Search

Bu araştırma, özgül öğrenme güçlüğü olan öğrencilerin bilişsel işlem alanları üzerinde YBT-PASS (Yapboz Tekniği-Planning, Attention, Simultaneous, Successive) Bilişsel Müdahale Programı’nın etkisini sınamak amacıyla yapılmıştır. Araştırmada ön test/son test kontrol gruplu deneme modeli kullanılmıştır. Bu çalışma 40 deney, 40 kontrol olmak üzere toplam 80 öğrenci üzerinde bireysel yapılan çalışmalarla yürütülmüştür. Araştırmada veri toplama aracı olarak bireysel uygulanan Bilişsel Değerlendirme Sistemi (CAS-Cognitive Assessment System) kullanılmıştır. YBT-PASS Bilişsel Müdahale Programı, deney grubuna 24 hafta boyunca, her bir öğrenciye bireysel olarak, haftada 1 gün ve her oturum 1 saat olmak üzere toplam 24 saat uygulanmıştır. Kontrol grubundaki öğrenciler ise halihazırda aldıkları programlarına devam etmişlerdir. YBT-PASS Bilişsel Müdahale Programının bireysel olarak uygulanmasından sonra CAS son test olarak deney ve kontrol gruplarına bireysel olarak tekrar uygulanmıştır. Verilerin analizinde ilişkisiz grup t testi ve ilişkili grup t testi uygulanmıştır. Araştırmanın sonucunda deney grubunun bilişsel işlem alanlarına yönelik son test puanlarının, ön test puanlarına göre anlamlı düzeyde yüksek olduğu belirlenmiştir. Aynı zamanda deney grubunun son test puanlarının da kontrol grubunun son test puanlarına göre anlamlı düzeyde yüksek olduğu görülmüştür. PASS Teorisi ile tanımlanan bilişsel işlem alanlarının her birinde (planlama, dikkat, eşzamanlı bilişsel işlemler ve ardıl bilişsel işlemler) ve toplamında anlamlı sonuçların elde edilmiş olması bütüncül gelişmenin gerçekleştiğini göstermektedir., This research was carried out in order to test the effect of the Cognitive Intervention Program developed by using PASS (Planning, Attention, Simultaneous, Successive) Theory and YBT (Puzzle) Technic on the cognitive processing areas of children with specific learning difficulties. In the research, a pretest / posttest control group experimental model was used. This study was carried out with individual studies on 80 students, 40 of whom were experimental and 40 were control. In the study, the individually applied Cognitive Assessment System (CAS) was used as a data collection tool. YBT-PASS Cognitive Intervention Program was applied to the experimental group individually for 24 weeks, individually, once a week and for a total of 24 hours, each session for 1 hour. The children in the control group continued their current programs. After the individual application of the program, the CAS was applied to the experimental and control groups individually as a post-test. In the analysis of the data, an unrelated group t-test and related group t-test were used. As a result of the study, it was observed that the post-test scores of the experimental group for the cognitive processing domains were significantly higher than the pre-test scores and the post-test scores of the experimental group were significantly higher than the post-test scores of the control group. The fact that significant results were obtained in each, and the total of the cognitive processing areas defined by the PASS Theory shows that holistic development occurred.

Bu çalışmada okulöncesi hazırlık sınıfı öğrencilerine yönelik olarak uygulanan “Görsel Okuma Programı”nın öğrencilerin bilişsel işlem performansları üzerindeki etkisi araştırılmıştır. Bu amaçla bir okulöncesi eğitim kurumuna devam eden 36 öğrenciye CAS (Cognitive Assessment System) uygulanmıştır. Ardından bu öğrencilere “Görsel Okuma Programı” haftada iki kez 30 dakika süre ile ve toplam 20 oturum boyunca uygulanmıştır. Programın içeriği oluşturulurken görsel hikaye kartlarının kitapçık şeklinde kullanıldığı ve içeriğinin de hazırlık sınıfı yaş düzeyine uygun hikayelerden oluşan “Pocket Stories” materyallerinden, büyük boy (Big Book) görsel okuma kitaplarından, “Zoom” olarak tanımlanan özel tasarım kitaplardan, çalışma sayfalarından, çeşitli oyuncak ve oyunlardan oluşan materyallerden yararlanılmıştır.Araştırma sonucunda yapılan istatistiksel işlemler sonucunda ön test sonuçları, son test sonuçlarına göre anlamlı derecede yüksek bulunmuştur.Anahtar Sözcükler: Görsel Okuma, CAS, Okulöncesi, Bilişsel İşlem, Bu çalışmada okulöncesi hazırlık sınıfı öğrencilerine yönelik olarak uygulanan “Görsel Okuma Programı”nın öğrencilerin bilişsel işlem performansları üzerindeki etkisi araştırılmıştır. Bu amaçla bir okulöncesi eğitim kurumuna devam eden 36 öğrenciye CAS (Cognitive Assessment System) uygulanmıştır. Ardından bu öğrencilere “Görsel Okuma Programı” haftada iki kez 30 dakika süre ile ve toplam 20 oturum boyunca uygulanmıştır. Programın içeriği oluşturulurken görsel hikaye kartlarının kitapçık şeklinde kullanıldığı ve içeriğinin de hazırlık sınıfı yaş düzeyine uygun hikayelerden oluşan “Pocket Stories” materyallerinden, büyük boy (Big Book) görsel okuma kitaplarından, “Zoom” olarak tanımlanan özel tasarım kitaplardan, çalışma sayfalarından, çeşitli oyuncak ve oyunlardan oluşan materyallerden yararlanılmıştır

