Search

Bu tezin amacı, Rekabet Hukuku kapsamında, bu alanda düzenleyici fonksiyon ifa eden Türk Rekabet Kurumu ile ABD Rekabet Kuruluşu olan Federal Ticaret Komisyonu'nun(FTC) yapısı, görev ve yetkilerinin karşılaştırmalı olarak incelenmesidir.Tez çalışmasında kapsam, sadece kuruluşların yapısı, yetkileri ve bu yetkilerin kullanılması sırasında uyguladıkları usul kuralları ile sınırlı turulmuş olup, maddi hukuk yönünden ele alınmamıştır.Bu çerçevede arşiv araştırmasına dayanarak sırasıyla Türk Rekabet Kurumu ve FTC'nin, yapısı ve sahip oldukları yetkiler ile bunların etkililiği ve caydırıcılık nitelikleri hakkında elde edilen bilgiler mukayeseli olarak işlenmiştir.Yapılan araştırmalar sonucunda elde edilen bilgiler ışığında, FTC'nin daha köklü bir kuruluş olduğu ve rekabetin sağlanması, korunması ve bozulan rekabet düzeninin tekrar tesisi bağlamında daha geniş ve etkili araçlara sahip olduğu anlaşılmış ve böylece Türk Rekabet Kurumu açısından, sahip olması gereken ilave yetki ve araçların neler olması gerektiği hakkında önerilerde bulunulmuştur.Anahtar Kelimeler: Rekabet, Rekabet Kurumu, Federal Ticaret Komisyonu, karşılaştırma The aim of this thesis is to examine the structure, duties and powers of the Turkish Competition Authority and the Federal Competition Commission US Competition Authority which have regulative function in this field.In the thesis, the scope is limited only by the structure of the institutions, their powers and the rules of procedure applied during the exercise of these powers, and are not considered in terms of material law.In this context, the information obtained based on the archive research about the structure and powers of the Turkish Competition Authority and FTC were processed comparatively in tems of effectiveness and deterrence. In the light of the information obtained as a result of the researches, it has been understood that FTC is a more rooted organization and that it has wider and more effective tools in terms of ensuring and maintaining the competition and re-establishing the deteriorated competition order, thus, suggestions were made about the additional powers and tools that it should have for the Turkish Competition Authority.Key Words: Competition, Competition Authority, Federal Trade Commission, comparison 255

Elektronik ve mobil ticaretin günlük yaşama dahil olmasıyla birlikte son derece süratli bir şekilde dijital çağa geçiş yaşanmıştır. Dijital çağdaki gelişmeler, yapay zeka, büyük veri, blokzincir, algoritma, platform ekonomisi gibi teknolojileri hayatımıza kazandırmıştır. Söz konusu dijital dönüşümden finansal piyasalar da nasibini almış ve finansal hizmetlerin banka dışı teşebbüsler tarafından sunulması gündeme gelmiştir. Finansal hizmetlerin teknolojik altyapıyla birleşmesi üzerine finansal teknoloji kavramı terminolojimize kazandırılmıştır. Finansal teknoloji hizmetlerine, finansal piyasalardaki mevcut hizmetleri hem ikame etme hem de tamamlama rolü atfedilmiştir. Finansal piyasaların kendine özgü yapısı, piyasaya yeni giriş yapan veya yapmaya çalışan teşebbüslerin faaliyet gösterebilmesi açısından geleneksel kuruluşlar nezdindeki çeşitli girdilere erişim sağlaması zorunluluğunu ortaya çıkarmıştır. İşte bu durum, pazarın yeni oyuncularının, geleneksel finansal kuruluşların hem hizmet alıcısı hem de rakibi olmasına yol açmıştır. Çalışmada, rekabetçi endişelere geçmeden önce piyasanın boyutlarının anlaşılabilmesi adına, genel olarak finansal teknolojiler ve özel olarak ödeme hizmetlerine ilişkin finansal teknolojiler piyasaları ile özellikleri hakkında bilgiler sunulmuştur. Ardından ödemelere ilişkin finansal teknoloji hizmetlerinin hem görece küçük teşebbüsler tarafından hem de büyük teknoloji platformlarınca sunulabileceği dikkate alınarak, bu oyuncular özelinde rekabetçi endişelerin farklılaşabileceği tespit edilmiştir. Bununla birlikte, rekabet hukuku enstrümanlarından olan ilgili pazarın belirlenmesi sorununun her iki oyuncu grubu açısından da ortak olduğu değerlendirilmiştir. Finansal teknoloji hizmetlerinin görece küçük teşebbüsler tarafından sunulması halinde, anılan teşebbüslerin pazara girişinin veya pazardaki faaliyetlerinin yerleşik kuruluşlar tarafından zorlaştırılabileceği rekabetçi kaygı olarak belirlenmiştir. Büyük teknoloji platformları tarafından sunulması durumunda ise, bunların rekabetçi avantaj yaratan özelliklerinin yerleşik kuruluşlar aleyhine getirilen veya getirilmesi öngörülen asimetrik regülasyonla birleşmesi durumunda pazarı monopolize etmelerine yol açabileceği değerlendirilmiştir. Upon the electronic and mobile commerce becoming a part of our daily life, the world has switfly transitioned into the digital age. Developments in the digital age has brought such technologies as artificial intelligence, big data, blockchain, algorithm, and platform economy to our life. Financial markets have also got its share from the aforesaid digital transition, and the provision of financial services by non-bank institutions became a current issue. The concept of financial technology was brought into the terminology, upon the integration of financial services with technological infrastructure. Both the roles of substituting and completing the incumbent services in the financial markets were attributed to financial technology services. The distinctive structure of financial markets gave rise to the emergence of the necessity for traditional institutions to provide access to certain inputs in order for the new market entrants or the ones that are trying to enter the market to operate. This situation caused the new market entrants to be both the competitors and service buyers of traditional financial institutions. In this study, before mentioning the competition concerns, information regarding financial technologies in general and financial technologies concerning payment services specifically was provided, in order for the size of the market to be comprehended. Subsequently, considering that financial technology services concerning payments could be provided both by the relatively small institutions and big technological platforms, it was identified that competition concerns could differ with respect to those players. However, it was assessed that the problem of determining the relevant market, which is an instrument of competition law, was common for both groups of players. In the event that financial technology services were to be provided by the relatively small institutions, the competition concern was identified as the obstruction of the entrance of these institutions to the market or their activities in the market, by the incumbent institutions. In the event that those services were to be provided by big technology platforms, it was assessed that the integration of their features that create competitive advantage with the asymmetric regulation that were made to the detriment of incumbent institutions or that are anticipated to be made, could cause them to monopolize the market. 118

Ticaret şirketlerinin birleşmesi, bir veya birden fazla ticaret şirketinin tasfiye edilmeksizin bir ticaret şirketine ya da en az iki şirketin malvarlığının tasfiye edilmeksizin yeni kurulacak bir ticaret şirketine geçmesi ile devrolunan ve devralan şirketlerin birleşme sözleşmesinin külli halefiyet ilkesi gereğince malvarlığının bütün olarak aktif ve pasif ile devralınması, bunun karşılığında devrolunan şirket veya şirketlerin ortaklarına devralan şirketin paylarının veya hakların tahsis edileceği ya da ayrılma akçesi verileceği, sonucunda devrolunan veya katılan şirketin sicilden silineceği hukuki işlemdir.Birleşme işlemleri, aynı zamanda aynı sektörde faaliyet gösteren şirketlerin bir araya gelmeleri, hâkim durum yaratılmasına ve piyasada tekel olmaya yol açabilir ve rekabet açısından tehlikeli bir durum ortaya çıkarabilir. Bu tehlikeli durumun ortadan kaldırılması için rekabet hukukunda önlemler alınmaya başlanarak, çeşitli ülkelerde şirket birleşmeleri denetime tabi kılınmıştır. Ticaret hukuku öncelikle ortakların, daha sonra şirketlerin, alacaklıların ve çalışanların haklarının korunmasını; sağlıklı ve kolay birleşmenin gerçekleşmesi amaçlar. Rekabet hukuku ise birleşme veya devralma yoluyla hâkim durum yaratılması veya mevcut hâkim durumun güçlendirilmesi sonucunda ilgili pazarda rekabetin önemli ölçüde sınırlandırılmasını önlemeyi amaçlar.Çalışma kapsamında 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu'nun birleşmeye ilişkin 134-158 ve 191-194 maddeleri, 2010/4 sayılı Rekabet Kurulundan İzin Alınması Gereken Birleşme ve Devralmalar Hakkında Tebliği, Moğol Şirketler Hakkında Kanunu'nun birleşmeye ilişkin hükümleri ve Moğolistan Adil Rekabet ve Tüketicinin Korunması Kurumu'nun Birleşme ve Devralma Tüzüğü'nü incelenmiştir. The merger of commercial companies is a legal process which means the merger of one or more commercial companies with non-liquidation dissolution, transfer of the assets of one or at least two companies to a newly established company without the liquidation of the assets of the merging commercial companies and active and passive transferring of all the assets in accordance with the universal succession of the merger agreement between the transferring and transferee companies. Against this, it includes the transferring company or its shareholders to be allocated shares or rights in the transferee company or provided withdrawal fund. Finally, either the transferring company or involved companies is removed from the registry. Merger transactions meanwhile leads to the merger of companies operating in the same sector, thereby creating dominant position and monopolizing the market, and thus may result in a dangerous situation in terms of competition. In order to avoid this dangerous situation, various measures in competition law have been subject to corporate merger audit in various countries.Commercial law aims to ensure the protection of the rights of shareholders first, and then the rights of creditors and the employees, and ensures the healthy and easy merger of the companies. Competition law aims to prevent the creation of a monopoly status through merger or acquisition or tries to avoid any significant level of limit in competition because of the increasing power of an existing monopoly status.The aim of this thesis is to examine, compare and interpret; merger related 134-158 and 191-194 articles of the Turkish Commercial Code No. 6102, Communique No.2010/4 Concerning The Merger and Acquisition Calling for The Authorization of The Competition Board, merger related provisions of the Mongolian Companies Act and Merger and Acquisition Communique of The Authority for Fair Competition and Consumer Protection, Mongolia. 223

Hukuken bağlayıcı olmasa dahi en az iki teşebbüsün kendilerini bağlı hissettikleri türde bir uzlaşma sağlamasıyla kurulan teşebbüsler arası anlaşmalar, rekabeti kısıtlayıcı etki veya amaç barındırdıkları takdirde tüm rekabet hukuku sistemlerinde yasaktır. Ancak çoğu gizli olan bu anlaşmalar rekabet otoriteleri tarafından kolaylıkla tespit edilememekte ve piyasadaki varlıklarını uzun yıllar sürdürmektedir. Dolayısıyla özellikle rekabeti kısıtlayıcı anlaşmalarla mücadelede kamu yaptırımlarının, modern rekabet hukukunun vazgeçilmez bileşenlerinden biri kabul edilen tazminat yaptırımıyla desteklenmesi şarttır. Zira rekabet hukukunda tazminat yaptırımı sadece ihlalden zarar görenlerin zararlarını telafi etmemekte; rekabet otoritelerinin mücadelede yetersiz kaldığı ihlaller bakımından teşebbüsleri caydırma ve cezalandırma işlevlerini de yerine getirmektedir. ABD rekabet hukukundan esinlenerek Kanuna dahil edilen üç kat tazminat imkanına ve AB'de konunun artan önemine rağmen Türkiye uygulamasında rekabet hukukunun ihlali kaynaklı tazminat talepleri geri planda kalmaktadır. Bu durum büyük ölçüde rekabet hukukuna dair bilgi eksiklikleri nedeniyle mahkemelerin sergilediği çekingen tavrın ve mevzuatta görülen boşlukların sonucudur. Bu nedenle tezimiz, Türk rekabet hukukuna muhtemel mevzuat değişiklikleri ve tazminat sorumluluğu konusundaki bilincin artırılarak ilgili yaptırımın işler hale getirilmesi noktasında katkı sunmayı amaçlamaktadır.Anahtar Kelimeler: Rekabetin Korunması Hakkında Kanun, rekabeti kısıtlayıcı anlaşmalar, özel hukuk yaptırımları, üç kat tazminat, tazminat sorumluluğu Agreements between undertakings which are established between at least two undertakings by reaching a compromise that they feel bound up with it (even if it is not legally binding) are prohibited in all competition law systems in case they have restrictive object or effect on competition. However these agreements are usually secret and they can not be determined by competition authorities easily. Thus they maintain their existence in the market for many years. Therefore, especially in the fight against restrictive agreements, public law enforcement should be supported by compensation which is considered as an indispensable component of modern competition law. Because in the competition law, compensation does not only compensate the damages of the victims of the violation but also carries out the functions of deterring and punishing undertakings for violations where the competition authorities can not fight effectively. Although the opportunity of getting treble damage which is prescribed by law as an effect of US competition law and increasing importance of the matter in EU, compensation claims arising from competition law infringements always keep in the background in Turkish competition law practice. This is a result of timidness of courts due to lack of knowledge of competition law as well as legal gaps in Law on the Protection of Competition. So, this thesis aims to contribute Turkish competition law for possible law amendment and make functional this sanction by raising awareness on compensation liability.Key Words: The Act on The Protection of Competition, restrictive agreements, private enforcement, treble damages, compensation liability 248

