Search

Bu çalışma, boyun fıtığı tanısıyla fizik tedavi ve rehabilitasyon (FTR) hizmeti alan hastaların Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları’na (SYBD) yönelik bilgi, tutum ve davranışlarının etik yaklaşım açısından bilgilendirmeyle ilişkisinin değerlendirilmesi amacıyla yapılmıştır. Kapsam: Çalışmanın evrenini Eskişehir Yunusemre Devlet Hastanesi FTR bölümünde yatarak ya da ayaktan tedavi alan ve araştırmaya katılmayı kabul eden hastalar oluşturmuştur. Araştırmanın Örneklemi 222 kişiden oluşmuştur. Yöntem: Bu çalışma gözlemsel araştırmalardan tanımlayıcı, kesitsel ve çözümsel özellikte planlanarak ilgili kurumlardan yazılı izin alındıktan sonra Mayıs-Ekim 2019 tarihleri arasında yapılmıştır. Katılımcılara, çalışmanın amacına yönelik oluşturulan sosyo-demografik bilgilerin de yer aldığı literatür taranarak hazırlanan anket formu ile Türkçe geçerlik ve güvenilirlik çalışması yapılmış Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları Ölçeği II (SYBDÖ II) uygulanmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde tanımlayıcı istatistikler, Tek Yönlü Varyans (One-Way ANOVA) Analizi, Ki-kare Bağımsızlık Testi ve Bağımsız Örneklem T Testi, Pearson Korelasyon Analizi kullanılmıştır. Bulgular: Katılımcıların, hekim tarafından hastalık nedenleri hakkında bilgilendirilme oranı %75,7 iken bu bilgilendirme sonrası davranış değişikliği gerçekleştirenlerin oranı %83,9 olarak bulunmuştur. Katılımcıların, hekim tarafından hastalık risk faktörleri hakkında bilgilendirilme oranı %53,2 iken bu bilgilendirme sonrası davranış değişikliği gerçekleştirenlerin oranı %87,3 olarak bulunmuştur. Katılımcıların hastalıklarına ilişkin bilgilendirilmeleri ve bu bilgileri davranışlarına yansıtmaları arasında istatistiksel açıdan anlamlı bir fark vardır (p

Etik ve hukuk, insanlık tarihi kadar eski iki kavramdır. Zira her ikisi de temel olarak toplumsal düzeni sağlamayı amaçlayan bu iki kavramdan hukuk, normatif bir bilim dalı olarak gelişmiş ve katı hükümlere sahiptir. Ancak etik; hukuk gibi katı bir nosyon değildir, etiğin en büyük yaptırımı vicdandır.Etik de hukuk da, tarihse süreçte insanlığın gelişimiyle oluşan ve ayrılan tüm insani durumlara ilişkin özelleşmişlerdir. Bu özellikli durumlardan biri de mesleklerdir. Toplumsal düzenin korunması adına hem hukuk biliminin hem de etiğin öznesi olan mesleklerden tıp mesleği, temel olarak insan yaşamını korumayı ve geliştirmeyi ele aldığı için başlı başına çok hassas ve önemli bir meslektir. Bu nedenle tıbbi müdahalelerin hukuken ve etik olarak düzenlenmesi özellikle önem taşır. Ancak her zaman etik ve hukuk birbiriyle paralel olmaz. Bu durumlarda ise toplumun çıkarı için en iyi seçenek belirlenmeli ve toplumsal düzen bozulmadan uygulanmalıdır.Çalışmamızın birinci bölümünde etik kavramının tarihsel gelişimi ile ikinci bölümünde hukuk kavramının tarihsel gelişimi incelenmiştir. Üçüncü bölümde ise; günümüz tıp uygulamalarından kaynaklanan etik ve hukuk çelişkileri ile bu çelişkili durumlarda izlenecek yollara ilişkin fikirlerimiz sunulmaktadır. Ethics and law are two concepts which are as old as human history. The aim of thesetwo concepts is to provide social order. As known, law has strict provisions as anormative science. In addition, ethichs is not notion like law and its biggest sanctionis conscience.Both ethics and law are specialized in all human situations that have emerged andseparated from the development of humanity in the historical process. One of thesespecialized subjects is professions. Medical profession, which is the subject of boththe science of law and ethics for the protection of social order, is a very sensitive andimportant profession in itself because it mainly deals with the protection anddevelopment of human life. Therefore, the legal and ethical regulation of medicalinterventions is particularly important. But unfotunately, ethics and law cannotalways be parallel. In these cases, the best option for the benefit of the society shouldbe determined and implemented without disturbing the social order.In the first part of the study contains, the historical development of the concept ofethics. The second part contains the historical development of the concept of law. Inthe third part; we present our ideas on ethical and legal contradictions arising fromtoday's medical practices and the ways to be followed in these contradictorysituations 110

İslam hukuku hayatın her alanında söz sahibidir. Her güncel meselenin fıkhi hükmü Müslümanlar açısından önem teşkil etmektedir. Estetik cerrahi meselesi de bu güncel meselelerden bir tanesidir.Bu nedenle cerrahi olarak yapılan tüm estetik operasyonları tıb bilimindeki uygulama biçimi ile genel hatlarıyla tanıttıktan sonra fıkhi olarak incelemeye çalıştık. Bu kapsamda tez üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde beden ve estetik başlığı altında dinlerde ve beden ile hususi ilişkisinden dolayı antik yunan'da bedenin nasıl algılandığı ve ne konumda olduğunu inceledik. Ardından estetik başlığı ile estetik adına tarihte yapılan uygulamalara ve günümüzde güzellik algısının nasıl olduğuna değindikten sonra İslam'ın estetiğe bakışını vermeye çalıştık. İkinci bölümde estetik cerrahinin ne zamandan beri var olduğunu ve dinlerin bu operasyonlara ne yorum yaptığını aktardık. Sonrasında kısaca estetik cerrahiye başvurma nedenlerini inceledik. Ardından ise cerrahi olarak nitelenen her estetik operasyonu tıb bilimindeki ayrıntılarıyla ele aldık. Bu noktada tıp fakültesinde kendileriyle mülakatlarda bulunduğum hocalarıma teşekkür ederim. Son bölümde ise estetik operasyonların hem modern hukuk hem de fıkıhtaki hükmünü ele aldık. İslam hukukunda bu konu tek başına değerlendirilemeyeceğinden dolayı öncelikle ilgili meseleleri müstakil başlıklar halinde inceledik. Bu konuya dair verilmiş fetvalara ulaşabildiğimiz kadarıyla gerek arapça gerekse ingilizce eserlerden tercüme ederek okuyucuya fikir vermesi açısından yer verdik. Araştırma sonucunda ortaya çıkan neticeyi belirttik. Islamic law has a say in all areas of life. The jurisprudence of every current issue is important for Muslims.The issue of aesthetic surgery is one of these current issues. For this reason, we tried to examine all aesthetic operations performed surgically as fiqh after introducing them in general terms with the application form in medical science. In this context, the thesis consists of three parts. In the first part, under the title of body and aesthetics, we examined how the body was perceived and in what position it was in ancient Greece because of its special relationship with the body and religions. Then, we tried to give the view of Islam to aesthetics after mentioning the applications made in history in the name of aesthetics and how the perception of beauty is today with the title of aesthetics. In the second part, we talked about how long aesthetic surgery has existed and what religions interpret these operations. Then, we briefly examined the reasons for applying to plastic surgery. Then, we discussed every aesthetic operation described as surgery with the details of medical science. At this point, I would like to thank my professors at the medical school with whom I interviewed. In the last part, we discussed the provisions of aesthetic operations in both modern law and fiqh. Since this issue cannot be considered alone in Islamic law, we first examined the related issues under separate headings. As far as we can reach the fatwas given on this subject, we have translated them from both Arabic and English works to give an idea to the reader. We stated the result of the research. 122

Amaç: Araştırmada, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu öğrencilerinde, etik pozisyon ile aleksitimi düzeyi arasındaki ilişkinin demografik değişkenlerle birlikte değerlendirilmesi amaçlanmıştır.Kapsam: Etik karar verirken bireysel farklılıklar etkilidir. `Etik Pozisyonlar Teorisi'' gerçekleştirdiği sınıflandırma ile bireysel farklılıkları ortaya koyabilmektedir. Bireysel farklılıklar farklı duygusal durumların oluşmasına neden olmakta ve etik karar verme sürecini etkilemektedir. Aleksitimide ise duygular etkin bir şekilde kullanılamamaktadır. Etik karar verme sürecini etkileyen etik pozisyonlarla aleksitiminin ilişkisinin araştırıldığı çalışmada, 2017–2018 eğitim–öğretim yılı bahar döneminde Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu'nda, 7 ayrı programda eğitim gören, 475 öğrenciye ulaşılmıştır. Yöntem: Tanımlayıcı nitelikte, nicel araştırma yaklaşımı kullanılan çalışmada katılımcılardan; demografik soru formu ayrıca 5'li likert tipi `Etik Pozisyon Ölçeği–EPÖ` ve `Toronto Aleksitimi Ölçeği–TAÖ` kullanılarak veriler elde edilmiştir. Verilerin analizi için Kolmogorov–Smirnov ve Shapiro–Wilk testleri ile normallik analizi yapılmıştır. Daha sonra güvenirlik testi, t–testi, One–Way ANOVA Testi, LSD çoklu karşılaştırma testi ve Pearson Korelasyon ve Regresyon Analiz testi kullanılmıştır.Bulgular: Katılımcıların 134'ü erkek ve 341'i kadın'dır. Katılımcıların Etik Pozisyon Ölçeği'nden almış oldukları toplam puan ortalaması 3,70±0,54; İdealizm alt boyundan 4,03±0,68; Rölativizm alt boyutunda 3,37±0,65 olarak gerçekleşmiştir. Toronto Aleksitimi Ölçeği'nden alınan toplam puan ortalaması 2,49±0,50; Duyguları Tanımada Güçlük alt boyutunda 2,28±0,83; Duyguları Söze Dökmede Güçlük alt boyutunda 2,55±0,74; Dışa Dönük Düşünme alt boyutunda ise 2,64±0,44 olarak gerçekleşmiştir. Etik Pozisyon Ölçeği, Aleksitimi Ölçeği ve alt boyutları arasından yapılan korelasyon analizine göre İdealizm ile Dışa Dönük Düşünme alt boyutu arasında ileri düzeyde negatif yönlü (p

Müze, tüm kültür varlıklarını içine alan ve içinde her insanın kendinden bir parça bulduğu eğitim kurumlarıdır. Müzeler, geçmiş ve gelecek hakkında kritik diyaloglar için demokratikleştirici, kapsayıcı ve çok sesli alanlardır. Günümüzün çatışmalarını ve zorluklarını kabul edip ele alarak, topluma olan güvende eserler ve örnekler tutar, gelecek nesiller için farklı hatıraları güvence altına alır ve eşit haklar sağlar ve tüm insanlar için mirasa eşit erişim sağlar. Bu çalışma ile CTF Tıp Tarihi Müzesi'nin oluşturulmaya başlandığı 1983 yılından bugüne yaşanılan gelişmeler, tasarlanan teşhir tanzim çalışmaları ışığında sağlık/tıp tarihi müzeciliğinin kuruluş hikayesi ile gelişimini gözler önüne sermek amaçlanmaktadır. Bu gelişim çerçevesinde hem sağlık müzeciliğinin önemi hem de sağlık ve tıp tarihi açısından özelliği ve önemi ortaya konmaya çalışılacaktır. CTF Tıp Tarihi Müzesi'nin kuruluşundan itibaren biriktirilen, daha önce yayınlanmamış müze evrakı öncelikle konularına ayrılıp tasnif edilerek kronolojik olarak bir sıralama oluşturulmuştur. Tüm evrak ve belgeler incelenirken, belgeleri destekleyecek şekilde, müzenin kurucu başkanı ve küratörü olan Prof. Dr. Nil Sarı ile yapılacak olan söyleşiler ile sağlık/tıp tarihi müzeciliğinin ülkemizdeki gelişimi, CTF Tıp Tarihi Müzesi'nin bu gelişim içindeki yeri, müzelerin oluşturulmasında görevli olacak kişilerin nitelikleri ve müzenin sağlık/tıp tarihi açısından önemi, koleksiyonun nasıl oluştuğu, tarihi dekanlık binasının müze binası olarak kullanılmaya başlaması vb. ile ilgili bilgilere ulaşılması planlanmıştır. CTF Tıp Tarihi Müzesi'nin ilk sergi salonu, ikinci kuruluşu ve üçüncü kuruluş aşamasını gösteren genel fotoğraflar, bağış ve teşekkür mektupları, müze binasına dair belgeler, kurum içi ve kurum dışı yazışmalar, ziyaretçi defterleri vb. evraklar daha önce yayınlanmamış ve ilk defa tez çalışmasında incelenmiştir. Bu incelemenin sonunda sağlık/tıp tarihi müzelerinin oluşturulmasındaki önem anlatılmaya, tarihi kültür mirasının korunması ve saklanılması konusunda gerekli tedbirlerin alınması gerektiği ortaya konulmaya çalışılmıştır. Elde edilen veriler ışığında tıp tarihi müzeciliği alanında uzmanlar eşliğinde kuruluşu gerçekleştirilen CTF Tıp Tarihi Müzesi'nin, hem `Türk Tıp Tarihi Müzeciliği` hem de `Türk Tıp Tarihi` için yeni bir bakış açısı sağlayacağı düşünülmektedir.Anahtar Kelimeler: CTF Tıp Tarihi Müzesi, Müzecilik, Tıp Tarihi, Koleksiyon. Museums are educational institutions that encompass all cultural assets and in which each person finds a part of him/herself. Museums are democratizing, inclusive and multi-voice spaces for critical dialogues about the past and the future. By acknowledging and addressing the conflicts and challenges of the today present, it maintains safe artifacts and examples for society, secures different memories for future generations and provides equal rights, and provides equal access to heritage for all people. The aim of this study is to present the history and development of Health/Medical History Museums in the light of the developments that have been experienced since 1983 when the CTF History of Medicine Museum was started to be established and the exhibition arrangement works have been designed. Within the framework of this development, both the importance of health museums and its characteristics and importance in terms of health and medical history will be tried to be revealed. The previously unpublished museum documents accumulated since the establishment of the CTF History of Medicine Museum will be classified into their subjects and sorted in chronological order. All documents and documents are examined in the light of, the documents and the museum's founding president and curator, Prof. Dr. Nil Sarı. The development of history of medicine/health museums in Turkey, the importance of CTF History of Medicine Museum in this development, the qualifications of the people who will be responsible for the creation of museums and the importance of the museum in terms of history of health / medicine, how the collection was gathered, the historical deanery building to be used as a museum building, etc. are discussed information about the plan to be reached. The first exhibition hall of the CTF History of Medicine Museum, general photographs showing the second foundation and third foundation stage, donation and thank you letters, documents about the museum building, in-house and out-of-House correspondence, guest books, etc. are introduced. These documents were previously unpublished and examined for the first time in this thesis work. At the end of this review, the importance of the establishment of history of health/medicine museums is tried to be viewed and the necessary measures to be taken to protect and preserve the historical cultural heritage is discussed. In the light of the data obtained, CTF History of Medicine Museum, which was founded by experts in the field of medical history museology, is thought to provide a new perspective for both `History of Turkish Medicine Museology` and `History of Turkish Medicine`.Key Words: CTF History of Medicine Museum, Museology, History of Medicine, Collection. 301

AmaçBu çalışmada, ESOGÜ Diş Hekimliği Fakültesi Hastanesi Endodonti ve Prododonti kliniğine başvuran hastaların dental anksiyete ile ağız sağlığına bağlı yaşam kalitesi arasındaki ilişkinin belirlenmesi ve dişhekimlerinin dental anksiyetisinin nedenleri konusunda ortak görüşlerin belirlenerek dental anksiyetenin yönetiminde en iyi çözümleri bulmak için hangi yaklaşımları tercih ettiklerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda hem hastaların hem de diş hekimlerinin cevaplarının karşılaştırılarak mevcut durumun değerlendirilmesi yapılacaktır. Daha sonra doldurulacaktır 0

Amaç: Bu çalışma ebelik öğrencilerinin aldıkları etik eğitiminin eleştirel düşünme ve ahlaki duyarlılık düzeylerine etkisi ve arasındaki ilişkinin belirlenmesi amacıyla tanımlayıcı olarak yapılmıştır.Materyal metot: Araştırmanın evrenini Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Ebelik Bölümü Öğrencileri (N=285) oluşturmuştur ve örneklem seçimi yapılmayıp araştırmaya alınma kriterlerine uygun 233 öğrenci araştırmanın örneklemini oluşturmuştur. Verilerin toplanmasında `Tanıtıcı Bilgi Formu`, `Ahlaki Duyarlılık Anketi (ADA)`, Kalifornia Eleştirel Düşünme Eğilimleri Ölçeği (KEDEÖ)` kullanılmıştır. Çalışmanın verileri SPSS 21.0 paket programına yüklenerek verilerin normal dağılımına uygunluğu Shapiro-Wilk testi ile değerlendirilmiştir. Bulgular: Araştırmaya katılan ebelik öğrencilerinin ADA ve KEDEÖ ölçeklerinden aldıkları puan ortalamaları ve etik eğitimi arasında istatiksel olarak anlamlı bir fark bulunmamıştır (p>0.05). Ebelik öğrencilerinin lise mezuniyetleri ile ADA ölçeğinin yarar sağlama boyutunda anlamlı fark bulunmuştur (p0,05).Sonuç: Çalışmanın sonucu doğrultusunda ebelik öğrencilerinin ADA ve KEDEÖ düzeyleri `düşük` olduğu ve etik eğitiminin anlamlı etki göstermediği belirlenmiştir.Anahtar Kelimeler: Ebelikte Etik, Ahlaki Duyarlılık, Eleştirel Düşünme. Purpose: This study was conducted as a descriptive study in order to determine the relationship between midwifery students' ethical education and their critical thinking and moral sensitivity levels.Material and method: Tokat Gaziosmanpaşa University School of Health midwifery department students [N=285] formed the universe of the research and 233 students who did not choose the sample were the sample of the research in accordance with the criteria of inclusion. Data were collected by using the `Descriptive Information Form`, `Moral Sensitivity Questionnaire (MSQ)`, `California Critical Thinking Disposition Inventory (CCTDI)`. The data of the study was uploaded to SPSS 21 program and the relevance of data to the normal distribution was evaluated by Shapiro-Wilk test.Results: There was no statistically significant difference between the mean scores of midwifery students who participated in the study from the MSQ and CCTDI scales and ethical education (p>0.05). A significant difference was found between high school graduation of midwifery students and the benefit dimension of the scale MSQ (p0,05).Conclusion: According to the results of the study, it was determined that the levels of MSQ and CCTDI of midwifery students were `low` and ethics education did not show a significant effect.Keywords: Ethics in Midwifery, Moral Sensitivity, Critical Thinking. 79

Yaşam ve mühendislik bilimleri arasındaki yakın etkileşim, gelişen nanoteknolojiler, biyoteknolojiler, bilgi-iletişim teknolojileri ve nöroteknolojilerin tıpta uygulanması, yeni tanı ve tedavi yöntemlerinin geliştirilmesi ile sonuçlanmaktadır. Söz konusu teknolojilerin gelişmesi ile insan biyolojisini değiştirebilmek ve geliştirebilmenin mümkün olması, biyotıp araştırmalarında yeni teknolojiler kullanılarak insanın beynine ve bedenine yapılan müdahaleler, yeni etik ve insan hakları sorunlarını da beraberinde getirmektedir. Buna bağlı olarak, insan yaşamını ve insan haklarını koruyan varolan hukuki düzenlemeler ile geleneksel etik yaklaşımların yeniden sorgulanması gereksinimi ortaya çıkmıştır. İlgili düzenlemelerin insan hak ve özgürlüklerini ne dereceye kadar koruduğu, bundan sonraki gelişmeler karşısında bilimsel araştırmalara nasıl bir sınır çizileceğinin tartışılması, bu teknolojilerin gelişimi ve bilimsel araştırmalardan elde edilen yararların paylaşımı açısından önemlidir. Bu nedenle, tez çalışmasında biyoetiğin evrenselleşme süreci, Avrupa Konseyi'nin gelişen teknolojilerle ilgili çalışmaları, gelişen teknolojilerin geliştirilmesi sırasında ortaya çıkan etik ve insan hakları sorunları, Avrupa Konseyi İnsan Hakları ve Biyotıp Sözleşmesi (Oviedo Sözleşmesi) temel alınarak ülke örnekleri üzerinden değerlendirilmiştir. Bu kapsamda, gelişen teknolojiler açısından biyoetik tartışmalarda öne çıkan embriyo üzerinde araştırmalar, genom modifikasyonu, insan klonlama, kök hücre araştırmaları, hibrit/kimerik embriyo araştırmaları alanlarındaki ülkelerin hukuki düzenlemeleri karşılaştırmalı olarak incelenmiş, geleneksel etik tartışmaların hangi yöne doğru ilerlediği, bilimsel araştırma yapma özgürlüğü ile insan hakları arasındaki dengenin nasıl kurulabileceği tartışılmıştır. Bununla birlikte, hangi hukuk kurallarının hangi değerleri en yüksek derecede koruyabileceği belirli alanlardaki olası hukuki düzenlemeler ile örneklendirilmiş, bilimsel araştırmaları denetleyecek yapının/yapıların nasıl kurulabileceğine ilişkin de öneriler sunulmuştur. Close interaction between life and engineering sciences, emerging nanotechnologies, biotechnologies, information communication technologies, and the use of neurotechnology in medicine have led to the development of new methods of diagnosis and treatment. The development of these technologies has made it possible to change and improve human biology and make interventions in the human brain and body using new technologies in biomedical research, thereby causing new ethical and human rights problems. Accordingly, a need has arisen to re-question existing legal regulations protecting human life and human rights and traditional ethical approaches. The extent to which the relevant regulations protect human rights and freedoms and how to limit scientific research against in the face of future developments are also important for the development of these technologies and the sharing of benefits from scientific research. Against this background, this thesis study discussed the universalization process of bioethics, the work done by the Council of Europe on developing technologies, and ethical and human rights problems that have emerged during the development of new technologies by referring to examples from countries in relation to the Convention on Human Rights and Biomedicine (Oviedo Convention). To this end, the study comparatively examined national legal regulations concerning the prominent bioethics issues including research on embryos, genome modification, cloning, stem cell research, and hybrid/chimeric embryo formation. The study also addressed the direction of traditional ethical debates and the ways to balance the freedom of scientific research and human rights. Additionally, using possible legal regulations in specific areas, the study illustrated which legal rules can optimally protect which values. Finally, it offered suggestions about how to establish a body/bodies that oversee scientific research. 254

Hastane öncesi acil tıp kendine has özellikleri bulunan bir alandır. Oldukça dinamik olan bu alanda sınırları koymak da esasında pek mümkün değildir. Her an farklı bir olguyla farklı bir yer ve farklı bir zamanda karşılaşmak olanaklıdır. Alanın spesifikliği ise eldeki imkanlar ile zor şartlar altında hastaya müdahalede bulunmaktır. Monoton olmayan bu alanda yer alan acil sağlık profesyonelleri asli olan görevlerini yerine getirirken pek çok problemle de baş başa kalmaktadır. Etik ikilemler ve ihlaller ile karşılaşan sağlık profesyonelleri hasta için doğru ve yararlı olanı yapmak için bir çıkış aramaktadır.Çalışmamızın amacı, hastane öncesi alanda görev alan acil sağlık profesyonellerinin hasta mahremiyet konusundaki yaklaşımlarını belirlemektir. Bu amaçla Adana 112 İl Ambulans Servisi'nde aktif olarak görev yapan sağlık profesyonellerine yönelik tanımlayıcı bir araştırma yapılmıştır. Uygulanan veri toplama formunda demografik bilgilere ait 7, alana yönelik ise 17 adet ifade bulunmaktadır. Katılımcılardan bu ifadeleri benimseme derecelerine göre 0-10 arası puan vermeleri istenmiştir. Toplamda 500 adet katılımcının verileri değerlendirilmiştir.Genel olarak; hastane öncesi acil sağlık profesyonellerinin mahremiyet hakkını benimsediği, ancak hayati tehlikenin söz konusu olduğu durumlarda bu hakkın ikinci plana atılabildiği bulunmuştur. Pre-hospital emergency medicine is an area with its own characteristics. It is not possible to set limits in this highly dynamic field. It is possible to encounter a different phenomenon at a different place and at a different time. The specificity of the field is to intervene under difficult conditions with the available facilities. In this non-monotonous field, emergency healthcare professionals face many problems while performing their essential duties. Faced with ethical dilemmas and violations, health professionals are seeking an outlet to do what is right and beneficial for the patient.The aim of this study was to determine the attitudes of emergency health professionals in the field of patient privacy in the pre-hospital area. For this purpose, a descriptive study was conducted for health professionals working actively in Adana 112 Provincial Ambulance Service. In the data collection form, there are 7 expressions of demographic information and 17 expressions for the field. Participants were asked to give a score between 0 and 10 according to their degree of adoption. Data of 500 participants were evaluated in total.Generally; It was found that pre-hospital emergency healthcare professionals adopted the right to privacy, but in the case of life-threatening this right could be subordinated. 138