oz Bu araştırmanın temel amacı, Naglieri ve Das (1997) tarafından geliştirilmiş olan Bilişsel Değerlendirme Sistemi (Cognitive Assessment System-CAS)'nin 5 yaş Türk çocukları üzerinde güvenirlik, geçerlik, ve norm çalışmalarının yapılmasıdır. Bu amaçla önce `Planlama`, `Dikkat`, `Eşzamanlı` ve `Ardıl` bilişsel işlemleri içeren PASS Teorisi (Planning, Attention, Simultaneous, Successful-PASS) tanıtılmıştır. Çünkü CAS, PASS teorisine dayalı nöropsikolojik bir değerlendirme sistemidir. Araştırmanın örneklemini, İstanbul ilinde üç farklı sosyo-ekonomik ve kültürel düzeyi temsil ettiği düşünülen okul öncesi eğitim kurumlarındaki, 306 çocuk oluşturmuştur. 5 yaşındaki çocukların oluşturduğu bu örnekleme CAS (Bilişsel Değerlendirme Sistemi) bireysel olarak uygulanmıştır. Verilerin analizinde, güvenirlik çalışmaları için test-tekrar test güvenirlik katsayıları, iç tutarlılık katsayıları ve ölçmenin standart hata değerleri belirlenmiştir. Geçerlik çalışmalarında; içerik, yapı ve kriter geçerliği işlemleri yapılmıştır. Ayrıca demografik özelliklere ilişkin verilerin analizinde `MANOVA` ve `Scheffe` testleri yapılmıştır. Norm çalışması için ise betimleyici istatistik (descriptive istatistics) yöntemleri kullanılmıştır. Bu yöntemlerden yararlanarak CAS Temel ve Standart Batarya' larına ait persantil ve standart puanları belirlenmiştir. Sonuçlar SPSS (Sosyal Bilimler İstatistik Programı) ile değerlendirilmiştir. Araştırmanın sonucunda, CASMn güvenilir ve geçerli bir araç olduğu saptanmıştır. Elde edilen normların Amerika Birleşik Devletleri örneklemi ile benzer olduğu belirlenmiştir. m ABSTRACT The main purpose of this research is to apply the reliability, validity and norm studies of Cognitive Assessment System (CAS), which was developed by Naglieri and Das in 1997, on Turkish children who are five years of age. For this purpose, firstly PASS (Planning, Attention, Simultaneous, Successful) Theory has been introduced, as Cognitive Assessment System (CAS) is a neuro-psychological assessment system that rests on PASS Theory. The sample of the study is consist of 306 children coming from schools that represent the three different socio-economical and cultural levels of Istanbul. CAS has been applied individually to the 306 children. In the data analyses, for the reliability studies test-retest reliability coefficients, content validity coefficients and standard deviation have been calculated. In the validity studies, content validity, construct validity and criterion validity procedures have been carried out. Moreover, in the analysis of the data pertaining to demographic features, `MANOVA` and `Scheffe` tests, and for the norm study descriptive statistics methods were used. By the use of these methods percentile and Standard score pertaining to CAS Basic and Standart Batteries were determined. The results have been evaluated by the Social Sciences Statistical Program-SPSS. The results of the research reveal that CAS is a reliable and valid instrument for Turkish population. The results also indicate a similarity with the American sample. IV 351

65 BÖLÜM V ÖZET VE ÖNERİLER 1. Özet Bireylerin çeşitli psikolojik gereksinmeleri vardır. Bu gereksinmelerin doyurulması birey ve işletme açısından önem taşımaktadır. Birey gereksinmeleri doğrultusunda güdülendiğinde, gereksinmelerini karşılamaya yönelecektir. Gereksinmeler çeşitli ortamlarda giderilmeye çalışılmaktadır. Bu ortamlardan biri de bireyin yaşamını büyük ölçüde kapsayan, mesleki etkinliklerin sürdüğü çalışma alanıdır. Yani bireyin yaptığı iş onun gereksinmeleriyle doğrudan ilgilidir. Rastgele örnekleme yoluyla seçilmiş olan, özel lise, resmi lise ve lise öğrencilerini üniversite sınavlarına hazırlayan dershane öğretmenlerine Murray'in gereksinmeler listesinden yararlanarak geliştirilmiş olan Edwards Kişisel Tercih Envanteri uygulanmıştır. Bu üç kurumda çalışan öğretmenlerin psikolojik gereksinmeleri; elde edilen veriler doğrultusunda değerlendirilmiş ve birbirleri ile karşılaştırılmıştır. Bulgular şu şekilde özetlenebilir: Özel lise, resmi lise ve dershanelerde görev yapan öğretmenlerde başarma, yakınlık, duyguları anlama ve saldırganlık gereksinmeleri yönünden bir farklılığa rastlanmamıştır. - Öğretmenler, bireylerde davranış değişikliği meydana getirmeyi amaçlayan eğitim süreci içinde görev yapmaktadırlar. Bu görevlerini yürütürken sosyal ilişkiler kurma, insanların duygularını anlama, tartışma ortamı yaratma, bir fikri savunma ve o fikri kabul ettirme gibi davranışlarda bulunurlar. Bu nedenle her üç kurumda da görev yapan öğretmenler arasında başarma, yakınlık, duygulan anlama, ve saldırganlık gereksinmeleri arasında anlamlı bir farklılığın olmadığı söylenebilir. - Resmi liselerde çalışan öğretmenlerde uyarlık, düzen, gösteriş, bağımsızlık, kendini suçlama ve karşı cinsle ilişki gereksinmeleri özel lise ve dershanelerde çalışan öğretmenlere oranla daha yüksek bulunmuştur.66 - Resmi liselerde görev yapan öğretmenlerin daha elverişsiz koşullarda (sınıfların çok kalabalık olması, araç - gereç yetersizliği vb.) görev yapmaları, bu kurumlarda yazışmalar, dosyalama ve arşivleme gibi konuların yönetmeliklerle belirlenmiş olması ve bunların sıkı bir şekilde denetlenmesi `uyarlık`, `düzen` ve `kendini suçlama` gereksinmelerinin yüksek çıkmasına neden olabilir. Resmi liselerde öğretmenlerin başarılarını ve yeteneklerini ortaya koymalarını sağlayacak bir ortamın olmayışı, müfredata sıkı sıkıya bağlı olunması nedeni ile de `gösteriş` ve `bağımsızlık` gereksinmelerinin daha yoğun yaşandığı söylenebilir. - Özel liselerde görev yapan öğretmenlerde ilgi görme, şefkat gösterme ve değişiklik gereksinmeleri resmi lise ve dershane öğretmenlerinin bu gereksinmelerine oranla daha fazladır. - Özel liseler rekabetin yoğun yaşandığı kurumlardır. Bu kurumlarda öğretmen, sürekli kendini geliştirme ve değişik faaliyetlere yönelme durumu içindedir. İçinde bulundukları koşulların daha elverişli olması nedeni ile özel lise öğretmenleri öğrenci ve velilerle daha rahat iletişim sağlayabilmektedirler. - Sebatlılık ve başatlık gereksinmeleri dershane öğretmenlerinde, özel lise ve resmi lise öğretmenlerine oran daha yüksektir. Dershaneler de özel okullar gibi rekabetin yoğun yaşandığı kurumlardır. Özellikle dershaneler, sınavlara hazırlık görevini üstlendikleri için her yıl daha çok sayıda öğrencinin sınavları kazanması için yoğun bir çalışma temposu içindedirler. Böyle