Search

Cataloged from PDF version of article. Thesis (Ph.D.): Bilkent University, Department of History, İhsan Doğramacı Bilkent University, 2022. Includes bibliographical references (leaves 390-414). This dissertation is a quest to discover the bonds established between ordinary Ottoman people and places by engaging with the concept of place attachment, an instrument of environmental psychology. It seeks to answer how place attachment affected relevant phenomenons such as identity formation, collective actions, and the idea of vatan by questioning how the Ottoman people’s daily practices and use of space shaped the place attachment under the 18th century atmosphere of transformations. In order to provide a holistic framework, all main elements of the place attachment are presented, including socio-economic factors, communal ties, residential conditions, occupations, life experiences, symbolic and ancestral connections, emotional tendencies, and the role of “unattached” ones. In this context, the embedded meanings of Ottoman space and the forms of place attachments developed by ordinary people in different spatial planes ranging from houses to Ottoman mahalles and cities, are examined through textual and linguistic analysis of primary sources. This study has revealed that ordinary Ottoman people, similar to their professional or religious communities, formed “spatial communities” at different scales, transcending their other affiliations and ties. Place attachment developed at various scales, such as among those who share the same cul-de-sac (tarîk-i hâss), among those registered to the same avârızhanes, among the guests of inns (hans), or among those who settled in the tehnâ corners of a city, paved the way for the formation of spatial communities. Sometimes everyday responsibilities, economic interests, symbolic ties, or sometimes efforts to protect the environment have been influential in shaping these ties between people and space. Within this framework, this study points to the decisive importance of “spatial communities” formed based on place attachment rather than the policy of tolerance, which was commonly used to explain the possibility of coexistence in Ottoman society. This thesis also discusses that place attachments were not strong enough to transform the practice of coexistence in Ottoman society into a higher identity after the 18th century. Therefore, the traditional forms of place attachments may have transformed into other forms of affiliations influenced by modernity, as Ottoman people’s place identity changed during the nation-based disintegration process of the Ottoman State. by Handan Karakaş Demir Ph.D.

This study deals with the waqf practices related to the Prophet (pbuh), which is among the philanthropic activities of the Ottoman period. The aim of study is to show the diversity and prevalence of these waqfs which are related to the Prophet (pbuh) and have an important place in folk piety. The primary source on the subject, waqfiyas, were determined by using the document scanning method sharia registers, archive records and printed sources. Document selection was made to show the practices in different centuries in Anatolia and the Balkan geography, as an example to the types of foundations examined. First of all, the tilavet waqfs, which were applied as the tilavet of the Qur’an and the gift of its reward to the Prophet (pbuh), and the recitation waqfs that are made to read the Mawlid Muhammadiyya Mirajiyya Delail al-KHayrat al-Bukhari al-Sharif and al-Shifa al-Sharif books at certain times have been discussed. Types of waqfs related to the Prophet Muhammad (pbuh) are not limited to these. Darul-hadiths, which are independent institutions for teaching hadith, and Haremeyn and surre waqfs are also covered in this contex. As a result, in this study, it was determined what kind of waqfs about the Prophet (pbuh) were included in the Ottoman social life and examples of each of them were presented. It has been explained how these waqfs contribute to the society. In this way, it has been revealed how lively the love and affection of the Prophet (pbuh) was in social life and that it assumed a clamping function for social unity., Bu çalışma Osmanlı dönemi hayırseverlik faaliyetlerinden Hz. Peygamber (s.a.s.) ile ilgili olan vakıf uygulamalarını konu edinmektedir. Çalışmanın amacı, Hz. Peygamber (s.a.s.) ile ilgili olup halk dindarlığında önemli bir yeri bulunan bu vakıfların çeşitliliğini ve yaygınlığını göstermektir. Konuyla ilgili birincil kaynak olan vakfiyeler, belge tarama yöntemiyle şer’iyye sicilleri, arşiv kayıtları ve basılı kaynaklardan istifade edilerek tespit edilmiştir. İncelenen vakıf türlerine örnek teşkil edecek şekilde Anadolu ve Balkan coğrafyasında farklı yüzyıllardaki uygulamaları göstermek üzere belge seçimi yapılmıştır. Öncelikle Kur’ân-ı Kerîm’in tilaveti ve sevabının Hz. Peygamber’e (s.a.s.) hediye edilmesi şeklinde uygulanan tilâvet vakıfları ve Mevlid, Muhammediyye, Mi’râciyye, Delâil-i Hayrât, Buhârî-i Şerîf ve Şifâ-i Şerîf kitaplarının belirli zamanlarda okunmasına yönelik yapılan kıraat vakıfları ele alınmıştır. Hz. Peygamber (s.a.s.) ile ilgili vakıf türlerinin tamamı bunlardan ibaret olmayıp hadis öğretimi için müstakil kurumlar olan dârülhadisler ile Haremeyn ve surre vakıfları da bu kapsamda işlenmiştir. Sonuç olarak bu çalışmada, Osmanlı toplumsal yaşamında Hz. Peygamber (s.a.s.) ile ilgili ne tür vakıflara yer verildiğinin tespiti yapılmış ve her birine dair örnekler sunulmuştur. Söz konusu vakıfların topluma nasıl bir katkı sağladığı açıklanmıştır. Bu sayede Hz. Peygamber (s.a.s.) sevgi ve muhabbetinin toplumsal hayatta ne denli canlı olduğu ve toplumsal birlikteliği kenetleyici bir işlev yüklendiği ortaya konulmuştur.