Tabip Odasına Üye Olan ve Olmayan Hekimlerin Meslek ve Meslek Örgütüyle İlgili Değer Algıları Üzerine Bir Çalışma - Denizli İl Merkezi ÖrneğiÖrgütlenme gereksinimi, tarih boyunca insanlar arasında, belli amaçları gerçekleştirmeğe ve ihtiyaçları gidermeye yönelik olarak ortaya çıkmıştır. Mesleki örgütlenmenin ortaya çıkışı da sosyal hayatın doğal ve zorunlu bir sonucudur. Meslek örgütleri, temelde, ilgili mesleğin üyelerinin ortak gereksinimlerini karşılamak ve ortak çıkarlarını korumak için etkinlik gösteren organizasyonlardır. Meslek örgütleri kamu yararını da göz önünde bulundurarak mesleğin en iyi şekilde yapılmasını sağlamaya çalışır. Türk Tabipleri Birliği de 1953 yılında devlet tarafından kurulmuş bir meslek örgütüdür. Bu çalışma üye olsun veya olmasın, Denizli ili şehir merkezinde görev yapmakta olan hekimlerin TTB'ye ve mesleklerine yönelik değer algılarının değerlendirilmesi amacıyla planlanmıştır. Hekimlerle, nitel araştırma yöntemlerinden yüz yüze, yarı yapılandırılmış görüşme tekniği kullanılarak görüşmeler yapılmıştır.Görüşmelerde hekimlerin meslekleri ve TTB ile ilgili görüşlerini anlamaya yönelik sorular sorulmuştur. Meslek örgütüne üye olma motivasyonları ve olmama nedenleri anlaşılmaya çalışılmıştır. Böylece hekimlerin meslek örgütüne ilişkin değerlerini ve değerlendirmelerini ortaya koymak amaçlanmıştır. Tez çalışmasında Denizli'deki meslek örgütüne üye olan 22, üye olmayan18 toplamda 40 hekimle yarı yapılandırılmış, yüz yüze görüşmeler yapılmıştır. Elde edilen veriler tematik içerik analizi yöntemi ile değerlendirilmiştir. Bu yöntemle görüşmelerde öne çıkan konular bağlam, anatema, tema ve alt temalara ayrılmıştır. Hekimlerle yapılan görüşmeler `hekimliğe ilişkin değerlendirmeler`, `meslek örgütünün işlevi`, `meslek örgütü-hekim ilişkileri`, `meslek örgütü yönetimi` bağlamlarında ele alınarak araştırmanın amacına uygun bir şekilde incelenmiştir. A Study on The Value Perceptions of Member and Non-Member Physicians to the Chamber of Physicians Regarding the Profession and Professional Association - Denizli City Center SampleThroughout the history, the necessity of organization has emerged among people to achieve certain goals and meet certain needs. The emergence of professional organization is also a natural and necessary result of social life. Professional organizations are those that basically aim at meeting the common needs of the members of a profession and protecting their common interests. Professional organizations try to ensure that a profession is performed in the best possible way by considering the public interest. Turkish Medical Association is a professional organization established by the state in 1953. This study is planned to evaluate the value perceptions of doctors in Denizli whether a member or a non-member to the Association about the Turkish Medical Association and the profession. Interviews were made with doctors in Denizli, by face to face semi-structured interview technique which is a qualitative research method.This study is planned to determine the value perceptions of physicians working in Denizli city center, TTB and their professions, whether or not they are members of the professional organization. Interviews were made with physicians using qualitative research methods face to face using a semi-structured interview technique. In the interviews, questions were asked about understanding physicians' professions and their views on TTB. The motivation of being a member of the Professional organization and the reasons for not being are tried to be understood. Thus, it is aimed to reveal the values and evaluations of physicians regarding the professional organization. In this study, there were semi-structured, face-to-face interviews with 22 physicians who were members of the professional organization in Denizli and 18 who were not members. The data obtained were evaluated by thematic content analysis method. With this method the prominent topics in the interviews are divided into context, main theme and sub-themes Interviews with physicians were examined in the context of `evaluations related to medicine`,` function of the professional organization`, ` professional organization-physician relations` and `management of professional organization` by the purpose of the research. 308

Amaç: Bu çalışmada, fiziksel, sosyal ve psikolojik yönleriyle önemli bir halk sağlığı sorunu olan obezitenin özerklik, özerkliğe saygı ilkesi ve yaşam kalitesi üzerindeki etkisi, başka bir ifade ile obez hastalar ile obez olmayan bireylerin özerklik, özerkliğe saygı ilkesi ve yaşam kalitesi bakımından farklılaşıp farklılaşmadığının araştırılması amaçlanmıştır.Kapsam: Çalışmanın evrenini Eskişehir Yunusemre Devlet Hastanesi, Eskişehir Devlet Hastanesi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sağlık Uygulama ve Araştırma Hastanesi Beslenme ve Diyet poliklinikleri ile Eskişehir Büyükşehir Belediyesi Kadın Danışma ve Dayanışma Merkezi Beslenme ve Diyet Birimi'ne başvuran ve araştırmaya katılmayı kabul eden hastalar ve danışanlar oluşturmuştur. Araştırmanın vaka grubunu beden kütle indeksi (BKİ)≥30,00 kg/m² olan 354 kişi; kontrol grubu ise, BKİ değeri 18,50-24,99 kg/m² arasında olan 354 kişi oluşturmuştur. Yöntem: Vaka ve kontrol gruplarından oluşan kesitsel, çözümleyici ve tanımlayıcı özellikte planlanan çalışma, ilgili kurumlardan yazılı izin alındıktan sonra, Ağustos-Ekim 2018 tarihleri arasında yapılmıştır. Katılımcılara, çalışmanın amaçları göz önünde bulundurularak oluşturulan sosyodemografik bilgiler formu, özerklik ve özerkliğe saygı ilkesine ilişkin soruların yer aldığı anket formu ile Türkçe geçerlilik ve güvenilirlik çalışması yapılmış Obezlere Özgü Yaşam Kalitesi Ölçeği (OÖYKÖ) uygulanmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde tanımlayıcı istatistikler, Kolmogorov-Smirnov Testi, Mann Whitney U Testi, Kruskal Wallis H Testi, Ki-kare Bağımsızlık Analizi, Dunn's Çoklu Analiz Testi ve Spearman Korelasyon Analizi kullanılmıştır. Bulgular: Görüş ve düşüncelerini rahatlıkla açıklayabildiğini ifade eden obez hastalar ile görüş ve düşüncelerini rahatlıkla açıklayamadığını ifade eden obez hastalar arasında OÖYKÖ skoru açısından görüş ve düşüncelerini rahatlıkla açıklayabildiğini ifade eden obez hastalar lehine istatistiksel olarak anlamlı farklılık bulunmuştur (p0,05). Karar ve eylemlerinde başkalarının düşüncelerinden etkilendiğini bildiren obez hastalar ile karar ve eylemlerinde başkalarının düşüncelerinden etkilenmediğini bildiren obez hastalar arasında OÖYKÖ skoru açısından karar ve eylemlerinde başkalarının düşüncelerinden etkilenmediğini bildiren katılımcılar lehine istatistiksel olarak anlamlı farklılık bulunmuştur (p0.05). There was a statistically significant difference between the obese patients reporting that they were affected by the opinions of others in their decisions and actions and the obese patients reporting that they were not affected by the opinions of others in their decisions and actions in terms of OWLQOL score in favor of the participants reporting that they were not affected by the opinions of others in their decisions and actions (p

Müfredat-ı Tıbbiye isimli eser, Veteriner Hekim İsmail Hilmi Bey tarafından yazılmış ders takrirlerinden meydana gelmektedir. Bilinen tek nüshası Koyunoğlu Müzesinde bulunmaktadır. Yazıldığı tarih, İsmail Hilmi Bey'in el yazısıyla 1290 Arabi olarak belirtilmektedir. Bu yıllar Osmanlı Devleti'nin son dönemlerindeki çağdaşlaşma çabalarının yoğun yaşandığı bir süreçtir. Aynı zamanda veteriner okullarının, beşerî hekimlik derslerinin verildiği binaya nakledildiği; veteriner ve beşerî hekim sayısının artırılmasının planlandığı yıllardır. Müfredat-ı Tıbbiye'nin, 19. yüzyılda Avrupa'daki bilimsel ilerlemelere dair bilgiler de barındırdığı görülmüştür. Osmanlı Devleti ve Avrupa'da 19. yüzyıl sağlık ve tıp eğitimi politikaları bu sayede incelenebilmiş ve karşılaştırılabilmiştir. Müfredat-ı Tıbbiye, mu'aleceleri etki mekanizmalarına göre sınıflandırmaktadır ve mu'aleceler içerisinde en yüksek oranı bitkilerin oluşturduğu görülmüştür. Bitkiler, eserin tıp tarihindeki yerinin belirlenmesinde önemli yol gösterici olarak değerlendirilmiştir. Bitkilerden yola çıkılarak tıp tarihinde önemli yerleri olan Materia Medica, Kitâb-ül-Câmî Fi Edviyet-il-Müfrede, Pharmacopée Française, Pharmacopee Militaire Ottomane, Müfredat-ı Tıb ve İlm-i Tedavi ve Dünya Sağlık Örgütü Seçilmiş Tıbbi Bitkiler Monografı, Müfredat-ı Tıbbiye ile karşılaştırılmıştır. Yaklaşık 2000 yıllık bir tıp tarihi bu eserlerde ortak olan tıbbi bitkiler açısından incelenmiş ve sağlıkta bu uzun süreçteki paradigma değişiklikleri de gözlenebilmiştir. Osmanlıcadan günümüz Latin harflerine çevrilen Müfredat-ı Tıbbiye sayesinde tıp tarihinin vazgeçilmez parçaları olan eczacılık, veteriner ve beşerî hekimlik tarihi bütüncül olarak incelenebilmiştir. Eser uzun bir tıp tarihi sürecini de ortaya koyarak bütüncül bir tıp bakış açısı kazanılmasına ve tek sağlık tartışmalarına değerli katkılar sunmaktadır. The work titled `Müfredat-ı Tıbbiye` consists of lecturers written by Veterinarian İsmail Hilmi Bey. The only known copy is in the Koyunoğlu Museum. The date of writing is specified as 1290 Arabi by İsmail Hilmi Bey's handwriting. These years are a process in which the efforts of modernization in the late Ottoman period were experienced intensely. It was observed that the Müfredat-ı Tıbbiye includes informations on scientific progress in Europe in the 19th century. Thus, the 19th century health and medical education policies of the Ottoman Empire and Europe could be analyzed and compared. Müfredat-ı Tıbbiye classifies the medicates according to their mechanism of action and the highest proportion of medicates was seen to be plants. Plants were evaluated as an important guide in determining the place of the work in the history of medicine. Based on plants, World Health Organization Monographs on Selected Medicinal Plants, Materia Medica, Kitâb-ül-Câmî Fi Edviyet-il-Müfrede, Pharmacopée Française, Pharmacopee Militaire Ottomane, Müfredat-ı Tıb and İlm-i Tedavi which have important places in the history of medicine, have been compared with the Müfredat-ı Tıbbiye. A history of about 2000 years of medicine has been studied in terms of common medicinal plants in these works, and paradigm changes in health in this long period can also be observed. Thanks to the Müfredat-ı Tıbbiye which was translated from Ottoman Turkish to Latin letters; the history of pharmacy, veterinary medicine and human medicine which are indispensable parts of the history of medicine, could be examined in a holistic way.Müfredat-ı Tıbbiye also provides a holistic medical perspective by revealing a long medical history and is making valuable contributions to one health discussions. 612

Giriş: Literatürde Sağlıkta Dönüşüm Programı'nın tıbbi uygulama hatalarının, tıbbimalpraktis davalarının ve şiddet vakalarının artışına yol açan bir çalışma ortamınıberaberinde getirdiği belirtilmektedir. Bu çalışmayla, araştırmaya katılan asistanhekimlerin bu konudaki düşüncelerinin ve bu durumun hekimlerin uzmanlık dalıtercihlerinde etkisinin olup olmadığının belirlenmesi amaçlanmaktadır.Gereç ve Yöntem: Katılımcıların düşüncelerini ve tutumlarını öğrenmeye yönelikkesitsel bir araştırma yapılmıştır. Araştırmaya Bursa'da eğitim almakta olan 205asistan hekim katılmıştır. Veri, araştırmacı tarafından literatür taramasıdoğrultusunda geliştirilen; 7 bölüm ve 27 sorudan oluşan anket formu aracılığıylatoplanmıştır.Bulgular: Hekime yönelik şiddet, tıbbi malpraktis ve dava edilme riski uzmanlıkdalı tercihlerini etkilemektedir. Sistem kaynaklı sorunların tıbbi malpraktis vehekime yönelik şiddet nedenleri olduğuna katılım yüksektir. İş yükü ve beraberindegelen sıkıntıları göz önüne alanlar dahili dallarda, idealleri doğrultusunda tercihyapanlar ise daha çok cerrahi dallarda eğitim almaktadır. Lisans eğitiminde şiddetemaruz kalma ile cerrahi tıp bilimlerini tercih etme arasında ters orantı vardır. Cerrahidallarda ve uzmanlık eğitimi sürecinde şiddete maruz kalanların iş yükü anlamlıolarak daha fazladır. Cinsiyetçi yaklaşımın da uzmanlık dalı tercihlerinde etkiliolduğu bulunmuştur.Tartışma ve Sonuç: Sağlıkta Dönüşüm Programı'nın bileşenlerinden PerformansaDayalı Ek Ödeme Sistemi'nin uygulanması, sevk sisteminin uygulanmaması işyükünü artıran, hasta yararını önceleyen hizmetin niteliğini düşüren, uzmanlıkeğitimini olumsuz etkileyen ve hekime yönelik şiddet, tıbbi malpraktis ve davaedilme riskini artıran sonuçlara neden olmaktadır. Bu durum, hekimlerin uzmanlıkdalı tercihlerini etkilemektedir. Sistem sorunlarının giderilmesi, nicelikten çokniteliğe odaklanılması öncelikli hedef olmalıdır.Anahtar sözcükler: Tıpta Uzmanlık Sınavı, Sağlıkta Dönüşüm, Tıbbi malpraktis,Şiddet, Performansa Dayalı Ek Ödeme Sistemi Introduction: It is stated in the literature that the Health Transformation Programbrings a working environment that leads to an increase in medical malpractice,medical malpractice suits and violence. In this study, it is aimed to determine theopinions of the resident physicians participating in the research on this issue andwhether this has an effect on the preferences of the physicians.Material and Methods: A cross-sectional study was conducted to learn the thoughtsand attitudes of the participants. 205 resident physicians who have been studying inBursa have attended this study. The data were collected through a questionnaireconsisting of 7 sections and 27 questions developed by the researcher in line with theliterature review.Results: Violence towards the physician, medical malpractice and the risk of beingprosecuted affect the preferences of the specialist. Participation is high as systemrelatedproblems are the causes of medical malpractice and violence againstphysicians. Those who take into consideration the workload and accompanyingproblems are trained in the internal branches and those who prefer according to theirideals receive training in the surgical branches. There is an inverse relationshipbetween exposure to violence in undergraduate education and the preference ofsurgical medical sciences. The workload of those exposed to violence in surgicalbranches and specialist training process is significantly higher. The genderedapproach is effective in the choice of specialty.Discussion and Conclusion: The implementation of the Performance RelatedAdditional Payment System, which is one of the components of the HealthTransformation Program, and the failure to apply the referral system leads toconsequences that increase the workload, reduce the quality of services that prioritizepatient benefit, adversely affect specialist training, and increase the risk of violenceagainst the physician, medical malpractice and litigation. This situation affects thepreferences of the physicians. The primary objective sholud be to eliminate systemproblems and to focus on quality rather than quantity.Key words: Medical Specialty Examination, Health Transformation, MedicalMalpractice, Violence, Performance Related Additional Payment System 166

Tarihin her döneminde bütün devletlerde hükümdarın sağlık işleriyle ilgilenen ve devletin sağlık teşkilatını idare eden bir hekimbaşının olduğunu söylemek mümkündür. Osmanlı Devleti'nde de daha önceki devletlerde görüldüğü üzere kuruluştan itibaren padişahın sağlığı ile alakadar bir hekimbaşının olduğunu ifade etmek yerinde olur. Sarayın ilmiye sınıfı mensubu görevlileri arasında en üst makam olan hekimbaşılık unvanına sahip olabilmek için Müslüman olunması istisnasız uygulanan ilk şarttır. Hekimbaşıların Süleymaniye Tıp Medresesi müderrislerinden seçilmesi esas kural iken, kimi zaman kuraldışı atamalar da olabilmektedir. Hekimbaşıların en temel görevi, padişahın sağlığının korunması ve hastalık halinde tedavisinin yapılmasıdır. Hekimbaşıların bunun dışında idari görevleri de vardı. Bu görevlerden en önemlisi sarayda kendine bağlı çalışan görevlilerin atama-azil işlemleriyle ilgilenmek ve onları denetlemekti. Hekimbaşıların bir başka görevi, darüşşifaların sağlık çalışanlarının tayin ve kontrolüdür. İstanbul'daki serbest sağlıkçıların imtihan edilip çalışma ruhsatını alabilmeleri de hekimbaşının uhdesindedir. Ordunun ihtiyacı olan tıbbi görevli kadrolarının oluşturulması, devletin bel kemiği olan askeri kuvvetlerin sağlığının temini için son derece ehemmiyetli bir husus olduğundan hekimbaşı bu alanda da ihtimamlı bir çalışma yürütmekteydi. Devlet çalışanlarının emeklilik ya da muafiyet başvurularını değerlendirip muayenelerini yaparak gerekli sağlık raporunu vermek de hekimbaşını meşgul eden konulardandı. XIX. yüzyıla kadar bu doğrultuda görev yapan hekimbaşılar için bundan sonraki süreç 17 Nisan 1850 tarihinde Sultan Abdülmecid'in lağvı emreden iradesiyle sona ermiştir. Bu tarihten itibaren o güne kadar hekimbaşının tek başına üstlendiği bütün görevler, Mekteb-i Tıbbiye Nazırı ve Ser-etıbba-i Şehriyârî adlarında iki ayrı görevli tarafından yürütülmeye başlanmıştır. It is possible to say that there was a chief physician who was interested in the health affairs of the ruler in each state and managed the Health Organization of the state throughout the history. As seen in the previous states, it would be appropriate to state that there is a physician who is concerned with the health of the Sultan in the Ottoman Empire since its establishment. In order to have the title of hekimbaşılık, which is the highest authority among the officials of the ilmiye class of the palace, being a Muslim is the first condition required without exception. Althought it is the main rule that the chief physicians are selected from the madrasa teachers of the Suleymaniye Medical Madrasa, sometimes there may be irregular appointments.The main duty of the chief physicians is to protect the health of the sultan and to treat him in case of illness. Chief physicians also had administrative duties apart from this. The most important of these duties was to deal with and supervise the appointment and dismissal procedures of the officials working under him in the palace. Another duty of physicians is the appointment and control of health workers of the darüşşifas. It is also under responsibility of the physician to ensure that the free medics in Istanbul can be tested and get a work license. Since the formation of the medical staff needed by the army is an extremely important for the health of the military forces, which are the backbone of the state, the chief physician was also conducting a meticulous work in this area. Evaluating and examining the pension or exemption applications of government officials and providing the necessary health report was also one of the issues for which the chief physician was responsible.For the chief physicians who served in this manner until the 19th century, the next process ended on 17 April 1850 with the decree of Abdülmecid who ordered the abolition of the institution of the chief physician. From this date on, all the duties undertaken by the chief of medicine alone until that day were carried out by two separate officials named Mekteb-i Tıbbiye Nazırı and Ser-etıbba-i Şehriyârî. 356

Kadim medeniyetin mirası Hindistan Āyurveda, Siddha ve Unanî gibi geleneksel tıp sistemlerinin beşiğidir. Şifahî bir gelenekle başlayan tıp tecrübesi, Āri'lerin Hindistan'a yerleşmesinden sonra yazılı bir geleneğe dönüşerek önemli bir mesafe kat etmiştir. Hint tıbbına dair ilk yazılı bilgiler rigveda, sāmaveda, yajurveda ve atharvaveda gibi Hinduizm'in kutsal metinlerinden edinilmiştir. Bu metinlerden sonra çok sayıda hekim değişik zaman dilimlerinde hacimli eserler vücuda getirmişlerdir. Bu eserlerin başında, `kadim üçlü` diye bilinen Suśruta, Caraka ve Vāgbhata adlı hekimlere ait külliyâtlar gelmektedir. Hint tıbbının temeli sayılan Āyurveda'nın esaslarını ortaya koyan bu eserler eklemelerle değişime uğrayarak günümüze ulaşabilmiştir. Bu çalışmalardan hareketle antik dönem Hint tıp anlayışı anlaşılmaya çalışılmıştır. Bu doğrultuda çalışmada Āyurveda'nın menşei ve temel prensipleri olan tridoşa teorisi (vāta, kapha, pitta), mahābhūta / pañcamahābhūta (büyük / beş element), tıp ahlâkı, sağlık kurumları, hastalık etiyolojisi, teşhis ve tedavileri, cerrâhî tedâvi ve yöntemler, kadın (evlenme, hamilelik, embriyoloji, doğum, güç doğum, ebelik, bebek bakımı, süt annelik), hijyen, diyetler, yoga, özel terapiler, bitkisel ve kimyevî terkipler ve hakkında ayrıntılı bilgi verilmiştir. India is the cradle of some traditional medical systems such as Āyurveda, Siddha and Unani. Medical experience which began as verbal tradition had proceeded importantly following its transformation into a written tradition after the Aryans settlement in India. The first written information about Indian medicine, was obtained from the sacred texts of Hinduism such as rigveda, sāmaveda, yajurveda and atharvaveda. Then, many physicians had created their own voluminous works in different times related to this matter. Among these works, there came the ones belonging to the famous physicians named as Suśruta, Caraka and Vāgbhata, also known as auld-triad (major triad). These works, which put forth the principles of Āyurveda, as considered the basis of Indian medicine, were able to survive by some changes and updates until today. In this study, on the ground of these works it was targeted to give detailed information about many subjects related to ancient Indian medicine, such as the origin of Āyurveda, tridosha theory (vāta, kapha, pitta), mahābhūta/pañcamahābhūta (great/five elements), deontology, medical institutions, etiology, symptom, diagnosis and treatment of diseases, surgery, gynecology and pediatrics (marriage, pregnancy, embriyology, birthy, dystocia, wet-nurse, midwifery, child welfare), hygiene, diets, yoga, special therapies, herbal and chemical compounds. 319