bir ortamda çalışmanın sonucu olarak da bu öğretmenlerde sebat gereksinmesinin yüksek olduğu söylenebilir. Dershanelerin başarıyı elde etmesinde kadrolarının önemi çok büyüktür. Bu açıdan kadroyu oluşturan her öğretmen ön planda olma eğilimi içinde olabilir. - Kadın ve erkek özel lise öğretmenleri karşılaştırıldığında; kadınlarda duygulan anlama, ilgi görme ve karşı cinsle ilişki, erkeklerde ise değişiklik ve sebat gereksinmeleri daha güçlü bulunmuştur. Resmi lise öğretmenleri ele alındığında kadınlarda başarma, bağımsızlık ve başatlık, erkeklerde ise gösteriş ve kendini suçlama gereksinmesi daha yüksektir. Dershane öğretmenleri karşılaştırıldığında ise; kadınlarda uyarlık, duygulan anlama ve kendini suçlama, erkeklerde başarma, gösteriş, başatlık ve saldırganlık gereksinmelerinin yüksek olduğu belirlenmiştir.67 - Resmi liselerde görev yapan evli öğretmenlerde duyguları anlama ve kendini suçlama, bekar öğretmenlerde ise başarma, bağımsızlık, ilgi görme ve değişiklik gereksinmeleri yüksek bulunmuştur. Evli ve bekar özel lise öğretmenleri karşılaştırıldığında, evlilerde uyarlık, gösteriş, yakınlık ve şefkat gösterme, bekarlarda ise sebat ve karşı cinsle ilişki gereksinmeleri güçlü bulunmuştur. Dershanelerde ise evli öğretmenlerde başatlık ve saldırganlık, bekar öğretmenlerde uyarlık, kendini suçlama ve şefkat gösterme gereksinmelerinin yüksek olduğu belirlenmiştir. 2. Öneriler Öğretmenlerin psikolojik gereksinmelerini ile ilgili olarak şunlar önerilebilir: 1. Resmi liselerde görevli öğretmenlerin yaratıcı davranışlar sergileyebilmeleri için müfredat programlarının daha esnek olması sağlanmalıdır. 2. Resmi liselerde oiumsuz koşulların giderilerek öğretmenlerin tatmin düzeylerinin yükseltilmesi amaçlanmalıdır. 3. Öğretmenlerin değişime uyumlarını sağlayabilecek faaliyetlere yönelmeleri özendirilmelidir. 4. Öğretmenlerin psikolojik gereksinmelerini daha iyi tanımaları sağlanmalıdır. 5. Psikolojik gereksinmeler mesleki tercih yapılmadan önce ve mesleki eğitimin tamamlanmasından sonra tesbit edilerek bireylere yönlendirme yapılmalıdır. 6. Psikolojik gereksinmelerin tesbiti hem işgörenler hem de yöneticiler açısından önem taşımaktadır. Psikolojik gereksinmelerin belirlenmesi çalışmalarına önem verilmeli, hatta ilgili birimlerin bu işi üstlenmesi sağlanmalıdır. 7. Yanlış tercih yapmış bireylerin zaman geçmeden gereksinmelerine uygun bir alana yönlendirilmesi sağlanmalıdır. 89

Bu araştırmanın temel amacı, 66- 72 aylık çocukların okul olgunluğunu ölçmede Bilişsel Değerlendirme Sistemi (CAS) ve Metropolitan Olgunluk Testi arasında ilişki olup olmadığını incelemektir. Bu amaç doğrultusunda İstanbul ilinde anasınıfı eğitimi alan 66- 72 aylık toplam 51 öğrenciye Bilişsel Değerlendirme Sistemi (CAS) ile Metropolitan Olgunluk Testi uygulanmıştır. Ayrıca sosyo- demografik bilgiler edinmek amacıyla öğrencilerin velilerine Kişisel Bilgi Formu doldurtulmuştur. Araştırmada iki ölçme aracının puanları normal dağılım göstermediğinden ve ayrıca iki ölçme aracı arasında sıralı ölçekler arasındaki farklar incelendiğinden non- parametrik istatistiksel tekniklerden Wilcoxon Z Testi, Ki Kare Bağımsızlık Testi, Mann Whitney U Testi ve Kruskal Wallis Homojenlik Testi kullanılmıştır. Araştırmanın sonuçlarına göre, Bilişsel Değerlendirme Sistemi (CAS) ve Metropolitan Olgunluk Testi toplam sıralı puan grupları arasında anlamlı bir fark yoktur ve iki testin sonucu birbirine bağımlıdır. İki ölçme aracının alt ölçek sıralı puan grupları arasında anlamlı fark tespit edilmiştir. İki veri toplama aracının da toplam puanlarına göre öğrencilerin okul olgunluğu düzeylerinin; cinsiyete, kardeş sayısına, doğum sırasına, okul türüne, ailenin aylık ekonomik gelir düzeyi, anne ve babanın mezuniyet düzeyine göre farklılaşmadığı tespit edilmiştir. Bilişsel Değerlendirme Sistemi (CAS)’ nden farklı olarak; Metropolitan Olgunluk Testi’ ne göre, yaş grupları arasında okul olgunluğu düzeyi yaşı büyük olanların lehine istatistiksel olarak anlamlı derecede farklılaşmaktadır., The main purpose of this research is to examine whether there is a relationship between the Cognitive Assessment System (CAS) and the Metropolitan Readiness Test in measuring the school readiness of 66-72 months old children. For this purpose, Cognitive Assessment System (CAS) and Metropolitan Readiness Test were applied to 51 students aged 66-72 months who received kindergarten education in Istanbul. In addition, in order to obtain socio-demographic information, the students' parents were asked to fill out the Personal Information Form. Non-parametric statistical techniques Wilcoxon Z Test, Chi-Square Test of Independence, Mann Whitney U Test and Kruskal Wallis Homogeneity Test were used since the scores of the two measurement instruments did not show normal distribution in the study and the differences between the ordinal scales were also examined. According to the results of the study, there is no significant difference between the Cognitive Assessment System (CAS) and Metropolitan Readiness Test total ordinal score groups, and the results of the two tests are interdependent. A significant difference was found between the subscale ordinal score groups of the two measurement tools. According to the total scores of the two data collection tools, the school readiness levels of the students; It has been determined that there is no difference according to gender, number of siblings, birth order, school type, monthly economic income level of the family, and graduation level of the parents. Unlike the Cognitive Assessment System (CAS); According to the Metropolitan Readiness Test, the level of school readiness among age groups differs statistically in favor of the older ones.

