształtującym każdą transformację systemową, jeżeli podąża ona w stronę demokratycznego porządku polityczno-ustrojowego. Im więcej osób identyfikuje się z dokonywanymi przeobrażeniami tym większa istnieje szansa na ich ugruntowanie w społeczeństwie. Niniejsze opracowanie otwierają dwa teksty o charakterze ogólnym, których cechami są ogólnoświatowy kryzys gospodarczy zainicjowany załamaniem rynku nieruchomości w USA oraz przekształcenia gospodarcze w Polsce ukazane za pośrednictwem dialogu społecznego. Dalej wskazano na możliwości rozwoju polskiej gospodarki, jakie przyniósł fakt pozyskiwania funduszy unijnych na zrównoważenie dysproporcji między poszczególnymi państwami i regionami europejskimi oraz ich praktyczne wykorzystanie w gospodarce komunalnej. W następnym materiale ukazano zmiany konsumpcyjne, jakie dokonały się w ostatnim ćwierćwieczu wśród polskich gospodarstw domowych, co wywarło wpływ na zmianę popytu wewnętrznego i tym samym znaczące powiększenie budżetu narodowego. Kolejne trzy teksty odnoszą się do Górnego i Dolnego Śląska, a ich podstawowym założeniem są zmiany w polskim górnictwie węgla kamiennego oraz procesów restrukturyzacyjnych podjętych na rzecz zmiany oblicza ekonomicznego tego regionu. Część niniejszą kończy tekst w języku ukraińskim, który widzi polską transformację oczyma wschodniego sąsiada, który analizując ją chciałby wyciągnąć jak najlepsze wnioski dla własnego podmiotu, który stoi przed zasadniczą transformacją systemową, jeżeli będzie chciał podtrzymać kurs proeuropejski w swej polityce zagranicznej. Zadaniem niniejszej części było przedstawienie przykładowych przekształceń gospodarczych, jakie dokonały się w Polsce w ostatnim ćwierćwieczu, gdyż to one – jak zaznaczono w pierwszym akapicie – wpływają na lepsze zrozumienie przez społeczeństwo dokonywanych przemian systemowych. Małgorzata Sikora-Gaca

Analiza systemu partyjnego i partii politycznych Republiki Mołdawii w latach 1989–2009 pozwala zrozumieć istotę funkcjonowania systemu politycznego tego państwa. Z uwagi na specyfikę badanego obszaru zagadnienie zostało potraktowane wielowymiarowo. Aktualna kondycja mołdawskiej demokracji jest pochodną wydarzeń z lat 1989–2009. Należy zwrócić również uwagę na zakres omawianej transformacji politycznej, tak charakterystycznej dla państw byłego bloku wschodniego. Republika Mołdawii w tym zakresie nie stanowi wyjątku, co przekłada się na jakość i stabilność systemu władzy.

System partyjny danego państwa jest zagadnieniem złożonym. Funkcjonowanie partii politycznych, a szczególnie proces ich instytucjonalizacji to zjawiska, które znacząco wpływają na kształt systemu politycznego jako całości. Niniejsza monografia nawiązuje do treści zawartych w pierwotnej części rozprawy, ponieważ wyniki badań i wnioski nadal pozostają tożsame. Zmianie uległ kontekst, w którym przedstawiono poszczególne zagadnienia. Celem niniejszej monografii jest ukazanie istotnej pozycji jaką partie polityczne zajmują w szeroko pojętym systemie politycznym Republiki Mołdawii. Analiza procesu ich instytucjonalizacji ma przeprowadzić czytelnika przez ewolucję tych podmiotów tak charakterystyczną dla państw Europy Wschodniej. Jest to jednocześnie głos w dyskusji nad transformacją regionu.

Internally polarized counter-elites, that are often involved in corporate interests, do not have enough power to oppose the negative manifestations of economic transformation. In the countries of the South Caucasus, there are two types of business elites, the internal and the external ones, which „grew up” from the economic transformation. The external elites result from the privatization process, in which primarily Russians and Kazakhs are engaged. Concerning their interests in the region, they are lobbying the decision-making processes, while the local elites create the aforementioned mentioned „representative system”. The wealth factor is therefore the way to exercise power. The research on business elites remains a discursive issue, which seems to be an endless subject to develop. Its analysis opens a broad discussion on the methodology of the study of elites, both in terms of their mechanisms and characteristics, as well as the theory itself. Małgorzata Sikora-Gaca

Aktualnie region Azji Centralnej to obszar o znaczeniu strategicznym zarówno w kontekście geopolitycznym jak i surowcowym, znajdujący się w kręgu zainteresowań Chin, Rosji, Unii Europejskiej i USA. Kazachstan, Turkmenistan, Tadżykistan, Uzbekistan i Kirgizję charakteryzują słabo wykształcone systemy polityczne, bardzo podatne na różnego rodzaju kryzysy, szczególnie te wynikające z odmiennych koncepcji rozwoju regionu prezentowanych przez Pekin i Moskwę oraz przez Brukselę i Waszyngton. Sytuacja ta powoduje zamęt polityczny, a w przypadku np. Turkmenistanu wprowadzenie polityki izolacjonizmu w stosunku do większości podmiotów zagranicznych. Kraj ten niechętnie wpuszcza na swój teren obcokrajowców, często odmawia wydania wizy, a ci, którzy już ją otrzymają mogą przebywać tylko i wyłącznie na terenie danego miasta (zazwyczaj Aszkabadu). Polityka Rosji i Chin cieszy się w tym regionie zdecydowanie większym poparciem, jest ona mniej skomplikowana, a jej przesłanki czytelne – gaz ziemny i ropa naftowa. To sprawia, że relacja Azja Central-na – Rosja są przejrzyste. W przypadku relacji z Brukselą i Waszyngtonem sprawa nie jest już taka prosta. Pojawiają się trudne pojęcia i większe oczekiwania w stosunku do państw regio-nu35: rządy prawa, pluralizm, społeczna gospodarka rynkowa, prawa człowieka, niezależne sądownictwo, poziom korupcji, itd. Małgorzata Sikora-Gaca