Bingenli Hildegard, 12. yüzyılda Almanya'da Mainz şehri yakınında yaşamıştır. Küçük yaşta Benedikten Tarikatı'na giren Hildegard,daha sonra Disibodenberg Manastırı Başrahibesi olmuştur. O dönem için uzun bir ömür sayılan 81 yıllık yaşamında çok kapsamlı teoloji ve doğa kitapları yazmış, Orta Çağ'ın ilk müzikalini bestelemiş ve dönemin önemli ve hatırı sayılır kişileri ile mektuplaşmıştır. Hildegard, manastır hayatına getirdiği, devrimci nitelikte olduğu söylenebilecek yeniliklerle de tanınmaktadır.Hildegard, teolojik eserlerini Tanrı tarafından ona gönderilen rüyetler aracılığı ile yazdığını söyler. Doğayı ve insanı ele alan Physica ve Causae et curae adındaki kitapları için ise bir kaynak vermez. Fakat bu kitaplar,kendisine belli kaynaklardan ulaşmadıkça, bilmesinin mümkün olmadığı bazı ilaç reçeteleri ve doğa bilgileri içerir. Hildegard'ın başlıca kaynakları,kilise tıbbının yüzyıllardır aktarılan deneyimleri, nesilden nesile aktarılan bilgiler ve o dönemde İslam tıp kaynaklarından Latinceye çevrilen eserler olmalıdır. Bu sorunlara bir örnek, Hildegard'ın Physica adındaki doğa kitabıdır. Physica, yapısı bakımından Summarium Heinrici adlı bir kitabı andırmasının dışında, içerdiği çok kapsamlı bilgiler bakımından başka hiç bir kitaba benzemez. Physica hem Avrupa'da hem de yabancı bölgelerde bulunan mineralleri, bitkileri ve hayvanları eczacılık açısından ele alır.Bingenli Hildegard, bütün eserlerini Latince yazmıştır. Biz, eserin üzerinde çalıştığımız kısmını (Bitkiler ve Temel Gıdalar), Ortrun Riha'nın Physica'nın en güvenilir tercümelerinden birisi olan Almanca çevirisinden Türkçeye aktardık.Hildegard, bitkiler hakkında yer yer dağınık olarak bilgi verdiğinden ve sıklıkla tekrara düştüğünden, tezde Türkçe çeviri analitik olarak yapılmıştır. Bu aktarım şekli, Bingenli Hildegard tarafından verilen bilgilere daha kolay, pratik ve sistematik ulaşımı sağlamıştır. Hildegard of Bingen, who lived in the 12th century near the city of Mainz, entered the Order of the Benedict at a young age and later she became abbess at the Disibodenberg Monastery. In her 81 years of life, considered to be a long life in the Middle Age, she wrote, in a comprehensive manner, books of theology and nature. She composed the first musical play of the Middle Age and had exchanges of letters with figures of great authority. Hildegard is also known for the revolutionary novelties she brought to the monastery life. Hildgards tells that she wrote her theological books through the visions sent by God. She does not provide a source for her books Physica and Causae et Curae, which deal with nature and man. But these books contain some prescriptions and nature information that it is not possible for her to know unless they reach her from certain sources. For example: Hildegard's work entitled Physica; which treats minerals, plants and animals from a pharmaceutical point of view, resembles no other book in terms of the information it contains. Hildegard's main resources must have been the experiences transmitted for centuries in church medicine, the information that passes from generation to generation and Islamic medical sources that were translated to Latin at that period.We have used the German translation by Ortrun Riha, one of the most reliable translations of Physica, as the main source of our work.Since Hildegard gives dispersed information from time to time and often repeats herself, Turkish translation is done analytically in the thesis. This form of transfer has made it easier, practical and systematic to access the information provided by Hildegard of Bingen. 232

Eski Anadolu Türkçesi ve Osmanlı Türkçesi dönemlerinde dinî, tarihî, edebî, tıbbi ve diğer alanlarda birçok eser yazılmıştır. Bu eserler içerisinde tıp eserlerinin yeri de önemlidir. 14. yüzyıldan başlayarak yazılan tıp eserleri söz varlığı açısından değerlidir. Aynı zamanda tıp tarihi araştırmaları için de bilgi hazinesi durumundadır. Bu sebeplerle günümüzde araştırmacılar tarafından metinler üzerinde çeşitli çalışmalar yapılmaktadır. Bu çalışmalar sözlük bilimi, anlam bilimi, dil bilgisi gibi farklı alanlarda olabilmektedir. Risâle-i Tıbb, dil özelliklerinden hareketle 19. yüzyılda yazıldığı tahmin edilen bir tıp metnidir. Eser, kırıklar, çıkıklar ve bağlar ile ilgili bilgiler vermektedir. Zengin bir dil hazinesine sahip olan eser 55 varaktır. Eserin müellifi veya müstensihi hakkında bilgi bulunamamıştır. Eser, tarafımızca incelenmiş olup, giriş, inceleme, metin, dizin gibi bölümlerden oluşmaktadır. Giriş bölümünde 19. yüzyıl Osmanlı tıbbı hakkında bilgiler verilmiştir. Yazılan telif ve tercüme eserler tanıtılmıştır. Avrupa'da gelişen tıp biliminin Osmanlıdaki etkisi üzerinde tespitler yapılmıştır. Tıp alanında açılan okullar hakkında bilgi verilmiştir. Tıp ile ilgili genel bilgiler verildikten sonra metin hakkında değerlendirmeler yapılmıştır. Metnin iç ve dış yapısı, konusu ve söz varlığı ile ilgili özellikler anlatılmıştır. Bu çalışmalar sırasında metinde geçen örneklerden yararlanılmıştır.İnceleme bölümünde metnin dil hususiyetleriyle ilgili farklı yönler ortaya konulmaya çalışılmıştır. Bazı imla ve ses ve şekil özellikleri incelenmiştir. Aynı kelimenin farklı yazılış durumları gösterilmeye çalışılmıştır.Metin bölümünde 55 varaklı Arap harfli kısım Latin alfabesine aktarılmıştır. Bu esnada transkripsiyon işaretleri kullanılmıştır. Orijinal metinde başlıklar için kırmızı boya kullanılmıştır. Latin alfabesine aktarımda bu kısımlar koyu olarak yazılmıştır. Dizin bölümünde bütün kelimelerin anlamları verilmeye çalışılmıştır. Anlamı bulunamayan kelimelerin yanına `?` işareti konulmuştur. Kelimenin almış olduğu çekim ekleri sırasıyla gösterilmiştir. Bu esnada kelimenin ve ekin/eklerin varak numarası ve satır numarası yanlarında belirtilmiştir. Sonuç kısmında metinden hareketle ortaya çıkan durumlar tespit edilmiştir. Sayısal veriler kullanılarak anlatım zenginleştirilmiştir. İmla, ses, şekil özellikleri ve söz varlığı açısından genel bir değerlendirme yapılmış ve metnin tıp metinleri içindeki yeri nedir, sorusuna cevap aranmıştır.Daha sonra tüm tez çalışması boyunca yararlanılan kaynaklar `Kaynakça` bölümünde verilmiştir. Çalışmanın son kısmına incelenen eserin tıpkıbasımı eklenmiştir. In the Old Anatolian Turkish and Ottoman Turkish periods, many works were written in religious, historical, literary, medical and other fields. The place of medical works in these works is also important. Medical works written from the 14th century onwards are valuable in terms of vocabulary. It is also a wealth of information for medical history research. For these reasons, various studies are being carried out by the researchers. These studies can be in different fields such as lexicology, semantics and grammar.Risâle-i Tıbb is a medical text which is thought to be written in the 19th century based on language features. It gives information about fractures, dislocations and ligaments. The work has a rich language treasure is 55 leaf. No information has been found about the author or the author. The work has been examined by us and consists of sections such as introduction, analysis, text and index.In the introduction, information about 19th century Ottoman medicine is given. Written copyright and translation works are introduced. Determinations were made on the influence of medical science in Europe in the Ottoman Empire. Information was given about the schools opened in the field of medicine. After giving general information about medicine, evaluations were made about the text. The internal and external structure of the text, the subject and features related to vocabulary are explained. During these studies, the examples mentioned in the text were used.In the examination section, different aspects related to language characteristics of the text have been tried to be put forward. Some spelling and sound and shape properties were examined. Different spelling situations of the same word were tried to be shown.In the text section, the 55-leaf Arabic part has been transferred to the Latin alphabet. In the meantime, transcription markers were used. The original text uses red paint for the titles. In the Latin alphabet, these parts are written in bold. In the index section, the meaning of all words is tried to be given. `?` sign is placed next to words that cannot be found meaning. The affixes taken by the word are shown respectively. In the meantime, the leaf number and line number of the word and suffix are indicated next to them.In the conclusion part, the situations that arise from the text are determined. Expression is enriched by using numerical data. A general evaluation was made in terms of spelling, sound, shape features and vocabulary and the answer was sought to determine the place of the text in medical texts.Then, the references used throughout the thesis are given in the `Bibliography` section. In the last part of the study, just the edition of the study is added. 175

Büyük bir hızla gelişen teknoloji ve uzmanlık alanlarının çeşitlenmesi ile mühendislik uygulamalarında ortaya çıkan değer sorunları, mühendisin kavuştuğu yeni meslek kimliği ile beraber mühendislik etiğini tartışılır hale getirmiştir. Uzun yıllardır dünyada birçok mühendis, felsefeci ve akademisyen tarafından yapılan tartışmalar artık mühendislik lisans müfredatına, etiği dâhil etmeyi de içermektedir. Tez çalışması, öncesinde varsayılan Türkiye'de mühendislik etiği eğitimindeki eksiklikler ve sorunlar üzerine planlanmıştır. Bu varsayıma bağlı olarak konuyla ilgili somut veriler toplamak amacıyla ilgili görüşmelerin yapılmasına karar verilmiştir.Yapılan görüşmelerde analiz edilmek istenen; Türkiye'de mevcut mühendislik etiği eğitiminin yaygınlığı, yer alış şekli, yeterliliği ve etkinliği gibi konular olmuştur. Bu bilgiler ışığında mühendislik etiği eğitimi veren eğitimcilerin gereksinimlerinin neler olduğu, değer bilgisine ne ölçüde ve hangi içerikte gerek duydukları gibi sorular da araştırılmıştır.Bu amaçlar için seçilen mühendislik lisans müfredatlarında eğitimcilerle; niteliksel araştırmalarda kullanılan yarı yapılandırılmış soru formları üzerinden, yüzyüze görüşmeler yapılmış olup görüşmeler sırasında ses kaydı alınmıştır. Görüşmeler, bir sistematik ve yapı çerçevesinde açık uçlu soruların yer aldığı bir form üzerinden yürütülmüş olup sonuçta elde edilen ham veriler üzerinden tematik analiz yapılmıştır. Tezin alan araştırması kapsamında 33 katılımcı ile derinlemesine görüşme yapılmıştır. Türkiye'de etik eğitiminin gerekliliği, etkinliği ve yararlılığı konusunda bu tez çalışılması ile amaçlanan ve planlanan derinlikte verilerin sağlandığı düşünülmektedir. With the rapid development of technology and diversification of specialization areas, value issues have emerged in engineering applications. In consequence of discussion among many engineers, philosophers and academicians for many years, ethics has been involved in the engineering undergraduate curriculum. Thesis study is planned on default deficiencies and problems in Engineering Ethics Education in Turkey. In accordance with this assumption, it is decided to make the relevant negotiations in order to collect concrete data.In the interviews, it is purposed to analyze issues as prevalence, position, adequacy and effectiveness of current ethics education in engineering programs in Turkey. In the view of this information, questions such as what are the requirements of the engineering ethics educators, to what extent and in what content they need value information have been investigated.For these purposes, in the engineering undergraduate curricula selected with the trainers; face-to-face interviews were conducted on semi-structured questionnaires used in qualitative research and audio recordings were taken during interviews. Interviews were conducted through a systematic and open-ended questionnaire and a thematic analysis was performed on the raw data obtained. In-depth interviews were conducted with 33 participants. It is considered that data is provided in depth as intended and planned with this thesis study about necessity, efficiency and usefulness of ethics education in Turkey. 125

Çoğu sağlık uygulayıcısı, lisans öğrenimi boyunca aldığı eğitimlerden ve metotlardan kopamamaktadır. İnanılmaz derecede dinamik yapıya sahip olan tıp bilimi için güncel bilgiye ulaşabilmek ve uygulamaya koymak hayati bir fonksiyondur. Sağlık hizmeti alan kişilerin, sağlık kurumlarının ve çalışanlarının gereksiz süreçlerden kendini kurtarması, bu fonksiyon sayesinde mümkün olabilmektedir. Sağlık sektörü ve çalışanları en çok güncel bilgiye ihtiyaç duymaktadır. Bu ihtiyacın karşılanmasında en önemli tedarikçilerden bir tanesi `tıp kütüphaneleridir`. Kanıta Dayalı Tıp; tıbbın en tamamlayıcı tarafı olan `güncel bilgi` sağlayıcısı olmak, alınan tıp eğitimine yardımcı olmak ve bilgiyi biriktirerek, bu bilimi gereksiz süreçlerden (zaman, teşhis, tedavi, maliyet) kurtarmak konusunda büyük başarılar sağlamıştır. Sağlık hizmetleri, kanıta dayalı tıp ve bu bilimin kütüphaneciliği sayesinde büyük bir ivmelenme kazanmıştır. Bu çalışmada; Ülkemizdeki Tıp kütüphaneciliğinin durumu, tarihsel gelişimi, mevcudiyetleri, kanıta dayalı tıp bilimi, bu bilimin sınırları ve gelişimi, günümüzdeki durumu, tıp bilimine olan faydaları, metotları, uygulama alanları ve basamakları, bu birikimlere sahip çıkacak olan kütüphanecilik tarafı, kütüphaneciliğin bu bilimin içindeki yeri, bu bilimin kütüphanecilik ile hangi noktalarda kesiştiği konuları detaylı araştırma süreçlerinden sonra ortaya konmuştur. Most health practitioners cannot detach themselves from the training and methods they have taken during undergraduate study. For medical science, which has a dynamic structure at an incredible level, it is a vital function to reach and apply the current knowledge. Thanks to this function, it is possible for people who receive health care, health institutions and employees to get rid of unnecessary processes.Health sector and its employees need up-to-date information the most. One of the most important suppliers to meet this need is Medical Libraries.Evidence-Based Medicine has achieved a great success in terms of providing `Up-to-date Informatin`, which is the most complementary aspect of medicine; assisting the medical education and saving this science from unnecessary processes (time, diagnosis, treatment, cost) by accumulating information. Health services have gained great momentum thanks to evidence-based medicine and the librarianship of this science. In this study;The status, historical development and presence of medical librarianship in our country, evidence-based medicine, the boundaries and development of this science, its current situation, the benefits to medical science, the methods, the scope of application and steps, the librarianship side that will adopt these savings, the place of librarianship in this science, what points this science intersects with librarianship are put forth after detailed research. 204

Bu çalışmada Trablusgarp Savaşı'ndaki sağlık hizmetlerini irdelendi. Çalışmada esas olarak Osmanlı Ordusu'ndaki sağlık hizmetleri araştırılmışsa da alt başlıklardan biri İtalyan ordusuna ayrıldı. Osmanlı Ordusunda savaşlar sırasında sağlık hizmetlerinin nasıl yürütüleceğini belirten bir yönetmelik bulunmaktaydı. Bu yönetmelik incelenerek sağlık hizmetlerinin savaş sırasında nasıl yapılacağı açıklanmıştır. Savaşın başlamasından önceki personel ve malzeme mevcutları tespit edilerek yetersizlikler ortaya konuldu. Osmanlı Devleti'nin bölgedeki sağlık personeli, İtalya tarafından esir alınınca durum vahim bir boyuta gelmişti. Bu çalışmada bu sağlık ekiplerinin askeri kadrolarla sürdürdükleri sağlık hizmetlerine odaklanılmıştır. Bu süreçte Osmanlı Hilal-i Ahmer Cemiyeti, Mısır Hilal-i Ahmer Cemiyeti, Alman Kızılhaç Cemiyeti, İngiltere'de Hint Müslümanları tarafından oluşturulan sağlık heyetleri ve İttihat ve Terakki Cemiyeti tarafından oluşturulan Selanik ve Manastır Sağlık Heyetleri görev yapmışlardır. Bu çalışmada bu heyetlerin faaliyetleri incelenmiş ve önemli bilgilere ulaşılmıştır. Savaş sırasında görülen hastalıklar ve yaralanmalar tutulan istatistiklere göre açıklanmıştır. Bu çalışmanın konularından biri de yetersiz durumdaki sağlık personeli ve malzemenin tamamlanmasıdır. Bunun için ikmal ve denetim faaliyetleri de incelenmiştir. Savaş sırasında ateşli silah yaralanmaları yanında çok önemli salgınlar görülmüştür. En sık görülen hastalıklar: tifüs, tifo, kolera, sıtma, dizanteri, menenjit, grip, zatürre, diyare, trahom, blefarit ve konjoktivit'tir. Bu çalışma ile sağlık hizmetlerine etki eden tüm faktörler ve sağlık hizmetlerinde görev alan tüm aktörler irdelenerek konu anlamsal bütünlük içinde ortaya konulmuştur.Anahtar Kelimeler: Trablusgarp Savaşı, Trablusgarp, Bingazi, sağlık hizmetleri, askeri sağlık hizmetleri, Kızılay, Kızılhaç, Hilal-i Ahmer, Salib-i Ahmer, salgın hastalıklar, Osmanlı-İtalya Harbi. In this study, health services in the Tripoli War were examined. Although the study mainly focused on health services in the Ottoman Army, one of the subheadings was devoted to the Italian army. There was a regulation in the Ottoman Army stating how health services would be conducted during wars. This regulation was examined and explained how to do health services during the war. Before the start of the war, personnel and materials were identified and deficiencies were revealed. When the health personnel of the Ottoman Empire in the region were taken prisoner by Italy, the situation had reached a grave dimension. Following this development, initiatives for health services were initiated, health teams were formed and sent to the region. This study focuses on the health services provided by these health teams with military staff. In this process, the Ottoman Hilal-i Ahmer Society, the Egyptian Hilal-i Ahmer Society, the German Red Cross Society, the health committee formed by Indian Muslims in England and the Committee of Union and Progress of Thessaloniki and Monastery Health Delegations served. In this study, the activities of these delegations were examined and important information was obtained. Diseases and injuries during the war were explained according to the statistics kept. One of the subjects of this study is the completion of inadequate health personnel and materials. For this purpose, supply and inspection activities were examined. In addition to firearm injuries during the war, there were significant outbreaks. The most common diseases are typhus, typhoid fever, cholera, malaria, dysentery, meningitis, influenza, pneumonia, diarrhea, trachoma, blepharitis and conjunctivitis. In this study, all factors affecting health services and all actors involved in health services are examined and the subject is put forward in semantic integrity.Key Words: Tripoli War, Tripoli, Benghazi, health services, military health services Red Crescent, Red Cross, Hilal-i Ahmer, Salib-i Ahmer, epidemic diseases, Ottoman-Italy War. 259

Yeşil Yol Projesi, Samsun, Ordu, Giresun, Gümüşhane, Bayburt, Trabzon, Rize, Artvin ve Tokat olmak üzere dokuz ilin önemli yaylalarını birbirine bağlaması öngörülen bir projedir. Bu projeyle Doğu Karadeniz yaylalarını, doğu-batı aksında karayolu ile birbirine bağlayıp, bölgenin turizm potansiyelinin arttırılması amaçlanmaktadır. Proje ile bölgede sosyal ve ekonomik gelişmenin hızlandırılması hedeflenmektedir. Ancak yerel halkın, projeye yönelik yazılı ve görsel basında yer alan tepkileri `ekonomik kalkınmanın` öncesinde farklı değerlere sahip olunduğunu göstermesi açısından dikkat çekicidir. Bu bakımdan konunun, yerel halkın sahip olduğu çevre değerleri açısından incelenmesi gerekli görülmüştür.Tez çalışmasının genel amacı, Yeşil Yol Projesi üzerinden belirlenen sorunların değersel yönden incelemesini, çevre etiği kuramları yardımıyla gerçekleştirmek ve çözüme yönelik öneriler geliştirmektir. Çalışma kapsamında Yeşil Yol Projesi ile ilgili olarak, yerel halkın çevresel değerlerini ve duyarlılıklarını belirleyebilmek amacıyla, nitel araştırmalarda kullanılan veri toplama yöntemlerinden yarı yapılandırılmış yüzyüze görüşme ve odak grup görüşme teknikleri kullanılmıştır. Görüşmelerden elde edilen veriler tematik analize tabi tutulmuştur.Tez çalışması, Rize ili Çamlıhemşin ilçesinde ikamet eden ve araştırmaya katılmayı kabul eden yerel halktan gönüllüler üzerinde gerçekleştirilmiştir. Görüşmeler Çamlıhemşin ilçe merkezi, Ayder, Kavrun ve Avusor yaylalarında yapılmıştır.Çalışmadan elde edilen sonuçlar doğrultusunda, Doğu Karadeniz Bölgesi için Yeşil Yol Projesi'ne alternatif olabilecek önerilerde bulunulmuştur.Anahtar Sözcükler: Yeşil Yol Projesi, Çevresel Değer, Sosyal ve Ekonomik kalkınma, Çevre Etiği. The Green Road Project is foreseen as a project that aims to unite the important highlands of nine cities namely; Samsun, Ordu, Giresun, Gümüşhane, Bayburt, Trabzon, Rize, Artvin and Tokat. The objective of this Project is, to unite the Eastern Black Sea highlands on the east–west axis and to increase the tourism capacity which would accelarate the region's social and economic development. However reactions of the native population both in printed and mass media showed that they have differring values than economic values which determine their perceptions and attitude towards the Project. It is most accurate to evaluate the situation through local residents' perspective of environmental values.Main aim of the study is to examine the issues with regard to values by means of environmental ethics theories and to develop solution-oriented suggestions. Some of the qualitative data collection methods such as semi-structured interviews and focus group interview methods were performed in order to assess the environmental values and sensitivities of the local people regarding Green Road Project. Thematic analysis is applied on the data obtained from interviews.The study was conducted among the residents of Çamlıhemşin, a district of Rize province, who voluntarily approve to participate in the study. The interviews were conducted in Çamlıhemşin, Ayder, Kavrun and Avusor highlands.Based on the findings of the study, suggestions were made which can be alternative to the Green Road Project.Keywords: Green Road Project, Environmental Values, Social and Economic Development, Environmental Ethics. 189

Terminal dönem hastaları için palyatif bakım, pek çok ülkede tartışılıp ülkelerin sosyal sağlık politikalarında yer alırken Avrupa'da sadece Benelüx ülkeleri, ötanaziye izin veren yasalar benimsediler. Hollanda Ötanazi Yasası, 12 yaş ve üzeri yetkin minörlere de bu izni vermekteyken Belçika; 2002 Ötanazi Yasası sadece yetişkinlere izin vermekteydi. Hollanda 2005'den itibaren yasalaşma olmaksızın bir aktif neonatal ötanazi prosedürü olan Groningen Protokolü'nü sağlık politikalarına dahil etmiştir. Belçika, 2014'de Ötanazi Yasası revizyonuyla yaş sınırı olmaksızın karar kapasitesi olan çocuklara da bu izni verecek şekilde yasa kapsamını genişletmiştir. Tıp; iyileştirmeyi, tedavi etmeyi, kötü sağlık koşullarını gidermeye yönelik yöntem ve teknoloji geliştirmeyi amaç edinen, kendi ahlaki sınırları olan bir meslektir. Yetişkin aktif ötanazisi, pek çok ahlaki çerçeve açısından doğru bulunmaz sorgulanırken; bu iki ülkedeki yasalar ve düzenlemeler yenidoğan ve çocuklar gibi savunmasız grupları kapsayacak şekilde genişlemeye başlamıştır. Groningen Protokolü ve Belçika'nın çocukları da Ötanazi Yasası kapsamına alması sebebiyle konu, güncel hale gelmiş; tartışmalara konu olmuştur. Tezin amacı; Belçika ve Hollanda'nın pediatrik aktif ötanazi politikalarının ahlaki meşruiyetini irdeleyen 2005-2017 yılları arasında literatürde yeralmış argüman bazlı makalelerde gerekçelendirmede kullanılan etik kavram ve argümanları belirlemektir. Araştırma zeminini; literatür taramasıyla belirlenen 24 makale oluşturmuştur. İki ülkedeki söz konusu politikayı ahlaken meşru bulanların ve bulmayanların savunmada kullandıkları argümanlar, deskriptif yöntem kullanılarak tanımlanmıştır. Tartışmalarda kullanılan argümanlar, açık şekilde dört tıp etiği ilkesiyle ilişkili görülmüştür. Tartışmalarda; özerklik, kapasite, entelektüel kapasite, karar verme kapasitesi, kararın ağırlığı, bilgilendirilmiş onam, kendini belirleme, hassaslık, baskı, en faydalı olma, katlanılamaz acı, tıbbın iyileştirme amacı, ölümün zarar olup olmadığı, zarar kavramı, tıbbi özen ve hekim sorumluluğu, yaşam kalitesi, palyatif bakım, kaygan zemin etkisi, ayrımcılık, tutarlılık argümanları temellendirmede kullanılmıştır.Anahtar Kelimeler: Pediatrik ötanazi, Belçika, Hollanda, Etik Gerekçelendirme,Argüman While palliative care for terminal-term patients has been included in countries' social health policies by being discussed in many countries, only the Benelux ones in Europe adopted laws allowing euthanasia. While the Dutch Euthanasia Act has also granted permission to competent minors aged 12 and over, the 2002 Belgium Euthanasia Act only allowed adults. The Netherlands has incorporated the active neonatal euthanasia procedure of groningen protocol into health policies without enactment since 2005. Belgium expanded the scope of the law in such a way to allow children with decision-making capacity without any age limit togather with the revision of the Euthanasia Act in 2014. Medicine; is a profession with its own moral boundaries that aims to treat, heal, and develop methods or technologies to correct poor health conditions. While adult active euthanasia is questioned in terms of many moral frameworks; the laws and regulations in these two countries began to expand including vulnerable groups such as newborns and children. Because of the Groningen Protocol and Belgium also included children under the Euthanasia Law, the issue became current and subject to debate. The purpose of the thesis is to determine the ethical concepts and arguments used in justification of the argument based articles in the literature between 2005 and 2017, which examined the moral legitimacy of active pediatric euthanasia policies of Belgium and the Netherlands. The research base is consisted of 24 articles determined by the literature survey. The arguments used in the defense of those who morally accepted the policy in the two countries and those who did not were defined using the descriptive method. The arguments used in the discussions were clearly associated with the four principles of medical ethics. Autonomy, capacity, intellectual capacity, decision-making capacity, decision weight, informed consent, self-determination, sensitivity, pressure, being the best interest, unbearable suffering, aim of improvement of medicine, whether the death is the harm or not, the concept of harm, medical care and physician responsibility, life quality, palliative care, slippery slope effect, discrimination, consistency were used in constructing arguments.Key Words: Pediatric euthanasia, Belgium, Netherlands, Ethical Justification,Argument 214