ÖZET4054 Sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’un uygulanması bakımından teşebbüs kavramının merkezi önemi haiz olması, ilk olarak teşebbüsün tespit edilmesini gerektirmektedir. Ancak kendiliğinden gelişmiş birtakım fiili durumlar ve yasal düzenlemeler, teşebbüsün tespit edilmesini giderek zorlaştırmaktadır. Teşebbüsün sınırlarını belirleme amacı taşıyan bu tespit rekabet hukukunda “ekonomik bütünlük” kavramıyla ifade edilmektedir. Fiili durumlar ve yasal düzenlemelerin sebep olduğu karmaşa dolayısıyla teşebbüsün tespit edilmesinde merkezi öneme sahip ekonomik bütünlük kavramının belirlenebilmesi noktasında uygulamada çeşitli zorluklar ile karşılaşıldığını söylemek mümkündür.RKHK bağlamında rekabet ihlaline yönelik işlemlere taraf teşkil eden unsurlar teşebbüsler olduğundan ilgili teşebbüslerin ve dolayısıyla bu teşebbüslerin sınırlarının belirlenmesi gerektiğinden, ekonomik bütünlük burada büyük öneme sahip bir kavram olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu nedenle çalışmanın amacı ekonomik bütünlüğün ne şekilde tespit edileceği sorununun ele alınması ve çözüme yönelik öneriler sunulmasına yöneliktir.ABSTRACTFor the implementation of the Code on the Protection of Competition No. 4054, the fact that the concept of enterprise has a central importance requires that the enterprise be determined first. However, some spontaneously developed actual situations and legal regulations make it increasingly difficult to identify the enterprise.This determination, which aims to determine the boundaries of the enterprise, is expressed in the concept of "economic entity" in competition law. It is possible to say that various difficulties have been encountered in the practice of determining the concept of economic entity with the central presumption when the enterprise is identified due to the actual situation and the complexity caused by the legal regulations.In the context of the Code on the Protection of Competition No. 4054, the economic entity is a concept with great precaution here, since the elements that are the parties to the competition breach are enterprises, and the boundaries of the related undertakings and therefore of these undertakings must be specified. For this reason, the aim of the study is to examine the problem of how economic entity will be determined and to propose suggestions for solution.

Tezin konusu Rekabetin Korunması Hakkında Kanun'a aykırılığın özel hukuk alanındaki sonuçlarıdır. Bu çerçevede, rekabet hukukunun ekonomik etkinlik ile toplumsal refah amaçlarına ve hedeflenen rekabet düzeni sonucuna ulaşması için, özel hukuk yaptırımlarının önemi vurgulanmaktadır.Tezin ilk bölümünde rekabet hukukunun amacından ve bu amaca ulaşmak için düzenlenen özel hukuk yaptırımlarının öneminden bahsedilmektedir. Kanun'da yasaklanan faaliyetler olarak kabul edilen; rekabeti sınırlayan anlaşma, uyumlu eylem ve teşebbüs birliklerinin bu tür karar ve eylemleri, hâkim durumun kötüye kullanılması ve rekabeti sınırlayan birleşme ve devralma işlemleri açıklanmaktadır. İhlalin tespiti, ihlalin durdurulması, ihlalin önlenmesi ve sözleşme kurma zorunluluğuna ilişkin doktrin önerileriyle bölüm sonlandırılmaktadır.İkinci bölümde, Kanun'da yasaklanan faaliyetlere uygulanacak geçersizlik yaptırımı anlatılmaktadır. Kanun'da yasaklanan faaliyetlerden hangilerinin geçersizlik yaptırımıyla karşılaşacağı ve Rekabet Kurulu tarafından verilen muafiyet, menfi tespit ve birleşme ve devralmalara izin kararlarının geçersizlik yaptırımına etkisi tartışılmaktadır. Bölüm geçersizlik yaptırımının sonuçlarını da değerlendirmektedir. Tazminat yaptırımı üçüncü bölümün konusunu oluşturmaktadır. Hukuka aykırılık unsuru, hukuka uygunluk sebepleri, hukuka aykırılığın ispatı ile Kurul tarafından verilen kararların hukuka aykırılık unsuru üstündeki etkisi açıklanmaktadır. İlliyet bağı, zarar ve kusur unsurları ile hangi tür zararların tazmininin talep edilebileceği tartışılmaktadır. Kanun'da düzenlenen cezalandırıcı tazminat niteliğindeki zararı aşan tazminatın niteliği, aranan ek koşullar ve tazminatın oranına ilişkin tartışmalara yer verilmektedir. Tazminat talep edebilecek kişilere ve tazminattan sorumlu olacak kişilere ilişkin doktrindeki tartışmalardan bahsedilmektedir. Son olarak zamanaşımına ilişkin düzenleme ve önerilere yer verilmektedir. The subject of this thesis is to discuss the results of the violation of The Law on the Protection of Competition in the field of private law. In this context, the importance of private law sanctions is emphasized in order for competition law to reach the purpose of economic efficiency, social welfare and targeted competition.In the first section of the thesis, the purpose of competition law and the importance of private law sanctions to reach this purpose are explained. Those which are considered as prohibited activities in the Law, the agreements that restricting competition, concerted practices and such decisions and actions of association of undertakings, abuse of dominant position, mergers and acquisitions restricting competition are explained. The section is ended with the suggestions of doctrine concerning the detection of infringement, the cease of infringement, the avert of the infringement and the obligation to establish a contract.In the second section, the invalidation sanction to be applied to the activities prohibited in the Law is examined.The prohibited activities in the Law are subject to invalidation and the decision of the Competition Board's exemption, negative clearance, merger and acquisition permission effects on invalidation sanction of activity are discussed. The section also evaluates the consequences of invalidation sanction.The nature of punitive damages in the Law, the additional conditions and the rate of compensation discussions are included.Compensation sanctions constitute the last section. The component of contradiction to law, lawfulness reasons, the proving of unlawfulness on the law and the effect of decisions made by the Board on the component of contradiction to law are explained. It is argued in this section the component of causation, damage, fault and what kind of damages can be claimed. The nature of punitive damages in the Law, the additional conditions and rate of compensation discussions are provided.Discussions in the doctrine about persons who can claim compensation and who are responsible for compensation are mentioned. Finally, the regulations on limitation period and the proposals are provided. 192

Rekabetin korunması hakkındaki kanunda piyasadaki rekabetin olumsuz etkilenmemesi için yasak hükümler getirilmiştir. Bu hükümlere aykırı yapılan anlaşma, uyumlu eylem ve kararlar geçersizdir ve zarar görenler zararların tazmini için dava açabilirler Certain prohibitive provisions to prevent negative effects on competition in the market are laid down by The Protection of Competition Law. Any contracts, acts or decision that is contrary to these provisions is invalid and any person suffering any consequential damages is allowed to claim a reimbursement 227

Yüksek lisans tezi olarak hazırlanan bu çalışmada, teşebbüsler arasında mevcut rekabet düzenini bozucu nitelikleri nedeniyle yasaklanan işbirliği şekillerinden birisi olan uyumlu eylemler incelenmiştir. İlgili piyasada rekabetin kısıtlanması etkisi doğuran anlaşmaların ve teşebbüs birliği kararlarının doğrudan ve bütünüyle kanıtlanamadığı durumların kanıtlanması bakımından ve üçüncü kişilere karşı fiili işbirliği stratejilerinden kaynaklanan koordinasyon durumlarının varlık koşulları bakımından daha alt düzeydeki uzlaşmaları ifade eden uyumlu eylem kavramı ve bu eylemin hukuki sonuçları çalışma kapsamında değerlendirme konusu yapılmıştır. Rekabetin Korunması Hakkında Kanunun 4. maddesine göre, doğrudan ya da dolaylı olarak rekabeti engelleme, bozma ya da kısıtlama amacı taşıyan ya da bu etkiyi doğuran yahut doğurabilecek nitelikte olan teşebbüsler arası anlaşmalar, uyumlu eylemler ve teşebbüs birliklerinin bu türdeki karar ve eylemleri hukuka aykırı ve yasaktır. İlgili 4. Madde düzenlemesi, Avrupa Topluluğu Antlaşmasının 81. Maddesiyle benzer şekilde kaleme alınmıştır. Çalışma boyunca Avrupa Birliği Adalet Divanı ve Rekabet Kurulu'nun konuyla ilgili kararlarına da yer verilerek, ilgili 4. madde düzenlemesinin genel özelliklerine değinilmekte, söz konusu hükümde yer alan anlaşma ve uyumlu eylem kavramları açıklanmakta, anlaşma ve uyumlu eylem kavramlarının birbirleriyle olan ilişkisi üzerinde durulmakta, uyumlu eylem kavramının tanımı ve unsurları değerlendirildikten sonra uyumlu eylemlerden doğan hukuki sonuçlar tespit edilmektedir. Ayrıca ABD rekabet hukukuna da, uyumlu eylemler ve bu kavrama dayanan uygulamalar bakımından örnek alternatif model olarak yer verilmiştir. Türk ve Avrupa Birliği rekabet hukuklarında uyumlu eylemlerin düzenlenme amacı, anlaşma ya da karar olarak nitelendirilemeyen ve teşebbüslerin yasa hükümlerini dolanma amacı taşıyan danışıklı davranışlarını engelleyebilmektir. Bu noktada uyumlu eylemler, rekabet kurallarının daha geniş kapsamlı uygulanabilmesi ve rekabetin korunabilmesi için oldukça elverişli bir anahtar kavram niteliğindedir. In this work prepared as a master thesis, the issue concerning collusive agreements indicating a variety of reconcilements at lower levels and their legal outcomes between the forms of collusing among undertakings as a result of their nature violating the rules of competition from viewpoint of circumstances where the collusive agreements and organizations of undertaking associations that have created actual effects violating the rules of competition at pertinent market and being conducted secretly against the third parties could not be proved by evidences, and also in respect of conditions for the existence of coordination circumstances arising from actual coaction strategies whether made against the third parties, are analysed. Under the article of 4 of Turkish Competition Act, agreements and concerted practices between undertakings and decisions and practices by associations of undertakings which have, directly or indirectly, as their object or effect the prevention, restriction or distortation of competition or which shall be prevented, restricted or distorted it, are prohibited. Concerted practices in article 4 of Turkish Competition Act correspond with concerted practices in article 81 of the EC Treaty. In this content, by reffering to correlated decisions of the EU Court of Justice and Competition Board in whole of the thesis, general characteristics of article 4 are mentioned, concepts are evaluated, the issue regarding the relation between agreement and concerted practice is examined and legal consequences that may arise from that separation are examined. Besides, in order to clarify the content, the US competition law, in which the economic and legal theories forming the basis in this field are indicated as an example alternative model in respect of these theories and implementations that are based on them. The object of the Turkish Competition Act and EC Treaty in creating the concept of concerted practice is to anticipate the possibility of undertakings evading the implementation of competition rules by colluding in an anticompetitive manner falling short of a definite agreement or a decision. At this point, concerted practises are a key coupling under Turkish and EU Competition laws. 93