Cataloged from PDF version of article. Thesis (Ph.D.): Bilkent University, Department of History, İhsan Doğramacı Bilkent University, 2022. Includes bibliographical references (leaves 379-394). This dissertation focuses on the period of 1740-1787 which was one of the last high points in the history of the Ottoman Empire. It uses the French monarchy’s official periodical, the Gazette de France, as its main source to find new and valuable information on the Ottoman Empire during this era. This period saw Ottoman society and elites prosper as they were able to accumulate wealth over multiple generations. Ottoman women played a prominent role in this dissertation and their role within the Empire’s political culture is examined in detail. The city of Istanbul and Ottoman society take center stage along with Ottoman diplomacy as major topics covered in this work. Overall, this dissertation demonstrates the length to which this period in Ottoman history has been under researched and to what extent it is one of the more interesting periods in the history of the Ottoman Empire. by Sébastien Flynn Ph.D.

19. yüzyılda yazılan Fransız seyahatnamelerinden yola çıkarak Osmanlı toplumundaki dini yaşantıyı ele alan bu çalışmada sadece Türkler ve Müslümanların değil gayrimüslim olan azınlıkların da dini hayat ve yaşantısı anlatılmaktadır. Farklı meslek gruplarından olup farklı gayelerle Osmanlı topraklarına gelen Fransız seyyahların, Osmanlı toplumundaki dini ve etnik çeşitliliğinin günlük yaşantıya nasıl yansıdığı ele alınmaktadır. Fransız seyyahların genellikle tarih ve kültür merkezi olması nedeniyle İstanbul eksenli bir Osmanlı imajı sundukları da bilinmelidir. Türkleri belli konularda takdir etmiş olsalar da genellikle olumsuz bir tasavvura sahip oldukları görülmektedir. Oryantalist yaklaşımların fazlasıyla bulunduğu bu seyahatnamelerde, Fransız seyyahların düşünce ve gözlemleri, Doğu insanının gizemli yaşantısı incelenmektedir. Çalışma üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde seyahatnamelerin kaynak değeri ve seyyahların Osmanlı toplumu ile dinlere karşı olan bakış açıları aktarılmaya çalışılmıştır. İkinci bölümde Fransız seyahatnamelerine göre 19. yüzyıl özelinde Müslümanların sosyal ve dini yaşantıları incelenmiştir. Burada Müslümanların aile yapısı, dini kurumları, din adamları ve dini yaşantıları aktarılmıştır. Seyyahların bilhassa Ayasofya, dervişler ve mezarlıklar hakkında geniş çaplı detaylar verdikleri görülmektedir. Üçüncü bölümde ise aynı yüzyılda gayrimüslimlerin, bilhassa Hristiyanların Osmanlı coğrafyasındaki dini yaşantıları irdelenmiştir. Buna göre Hristiyanların dinlerini rahat bir ortam içerisinde yaşadıkları seyyahların büyük çoğunluğu tarafından kabul edilmiştir. Yahudiler hakkında ise genellikle olumsuz yorum ve değerlendirmeler yapıldığı görülmektedir. In this study, which examines the religious life in the Ottoman society based on the French travel books written in the 19th century, the religious life and life of not only Turks and Muslims but also non-Muslim minorities are discussed. It was examined that the religious and ethnic differences of the French travelers, who came from professions and came to the Ottoman lands for different purposes, were reflected in daily life. It should also be known that French travelers generally presented an Ottoman image based on Istanbul, as it was the center of history and culture. Although they appreciate the Turks on certain issues, it is often seen that they have a negative vision. In these travel books, where orientalist approaches were abundant, the thoughts and observations of French travelers, the mysterious life of the eastern people were examined. The study consists of three parts. In the first part, the source value of the travelogues and the perspectives of the travelers against the Ottoman society and religions that were tried to be conveyed. The second part of the study, according to the examinations of the French travel books, consists of the social and religious lives of the Muslims in the 19th century. Here, family structures, religious institutions, clergy and the religious lives of Muslims are conveyed. It is seen that travelers gave extensive and special details regarding Hagia Sophia, the dervishes and the cemeteries. The third chapter consists of the religious lives of non-Muslims in the Ottoman geography that were examined during the same century. It was widely excepted by the travelers that the Christians living there were able to practice their religion in a comfortable environment. It was also noted that there were generally negative evaluations made about the Jews.