Modern aşının tarihi 18. yüzyılda Edward Jenner ve çiçek aşısı (1796) ile başlamış ve Pastör'e kadar (1885 kuduz aşısı) 90 yıl boyunca da başka bir gelişme olmamıştır. Çiçek aşısı ilk olarak Sultan Abdülmecid döneminde Osmanlı Devleti'nde ordu mensupları için zorunlu kılınmıştır. Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluşu ile aşılama hizmetleri devam etmiştir. Türkiye Cumhuriyet Resmi Gazete'sinde 6 Mayıs 1930 yılında yayımlanan Umumî Hıfzıssıhha Kanunu ile hem çocuk hem de yetişkin çiçek aşılaması resmi olarak başlamıştır. Rutin aşılamaya 1937 yılında difteri ve boğmaca aşıları, 1952 yılında BCG aşısı, 1963 yılında çocuk felci (oral polio) aşısı, 1968 yılında tetanoz aşısı, 1970 yılında kızamık aşısı eklenmiştir. Çiçek aşılamasına 1980 yılında hastalığın dünya üzerinden eradike edilmesi nedeniyle son verilmiştir. Ülkemizde 1981 yılında genişletilmiş bağışıklama programı başlatılmıştır. 1998 yılında Hepatit B aşısı, 2006 yılında Kızamıkçık, Kabakulak ve Hib (menenjit) aşıları, 2008 yılında konjuge pnömokok aşısı, 2012 yılında Hepatit A aşısı ve 2013 yılında Suçiçeği aşısı genişletilmiş bağışıklama programına eklenmiştir. Genişletilmiş bağışıklama programında halen toplam 13 hastalığa karşı aşı bulunmaktadır. Bu çalışmada ülkemizde çiçek aşısı ile başlayan aşılamanın tarihte izi sürülmüş, günümüze dek yaşanan gelişmeler ve aşıların tarihçeleri incelenmiştir. Yararlanılan kaynaklar T.C. Resmi Gazete nüshaları, Sağlık Bakanlığı genelgeleri-yönergeleri, sosyal bilimler ve tıp literatürü, tıp tarihi kitaplarıdır.Anahtar Kelimeler: Aşılama, Aşı Takvimi, Pediatri, Türk Tıp Tarihi The history of the modern vaccine began with the Edward Jenner and the smallpox vaccine (1796) in the 18th century and remained so for 90 years until the Pasteur (1885 rabies vaccine). The Ottoman Empire was the first state that obliged the smallpox vaccine by Sultan Abdülmecid. The vaccination services with the establishment of the Republic of Turkey continued. In Article 88 of the General Hygiene Law published in the Official Gazette of the Republic of Turkey on May 6, 1930 both child and adult smallpox vaccination had officially been started. In 1937, diphtheria and pertussis vaccines, BCG vaccination in 1952, polio vaccination in 1963, tetanus vaccine in 1968 and measles vaccine in 1970 were added. Smallpox vaccination was terminated in 1980 due to eradication of the disease throughout the world. The expanded immunization program was launched in our country in 1981. Hepatitis B vaccine in 1998, Rubella, Mumps and Hib (meningitis) vaccines in 2006, conjugated pneumococcal vaccine in 2008, Hepatitis A vaccine in 2012 and varicella vaccine in 2013 was added to the extended immunization program. In the extended immunization program, there are currently 13 vaccinations. In this study, the vaccination starting with the smallpox vaccine in Turkey has been traced in the history, and the histories of the developments and vaccinations has been examined. References of the study are copies of Official Gazette of the Republic of Turkey, Ministry of Health circulars, social and medical literature and books of medical history.Key Words: Vaccination, Vaccination Schedule, Pediatrics, Turkish History of Medicine 62

Yüksek Lisans Tezi, Kişiler arası ilişkiler bağlamında "empati" kavramı en sade haliyle "kişinin, bir başka kişinin duygu veya düşüncelerini, herhangi bir ek çaba göstermeksizin, doğru bir şekilde anlama ve yorumlama yeteneği" şeklinde ifade edilebilir. İletişimde karşıdaki bireyin duygu ve düşüncelerini kavramayı ve yorumlamayı kolaylaştırma işlevi gören empati becerisi Tıp Eğitimi literatüründe Tıp Fakültesi öğrencilerinin sahip olması gereken önemli bir beceri olarak görülmektedir. Hasta-hekim ilişkisinin en zor süreçlerinden biri de ölmekte olan hastalar ve bu hastaların yakınları söz konusu olduğunda ortaya çıkmaktadır. Literatürde, ölümcül hastalığa yakalanmış olan hastaların kendisini yalnız hissettiği, hastane ortamında kendisine canlılığını yitirmiş bir nesne gibi davranıldığı yönünde birtakım bulgular yer almaktadır. Araştırmanın amacı, Tıp Fakültesi öğrencilerinin empati düzeyini ve ölüme-ölümcül hastaya yaklaşımını belirleyerek empati düzeyi ile "ölümden/ölümcül hastadan kaçınma düzeyi" ve "ölümcül hasta ve hasta yakınlarıyla yaşanan iletişim bozukluğu düzeyi" arasındaki ilişkileri ortaya koymaktır. Kesitsel, tanımlayıcı ve ilişki arayıcı tipte olan çalışma Konya ilinde bulunan Necmettin Erbakan Üniversitesi (NEÜ) Tıp Fakültesi ve Selçuk Üniversitesi (SÜ) Tıp Fakültesi öğrencileri ile yürütülmüş olup; çalışmada 372 anket formu (NEÜ'den 196; SÜ'den 176) değerlendirilmiştir. Öğrencilerin empati düzeyini ölçmek için Jefferson Doktor Empati Ölçeği Öğrenci Versiyonu (JDEÖ-S); ölüme ve ölümcül hastaya yaklaşımı ölçmek için Ölüme ve Ölümcül Hastaya Yaklaşım Tutum Ölçeği (ÖÖHYTÖ) kullanılmıştır. Öğrencilerin JDEÖ-S ölçeği toplam puan ortalaması 103.30±15.24; ÖÖHYTÖ toplam puan ortalaması 52.09±8.65 olarak saptanmıştır. JDEÖ-S toplam puan ortalaması ile ÖÖHYTÖ toplam puan ortalaması arasında pozitif yönde, orta düzeyde (0.339), anlamlı bir ilişki saptanmıştır (p, In the context of interpersonal relations, the concept of empathy can be expressed as "the ability of the person to understand and interpret another person's feelings and thoughts without any additional effort". In the Medical Education literature, the ability of empathy which functions to facilitate the understanding and interpretation of the feelings and thoughts of the individual in communication is seen as an essential skill in medical students. One of the most difficult processes of the physician-patient relationship is when it comes to the terminally ill patients and their relatives. In the literature, there are serious findings implying that terminally ill patients feel alone and is treated like a lifeless object in the hospitals. The aim of this study is to measure medical students' empathy levels, to identify their approaches to death and dying patients, and finally to search whether any relationship exist between the empathy levels and approaches to death and dying patients ("avoiding death and the dying" and "hardness in communicating with the dying and his/her relatives"). The cross-sectional, descriptive and relational study was conducted with the students of Necmettin Erbakan University (NEU) Medical Faculty and Selcuk University (SU) Medical Faculty in Konya, 372 questionnaires were evaluated (197 from the NEU; 176 from the SU). The Jefferson Scale of Physician Empathy-Student Version (JSPE-S) was used to measure medical students' empathy levels and the Approach to Death and Dying Patients Attitude Scale (ADDPAS) was used to identify medical students' approaches to death and dying patients. The mean total score of JSPE-S was 103.30±15.24 and the mean total score of ADDPAS was 52.09±8.65. There was a positive and medium level (0.339) significant correlation between the mean total score of JSPE-S and mean total score of ADDPAS (p

`Cinsel arzu, şehvet` anlamındaki Arapça `bâh` ile `kitapçık, risale` anlamındaki Farsça `nâme` kelimelerinden oluşan `bâhnâme;` genel olarak cinsellik, cinsel yaşam, cinsel istek/işlev bozuklukları ile bu husustaki koruyucu, destekleyici ve tedavi edici uygulamaları konu alan monografileri adlandırmak için kullanılagelmiş olan tarihi bir terimdir. Bahnameler İslam kültür dairesine ait tıp müktesebatının/külliyatının önemli bir bölümünü oluştururlar. Sosyal açıdan değerlendirildiğinde de bahnamelerin en önemli amacının sağlıklı cinsel davranış ve uygulamaların öğretilmesiyle evlilikte mutluluğun ve doyumun sağlanması olduğu söylenebilir. Anadolu'da Türkçe olarak kaleme alınmış ve `bahname` olarak nitelendirilebilecek ilk eserler XIV. yüzyıla ait olup Arapça ve Farsça yazılmış daha önceki bahnamelerin tercümeleridir. Bilinen ilk örnek Saruhanoğlu Yakub b. Devlet adına, Nasirüddin-i Tûsî'ye izafe edilen Farsça `Bahname-i Padişahi`den yapılan tercümedir. Aynı eserin Musa b. Mesud tarafından II. Murad için yapılan tercümesi Osmanlılarda bilinen ilk bahnamedir (XV. yy.). Daha sonra telif niteliğindeki örnekler de ortaya çıkmıştır. İlk dönemlerde bilimsel, tıbbi bilgiler içeren bahnameler XVI. yüzyıldan itibaren erotik, kimi zaman da pornografik kitaplara dönüşmüştür. Türk–İslam kültür dairesine ait tıp külliyatının önemli bir bölümünü oluşturmalarına ve dolayısıyla Osmanlı tıbbında da çok sayıda örneği olmasına mukabil, bahnameler bugüne kadar ülkemizdeki tıp tarihi çalışmalarında yeterince incelenmemiştir. Çalışmalar bahnameler hakkında genel bilgiler vermekle ve metin transkripsiyonu ve dil sadeleştirmesiyle sınırlı olup herhangi bir bahname metninde yer alan bilgilerin günümüz tıp, seksoloji ve üroloji/androloji bilgi birikimi ışığında tetkik ve analizine girişilmemiştir. Bu tez çalışmasında bu doğrultuda Musa b. Mesud'un II. Murad için yapmış olduğu ve Osmanlılardaki ilk bahname olarak bilinen tercüme çalışması, İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi Tıp Tarihi ve Etik Anabilim Dalı Kütüphanesi'ndeki el yazması nüsha kullanılarak incelenmiştir. Önce Genel Bilgiler bölümünde bahname kavramı, bahnamelerin tarihçesi, genelde Osmanlı İmparatorluğu'nda bahnameler ve özelde Musa b. Mesud'un tercümesi hakkındaki mevcut bilgiler derlenmiştir. Daha sonra Bulgular bölümünde eldeki Osmanlıca metin transkribe edilerek sunulmuştur. Tartışma bölümünde ise, metin boyunca verilen bilgiler ve tavsiyeler, günümüz seksoloji, üroloji ve androloji bilgi birikimi çerçevesinde irdelenmiş ve yorumlanmıştır. Metindeki ıstılahlar açıklanarak oluşturulan bir sözlük ve orijinal el yazması nüshanın konuya vakıf okuyucuların yararlanabilmesi amacıyla hazırlanmış olan bir kopyası da tezin sonuna eklenmiştir. Coined by combining the Arabic word `bāh` (sexual desire, lust) and the Persian word `nāme` (booklet), `bāhnāme` is a historical term used to refer to the monographies that dealt generally with sexuality, sexual life, disorders of sexual desire and function, and the related preventive, supportive, and therapeutic practices. Bahnames make up an important part of the medical corpus within the Islamic cultural circle. It can also be suggested, from a social perspective, that the main aim of bahnames was to inform about healthy sexual behavior and practice and thus help attain happiness and satisfaction in marriage. The first works written in Turkish in Anatolia that can be characterized as a `bahname` date back to the 14th century and are translations of earlier bahnames composed in the Arabic and Persian languages. The first known example is the translation performed for Saruhanoğlu Yakub b. Devlet, from the Persian `Bahname-i Padişahi` attributed to Nasirüddin-i Tūsī. The translation of the same work by Musa b. Mesud for Murad II is the first known bahname during the Ottoman period (15th c.). Subsequently there also appeared original, authored works. While initially containing scientific and medical information, bahnames became erotic and occasionally pornographic books from the 16th century onward. Although constituting an important part of the medical corpus within the Turkish–Islamic cultural heritage and thus their multitude in Ottoman medicine, bahnames have so far not been investigated adequately in studies of medical history conducted in our country. The studies are limited to providing general information about bahnames and text transcription with linguistic simplification, and there has been no further attempt to assess and analyze any bahname text in the light of the current knowledge of medicine, sexology, and urology/andrology. Accordingly, this dissertation examined the translation performed by Musa b. Mesud for Murad II, which is known today as the first bahname during the Ottoman period, by using the manuscript copy at the Library of the Department of Medical History and Ethics, Istanbul Faculty of Medicine, Istanbul University. First, the section General Description presents a compilation of the existing information concerning the bahname concept, history of bahnames, and bahnames written in the Ottoman Empire with Musa b. Mesud's translation in particular. The following section Results presents a transcription of the original manuscript in Ottoman Turkish. Lastly the section Discussion contains an analysis and interpretation of the information and advices given along the text in the light of today's knowledge of sexology, urology and andrology. A glossary composed to elucidate the terms used throughout the text and a reproduction of the original handwritten copy for the use of readers knowledgeable about the subject matter were also appended finally. 232

Bu çalışmamızda Dünya ötanazi tarihi incelenmiş, özellikle 1933-1945 NaziAlmanyası'nın ötanazi tarihindeki menfi etkisi üzerinde durulmuştur. Nazilerinişledikleri insanlık suçlarının, ötanazi adı altında sürdürülmüş ve gizlenmiş olsa dahi,gerek niyet, gerek uygulama olarak ötanazi ile bir ilgisinin olmadığı tespit edilmiş, bunedenle bu karanlık devirin ötanazi tarihinden çıkarılması teklif edilmiştir. Nazilerinırkçılık ve `üstün insan` tezleri başka şekilde günümüze kadar kimi tıbbi-sosyaluygulamaları belirlemiş olmakla beraber bu başka bir araştırma alanıdır, konumuzla birilgisi yoktur.2. Dünya Savaşı'ndan sonra ötanazi hakkı mücadelesi tüm ülkelerde hızını kesmedensürmüş, birçok Batılı ülkede bu hakların tanınmasıyla sonuçlanmıştır. Ancak Belçika veHollanda gibi ülkelerde uygulamaların amacı aştığı ve cinayet soruşturmalarına konuolduğu da görülmüştür.Türkiye'de ise, ötanazi hakkı tanınmamış, din ve devletin resmi temsilcilerince bu konutamamen dışlanmış ve mahkum edilmiş olmakla beraber, çok sayıda ümitsiz hastanınkendini öldürdüğü ve bu trendin arttığı tespit edilmiştir. Bu insanlar bazan vahşice ölümyöntemlerine dahi başvurabilmektedirler.Genelde tıbbi etik sorunlara, özelde ise ötanazi ile ilgili sorunlara yaklaşımda Dr.Joseph Fletcher'ın `durum etiği` felsefesi bir usul olarak önerilmiş, kökleriniHıristiyan ahlakından alan bu felsefenin Türk - İslam kültüründe karşılıkları olupolmadığı incelenmiştir.Sonuç olarak çalışmamız, ötanazi konusunda bir karar telkin etmemiş, ancak kişininkendi hayatı üzerine vereceği karara saygı gösterilmesi gerektiğini vurgulamıştır. This study tries to analyse the global history of euthanasia, stressing the 1933-1945Nazi Germany's distorting effects in it. The Nazi atrocities, perpetuated under the nameof `euthanasia` have nothing to do with it regarding the objectives and the practice.Therefore, we propose to exempt the dark age of Nazism from the history of euthanasia.The Nazi racist ideology and the `supreme race` thesis may have inspired certainmedical research and practice in post war years, but they are subjects of another study;we leave them out for now.After World War II , the quest for freedom for euthanasia has continued resulting inchange of laws granting euthanasia rights in many Western countries. In some countrieslike Belgium and the Netherlands, euthanasia practices sometimes surpassed theirboundaries resulting in criminal investigations for murder. In Turkey, there is no rightfor euthanasia; state authorities and religious authorities have condemned and outlawedits practice. Yet we see, that many terminally ill people kill themselves, and this trend ison the rise. Sometimes, these people even apply savage methods to kill themselves.For an approach to bioethical problems in general and ethical problems concerningeuthanasia in particular, this study proposes Dr. Joseph Fletcher's `situation ethics` as amethod. Situation ethics is based on Christian ethics, so we also made an inquiry, if wecan also obtain an ethical basis in the Turco -Islamic culture for this philosophy.As a result, this study doesn't imply a clearcut ethical decision on euthanasia, but itstresses the importance to honor one's own decision on one's own life. 277

Frengi toplumları olumsuz bir şekilde etkileyen daha çok cinsel yolla bulaşan `Treponema Pallidum` adı verilen bir virüsten bulaşan hastalıktır. Cinsel yolla bulaşmakla birlikte, anneden çocuğa da geçen, ayrıca ortak kullanılan eşyalardan kan ve tükürük yoluyla da geçen bir hastalıktır. Frengi Osmanlı Devleti'nde yoğun olarak 19. yüzyılın son çeyreğinde salgın halini almıştır. Kastamonu Vilayeti çevre kaza, kasaba ve köylerinde de yaygın bir şekilde görülen frengiyle yoğun bir şekilde mücadele edilmiştir. Bu araştırmada Batı Karadeniz'de bulunan Safranbolu, Bolu ve Kastamonu'da frengi ile Osmanlı Devleti'nin mücadelesi değerlendirilmiştir. Osmanlı Devleti frengi ile mücadele kapsamında Safranbolu ve Kastamonu'da olduğu gibi bölgede frengi hastaneleri açmış, doktor ve ilaç gönderdiği gibi mücadele kapsamında yapılacak masraflar için ödenek de ayırmıştır. Devletin içerisinde bulunduğu maddi imkânsızlıklar hastalıkla mücadeleyi güçleştirmiştir; ancak tüm maddi yetersizliğe rağmen devlet elinden gelen hassasiyeti göstermiş, çıkardığı kanunnameler ve nizamnamelerle birlikte hastalığı belli oranda kontrol altına alabilmiştir. Bölgede yaşayan kişilerin tedaviye yanaşmaması ve bilinçsizce davranışları hastalığın tespit ve tedavisini zorlaştırmıştır. Syphilis is a disease that negatively affects the societies and mainly infects people through sexual intercourse. The virus named `Treponema Pallidum` carries this disease. Although it is transmitted sexually, it may also be transmitted to the child by his/her mother or via the, blood, saliva or commonly used objects. Syphilis has become epidemic in last quarter 19th century in Ottoman State. An intense struggle with the syphilis disease, which has been frequently seen in villages and districts of Kastamonu Province, has been made. In this research, the struggle of Ottoman State with the syphilis disease in Safranbolu, Bolu and Kastamonu located in Western Black Sea region was examined. Within the scope of struggle with syphilis disease, Ottoman state has established many hospitals, which have been specialized in syphilis disease, as in Safranbolu and Kastamonu. In addition to the medical doctors and medications, the state has also allocated funds for the expenses to be made in parallel with these efforts. Moreover, the financial problems of the state have complicated the struggle with this disease. Despite all the financial problems, the state has paid significant importance to these efforts and legislated codes and regulations. As a result of these actions, the disease has been taken partly under control. The detection and treatment of this disease has been very difficult since the local people have not paid importance to the treatment and they have acted unconsciously. 123

Psikiyatrinin simgesel temel pratikleri XIX. yüzyılın ortalarında ülkemizde tatbik edilebilmiştir. Ancak tıbbi bir ihtisas alanı olarak kabul görmesi XX. yüzyılın başlarında gerçekleşmiştir. Yarım asrı aşan bu uzmanlaşma süreci, akıl hastalıklarının etiyolojilerini ve tedavi yöntemlerini belirli bir ölçüde değiştirmiştir. Bahsi geçen değişimin nedenlerini ve sonuçlarını bilim ve tıp tarihi açısından açıklamak için Türk Psikiyatri Tarihi'nde, `uzmanlaşma öncesi`, `uzmanlaşma süreci` ve `uzmanlaşma sonrası` olmak üzere üç farklı dönem belirlenebilir.Uzmanlaşma öncesi dönemin sonlarına doğru Osmanlı Devleti'nde akıl hastalıklarını tedavi etme iddiasında bulunan iki temel anlayış öne çıkmıştır. Bunlardan ilki şifâhânelerdeki hekimlerin benimsedikleri ahlât-ı erbaa kuramı, ikincisi ise tekke, ocak ve zaviyelerdeki şifacıların sahiplendikleri majik-mistik öğretiler olmuştur.Uzmanlaşma sürecinde, Osmanlı hekimlerinin Batı Tıbbıyla tanışmaları, eski kuramları terk etmelerinde belirleyici olmuştur. Bu dönemde hekimler iktidarların da desteğiyle çağdaş natüralist yaklaşımları benimsemişler ve akıl hastalıklarının nedenlerini açıklama konusunda değişime gitmişlerdir.Uzmanlaşma sonrası dönemde ise natüralist yaklaşımlar, tedavi yöntemlerine de büyük ölçüde aktarılabilmiştir. Cumhuriyet sonrasında kurulmuş olan Bakırköy Emrâz-ı Asabiye ve Akliye Hastanesi, söz konusu değişimin en önemli göstergesi olarak kabul edilmiştir. Bu çalışma bahsi geçen tarihsel dönemleri, bilim felsefesinin ve bilim sosyolojisinin seçilmiş bazı argümanlarıyla açıklamayı amaçlamaktadır. The basic and symbolic practices of psychiatry could be applied in Turkey in the XIX. century. However, it has accepted as a medical specialty in the early years of XX. century. This process of specialization which takes more than half a century has changed the etiologies and treatments of mental disorders to certain extent. In order to explain the reasons and results of these changes in terms of the history of science and medicine, three different periods can be determined in the History of Turkish Psychiatry which are `pre-specialization`, `specialization process` and `post-specialization`.Towards the end of pre-specialization period, two main approaches were claimed to treat mental illnesses in the Ottoman Empire. The first one was the humoral pathological theory adopted by the physicians in the şifâhânes (hospitals), and the second was the magical-mystical practices of the healers in dervish lodges, ocaks and zawiyahs.In the specialization process, the meeting of Ottoman physicians with Western medicine was a determinant for abandoning old theories. In this period, physicians adopted contemporary naturalist approaches with the support of governments and have changed the explanation of the causes of mental illnesses. 245

