Search

Tâbiîn döneminin önemli Hadis râvilerinden biri olan İkrime Mevlâ İbn Abbâs'ı konu edinen bu çalışmamızda İkrime'nin hayatı, yaşadığı dönem ve ilmî kişiliği, hadis rivayetindeki konumuyla beraber kendisi hakkında ileri sürülen olumlu ve olumsuz yönleri üzerinde durulmuştur. Bu çalışmadaki amacımız, İkrime'nin hadis rivayetindeki konumunu ortaya çıkarmaktır. Abdullah b. Abbâs'ın en seçkin öğrencisi olan İkrime, yaşadığı dönem itibariyle 200 sahâbî ile tanışmış ve birçoğundan istifade etmiştir. Bu sebeple Hadis, Tefsir, Kırâat, Fıkıh ve Siyer gibi temel İslâmî alanlarda çokça başvurulan râvilerden biri olmuştur. Sadece Kütüb-i Sitte'de 500'den fazla rivâyetin râvisi olmakla Sahâbe ve Tâbiîn arasında bir köprü görevini îfa etmiştir. Çok sayıda talabe yetiştirmiş olması onun İslam coğrafyasında ismi ve şöhreti bilinen biri olmasını sağlamıştır. Bununla beraber kizb, Hâricî olma, ümerâdan hediye alma hususlarında bazı muhaddisler tarafından eleştirilmiştir. Çalışmamızda İkrime'nin eleştirildiği bu noktaları ayrı ayrı ele alırken eleştirilerin temel sebeplerini ilk kaynaklardan bilgi toplamak suretiyle ortaya çıkardık. Elde ettiğimiz bilgiler ışığında İkrime'ye yönelik yapılan kizb ile ilgili eleştirilerin yerinde olmadığını, Hâricîliği anımsatan bazı ifadeler kullanmış olmasından dolayı onu harici biri olarak değerlendirmenin yerinde bir tutum olmadığını tespit ettik. Ümerâdan hediye alma noktasında yapılan eleştirilerin ise aksiliğini ifade eden herhangi bir bulguya rastlayamadık. In this study, which deals with Ikrima Mevla Ibn Abbas, who is one of the important hadith narrators of the Tabi'in period, the life of Ikrima, the period in which he lived, his scientific personality, his position in the hadith narration, as well as the positive and negative aspects of him are emphasized. Our aim in this study is to reveal the position of Ikrima in the hadith narration. Abdullah b. Ikrima, who was the most distinguished student of Abbas, met 200 Companions during his lifetime and benefited from many of them. For this reason, it has become one of the most frequently referenced narrators in basic Islamic fields such as Hadith, Tafsir, Recitation, Fiqh and Siyer. By being the narrator of more than 500 narrations only in Kutub-i Sitte, he served as a bridge between the Companions and the Tabi'un. The fact that he trained a large number of students made him a person whose name and reputation are known in the Islamic geography. On the other hand, lie being Kharijite and receiving gifts from Ümerâ has been criticized by some hadith narrators. In our study, while considering these points where İkrime was criticized separately, we revealed the main reasons for the criticism by collecting information from the first sources. In the light of the information we have obtained, we have determined that the criticisms about the kizb made against Ikrima are not appropriate, and that it is not appropriate to evaluate him as an Kharijite because he used some expressions reminiscent of Kharijite. On the other hand, we could not find any finding that expresses the misconduct of the criticisms made at the point of receiving gifts from Ümera.