Cataloged from PDF version of article. Thesis (M.S.): Bilkent University, Department of History, İhsan Doğramacı Bilkent University, 2021. Includes bibliographical references (leaves 65-69). In this thesis, the concept of namus (honor) as a regulative phenomenon in early modern Ottoman society and specifically for ordinary women are discussed. It focuses on which characteristic of women’s namus differed from the general view of it in the society: sexuality. Namus was a shared value for Ottoman society; thus, it functioned as both the set of values and the regulatory tool. In other words, it not only determined which values were appropriate for a person but also imposed sanctions on any inappropriate behavior and made a person namuslu (honorable) or namussuz (unhonorable) in the society. As the expressions from the archival sources (mostly arzuhals and sicil cases), related primary sources, and the academic literature are examined, it can be deduced that women’s namus was a fragile value reduced to sexuality in early modern Ottoman society. It should be protected, preserved, and conserved. This namus perception brings the protector/protected relationship along in which men were protectors and women were protected ones. This relationship can be examined in three intermingled layers: (1) A woman must protect her own namus. (2) Her family was responsible for protecting it. (3) At last, the society (village, neighborhood, etc.) was liable to protect women’s namus. In this three-layered relationship of protection, women's namus and their sexuality belonged to not only themselves but also their families and even to their society. by Ayşenur Çenesiz M.A.

Tolerance occupying an important place in our cultural and civilized life is often described as overlooking the faults, respecting different ideas and cultures, and forgiving everything that is forgivable. However, nobody should have the right to act tolerantly on behalf of tolerance under the conditions where the law of others are in the foreground. As individuals, we may behave in an altruistic manner on the matters concerning us; nevertheless, within the concept of tolerance, it is not only wrong to assess the conceding of public rights to the individuals unilaterally, but it is also assessed as an offence commited against the society. Relying on the Court Records of Kayseri this paper will examine nonMuslim Armenian citizens living in the Ottoman society and struggling for seeking their rights and their search for justice. It will also analyze how their desires for the issues causing complaints within the society are handled in the case study of Kayseri. Our objective is to bring out the concept of seeking and conceding justice concerning the problems that the people living in the Ottoman social life encounter; therefore, we aim to make a modest contribution to the settled and incorrect opinions on the matter whether at home or abroad by depending on the limits of the matter and making use of the methodology that science and scholars require within the historical framework of the concept of intercommunal tolerance and living together.

Türklerin geleneksel içeceği olan boza; darı, pirinç, arpa, çavdar, irmik ve buğday gibi tahılların öğütülüp sonrasında içerisine su ilave edilerek pişirilmesiyle meydana gelmektedir. Bu içeceği Türkler çok eski zamandan itibaren tükete gelmiştir. XV. yüzyıldan itibaren Osmanlı İmparatorluğu’nda adını duyurmaya başlayan boza, bozahanelerin kamusal bir mekân olarak ortaya çıkmasını sağlamıştır. Osmanlı kentlerinde, etnik köken veya sınıf ayrımı olmadan insanların bir araya gelmesini sağladığı için bozahaneler esnaf gruplarının önemli bir parçası haline gelmiştir. Ayrıca bozanın Osmanlı toplumu tarafından sevilmesi de bu kurumun ihdas edilmesini sağlayan etmenler arasındadır. Bu çalışma, Osmanlı bozahaneleri ile ilgili müstakil bir çalışmanın yapılmamış olması hasebiyle ele alınacaktır. Araştırmada Başbakanlık Osmanlı arşivi ve şeriyye sicillerinden hareketle özellikle bozahanelerin kapatılmasına ilişkin tespitler ortaya konulacaktır. Bununla birlikte