Türkiye ve İngiltere arasındaki ilişkiler yeni Türk devletinin kurulmasından bugüne kadar pekçok değişik safhadan geçmiştir. Her iki devlet de birbirleri ile olan ilişkilerinde kendi çıkarlarınıgözetmiştir. Türk-İngiliz ilişkilerini belirleyen, ilişkilere yön veren siyasi olaylar meydanagelmiştir.Osmanlı Devleti Birinci Dünya Savaşı'ndan mağlubiyetle çıkmıştır. Savaştan sonra imzalananMondros Antlaşması ile Osmanlı devleti fiilen sona ermiştir. Bu anlaşmadan sonra İngiltere'ninpolitikası Osmanlı Devleti'ni yani Anadolu'yu paylaşmaktan yana olmuştur. Anadolu'dabaşlayan Milli Mücadele hareketini sekteye uğratmak ve bu harekete son vermek için her yolabaşvurmuştur. Yunanistan'ın İzmir'e çıkışını desteklemesi bunun en somut örneğidir.Anadolu'daki bu bağımsızlık direnişinin karşısında olan tüm olayları desteklemiş ve İstanbulhükümeti ile işbirliği içinde olmuştur. İngiltere'nin hedefi bağımsızlık savaşının başarısızlıklasonuçlanmasıdır. Tüm bunlara karşılık Anadolu'daki bağımsızlık savaşı devam etmiş ve dışpolitikada diplomatik kanallar açık tutulmuştur.Milli Mücadeleyi başarılı bir şekilde sonlandıran yeni Türk devleti uluslararası arenadakendini kabul ettirmiş ve Birinci Dünya Savaşı'ndan galip çıkan devletlerle aynı statüde yeralarak Lozan'ı imzalamıştır. İngiltere ile bu dönemde önemli siyasi olaylar meydana gelmiştir.Bu olayların en başında Musul Meselesi gelir. Musul meselesinde İngiltere kendi çıkarlarınıgözeterek bencil bir tavır takınmıştır. Meseleyi Milletler Cemiyeti'nde kendi lehine çözümlemesiTürk devleti tarafından hoş karşılanmamıştır. Türk devleti kendi içindeki sorunlardan ötürüMusul'u terk etmek durumunda kalmıştır. Dolayısıyla İngiltere'nin tutumundan ötürü Türkiye budönemde Sovyet Rusya ile yakınlaşmıştır.Türkiye cumhuriyet döneminde bağımsızlığını tehdit eden her türlü ilişkiden uzak durmuştur.Komşuları ile ilişkilerinde dosthane bir tutum sergilemiştir. Türkiye dış politikasında geçmiştengelen tecrübelerinden ötürü acemilik yaşamamış kararlı ve onurlu duruşunu korumuştur. Atatürkdöneminin dış politikasını belirleyen temel strateji Mustafa Kemal Paşa'nın `Yurtta Sulh CihandaSulh` sözü olmuştur.Atatürk sonrasında, dünyada yeni bir cihan savaşı patlak vermiştir. Bu savaş süresincecumhurbaşkanı İsmet İnönü dış politikanın Lozan sonrasındaki gibi olmasını ve devam etmesiniistemiştir. Türk devlet adamları var olan ilişkileri korumak ve daha da geliştirmek için çaba sarfetmişlerdir. Dış politikasında bir nevi denge siyaseti izleyen Türkiye fiili olarak savaşa girmemişfakat savaşın soğukluğunu ve tehlikesini ensesinde hissetmiştir. Bu savaş süresinde Sovyet Rusyave İtalya Türkiye için endişe verici hamlelerde bulunmuştur. İngiltere ise Türkiye'nin toprakbütünlüğünü savunmuştur. Türkiye cumhuriyeti bir devlet olarak bu zorlu ve tehlikeli süreçtemantıklı bir ustalık kabiliyeti ile tüm baskılara karşılık savaşa girmemiş yeni bir devlet olaraksınavı başarıyla tamamlamıştır.1945-1950 yıllarında İngiltere ile ilişkilerimizde bir azalma olmuş ve İngiltere'den ziyade dışpolitikada aktif rol alan karakter ABD olmuştur. Bunun nedeni II. Dünya Savaşı'ndan ekonomikolarak yıpranmış İngiltere'nin batının koruyucu rolünü ABD'ye devretmesidir. Bu tezin amacı1945-1950 yılları arasında Türk basınına yansıyan İngiltere ile ilişkilerimize ışık tutmaktır.İlişkilerimizin basına yansımasını ve ilişkilerimizin boyutunu araştırmak için döneme ait gazete,süreli yayınlar ve başbakanlık arşivi incelenmiştir. Bu araştırmalar neticesinde İngiltere ile olanilişkilerimiz ekonomik siyasi sosyal ve askeri olmak üzere dört ana başlık altında incelenmiştir.Bu tezin amacı İngiltere ile öteden beri var olan ilişkilerimizin bu altı yıllık süreçte ne durumdaolduğunu ve ne gibi aşamalardan geçtiğini araştırmaktır.Yapılan araştırmalar sonucunda, batının savunuculuğunu ABD'nin bayrağı İngiltere'dendevralmasından ötürü 1945-1950 yılları arasında ilişkilerde durağan bir dönem yaşandığıgörülmüştür. Buna rağmen ilişkiler dostane bir şekilde devam etmiştir. Her iki ülkenin debirbirleriyle ticari ilişkileri olmuş, devletler ilişkilerinde saygılı bir politika izlemiştir. İngilizlerözellikle Türkiye'nin kendileri için iyi bir piyasa olduğunu düşünerek ticari ilişkilerini daha daarttırmak düşüncesinde olmuştur. İki ülke birbirleriyle olan ekonomik ilişkilerin gelişmesi içinçaba göstermiştir.Türkiye'de demokrasi sürecinin ve çok partili hayata geçişin gerçekleştiği bu süreçte İngiltereile kültürel ve sosyal faaliyetler hız kazanmıştır. Atatürk devrimleri ile çağdaşlaşmaya başlayan,değişen ve gelişmeye çalışan, kültürel hayatın yeni bir boyut kazandığı yeni Türkiye İngiltere ilekültürel ilişkilerini sıkı tutmuştur.ABD'nin bu dönemde ön planda olması İngiltere ile askeri ve siyasi ilişkilerimizde seyrelmeyesebep olmuştur. Amerika'nın Marshall Planı ve Truman Doktrini ilişkilerdeki bu seyrelmeninbaşlıca sebepleri olarak gösterilebilir.1945-1950 yılları arasında yapılan araştırmalar sonucunda gerek İngiltere gerek Türkiye kendiçıkarları doğrultusunda ilişkilerinin seyrini belirlemiştir. İki devlet de birbirlerinin toprakbütünlüğüne ve bağımsızlığına saygı duymuştur. Dolayısıyla saygı ve dostluk çerçevesindeilişkiler şekillenmiştir. The relations between Turkey and England has passed from many different phases since thenew Turkish goverment was founded. Both countries have looked out their own interests in therelations between them. There have been political events which directed and determined theTurkey – England relations. Ottoman Empire was defeated in World War One. As a result of signing the Mondros treatyafter the war, Ottoman Empire actually died out. After this treaty, British policy on OttomanEmpire was to share the country, Anatolia. They have tried every possible way to bring to astandstill and to end the National Struggle Movement which started in Anatolia. Supporting theoccupation of Greece in İzmir was a tengible example. They have supported all the eventsagainst this Independence Resistance in Anatolia and cooperated with İstanbul goverment. Theaim of England was the conclusion with failure of Independence War. Despite all, theIndependence War in Anatolia has continued and political channels in foreign policy have beenkept open. The new Turkish State which succeeded the national struggle has put across in internationalarena and signed the treaty of Lousanne with the prevailing countries of World War One as thereal statute. There have been important political events with England in this period.The mostimportant event was Musul issue. In Musul İssue , England acted selfishly for its own intrests.Turkish State sisdn't like the way that England solved the issue for their good in the league ofnations. Turkish State had to abondan Musul because of interior problems. After the attitude ofEngland fort he issue, Turkey has become closer to Soviet Russia in this period.Turkish Republic has stayed away all kind of relations which threatened its independence. Itmaintained friendly relations with its neighbours. Turkey has preserved an honored attitude inforeign policy without being affected by the past policies. The saying of Mustafa Kemal's `Peace at Home, Peace in the World ` was the motto fort he basic strategy in foreign policyinAtatürk's era. After Atatürk, a new World War bursted out. During this war, president İsmet İnönümaintained tha same attitude as it was after the treaty of Lousanne. The turkish statesmen havetrie to maintain and improve the existing relations. Turkey actually didn't enter the war becauseof following a balanced foreign policy. But Turkey felt the danger and the coldness of the warclosely. During this period of war, Soviet Russia and Italy made worrying movements againstTurkey. However, England defended Turkey's territorial integrity. Turkish Republic as a newfounded republic has succeeded to be up to tests by not involving the war via logical and talentedbehaviour in hard and dangerous period.Between 1945 and 1950, there has been decrease in the relations with England and the USAhad an active role in foreign policy with Turkey. The main reason for this England has assignedthe role of guardianship of Europe to the USA because of the economical collapse after WorldWar Two. The aim of this thesis is to set light to the relations with England which were reflectedin Turkish press. To do this, the newspapers, periodicals and the archive of premiership wereanalyzed. The aim of this thesis search what has happened in the longstanding relations with England inthis six years period. 6As a result of search, after the USA assigned the guardianship of Europe from England, aconstant period in the relations with England has been seen. We have still kept a friendly relation.Both countries has busines connection and followed respectful relations. England especiallywanted to increase the business connection as they thought turkey was a good market. Bothcountries have tried to improve the business connection. In this period in which Turkey was in transition to democracy and mıltiparty period, thecalturel and social activities between two countries gained speed. Turkey which started tobecome modernized in the light of Atatürk's revolutions and had a new dimention in culturel life,has kept hold of culturel activities with England. Because the USA was at the forefront, the relations in military and politics with England havedecreased. Especially American's Marshall plan and Truman doctrine were the main reasons forthat.As a result of searches, between 1945 and 1950, both countries have specified the way of theirrelations for their own intrests. They have both respected each other's territorial integrity andindependence. Therefore, relations have been kept in respect and friendship. 115

TEZ11679 Tez (Yüksek Lisans) -- Çukurova Üniversitesi, Adana, 2019. Kaynakça (s. 90-95) var. viii, 96 s. ; 29 cm. Çağdaş dünyada bilim, güvenilir ve saygın bilginin ana kaynağıdır. Her bilimsel disiplinin kendine özgü bir terminolojisi ve dili vardır. Bu durum sıradan insanların bilimsel yazıları anlamasını zorlaştırmaktadır. Popüler bilim, bir tür edebiyat olarak, bu soruna bir çözümdür; bilimsel birikimin halka açık olmasını mümkün kılar. Popüler tarih, popüler bilimin bir alt türü olarak düşünülebilir, ancak onu bağımsız bir alan olarak kabul etmek de mümkündür. Bu genel çerçevede, tıp tarihinin topluma mal edilmesi, bu kendine özgü çalışma alanının konularının farklı toplum kesimleri tarafından öğrenilmesine ve anlaşılmasına açılan bir kapı gibidir. Tıp tarihi hakkında farkındalık sahibi olmak insanlara tıbbı ve dolaylı olarak da insanı keşfetme fırsatı sunmaktadır. Bu çalışmada ilk olarak 1928-2018 döneminde yayımlanmış tıp tarihine ilişkin Türkçe kitapların künye bilgileri derlenerek bir bibliyografya taslağı hazırlanmıştır. Daha sonra tıp tarihi kitaplarının genel okura hitap etmesi ve tıp tarihi literatürünün medikososyal arka planı konuları tartışmaya açılmıştır. In the contemporary world, science is the main source of credible and respectable knowledge. Every scientific discipline has a terminology and language its own. This situation makes difficult to understand scientific writings for ordinary people. Popular science, as a kind of literature, is a solution for this problem; it makes possible the scientific accumulation to be open to the public. Popular history may be considered as a subtype of popular science however, it is also feasible to take it as an independent field. In this general context, popularization of history of medicine is like to open a gate to learn and understand the topics of this specific working area. To realize history of medicine offers an opportunity to people to discover medicine and also human being indirectly. At first in this study, catalog information of books regarding history of medicine published in Turkish from 1918 to 2018 have been compiled. After that, the problem of being a popular medical history book and medico-social background of the literature of history of medicine are discussed.

Bu çalışma Osmanlı Devleti'nde III. Selim (1761-1808), IV. Mustafa (1779-1808) ve II. Mahmud (1785-1839) dönemlerinde Hekimbaşı olarak görev yapmış olan Mustafa Behçet Efendi'nin hayat safahatını, Osmanlı tıp tarihine katkılarını ve bazı eserlerinin transkripsiyon ve değerlendirmesini ihtiva etmektedir. Çalışmamızda Mustafa Behçet Efenidi'nin hekimlik kimliğini ön plana çıkarılarak hekimbaşılık yaptığı dönemlerde Osmanlı tıp biliminin gelişmesi için yurt dışındaki gelişmeleri takip edip bu gelişmeleri ülkesine kazandırmak için yaptığı çalışmaları kronolojik bir doğrultuda ele almaya çalıştık. Başta Latince olmak üzere, yabancı dil öğrenimini geliştirmek için yurt dışında bulunduğu dönemde yaptığı çalışma, araştırma ve tercüme eserlerinden tıp dünyasına ve Osmanlı tıbbına kazandırdığı ulaşabildiğimiz 12 eseri tespit ederek bu eserlerden bazılarını günümüz Türkçesine transtkribe ederek değerlendirmeye çalıştık. Hekimbaşılık görevini yeni aldığı dönemlerde Osmanlı Devleti'nde Batı tarzındaki ilk hastaneyi açmak için dönemin padişahına raporlar sunan Mustafa Behçet Efendi yine Hekimbaşılık görevini yürüttüğü dönemde tıp dilini mümkün olduğunca anlaşılır kılmak için ilim dünyasına tercüme eserler de kazandırmıştır. Bunun yanı sıra Osmanlı tıp dilini Türkçeleştirme çalışmalarıyla da tanınmış, bu amaçla çok az sayıdaki Türk talebelerle ilk Türkçe tıp terimleri sözlüğünü meydana getirmeye çalışmıştır. Mustafa Behçet Efendi, büyük çoğunluğunu yabancılarıdan ve gayrimüslimlerden oluşan Osmanlı tababetini Türk hekimlerin çoğunlukta olduğu bir şekle sokma girişimlerinde bulunmuştur. Günümüzde 14 Mart tarihinin tıp bayramı olarak kutlanmasının sebebi de Mustafa Behçet Efendi'nin Mekteb-i Tıbbiye-i Adliye-i Şâhâne'nin temelini oluşturarak ilk modern tıp eğitimi veren Tıbhane-i Amire'nin 14 Mart 1827'de açılmasını sağlamasıdır.Anahtar Kelimeler: Tıp, Hekimbaşı, Mustafa Behçet, Kolera, Çiçek hastalığı. ABSTRACTThis study includes Mehmet Behçet Efendi's, who has served as head doctor during the reigns of Selim III., Mustafa IV., Mahmud II., life phases, his contribution to the Ottoman medicine history, and transcription and evaluation of some of his studies. In a chronological order, prioritising his medical aspect, we have tried to deal with his studies that he has done to bring the developments, which he has followed abroad, to develop Ottoman medicine during he has served as head doctor. When he was abroad to improve his foreign language, especially Latin, he produced many studies, research and translated works. We have made firm twelve of these studies, and have attempted to evaluate some of them transcribing into contemporary Turkish.The very beginning of his head doctor position, Mehmet Behçet Efendi, presenting reports about opening a western type hospital to the Sultan of that time, has been known with his efforts to compose translated works to make them easily understandable and to transform the medical language into Turkish. For that purpose, he has attempted to compose the first Turkish glossary of medical terms with very few Turkish students. Additionally, he has attempted to reform the Ottoman medicine group, consisted of mainly strangers and non-muslims, supporting Turkish doctors. In our day, the date of 14th May is celebrated as the doctor's day, because Mehmet Behçet Efendi has paved the way for the opening of Tıbhane-i Amire in 14th May 1827, the first modern medical school, providing the basis for Mekteb-i Tıbbiye-i Adliye-i Şâhâne.Key Words: Medicine, Head Doctor, Mustafa Behçet, Cholera, Variola. 132

Bu tez çalışmasında, 18. yüzyılın önemli hekimlerinden Abbâs Vesîm'in Düstūru'l-Vesīm fī'ṭ-Ṭıbbi'l-Cedid ve'l-Ḳadīm adlı eserinin incelemesi yapılmıştır. Çalışma giriş, metin, sözlük-dizin ve sonuç olmak üzere dört bölüme ayrılmıştır.Çalışmamızın Giriş bölümünde 18. yüzyıl Osmanlı tıp tarihine, yazar Abbâs Vesîm'in hayatı ve eserlerine değinildikten sonra çalışmamıza kaynaklık eden Düstūru'l-Vesīm fī'ṭ-Ṭıbbi'l-Cedid ve'l-Ḳadīm'in nüshaları ve bölümleri ele alınmıştır.İnceleme bölümünde Düstūru'l-Vesīm fī'ṭ-Ṭıbbi'l-Cedid ve'l-Ḳadīm'in transkripsiyonlu metni verilmiştir.Metinde geçen kelimelerin anlamları ve geçtiği yerlerin gösterildiği Sözlük-dizin bölümünden sonra, Dinî Terimler ve Özel Adlar Dizini yer almaktadır.Sonuç bölümünde ise çalışma tamamlandıktan sonra elde edilen verilere ve çalışmanın önemine değinilmiştir. In this thesis, Düstūru'l-Vesīm fī'ṭ-Ṭıbbi'l-Cedid ve'l-Ḳadīm by one of the well-known physician Abbâs Vesim was examined. This thesis consist of four parts: introduction, text, vocabulary-index and conclusion.In introduction part of our thesis, information about Ottoman medicine history of 18th century, biography and works of Abbâs Vesîm was mentioned, and manuscript copies and parts of Düstūru'l-Vesīm fī̕ ṭ-Ṭıbbi'l-Cedid ve'l-Ḳadīm's was examined.In part two, transcribed text of Düstūru'l-Vesīm fī'ṭ-Ṭıbbi'l-Cedid ve'l-Ḳadīm was given.In vocabulary-index part, meanings of words in the text and index of text was given. Also, terms in Persian, religious terms and proper nouns were given.In conclusion, the gained results and the importance of the thesis was mentioned. 1273

Modern tıbbın dışında farklı birçok uygulamayı içeren geleneksel-alternatif tıp tedavi ve uygulamaları, kültürel etkileşim ve ticari çabalar yoluyla sınırlarını genişleten sağlık bilgilerini içermektedir. Uygulama alanlarına göre ilkel toplumlardan, günümüze kadar gelen ve önemini yitirmeksizin devam eden uygulamalar, etkinliğine oldukça inanılan uygulamalardır. Tercih edilmesine bağlı olarak, farklı yer ve yöntemlerle yeniden şekillenen ve varlıklarını sürdüren uygulamalar bir kültürü yansıtmaktadır.Alternatif tıp uygulamalarından birisi olarak Hacamat, tedavi ve şifa maksadıyla, deri altındaki dokularda birikmiş ve biriktiği noktadan ilgili beyin lobu ile iletişimi sağlayan sinirleri tıkayan, atıl kalmış kirli kan ile birlikte toksik maddelerin vakum yolu ile dışarı alınma işlemidir. Bu çalışmada, hacamtın toplum üzerindeki algısı incelenmiştir.Kan bağışı ve donör kazanım programlarının önemi günümüzde artmış bulunmaktadır. Ülkemizin yıllık kan ihtiyacı olan bir milyon sekiz yüz bin ünite kanı yüzde doksan iki oranında Türk Kızılayı karşılamaktadır.Bu çalışmada, kan bağışında bulunmasını istenilen bireyin kan bağışladıktan sonra manen, madden, biyolojik ve tıbbi olarak elde edeceği kazanımlarından bahsedilmiştir. Bu kaznımların paylaşımının toplumun bütün katmanlarına yayılarak gerek hacamat'ın koruyucu hekimlik anlamında toplum sağlığına katacağı pozitif etkive gerekse toplumun kan bağışına yine pozitif desteği ile yıllık ihtiyaç duyulan yaklaşık iki milyon ünite kanın kolaylıkla temini için toplumun ilgisini bu konu üzerine çekilmek amaçlanmıştır. Complementary-alternative-traditional medicine (CAM) treatments and practices, involving many different applications besides conventional medicine, include health information that broadens the boundaries through cultural interaction and commercial endeavors. According to their fields of application, they are applications that are highly believed to be significant, from past to today. Depending on their preference, applications that are reshaped in different places and methods and maintain their life reflects a culture.As one of the alternative medicine applications, Hacamat is the process of vacuum removal of toxic substances together with the discharged dirty blood, which obstructs the nerves that communicate with the related brain lobe and accumulates in the subcutaneous tissues for the purpose of treatment and healing.In this study, the perception of the volume on society was examined. The importance of blood donation and donor recovery programs has increased today. Turkish Red Crescent meets ninety-two percent of one million and eight hundred thousand units of blood that our country needs annually.In this study, it is mentioned that the individuals who want to donate blood after donating blood, manen, substance, biological and medical gains will be obtained. It isaimed to attract the attention of the society to the need of spreading all the layers of the society to the public health by the positive effect of the vaccination on public health in terms of preventive medicine and the positive support of the blood donation of the society. 95