Rekabet Kurulu teşebbüs, teşebbüs birliği, teşebbüs ve teşebbüs birliği yönetici veya çalışanlarına RKHK'nun 16. ve 17. maddelerinde yer alan idari para cezalarını vermeye yetkilidir. RKHK'da düzenlenen idari para cezaları esasa ilişkin, usule ilişkin ve nispi idari para cezaları olmak üzere üçe ayrılmaktadır. Esas ilişkin idari para cezaları, rekabeti sınırlayıcı anlaşma, uyumlu eylem ve karalar, hakim durumun kötüye kullanılması ve rekabet ihlali doğuran birleşme ve devralmalar halinde verilebilmektedir. Usule ilişkin idari para cezaları ise, başvurularda yanlış ya da yanıltıcı bilgi veya belge verilmesi, izne tabi birleşme ve devralmaların kurul izni olmadan gerçekleştirilmesi, bilgi isteme veya yerinde inceleme hallerinde eksik, yanlış veya yanıltıcı bilgi verilmesi, yerinde incelemenin engellenmesi veya zorlaştırılması hallerinde verilmektedir. Nispi idari para cezaları yükümlülüklere ya da verilen taahhütlere uyulmaması, yerinde incelemenin engellenmesi ya da zorlaştırılması veistenen bilgi veya belgenin belirlenen süre içinde verilmemesi hallerinde her gün için verilebilmektedir. İdari para cezalarının uygulanmasında Ceza Yönetmeliği ve Pişmanlık Yönetmeliği adında iki yönetmelik uygulanmaktadır. RKHK'nun genel hükümler bakımından Kabahatler Kanununa tabidir. Zaman ve yer bakımından uygulanma kuralları bu bakımdan önemli olmaktadır. Ayrıca, kabahatler hukuku bakımından geçerli olan, kanunilik ilkesi, şahsilik ilkesi, non bis in idem ilkesi, gerekçeli olma ilkesi ve yargı yolunun açık olması ilkesi RKHK kapsamında verilen idari para cezaları için de geçerlidir. Kabahatler iki türlü işlenebilmektedir, bunlardan ilki icrai diğeri ise ihmali şekilde kabahatin işlenmesidir. Sorumluluk nedenleri ise kast nedeniyle sorumluluk, taksir nedeniyle sorumluluk ve hata nedeniyle sorumluluk olmak üzere üçe ayrılmaktadır. Kabahatler kanunda açıkça hüküm bulunmayan hallerde kasten ve taksirle işlenebilir. TCK'nın hata hallerine ilişkin hükümleri ise ancak kasten işlenebilen kabahatler için uygulanmaktadır. Kabahatler bakımından sorumluluğu kaldıran iki neden bulunmaktadır. Bunlar, yaş küçüklüğü ve akıl hastalığıdır. Fiili işlediği sırada onbeş yaşını doldurmamış çocuk hakkında idari para cezası uygulanamamaktadır. Akıl hastalığı nedeniyle işlediği fiilin anlam ve sonuçlarını algılamayan veya veya bu fiille ilgili olarak davranışlarını yönlendirme yeteneği önemli derecede azalmış olan kişi hakkında işlediği kabahat bakımından sorumluluk yoktur. Kurul, RKHK'nun üçüncü fıkraya göre idarî para cezasına karar verirken, Kabahatler Kanununun 17. maddesinin ikinci fıkrası bağlamında, ihlalin tekerrürü, süresi, teşebbüs veya teşebbüs birliklerinin piyasadaki gücü, ihlalin gerçekleşmesindeki belirleyici etkisi, verilen taahhütlere uyup uymaması, incelemeye yardımcı olup olmaması, gerçekleşen veya gerçekleşmesi muhtemel zararın ağırlığı gibi hususları dikkate almaktadır.Zamanaşımı hükümleri bakımından RKHK'nun Kabahatler Kanununa tabidir. Kabahatler Kanununda ise iki tür zamanaşımı vardır. Birincisi soruşturma zamanaşımı ikincisi ise yerine getirme zamanaşımıdır. Kurul'un idari para cezasına karar verebilmesi için bazı süreçlerin işletilmesi gerekmektedir. Bunlar, ilk inceleme, gereği halinde ön araştırma aşaması, soruşturma aşamaları, sözlü savunma toplantısı ve son olarak nihai karardır. Nihai kararın uygulanması ise tebliğ, kesinleşme ve tahsil aşamalarından oluşmaktadır. Kendisine idari para cezası yaptırım uygulanan teşebbüs, teşebbüs birliği, yönetici veya çalışan bu kararın hukuka aykırı olduğunu düşünüyor ise idare mahkemesinde dava açarak bu kararın iptalini isteyebilir. İdare mahkemesinin almış olduğu karar ise olağan ve olağan üstü yasa yollarına tabidir. Olağan yasa yolları, itiraz, temyiz, karar düzeltme, olağan üstü yasa yolları ise kanun yararına bozma ve yargılamanın yenilenmesidir.Anahtar Kelimeler: Rekabet Hukuku, Kabahatler Kanunu, Türk Ceza Kanunu, İdari Para Cezaları, Rekabeti Sınırlayıcı Anlaşma, Uyumlu Eylem ve Karalar, Hakim Durumunu Kötüye Kullanılması, Birleşme ve Devralmalar, Kanunilik İlkesi,Zamanaşımı, Competition Board is authorized to impose administrative fines indicated in the 16th and 17th articles of RKHK( Law Regarding the Protection of the Competition) to the enterprises, associations of undertakings, managers or employees of the enterprise or association of undertakings. The administrative fines settled within RKHK are defined under three main titles which are: substantial, procedural and relative administrative fines. Substantial administrative fines shall be imposed in case there is a contract restricting the competition, concerted actions and decisions, abuse of the dominant position and consolidation and acquisitions causing a breach of competition. As for the procedural administrative fines; they are imposed there is misinformation of deceptive information or document in the application, realization of consolidations and acquisitions without authorization while despite the necessity of an authorization for these operations, submittal of deficient, inaccurate or deceptive information in case of information demand or investigation on site, prevention or bedevilment of the investigation on site. Relative administrative fines are imposed per day in case the penal responsibilities or commitments are not fulfilled, prevention or bedevilment of the investigation on site or not providing the requested information or documents within prescribed time. Two regulations are followed for the application of administrative fines: Penal Regulation and Penitence Regulation. RHKH is subject to Misdemeanor Law with respect to general provisions. In this regard the application rules in terms of time and place are important. Furthermore; certain principles which are applicable for the misdemeanor law such as legality principle, personality principle, nonbis in idem principle, principle of being justifiable and providing judicial remedies are applicable for the administrative fines imposed within the scope of RKHK as well. The misdemeanors are committed in two manners: first one is executory and the other one is culpable. There are three types of responsibility reasons: intent, negligence, delinquency. In case the lack of a clear provision in the law; the misdemeanors can be committed intentionally and negligently. Intent related provisions of Turkish Penal Code are applied merely for the misdemeanors committed delinquently. There are two reasons abrogating the liability with respect to the misdemeanors. These are the being under age and having a mental illness. Any administrative fine is not applied for a child who was under fifteen years old when he/she committed the act. The person who is capable of perceiving the sense and outcomes of the related act or whose ability of controlling his/her behaviors concerning that act has significantly weakened shall not have any misdemeanor liability. While imposing administrative fines in accordance with the third clause of RKHK, the Board considers following aspects within the scope of the second clause of the 17th article of the Misdemeanors Law: recurrence and duration of the infringement, dominance of the enterprise or association of the undertakings in the market, its determining effect in the infringement, whether or not it has fulfilled its commitments or assisted the investigation, the extent of the actual or potential damages. RKHK is subject to the Misdemeanor Law with regards to the lapse of time provisions. There are two types of lapses of time in the Misdemeanors Law. One is the laps of time of the investigation while the other one is the lapse of time of fulfillment. Certain processes should be managed in order to enable the Board to reach a verdict of administrative fine. These are: first examination, preliminary survey if appropriate, investigation phases, verbal self-defense meeting and final decision. The enforcement phase of the final decision consists of notice, finalization and collection phases. In case the enterprise, association of undertakings, manager or employees to which an administrative fine sanction is imposed find that verdict illegitimate, they may sue a law suit at the administrative court and demand the nullity of the judgment. The judgment of the administrative court is subject to ordinary and extraordinary legal procedures. Ordinary legal procedures are: objection, appeal, revision of decision. Extraordinary legal procedures are: appeal for the sake of law and new trial.Key Words: Competition board, misdemeanor law, Turkish penal Code, administrative fines, contract restricting the competition, concerted actions and decisions, abuse of the dominant position, consolidation and acquisitions, legality principles, lapse of time, penal regulation, active cooperation, enterprise 163

`Rekabet Hukukunda Özellikle Dışlayıcı Kötüye Kullanma Niteliğindeki Davranışlar ile Hâkim Durumun Kötüye Kullanılması` başlıklı tezimizde, 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun'un 6. maddesinde düzenlenmiş olan hâkim durumun kötüye kullanılması yasağının Rekabet Kurulu tarafından 29 Ocak 2014 tarihinde kabul edilmiş olan 14-29/609 sayılı `Hâkim Durumdaki Teşebbüslerin Dışlayıcı Kötüye Kullanma Niteliğindeki Davranışlarının Değerlendirilmesine İlişkin Kılavuz` çerçevesinde ve mehaz düzenleme olan Lizbon Anlaşması hükümleri uyarınca irdelenmesi hedeflenmiştir. Bu bağlamda tezin ilk bölümü hâkim durum kavramına ayrılmıştır. Bu bölümde hâkim durum kavramın tanımı, unsurları ve kavrama bağlanan sonuçlar mehaz düzenlemeye yapılan atıflar ile detaylı olarak incelenmiştir. İkinci bölüm kötüye kullanma kavramına ayrılmıştır. Bu bağlamda kavramın ne anlama geldiği, şartları ve türleri mehaz düzenlemeye yapılan atıflar ile detaylı bir şekilde incelenmiştir.Tezimizin üçüncü ve son bölümünde ise dışlayıcı nitelikteki kötüye kullanmaya ayrılmıştır. Bu kapsamda dışlayıcı nitelikte kötüye kullanma şeklinde ortaya çıkan ve uygulamada en çok karşılaşılan örnek davranışlar tek tek ve mehaz düzenlemeye yapılan atıflar ile detaylı bir şekilde incelenmiştir. The purpose of this thesis is to analyze the prohibition of abusive conduct by dominant undertakings regulated under Article 6 of The Act on Protection of Competition No. 4054 within the frame of `Guidance on the Evaluation of Abusive Exclusionary Conduct by Dominant Undertakings No. 14-29/609, which was published on January 29th, 2014 and Lizbon Treaty provisions.In this contex, the first chaper covers the concept of dominant position. The definition and the elements of the concept and the results attached to it in The Act on Protection of Competition No. 4054 are examined by referring to the EU provisions.The second chapter aims to understand the concept of abuse. In this regard, the meaning of the concept and its types are closely examined. The third and the last chapter covers the abusive exclusionary conduct. In this regard, an elaborate research is conducted on analyzing the types of the abusive exclusionary conduct by referring to the EU provisions and legal doctrine. 225

4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun kapsamında birleşme ve devralmaların denetlenmesi ve teşebbüslerin tespiti aşamasında `kontrol` kavramı önem kazanmaktadır. İlgili kanun her ne kadar kontrolün tanımını yapmamış olsa da; gerek Rekabet Kurulu düzenlemeleri ve Rekabet Kurulu uygulaması, `kontrol` kavramının ele alınmasında bizlere yol gösterici niteliktedir. Yürürlükteki 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu, hukukumuza şirketler topluluğu ve onun kapsamında düzenlenen hak ve yükümlülükleri getirmiştir. Şirketler topluluğu kapsamında hâkim ve bağlı şirketlerin belirlenmesinde de `kontrol` kavramı öne çıkmaktadır. İşbu çalışma, gerek rekabet hukuku gerekse de şirketler topluluğu kapsamında tanımlanan `kontrol` kavramını ele alarak, her iki hukuk dalı arasında bir karşılaştırma ve olası etkileşimi ele almaktadır. Under the Act numbered 4054 on the Protection of the Competition, the concept of control is of importance in the control of mergers and acquisitions and in determining undertakings. Even if relevant act does not define the concept of control, both the by-laws of the Turkish Competition Board and its practice enlighten us in defining the control. The Turkish Commercial Code numbered 6102, which is in force, has introduced the society of companies, and any rights and obligations arising therefrom. In determining the dominant and its subsidiary companies, the concept of control is of importance in the scope of the society of companies. This work examines the concept of control in both Turkish Competition Law and in the society of companies provided by the Turkish Commercial Law; it makes a comparison between two disciplines, and discusses their possible interactions. 228