boza yapımı ve tarihsel gelişimi ile ilgili akademik çalışmalardan da yararlanılacaktır. Bozahanelerin, Osmanlı kent hayatındaki yeri ve öneminden de bahsedilerek ayrıca bozanın kültürel bir miras olarak bugüne kadar varlığını nasıl koruduğuna yönelik değerlendirmelerde de bulunulacaktır. Boza, the traditional drink of the Turks, is produced by grinding grains such as millet, rice, barley, rye, semolina and wheat, and then cooking them with water. Turks have been consuming this drink since ancient times. Boza, which began to be known in the Ottoman Empire from the 15th century and it has enabled boza house to emerge as a public place. in Ottoman cities, Boza house became an important part of artisan groups as they enabled people to come together without ethnic or class distinction. In addition, the liked of the Boza by the Ottoman society is among the factors that led to the opening of this establishment.This study will be dealt with due to the fact that our connection with the Ottoman Boza house has not been carried out. The investigation will be based on the Ottoman archives and court records, especially the findings about the closure of bozahanes. In addition, academic studies related to boza producing and historical development will also be utilized. By speak of about the place and importance of Boza house in Ottoman city life, it will also be found in consideration of how it has preserved its existence as a cultural heritage to date., Bu çalışma, 24-25 Haziran 2020 tarihleri arasında Ankara'da çevrimiçi olarak düzenlenen Uluslararası Genç Bilim Ve Sanat İnsanları Sempozyumu (GEBSİS)'de "Osmanlı Şehir Mekânlarına Bir Örnek: Bozahane Kültürü" başlığı altında sözlü olarak sunulan tebliğden geliştirilerek hazırlanmıştır., {"references":["And, M. (2019). 16. Yüzyılda İstanbul Kent – Saray - Günlük Yaşam. Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.","Bilgin, A. ( 2010-2011). Osmanlı Döneminde Mutfak Kültürü. Akademik Araştırmalar Dergisi, S.47-48: 229-245.","Bingül, İ. ( 2013). Osmanlı'da Kahvehane ve Toplumsal Hayat Mekanları. Gram Yayınları, Ankara.","BOA, A.{DVNSMHM d.: 72/870.","BOA, A.{DVNSMHM. d.: 78/1395.","BOA, C.BLD.: 70/3491.","BOA, C.BLD.: 127/6341.","Ergüder, B. S. (2019). \"Geleneksel İçeceğimiz Bozanın Tüketim potansiyeli Üzerine Bir Araştırma: İstanbul Örneği\", Yüksek Lisans Tezi, Okan Üniversitesi/ Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.","Faroqhi, S. (2011). Osmanlı Zanaatkârları. (1. Baskı). (Çev. Zülal Kılıç), Kitap Yayınevi, İstanbul","Feyiz, F. (2020). \"Osmanlı Şehir Mekânlarına Bir Örnek: Bozahane Kültürü\", Uluslararası Genç Bilim Ve Sanat İnsanları Sempozyumu (GEBSİS), 24-25 Haziran, Ankara, Turkey.","İgüs, E. (2016). Balkanlar'dan Anadolu'ya Boza ve Türleri ile Türkiye'deki Balkan Kökenli Bozacılar. Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6,1: 101-111.","İnalcık, H. Devlet-i 'Aliyye Osmanlı İmparatorluğu Üzerine Araştırmalar- II. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, Ankara.","İstanbul Kadı Sicilleri, rsm080:217.","İstanbul Kadı Sicilleri, eyp074:349.","Mantran, R. (1990). 17. Yüzyılın İkinci Yarısında İstanbul. (Çev. Mehmet Ali Kılıçbay – Enver Özcan), Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara.","Özcan, T. (2003). Fetvalar Işığında Osmanlı Esnafı. Kitabevi, İstanbul","Selçuk, O. İ. (2015). \" Devletle Toplumun Buluşma Yeri: Bursa'da Bozacılığa Dair Bir İnceleme\" (Ed. Amy Singer), Haydi Sofraya ! Mutfak Penceresinden Osmanlı Tarihi, 31-53, Kitap Yayınevi, İstanbul.","Singer, A. (2015). \"Osmanlı İmparatorluğu İmaretlerinin Michelin Rehberi\" (Ed. Amy Singer), Haydi Sofraya! Mutfak Penceresinden Osmanlı Tarihi, 73-97, Kitap Yayınevi, İstanbul.","Türk Dil Kurumları Sözlükleri. (2020). https://sozluk.gov.tr/.","Ünal, M. A. (2011). Osmanlı Tarihi Sözlüğü. Paradigma Yayıncılık, İstanbul.","Uzun, İ. (2008). \"Kamusal Mekan – Tüketim Olgusu Etkileşiminin İzmir'deki Alışveriş Merkezleri Bağlamında Değerlendirilmesi\", Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi/Fen Bilimleri Enstitüsü, İzmir."]}