The aim of this PhD thesis was to evaluate the knowledge, attitudes and practices of emergency medical physicians of university hospitals in Ankara on the management of violence against women from the perspective of medical ethics in order to provide practical information to contribute to the management of violence in emergency departments. Qualitative research method was used. The study population consisted of physicians of the Emergency Medicine Departments of seven university hospitals providing emergency medical specialty training in Ankara. The study sample consisted of 35 physicians. In-depth interviews were conducted and recorded individually. At certain times of the day and in accordance with certain themes, observations were made, and notes were taken in the emergency departments where the participants worked. Data were analyzed to develop themes and sub-themes related to participants' knowledge, attitudes and practices. The results showed that special approaches based on medical ethics were needed for the management of violence against women in the field of emergency medical care. In the light of research findings and national and international literature, this thesis proposed a case management model regarding medical ethics and medicine for the management of violence against women in the field of emergency medical care. 1. GİRİŞ 2. GENEL BİLGİLER 2.1. Şiddetin Tanımı 2.2. Toplumsal Cinsiyet Temelli Şiddet 2.3. Şiddeti Anlayabilme 2.3.1. Şiddeti Anlamada Ekolojik Model 2.3.2. Güç ve Kontrol Çemberi Modeli 2.3.3. Stockholm Sendromu 2.3.4. Şiddetin Normalleştirilmesi 2.4. Kadına Yönelik Şiddet Türleri 2.4.1. Fiziksel şiddet 2.4.2. Cinsel şiddet 2.4.3. Psikolojik/duygusal şiddet 2.4.4. Ekonomik şiddet 2.4.5. Kadının Yaşam Evrelerine Göre Maruz Kaldığı Şiddet Türleri 2.5. Şiddetin Kadın Sağlığı Üzerindeki Etkileri 2.6. Kadına Yönelik Şiddet ve Sağlık Sisteminin Rolü 2.7. Kadına Yönelik Şiddet Olgularına Sağlık Hizmeti Sunumunda Rehber İlkeler 2.7.1. İnsan hakları temelli yaklaşım 2.7.2. Şiddet Gören Kadın Merkezli Yaklaşım 2.7.3. Bakım Kalitesi Temelli Yaklaşım 2.7.4. Tıp Etiği Temelli Bakım Yaklaşımı 2.8. Kadına Yönelik Şiddet Olgularında Acil Servislerin Rolü 2.9. Kadına Yönelik Şiddete İlişkin Acil Tıp Hekimlerinin Sahip Olması Gereken Özellikler 2.10. Kadına Yönelik Şiddet Olgu Yönetiminde Acil Tıp Uygulama Örnekleri 2.10.1. Uluslararası Uygulama Örnekleri 2.10.2. Ulusal Uygulama Örnekleri 2.11. Tıp Etiği ve Acil Tıp Etiği 2.11.1. Tıp Etiği 2.11.2. Acil Tıp Etiği 2.12. Acil Tıp Uzmanlık Eğitimi 2.12.1. Acil Tıpta Etik Eğitimi 2.12.2. Acil Tıpta Kadına Yönelik Şiddet Eğitimi 3. GEREÇ ve YÖNTEM 3.1. Araştırmanın Amacı 3.2. Araştırmanın Yöntemi 3.3. Araştırmanın Yapıldığı Yer ve Özellikleri 3.4. Araştırmanın Evren ve Örneklemi 3.5. Araştırmanın Veri Toplama Araçları 3.6. Araştırmanın Ön Uygulaması 3.7. Araştırmanın Uygulaması 3.8. Araştırma Verilerinin Analizi 3.9. Araştırmanın Sınırlılıkları 3.10. Araştırmanın Etik Boyutu 4. BULGULAR 4.1. Sosyo-Demografik Bulgular 4.2. Bilgi Sorularına İlişkin Bulgular 4.3. Tutum Sorularına İlişkin Bulgular 4.4. Uygulama Sorularına İlişkin Bulgular 4.5. Gözlem Notlarına İlişkin Bulgular 5. TARTIŞMA 5.1. Acil Tıp Hekimlerinin Sosyo-Demografik Özellikleri ve Kadına Yönelik Şiddet 5.2. Acil Tıp Hekimlerinin Kadına Yönelik Şiddet Konusundaki Mesleki Bilgileri 5.2.1. Acil Servis Hekimlerinin Lisans Dönemi Etik Eğitimi 5.2.2. Kadına Yönelik Şiddet Türleri 5.2.3. Kadına Yönelik Şiddetin Nedenleri 5.2.4. Kadına Yönelik Şiddetin Olumsuz Sağlık Sonuçları 5.2.5. Kadına Yönelik Şiddetin Belirtileri 5.2.6. Şiddet Gören Kadının Özellikleri 5.2.7. Acil Serviste Kadına Yönelik Şiddet Tespitinde Yapılması Gerekenler 5.2.8. Acil Servislerde Şiddet Gören Kadınlarla İletişim Engelleri 5.2.9. Acil Servislerde Kadına Yönelik Şiddetle Mücadelede Engeller 5.2.10. Acil Servis Hekimlerinin Kadına Yönelik Şiddet Eğitimi Eksikliği 5.2.11. Acil Servislerde Karşılaşılan Şiddetin Yönü 5.2.12. Acil Servislerdeki Kurum Olanakları 5.2.13. Acil Servislerin İhtiyaçları 5.2.14. Kadına Yönelik Şiddetle Mücadelede Yapılması Gerekenler 5.3. Tutum Sorularına İlişkin Bulgular İle İlgili Tartışma 5.3.1. Acil Tıp Hekiminin Kadına Yönelik Şiddete Bakışı 5.3.2. Acil Tıp Hekiminin Kadına Yönelik Şiddet Olgusuna Yaklaşımı 5.3.3. Acil Servislerde Kadına Yönelik Şiddet Olgularında Nitelikli Hizmet Sunumu 5.4. Uygulama Sorularına İlişkin Bulgular İle İlgili Tartışma 5.4.1. Kadına Yönelik Şiddet Olgusuna Yaklaşımda Acil Hekiminin Rolü 5.4.2. Acil Hekiminin Şiddet Gören Kadınla İletişim Kurması 5.4.3 Acil Hekimlerinin Kadının Özerkliğine İlişkin Uygulamaları 5.4.4. Acil Hekimlerinin Rıza Göstermeyen Kadına Yaklaşımı 5.4.5. Acil Serviste Şiddete Uğradığını Gizleyen Kadına Yaklaşım 5.4.6. Acil Serviste Şiddete Uğrayan Kadın İle Görüşme Sürecinde Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar 5.5. Gözlem Notlarına İlişkin Bulgular İle İlgili Tartışma 5.5.1. Acil Servislerin Fiziksel Ortamına İlişkin Sorunlu Noktalar 5.5.2. Acil Servis Ortamının Sosyal Boyutuna İlişkin Sorunlu Noktalar 5.5.3. Acil Servis Ortamında Oluşan Etkileşimlere İlişkin Sorunlu Noktalar 5.5.4. Acil Servis Ortamında Konuşulan Dile İlişkin Sorunlu Noktalar 5.5.5. Acil Servislerle İlgili Genel Değerlendirmelere İlişkin Sorunlu Noktalar 6. SONUÇ ve ÖNERİLER Bu doktora tez çalışması, acil tıp alanında çalışan hekimlerin kadına yönelik şiddet olgu yönetimlerine ilişkin bilgi, tutum ve uygulamalarını tıp etiği açısından değerlendirmek ve araştırma sonucunda elde edilen veriler doğrultusunda acil servislerde şiddet olgu yönetimine katkı sunacak pratik bilgiler ortaya koymak amacıyla yapılmıştır. Bu çalışmada niteliksel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın evrenini Ankara ilinde acil tıp uzmanlık eğitimi veren yedi üniversite hastanesinin Acil Tıp Anabilim Dallarında çalışan hekimler oluşturmaktadır. Araştırmaya toplam 35 hekim katılmıştır. Her bir hekimle birebir derinlemesine görüşme yapılmış ve yapılan görüşmelerin sesli kaydı alınmıştır. Ayrıca görüşme yapılan hekimlerin çalıştığı acil servislerde günün belirlenen saatlerinde belirlenen başlıklara uygun olarak gözlem yapılmış ve gözlem notları tutulmuştur. Elde edilen veriler çözümlenmiş ve analiz edilmiştir. Verilerin analizleri sonucunda hekimlerin bilgi, tutum ve uygulamalarına yönelik bağlam, tema ve alt temalardan oluşan bulgular elde edilmiştir. Verilerin yorumlanması sonucunda acil tıp alanında kadına yönelik şiddet olgu yönetimi sürecinde tıp etiğini temel alan özel yaklaşımların gerekliliği ortaya çıkmıştır. Sonuç olarak, araştırma bulguları ve ulusal/uluslararası literatür ışığında acil tıp alanında “tıp etiği açısından” ve “tıbbi açıdan” kadına yönelik şiddet olgu yönetim modeli önerilmiştir.

XIII. yüzyılda yaşamış olan Mevlâna Muhammed Celâleddîn-i Rûmî'nin en tanınmış eseri, birçok dillere tercüme edilen Mesnevî-i Şerîf, adını İslâmî edebiyatın nazım şekillerinden biri olan mesneviden almıştır. İslâmî tasavvuf edebiyatının şaheseri olan Mesnevî'yi Çelebi Hüsâmeddin, Mevlâna'nın tükenmez bir hazineye benzeyen ruhundan çekip çıkarmıştır. Hemen her konuda insanlığa ışık tutup yol gösteren Mesnevî, devrinin tıbbi bilgilerini, hekimlerin hastalıkları teşhis ve tedavi yöntemlerini, hekim-hasta münasebetini, hastalık ve dert ile karşılaştığımızda nasıl davranmamız gerektiğini, halkın sağlık alanındaki inanç ve âdetlerini anlatması bakımından da çok değerlidir. Bu çalışmada, Veled Çelebi İzbudak'ın çevirdiği, Abdülbâki Gölpınarlı'nın gözden geçirdiği Mesnevî'nin, MEB 1988 İstanbul baskısı kullanıldı. Farsça metinlerde Mesnevî'nin, Adnan Karaismailoğlu tarafından hazırlanan Akçağ Yayınları 2007 baskısından yararlanıldı. Altı cildin tamamı okunarak sağlığa dair olduğu düşünülen tüm beyitler ve bunlarla bağlantılı olduğu düşünülen hikâyeler tespit edildi. Eksik kalan ve yanlış anladıklarımız mutlaka olmuştur. Beyitlerin altına cilt ve beyit numaraları yazıldı. Konuyla bütünlüğü olan hikâyeler başlığı ile birlikte alındı. Burada yalnızca tercüme verilmiş, çeviri diline müdahale edilmemiştir. Anadolu Selçuklu Devleti'nde zamanın şartları ile kıyaslanınca tıp ilmi ileri düzeydeydi. Anadolu'da, Kayseri, Sivas ve Konya gibi Selçuklu şehirlerinde bimaristan adı verilen hastanelerin ve tıp tahsili yapılan medreselerin inşa edilmesi Selçukluların tıbba verdikleri önemi gösterir. Mevlâna'nın Mesnevî'sinde devrin sağlık uygulamalarına dair çok sayıda beyit bulunmaktadır. Bu beyitlerin ışığında Mevlâna'nın diğer ilimlerin yanı sıra tıp ilminden de haberdâr olduğu anlaşılmaktadır., The Mathnawi Sherif, the most well-known work of the Mawlana who lived in the 13th century translated into many languages and took its name from mathnawi, one of the verse form of Islamic literature. Chalabi Husam al-Din extracted the Mathnawi, the masterpiece of Islamic-Sufi literature, from the inexhaustible treasure of Mawlana's spirit. The Mathnawi, that lights and leads the way to humanity in almost everything is also very valuable in terms of explaining his era's medical informations, doctors' diagnosis and treatmend methods of diseases, relationship of physician and patient, how should we behave when faced with illness and trouble, beliefs and customs of people in the field of health. In this study, 1988 Istanbul edition of the Mathnawi which is translated by Veled Çelebi İzbudak and reviewed by Abdülbâki Gölpınarlı was used. In Persian texts, benefited from Mathnawi which is prepared by Adnan Karaismailoğlu. Six volumes -the whole Mathnawi- were read. All couplets thought to be related to health and stories thought to be related to these were determined. There have been absolutely something missing and misunderstood Under the couplets, numbers of volume and couplet were written. Stories, about the topic, were taken with its title. Here only translations were given and was not interfered to assembly language. In Anatolian Seljuk Sultanate, the medical science was in advanced level when compared to the time. In Anatolia, in Seljuk cities such as Kayseri, Sivas and Konya constructions of hospitals called bimaristan and madrasahs which teachs medical science shows that Seljuks gives importance to medicine. There are many couplets about health practices of the period in Mawlana's Mathnawi. In the light of these couplets, it is understood that Mawlana had knowledge of medicine as well as other sciences.

Osmanlılar döneminde hastalıkların tedavisi için hekimler tarafından çok sayıda eser meydana getirilmiştir. Kaleme alındıkları dönemlerde toplumun sağlık konusundaki ihtiyaçlarına cevap veren bu eserler, sahip oldukları özellikler itibariyle tıp, eczacılık, halk sağlığı, dilbilim vb. disiplinlerin ilgi alanına girmektedir. Osmanlı döneminde yazılan bu eserlerden birisi de, incelediğimiz tıp yazmasıdır.Ankara Milli Kütüphane Yazmalar Koleksiyonu 06 Mil Yz. A2212 nolu demirbaş numarasına Mebâhis-i Emrâz adıyla kayıtlı bu eser, çalışmaya başladığımız dönemde kütüphane kayıtlarında Mustafa Behcet'e ait olarak gösterilmişken çalışmamızın son dönemlerinde müellif adı Tabîb Mustafa Hâmî Efendi olarak değiştirilmiştir. Hekimbaşı Mustafa Behcet ile Tabîb Mustafa Hâmî Efendi, XIX. asrın hekimleridir. Mebâhis-i Emrâz'daki pek çok hastalığın tedavisi ile ilgili verilen tedavi yöntemleri ile eserin dil ve üslup özellikleri göz önünde bulundurulduğunda daha eski tarihlenmesi gerektiği düşünülmektedir. Eserin sonunda `el-fakîrü'l-hakîr Mustafa` kaydı mevcuttur. Osmanlı tıp tarihi içinde eserin `İslam tıbbının devamı olan Klâsik dönem` içerisinde değerlendirilebileceğini ve Hekim Mustafa'ya ait olduğunu ifade etmek daha uygun olacaktır.Bu çalışma, eser ve muhtevası hakkındaki bilgileri günümüz tıbbı ile mukayeseli olarak ele alan değerlendirmeyi ve eserin transkripsiyonlu metnini ortaya koymaktadır.Anahtar Kelimeler: Osmanlı Tıbbı, Halk Sağlığı, Tabib Mustafa Efendi, Mebâhis-i Emrâz Many works have been written by doctors for treatment of diseases in Ottoman period. These works which respond to the health needs of the society in the time period they were written in terms of their chaceristics are of interest to the disciplines such as pharmacy, public health, linguistics, etc. One of the works which is written at ottoman era is the work that we worked on.This work is registered with the name Mebahis-i Emraz and the number 06- Mil-Yz A2212 in National Library Manuscripts Collection. It was shown in the library records of Mustafa-Behcet in the preiod when we started working however it was changed as Tabib Mustafa Hami Efendi as author. Chief Physician Mustafa Behcet and Tabib Mustafa Hami Efendi are physicians of XIX century. When treatment methods, language and style of the work are taken into considerated, it is thought that it should be considered - given the earlier dating. At the end of the work there is a record of `al-fakirü'l-hakir Mustafa.` In the history of Ottoman medicine, it can be evaluated in the period of `Islam-medicine continuation KL- classic- period and belongs to Hekim Mustafa. It will be more convenient. This study reveals the eveluation and the transcribed text of the work that treats the information about the work and its content.Keywords: Ottoman Medicine, Public Health, Tabib Mustafa Efendi, Mebahis-i Emraz 193

Giriş: Anatomi öğrenmenin oldukça önemli bir parçası olan ve yüzyıllardır kitaplarda yerini koruyan illüstrasyonlar aracılığıyla anatomi gelişiminin evrimsel süreci görülebilmektedir. Bu çalışma ile Osmanlı Dönemi'nde açılan `ilk tıp okulu` (Tersâne-i Âmire–1806) ile ilk tıp fakültesinin kurulması (Darülfünûn Tıp Fakültesi–1909) arasında geçen dönem içerisinde tıp eğitiminde kullanılmış olan anatomi kitaplarında `hareket sistemi`ne ait bölümlerde bulunan illüstrasyonlarda bir gelişmenin olup olmadığını incelemek amaçlanmıştır. Gereç ve Yöntem: Tezde, 1806-1909 yılları arasında illüstrasyonu bulunan ve tıp eğitiminde kullanılan matbu anatomi kitaplarına ulaşabilmek için `teşrih, beden, vücûd, vücûd-u beşer, vücûd-ı beşer, anatomi` anahtar kelimeleriyle tarama yapılarak dokuz adet kitaba ulaşılmıştır. Belirlenen tarih aralığında illüstrasyon bulunan `ilk` anatomi kitabı `Mir'âtü'l-Ebdân fî Teşrîh-i A'zâi'l-İnsân (1235/1820)` ile `son` anatomi kitabı `İlm-i Teşrîh-i Tavsifî (1325/1907-1908)` değerlendirmeye alınmıştır. Ele alınan kitaplarda `Hareket Sistemi` ağırlıklı illüstrasyonlar bulunması sebebiyle tez çalışması, hareket sistemi ile sınırlandırılmıştır. Seçilen iki kitaptaki illüstrasyonlar, nitel araştırma yöntemlerinden doküman incelemesi ile belirlenen kategoriler açısından analiz edilerek karşılaştırmaları yapılmıştır. Bulgular: Tez kapsamında hareket sistemine ait Mir'âtü'l-Ebdân fi Teşrîh-i Azâi'l-İnsân'da 19, İlm-i Teşrîh-i Tavsifî'de ise 84 adet olmak üzere toplam 103 adet illüstrasyon karşılaştırmalı olarak incelenmiştir. İlm-i Teşrîh-i Tavsifî'de yer alan illüstrasyonların anatomik oluşumların gösterilmesi konusunda ideal anatomik yapıya daha uygun oldukları bulunmuştur. Her iki eserde anatomik oluşumların bir rakam veya harf ile gösterildiği, Mir'âtü'l-Ebdân fi Teşrîh-i Azâi'l-İnsân'da daha ayrıntılı açıklamaların olduğu saptanmıştır. Tartışma ve Sonuç: Elde edilen veriler doğrultusunda İlm-i Teşrîh-i Tavsifî'de yer alan illüstrasyonların ideal anatomik yapılarla daha fazla uygunluk gösterdiği saptanmıştır. Sonuç olarak belirlenen tarih aralığında anatomi alanında yaşanan gelişmelerin kitaplarda yer alan illüstrasyonlara da yansıdığı düşünülmektedir. Introduction: The evolutionary process of anatomy development can be seen through illustrations that have remained in the books for centuries and are a very important part of learning anatomy. In this study, it is aimed to examine whether there has been any progress in the illustrations of the `locomotor system` in the anatomy books those have been used in medical education during the period between the first medical school (Tersâne-i Âmire–1806) and the first medical faculty (Darülfünûn Tıp Fakültesi–1909) established in the Ottoman period. Material and Methods: In the thesis, in order to reach the printed anatomy books with illustrations and used in medical education in 1806-1909 nine books have been reached as a result of scanning with the keywords `teşrih, beden, vücûd, vücûd-u beşer, vücûd-ı beşer anatomi`. The `first` anatomy book `Mir'âtü'l-Ebdân fî Teşrîh-i A'zâi'l-İnsân (1235/1820)` and `last` anatomy book `İlm-i Teşrîh-i Tavsifî (1325/1907-1908)` have been evaluated in the determined date range. Thesis study is restricted to the locomotor system as there are mainly illustrations of the `locomotor system` in the books studied. The illustrations in the two selected books have been examined by document analysis from qualitative research methods and analyzed and compared in terms of the determined categories. Results: A total of 103 locomotor system illustrations, 19 in Mir'âtü'l-Ebdân fi Teşrîh-i Azâi'l-İnsân and 84 in İlm-i Teşrîh-i Tavsifî, were studied comparatively within the scope of the thesis. It was found that illustrations in İlm-i Teşrîh-i Tavsifî were more compatible for ideal anatomic structure on illustrating anatomical formations. It is also found that anatomic formations were represented by a number or letter in both books and Mir'âtü'l-Ebdân fi Teşrîh-i Azâi'l-İnsân has more detailed explanations. Discussion and Conclusion: According to the data obtained, the illustrations in İlm-i Teşrîh-i Tavsifî were found to be more compatible with the ideal anatomical structures. As a result, it is thought that the developments in anatomy in the specified date range are reflected in the illustrations in the books. 101

Bu tez, Filles de la Charité (Hayırseverlik Kızları) ismiyle anılan Fransız Katolik rahibelerin 1839 ve 1918 yılları arasında İstanbul'da vermiş oldukları sağlık hizmetlerini konu etmektedir. Çalışma için Başbakanlık Osmanlı Arşivleri belgeleri ve cemaatin yıllıkları olan Annales de la Congrégation de la Mission'un ilgili tarihlerdeki sayıları birincil kaynak olarak kullanılmış; toplumsal cinsiyet, misyonerlik, hayırseverlik ve geç Osmanlı tarihine ilişkin literatür temel alınmıştır.Çalışma, 19. Yüzyıl'da İstanbul'da pek çok önemli sağlık kurumunda bulunmuş olmalarına karşın çok az sayıda yayında varlık göstermiş olan cemaat rahibelerinin faaliyetlerinin detaylı bir incelemesini sunmayı ve kadın misyonerler ile Osmanlı İmparatorluğu arasındaki etkileşimlerini ortaya koymayı amaçlamaktadır. Çalışmada cemaatin Fransa'da kuruluşunu ve Osmanlı topraklarında yayılmasının arka planını oluşturan siyasal, tarihi ve toplumsal etmenler tartışılmakta ve İstanbul'da rahibelerin kurmuş oldukları ya da doğrudan idare etmiş oldukları kurumlara ilişkin elde edilen bilgilere yer verilmektedir. Tezde hastane ve dispanser hizmetlerine odaklanılmakla beraber kimsesiz çocukların bakımı ile eğitim etrafında şekillenen hayır işlerine ilişkin elde edilen veriler de aktarılmıştır.Çalışmada elde edilen veriler; Osmanlı İmparatorluğu'nda sağlık alanındaki ihtiyaçların karşılanabilmesi için kurulan siyasi dengelerin tarihsel ve kültürel kodlarla şekillenmesi açısından değerlendirilmiş ve İstanbul'un yüzyıl boyunca geçirmiş olduğu salgın, doğal afetler ve savaşların sağlık yarattığı acil durumlar sonucunda rahibelerin hem kendi kurumlarında hem de kendi kurumlarının haricinde pek çok geçici ve sabit Osmanlı kurumunda da hizmet vermelerinin Osmanlı yetklileri tarafından gördüğü desteğin boyutları ve sınırları tartışılmıştır. This dissertation studies the health services offered by French Catholic sisters, known as Filles de la Charité, between 1839 and 1918 in Istanbul. For the study, the documents of the Prime Ministry Ottoman Archives and Annals of the community are used as the primary sources. Literature on gender, missionary activities, philanthropy and late Ottoman history are used as secondary sources.The study aims to present a detailed examination of the activities of the sisters, who have been presented rarely in literature despite being present in many important health institutions in the 19th century Istanbul; and to reveal the interactions between women missionaries and the Ottoman Empire. In this study, the political, historical and social factors that constitute the foundation of the congregation in France and their spread in Ottoman lands are discussed; and information about the institutions which the sisters have established or directly managed in Istanbul are included. Although the dissertation focuses on hospital and dispensary services, information on the charitable works based on the care of orphaned children and education are also included.The information gathered in the study is assessed in terms of the political balances shaped by the historical and cultural codes to meet the needs of health in the Ottoman Empire; and the dimensions and limits of the support of the Ottoman administration to the services of the sisters, both in their own institutions and those of the Ottoman state, as a result of the emergencies such as epidemics, natural disasters and wars are discussed. 301

AIDS, HIV enfeksiyonunun neden olduğu şartların bir spektrumudur. Virüs, insan bağışıklık sisteminin zayıflamasına neden olur ve tedavi edilmezse AIDS'e dönüşmesi kaçınılmazdır ve bu toplam bağışıklık sisteminin ölümcül olarak yıkılmasına ve kişinin ölümüne neden olur. Hastalığın tam tedavisi henüz bulunmamış olmasına rağmen, antiretroviral tedavi yaşam kalitesinin iyileştirilmesinde dünya çapında oldukça etkindir. Bununla birlikte, HIV/AIDS, özerklik, gizlilik, zarar vermeme gibi etik kaygıları artıran önemli sosyal ve kültürel sonuçlara sahiptir.Bu çalışma, İstanbul'da yürütülen nitel bir çalışmadan elde edilen kanıtlara dayanarak HIV ile yaşayan insanların algılarına odaklanmayı amaçlamaktadır. Gönüllülerin aydınlatılmış onamı alındıktan sonra görüşmeler ses kaydına alınmıştır. Ses kayıtları daha sonra metne aktarılmış ve katılımcıların görüşmelerinin içeriği sistematik olarak analiz edilmiştir.Sonuçlar, araştırmamız kapsamında, hasta özerkliği bağlamında hastanın bilgilendirilmesi ve onamının alınmasında sorunların yaşanması; hastaların tıbbi olmayan nedenlerle kişisel sağlık verilerinin gizliliğinin korunamaması; eşlerin/partnerlerin bilgilendirilmesinde sorunların varlığı; hastalara yaklaşımda damgalama ve ayrımcılığı düşündüren meselelerin varlığına dair algıları öne çıkarmaktadır. Bu kapsamda, hastanın ve onunla ilgili üçüncü tarafların yararını gözetecek şekilde yapılandırılmış sağlık politikaları, özellikle, hastanın aydınlatılmış onamının uygun biçimde alınmasını ve partner bilgilendirilmesini kurumsallaştıran sağlık hizmetleri kanalıyla dengelenebileceğini savunmaktadır. AIDS is a spectrum of conditions caused by infection with the HIV. The virus induces the weakening of human immunity, if untreated, eventually results in the clinical manifestation of AIDS leading to the fatal breakdown of total immune system and ensuing death. Although the complete cure of the disease has not been discovered yet, antiretroviral treatment is highly indicated, for the improvement of the quality of life. However, HIV/AIDS has social and cultural implications that raise ethical concerns, autonomy, confidentiality, non-maleficence.This study aims to focus on the perceptions of people living with HIV based on the evidence retrieved from a qualitative field study that has been carried out in Istanbul. After obtaining informed consent of the volunteers, the interviews have been recorded on the voice tape. The voice recordings have been transcribed afterwards and the contents of the participants' opinions have been systematically analyzed.In conclusion, the participants perceive some concerns and issues as regards to the patient autonomy, informed consent; to the breach of confidentiality and privacy of the personal health data on nonmedical reasons; to the partner notification suitably; to discrimination in the healthcare setting through their diagnosis and treatment processes. This study argues that the conflict between the respect to patient's autonomy by informed consent and keeping confidentiality and privacy by appropriate partner notification can be resolved through adequate, efficient healthcare policies protecting the beneficence of both the patient and the third parties through institutional partner notification strategies. 158