YÖK Tez No: 549327 Yapılan araştırmanın amacı, ortaokul düzeyi 6, 7 ve 8. sınıf özel yetenekli olan ve olmayan öğrencilerin empatik eğilim ve sosyal duygusal öğrenme becerileri arasındaki ilişkiyi incelemektir. Araştırma 230 öğrenci ile yürütülmüştür. 2016-2017 eğitim öğretim yılı Tekirdağ Bilim Sanat Merkezine devam eden, genel yetenek (zihinsel), resim ve müzik alanlarında özel yetenekli birey tanısını almış, elverişli örneklem yoluyla seçilmiş 115 ortaokul öğrencisi ve özel yetenekli birey tanısını almamış, normal olarak kabul edilen Tekirdağ merkez ve ilçelerde öğrenim gören 115 ortaokul öğrencisiden oluşmaktadır. Araştırmanın örneklemini oluşturan bu öğrencilerin 110'u kız, 120'si erkektir. Araştırma kapsamında "KA-Sİ Empatik Eğilim Ölçeği-Ergen Formu", "Sosyal Duygusal Öğrenme Becerileri Ölçeği (SDÖBÖ)" ve "Kişisel Bilgi Formu" kullanılmıştır. Araştırmada ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Verilerin analizinde her bir değişken için normallik sınaması yapılmış olup Mann Whitney U testi, Kruskal Wallis testi, Spearman Korelasyon Analizi ve regresyon analizi uygulanmıştır. Araştırmada özel yetenekli olan ve olmayan öğrencilerin empatik eğilim ve sosyal duygusal öğrenme becerilerinin toplam puanları ve alt boyutlarının demografik değişkenlere göre (cinsiyet, yaş, sınıf düzeyi, kardeş sayısı, kardeş sıraları, anne ve babanın; eğitim düzeyi, birliktelik durumu ve ailenin sosyo ekonomik durumu) farklılaşıp farklılaşmadığı analiz edilmiştir. Araştırma bulgularında, özel yetenekli olmayan öğrencilerin empatik eğilim ve sosyal duygusal öğrenme becerileri puan ortalamaları özel yetenekli öğrencilerden daha yüksek bulunmuştur. Özel yetenekli olan ve olmayan öğrencilerin empatik eğilim toplam puanları ve alt boyutlarında, sosyal duygusal öğrenme becerileri alt boyutlarında gruplar arasında anlamlı bir farklılık tespit edilmiştir. Sonuçlar, empatik eğilim toplam puanları ile sosyal duygusal öğrenme becerileri toplam puanları arasında özel yetenekli öğrencilerde negatif yönlü, özel yetenekli olmayan öğrencilerde pozitif yönlü, ölçeklerin alt boyutları arasında ise her iki öğrenci grubunda da pozitif yönlü güçlü bir ilişki olduğunu ortaya koymaktadır. Regresyon analizi sonuçlarında ise; özel yetenekli olan ve olmayan öğrencilerde empatik eğilimin sosyal duygusal öğrenme becerilerini anlamlı düzeyde açıkladığı tespit edilmiştir. Mission of this research is examine that relationship between empathic tendency and social emotional learning skills in gifted and non-gifted students who 6th, 7th and 8th grades. The research was conducted on 230 students. 2016-2017 academic year Tekirdağ Science Art Center, the general talent (mental), painting and music in the field of special talented individuals have been diagnosed, conveniently selected by the sample of 115 secondary school students and special talented individuals who did not receive the diagnosis, the center of 115 middle school students in districts. The sample students of the study consisted 110 female and 120 male. Within scope of the research "KA-SI Empathic Tendency Scale-Adolescent Form", "Social Emotional Learning Skills Scale (SELSS)" and "Personal Information Form" was used. Relational scanning model was used in the research. Normality test was performed for each variable and Mann Whitney U test, Kruskal Wallis test, Spearman Correlation Analysis and regression analysis was applied. In the study, total scores and sub-dimensions of empathic tendency and social emotional learning skills was analyzed whether if different or not according to demographic variables (gender, age, class level, number of siblings, sibling sequence, education level of parents, marital status of parents, socio-economic status of the family) of students who is gifted or non-gifted. It was founded, students who is not gifted average score of empathic tendency and social emotional learning skills is greater than students who is gifted. A significant difference was found between the groups in the sub-dimensions of social emotional learning skills gifted and non-gifted students' empathic tendency total scores and sub-dimensions. Results shows those; there is negative relationship between total scores of empathic tendency and total scores of social emotional learning skills scores of gifted students, this relationship is positive in students who non-gifted, a positive relationship between the sub-dimensions of the scales in both groups of students. In the result of regression analysis; it was determined clearly that social emotional learning skills of empathic tendency in gifted students and non-gifted students.