It is obvious that there is a marginalization between people and society during the emergence of the Kharijites. Due to their strict adherence to Bedouin lifestyles and their protection, instead of following the Islamic society and living together, they categorize people by moving away from the society and differentiate themselves by trying to define the individual and the society. Although Ibadis, who saw this impasse, tried to take a moderate stance, they could not get over the fundamental Khawarij spirit. Although they tend to take a softer attitude than a harsh one about those who commit major sins, they have considered protecting their own society as a basis of faith. Within the framework of the concepts of kitmân, tawla and tabarri They formed a closed social structure. Therefore, they still do not have open contact with other Muslim societies. Being under these principles, Es-Siyâbî's advice is to respect freedoms, to compare different opinions and to listen to choose the best one, to avoid bullying, to take care of cooperation in social and humanitarian issues in gaining information and changing ideas, to compare different views and to choose the best one, to appeal to hearts. and seeing another person's anger as ugly and seeing it as a moral need to be together shows a great change in essence. In addition to being a closed society, it is important that a society and belief that applies very strict rules to protect the social structure and the effort to catch up with this change.This point of view has softened the evaluation of the past and has increased the hope of getting closer with other societies by preserving their principles and values sensitively. Considering it permissible to hold the burial of every Muslim, even if their sects are different, and not seeing it as permissible or permissible to curse anyone from the people of the qibla, accepting that it is haram to attack the blood, property and chastity of those who unite Allah, and accepting that Allah makes brotherhood and cooperation obligatory among all Muslims as a basis. shows the change. Es-Siyâbî's development of principles shows that he has intentions and efforts for coexistence with both Muslim societies and the peoples of the world. The strongest sign of this is that Es-Siyâbî does not consider it permissible or permissible to curse anyone from the people of the qibla., Hâricilerin ortaya çıkma süreçlerinde insanlar arasında ve toplumda bir ötekileştirme olduğu apaçıktır. Bedevî yaşam tarzlarına çok sıkı bağlı olan Hâriciler, kendilerini korumaya almaları nedeniyle İslâm toplumuna uymak ve birlikte yaşamak yerine, toplumdan uzaklaşarak insanları kategorize etmiş, ferdi ve toplumu tanımlamaya çalışarak ayrışmışlardır. Bu çıkmazı gören İbâdîler her ne kadar ılımlı bir tavır alma gayretine girseler de temelde ki hâricî ruhu pek aşamamışlardır. Büyük günâh işleyenler hakkındaki sert tutumdan biraz daha yumuşak tutuma yönelseler de kendi toplumlarını korumayı bir imân esası olarak ele almışlardır. Kitmân, tevellâ ve teberrî kavramları çerçevesinde kapalı bir toplumsal yapı oluşturmuşlardır. Bundan dolayı hala diğer Müslümân toplumlarla açık irtibata girmemektedirler. Bu ilkeler altında bulunmakla birlikte es-Siyâbî’nin hürriyetlere saygılı davranmak ve farklı görüşleri kıyaslayarak onların en güzelini seçip uymak için dinlemek, zorbalıktan kaçınmak, bilgi edinmede, fikirlerin değiştirilmesinde toplumsal ve insani konularda işbirliğine ihtimam göstermek, farklı görüşleri kıyaslayarak onların en güzelini seçip uymak, gönüllere seslenme ve bir başka insana öfkeyi çirkin görmekle birlik olmayı ahlâkî bir ihtiyaç görmesi özünde büyük bir değişimi göstermektedir. Kapalı bir toplum olmanın yanı sıra toplumsal yapıyı korumak için çok sert kurallar uygulayan bir toplum ve inancın bu değişimi yakalama çabası önem arz etmektedir. Bu bakış açısı geçmişi değerlendirmeyi de yumuşatmış ve günümüzde diğer toplumlarla kendi ilkelerini ve değerlerini hassasiyetle koruyarak yakınlaşmayı sağlayabilme ümidini artırmıştır. Mezhepleri farklı olsa da her müslümânın cenazesinin kılınmasını caiz görmek ve ehli kıbleden hiçbir kimsenin lanetlenmesini helâl ve câiz görmemek, Allah’ı birleyenin kanı, malı ve ırzına saldırıyı haram kabul ederek Allah tüm Müslümânlar arasında kardeşlik ve yardımlaşmayı zorunlu yapmasını esas kabul etmek çıkış noktasından günümüze yansıyan değişimi göstermektedir. es-Siyâbî’nin ilkeler geliştirmesi hem Müslümân toplumlarla hem de dünya halklarıyla birlikte yaşama için niyet ve çabalarının olduğunu göstermektedir. es-Siyâbî’nin ehl-i kıbleden hiçbir kimsenin lanetlenmesini helâl ve câiz görmemesi bunun en kuvvetli işaretidir.