Mustafa Hayırlıdağ, Hüseyin Hulki Bey'in Eseri `Tabâbet-i Hakikiye ve Mesâlik-i Bâtıla-i Tıbbiye`nin Günümüz Türkçesine Kazandırılması ve Günümüz Tıp Anlayışıyla Değerlendirilmesi, Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Tıp Tarihi ve Etik Programı Doktora Tezi, Ankara, 2019. Osmanlı Devleti'nin pek çok alanda zor zamanlar geçirdiği XIX. yüzyılın son çeyreğinde yaşamış ve eserlerini bırakmış olan Hüseyin Hulki Bey'i tanımak, tanıtmak ve `Tabâbet-i Hakikiye ve Mesâlik-i Bâtıla-i Tıbbiye` adlı eserini inceleyerek, bu eserin ve eserde dile getirdiği görüşlerin, tıp tarihindeki yerini almasını sağlamak, bu tez çalışmasının temel amacını oluşturmaktadır. Tez kapsamında önce Hüseyin Hulki Bey'in yaşadığı dönemin hekimlik ve tıp anlayışını kavrayabilmek açısından; XIX. yüzyılda Osmanlı tıp anlayışı ile Avrupa'daki tıp anlayışı karşılaştırmalı olarak incelenmiştir. Bu bağlamda dönemin önemli bir sorunu olarak, eğitimsiz ve diplomasız hekim sorunu ve bu sorunun çözümü için yapılan mücadeleden söz edilmiştir. Sorunun çözümü için yapılan hukuki düzenleyici metinler tez kapsamında incelenmiştir. Daha sonra Hüseyin Hulki Bey'in hayatı, eserleri ve teze konu olan `Tabâbet-i Hakikiye ve Mesâlik-i Bâtıla-i Tıbbiye` adlı eseri ayrıntılı olarak incelenmiştir. Özellikle tıp alanında pek çok ilerlemenin yaşandığı XIX. yüzyıl Avrupa'sında Hüseyin Hulki Bey önemli bilim başkentlerine de giderek hem gözlemler yapmış hem de katılmış olduğu kongrelerde devrin önemli bilim insanlarıyla fikir alışverişinde bulunmuştur. Edinmiş olduğu bu izlenimleri yurda döndüğünde paylaşarak, Osmanlının aydınlanmasında rol oynamıştır. 1889 yılında katılmış olduğu Paris'teki tıp kongresinde yapmış olduğu bildiri de, tez kapsamında transkripsiyonu yapılarak incelenmiştir. Doğudaki ve Batıdaki XIX. yüzyıl tıp anlayışıyla birlikte söz konusu bu eserlerin incelenmesi, dönemin Osmanlı'sında temel sağlık sorunlarını ortaya koymada bütünlük arz etmiştir. Bilimsellikten ayrılmadan, tıbbın temel dinamiklerini bilerek ve her türlü gelişmeyi sorgulayarak yapılacak hekimlik anlayışının, tıbba katkı sunacağı fikri çok önemlidir. XIX. yüzyıla ait bir tıp eserinin incelenmesi, günümüz tıp anlayışına faydalı olacağı gibi, tıp tarihi açısından da, hekimlik anlayışının irdelenmesi bakımından faydalı olacaktır.Anahtar Kelimeler: Hüseyin Hulki Bey, 19.yüzyıl Osmanlı Tıbbı, Tıp Tarihi, Tabâbet-iHakikiye ve Mesâlik-i Bâtıla-i Tıbbiye, Yalancı Tababet Mustafa Hayırlıdağ, Translating of Huseyin Hulki Bey's Work Which is `Real Art of Medicine and Practicies of Pseudo Medicine` to Today's Turkish and Its Examining with Contemporary Medical Approach, Hacettepe University Graduate School of Health Sciences, Ph.D. Thesis in History of Medicine and Ethics, Ankara, 2019. To examine the health system that existed in the Ottoman State in the 19th century and especially in this period, physicians working without diplomas who increased their prevalence in the Ottoman with the desire to examine his understanding of medicine Doctor Hüseyin Hulki Bey's work which is `Tabâbet-i Hakikiye ve Mesâlik-i Bâtıla-i Tıbbiye` to today's Turkish and its examining with contemporary medical approach constitutes the overall objective of the thesis. In this direction, the lifes and works of Doctor Hüseyin Hulki Bey, who lived in the 19th century, were also studied. Especially in the 19th century Europe where many advances in the field of medicine were experienced, Hüseyin Hulki Bey went to important scientific capitals and made observations and participated in congresses where important scientists exchanged ideas. By sharing these impressions he had acquired with the places he returned to his country, he played a role in the enlightenment of the Ottoman Empire. The examination of these works together with the 19th century medical understanding in the east and west has provided an integrity in revealing the health problems in this period of the Ottoman. At that time, we see the lack of physicians who are trained in the field of health and the distorted health of the workings. Likewise, by exploiting legal gaps, it has been observed how harmful the practices of some opportunistic persons are in the name of medicine. Examination of these harmful medical practices by day-to-day aspects will also contribute to today's medicine. It is possible to make an effort to place medicine in a modern health system effectively within the scope of this thesis. Besides, it is very important that the concept of medicine to be made by knowing the basic dynamics of medicine and questioning every kind of development will contribute without leaving science. From the perspective of the 19th century, this thesis, which is tried to create beneficial benefits to the understanding of today's medicine, will be beneficial also in terms of medical history in terms of forming the understanding of medicine.Key Words: Huseyin Hulki, 19th Century Ottoman Medicine, History of Medicine, Tabâbeti Hakikiye ve Mesâlik-i Bâtıla-i Tıbbiye, Pseudo Medicine 241

Tez çalışmasında prenatal tanı sonrası kadınların gebeliğin devamı veya sonlandırılması ile ilgili karar verme sürecinde yaşadıklarını nasıl anlamlandırdıkları üzerine odaklanılmıştır. Bu süreçte; yaşanan sorunların yaşayanlar tarafından dile getirilişi ve onların karar verme deneyimleri tıp etiği açısından analiz edilmiştir. Tez kapsamında biyoetik disiplininin yöntembilgisi çerçevesinde gebeliğin sonlandırılması ile ilgili değersel sorunlar hakkında bilgi üretmek amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda değer, kişi, yaşamın başlangıcı, maternal fetal haklar ve ilgili kavramlar açıklanmaya çalışılmıştır. Çalışma amacına ulaşabilmek için niteliksel alan araştırması olarak yürütülmüştür. Tez çalışmasında gebeliği devam ettirme kararı veren kadınlar ve gebeliği sonlandırma kararı veren kadınlar ile derinlemesine görüşmeler yapılmıştır. Katılımcıların demografik bilgileri yanısıra karar verme sürecine ilişkin deneyim, davranış, bilgi ve duygularını belirlemeye yönelik soru formu hazırlanmıştır. Derinlemesine görüşmelerden elde edilen veriler, tematik analiz yöntemi ile değerlendirilmiştir. Görüşmelerde öne çıkan değersel söylemler, bağlam, ana tema ve alt temalara ayrılmıştır. Elde edilen verilerin değerlendirilmesi sonucunda bir tıp etiği sorunsalı olan gebeliğin sonlandırılması hakkında sürdürülen tartışmalarda temellendirmelere gerekçe olabilecek önemli bazı bilgiler elde edilmiştir. Aynı zamanda çalışmada gebeliğin sonlandırılması kararının kişiye özgü, zor bir karar olduğu, kararda kişisel faktörlerin ve kişinin değersel dünyasının belirleyici olduğu gözlenmiştir.Çalışmada ulaşılan her deneyimin, tüm süreçleri göz önüne alınarak kendine özgü bir etik vaka olarak değerlendirilmesi ve analiz edilmesi, hem konuyla ilgili değer yükünün ortaya konulması, hem de etik tartışmalar için zemin oluşturması açısından önemlidir. Araştırma, bu kapsamda yapılan ilk niteliksel çalışma olması açısından özgün bir çalışmadır.Anahtar Kelimeler: Etik, Gebeliğin Sonlandırılması, Karar Verme Süreci, Prenatal Tanı. The present thesis study has been focused on how the women make sense of what they experience in the decision-making process about continuing or terminating the pregnancy after the prenatal diagnosis. In this process; the expression of the problems experienced by residents, and their decision-making experiences have been analyzed in terms of medical ethics. Within the scope of thesis, it was aimed to create information about the value problems related with terminating the pregnancy within the frame of methodology of bioethics discipline. In parallel with this objective, it was aimed to explain the `value`, `person`, `beginning of life`, `maternal fetal rights` and related concepts.The study was carried out as a qualitative field research in order to achieve the aim of it. During the thesis, in-depth interviews were conducted with women who decided to continue the pregnancy and women who decided to terminate the pregnancy. Besides the demographic data of the participants, the survey form was prepared to determine experience, behavior, knowledge, and emotions regarding the decision-making process. The data obtained from the in-depth interviews were evaluated by thematic analysis method.The prominent discourses in the interviews were divided into context, main theme, and sub-themes. As a result of the evaluation of the data obtained in this process, some important information that can be used as basis for justification in discussions on terminating the pregnancy, which is a problem in medical ethics, were obtained. At the same time, it was also observed that the decision on terminating the pregnancy is a personal and difficult decision and the personal factors and person's world of values play determinant role in this decision.Analyzing each experience as an idiosyncratic ethic case by considering all the processes is important both for revealing the relevant value load and establishing a basis for ethical discussions. The present study is an original study since it is the first qualitative study carried out on this subject. Keywords: Ethics, Terminating the Pregnancy, Decision-making Process, Prenatal Diagnosis 136

Tıpta Adalet İlkesi: İnsan ve Değer Anlayışları Açısından Bir Sorgulama başlığı altında yapılan çalışmanın temel konusu, tıp etiğinde adalet ilkesi, temel savı ise; her adalet anlayışının belirli bir insan ve değer görüşüne dayandığıdır. Bu amaçla, sağlık hizmeti sunumu, tıbbi bakım, tıbbi tanı ve tedavi olanaklarının adil paylaşımı gibi sorun alanları, adalet ilkesinin dayandığı insan ve değer anlayışı bakımından değerlendirilir, klinik olgular temelinde çözüm önerileri getirilerek ele alınır. Bu bağlamda, üç bölümden oluşan tezin ilk bölümünde, ele alınan düşünürlere göre insanın ne olduğu araştırılır ve bu bağlamda düşünürlerin değerden ne anladıkları ayrıntılı olarak incelenir. İkinci bölümde, düşünürlerin hak ve adalet görüşleri, birinci bölümde insan ve değeri hakkında elde edilen görüşleri bağlamında ele alınarak, iki temel hak görüşüne dayandırılır. Üçüncü bölümde, ikinci bölümde ortaya çıkarılan hak görüşlerinin, tıpta adalet ilkesi açısından vakalar üzerinde etik karar verme aşamasında ne tür sonuçlara yol açtığı incelenir. Sonuç bölümünde ise, vakalar üzerinde denenen iki temel hak görüşü, etik karar vericilikte etik tutarlılık sağlama ve ikileme neden olma olanakları açısından karşılaştırılır. The main subject of this study under the title of The Principle of Justice in Medicine: An Inquiry from the Perspective of Human and Value Comprehensions is the principle of justice in medical ethics and the main argument of this study is that every concept of justice based on a certain human and value understanding. For this purpose, problem areas such as health service delivery, medical care, medical diagnosis and fair sharing of treatment possibilities are evaluated in terms of human and value understanding on which the justice principle is based and are addressed by introducing a solution based on clinical facts. In this context, the first chapter of this thesis explores what human beings are, according to the philosophers involved, and examines in detail what they think of value in this context. In the second chapter, the opinions of the philosophers about the rights and justice are discussed on the basement of their opinions about the human and values which took place in the first chapter and the second chapter bases this thoughts on two fundamental right approaches. In the third chapter, it is examined what kind of consequences the right opinions, being revealed in the second chapter, lead to in the ethical decision making on cases in terms of justice principle in medicine. In the conclusion, two basic rights perspectives on the cases are compared in terms of ethical consistency in ethical decision making and causes of dilemmas. 143

Biyoetikte Savunmasızlık Kavramının Analizi ve LGBT (Lezbiyen, Gey, Biseksüel, Transeksüel) Bireyler için Uygunluğunun DeğerlendirilmesiAmaç: Biyoetik literatüründe savunmasızlık tanımlarını ve bileşenlerini analiz ederek bir savunmasızlık sınıflandırmasına ulaşmak, biyotıp alanında LGBT bireyler hakkında hangi konularda kanıt oluşturacak veri toplandığını belirlemek ve elde edilen savunmasızlık sınıflandırmasının bu görünüme uygun olup olmadığını değerlendirmektir.Yöntem: Araştırmada iki farklı türde sistematik derleme yapıldı. Nitel sistematik derlemede PubMed, Web of Science ve Scopus veri tabanlarında yapılan taramayla savunmasızlık tanımı içeren makeleler araştırıldı, metinlerden çıkarılan tanımlar tematik analizle değerlendirildi. Sistematik derlemelerin sistematik derlemesinde PubMed veri tabanında yapılan taramayla biyotıp alanında LGBT bireyler hakkında yapılan sistematik derlemeler araştırıldı, makaleler hedef grup, yayın yılı ve konu açısından tematik analizle değerlendirildi.Bulgular: Savunmasızlık kavramı hakkında yapılan tarama sonucu ulaşılan 1091 makale değerlendirilerek tanım içeren 66'sı çalışmaya dahil edilmiştir. Bu makalelerde kullanılan tanımların bileşenleri kodlanmış, ardından bu kodlar ontolojik ve antropolojik temellere dayalı savunmasızlık olarak iki ayrı kategori altında (i) savunmasızlık tanımının özellikleri, (ii) tanımı oluşturan bileşenler (iii) bu bileşenleri oluşturan etkenler başlıkları çerçevesinde ilişkilendirilerek özgün bir sınıflandırmaya ulaşılmıştır. LGBT bireyler hakkında yapılan tarama sonucunda biyotıp literatüründe bulunan 558 çalışma değerlendirilerek cinsel azınlıklar hakkında sistematik derleme olan 234'ü çalışmaya dahil edilmiştir. LGBT hakkındaki çalışmalarda 2010 yılından itibaren keskin bir artış olduğu, sırasıyla en sık HIV (n=101), LGBT cinselliği (n=19), LGBT'ye yönelik tutumlar (n=12) ile şiddet-cinsel suç-istismar (n=11) hakkında sistematik derleme yapıldığı görülmüştür.Sonuç: Çalışmamız sonucunda literatürdeki tanımların tamamından yararlanılarak özgün bir savunmasızlık tanımı önerilmiştir. LGBT'nin biyotıp literatüründeki görünümünün, HIV/AIDS, şiddet, madde kullanımı gibi alanlarda yoğun olduğu, yani kanıta dayalı tıbbi verilerin damgalama ve ayrımcılığa yol açacak şekilde birikmiş olduğu sonucuna varılmıştır. Önerdiğimiz sınıflandırma açısından LGBT bireylerin literatürdeki görünümü incelenerek savunmasız bir grup oldukları, savunmasızlığı doğuran etkenler açısından değerlendirildiğinde ise pek çok durumda LGBT bireylerin çifte savunmasızlık yaşayabildiği sonucuna varılmıştır. Analysis of Vulnerability Concept in Bioethics and its Appropriateness for LGBT (Lesbian, Gay, Bisexual, Transsexual) IndividualsObjective: The aim of this study was to analyze the definitions and components of vulnerability concept in bioethics literature to reach a taxonomy for vulnerability, in order to determine the topics which LGBT individuals became an object in biomedical literature and to assess whether the taxonomy of vulnerability is appropriate for this appearance.Method: Two different types of systematic approaches were used in the study. In the 'qualitative systematic review', the articles containing definitions of vulnerability in PubMed, Web of Science and Scopus databases were searched and the definitions extracted from the texts were evaluated by thematic analysis. In the 'review of systematic reviews', systematic reviews of LGBT individuals in the field of biomedicine were searched through the PubMed database, and the articles were evaluated by thematic analysis in terms of target group, publication year and subject.Results: The result of screening the concept of vulnerability was evaluated 1091 reached articles and 66 of which containing the definition were included in the study. The components of the definitions used in these articles were coded and then an original (or a unique) taxonomy was achieved by associating them with two categories of vulnerability based on ontological and anthropological grounds: (i) the characteristics of vulnerability definition, (ii) components of definition, and (iii) the factors which affect these components. As a result of screening LGBT individuals, 558 studies in the biomedical literature were evaluated and included in 234 systematic review on sexual minorities. The work on LGBT has increased significantly since 2010. HIV (n = 101), LGBT sexuality (n = 19), attitudes towards LGBT (n = 12) and violence-sexual crime-abuse have been the most popular topics, respectively.Conclusion: The result of our study suggested a unique/an original taxonomy for vulnerability by making full use of the definitions in the literature. We came to the conclusion that the appearance of LGBT in the biomedical literature was concentrated in areas such as HIV/AIDS, violence and drug use. Evidence-based medical data has accumulated stigmatization and discrimination. In terms of the taxonomy we proposed, the appearance of LGBT in the biomedical literature seemed vulnerable and evaluated in terms of the factors causing vulnerability. In many cases it has been concluded that LGBT individuals could experience double vulnerability 104

Tıbbi Hata Eğitiminin Hemşirelik Öğrencilerinin Bilgi ve Tutumlarına EtkisiTıbbi hataların azaltılması ve hasta güvenliğinin sağlanması hemşirelik bakım kalitesinin yükseltilmesinde önemli göstergelerdendir. Tıbbi hataların azaltılabilmesi için eğitimlere geleceğin hemşireleri olan öğrencilerden başlamak ve meslek hayatlarında da hizmetiçi eğitimlerle eğitimin devamlılığını sağlamak gerekir. Bu çalışma, hemşirelik öğrencilerine verilen tıbbi hata eğitiminin öğrencilerin bilgi ve tutumlarına etkisini değerlendirmek amacıyla planlanmıştır. Eğitim ile öğrencilerin klinik uygulamalar esnasında yaşadıkları ve neden oldukları hataları azaltmak, öğrencileri tıbbi uygulama hatalarının hukuki ve etik boyutu hakkında bilinçlendirmek ve öğrencilerin bu konuda farkındalıklarını arttırmak amaçlanmıştır.Bu araştırmada öntest-sontest tek gruplu yarı deneysel yöntem kullanılmıştır. Çalışmanın evrenini Düzce Üniversitesi Sağlık Yüksekokulu Hemşirelik Bölümü son sınıf öğrencileri oluşturmuştur. Çalışmanın ilk aşamasında hemşirelik son sınıf öğrencileri ile ihtiyaç analizi yapılmıştır. İhtiyaç analizi için ayrıca örneklem seçimine gidilmemiş, veri toplama formu çalışmaya katılmayı gönüllü olarak kabul eden 150 öğrenciye 26-30 Eylül 2016 tarihleri arasında uygulanmıştır (katılım oranı % 80,6'dır). İkinci aşamasında ise ihtiyaç analizinden elde edilen veriler doğrultusunda toplam yedi haftadan oluşan eğitim programı hazırlanmış ve uygulanmıştır. Eğitim için 40 kişilik çalışma grubu oluşturulmuştur. Çalışma grubu gönüllük esasına dayanılarak rastgele örneklem yöntemi ile seçilmiştir. Eğitim öncesi ve sonrasında öğrencilere, kişisel bilgi formu, bilgi testi, vaka formu, Hemşirelikte Tıbbi Hataya Eğilim Ölçeği ve Tıbbi Hatalarda Tutum Ölçeği'nden oluşan öntest ve sontest uygulanmıştır.İhtiyaç analizinden elde edilen verilerin işlenmesinde frekans analizi kullanılmıştır. Eğitim öncesi ve sonrası elde edilen verilerin analizinde ise frekans analizi yanında, Bağımlı Örneklem T Testi, Bağımsız Örneklem T Testi, Pearson Korelasyon katsayısı kullanılmıştır.Çalışmada, öğrencilerin % 85,3'ünün tıbbi hatalarla ilgili eğitim aldığı; eğitim alan öğrencilerin % 54,7'sinin aldıkları eğitimi yetersiz buldukları belirlenmiştir. Eğitim öncesine göre eğitim sonrası Hemşirelikte Tıbbi Hataya Eğilim Ölçeği, Tıbbi Hatalarda Tutum Ölçeği ve bilgi puanı ortalamaları yükselmiştir. Bu artış istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur (p

Bu tez çalışmasında, zaman içinde Ruhsal Bozuklukların Tanısal ve Sayımsal Elkitabı'nda (Amerikan Psikiyatri Birliği) ve Hastalıkların ve İlgili Sağlık Sorunlarının Uluslararası İstatistiksel Tasnifi'nde (Dünya Sağlık Örgütü) ilgili kavramlar arasında kaydedilen geçişkenlikten hareketle, antidepresanların `klinisyenlerin ya da halkın önemli bir bölümü tarafından bilinçsizce, gereksizce, kontrolsüzce ve(ya) endikasyon haricinde kullan(dır)ılışı` bir `kullanım bozukluğu/bağımlılık` olarak konseptüalize edilmiştir. Sonrasında gerçek (klinik) depresyon ile sözde (popüler) depresyon arasında gereken tefrik yapılmıştır. Bulgular bölümünde antidepresan kullanım bozukluğu/bağımlılığı (AKB) olgusunun Türkiye'de ve dünyada gerek psikolojik gerekse fizyolojik tabiatlı örnekleriyle nadir sayılamayacak bir yaygınlıkta var olduğuna işaret eden ampirik veri ve bulgular sunulmuştur. Bu sunum, bir yandan da AKB'yi körükleyen birtakım faktörler saptanarak ve tartışılarak yapılmıştır: hatalı öznel klinik muhakeme kullanımı, antidepresanların sosyal çevre ve medyaca lansmanı, antidepresanların endike sayıldığı hal ve hastalıklar kümesinin klinik kanıta dayanmayan tevessüü ve (bilhassa farmasötikalizasyon suretiyle olmak üzere) medikalizasyon. Yanı sıra, bugünkü AKB tablosuna zemin hazırlamış olan önemli tarihi süreç ve gelişmeler, antikite kadar geriden alınarak tartışılmıştır: depresif bozukluklara yönelik binlerce yıllık etiyolojik ve terapötik plüralizmin 1950'lerden itibaren yerini giderek etiyolojik ve terapötik bir monopoliye –etiyolojide monoaminerjik konsantrasyon hipotezine, tedavide ise antidepresif farmakoterapiye– bırakması. Tartışma bölümünde AKB olgusuna karşı gerek psikiyatristlerce gerekse psikiyatri dışı branşlardan tabiplerce –sağlık profesyonellerince– yapılması gerekenlere dair refleksiyonla birtakım normatif önermeler formüle edilmiştir. Öteki yükümlülük ve kurallarla dengelenmeye açık, prima facie geçerlilik iddiasındaki bu normlar, Beauchamp ve Childress'ın Türkiye dahil birçok ülkede ana akım tıp etiği paradigması haline gelmiş olan kuramlarını örmüş oldukları dört ana normdan, ayrıntılandırma yöntemiyle elde edilmiştir. In this dissertation, `uninformed, undue, uncontrolled and/or off-label use of antidepressants by a considerable portion of clinicians or the people` was conceptualized as a `use disorder/dependence` based on the transition observed in time between the related concepts in Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (American Psychiatric Association) and International Statistical Classification of Diseases and Related Health Problems (World Health Organization). Subsequently the necessary differentiation was made between true (clinical) depression and so-called (popular) depression. In the chapter Findings, empirical data were presented that indicate that the phenomenon of antidepressant use disorder/dependence (AUD) exists in Turkey and the world at a prevalence beyond constituting a rarity, with cases that can be psychological and physiological in nature. This presentation was made together with detection and discussion of several factors fueling AUD: use of erroneous subjective clinical judgment, promotion of antidepressants by social circles and media, expansion of the set of states and conditions for which antidepressants are considered indicated without a basis of clinical evidence, and medicalization (with pharmaceuticalization in particular). In addition, the important historical processes and developments that paved the way for the current situation of AUD were discussed in retrospect starting from as early as antiquity: that the millennia-old etiological and therapeutic pluralism toward depressive disorders be gradually replaced from the 1950s onward by an etiological and therapeutic monopoly—by the monoaminergic concentration hypothesis in etiology and antidepressive pharmacotherapy in treatment modality. In the chapter Discussion, a number of normative propositions were formulated by reflection on what ought to be done by both psychiatrists and physicians from non-psychiatric branches –i.e., healthcare professionals– against the phenomenon of AUD. These norms that claim only prima facie validity and are open to be balanced with other rules and obligations were derived by specification from the four main norms with which Beauchamp and Childress set the framework of their theory that has become the mainstream paradigm of medical ethics in many countries including Turkey. 262