Yapılan araştırmanın amacı, ortaokul düzeyi 6, 7 ve 8. sınıf özel yetenekli olan ve olmayan öğrencilerin empatik eğilim ve sosyal duygusal öğrenme becerileri arasındaki ilişkiyi incelemektir. Araştırma 230 öğrenci ile yürütülmüştür. 2016-2017 eğitim öğretim yılı Tekirdağ Bilim Sanat Merkezine devam eden, genel yetenek (zihinsel), resim ve müzik alanlarında özel yetenekli birey tanısını almış, elverişli örneklem yoluyla seçilmiş 115 ortaokul öğrencisi ve özel yetenekli birey tanısını almamış, normal olarak kabul edilen Tekirdağ merkez ve ilçelerde öğrenim gören 115 ortaokul öğrencisiden oluşmaktadır. Araştırmanın örneklemini oluşturan bu öğrencilerin 110'u kız, 120'si erkektir. Araştırma kapsamında `KA-Sİ Empatik Eğilim Ölçeği-Ergen Formu`, `Sosyal Duygusal Öğrenme Becerileri Ölçeği (SDÖBÖ)` ve `Kişisel Bilgi Formu` kullanılmıştır. Araştırmada ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Verilerin analizinde her bir değişken için normallik sınaması yapılmış olup Mann Whitney U testi, Kruskal Wallis testi, Spearman Korelasyon Analizi ve regresyon analizi uygulanmıştır. Araştırmada özel yetenekli olan ve olmayan öğrencilerin empatik eğilim ve sosyal duygusal öğrenme becerilerinin toplam puanları ve alt boyutlarının demografik değişkenlere göre (cinsiyet, yaş, sınıf düzeyi, kardeş sayısı, kardeş sıraları, anne ve babanın; eğitim düzeyi, birliktelik durumu ve ailenin sosyo ekonomik durumu) farklılaşıp farklılaşmadığı analiz edilmiştir. Araştırma bulgularında, özel yetenekli olmayan öğrencilerin empatik eğilim ve sosyal duygusal öğrenme becerileri puan ortalamaları özel yetenekli öğrencilerden daha yüksek bulunmuştur. Özel yetenekli olan ve olmayan öğrencilerin empatik eğilim toplam puanları ve alt boyutlarında, sosyal duygusal öğrenme becerileri alt boyutlarında gruplar arasında anlamlı bir farklılık tespit edilmiştir. Sonuçlar, empatik eğilim toplam puanları ile sosyal duygusal öğrenme becerileri toplam puanları arasında özel yetenekli öğrencilerde negatif yönlü, özel yetenekli olmayan öğrencilerde pozitif yönlü, ölçeklerin alt boyutları arasında ise her iki öğrenci grubunda da pozitif yönlü güçlü bir ilişki olduğunu ortaya koymaktadır. Regresyon analizi sonuçlarında ise; özel yetenekli olan ve olmayan öğrencilerde empatik eğilimin sosyal duygusal öğrenme becerilerini anlamlı düzeyde açıkladığı tespit edilmiştir. Mission of this research is examine that relationship between empathic tendency and social emotional learning skills in gifted and non-gifted students who 6th, 7th and 8th grades. The research was conducted on 230 students. 2016-2017 academic year Tekirdağ Science Art Center, the general talent (mental), painting and music in the field of special talented individuals have been diagnosed, conveniently selected by the sample of 115 secondary school students and special talented individuals who did not receive the diagnosis, the center of 115 middle school students in districts. The sample students of the study consisted 110 female and 120 male. Within scope of the research `KA-SI Empathic Tendency Scale-Adolescent Form`, `Social Emotional Learning Skills Scale (SELSS)` and `Personal Information Form` was used. Relational scanning model was used in the research. Normality test was performed for each variable and Mann Whitney U test, Kruskal Wallis test, Spearman Correlation Analysis and regression analysis was applied. In the study, total scores and sub-dimensions of empathic tendency and social emotional learning skills was analyzed whether if different or not according to demographic variables (gender, age, class level, number of siblings, sibling sequence, education level of parents, marital status of parents, socio-economic status of the family) of students who is gifted or non-gifted. It was founded, students who is not gifted average score of empathic tendency and social emotional learning skills is greater than students who is gifted. A significant difference was found between the groups in the sub-dimensions of social emotional learning skills gifted and non-gifted students' empathic tendency total scores and sub-dimensions. Results shows those; there is negative relationship between total scores of empathic tendency and total scores of social emotional learning skills scores of gifted students, this relationship is positive in students who non-gifted, a positive relationship between the sub-dimensions of the scales in both groups of students. In the result of regression analysis; it was determined clearly that social emotional learning skills of empathic tendency in gifted students and non-gifted students. 199

YÖK Tez No: 579660 Bu araştırmada 5, 6, 7 yaş çocukların bilişsel işlem performansları ile bu çocukların anne ve babalarının tutumları arasındaki ilişki çeşitli demografik değişkenlere göre incelenmiştir. Araştırmaya katılan çocuklara Bilişsel Değerlendirme Sistemi (Cognitive Assessment System- CAS); anne ve babalara ise Aile Hayatı ve Çocuk Yetiştirme Tutum Ölçeği (PARI) uygulanmıştır. Örneklemin demografik bilgileri araştırmacı tarafından geliştirilen Kişisel Bilgi Formu ile toplanmıştır. Araştırma örneklemi; İstanbul ili 2018- 2019 eğitim öğretim yılında özel anaokulu ve ilköğretim okullarında öğrenim gören 60 çocuk ve çocukların 60 anne ve 60 babasından oluşmuştur. Araştırmada elde edilen veriler SPSS 17,0 paket programı ile analiz edilmiştir. Analizlerde anlamlılık düzeyi 0,05 olarak kabul edilmiştir. Araştırma bulgularına göre; annelerin ebeveynlik rolünü reddetme tutumları ve baskı disiplin tutumları ile çocukların bilişsel işlem performansları arasında negatif anlamlı ilişki olduğu bulgusuna ulaşılmıştır. Aile içi geçimsizlik tutumuna sahip babalar ile çocukların bilişsel işlem performansları arasında negatif anlamlı ilişki olduğu bulgusuna ulaşılmıştır. Araştırmanın sonucunda anne baba eğitim düzeyi, algıladıkları ekonomik durum, çocuk cinsiyet, yaş, kardeş sayısı, doğum sırası değişkenleri ile anne baba tutumları ve çocukların bilişsel işlem performansları arasındaki bulgular istatistiksel olarak anlamlı çıkmıştır. Anahtar Sözcükler: Bilişsel İşlem, Bilişsel Gelişim, Anne Baba Tutumları, PARI This study, relationship between the attitude of parents and cognitive process performance of pre-school and primary school children age of 5, 6, 7 was examined according to various demographic variables. In study; cognitive operations of children of 5, 6, 7 were measured with Cognitive Assessment System (CAS) and parents' attitude measured with Parental Attitude Research Instrument (PARI). The demographic information of the research was