Doktora Tezi, VIII/XIV. asrın sonlarında Ömer Halvetî tarafından, Azerbaycan’da kurulan Halvetiyye Tarîkatı, İslam coğrafyasının en yaygın tarîkatlarından biridir. Halvetiyye Tarîkatı’ndan, pek çok kol ve şûbe zuhur etmiştir. Hakk ve sünnî bir tarîkat olarak değerlendirilen bu tarîkat, kurucusu hayatta iken yaygınlık kazanmasa bile, tarîkatın öne çıkan şahsiyetleri ve onların halîfeleri vasıtasıyla İslam dünyasının pek çok noktasına ulaşmayı başarmıştır. Halvetiyye Tarîkatı’nın yaygınlık kazandığı yerlerden biri de Osmanlı Devleti’nin hâkimiyet sahası içinde bulunan Anadolu’dur. Bu tarîkatın, Osmanlı Anadolusu’nda yayılması, yoğunluklu olarak Şeyh Sadreddîn Hıyavî’nin halîfeleri ve yine onun bir başka halîfesi olan Yahyâ-yı Şirvânî’nin halîfeleri vasıtasıyla olmuştur. Dolayısıyla Halvetiyye’nin, Anadolu’ya sistematik bir biçimde iki şeyhin dört halîfesi vasıtasıyla geldiğini söylemek mümkündür. Bunlar: Şeyh Sadreddîn Hıyavî’nin halîfesi Pîr İlyas Amasyavî; Yahyâ-yı Şirvânî’nin halîfelerinden olan Alâeddîn Rûmî, Pîr Muhammed Bahâeddîn Erzincânî ve Habîb Karamânî’dir. Halvetiyye Tarîkatı’nı Osmanlı Anadolusu’na getiren şahsiyetlerin yanında tarîkatın Anadolu’da yayılmasını sağlayan önemli Halvetîler de vardır. Bunlardan bir kısmı kol kuracak kadar tesirli iken bir kısmı eserler yazmak suretiyle tasavvuf kültürünün yerleşmesine katkı sağlamış, diğer bir kısmı da bulundukları bölgeyi ihyâ ve irşad ile tarîkatın yaygınlık kazanmasında önemli bir rol oynamıştır. Tarîkatın, Osmanlı Anadolusu’nda yayılmasını hızlandıran en önemli etmen İstanbul’a ulaşmasıdır. İlk olarak Fatih Sultan Mehmed zamanında Alâeddîn Rûmî vasıtasıyla İstanbul’da görülen Halvetiyye’nin yaygınlaşması, II. Bayezid zamanında İstanbul’a giden Cemâl Halvetî ile farklı bir boyut kazanmıştır. Kırktan fazla şûbesiyle Osmanlı Anadolusu’nda en yaygın tarîkatlardan biri olan Halvetiyye, sadece halk arasında değil, devlet erkânı nezdinde de hüsnükabul görmesiyle müstesna bir yere sahiptir. Bu tarîkat, IX/XV. asırda üç ve takip eden asırda bir olmak üzere bünyesinden çıkan dört ana kol ile adeta Osmanlı toplumunun tasavvufî hayatına yön vermiştir., VIII / XIV. The Khalwatıyya Order, which was founded in Azerbaijan by Ömer Halvetî at the end of the century, is one of the most common sects of the Islamic geography. This sect, which is regarded as a true and sunni sect, although it did not become widespread while its founder was alive, it managed to reach many points of the Islamic world through the prominent personalities of the sect and their caliphs. One of the places where the Khalwatıyya Order became widespread is Anatolia, which is within the domination area of the Ottoman State. The spread of this sect in Ottoman Anatolia was mainly through the caliphs of Sheikh Sadreddin Hıyavî and another of his caliphs, Yahyâ-yi Şirvânî. Therefore, it is possible to say that Halvetiyye came to Anatolia systematically through the four caliphs of two sheikhs. These are: Pîr İlyas Amasyavî, the caliph of Sheikh Sadreddin Hıyavî; Alâeddîn Rmî, who is one of the caliphs of Yahyâ-yı Şirvânî, Pîr Muhammed Bahâeddîn Erzincânî and Habîb Karamânî.. In addition to the personalities who brought the Khalwatıyya Sect to Ottoman Anatolia, there are also important Khalwatıs who helped spread the order in Anatolia. While some of them were influential enough to establish branches, some of them contributed to the settlement of Sufism culture by writing works. The most important factor accelerating the spread of the sect in Ottoman Anatolia is its arrival in Istanbul. The spread of Khalwatıyya, which was first seen in Istanbul during the reign of Sultan Mehmed the Conqueror, through Alâeddîn Rumi, II. It gained a different dimension with Cemâl Halvetî, who went to Istanbul during the time of Bayezid. Khalwatıyya, which is one of the most common sects in Ottoman Anatolia with its more than forty branches, has an exceptional place not only among the people but also in the eyes of the state officials. This sect, IX / XV. With its four main branches, three in a century and once in the following century, it guided the mystical life of the Ottoman society.