19. yüzyılda Avrupa'da tıp alanında yaşanan gelişmeler neticesinde geleneksel Osmanlı tıbbı bir değişim ve dönüşüm sürecine girmiştir. III. Selim döneminde Nizam-ı Cedid reformları kapsamında açılan Tersane Tıbbiyesi ile ilk örnekleri görülen yeni dönem tıbbi kurumları, asıl kimliğini II. Mahmud döneminde kazanmıştır. Ordu ve donanmada başlayan yenileşme faaliyetlerini sürdürmekte kararlı olan II. Mahmud, Yeniçeri Ocağı'nı lağv ettikten sonra Asakir-i Mansure-i Muhammediye adında yeni bir ordu kurmuştur. Bu ordunun tabip ve cerrah ihtiyacının karşılanması maksadıyla Hekimbaşı Mustafa Behçet Efendi'nin sunmuş olduğu raporlar neticesinde de Tıphane-i Âmire teşkil olunmuştur. Bu kurumun batı tarzında ıslahı ile Fransızca eğitim veren Mekteb-i Tıbbiye-i Adliye-i Şahane ve bir süre sonra da Türkçe eğitim veren Mekteb-i Tıbbiye-i Mülkiye kurulmuştur. Maarif faaliyetlerinin ivme kazandığı Sultan II. Abdülhamid döneminde, resmi tıp eğitimi veren bu iki okulun ihtiyacı karşılamakta yetersiz kaldığı görülmüştür. Bu bağlamda yapılan değerlendirmelerin ardından, Beyrut'ta Amerikan ve Fransız misyonerler tarafından açılmış tıp mekteplerinin bölge halkı üzerindeki tesiri göz önüne alınarak yeni tıp mektebinin teşkili için seçilen yer, Suriye Vilayet merkezi Şam olmuştur. 1903 yılında kurulmasına karar verilen mektebin müstakil binasının Şam Hamidiye Gureba Hastahanesi bahçesinde inşası uygun bulunmuş ve mektebin inşası tamamlanana kadar kiralanan bir konakta eğitime devam edilmiştir. Hastahane aynı zamanda seririyat hastahanesi olarak mektebe bağlanmış ve programda yer alan uygulamalı derslerin tatbiki de burada gerçekleştirilmiştir. 1914 yılında hastane bahçesinde tamamlanan yeni binasına taşınan mektep, I. Dünya Harbi dolayısıyla eğitime bir süre ara vermiş ve 1915 yılı sonunda Şam'dan Beyrut'a nakledilmiştir. Beyrut'ta boşalan Fransız Tıp Mektebi binasında iki yıl daha eğitime devam edilmiş, 1918 yılında Beyrut'un işgali ile de mektebin faaliyetleri sona ermiştir. Traditional Ottoman Medicine has entered into process of alteration and transformation in consequence of developments occurred in the field of medicine in Europe in 19 th century. Medical institutions whose first examples appeared during the period of Selim III, gained its essential identity at the period of Mahmud II.Mahmud II who is determined to maintain reformation activities first started at the army and navy, formed a new army named Asakir-i Mansure-i Muhammediye soon after he abolished the Guild of Janissaries. In order to meet the medical needs of the army, Tıphane-i Amire was founded as a result of the reports submitted by Chief Doctor Mustafa Behçet Efendi. By the westernization of this institution Mekteb-i Tıbbiye-i Adliye-i Şahane provided training in French was founded. After a while Mekteb-i Tıbbiye-i Mülkiye was founded and started to provide training in Turkish. During the period of Sultan Abdülhamid II in which education activities gained momentum, it was noticed that those two schools were inefficient to meet the requirements. Iın consideration of evaluations within this scope, the impact of medical schools founded by American and French missionaries on locals had been taken into consideration and Damascus, capital of Syria was chosen as the location of new medical school. 194

Aşılar küresel düzeyde sağlığın geliştirilmesini sağlayan halk sağlığı uygulamalarının temel taşlarından biridir. Aşıların ve bağışıklamanın tarihi çok eski zamanlara dayanmakla birlikte bu tarihin en başından itibaren aşılara itiraz edenler olmuştur. Aşıların güvenilirliğini, yararlarını ve başarılarını destekleyen kanıtlara rağmen son yıllarda aşı reddi tekrar gündeme gelmiş özellikle çocukluk çağı aşılarına karşı ailelerdeki direnç artış göstermiştir.Çocuğun aşı kararı ilk bakışta ebeveynin vereceği bireysel bir karar gözükmekle beraber diğer kişileri de etkileyen toplumsal bir karardır. Ebeveynin çocuğun üstün yararını düşünerek vermesi gereken aşı kararı çeşitli açılardan toplumdaki diğer kişileri de etkilemektedir. Aşı reddi kararının ilk etkisi aşılama oranlarının düşmesi ve buna bağlı olarak hastalıkların yayılmasını kolaylaştırmasıdır. Sadece aşı olamayan bireyleri değil tüm toplumu etkileyen bu durum özellikle ebeveynlerinin onlar adına karar verdiği çocukları riske atmaktadır.Bir halk sağlığı uygulaması olan aşılar, yüksek bağışıklama oranları ile toplumsal bağışıklığı sürdürmeye çalışırken, toplumun ve çocuğun yararı ile bireysel özerklik kavramları arasındaki çatışma ile karşı karşıya kalmaktadır. Bu tez/bu araştırma ebeveynlerin ve sağlık çalışanlarının aşı reddi konusundaki görüşlerini, tutumlarını ve deneyimlerini öğrenerek bu konudaki etik tartışmaları incelemeyi amaçlamaktadır.Türkiye'de çocukluk çağı aşıları ile ilgili mevcut araştırmaların kantitatif olup aşı reddi konusunu derinlemesine incelemedikleri fark edilmiştir. Bu eksikliği, aşı reddi ile ilgili görüşleri, tutumları ve deneyimleri yansıtan niteliksel bir araştırma ile doldurmak hedeflenmiştir.Bu çalışma çocuklarına aşı yaptırmayı reddeden ebeveynler ve aşı uygulayıcısı sağlık çalışanları üzerinde yoğunlaşmaktadır. Aşı reddi konusunda 19 ebeveyn ve 21 sağlık çalışanı ile niteliksel görüşme yapılmıştır. Bu görüşmeler sonucunda aşı reddi konusundaki görüşlerin çok çeşitli olduğu anlaşılmıştır. Ebeveynlerin aşı reddi kararını vermelerinde onları etkileyen faktörler karmaşık ve değişkendir. Bu faktörler arasında; bilgilendirme eksikliği, yan etkiler, din, politika, sosyal medya gibi çok çeşitli sebeplerden biri ya da birkaçı yer almaktadır. Katılımcı sağlık çalışanları aşı reddi nedenleri hakkında katılımcı ebeveyn / anne-babalar ile benzer faktörleri söylemekle beraber ebeveyn / anne-babalar aşı konusundaki bilgi eksikliğine ve yanlış bilgilendirmeye daha çok vurgu yapmışlardır.Sonuç olarak çocuğun ve toplumun üstün yararının gözetilip hareket edilmesi gereken aşı uygulamalarında etik olarak tartışmalı birçok konu başlığı olduğu fark edilmiştir. Yapılan görüşmeler sonucunda ailelerin aşı konusunda yeterli bilgilendirilmediği anlaşılmıştır. Aşılar konusunda ailelerde artış gösteren kaygıların ve farklı inanışların toplum sağlığı için giderilmesi gerekmektedir. Bu konuda sağlık çalışanlarının ailelerin itirazlarını saygılı bir şekilde dinlemeleri, onlara doğru bilgi vermeleri ve aşı ile ilgili yanlış anlamalarını gidermek için aile eğitimlerine vakit ayırmaları önerilmektedir. Immunisation ranks as one of the 15 most important advances in health care in the last century. Immunisation undoubtedly prevents illness and saves lives. However immunisation is often controversial, at least to the general public in the context of compulsory public policies. Parents have a moral responsibility to care for their children as well as possible, according to their personal beliefs, unless these put their children at serious risk. The common good requires us to acknowledge and protect a public interest in recognising that parents have the primary responsibility for protecting the health and welfare of their children, but also a public interest in ensuring that the welfare of children is not put at risk through parental ignorance, neglect or abuse. We have to balance these two 'social goods', particularly in circumstances in which they conflict. Childhood immunization involves a balance between parents' autonomy in deciding whether to immunize their children and the benefits to public health from mandating vaccines. Ethical concerns about pediatric vaccination span several public health domains, including those of policymakers, clinicians, and other professionals. This master thesis aims to explore the key issues related to ethical aspects of chilhood immunisation and parental rejection putting child's health at stake, as well as the social good. It also draws attention to the need of deeper researches better understanding parents' attitudes in cultural and societal context through sociological qualitative studies. 177

Biyoteknoloji, nanoteknoloji, nörobilim ve genetik mühendisliği gibi alanlardaki gelişmelere baktığımızda, eskiden bilimkurgu olarak gördüğümüz birçok şeyin artık bilimin gerçekleri haline gelişine tanık olduğumuz bir yüzyıl içinde yaşıyoruz. IVF, preimplantasyon genetik teşhis, CRISPR gibi yeni gen düzenleme teknikleri, zeka, kişilik veya bedenin belirli özelliklerini geliştirmek üzere tasarlanmış ilaçlar veya insanların normal sınırlarını aşan protezler, bundan yüz yıl öncesinde tahayyül bile edemeyeceğimiz ancak günümüzde var olan geliştirme teknolojilerinin sadece bir bölümüdür. Başlangıçta hastalıkları tedavi amaçlı tasarlanan bu uygulamalar, sonrasında normal insan yeteneklerinin değiştirilip, geliştirilebileceği fark edilince geliştirme amaçlı olarak kullanılmaya başlanmıştır. Bu bağlamda bu tez çalışmasında `insanı geliştirmeye yönelik uygulamalara karşı ahlaki pozisyonumuz nasıl olmalıdır` sorusuna cevap aranmıştır. Öncelikle hastalık, sağlık gibi temel kavramların yanı sıra geliştirmeye yönelik uygulamaların yaygınlaşmasındaki yadsınamaz rolü nedeniyle medikalizasyon gibi önemli bir kavramın açıklanmasına yer verilmiştir. Konunun ahlaki açıdan değerlendirilmesinde ise normatif analiz yöntemine başvurularak, biyomedikal etik prensipler ile transhümanist ve biyomuhafazakar düşünürlerin argümanları ele alınmıştır. Argümanların analizinde ve gerekçelendirilmesinde prensiplerin yanı sıra ütilitarizm ve Kantiyenizm gibi felsefi kuramlardan yararlanılmıştır. İnsanı geliştirme doğrudan insan üzerinde müdahale şeklinde ve bir kez başladığında geri döndürülmesi imkansız olacağı için, telafisi mümkün olmayan bir mecraya doğru ilerleme olasılığı güçlü görünmektedir. Bu teknolojiler hayatımıza girmek için kapıları zorlarken üzerinde iyice düşünülüp tartışılması elzemdir. Harici uygulamalarda bile teknolojiye bağımlılık çeşitli yönleriyle irdelenip, önlem alınması gereken bir durum olarak karşımızdayken, genellikle dahili ve geri dönüşü olmayan insanı geliştirmeye yönelik uygulamalarda ise bizi en çok kaygılandıran şey, giderek bu teknolojilerin kölesi haline gelip, özerk bireyler olduğumuzu unutma ihtimalimizdir. Bu tehdit ve tehlikeler, son yıllarda iyice artan teknolojiyi düşünmeden kabullenme eğilimini de göz önüne alırsak, görmezden gelinemeyecek kadar önemlidir ve bu kez her zamankinden fazla üzerinde tartışılıp düşünülmelidir. The developments in the fields such as biotechnology, nanotechnology, neuroscience and genetic engineering are a sign that we live in a century in which many things we used to see as science fiction now have become scientific facts. IVF, preimplantation genetic diagnosis, new gene-editing techniques such as CRISPR, drugs designed to enhance intelligence, specific characteristics of body or personality, or prosthetics that transcend the normal limits of human beings are only a part of today's enhancement technologies that we could not have imagined a hundred years ago. Initially designed to treat diseases, these applications have been used for enhancement purposes after the realization that normal human abilities can be changed or improved. In this context, this thesis seeks an answer to the question `how should our moral standing be with respect to human enhancement practices`. Firstly, the important concept of medicalization has been explained due to its undeniable role in the proliferation of enhancement techniques as well as basic concepts such as disease and health. In the moral evaluation of the topic, the normative analysis method is used by discussing the arguments of transhumanist and bioconservative philosophers and biomedical ethical principles. In the analysis and justification of the arguments, philosophical theories such as utilitarianism and Kantianism are used as well as the principles. Since human enhancement is irreversible, it is probable that its effects might be irreparable in the long term. It is essential to carefully consider and discuss these technologies while they are rapidly making their way into our lives. The dependence on technology is a situation that needs to be examined and taken care of even in external applications. However, what is most worrisome concerning human enhancement technologies - which are usually internal and irreversible - is the possibility that we become increasingly the slaves of these technologies and forget being autonomous individuals. These threats are so important that they cannot be ignored, especially given the recent tendency to embrace technology without questioning. This is why, this issue should be discussed now more than ever. 168

Giriş: Olumsuz çalışma koşulları, şiddet, bulaşıcı hastalık salgınları gibi bazı koşullarda sağlık hizmeti sunma yükümlülüğü olup olmadığı Tıp Etiği açısından önemli bir tartışma konusudur. Tezin amacı hizmet sunma yükümlülüğüne dair ileri sürülen argümanları etik açısından sorgulamak, bu savların hangilerinin haklı çıkarılabileceğini analiz etmektir. Gereç ve Yöntem: Tezin amacına yönelik olarak; literatürdeki argümanlar analiz edilmiş, ayrıca son 30 yıldır piyasalaştırılan sağlık hizmetlerinin içine doğan hekim adaylarının düşünce ve tutumlarını öğrenmeye yönelik kesitsel bir araştırma yapılmıştır. Araştırmaya Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi'nde öğrenimini sürdüren 266 intern hekimin tamamı dahil edilmiş, veriler 'Olumsuz Çalışma Koşulları', 'Şiddet', 'Bulaşıcı Hastalık Salgınları' ve 'Kişisel Değerler' başlıklarında toplam 10 senaryodan oluşan bir anket ile toplanmıştır. Literatürde bulunan ve ayrıca hekim adaylarının ileri sürülen argümanlar yaşama hakkı, kişilik hakları, sağlık hakkı, hasta hakları, üreme hakları ve meslek ahlakına göre değerlendirilmiştir. Bulgular: Araştırmaya katılan 222 kişi, 10 senaryo içinde sırasıyla en çok transseksüel hastaya bakma ve gebeliğin isteğe bağlı sonlandırılması senaryolarında yükümlülüğün devam ettiğini belirtmiştir. `Hasta hakları` ve `ayrım yapmama` gerekçeleri ise en fazla sayıda benimsenen gerekçelerdir. Tartışma ve Sonuç: Hizmet sunma yükümlülüğünün sınırları, hastanın hizmete erişimini engellemeyen, sağlık hakkını koruyan ve meslek ahlakı yükümlülükleri ile uyumlu bir şekilde çizilmelidir. Tıbbi girişimde rutin korunmayı sağlayacak malzemelerin eksikliği, bulaşıcı hastalıklar, silahlı çatışma, transseksüel hastaya bakma ve gebeliğin isteğe bağlı sonlandırılması olgularında hekimlerin hizmet sunma yükümlülüğü devam etmektedir. Şiddet ve yanı sıra performansa-dayalı ödeme ve tıbbi girişim için kullanılacak malzemelerin kalitesiz olması gibi ödeme gücüne göre sunulan ve gereksinime karşılık gelmeyen sağlık hizmetlerinde hekimin yükümlülüğü bulunmamaktadır. Introduction: The existence and the limits of duty to care in some certain conditions such as inappropriate working conditions, violence towards healthcare workers, outbreaks is an important contraversial topic in Medical Ethics. The aim of this thesis is examining the arguments in this regards and determine the ones that are justifiable. Methods: To that aim, the arguments in the literature were explored, and a research was conducted among 266 sixth-year medical students in Uludag University School of Medicine, who were born into commercialized healthcare and market rhetorics. Data was gathered by a survey form which includes ten vignettes about 'Inappropriate working conditions', 'Violence towards healthcare workers', 'Outbreaks', and 'Personal values'. The arguments compiled both from the literature and the research was analysed considering the right to live, right to health, personhood rights, patient rights and professional morality. Results: Of all students, 222 of them were participated to the study, and the most supported duty to care was against the transsexual patients and the women seeking abortus for non-medical reasons. 'Patient rights' and 'Non-discrimination' were the most adopted rationales. Discussion and conclusion: The limits of duty to care should be drawn by considering right to health, right to access to healthcare needed and responsibilities derived from professional morality. The duty to care is still valid in the scenarios of lack of protection equipment for providing healthcare, outbreaks, armed conflicts, transsexual patients and women demanding abortus for non-therapeutic reasons. Physicians does not have a moral obligation to care in violence towards healthcare workers, and also in the cases of performance-based payment and low-quality medical supplies which are the results of commercialized healthcare policies. 211

Giriş: Cinsel suçlar, bireyin fiziksel, ruhsal, bilişsel ve sosyal bütünlüğüne ciddi zarar veren ve giderek yaygınlaşan bir olgu haline gelmiştir. İktidarlar, cinsel saldırıları engellemek adına çeşitli hukuki yaptırımlara başvurmaktadır. Bu amaçla dünyadaki bazı ülkelerde olduğu gibi Türkiye'de de kimyasal kastrasyon Temmuz 2016'dan itibaren yasallaşmıştır. Tezin amacı tıbbi, hukuki, politik, ekonomik, pskiko-sosyal alanlardaki tartışmaları meslek değerleri ve hekimin yükümlülükleri kapsamında değerlendirerek cinsel suçlularda kimyasal kastrasyon uygulamasının ilgili Yönetmelikte yer aldığı üzere bir tedavi mi olduğu yoksa toplumsal cinsiyete dayalı, suçun tıbbileştirilmesine ve meşrulaştırılmasına neden olan, hekimi sosyal kontrol sistemine dahil eden bir uygulama mı olduğunu irdelemektir. Gereç ve Yöntem: Araştırma, Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Sağlık Uygulama ve Araştırma Merkezi Hastanesi'nde (SUAM) görevli 130 akademisyen hekimin katılımıyla gerçekleşmiştir. Veriler anket yöntemi ile toplanmıştır. Anket formu bağımsız değişkenler; tıp etiği ya da deontoloji bilgisi ve kazanımı ile 35 adet likert tipi maddeden oluşmuştur. Araştırma maddeleri, Yönetmelik çerçevesinde literatürde yer alan tıp etiği, hukuk, hekim yükümlülüğü, politik ve ekonomik, psiko-sosyal alanlara özgü tartışmalar temel alınarak hazırlanmıştır. Maddeler tartışmalar ekseninde gruplandırılmış ve temel değişkenler ile maddelerin birbiyle korelasyonu incelenmiştir.Bulgular: Kimyasal kastrasyon uygulamasını bir tedavi yöntemi olarak kabul eden ve etmeyenlerin oranı birbirine yakındır. İyileştirici bulmama oranı ise %73,8'dir. Hekimler kimyasal kastrasyon uygulamasının bir ceza olduğuna katılmaktadır. Hekimin sosyal kontrol sisteminin bir parçası olmasına neden olacağı ve cinsel suçun tıbbileştirilmesi ve meşrulaştırılmasına sebep olacağı savı arasında anlamlı ilişki bulunmaktadır. Uygulamanın tedbir amacının bulunmadığını, maliyetinin devlet tarafından karşılanmaması gerektiğini, her türlü cinsel suçta uygulanmaması gerektiğini düşünmektedirler. Tıbbi açıdan endikasyon öngörüsüyle yaklaşan hekimler kişi onamının gerekliliğini kabul etmektedir. Tartışma ve Sonuç: Kimyasal kastrasyon uygulamasının hukuki açılımı açık ve anlaşılır değildir. Hekimlerin ve yasa koyucuların tedavi kavramından anladıklarının farklı olduğu görülmektedir. Kimyasal kastrasyon bir tedavi olarak uygulanacaksa bilimsel kanıtların olması ve kişinin aydınlatılmış onamının alınması gerekmektedir. Hekimler, onam ve endikasyon temelinde uygulama yaptıkları takdirde tıbbileştirmeden uzak kalabilirler. Yasa koyucu yasal düzenlemelerin sahada işlevsel olup olmadığını göz önüne almalıdır. Cinsel suçlu profili çok çeşitli olabildiğinden sosyal, kültürel etkenlerin göz ardı edilmesi tehlikesi vardır. Anahtar Kelimeler: kimyasal kastraston, cinsel suçlu, tıbbileştirme, tıbbi endikasyon, tıp etiği Introduction: Sexual offenses have become a phenomenon that is seriously damaging the physical, mental, cognitive and social integrity of the individual and becoming increasingly common. The authorities resort to various legal enforcement in order to prevent sexual assaults. For this purpose, chemical castration in Turkey has been legalized since July 2016 as in some countries in the world. The aim of the thesis is to examine whether chemical castration in sex offenders is a treatment as it is in the relevant Regulation or a practice that based on gender, caused medicalization and justification of the crime and incorporates the physician into the social control system with evaluating the discussions in the medical, legal, political, economic, psycho-social areas within the scope of ethical values and the obligations of the physician.Matrial and Methods: The research was conducted with the participation of 130 academic physicians in Uludag University Medical Faculty Health Practice and Research Center Hospital (SUAM). The data were collected by questionnaire. The questionnaire consists of independent variables; knowledge and learning outcome of medical ethics or deontology and 35 likert type items. The research items were prepared on the basis of the discussions specific to the medical ethics, law, physician obligation, political and economic, psycho-social fields included in the literature in the framework of the Regulation. The items are grouped on the axis of discussions and correlations between the items and basic variables were investigated.Results: The rate of accepting chemical castration as a treatment and do not are closed. Rate of not finding the practice as a healer is 73,8%. Physicians agree that the application of chemical castration is a punishment. There is a significant relationship between the argument that physician will be a part of the social control system and that it will lead to the medicalization and legitimization of sexual crime. They think that the purpose of the practice is not to have a precautionary measure, that the cost should not be covered by the state, and that it should not be applied to any sexual crime. Physicians who approach according to the medical indication also accept the necessity of informed consent.Discusion and Conclusion: The legal implication of the chemical castration is not clear. It is seen that what physicians and lawmakers understand about treatment is different. If chemical castration is to be performed as a treatment, it is necessary to have scientific evidence and to get informed consent. Physicians can stay away from medication if they practice on the basis of indication and consent. Legislator should consider whether the legal regulations are functional on the field. Since the sexual offender profile can be very diverse, there is a danger that social and cultural factors can be ignored.Key Words: chemical castration, sex offender, medicalization, medical indication, medical ethics 154