RKHK 57 vd. hükümlerinde tazminat davalarının tâbi olacağı esaslar düzenlenmiştir. Bunlar daha çok esasa ilişkin olup, tazminat davalarının tâbi olacağı usule ilişkin hükümler ise bulunmamaktadır. Anılan nedenle, `rekabet ihlâllerinden doğan tazminat sorumluluğu` konulu tezimizde, esasa ve usule ilişkin sorunlar üzerinde durulmuştur. Bu bakış açısından olmak üzere, birinci bölümde hukuka aykırılık, kusur ve uygun illiyet bağı hususları ele alınmıştır. İkinci bölümde ise rekabet hukuku bakımından ele alınması gereken hukuka uygunluk sebebi olan muafiyet kurumu incelenmiştir. Nihayet son bölümde usule ilişkin sorunlar tartışılmıştır. Son bölümde davacı ve davalı sıfatı, tazminat davalarının tâbi olacağı zamanaşımı süresi ve bunun başlangıcı, danışıklı ilişkilerin, zararın miktarının ve varlığının, uygun illiyet bağı ile kusurun nasıl ispat edileceği hususları üzerinde durulmuştur. The provisions of RKHK 57 vd. organize the rudiments which are dependent on the private enforcements. These are more material and these don't include any procedural provision connected to private enforcements. Therefore our thesis , about ` Liability for compensation by reason of antitrust violation`, was dwelled upon the material and procedural issues. Consequently, contradiction to law, defect and causal connection to received priority consideration in the first part. The association of exemption which is justification reason under cover of competition law was analyzed in the second part. Finally, procedural issues was disputed in the last part. At last part accentuatedon some points which are the plaintiff and defendant, the periods of limitation and beginnings of limitation, prearranged relations', damage value and entity of damage, how to declare the causal connection and defect. 440

Piyasa ekonomisinin uygulama alanı bulduğu ekonomik sistemlerde serbest rekabet ortamı olmazsa olmaz bir şarttır. Piyasa ekonomisinin sağlıklı ve verimli bir şekilde işleyebilmesi, piyasada etkin rekabet ortamının tesisi ve bu rekabet etkin rekabet ortamının korunabilmesini sağlamak için rekabeti düzenleyen kuralların gerekliliği tartışılmazdır. Ülkemizde de 13 Aralık 1994'de 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun yürürlüğe girmiştir. Rekabetin Korunması Hakkında Kanun'un amacı, iktisadi etkinliği sağlamak, piyasadaki rekabeti engelleyen, bozan ve kısıtlayan anlaşma, karar ve uygulamalar ile piyasada hakim durumda olan teşebbüslerin bu güçlerini kötüye kullanmasını önlemek ve bunun için ihtiyaç duyulan düzenleme ve denetlemeleri yaparak piyasadaki etkin rekabet ortamını korumaktır. Bu sayılan amaçların yerine yerine getirilmesi için Rekabet Kanunu'nun yürürlüğe girmesinin ardından bir idari kurum olan Rekabet Kurumu oluşturulmuştur. Rekabet Kurumu; Rekabet Kurulu, Başkanlık, Ana Hizmet Birimleri, Yardımcı Hizmet Birimleri ve Danışma Birimlerinden oluşmaktadır. Rekabet Kurumu'nun en üst organı olan Rekabet Kurulu, rekabetin korunmasına yönelik tedbir ve düzenlemelerle, mevzuata aykırılık hallerinde nihai karar verme yetkisine sahip olan ve rekabet kanununun uygulayıcısı konumdaki organdır. Bu çalışmanın amacı da idari bir kurum olan Rekabet Kurumu'nun inceleme ve araştırmalarında uyguladığı idari usulün ilgili Danıştay kararları çerçevesinde ortaya konulmasıdır. Free competition is an indispensable condition of economic systems where market economy is practised. The need for rules regulating competition in order to function market economy efficiently, to establish and sustain an effective competition atmosphere is unquestionable. 4054 numbered Law on Protection of Competition was put into effect in our country on December 13, 1994. The purpose of the Law on Protection of Competition was to help maintain economic effectiveness, to preclude agreements, decisions and practices that prevent, restrict and ruin competition, to prevent dominant market powers from misusing their power and to maintain effective competition atmosphere in the market by performing necessary regulations and auditions for such purposes. In order to realize the aforementioned purposes, enactment of Competition Law was followed by establishment of Competition Agency, which was an administrative organization. Competition Agency is composed of Competition Board, Chairmanship, Main Service Units, Assisting Service Units and Consultation Units. Competition Board, the highest body of Competition Agency, is entitled to make the final decision in precautions and regulations to protect competition and in cases of breach of legislation and is the implementer body of competition law. Purpose of this study is to reveal under decisions of State Council the administrative procedure followed by Competition Agency in their review and inspections. 71

Bu çalışma kapsamında, medya piyasalarının karşılaştığı kartel ve hâkim durumun kötüye kullanılması problemleri ile ilgili olarak Roma Anlaşması'nın 81. ve 82. maddeleri çerçevesinde genel bilgiler verilmiştir. Ancak tezin özellikli konusunu oluşturan; Roma Anlaşması'nın ve Rekabetin Korunması Hakkında Kanun'un karteli düzenleyen 81. ve 4. maddeleridir. Bu bağlamda çalışma, Türkiye ve Avrupa Birliği ilgili pazarlar olarak ele alınarak hazırlanmıştır. In this study; general information has been given in accordance with article 81 and 82 of Rome Treaty in relation to the abuse of dominant position and cartel problems that media markets encounter. Yet, the main subject of this thesis is the article 81 of Rome Treaty and article 4 of Turkish Competition Code regulating cartels. In this context; the study has been prepared by considering Turkey and European Union regarding as relevant markets. 75

Son yıllarda ülkelerin kapalı ekonomi anlayışını terk ederek benimsemiş oldukları liberal politikalar neticesinde uluslararası ticaret hacminde ciddi anlamda büyümeler yaşanmış ve bunun neticesinde piyasalar içerisindeki rekabet ortamını düzenleyecek kurallara duyulan ihtiyaç artmıştır. Ülkemizde temelini Avrupa Birliği rekabet hukuku kurallarından, dayanağını ise Anayasa'dan alan Rekabetin Korunması Hakkında Kanun 1994 yılında hüküm altına alınmıştır. Rekabetin Korunması Hakkında Kanun 3 temel sütun üzerine inşa edilmiştir. Bunların ilki teşebbüsler arası rekabeti engellemeye veya kısıtlamaya yönelik anlaşmalar ile uyumlu eylemlerin yasaklanması, ikincisi hakim durum yaratmaya yönelik birleşme ve devralmaların denetlenmesi üçüncüsü ise konumuzun temelini teşkil eden hakim durumun kötüye kullanılmasının yasaklanmasıdır.Hakim durumun kötüye kullanılması, piyasalardaki hakim durumdaki teşebbüslerin ekonomik güçlerini kendi başlarına yahut başkaları ile yapacakları anlaşmalar ile kötüye kullanmalarını ifade etmektedir. Hakim durumun kötüye kullanılması ülkemizde Rekabet Kanunu'nun 6. maddesinde hüküm altına alınmış iken Avrupa Birliği düzenlemelerinde, Avrupa Birliği'nin İşleyişine Dair Antlaşma'nın 102. maddesinde hüküm altına alınmıştır. Gerek 6. gerekse de 102. maddede benzer doğrultudaki eylemler kötüye kullanım olarak nitelendirilmiş ve yasaklanmıştır. Her iki hukuk sisteminde de kötüye kullanım halleri genel olarak sömürüye dayalı kötüye kullanmalar ve rekabete aykırı kötüye kullanmalar başlığı altında sınıflandırılmıştır. Sömürüye dayalı kötüye kullanım halleri tüketici menfaatlerine zarar vermekte iken, rekabete aykırı kötüye kullanım halleri, piyasalar üzerinde olumsuz etki yaratmaktadır.Çalışmamızda bu iki maddede yer alan kötüye kullanım halleri, Rekabet Kurulu, Komisyon ve Avrupa Birliği Adalet Divanı kararları ışığında incelenmiştir. Hükümler arasında lafzi farklılıklar bulunsa da, incelenen kararlar neticesinde her iki hukuk sisteminde de benzer doğrultuda kararların yer aldığı ve aynı amacın hedeflendiği kanaatine varılmıştır. Kötüye kullanmanın hukuki sonuçlarının da keza her iki hukuk sisteminde de benzer yaptırımlara bağlandığı görülmüştür. Gerek Rekabet Kurulu gerekse de Komisyon hakim durumun kötüye kullanılması halinde teşebbüslerden savunma isteme, ihlale son verme ve idari para cezaları uygulama yetkisine sahiptir. Özel hukuk açısından ileri sürülecek talepler ise ülkelerin iç hukuk sistemlerinde yer alan hukuk mahkemelerinin yetki alanına bırakılmış ve özel hukuk alanındaki yaptırımlar geçersizlik ile tazminat olarak belirtilmiştir. In recent years, countries have adopted liberal policies by abandoning the closed economy concept. Consequently, international trade has grown and the need for competition rules has increased. Law No. 4054 Protection of the Competition which takes its support from the constitution prohibits agreements, decisions and concerted practices which prevent, distort or restrict competition, abuse of dominant position by the enterprises which are dominant in market, and all kind of operations and practices about merger and acquisition which decreases competition in market.Abuse of dominant position refers, the abuse by one or more undertakings, of their dominant position in a market for goods or services within the whole or a part of the country on their own or through agreements with others or through concerted practices. Whereas the prevention of abuse of dominant position is ensured in our country by the sixth article in the Protection of Competition, it is ensured by the one-hundred-and-second article in the Treaty of the Functioning of EU under the European Union regulations. This abuses are classified as an exploitative abuses and exclusionary abuses. While the exploitative abuse makes negative effects on consumer and competitor interests, exclusionary abuse makes negative impacts on the markets.In our study, this two article was examined in the light of the decisions of Court of Justice, Competition Board and the Commission. Despite the literal differences between the articles, it is observed that both the Turkish and the European Union competition law rules serve a common purpose and prohibit the same applications. Abuse of dominant position causes similar results in both legal systems in the field of administrative law and private law. The Commission and Competition Board has the power to terminate the infringement and imposing fines. Private law consequences of abuse of dominant position are nullity and compensation. 177