Bu araştırma, Osmanlı halıcılığının hem üretim ve ticaret hem de Anadolu halılarının yurt dışı piyasalarına pazarlanma ve ihracatında önemli bir rol oynayan The Oriental Carpet Manufacturers Limited'i [OCM] konu edinmektedir. OCM, Anadolu halıcılığında 1908'den I. Dünya Savaşı'na kadar olan dönemde etkin bir rol oynamış ve Anadolu'nun birçok muhtelif yerinde tesis ettiği acenteler ve atölyeler sayesinde bu süreçte dikkate değer bir üretim hacmine ulaşmayı başarabilmiştir. OCM'nin bu başarısında bu şirketi meydana getiren altı kurucu şirket ile OCM'nin halı üretiminde uyguladığı eve iş verme sisteminin önemli bir rolü vardır. Kurucu şirketler, 19. yüzyılın ikinci çeyreğinden itibaren oluşmaya başlamakla beraber aynı yüzyılın ilerleyen zamanlarında ve 20. yüzyılın ilk yıllarında Osmanlı halıcılığını elinde tutan önemli şirketler arasında yer almaktaydılar. Bu kurucu şirketler, Avrupa ve Amerika piyasalarında Osmanlı halılarına olan talebin farkında olarak ve aynı zamanda halı ticaretindeki rekabeti ortadan kaldırabilmek amacıyla 16 Aralık 1907 tarihinde OCM'yi teşkil etmişlerdir. 16 Aralık 1907 itibariyle tüzel kişilik kazanan OCM, kendisini Londra'da kayıtlı bir İngiliz limitet şirketi göstererek Osmanlı kanun ve nizamlarının dışında kalabilmeyi başarabilmiş ve bu süreci 1918 yılına kadar da devam ettirmiştir. Osmanlı kanunlarının dışında teşkil edilmekle beraber OCM, 1 Ocak 1908 itibariyle Anadolu coğrafyasında halı üretim faaliyetlerine başlamış ve 1914 yılına kadar da halı üretiminde etkin bir rol oynamıştır. OCM, Bandırma Beyköy ve İzmir Mortakya'da kurduğu üretim tesisleriyle halı ham maddelerini de hegemonyasına almış ve bu anlamda halıcılıkta bir tekel olmuştur. OCM, bu tekelleşmenin doğrudan bir sonucu olarak Anadolu'da 50 – 60 bin arasında değişen halı dokuyucusu istihdam ettirmiş ve bu süreçte sermayesini 1910 yılında önce 500.000 £'e 1912 yılında ise 1.000.000 £'e yükseltmiştir. Anahtar Kelimeler: OCM, Anadolu, Osmanlı Halıcılığı, Halı Üretimi ve Ticareti This study focuses on The Oriental Carpet Manufacturers Limited [OCM], which plays an important role in the production and trade of Ottoman carpets as well as the marketing and export of Anatolian carpets to foreign markets. OCM, played an active role in the Anatolian Carpets from 1908 to the First World War and was able to reach a remarkable production volume in this process thanks to the agencies and workshops it established in various parts of Anatolia. In this success of OCM, six founding companies that make up this company and OCM's home employment system [putting – out], which is applied in carpet production, have an important role. Although founding companies started to form from the second quarter of the 19th century, they were among the important companies holding Ottoman carpet business later in the same century and in the first years of the 20th century. These founding companies created the OCM on December 16, 1907 being aware of the demand for Ottoman carpets in the European and American markets and also in order to eliminate the competition in the carpet trade. Having acquired a legal personality as of December 16, 1907, OCM was able to stay outside the Ottoman laws and regulations by showing itself a British limited company registered in London and continued this process until 1918. Although it was constituted outside the Ottoman laws, OCM started carpet production activities in Anatolian geography as of January 1, 1908 and played an active role in carpet production until 1914. OCM, also took the carpet raw materials into hegemony with the production facilities it established in Bandırma Beyköy and Izmir Mortakia and in this sense, it became a monopoly in carpet making. As a direct result of this monopolization, OCM employed carpet weavers ranging from 50 to 60 thousand in Anatolia and in this process, it increased its capital to £ 500.000 in 1910 and to £ 1.000.000 in 1912. Key Words: OCM, Anatolia, Ottoman Carpets, Carpet Production and Trade 440