Balıkesir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı, Bu çalışmada Haricîlerin tekfir anlayışı, ilk dönem ve son dönem kaynaklar taranarak ortaya konmaya çalışılmıştır. Çalışmamızın ilk kısmında tekfir tartışmasının doğmasına etki eden dini, siyasi ve sosyolojik faktörler ele alınmış, İslâm mezheplerinin küfür konusundaki fikirleri tespit edilip kısaca özetlenmiştir. Haricîlerin oluşumu, inanç esasları, kader, va’d ve vaîd, Kur’an telakkileri, emr-i bi’l-ma’ruf nehy-i ani’l-münker ve mürtekib-i kebire kavramlarına yükledikleri anlamlar kısaca izah edilmiştir. Bu doğrultuda Haricîlerin tekfire bakışı hakkında bilinenden hareketle bilinmeyene ulaşma hedeflenmiştir. Bu noktadan hareketle Haricîlerin tekfir faaliyetlerinin en yoğun olduğu Hz. Osman ve Hz. Ali dönemi dikkatli bir şekilde incelenmiştir. Devamında kendi aralarındaki farklılıkları belirtmek için Haricîlerin alt kollarının görüşleri ve fikir ayrılıkları ele alınarak açıklanmıştır. Bu çalışmada Haricîleri ve tekfir görüşlerini tam manasıyla ortaya koymak amacıyla Haricîlerin yürüttükleri tekfir faaliyetleri ve bu faaliyetlerin itikadi ve sosyal etkileri incelenmiştir., In this study, the takfir understanding of the Kharijites was introduced by scanning the first and last period sources. In the first part of our study, religious, political and sociological factors affecting the birth of the takfir debate were discussed, and the ideas of Islamic sects about takfir were identified and summarized briefly. The formation of the Kharijites, the fundamentals of their beliefs, destiny, Al-waʿd and al-waʿīd (The promise and the threat, paradise and hell), considerations of the Qur’an, the meanings they attribute to the concepts of al-amr bi’l-Ma‘ruf we’n-nahy ani’l-munkar (Enjoining good and forbidding evil) and murtekib-i kabir (who commits a major sin) briefly explained. In this direction, it is aimed to reach the unknown based on what is known about the Kharijites' view of takfir. From this point of view, Khalifah Osman (as) and Ali (as) periods have been carefully studied. From this point of view, the Khalifah, where the Takfir activities of the Kharijites were the most intense; The periods of Osman (as) and Ali (as) have been carefully studied. In the following, the views and differences of opinion of the sub-branches of the Kharijites are discussed and explained in order to indicate the differences among them. In this study, the takfir activities of the Kharijites and the theological and social effects of these activities have been examined in order to reveal the Kharijites and their takfir views fully.

Mezhepler, İslam düşünce tarihinin -tenkid edilse dahi- bir parçasıdırlar. Bu oluşumların sâlikleri arasında onaylanması zor bazı olayların vuku bulduğu tarihi bir hakikattir. Bununla beraber mezkûr teşekküllerin İslam düşünce dünyasının oluşumuna büyük katkı sağladıkları da su götürmez bir gerçektir. Zira her farklılık beraberinde yeni tezleri doğurmuş ve her tez de peşinden anti-tezler geliştirmiştir. Fikri hareketlilikler de İslam düşüncesini başka bir medeniyete nasip olmayacak bir kültürel zenginlikle taçlandırmıştır. Bu meyanda Hâricîler, İslam düşünce tarihinin ilk ortaya çıkan oluşumudur. Hâricîler tarihi süreçte çeşitli etkenlerle önce kendi içinde gruplara ayrılmış ve daha sonra bu gruplardan sadece İbâzîler günümüze kadar varlıklarını devam ettirmişlerdir. Teşekkül dönemlerinden itibaren Hâricîler entelektüel bir birikimden daha çok kılıç-kalkanla meşhur olmuşlardır. Bu durum onların ilmî faaliyetlere yeterince zaman ayırmalarını da engellemiştir. Bu sebeple tarihi süreçte oluşmuş olan Hâricî literatür diğer teşekküllere göre son derece azdır. Ancak Hâricîlerle aralarında bazı fikri yakınlıklar bulunsa da bu mevzuda İbâzîleri ayrı değerlendirmek daha sağlıklı sonuçlar elde etmenin yolunu açacaktır. Zira kaynaklarda Hâricî kategorisinde zikredilen eserlerin neredeyse tamamı İbâzîlere aittir. Ayrıca İbâzîler çoğunlukla Hâricîlerle beraber ele alınıp bir ayırıma gitmeden değerlendirilerek ilmi literatürlerinin az olduğu ifade edilmektedir. Hâlbuki nüfuslarıyla kıyaslandığında ortaya koydukları eserlerin azımsanmayacak miktarlarda olduğunu ifade etmek mümkündür. Yapılan taramalarda -son zamanlarda sınırlı miktarda bazı araştırmalar yapılmış olsa da- İbâzîler hakkında yapılan çalışmaların ülkemizde yeterli miktarda olmadığı akademik camiada malum olan bir vakıadır. Binaenaleyh bu araştırma, gerek İbâzî tefsir alanında çalışmalar yapacak araştırmacılara bir katkı sağlamak gerekse İslam toplumunun bir parçası olan İbâzîlerle ilgili ülkemizde eksikliği hissedilen araştırmalara bir yenisini eklemek gayesiyle yapılmıştır. Dolayısıyla bu çalışmada Hâricî ve İbâzî grupların tarihi süreçte bugüne kadar oluşturdukları tefsir literatürlerinin ele alınıp tanıtılması hedeflenmiştir.