Haksız rekabet hukuku, ticarî hayatın gerektirdiği dürüstlüğü sağlamak ve rekabet etme serbestîsini bu yönden sınırlamak amacıyla ortaya çıkmıştır. İlk olarak, haksız rekabet eyleminden zarar gören rakiplerin menfaatleri(ekonomik kişilikleri) korunmuştur. Daha sonra, rakibin kişiliği ile doğrudan bağlantısı bulunmayan ve hattâ rakip olmayanların menfaatlerinin de(müşteri, tüketici) zarar görebildiği farklı haksız rekabet eylemlerinin ortaya çıkması neticesinde, dürüst rekabetin temin edilmesinde, sadece rakiplerin değil; toplumun(tüketici dahil) da menfaatinin bulunduğu kabul edilmiştir. Bu yaklaşım, haksız rekabet hukuku ile korunan menfaat çevresinin genişlemesine zemin oluşturmuştur.Kartel kanunlarının etkisiyle, haksız rekabet hukukunun da tıpkı rekabetin korunması hukuku gibi, rekabet serbestisini ve rekabeti kurum olarak koruduğu, bu sebeple, ekonomik düzenin gerçekleşmesine katkıda bulunduğu ve ekonomi politikaları ile ilgisinin olduğu ileri sürülmüş ve uygulama alanının genişletilmesi önerilmişse de, bu görüşler kalıcı olamamıştır.Haksız rekabet ile ilgili düzenlemelerin(1986 tarihli İsviçre Haksız Rekabete Karşı Kanunu, 2004 tarihli Alman Haksız Rekabet Kanunu ve Temmuz 2012'de yürürlüğe girecek olan 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu'nun haksız rekabetle ilgili hükümleri) amacı, tüm ilgililerin lehine dürüst ve bozulmamış rekabeti temin etmektir. `Bozulmamış rekabet` kavramından, piyasa ekonomisi kurumu olarak rekabetin bozulması anlaşılmamalıdır. Haksız rekabet hukuku, dürüstlük kurallarına aykırı davranışın, ilgili mal ya da hizmetin tedavülü ile bağlantısı olan çevrelerin pazar davranışını ve böylelikle pazara katılanlar arasındaki ilişkileri etkileyip etkilemediği ile ilgilenir. Davranışın ya da kullanılan yöntemin, salt aldatıcı nitelikte olmasından hareketle haksız rekabet teşkil ettiği söylenemez. Bu nedenle, haksız rekabetle ilgili düzenlemelerin amacının, pazara katılanlar bakımından dürüst ve bozulmamış rekabetin temini olarak yorumlanması gerektiğini düşünüyoruz.Öte yandan, belli bir pazar gücüne sahip teşebbüslerin, piyasa yapısı üzerinde, rekabeti bütünüyle ya da önemli ölçüde ortadan kaldırabilecek düzeydeki uygulamaları, haksız rekabet hukukunun uygulama alanı içerisinde değerlendirilemez. Pazar gücünün denetimi ve piyasa yapısının korunması, münhasıran rekabetin korunması hukukunun konularıdır. Dolayısıyla, haksız rekabet hukuku ve rekabetin korunması hukuku, farklı açılardan rekabet kurumunun korunmasına hizmet etmektedir. Unfair competition law aims at assuring fairness in commercial affairs and restricting the freedom of competition from this respect. Firstly, the interests(the economic personality) of competitors who were damaged by the unfair competition act were protected. Next, as a result of different unfair competition acts which are not directly related to the personality of the competitor and even by which the interests of non-competitors might be damaged(client, consumer), it has been accepted that not only the competitors, but, also the public(including consumer) has an interest on the assurance of fair competition. This approach has established a basis for the enlargement of the scope of protected interests.Under the influence of cartel laws, it has been claimed that, like competition law, unfair competition law protects the freedom of competition and the competition itself as an institution and therefore, unfair competition law contributes to the settlement of economic order and has a relation with economy policies and its scope of application should be extended. Nonetheless, this idea did not remain.The aim of the unfair competition rules(Swiss Code Against Unfair Competition, German Act Against Unfair Competition and the provisions on unfair competition of Turkish Commercial Code which shall enter into force by July 2012) is in favour of all concerned parties, to assure fair and undistorted competition. By the concept of `undistorted competition`, it should not be understood the distortion of competition as an institution of market economy. Unfair competition law is concerned with whether the unfair conduct influences or not the market behaviour of the milieu, which is related to the exchange of the concerned good or service, and eventually the relations between market participants. The conduct or the applied method could not be qualified as unfair competition, solely by its deceptive nature. For this reason, the aim of the unfair competition rules should be interpreted as the assurance of fair and undistorted competition with respect to the market participants.However, the practices of enterprises with certain market power, which could annihilate, completely or to a considerable extent, the competition in the market could not be treated in scope of unfair competition law. The control of market power and the protection of market structure are exclusively the matters of competition law. Therefore, unfair competition law and competition law serve to the protection of competition as an institution from different aspects. 202

13 Aralık 1994 tarihinde Resmi Gazete yayımlanarak yürürlüğe giren Rekabetin Korunması Hakkında Kanun'un ?Birleşme ve Devralmalar? başlıklı 7. maddesi genel anlamıyla piyasa yapısını kontrol etmeyi amaçlayan bir düzenleme içermekte olup, hüküm devralma yoluyla konsantrasyonun gerçekleşebilmesi bakımından malvarlığının, ortaklık payının ve yönetimde hak sahibi olma yetkisi veren araçların devralınmasından bahsetmiştir. Buna rağmen, 12.7.1997 tarihinde Rekabet Kurumu tarafından yayımlanan ve Avrupa Birliği mevzuatındaki Teşebbüsler Arası Yoğunlaşma İşlemlerinin Denetlenmesine İlişkin Konsey Tüzüğü'ne paralel hükümler içeren Rekabet Kurulu'ndan İzin Alınması Gereken Birleşme ve Devralmalar Hakkındaki Tebliğ' de ise 7. maddeye ek olarak bu sayılanların kontrol edilmesini ve ayrıca ortak girişimlere yer vermiştir. Nitekim konsantrasyonun gerçekleşmesi bakımından belirleyici olan, teşebbüslerin kontrolünde meydana gelen yapısal değişikliklerdir.Türkiye'de Rekabet Hukuku'nun gelişimi de göz önünde bulundurularak, konsantrasyon kavramının tanımı, çeşitleri, teşebbüslerin kontrolünde meydana gelen değişiklikler ve Avrupa birliği mevzuatı ile Türk hukuku arasındaki farklılıklar ele alınmış olup, Türkiye'deki mevcut uygulama konusunda ise Rekabet Kurumu tarafından verilen bir karar incelenmiştir. Article 7 of The Act on the Protection of Competition which came into effect 13 December 1994 subsequently its publication in Official Gazette contains a formulation that aims to control market structure in general terms, and mentions acquisition of one undertaking?s assets or its partnership shares, or of means which confer thereon the power to hold a managerial right in order to be deemed as a concentration by acquisition. However, in addition to Article 7, Communiqué on the Mergers and Acquisitions Calling for the Authorization of the Competition Board, which was published on 12 July 1997 by Turkish Competition Board and contains parallel articles with the European Community Merger Regulation on the Control of Concentrations Between Undertakings, regulates controlling of aforementioned and also joint ventures. As a matter of fact, a structural change in the control of an undertaking is the determining factor in terms of realization of a concentration.By taking into consideration of the development of Competition Law in Turkey, the definition of the term ?concentration?, types of concentrations and changes in the control of undertakings and differences between European Union and Turkish law are taken up in detail, a decision of Turkish Competition Board is analyzed as to current execution in Turkey. 83

Sigortacılık İşlemlerinde Rekabetin Korunması? konulu tezimizin ilk bölümünde, rekabetin ve sigorta sözleşmesinin kavramsal çerçevesi tanıtılmış, rekabet kavramının ortaya çıkış sebepleri ile sigortacılık alanı ve rekabet kavramı arasındaki ilişki irdelenmiştir. Bu bölümde, teşebbüs birliklerinin uyumlu eylemlerinin, anlaşmalarının ve kararlarının, rekabet ihlâllerinin ortaya çıkmasına yol açmaları ve hakim durumun kötüye kullanılmasının üzerinde durulmuştur. Bununla birlikte, bu rekabet ihlallerinin, rekabet hukukunda ?muafiyet sistemi? ile hukuka uygun duruma getirilebilmesi için gerekli şartlardan bahsedilmiştir.Tezin ikinci bölümünde sigortacılık işlemlerindeki rekabet koşullarına ve bankaların sigortacılık işlemlerine yönelik Türkiye'deki hukuki durumu incelenmiştir. Ayrıca, bankaların, kredi vermiş olduğu müşterilerini kendilerinin belirlediği sigorta şirketlerine hayat sigortası yapmasının bir rekabet ihlali olup olmadığı, Danıştay'ın ve Rekabet Kurumu'nun görüşleri çerçevesinde detaylı olarak irdelenmiştir.Üçüncü bölümde, sigorta sektöründe grup muafiyeti, Avrupa Birliği hukukundaki düzenlemeler ile Türk hukukundaki düzenlemeler karşılaştırılarak incelenmiştir. Buna göre, Avrupa Birliği kapsamında yer alan üç düzenleme ayrıntılı olarak ele alınmış olup, Türk hukukunun bu üç düzenlemeden nasıl etkilendiği değerlendirilmeye çalışılmıştır.Anahtar Sözcükler:1. Sigorta2. Rekabet3. Rekabet İhlalleri4. Rekabetin Korunması5. Muafiyet6. Grup Muafiyeti In the first part of my dissertation, the conceptual framework of competition and insurance contract are introduced and the reasons of the competition and the relevance between the insurance sector and competition are examined. In this part, occurrence of competition infringements as a result of the concerted actions, agreements and decisions by the enterprise unions, and misuse of the dominant position are emphasized. Besides, necessary terms are mentioned for the compliance of these competition infringements with the law, through the ?exemption system?.In the second part of the dissertation, legal status in Turkey is analysed regarding the conditions of competition in insurance transactions and insurance transactions of the banks. Furthermore, within the framework of the views of State Council and Competition Authority, whether it is a competition infringement for banks to issue a life insurance to their clients from the companies that the banks determine, is analysed.In the third part, block exemption in insurance sector is examined, by means of comparing the European Union law regulations and Turkish law regulations. According to this, three regulations within the context of European Union are discussed in details and it is tried to assess how Turkish law has been affected from these regulations.Keywords:1.Insurance2.Competition3.Competition Infringement4.Protection of Competition5.Exemption6.Block Exemption 134

Bu çalışmanın konusu, fikri mülkiyet hakları kullanılarak hakim durumun kötüye kullanılması faaliyetlerinin hangi hallerde rekabete aykırı olarak değerlendirilebileceğidir. Avrupa Topluluğu ve Türk Hukuku'nda fikri mülkiyet hakları kullanılarak hakim durumun kötüye kullanılmasının varlığının tespit edilebilmesi için birçok şartın aynı anda gerçekleşmesi gerekmektedir. Söz konusu çalışmada, hem Avrupa Birliği rekabet hukukunda hem de Türk rekabet hukukunda fikri mülkiyet hakkı kullanımının, fikri mülkiyete sahip kişi ya da işletmenin pazarda hakim durumda olması halinde hakim durumun kötüye kullanılması teşkil edebileceği haller görülmüştür. Diğer taraftan Türk rekabet hukukunun gelişimi için, AT rekabet hukuku ile karşılaştırmalı olarak inceleme yapılmıştır.Bu çalışmanın ilk bölümünde, fikri mülkiyet hakları sayılarak tanımlarına yer verilmiş ve fikri mülkiyet haklarının AB Hukukunda ve Uluslararası Sözleşmelerde ne şekilde düzenlediği ele alınmıştır.İkinci bölümde, Türk ve AB Hukukunda hakim durumun kötüye kullanılması kavramı, hakim durumun ortaya çıkabilmesi için aranan şartlar ve hakim durumun kötüye kullanılması halleri ele alınmıştır. Üçüncü bölümde ise, fikri mülkiyet hakları kullanılarak hakim durumun kötüye kullanılması ilk önce AB düzenlemeleri incelenmiş, daha sonra ise Türk hukukundaki düzenleme göz önüne alınmıştır. Bu şekilde tez konusu, hem Türk Hukuku hem AB Hukuku karşılaştırmalı olarak ele alınmak suretiyle incelenmiştir.Anahtar Sözcükler1. Hakim Durum2. Fikri Mülkiyet Hakları3. Rekabet4. Marka ve Patent5. İlgili Pazar The subject of this study is, deciding on which anticompetitive conditions should be considered as abuse of dominant position by means of the intellectual property rights.In European Community and Turkish Law, there are various conditions shall accrue at the same time, in order to state that there is the abuse of dominant position by means of the intellectual property rights.In the mentioned study, the use of intellectual property rights on both European Union and Turkish competitive law, in case of person or company who own the property rights dominating the market, it is identified that there are circumstances to be considered as abuse of dominant position.On the other hand, comparative analysis has been made with EC competitive law for the development of Turkish competitive law.In the first chapter of this study, intellectual property rights were defined and how they are regulated both in the EU Law and International Conventions was discussed.In the second chapter, the concept of abuse of dominant position, the conditions necessary for abuse of dominant position and the circumstances regarding the abuse of dominant position were discussed.Lastly in the third chapter, the abuse of dominant position by means of the intellectual property rights was examined initially in EU regulations, afterwards the regulations in Turkish Law were considered. By this way, the subject of the thesis was studied by making comparison on both Turkish Law and EU Law.Key Words1.Dominant Position2.Intellectual Property Laws3.Competition4.Brand and Patent5.Relevant Market 128