DergiPark: 780668 kusbder Osmanlı Devleti’nin ikinci başkenti olan Edirne, tarih boyunca Balkan coğrafyasında stratejik bir konuma sahip olmuştur. Bugün pek çok kurumun görevini bünyesinde toplayan kadılık müessesesi, Osmanlı Devleti’nde bulunduğu bölgenin yargı, idari, beledi ve noter gibi işlemlerini yerine getirmekteydi. Bu süreçte kadı veya yardımcıları tarafından bu işlemlerin kayıtlarının tutulduğu kadı sicilleri, pek çok tarihi bilgiyi içermektedirler. Bu çalışmanın amacı, 1825-1826-1827 yıllarına ait Edirne şer‘iyye sicilinin projeksiyonuyla dönemin toplumsal tarihine bir nebze de olsa katkıda bulunmaktır. Sicil, kısa bir zamanı kapsamasına rağmen Edirne’nin sosyal, iktisadi, idari ve yargı tarihine ait önemli bilgiler içermektedir. Daha çok Osmanlı halkının günlük yaşamını içeren bu defterde mülk satışı ve icarı, alacak, boşanma, nafaka, cinayet, hırsızlık, yaralama, tecavüz, mahalleden ihraç, ihtida, miras, hizmet bedeli, keşif ve hakaret davaları gibi konular yer almaktadır. The Edirne second capital of the Ottoman State, has been strategic position of geography Balkan in the course of history. Kadı institution that used to perform today much of works institutions, was performed business, where in region become of the Ottoman State such as jurisdiction, administiation, municipality and notary. Records kadı in which this of period works recorded by the kadı or his assistants, are contains very much information history. The aim this of study, is contribute to also a few in history society period which with the procektion in Edirne saharia record that includes in the years 1825-1826-1827. Record, is covering the significant informations of the social, economic, administration and juridical history of the Edirne although a short period of time record period. The sharia record includes consist of subjects that mostly including the daily life of the Ottoman peoples. The notebook contains of ıssues such as the renton and sale of property, receivables, divorce, alimany, murder, theft, injury, rape, expulsion from the neighborhood, conversion, inheritance, pay service, discovery death, disagreement.

Modernleşme kavramı dünya tarihini anlamak için anahtar kavramlardan biridir. Osmanlı'daki modernleşme adımları planlı olarak Tanzimat'la atılır ve Meşrutiyet'le devam eder. Fakat edebiyatta ve gündelik hayatta modernleşmenin öznesi olarak kadın yer alır. Yapılan birçok çalışma Tanzimat'ın ve Meşrutiyet'in toplumsal sonuçlarını irdelemiştir. Ancak Osmanlı kadınlarının moderniteyle olan etkileşimleri yeterli seviyede araştırılamamıştır. Osmanlı kadın aydınları on dokuzuncu yüzyıldan itibaren modernleşme hareketlerini kendilerine özgü bir yorumla ifade etmiştir. Yenileşme sürecinde yalnızca bir dinamik ve dönem üzerinden yapılan kadın modernleşme izahatları bütüncül bir bakış için yeterli değildir. Bu çalışma Osmanlı'da Tanzimat'tan Cumhuriyet'e kadın modernleşmesinin edebi, sosyal ve siyasi dinamiklerini ve bu dinamiklerin sürece etkilerini araştırır. Osmanlı kadın modernleşmesine kadın yazarlarıyla yön veren Aile, Hanımlara Mahsus Gazete, Kadın, Kadınlar Dünyası, Türk Kadını gibi dönemin modernleşmesine yön veren kadın dergilerinde dönemin kadınlık fikri ile ilgili makaleleri incelenecektir. Şinasi, Namık Kemal, Şemseddin Sami, Sami Paşazade Sezai, Ahmet Mithat Efendi, Fatma Aliye Hanım gibi, kadınların modernleşmesinde katkıda bulundukları eserlerle dönemin evlilik, kadın, aile gibi belli başlı sosyal konularında da yazılan belli başlı edebi metinler kadın modernleşmesine etkileri perspektifinden çözümlenecektir. Kadın modernleşmesine zemin hazırlayan Tanzimat'ı hazırlayan süreçten kadınlık bahsinin ilk kez bahsedildiği kitap olan Muhaverat-ı Hikemiyye'nin yayımlanmasına kadar geçen süreyi Osmanlı modernleşmesi bölümünde, Muhaverat-ı Hikemiye'nin yayımlandığı tarihten Cumhuriyet'in ilanına kadar geçen süreyi Osmanlı kadın modernleşmesi olarak iki ana bölümde incelenecektir. Osmanlı Kadın modernleşmesini, edebiyatın etkisi, eğitimde yapılan reformların etkisi, kadınların sahibi oldukları yahut yazdıkları gazete ve dergilerin modernleşmeye etkisi Osmanlı kadın modernleşmesinde eğitim, aile, edebiyat, basın, çalışma The concept of modernization is one of the key concepts to understand world history. The steps of modernization in the Ottoman are taken during the Tanzimat and continued by the Constitutional Monarchy. But in literature and everyday life, women are the subject of modernization. Many studies have examined the social consequences of Tanzimat and Constitutional period. However, the interactions of Ottoman women with modernity have not been examined on an adequate level. Ottoman women intellectuals, who were following up the modernization movements simultaneously