Hâricîliğin yaşayan tek kolu olarak görülen ve bugün Uman Sultanlığı’nın resmi mezhebi olan İbâzıyye, halen çok sayıda müntesibi olan mezheplerden biridir. Hâricîlikten ayrılmış bir kol ol-duğu şeklindeki yaygın kabulün aksine bu mezhep, Hâricî karakteri yansıtan belli başlı fikir ve uygulamaları benimsememekte ve Hâricî adıyla anılmaktan rahatsızlık duymaktadır. Bu yönüyle İbâzıyye keşfedilmeyi bekleyen bir mezhep olarak karşımızda durmaktadır. Bu çalışmada İbâzıyye’yi kendi kaynakları üzerinden tanımak ve yeni çalışmalara öncülük etmek amacıyla, ül-kemizde henüz hakkında çalışma bulunmayan, h. 6. yy. İbâzıyyesi’nin önde gelen isimlerinden Ebû Ya’kûb Yûsuf b. İbrâhîm es-Sedrâtî el-Vercelânî’nin (ö. 570/1175) ed-Delîl ve’l-burhân li-ehli’l-ʿuḳûl isimli eseri esas alınarak itikâdî, siyasî ve toplumsal görüşleri öne çıkarılmıştır. Bu bağlamda Vercelânî’nin iman, büyük günah, velâyet-berâet, sıfatlar, şefaat, ru’yetullah, va‘d-vaîd, halku’l-Kur’ân ve kabir azabı gibi itikâdî konulardaki görüşleri, dört halife ile ilgili beyanlarını içeren siyasi fikirleri ve ümmetin afetleri şeklinde yer verdiği toplumsal görüşleri konu edinilmiş, İbâzıyye’nin temel görüşleri ve dönemin İbâzî gündemi bu mezhebe mensup bir âlimin gözünden ortaya konmaya çalışılmıştır., Ibāḍīyya, which is regarded as the only living branch of the Khārijism and the official sect of the Sultanate of Oman today, is still one of the sects have a large number of followers. In contrast to the widespread opinion as being a separated branch of Khārijism, this sect does not adopt the major acts that represent the Khārijite character and refuse to be referred to as Khārijite. In this respect, Ibāḍīyya is a sect waiting to be discovered. This study, with the aim of recognizing Ibāḍīyya through their own sources and leading to new works, is based on one of the prominent names of the 6th century A.H., Abū Ya‘qūb Yūsuf b. Ibrāhīm al-Sadrātī al-Warjalānī (d. 570/1175) who has not been studied yet in Turkey, and his work al-Dalīl wa’l-burhān li-Ahl al-‘Uqūl. In this context, it is discussed that Warjalānī’s theological opinions on theologic issues such as faith, great sin, walāya-barā’a, divine attributes, intercession, seeing God (ru’yet Allah), wa‘d-wa‘īd, the creation of the Qur’ān and grave punishment, political opinions which included his statements about the four caliphs and the social views which he stated under the title of “disasters of the Ummah”. In this way, it is tried to put forward the basic views of Ibāḍīyya and its agenda of the period by emphasizing his views.