OECD'nin 1998 tarihli ?Kartellerle Etkili Şekilde Mücadele Edilmesine İlişkin Tavsiyesi?nde, ?kartellerin en ciddi rekabet ihlali olduğu? ifade edilmiştir. Başta Türkiye olmak üzere, pek çok ülkenin rekabet yasasını kabul ederken model olarak dikkate aldığı ABD ve AB antitröst mercilerinin yöneticileri de bu yönde görüş belirtmiştir. Ancak başka bir OECD çalışmasına göre, karteller yeterince tanınmamaktadır. İlgili çalışmada, ?kartellere yönelik bilgi eksikliğinin yalnızca kamuoyunda değil, rekabet otoriteleri çalışanlarında da bulunduğu? ifade edilmiştir. Bu bilgi eksikliği önemli sorunlar ortaya çıkarmaktadır. Bu nedenle, tezin amacı, kartelleri tanıyarak, etkili mücadele yollarını araştırmak ve bu sayede Türk rekabet hukukunda olması gerekenlere ilişkin görüşler ortaya koymaktır.Bunun için birinci bölümde, önce kartel kavramına, ardından zararlarına, son olarak da kartellerin gizliliğini temin etmek için yapılanlara yer verilecektir.İkinci bölümde, bugünkü noktaya nasıl gelindiğini anlayabilmek için, modern rekabet yasaları öncesi, ABD ve AB örneklerinde, kartellerle mücadeleye, tarihsel bir süreç içinde bakılacaktır.Birinci ve ikinci bölümler vasıtasıyla kartelleri tanıdıktan sonra, nasıl mücadele edilebileceği araştırılacaktır. Bunun için, önce, ağırlıklı olarak ABD ve AB olmak üzere, dünyanın önde gelen rekabet otoritelerinin kartelleri ortaya çıkarmak ve soruşturmak için kullandıkları araçlar hakkında bilgi verilecektir. Ardından ortaya çıkarılan ve soruşturulan kartellere uygulanabilecek etkili yaptırımların neler olduğu konusu tartışılacak; bu çerçevede, son yıllara damgasını vuran kartel üyelerine hapis cezası verilmesine ilişkin tartışmalara yer verilecektir.Son bölümde ise, önceki bölümlerde sunulan bilgiler çerçevesinde, Türk rekabet hukuku uygulamalarında olan ve olması gerekenler üzerine görüşler ortaya konacaktır. OECD states in its 1998 Recommendation of the Council concerning Effective Action against Hard-Core Cartels that ?cartels are the most egregious violations of competition law?. The officials of antitrust authorities of the US and the EU, regarded as models by many countries adopting antitrust laws, express similar opinions. Despite this acknowledgement, the supreme evil of antitrust is not sufficiently known. According to another OECD study, not only public but also antitrust authorities? officials underestimate the harm and clandestine nature of cartels. This knowledge gap is a serious impediment to action against cartels since it causes insufficient legislation and ineffective enforcement. Therefore, the aim of this thesis is to identify ?the supreme evil of antitrust? and to seek for effective fighting ways.Thus, section 1 will examine the concept of cartel, the harms cartels cause and the methods to be followed in order to ensure the secrecy of cartels.Section 2 will examine the fight against cartels in an historical perspective. To this end, respectively, how pre-modern competition laws, the US and the EU competition law have dealt with cartels will be discussed.Section 3 will present the investigative tools used to detect and investigate cartels. Section 4 will discuss effective sanctions including imprisonment against cartel participants.The last section will put forward opinion about Turkish competition law, on the basis of the discussion and evaluation in previous sections. 366

Bu çalışma, Türk hukuk sisteminin AB hukuk sistemi ile uyumlaştırılması çerçevesinde, AB rekabet hukuku referans alınarak çıkartılan Rekabetin Korunması Hakkındaki Kanun'un özel hukuk alanındaki yaptırımlarından olan tazminat sorumluluğunu karşılaştırmalı olarak incelemeyi amaçlar. İnceleme üç bölümde yapılmıştır. Rekabet hukukunda sorumluluk ve şarkları başlığı altında, sorumluluğun şartları ve hukuka uygunluk nedenleri birinci, zarar ve tazminat başlığı altında tazminatın türleri, zarar ve tazminatın belirlenmesi ile kapsamı bu husustaki hesap yöntemleri ile hukukumuzda olmayan ancak bu kanunda yer verilen üç kat tazminat ve şartları ile manevi tazminat ve şartları ikinci, yargılama usulü başlığı altında tazminat davası ve tarafları görevli ve yetkili mahkeme, ispat yükü ve deliller ile zamanaşımı ve Rekabet Kurulu ile genel mahkemeler arasındaki ilişki ise üçüncü bölümde incelenmiştir. Çalışmada, farklı görüşlere yer verilmek suretiyle yorumlar yapılıp sonuçlar çıkartmak amaçlanmıştır. The purpose of this study is to comparatively examine the liability for damages, one of the sanctions the Protection of Competition Law under the scope of private law, which is enacted according to the EU Competition Law within the framework of harmonization of Turkish Legal System with EU Legal System. The review has been conducted in three sections. Conditions of liability and the cause of justifications are examined in section one under the title of liability in Competition Law and its conditions; types of compensation, determination of damages and scope of compensation, calculation methods , treble damages and conditions which are not regulated under Turkish Legal System but stipulated in this law, non-pecuniary damages and its conditions are examined in section two under the title of damages and compensation; action for compensation and parties, competent courts, burden of proof, evidences, statute of limitations, the relation between Competition Board and general courts are examined in section three under the heading of proceedings. In this study, it is intended to make interpretations and conclusions by evaluating different opinions. 165

Rekabet kurallarının uygulanması bakımından, iki tip yasaktan birisi olan hakim durumun kötüye kullanılması hali, piyasalarda rakipleri ve müşterilerinden bağımsız olarak ekonomik parametreleri belirleme gücüne sahip firmaları kapsar. Rekabet kurallarının bu bağlamda işleyişinde, ilgili firmanın hakim durumda olup olmadığının belirlenmesi kritik rol oynar. Tezde, hakim durumun belirlenmesi ile ilgili teorik ve pratik yaklaşımlara yer verilmiş, ayrıca ülkemiz cam piyasasının temel alındığı ve artık talep esnekliği tahmininin kullanıldığı ampirik bir çalışma yapılmıştır. Tezin sonuçlarına göre, pratik uygulamalarda, ekonomik teorinin getirdiği yaklaşımlara yer verilmesi son derece yararlıdır. Abuse of dominant position, one of the two basic types of competitive restrictions, is about firms which have dominant position, having the power to determine economic parameters independently of their rivals and customers. In this respect, it is crucial to determine whether relevant firm is in dominant position or not. In the theses, firstly the methods for determining dominant position are introduced; then an emprical study is made for determination of market dominance in Turkish glass industry with the estimation of residual demand elasticity. Conclusively, economic theory contributes to the execution of competition rules a lot. 151

Ticari hayatta faaliyette bulunan teşebbüslerin nihai hedefi, rakiplerine göre daha fazla kârelde etmek, belirli bir ekonomik güce sahip olmak ve piyasada hakim konuma gelmektir.Hakim durumda olmak, hiç şüphesiz, ticari teşebbüsün başarılı olduğunun bir göstergesidir.Rekabet kuralları da elbette hakim durumda bulunmayı yasaklamamaktadır. Ancak, bununlabirlikte, teşebbüsün bu hakim durumunu rakiplerinin, müşterilerinin, tüketicilerin ve genelolarak piyasanın zararına yol açacak şekilde kötüye kullanması, gerek Avrupa Birliği'ndegerekse Türkiye'de düzenlenen rekabet kuraları ile yasaklanmıştır. Kötüye kullanma, değişikşekillerde görülebilmektedir. Avrupa Birliği ve Türkiye'de hakim durumun kötüye kullanılmaşekilleri ve bunun sonuçları, Avrupa Topluluğu Antlaşması'nın 82. maddesi ve Türkiye'dehalihazırda uygulanmakta olan 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun'un 6.maddesi çerçevesinde düzenlenmiş ve mahkeme kararları nezdinde geliştirilmiştir. Buçalışmanın konusu, Avrupa Birliği ve Türkiye'de, hakim durumun fiyatlama dışındakiyöntemlerle kötüye kullanılması hallerinin incelenmesini kapsamaktadır. The final aim of the undertakings operating in the commercial life is to gain profit more thantheir competitors, to have a specific economical power and to be in dominant position in themarket. To be in a dominant position, without any doubt, is an indication that the commercialundertaking is successful. Of course, the competition rules do not prohibit being in adominant position. However, nevertheless, to abuse the dominant position by the undertakingas to cause damage to its competitors, customers, consumers and in general the market isprohibited through competition rules regulated both in European Union and in Turkey.Abusing can be seen as different forms. The types and consequences of abuse of dominantposition are regulated in the framework of the Article 82 of EC Treaty and the Article 6 of theAct on Protection of Competition numbered 4054 currently being applied in Turkey and isdeveloped under the court decisions. The subject of this study covers the analysis in EuropeanUnion and in Turkey, the aspects of abuse of dominant positions through the methods otherthan pricing. 95

Bu çalışma Avrupa Birliği'ndeki medya düzenlemelerini açıklamış ve rekabet hukuku kurallarının bu düzenlemelere olan etkisini incelemiştir. Medyanın ekonomik altyapısı da ele alınarak devlet elindeki televizyon yayıncılığı ile özel sektörün işlettiği televizyon yayınları, bu işletmelerin demokrasi ve çok seslilik açısından etkileri incelenmiştir. Avrupa medyası ve televizyon yayıncılığındaki düzenlemelerin yanı sıra Türk televizyon yayıncılığı da genel olarak ele alınmıştır. Medya hukukundaki düzenlemeler, devlet ve özel sektör televizyon yayıncılığı bu çalışmanın temel başlıklarını oluşturmaktadır. This work has defined the media regulations in European Union and the effect of the competition rules to these regulations. Together with the economic infrastructure of media, the public service broadcasting, private broadcasting and the effects of this dual broadcasting on plurality and democracy is deeply examined. On the other side, Turkish broadcasting is examined very broadly. Media regulations in EU, private and public service broadcasting regulations and the concerns of plurality are the core headings of this study. 135