collected by Personal Information Form developed by the researcher. Research sample was consisted of 60 pre and primary school children studying at private schools in 2018-2019 educational year at İstanbul and their 60 mothers and fathers. The statistical evaluation was performed using the SPSS 17,0 Software. The relevance threshold was 0.05 in all analyses. The results of the study revealed that, attitude of mother to reject housewife role and pressure and discipline attitude subscales were correlated with cognitive processing performance of children. The results of the study revealed that, fathers attitudes for family incompatibility subscales were correlated with cognitive processing performance of children. Also; There are statistically significant relationships between parental attitudes and children's cognitive processing performances with parents' education level, age, economic status and child gender, age, number of siblings, birth order variables. Keywords; Cognitive Process, Cognitive Development, Parental Attitudes, PARI

Bu araştırmada boşanma sürecindeki ve evli bireylerin bilişsel duygu düzenleme, sıkıntıyı tolere etme ve yaşam doyumları arasındaki farklılıklar ve ilişkiler incelenmiştir. Ayrıca boşanma sürecindeki ve evli bireylerin bilişsel duygu düzenleme stratejileri çeşitli sosyodemografik değişkenlere göre de incelenmiştir.Araştırmanın örneklemini İstanbul ilinde yaşayan 122 evli birey ve İstanbul Çağlayan Adliyesine boşanmak için başvuran 120 boşanma sürecinde olan birey olmak üzere toplamda 242 birey oluşturmaktadır.Veri toplama aracı olarak araştırmacı tarafından oluşturulan Kişisel Bilgi Formu, Bilişsel Duygu Düzenleme Ölçeği (Onat ve Otrar, 2010), Sıkıntıyı Tolere Etme Ölçeği (Akın, Akça ve Gülşen, 2014) ve Yaşam Doyumu Ölçeği (Dağlı ve Baysal, 2016) kullanılmıştır. Bilişsel Duygu Düzenleme Ölçeği, Sıkıntıyı Tolere Etme Ölçeği ve Yaşam Doyumu Ölçekleri arasındaki ilişkilerin analizi için pearson korelasyonu kullanılmıştır. İkili grupların analizinde t-test, medeni duruma göre ayrı ayrı demografik değişkenlerin BDDÖ ve alt gruplarında fark oluşturup oluşturmadığının incelenmesi için ikili grupların analizinde t-test, grup sayısının 30'dan az olduğu durumlarda parametrik olmayan testlerden Kruskal-Wallis H ve Mann Whitney U testleri kullanılmıştır. Verilerin analizinde SPSS 21 kullanılmıştır. Anlamlılık değeri olarak 0.05 baz alınmış ve güven aralığı %95 kabul edilmiştir. Araştırma bulgularına göre bilişsel duygu düzenleme, sıkıntıyı tolere etme ve yaşam doyumu arasında anlamlı ilişkiler bulunmuştur. Değişkenler açısından ise boşanma sürecindeki ve evli bireyler arasında medeni duruma ve bazı sosyodemografik özelliklere göre farklılaşma olduğu görülmüştür. Bulgular alanyazın çerçevesinde tartışılmış ve önerilerde bulunulmuştur. Anahtar Kelimeler: Boşanma Sürecindeki Bireyler, Evli Bireyler, Bilişsel Duygu Düzenleme, Sıkıntıyı Tolere Etme, Yaşam Doyumu In this study examined the differences and relationship between the cognitive emotion regulation, distress toleration, and life satisfaction of persons in the process of divorce and married. Also, in the process of divorce and married individuals' cognitive emotion regulation strategies were also examined according to the various sociodemographic variables.The sample of the study was consisted of 122 married persons and 120 persons in the process of divorce have recoursed to divorce to Çağlayan Courthouse and total of 242 persons that living in İstanbul.The data was collected through the Personal Infornmation Form prepared by the researcher, Cognitive Emotion Regulation Scale (Onat and Otrar, 2010), Distress Tolerance Scale (Akın, Akça and Gülşen, 2014) and Life Satisfaction Scale (Dağlı and Baysal, 2016). Pearson correlation was used for analysis the relationships between Cognitive Emotion Regulation Scale, Tolerance Tolerance Scale and Life Satisfaction Scale. In the analysis of binary groups, t-test was used for the analysis of the demographic variables according to the marital status and the differences in the subgroups of BDDÖ. In the analysis of the binary groups, in the cases where the number of the groups were less than 30, Kruskal-Wallis H and Mann Whitney U were used in the non-parametric tests. SPSS 21 was used for data analysis. The significance level was taken as 0.05 and the confidence interval was accepted as 95%. According to the findings of the study, significant relationships were found between cognitive emotion regulation, distress tolerance and life satisfaction. In terms of variables, it was observed that there was a difference between persons in the process of divorce and married persons according to marital status and some sociodemographic characteristics. Findings were discussed and suggestions were made in the ligth of related literature. Key Words: Persons In The Process of Divorce, Married Persons, Cognitive Emotion Regulation, Tolerating Distress, Life Satisfaction 153

Bireylerin zorlu yaşam koşulları karşısında ruhsal sağlıklarını koruma becerileri yılmazlık olarak adlandırılmaktadır (Begun, 1993). Luthar ve Cichetti, (2000), ise yılmazlık kavramını bireylerin yaşadıkları travmatik yaşantılara rağmen duruma uyum sağlama kapasiteleri olarak tanımlamaktadır. Yılmazlığın, bireyi olumsuz yaşam olaylarından korumadığı, ancak dirençli bireylerin daha işlevsel ve stresli olaylara karşı esnek davrandıkları anlaşılmaktadır. Değer; bir arzu, bir insanın veya grubun hayatındaki önceliklerini düzenlemede onlara rehberlik eden ve duruma göre değişiklik gösteren hedef olarak tanımlanmaktadır (Lönnqvist vd., 2009). Değerlerin yaşamı düzenlediği ve organize ettiği, değerlerin davranışlarımızın bilişsel, duygusal yönleriyle yakından alakalı olduğu ifade edilmiştir (Powney vd., 1995). Rokeach ise değer kavramını, belli bir davranışı ve kişinin varoluş amacını ifade eden ayrıca soyut olan, olumlu ve olumsuz fikir olarak tanımlamıştır. Buna göre tanımlanan değerler sistemi ise, değerlerin önemine göre kişiler, toplumlar veya gruplar tarafından benimsenen değerlerin hiyerarşik bir sıraya girme durumu olarak ifade edilmiştir (Rokeach, 1973 ). Bu araştırmanın amacı, aile değerleri ile aile yılmazlığı arasındaki ilişkiyi incelemektir. Bu amaçla, her sınıf düzeyinden anadolu lisesi öğrencisi velilerine bilimsel araştırmaya veri sağlamak üzere `Aile Yılmazlık Ölçeği ve Schwartz Değer Yönelimleri Ölçeği` uygulanmıştır. Araştırmaya 116 kadın, 182 erkek veli olmak üzere 298 kişi katılmıştır. Katılımcıların 63'ü ilkokul, 34'ü ortaokul, 113'ü lise, 88'i lisans ve üstü eğitim düzeyine