Dünyanın hızla değişen konjonktürel yapısı içerisinde var olma mücadelelerininbir örneği olarak köktenci oluşumların temellerinin hem Kur’ânî referansları hem demezhepler tarihi açısından nasıl tahlil edilmesi gerektiği, bir problem olarak karşımızaçıkmaktadır. Radikalizm ve fundamentalizmin ortaya çıkmasında psikolojik ve bireyseletmenlerin yanında siyasî, ekonomik ve kültürel birçok değişken rol oynamaktadır.Ancak daha da dikkat edilmesi gereken hususun, radikal söylemlerin Kur’ân âyetleriile temellendiriliyor olmasıdır. Kuşku yok ki her bir başlığı ele almak çalışmanın sınırlarıaçısından mümkün görünmemektedir. Bu itibarla bu çalışmanın temel hedefi, probleminmezheplerle ilgili kısmını ele alarak İslam’ın özüne aykırı olarak gelişen yönlerini vegeçmişten günümüze gelen benzer dini söylemlerle ilgili temellerini ortaya koymaktır.Ayrıca itikadı, ilmihale dönüştürme, ilâhî metni literal okuma ve katı hadisçiliğin Hâricîanlayışla benzeşen ve ayrışan yönleri de ele alınmıştır. Araştırmanın mahiyeti betimselnitelikli olduğu için çalışmada ağırlıklı olarak doküman taraması yapılarak içeriklerdeğerlendirilmiştir. Yapılan araştırma ve değerlendirmeler sonucunda ortaya çıkan temelçıkarımlardan birisi, sosyal, siyasî ve kültürel açıdan bir tecdit ve ıslah hareketi olarakbatılı referansları da kullanarak aydınlanmacı bir yaklaşımla, İslam dünyasını ayağakaldırmaya çalışan birtakım oluşumların; zamanı bir noktada dondurmak ve Kur’ânâyetlerini kendi ideolojik söylemleri için basamak yapmalarıdır. Bu durum hem ilerlemeyihem de sorunları kendi bütünlüğü içerisinde çözmeyi imkânsız hale getirmektedir., How the foundations of fundamentalist formations should be analyzed in terms of the history of sects as an example of the struggles of existence within the rapidly changing cyclical structure of the world emerges as a problem. In addition to psychological and individual factors, many political, economic and cultural variables play a role in the emergence of radicalism and fundamentalism. However, it should be noted that radical discourses are based on the Qur’anic verses. There is no doubt that it is not possible to deal with each topic in terms of the limits of the study. In this respect, our aim is to examine the part of the problem related to sects and to reveal the foundations of fundamentalism related to similar religious discourses from the past to the present. It also examines creed, conversion to the catechism, literal reading of the divine text, and divergent aspects of rigid hadithism that resemble the External understanding. For this reason, in this descriptive study, the contents of the document will be evaluated by document scanning. What draws our attention here is that some formations that try to lift up the Islamic world with an enlightenment approach by using western references as a social, political and cultural transformation and correctional movement; to freeze time at some point and to make the Qur’anic verses a step for their own ideological discourse. Anahtar Kelimeler

Yüksek Lisans Tezi, Tezimizde XI.yüzyılda yaşamış İmami bilgin Seyyid er-Radî tarafından derlenen Nehcü'l-Belâğa adlı eserin perspektifinden Hz. Ali dönemi olayları incelenmiştir. Tezin giriş bölümünde Seyyid Radî'nin hayatı ve eserleri hakkında kısa bilgi verildikten sonra Nehcü'l-Belâğa'nın içeriği ve Hz.Ali'ye aidiyeti konusu tartışılmıştır. Birinci bölümde, Hz. Ali'nin halife oluşu, ilk icraatı sadedince vali atamaları ve Cemel Olayı öncelikle Nehcu'l-Belağa perspektifinden ele alınmış ardından klasik İslam tarihi literatürüyle mukayesesi yapılmıştır. Tezin ikinci bölümünde ise Sıffin Savaşı, Hâricîliğin ortaya çıkışı ve Nehrevân Savaşı aynı usulle ele alınmıştır. Sıffin Savaşı çok detaylı bir şekilde ele alınmış, Hz. Ali ile Muaviye'nin mektuplaşmaları, Hz. Ali'nin Haricilerle yaptığı konuşmaların metinleri çalışmanın sonunda ekler bölümüne konmuştur. Sonuç olarak Hz. Ali döneminde yaşanan siyâsî olaylar temel kaynaklar ve Seyyid Radî'nin Hz. Ali'ye ait olduğunu söylediği siyasi hutbe ve mektuplarla mukayeseli bir şekilde ele alınmıştır., In our thesis, the events of Khalifa Ali b. Abu Talib have been discussed from the perspective of Nahj al Balaga, which was compiled by Imami scholar Sayyid al Radi who lived in the 11th century. In the introduction part of the thesis, after giving information about Sayyid Radi's life and Works, the content of Nahj al Balaga and its belonging to Hazrat Ali were discussed. In the first chapter Hz. Ali's being the caliph, appointing governors only after his first action, and the Jamel Battel handled from the perspective of Nahj al Balaga, and then compared with the classical Islamic history literature. In the second chapter of thesis, the Battle of Siffin, the emergence of Khawarij and the Battle of Nahravan are handled in the same manner. The Battle ovf Siffin has been discussed in detail. Ali and Muawiya's correspondences, the texts of Ali's conversations with the Khariji were included in the appendix at the end of study.