13.12.1994 tarihinde yürürlüğe girmiş olan 4054 sayılı Rekabetin KorunmasıHakkında Kanun'da (?RKHK?), rekabet hukuku ihlallerine karşılık öngörülmüş olan idariyaptırımların yanı sıra, özel hukuk yaptırımları da yer almaktadır. Söz konusu bu özel hukukyaptırımları, RKHK'un 56 vd. maddelerinde düzenlenen rekabet hukuku ihlalinden doğanzararların tazmininden ibarettir. Kanun koyucunun, tazminata ilişkin düzenlemelergetirmesinin nedeni, rekabet hukuku ihlalleri nedeniyle zarar gören teşebbüslerin zararlarınıntazmininden ziyade, piyasalardaki rekabetin sağlanmasıdır.RKHK'da getirilen düzenlemelerden hareketle açılacak olan tazminat davalarındazararın hesaplanması, bu zararların tazminatın tayininde esas oluşturması nedeniyle büyükönem taşımaktadır. Rekabet hukuku ihlalleri nedeniyle ortaya çıkan zararlar tek tip olmadığıgibi, bu zararların tek bir hesaplama yöntemiyle tespit edilmesi de mümkün değildir. Bunedenle birbirinden farklı ve teknik analizler gerektiren hesaplama yöntemlerine ihtiyaçduyulmaktadır.RKHK'da yer alan tazminat kurallarına ilişkin en çarpıcı düzenleme ise üç kattazminat hükmüdür. RKHK'un 58. maddesinin 2. fıkrasında hakime, belli şartların oluşmasıve zarar görenlerin talebi halinde üç kat tazminata hükmetme yetkisi verilmiştir. Kanunkoyucunun burada, Borçlar Kanunu ile getirilen ?tazminatın üst sınırını uğranılan zararmiktarının belirlemesi? gerekliliği gibi temel esaslardan ayrıldığı görülmektedir. Kanunkoyucunun üç kat tazminat hükmü ile asıl amaçladığı ise, zarar gören teşebbüsler üzerindeteşvik edici bir rol oynayarak, açacakları tazminat davaları ile piyasalardaki etkinliğin verekabetin sağlanmasıdır.Son olarak, Türk hukuk sisteminde oldukça yeni bir alan olan rekabet hukukundandoğan zararların tazmini konusunun, ABD ve Avrupa Birliği'ndeki uygulamalara vegetirilmekte olan yasal düzenlemelere bakıldığında giderek önem kazanacağı ve tazminathükümlerine daha yaygın bir şekilde başvurulacağı düşünülmektedir. The Law on Protection of Competition numbered 4054 (the Competition Law), whichentered into force on 13 December 1994, the civil law sanctions are also regulated alongsidethe administrative sanctions. Such civil law sanctions are mostly the indemnification clausesset forth in Article 56 and the following articles of the Competition Law regarding thecompensation of the damages arising from actions which constitute competition law breaches.The main motive of the legislator in regulating the indemnification clauses relating to thecompensation of the damages arising from competition law breaches is to ensure and protectthe competition in the markets rather than mere compensation of the damages of theconcerned undertakings.Calculation of damages in compensation lawsuits to be filed in accordance with theindemnification clauses provided under the Competition Law has great importance indetermination of the compensation amount, as the amount of the damages usually constitutesthe basis for the compensation amount. The damages arising from competition law breachesdo not necessarily have a single type or form and likewise, it is not possible to calculate thedamages with a single method. Therefore, different methods including technical analyses areneeded for the calculation of these damages.The most striking provision among the indemnification clauses in the CompetitionLaw is the one about the treble damages. Pursuant to paragraph 2 of Article 58 of theCompetition Law, if the necessary conditions are maintained, the judge may tender treblecompensation penalty upon request of the claimant. With this principle, the legislator left themain rules in the Turkish Code of Obligations such as ?the incurred damages determine theupper limit of the compensation amount?. The main objective of the legislator with this trebledamages is to encourage the damaged undertakings to initiate compensation lawsuits and thus,to ensure the efficiency and competition in the markets.Finally, as the indemnification clauses and compensation lawsuits for damages arisingfrom competition law breaches are considerably new subjects in Turkish legal system, andwith regards to the progress in US and European Union regulations and practices, it is notdifficult to envisage that such antitrust damage actions will become more important and willbe referred to a lot often in the near future. 106

216

YÖK Tez ID: 147116 Rekabetin Korunması Hakkındaki Kanun rekabet ortamının koruyucu hükümler içeren bir yasa olarak 1994 yılında yürürlüğe girmiştir. Rekabet Kanununun birinci bölümünde rekabete aykırı üç tür davranış düzenlenmiştir. Bunlar, rekabeti sınırlandıran anlaşmalar(uyumlu eylem ve teşebbüs birliği kararları ), hakim durumun kötüye kullanımı ve birleşme ve devralma halleridir. : Rekabet Kanununun 4 üncü maddesinin birinci fıkrası, teşebbüsler arasında rekabeti sınırlandırma amacı olan veya bu etkiyi doğuran yahut doğurabilecek nitelikteki anlaşmaları yasaklamıştır. Maddenin ikinci fıkrasında ise örnek kabilinden bazı yasak anlaşma şekilleri belirlenmiştir. Rekabet Kanunu rekabeti sınırlandıran anlaşmalara yönelik cezai ve hukuki olarak ikili bir yaptırım sistemi öngörmüştür. Buna göre rekabete aykırı anlaşmalara yönelik cezai nitelikte idari para cezası düzenlenmiştir. Hukuki yaptırım olarak ise geçersizlik, tazminat ve hukuk sistemimize yabancı olan üç kat tazminat kabul edilmiştir. Kanun koyucunun özel ve kamu hukuku alanında getirdiği bu ikili yaptırım sistemine ayrıntılı olarak değinilmeye çalışılmıştır. The Act af Protection of Competition(law No:4054) (Competition Act), which reguulates legal framework of a competitive economic environment, entered into the force inl994. In the first parat of the Act, mainliy three different activites which impair free competition are prohibilited. These are agreements restricting competition such as concordant activities, abuse of dominant position, and merger and takeover. The first Parafraph of the Section 4 of the Competition Act Prohiibits agreements, among companies, which aim to restrict competition or result in that effect. The second paragraph of the section 4 exemplifies such prohibited agreements. The Competition Act sets up dual sanctions of legal(civil) and criminal measures for agreements restricting competition. Criminal sanctions include administrative fines while legal (civil) sanctiions comprise annulment of the agreement, and compeensation. This Act brings a triple compensation which is stranger to Turkish legal system. This thesis axamines these legal(civil) and criminal sanctions in some detail. n

ÖZET Rekabet kavramı, uzun zamandan bu yana tüm sosyal bilimlerin başlıca çalışma alanlarından birisini oluşturmuş, özellikle sanayi devrimi ile birlikte ekonomi ve hukuk alanındaki çalışmalarda rekabete daha fazla yer verilmeye başlanmıştır. Rekabetin ekonomik, sosyal ve siyasal etkileri dikkate alındığında, rekabet hukuku ile oluşturulmak ve korunmak istenen piyasadaki rekabetçi yapıdır. Bu amaçlarla yerel ve global anlamda rekabet hukuku düzenlemeleri yapılmaktadır. Günümüzde liberal ekonomiyi kabul eden tüm modern hukuk sistemlerinde rekabet hukuku bağımsız, sui generis ve sosyal bir hukuk dalı olarak yerini almıştır. Ülkelerdeki piyasa yapılarının farklı özellikleri, ülkede uygulanan siyasal, ekonomik ve sosyal sistem nedeniyle rekabet hukukunun yerel uygulamaları bir takım farklılıklar taşımasına rağmen, rekabet hukukunun genel anlamda kabul gören temel ilkelerinin bulunduğu görülmektedir. Bu çalışmamızda ekonomik ve hukuki yönleriyle rekabet kavramını incelemeyi ve rekabet hukukunun ve özellikle de Türk Rekabet Hukukunun genel yapısını değerlendirmekteyiz. Bu amaçla, niteliği itibariyle bağımsız bir idari otorite olan Türk Rekabet Kurumu'nun organizasyonunu ve işleyişini incelemeye ve 4054 Sayılı Rekabetin Korunması Hakkındaki Kanun uygulamalarına değinmeye çalıştık. 19. Yüzyılın sonlarında Amerika'da doğup gelişen, özellikle Avrupa Birliği rekabet hukukunun oluşumu ile ivme kazanan ve gümrük birliği kararları ile ülkemiz hukuk sistemine bağımsız bir hukuk dalı olarak giren rekabet hukukunu, bu hukukun ekonomik temellerini ve Türk Rekabet Kurumu ve uygulamalarını tanıtan bu çalışmamızın her bir alt konusu aslında başlı başına bir bilimsel çalışmayı gerektirecek kapsamdadır.Çalışmamızın ilk bölümü rekabet kavramını ve genel olarak rekabet hukukunu içermektedir. Rekabet, bu bölümde öncelikle ekonomik ve hukuki anlamlarıyla incelenmiş, rekabete yönelik değişik iktisadi yaklaşımlara yer verilmiş ; rekabetin kültür, küreselleşme ve yeni ekonomi gibi kavramlarla olan ilişkisine ve bu ilişkilerin özellikle hukuki yönüne değinilmiştir. Çalışmamızın ilk bölümünde ayrıca rekabet hukukunun amacı, işlevi, konusu ve kaynaklan açıklanmış, hukuk sistemi içerisindeki yeri ve diğer disiplinlerle ilişkileri irdelenmiştir. Yine bu bölümde, Dünya'da rekabet hukukunun doğuşu ve çeşitli ülkelerdeki uygulamaları karşılaştırmalı olarak incelenmiş ve son olarak da Türkiye'deki piyasaların rekabet yapısı ve ülkemizde rekabet hukuku alanında yapılan çalışmalar değerlendirilmiştir. Çalışmamızın ikinci bölümünde Türk Rekabet Kurumuna ve çalışmalarına yer verilmiştir. Bu bölümde öncelikle Türk Rekabet Kurumu'nun organizasyonu, organları ve işleyişi ; daha sonra da bağımsızlığı ve denetimi açıklanmıştır. Yine bu bölümde Türk Rekabet Kurumunun araştırma ve inceleme usulü ayrıntılı olarak incelenmiş ve son olarak da Rekabet Kurulu kararlarına karşı yargı yolu değerlendirilmiştir. Çalışmamızın üçüncü ve son bölümünde ise 4054 sayılı Rekabet Yasası uygulamalarına yer verilmiş ve özellikle de rekabeti ihlal eden fiiller ve bunlara yönelik yaptırımlar incelenmiştir. Rekabet ihlallerinden ilki olarak rekabeti sınırlayıcı anlaşma, uyumlu eylem ve kararlar ele alınmış ve bu konudaki Avrupa Birliği ve Türk rekabet hukuku yaklaşımları tanıtılmıştır. Yine bu bölümde hakim durumun kötüye kullanılması yolu ile rekabetin sınırlanması ve birleşme ve devralmalara yönelik Avrupa Birliği ve Türk Rekabet Hukuku uygulaması tanıtılmıştır. Bu bölümde son olarak Türk rekabet hukukunda, rekabeti sınırlayan fiillere yönelik olarak düzenlenen yaptırımlara yer verilmiştir. VI ABSTRACT Competition as a concept has occured as one of the main studying areas of all social sciences for a long time. Especially by the Industrial Revolution, competition have been begun to discuss more often on the studies on the economy and law areas. If We consider the economical, social and political effects of the competition, the competitive structure of the market is the main thing that have been tried to establish and protect by the competition law. For these purposes, the local and global competition regulations have been prepared and the institutions have been founded to administer the application of these regulations. At the present, the competition law is accepted as an independent, sui generis and social law branch among all modern law systems that prefer the liberal economy. Although the local applications of the competition law include some differences by means of the market structures and economical and social systems of the states; it is possible to say that the general accepted principles of the competition law have been constituted. In this thesis, We have intended to study on the legal and economical aspects of competition and introduce the general structure of the Turkish Competition Authority. For this aim, We tried touching on the organization and practices of Turkish Competition Authority as an independent administrative institution and the application of The Law On The Protection Of The Competition (Law No: 4054). Each chapters of this study is as comprehensive as to be the subject of a scientific thesis all by itself. The first chapter of our study includes the competition as a concept and the competition law in general. The competition has been examined with its economical VIIand legal meanings, different economical approaches regarding the competition have been given a place, the relations between the competition and culture, globalism and the new economy and the legal aspect of these relations has been mentioned in this chapter. Besides in this chapter, the purposes, the subject, the function and the sources of the competition law, its place on the legal system and its relations with other scientific disciplines have been explained. Finally, the appearance of the competition law on the World, its comperative international applications, the competitive structure of Turkish Markets and the studies on the competition law in Turkey have been mentioned. In the second chapter, Turkish Competition Authority and its practice have been given a place. The organisation, organs, proceedings, independence and audit of Turkish Competition Authority have been examined in this chapter. The research and examination procedure of Turkish Competition Authority has been also explained in this chapter. In the third and the last chapter of our thesis, We did study on the application of Law No: 4054, breachs of competition and the sanctions. The agreements, harmonious acts and decisions that limit the competition, mergers and acquisations, abuse of the dominant position and the legal results of these acts have been discussed in this chapter. 194