with the rest of the world, had interpreted modernization in their own unique way. It is therefore essential to examine the important changes of this important century from the aspect of women's world. The interaction between modernization of women and this modern women's giving direction to that era, requires reviewing. Explaining the women's modernization during the reform process by focusing either on just a single variable or a specific period does not present a holistic view. This study investigates the literary, social and political variables of women's modernization from the Tanzimat in the Ottoman Empire to the Republic period as well as the effects of these variables on the process. It examines the women's modernization in four major topics; the influence of literature, the effect of reforms in education, the effect of the newspapers and magazines, in which women are either proprietors or writers, on modernization and the Ottoman women's movement initiated by women. Ottoman women's modernization has developed under these four variables and has demonstrated the greatest changes in these four variables. This work covers the period from the Tanzimat to the declaration of the Republic and tries to explain with examples, the Ottoman women's steps of 'modernization' in these variables. 188

The time frame of this study corresponds to an era which was questioned in a socio-political sense and accordingly in which a change was inevitable. In this direction, the radical change that the Empire passed through reveals a need of handling new understandings attributed to education, family and women as a whole. Therefore, in this study, many changes occurred in the social structure of the society along with the modernization process will be analyzed culturally and socially. In this course started with westernization, the Ottoman social structure started to change; and accordingly the Western culture data embarked upon to get involved in harboring culture. The increasing economic and political relations between Ottoman and Western caused Ottoman society to change its shell in social and cultural sense. In architectural historiography, when we reduce housing to the scope of Ottoman harboring culture, we see that the discourses are not polyphonic, rather, we can say that there is an ongoing time-wise reading on in the frame of same determinations. This analysis is mainly for naming problem, root concept, typology and spatial organization. Especially in researches on Ottoman harboring culture, it is seen that especially the naming issue turned into a problem. On the basis of all this data, a general overview on the Westernization effect on Ottoman harboring culture will be earned out.

Tez No: 616709 Yüksek Lisans Bu çalışma Yeni Tarihselcilik Eleştirel Kuramı çerçevesinde Ömer Seyfettin'in Primo Türk Çocuğu ve Beyaz Lale adlı hikâyelerini incelemekte; bu kurgu metinlerin dönemin ideolojisi adına birçok göstergeyi içerisinde barındırdığını iddia etmektedir. Yeni Tarihselcilik Eleştirel Kuramı'na dayanarak Ömer Seyfettin'in eserlerini yazdığı tarihsel bağlamın onun üretimini doğrudan etkilediğini savunan bu tezde, Osmanlı modernleşmesinin süreç içerisindeki gelişimi ve dönüşümü çerçevesinde yazarın kendisini nerede konumlandırdığı ve bu değişim ve dönüşümleri eserlerinde ne şekilde aktardığı çözümlenmeye çalışılacaktır. Son olarak ise Yeni Tarihselcilik Eleştirel Kuramı bağlamında yorumlanan bu hikâyelerin bugün yeniden hatırlanmasının anlamı üzerinde durulacaktır. This study examines the stories of Ömer Seyfettin, Primo Türk Çocuğu and Beyaz Lale, within the framework of New Historicism Critical Theory. It claims that these fictional texts, which caused controversy even during the period they were written, contained many indicators in the name of the ideology of the period. On the basis of the New Historicism Critical Theory, this thesis arguing that the historical context in which Ömer Seyfettin wrote his works directly affected his productions, seeks to analyze where the author positioned himself during the development and transformation of the Ottoman modernization and how he transferred these changes and transformations in his works. Finally, this thesis focuses on the meaning of recalling these stories, which are interpreted with a critical approach in the context of the New Historicism Critical Theory.