Bu çalışmada, İslam toplumlarında ortaya çıkmışbir dini/siyasi hareket olan Haricilik ile Batı toplumlarında ortaya çıkmış birsiyasi hareket olan Anarşizmin toplum ve siyaset felsefelerinin karşılaştırmalıanalizi yapılmıştır. Haricilik ve anarşizm, farklı tarih, kültür ve coğrafyadaortaya çıkan birer siyasi akım olsalar da, toplum düzeni, otorite, iktidar vedevlete yönelik yaklaşımları bakımından incelenmeye değerdir. İslam tarihindemezhep ve fırkaların (sects) ortaya çıkışı, dini/itikadi olmaktan ziyade siyasidirve iktidar çatışmalarından kaynaklanmıştır. Bu bağlamda çalışmada, İslamtarihinde Halife Ali döneminde otorite karşıtlığı temelinde devrimci bir siyasihareket olarak ortaya çıkan Haricilik ile Batı tarihinde 19.YY’da kapitalistdevletin yarattığı tahakküme karşı devrimci bir siyasi akım olarak ortaya çıkan anarşizm, anakronizme düşülmeden siyasi teorinin temel kavramları (adalet,özgürlük, eşitlik vd.) dikkate alınarak karşılaştırmalı perspektiften analizedilmiştir. Çalışmada ilkin anarşizm ve Hariciliğintarihsel gelişimlerine yer verilmiştir. Ardından anarşizm ve Hariciliğin toplumve siyasete dair yaklaşımları, siyasi düşünür ve öncülerinin görüşleriçerçevesinde incelenmiştir. Son olarak anarşizm ile Hariciliğin, toplum vesiyaset felsefeleri bağlamında birbirleriyle örtüşen ve farklılaşan yönlerininkarşılaştırmalı analizi yapılmıştır. Karşılaştırmadan elde edilen bulgular ile günümüztoplum yönetimi ve siyasetine ilişkin anarşizm ve Haricilikten ne ölçüdeistifade edilebileceği tartışılmıştır.

Bu çalışmada, Hâricîliğin günümüze kadar ulaşabilmiş tek kolu olan Îbâziyye mezhebinin önemli imâmlarından kabul edilen Ebû Ubeyde Müslim b. Ebî Kerîme’nin (ö. 145/762) İbâziyye’yi yaymak için gösterdiği çaba, Kuzey Afrika’ya gönderdiği Hameletü’l-İlm (ilim taşıyıcıları) ve oradaki faaliyetleri konusu işlenmiştir. Çalışmamız, giriş ve üç bölümden oluşmaktadır. Girişte araştırmanın konusu, sınırları, amacı, metodu; Hâricîliğin doğuşu ve fırkalara ayrılışı anlatılmıştır. Birinci bölümde Ebû Ubeyde’nin hayatı, ilmî kişiliği ve oluşturduğu meclisler anlatılmıştır. İkinci bölümde Mağrib ile ilgili genel bir bilgi verilmiş olup Mağrib’e giden Hameletü’l-İlm’in tanıtımı ve Basra’ya gelişleri ele alınmıştır. Üçüncü bölümde ise Hameletü’l- İlm’in Mağrib’de yapmış oldukları siyasi, ilmi ve sosyal faaliyetler anlatılmıştır. Anahtar Kelimeler Ebû Ubeyde, İbâziyye, Hameletü’l-İlm, Mağrib İbâziyye is externality’s only arm which could be reached nowadays. In this study Ebû Ubeyde Müslim b. Ebî Kerîme who is accepted one of important imâm affords to spread İbâziyye and Hameletü’l-İlm who he send Mağreb and their activites in there treated. Our work consists of introduction and three chapters. In introduction topic of resarch, it's boundaries, purpose, method, the birth of externality and seperated sects are explained. In the first chapter, life of Ebû Ubeyde, his wisdom personality, and he has been created counsils are explained. In the second chapter, gives general information about Magreb and introduction of Hameletü’l-İlm comes from Magreb and arrival in Basra are discussed. In the last chapter ( thirt chapter ), Hameletü’l-İlm made political, wisdom and social activites described. Keywords Ebû Ubeyde, İbâziyye, Hameletü’l-İlm, Magreb

Tez (yüksek lisans) -- Ondokuz Mayıs Üniversitesi, 2014 Libra Kayıt No: 110682 …