ÖZET Küreselle en dünya ekonomisinde, ticaretin gerek iç gerekse uluslar araş piyasalarda k s tlanmalardan uzak ve serbestçe gerçeklemesinin gerekli oldu u görülmü tür. Bu nedenledir ki, günümüzde planı ve d ardan müdahalelere açk ekonomi sistemlerinin yerini, serbest piyasa sistemine dayanan özgür yani liberal ekonomiler almaktad r. Piyasa sisteminin etkin bir ekilde i lemesi ve kendisinden beklenen yararlar gerçekle tirmesi, ancak piyasalarda rekabet ortam n n yarat lmas ile mümkün olabilir. Ülkemizde, 1994 yi sonunda 4054 say I Rekabetin Korunmas Hakkndaki Kanun (RKHK) ç kar im t r. Amerika Birle ik Devletleri' nde ve onu takiben de Avrupa Birli i ile bu Birli e üye olan ülkelerde önemli bir geçmi e sahip olan Rekabet Hukuku, ülkemizde de Rekabet Kurumu' nun oluturulmas, tebli ler yaynlamas, Rekabet Kurulu' nun da rekabet özgürlü ünün korunmas n ilgilendiren çe itli somut olaylar hakknda kararlar vermeye ba lamas ile ba ms z ve kendine özgü kural ve içtihatlara dayanan bir hukuk dal haline gelmi tir. Rekabet düzeninin sa lanmas ve rekabet özgürlü ünün korunmas için kanunla düzenlen yasaklayc hükümlerin oldukça geni bir uygulama alan olmas ve ticari i lemlerin geçerlili inin bunlardan önemli ölçüde etkilenmesi nedeniyle rekabet kurallarnn ihlali, sonuçlar ve yaptr mlarn n di er hukuk dallar perspektifinden incelenmesi gerekmektedir. Rekabet Kanunun' da yasaklayc hükümlere ayk r eylem ve i lemler için çe itli yaptr mlar yer alm t r. Kanun bu hükümlere aykr eylem ve i lemleri esasen idari nitelikteki yaptr mlara tabi klmakla birlikte, söz konusu eylem ve i lemlerin temelde Özel Hukukun konusunu olu turmas, bu alanda ortaya ç karaca neticelerin düzenlenmesini de gerekli hale getirmi tir. Bu özellik Rekabet Hukukunu salt bir kamu hukuku dal olmaktan çok, karma özellikler gösteren bir hukuk dal içine sokmaktad r. Sözünü etti imiz gereklili i göz önünde tutan kanun koyucu, RKHK' nun 5. ksm n, münhas ran Özel Hukuk alan nda ortaya ç kan sonuçlara ay rm t r. Bu çal mada, Rekabet Hukuku kurallarnn yaygn uygulanabilme özelli i nedeniyle ortaya çkan ve ticari hayat n i lerli i ve güvenilirli i aç s ndan önemli olan RKHK' a aykr davran larn özel Hukuk alan ndaki sonuçlar (ticari i lemlerin hukuki geçerlili i) incelenmi ve dare Hukuku alan nda ortaya çkan sonuçlar ise çal ma konusunun tamamen d nda b raklm t r. iv ABSTRACT The benefits of global trade, free from restrictions, is becoming ever more widely realized. A competitive commercial environment including the realization of the expected efficiencies is considered best achieved through an effective functioning market system. As a result, planned and interventionist economies are being replaced by liberal economies based on the free market system. The objective of Turkey's competition law number 4054 (enacted at the end of 1994) is to protect competition. The origin of such legislation is based upon the significant history of the United States and more recently the European Union. Turkey has progressively developed its own rules and precedents through the establishment of the 'Competition Authority', which enacts of regulations. The 'Competition Board' renders decisions for protecting competition freedom in specific events. Competition law cannot be viewed as only public law, but rather as a specific law that contains a mixture of characteristics. Any prohibitive provisions may limit the creation of a competitive environment and therefore impact negatively on commercial transactions, which may have duel (administrative and civil) consequences. The 5th section of the law takes into account the specifics as mentioned above and is exclusive to the consequences within civil law. As such, commercial transactions risk being invalidated if considered in breach of competition regulation. Given that sanctions for infringements of competition legislation differ from those imposed by civil legislation, a review of the latter in particular, relative to other similarly based jurisdictions should perhaps then be considered. It is the purpose of this study is to evaluate the consequences of competition law violations within the civil law, as such the implications of administrative law violations have not been considered. 113

TEZ ÖZETİ 4054 SAYILI KANUN' DA ÖNGÖRÜLEN İDARİ PARA CEZALARI VE YARGISAL KORUNMA Tez konusu olarak seçtiğimiz, `4054 Sayılı Kanun' da Öngörülen- İdari Para Cezaları Ve Yargısal Korunma`, bu alanda yapılmış ilk çalışma olması nedeniyle, bir çok eksiklikleri ihtiva etmesine rağmen, kanaatimizce, önemli bir boşluğu da dolduracaktır. Bu alanda yapılmış olan İlk çalışma elması nedeniyle, geniş bir hukuki açıdan yaklaşarak ele almaya çalıştığımız konuda, birinci bölümde, rekabetin anlamı ve rekabetten beklenen sosyal, siyasi ve ekonomik faydalar üzerinde durulmuş, bu faydaların elde edilebilmesi için, işleyebilir bir rekabet düzeninin kurulmasının, devletin bir ödevi olduğu vurgulanmış ve bu alanda dünyada mevcut çeşitli yaklaşımlar ortaya konmuştur. Yine birinci bölümde, idari para cezalarının, rekabet kamu düzeninin bir enstrümanı olduğu ifade edilerek, genel anlamda idari yaptırım kavramı ve özelde idari para cezaları, idare hukuku boyutuyla incelenmeye çalışılmıştır. İkinci bölümde ise, 4054 Sayılı Kanun' da öngörülen idari para cezaları, Türk idare hukuku uyarınca, idari işlemin unsurları bakımından değerlendirilmiştir. Üçüncü bölümde ise, Kanun' da öngörülen yaptırımların, idari yargılama hukuku açısından, ortaya çıkabilecek değişik sorunlar bakımından ele alınmasına çalışılmıştır. iv SUMMARY THE AMENDMENTS IN ACT 4054 AND THE JUDICIAL PROTECTION Our thesis topic of `The Administrative Amendments in Act 4054 and The Judicial Protection` is as a first study in this field, in spite of containing many of handicapes, also completes some of scientific deficiencies. As a first study in this field in Turkish law, has been approached to the topic by all aspects. In the first chapter, has been expresssing on the competition as the main purpose and the social, political and economical benefits of competition also has been studied several approachs to different competition law systems in all over the world by laying stress on the state' s constitutional mission for building a workable competition policy for getting kind a benefits of competition by approaching the amendments as a instrument of competiton policy comparing by Turkish administrative law. Also in the second chapter, the amendments in Act 4054 has been examined as a administrative act according to Turkish administrative law. Finally, in the third chapter, it has been tried to solve some of the problems of amendments in act 4054 by several aspects of Turkish administrative juridictional law. 263

Piyasa ekonomisi sisteminin temelini, "rekabet" kavramı oluşturur. Piyasa sisteminin etkin bir şekilde işlemesi ve kendisinden beklenen yararları gerçekleştirmesi, ancak piyasalarda rekabet ortamının yaratılması halinde mümkün olabilir. Bu ise, rekabetin kendi kendini tahrip eden özelliği karşısında, ancak rekabetin hukuken korunması suretiyle sağlanabilir. İşte bu amaçla öngörülen Rekabet Hukuku da, piyasadaki rekabeti koruyan ve teşvik eden düzenlemeler içerir. Rekabet Hukuku, piyasa ekonomisinin hukuki alt yapısı ve güvencesi sayılır. Rekabet Hukuku, piyasa ekonomisini benimsemiş olan ülkelerde uzun yıllardan beri uygulanıyor olmasına karşılık, ülkemizde bu hukukun uygulamaya konması oldukça yenidir. Bu nedenle, henüz, ne bu hukukun muhatabı olacak olan teşebbüslerin, ne de bu hukuku uygulayacak olan hukukçuların, konuya tam anlamıyla vakıf oldukları söylenemez. Oysa Rekabet Hukukunun iktisadi hayat açısından gösterdiği önem ve uygulanma alanının genişliği dikkate alındığında, bunun önemli bir eksiklik olduğu söylenebilir. Hatta Kanun'da yer alan hükümler incelendiğinde, bu eksikliğin aynı zamanda tehlikeli sonuçlara da yol açabileceği iddia edilebilir. Zira Kanun, yaygın olarak uygulanabilirliği dışında, oldukça etkin ve caydırıcı yaptırımlar içermektedir. Üstelik bu yaptırımların sadece İdare Hukuku değil, aynı zamanda Özel Hukuk boyutu bulunmakta ve bunların kendiliğinden uygulanabilme özellikleri, ticari yaşam ve hukuk güvenliği açısından potansiyel tehdit oluşturmaktadır. Dolayısıyla, Rekabet Hukukundan doğan yükümlülüklerin ve bu yükümlülüklere aykırı davranmanın hukuki sonuçlarının bilinmesi, büyük önem taşımaktadır. Bu çalışmanın temel amacı, Kanun'da yer alan yasaklayıcı hükümlerin kavramsal çerçevesinin çizilmesi ve bu yasaklayıcı hükümlere aykırı hukuki işlemlerin tabi olacağı geçersizlik yaptırımının tespit edilmesidir. Dolayısıyla çalışmamızın, Rekabet Hukuku, ve Özel Hukuku temel alan iki boyutunun bulunduğu söylenebilir. İnceleme, esas itibarıyla Rekabetin Korunması Hakkında Kanun ve buna dayanılarak çıkarılan mevzuat çerçevesinde yapılacak olmakla birlikte, özellikle Rekabet Hukuku boyutuna ilişkin yeterli bilgi birikimi ve uygulamanın bulunmaması, mehaz teşkil eden Avrupa Birliği Hukukundan faydalanılmasını zorunlu kılmaktadır. Tezimiz üç ana bölümden oluşmaktadır. Birinci bölüm, biri genel anlamıyla Rekabet Hukukunu, diğeri ise, Türk Hukuku bağlamında Rekabet Hukukunu inceleyen iki kısımdan ibarettir. İlk kısımda, hukukumuz açısından yeni bir hukuk dalı olduğu göz önünde tutularak, Rekabet Hukuku ile ilgili bazı genel açıklamalarda bulunulmuş ve özellikle, Rekabet Hukukunun genel hukuk içerisindeki yerinin ve Özel Hukukla olan münasebetinin açıklanmasına çalışılmıştır. İkinci kısımda ise, değerlendirmeler ağırlıklı olarak iç hukuk çerçevesinde yapılmış ve Türk Hukuku açısından Rekabet Hukukunun neyi ifade ettiği, hangi alana ilişkin kurallar öngördüğü irdelenmiştir. İkinci bölüm, Rekabetin Korunması Hakkında Kanun'da öngörülen maddi anlamda yasaklayıcı rekabet kurallarını konu almaktadır. Rekabet Hukukunun esası olduğunu söyleyebileceğimiz bu bölümde, Kanun'da yer alan yasaklayıcı hükümler sırasıyla açıklanmakta; daha doğru bir deyimle, yorumlanmaktadır. Hemen belirtelim ki, burada yasaklayıcı hükümler, uygulama değil, kavramsal boyutlarıyla ele alınmakta ve bu hükümlerin, Kanun'un ruhu ve Avrupa Birliği Hukuku uygulamasında geliştirilen ilkeler ışığında yorumlanmasına çalışılmaktadır. Fakat bu yapılırken, sadece meselenin teorik ve kavramsal boyutu ile yetinilmemiş ve uygulamada karşılaşılması muhtemel bir takım sorunlara da işaret edilmiştir. Ayrı bir inceleme konusu teşkil eden, Rekabet Hukuku ile Fikri/Sınai Hukukun kesişme alanı ise, tamamen tezimizin kapsamı dışında bırakılmıştır Üçüncü bölümde ise, yasaklayıcı hükümlere aykırı hukuki işlemlerin tabi olduğu geçersizlik yaptırımı ele alınmaktadır. Kanun, rekabet yasaklarına aykırı eylem ve işlemleri esasen idari bir takım yaptırımlara tabi tutmuştur. Bununla birlikte, Rekabet Hukukunun Özel Hukuka ait yönü, bu yasakların ihlal edilmesi halinde, Özel Hukuka ait neticelerin doğmasını da kaçınılmaz hale getirmektedir. Bu özel hukuk neticelerinin en önemli ve etkili olanı, kanımızca geçersizlik yaptırımıdır. Özellikle yasaklayıcı hükümlerin kapsamına girebilecek hukuki işlemlerin çeşitliliği ve yaygınlığı göz önünde tutulursa, bu yaptırımın ne derece önemli olduğu kendiliğinden anlaşılacaktır. Ayrıca, Kanun'da geçersizlik yaptırımının açık ve sistemli bir şekilde düzenlenmemiş olması ve düzenlemenin bir takım eksiklikler içermesi, geçersizliğe ilişkin olarak yapılacak incelemenin önemini artırmaktadır.

250