sahiptir.Araştırma sonuçlarına göre; aile değerleri; güç, başarı, uyarılım, hazcılık, özyönelim, evrenselcilik, iyilikseverlik, geleneksellik, uyma, güvenlik boyutlarında aile yılmazlığının pozitif yönlü anlamlı yordayıcısı olduğu tespit edilmiştir. Bununla birlikte cinsiyetlere göre Güç, Hazcılık ve Uyarılım değerlerinin erkeklerde anlamlı oranda yüksek çıkmıştır. Sosyo-ekonomik duruma göre Evrensellik, Geleneksellik ve Uyum değerlerinde üst gelir grubuna sahip olan bireylerin değerleri, alt ve orta gelir grubuna sahip bireylerin değer puanlarından anlamlı oranda daha düşüktür. Aile yılmazlık puanlarının cinsiyet, eğitim düzeyi, anne eğitim düzeyi, baba eğitim düzeyine göre farklılaşmadığı tespit edilmiştir. Sosyo-ekonomik duruma göre orta gelir grubuna sahip olan bireylerin alt ve üst gelir grubuna sahip bireylere göre Öz-yetkinlik ve Kendini kontrol alt boyutlarında anlamlı oranda daha fazla puan aldıkları tespit edilmiştir. Resilince is defined as an ability of an individual to coop with the difficult live situations to keep their psycological health. Lutar is defining resilince as a capacity of an individual to adapt and return to normal life operation even after traumatic life experiences. Research findings show that resilince is not protecting an individual from negative life experiences. Instead, resilince supports individuals to be more functional in life and provide flexibility to deal with stressfull life events. Value; (Lönnqvist et al., 2009). A desire is defined as an ultimate target for individuals or group of individuals. It acts as a guidence for them to organize their priorities in life. According to Powney, the values are arranging and organizing our lifes, and values are closely related to the cognitive and emotional aspects of our behavior (Powney et al., 1995). Rokeach on the other hand, defines the concept of value as a positive and negative idea, which is also abstract, and which expresses a certain behavior and the person's purpose of existence. The system of values defined in this way, states also that according to the importance of values, persons, societies or groups are adopting set of values which in itself has a hierarchical order of values (Rokeach, 1973). The purpose of this research is to investigate the influence of family values on the resilence of the family. For this purpose, `Family Resilience Scale` and `Schwartz Value Scale` were applied to parents of Anatolian high school students studying at every grade level and data collected was used for analysis in this scientific research. In total 298 parents participated in the research where 116 are female and 182 are male. From educational perspective, 63 of the participants are primary school graduades, 34 are middle school graduades, 113 are high school gradueds and 88 are university or higher graduates. According to the results of the research; family values; power, success, excitement, hedonism, self-direction, universalism, benevolence, traditionalism, compliance, security was found to be a positive predictor of family resilience. In addition, power, hedonism and arousal values were found to be significantly higher in males. According to socio-economic status, the values of individuals with upper income group were significantly lower than those of lower and middle income groups in terms of Universality, Tradition and Adaptation values. Family resilience scores did not differ according to gender, education level, mother education level, father education level. According to the socio-economic status, it was found that the individuals with middle income group scored significantly higher in the Self-efficacy and Self-control subscales than the individuals with lower and upper income groups. 106

Bu araştırmanın amacı 5. Sınıf öğrencilerinin öğrenme performansını artırmaya yönelik PASS teorisine dayalı bir bilişsel müdahale programı hazırlamak ve bu programın öğrencilerin öğrenme performansı üzerindeki etkisini sınamaktır.Ayrıca bu çalışma ile nöropsikolojik bir yaklaşımla öğrenme performansını artırmak ve ortaokulun ilk yılında akademik performans yetersizliklerini azaltmak hedeflenmektedir. Araştırmada biri deney diğeri kontrol grubu olmak üzere iki gruptan oluşan öntest-sontest kontrol gruplu model kullanılmıştır. Değerlendirme aracı olarak Bilişsel Değerlendirme Sistemi (CAS) uygulanmıştır. Çalışmaya katılan toplam 16 öğrencinin 8'i deney, 8'i kontrol grubunu oluşturmuştur. Deney grubunda yer alan 8 öğrenciye araştırmacı tarafından haftada 3 oturum olmak üzere toplamda 30 oturumdan oluşan nöropsikolojik temelli PASS teorisine dayalı bilişsel müdahale programı uygulanmıştır. Kontrol grubundaki öğrencilere herhangi bir program uygulanmamıştır. Araştırmada elde edilen veriler Mann Whitney-U Testi ve Wilcoxon Testi ile çözümlenmiştir. Sonuçlar SPSS-Sosyal Bilimler İçin İstatistik Programı ile analiz edilerek değerlendirilmiştir. Bu araştırmanın sonucunda; PASS teorisine dayalı bilişsel müdahale programının uygulandığı deney grubunun CAS Planlama, Dikkat, Ardıl ve Eşzamanlı Bilişsel İşlemler ölçekleri ileCAS Toplam son test puanlarının ön test puanlarına göre anlamlı düzeyde yüksek olduğu bulunmuştur. Ayrıca deney grubunu oluşturan öğrencilerin tüm alt ölçekler ve toplam son testlerinden almış oldukları puanların gruplar arasında anlamlı bir farkgösterdiği tespit edilmiştir. Kontrol grubunun ön test-son test sonuçlarında ise Planlama alt ölçeği dışındaki ölçeklerde ve Toplam CAS son test puanlarında anlamlı bir farka rastlanmamıştır. Anahtar Kelimeler:Bilişsel Müdahale Programı, PASS Teorisi, Öğrenme Performansı, Bilişsel Değerlendirme Sistemi (CAS). The aim of this research is to prepare a PASS theory based cognitive intervention programme for increasing learning performance. In addition that, it is aimed that to increase learning performance with a neuropsychological approach and to reduce losing academic performance at the first year of secondary school. Prior-test – final test control grouped model which is consist of two groups including a test group and a control group has been used in this research. 16 students participated in this study and 8 of those students formed test group and the rest of 8 students formed control group. 8 students in test group have been practised neuropsychology based and PASS based cognitive intervention programme by researcher three times in a week and 30 times in total. The students in control group are not subjected to any programme. The data derived from this research has been analysed with Mann Whitney-U Test and Wilcoxon Test. The results have been assessed by analysing with SPSS – Statistical Programme for Social Sciences. At the end of this research, it has been observed that the final CAS planning, Attention, Successive and Simultaneous tests scores of the test group which has been practised PASS theory based cognitive intervention programme were noticeable better than pre test results. Also the scores of the test group students in all subscales and in final tests made a noticeable difference between these two groups. On the other hand, a noticeable difference has not been observed in between pre test and final scores of the control group in total CAS final tests and in scales apart from Planning subscale. Keywords:Cognitive Intervention Programme, PASS Theory, Learning Performance, Cognitive Assessment System (CAS) 90