Bu çalışmada; El Kaide'nin cihat anlayışı ve cihat kavramını siyasal şiddet aracı olarak nasıl kullandığı ele alınmaktadır. Öncelikli olarak şiddet, siyasal şiddet ve terörizm kavramı araştırılmış, El Kaide terör örgütünün tarihi ve eylemleri incelenmiştir. Ardından İslam dininin cihat kavramına yaklaşımı incelenmiş ve El Kaide'nin cihat anlayışı ile arasındaki farklar tespit edilmiştir. Son olarak, El Kaide'nin cihat anlayışını şekillendiren unsurlar yapısalcı yöntemle analiz edilmeye çalışılmıştır. Özellikle Haricilik, Selefilik, Vahhabilik ve küresel cihat konuları değerlendirilmeye alınmış ve Teymiye, Abdulvahhab ve Abdullah Azzam isimli kişilerin El Kaide'nin cihat anlayışına olan katkıları tespit edilmiştir.Anahtar Sözcükler: Şiddet, Siyasal Şiddet, Terörizm, El Kaide, Cihat, Haricilik, Selefilik, Vahhabilik, Küresel Cihat In this study; understanding of al-Qaeda's jihad and how to use of the concept of jihad as a means of political violence are discussed. As a priority, the copcepts of Violance, political Violance and terrorism are reseached and studied history and actions of the terrorist organization al-Qaeda. After that, Approach to the concept of jihad in Islam are examined and Al-Qaeda's jihad with an understanding of the differences between the approach has been found. Finally, elements that have shaped the understanding of al-Qaeda's jihad is analyzed by the structuralist method. Especially Kharijism, Salafism, Wahhabism, and the global jihad subjects were evaluated and the person?s contribution, named Taymiyyah, Abdulvahhab and Abdullah Azzam, to the understanding of al-Qaeda's jihad have been identified.Keywords: Violence, Political Violence, Terrorism, Al Qaeda, Jihad, Kharijism, Salafism, Wahhabism, the Global Jihad 203

Taliban, Afganistan'a hâkim olduktan sonra birçok Afganlıyı ve Müslüman dünyasını dehşete düşürecek biçimde, Şeriat'ın yasaklamadığı bazı kuralları, yasaklamış gibi gösteriyordu. Nitekim bu doğrultuda bütün kız okullarını kapatmış, kadınların alışveriş maksadıyla olsa dahi evlerinin dışına çıkmasına çok sınırlı biçimde izin vermeye başlamıştı. Ayrıca müzik, televizyon, video, çocukların uçurtma uçurtması gibi, spor ve oyun dâhil olmak üzere her türlü eğlence yasaklanmıştı. Afgan cihadının parlayan ışığı altında doğan ve gelişen Taliban hareketinin dini anlayışı, zihni alt yapısı İslâm düşünce sistemi içerisinde dar dini anlayışı temsil eden Hâricîliğin bir tezahürü olarak karşımıza çıkmaktadır. Netice itibariyle Taliban, Pakistan medreselerinin ideolojisiyle yetişenler tarafından yönetilen bir oluşumdur. Taliban'ın uygulamaları, Batı'da `İslâmî yönetim' olarak sunulmuş ve İslâm, Taliban'ın nezdinde mahkûm edilmeye çalışılmıştır. Taliban'ın gücü elinde tuttuğu dönemde halka uyguladığı sert muamele ve onlara baskı yapmaları onların İslâm tarihindeki Hâricî hareketiyle paralellik arz ettiğini göstermektedir. Amerika Birleşik Devletleri'nin Afganistan'a Taliban'ı iktidara getirmesinin asıl amacı; bu hareket vasıtasıyla Afganistan'dan Orta Asya ülkelerini denetim altına almaktır. Bununla birlikte İran'ı tehdit ederek, Türkmenistan, Kazakistan ve Azerbaycan gibi ülkelerin petrol ve doğalgazlarına benzeyen yer altı zenginliklerini Afganistan üzerinden geçirerek dünya pazarlarına satması gibi planlar yatmaktaydı. Amerika ilk önce Taliban'ı her açıdan destekleyerek, sonuna kadar kendilerine bağlı kalacağını düşünüp birtakım plan ve hedeflerini bu hareketin vasıtasıyla gerçekleştireceğini ummuştu. Fakat daha sonra Amerika Taliban'dan istediği gibi sonuçları elde edemeyince kendi elleriyle iktidara getirmiş olan dünkü samimi dostunu, artık yok etmeye çalışarak tüm dünyayı bunlara karşı cephe almaya çağırmıştır. Bu gerçek Amerikan'ın ikiyüzlü politikasının sonuçlarını, dini bilmeyen zavallı ve cahil Müslümanların sırtına yüklemek gibi çirkin bir siyasetin örneği durumundadır., The Taliban, Afghanistan, after a judge to reduce the horror of many Afghan and Muslim world, some of the rules of Sharia banned, banned the showing, such as. Indeed, all girls schools closed in this direction, even if women shopping in order to rise out of their homes had begun to allow a very limited way. In addition, music, television, video, such as children's kite uçurtması, sports and entertainment of all kinds, including the game was forbidden. The Taliban movement was born and developed in the light shining cihadının Afghan religious understanding, his mind in the sub-structure of the Islamic system of thought that represents a narrow understanding of religion seems to be a manifestation of Hâricîliğin. As a result, the Taliban, Pakistani madrasas run by the ideology of a few grown. Taliban's practices in the West 'Islamic government' and Islam is presented as the Taliban tried to be sentenced before. Held by the Taliban's strength in the ring applies pressure to make them rigid in their treatment and the history of Islam shows that the supply line Khârijite movement. The main aim of the performance by the Taliban to power in Afghanistan, the United States of America, this move is to take control of the countries of Central Asia via Afghanistan. However, by threatening Iran, Turkmenistan, Kazakhstan and Azerbaijan, countries such as the underground riches like oil and doğalgazlarına sell to world markets, such as by passing through Afghanistan lay plans. America first in every respect by supporting the Taliban, thought to be bound by them until the end of certain plans and objectives of this movement had hoped performs through. But then, America wants the Taliban to power in his own hands have brought not get results like yesterday's intimate friend, is now trying to destroy the whole world against them called to the front. This policy results in the real America's hypocritical, religious Muslims who do not burden the poor and ignorant of politics as an example of an ugly state.

Haricilik, İslâm tarihinde ortaya çıkmış ilk fırkadır. Onlar ortay çıkış sürecinde ve daha sonraki dönemlerde davranışlarını İslam'ın "iyiliği emir ve kötülükten sakındırma" prensibine dayandırmışlardır. Kur'an-ı Kerim ve hadislerde "iyiliği emir ve kötülükten sakındırma" ilkesi genişçe anlatılmış, insanlığın selameti için bu ilkenin gerekli olduğu önemle vurgulanmıştır.Müslümanların çoğunluğunu temsil eden ehl-i sünnet İslâm'ın bu emrini ahlâkî bir ilke olarak görmüş, bu ilkenin gereğini yaparken fiili müdahalenin -faydadan çık zarar getireceğini- düşünerek doğru bulmamıştır.Ancak Hariciler "iyiliği emir ve kötülükten sakındırma" prensibinin gereğini yaparken en başta fiili müdahalede bulunmuşlar ve kendileri gibi düşünmeyenlere hayat hakkı tanımamışlardır. Böyle davranmalarını temelinde; İslâm'ı kabul ettikleri halde, İslâm'la çatışan bedevî kültürü terk etmemeleri yatıyor. Çünkü Haricilerin çoğu bedevi Araplardan oluşuyordu.Haricilerin bu marjinal düşünceleri Müslümanların ortak vicdanında kabul görmediği için onlar varlıklarını günümüze kadar sürdürememişlerdir. Bugün yaşayan çok küçük bir Harici grup da daha ılımlı düşüncelere sahiptir.The Exteriors(or excludeds = haricilik) are the first division in Islamic history. During their formation process and afterwards they have based their attitudes to the principle of Islam of "Spreading the goodness and avoiding the evil". This principle has been explained widely in Koran and in the study of Prophet Mohammed and it has been deeply emphasized that it is very necessary for the peace of humanity. Representing the majority of Muslims the so called "ehli sünnet" (those who are not from the excluded ones) has taken the ten commandments of Islam as a moral principle. So they have thought it wrong and harmful to interfere actually.On the other hand the Exteriors have acted harsh while doing what they thought was requested by the principle of "Spreading the goodness and avoiding the evil", and so they didn't give right to live to those who aren't like them. In the basic of their harsh attitude was their pre-Islamic (bedevi) culture which they hadn't abandoned at all although they accepted Islam itself. And most of the Exteriors were consisted of those bedevi Arabs.The Exteriors couldn't have lived on up today because they have never been accepted in the common conscience of Muslims. A small group which still lives on today has more temperate thoughts.