Bu araştırma kapsamında ilkokul dönemi üstün yetenekli öğrencilere yönelik bir `Psiko-Eğitim ve Eğitici Oyun Programı` geliştirilmiş ve bu programın öğrencilerin yaratıcılık becerilerine etkisi araştırılmıştır. Veri toplama aracı olarak `Raven Standart Progresif Matris Testi` ve `Torrance Yaratıcı Düşünme Şekilsel A Formu Testi` uygulanmıştır.Öntest - sontest sonuçları deney desenli model kullanılarak ortaya konulmuştur. Çalışma grubunda yer alan deney ve kontrol grupları oluşturulurken `Raven Standart Progresif Matris Testi` kullanıldı ve grupların zekâ düzeyinin benzer seviyede olması sağlandı. Araştırmaya toplamda 16 üstün yetenekli öğrenci katılmıştır. Bu öğrencilerin 8'i deney ve 8'i kontrol grubunu oluşturmuştur. Deney grubundaki 8 öğrenciye haftada 2 gün `Psiko-Eğitim ve Eğitici Oyun Programı` uygulanmıştır. Her gün 40 dakikalık 2 oturum uygulanarak toplamda 20 oturum gerçekleştirilmiştir. Kontrol grubundaki öğrencilere hiçbir müdahalede bulunulmamıştır. Verilerin çözümlenmesi için SPSS 16. sürüm istatistik programı kullanılmıştır. Grup sayısı 30'dan küçük olduğu için nonparametrik testlerden Mann Whitney-U ve Wilcoxon-Z testi kullanılarak analiz yapılmıştır.Verilerin çözümlenmesinde elde edilen sonuçlar: `Psiko-Eğitim ve Eğitici Oyun Programı` uygulanan deney grubunun Torrance Yaratıcı Düşünme Şekilsel A Formu Testi ile yaratıcı düşünce toplam sontest puanlarının, öntest puanlarından anlamlı bir şekilde fark olduğu görülmüştür. Kontrol grubuna hiçbir müdahale yapılmadığı için Torrance Yaratıcı Düşünme Şekilsel A Formu Testi ile yaratıcı düşünce toplam sontest puanlarının, öntest puanlarından anlamlı bir fark bulunamamıştır. Deney ve kontrol gruplarının ön testleri arasında anlamlı bir fark bulunamamıştır. Deney grubunun sontest puanlarının, kontrol grubunun sontest puanlarından anlamlı bir farklılık oluşturması `Psiko-Eğitim ve Eğitici Oyun Programı`nın etkili olduğunu açıklamıştır.Anahtar Kelimeler: Üstün yetenekli birey, Yaratıcılık becerileri, Yaratıcı düşünce, Yaratıcılık eğitimi, Eğitici oyun Within the scope of this research, a `Psychoeducation and Educational Game Program` was developed for the gifted students in the primary school period and the effects of this program on the creativity skills of the students were investigated. `Raven Standard Progressive Matrix Test` and `Torrance Tests of Creative Thinking, Figural Test, Booklet A` were applied as data collection tools. The results of pre-test and post-test were presented using experimental design model. The `Raven Standard Progressive Matrix Test` was used when creating experimental and control groups in the study group, thus the intelligence levels of the groups were ensured similar. A total of 16 gifted students participated in the research. 8 of these students were experimenters and 8 were control groups. `Psychoeducation and Educational Game Program` was applied to 8 students in the experiment group for 2 days a week. Two sessions of 40 minutes were applied each day and a total of 20 sessions were performed. No application was made on the students in the control group. SPSS version 16 statistical program was used to analyze the data. Because the group number was less than 30, nonparametric tests were performed using Mann Whitney-U and Wilcoxon-Z test.The results obtained in the analysis of the data are as follows: It has been seen that the post-test total score of experiment groups' creative thinking in `Torrance Tests of Creative Thinking, Figural Test, Booklet A` is significantly different from experiment groups' pre-test scores. Since there was no application on the control group, no significant difference was found between total post-test scores and pre-test scores of control group's creative thinking. There was no significant difference between pre-tests of experimental and control groups. The fact that the post-test scores of the experimental group make a meaningful difference from the post-test scores of the control group revealed that `Psychoeducation and Educational Game Program` was effective. Keywords: Gifted individual, Creativity skills, Creative thinking, Creativity training, Educational game 191

Bu çalışmanın amacı 6 yaş ilköğretim 1.sınıfta okuyan çocukların ebeveyn kabul ve reddi ile bilişsel gelişimleri arasındaki ilişkiyi incelemektir. Bu genel amaç çerçevesinde Bilişsel Değerlendirme Sistemi (Cognitive Assessment System-CAS) ve Ebeveyn Kabul ve Red Ölçeği (Parental Acceptance and Rejection-PARQ) kullanılmıştır. Yapılan çalışmanın örneklemini ilköğretim 1. Sınıfta okuyan kız ve erkek çocuklar ve ebeveynleri oluşturmuştur. Araştırma grubunda 73 kız, 67 erkek olmak üzere toplam 140 çocuk ve ebeveyni çalışmaya katılmıştır. Araştırma grubunda yer alan çocukların hiç birinin zekâ geriliği ve/veya çalışmayı etkileyecek bir hastalığı bulunmamaktadır. Araştırma ilişkisel tarama modelinde yapılmıştır. Araştırma örneklemini, İstanbul ili Çekmeköy ilçesinde bir devlet ilköğretim okulunun birinci sınıfında okuyan 140 çocuk (73 kız, 67 erkek) oluşturmaktadır. Veri toplamak amacıyla katılımcılara Ebeveyn Kabul-Red Ölçeği (EKRÖ), Bilişsel Değerlendirme Sistemi 5-7 Yaş Bataryası (CAS) ve demografik bilgi formu uygulanmıştır. Araştırmanın istatistik analizleri “SPSS 17,0” paket programında yapılmıştır. Tüm analizlerde anlamlılık düzeyi 0,05 olarak kabul edilmiştir. Araştırmanın sonucuna göre, okul öncesi dönemde ebeveyn kabul-reddi ile çocuğun bilişsel gelişimi arasında anlamlı bir fark olmadığı bulunmuştur. CAS alt ölçeklerini oluşturan planlama, dikkat, eş zamanlılık ve ardıllık alanlarından sadece dikkat puanları cinsiyete göre farklılaşmıştır ve kız öğrencilerin dikkat puan ortalamalarının, erkek öğrencilerinkinden daha yüksek olduğu görülmüştür., The purpose of the study is to explore whether there is a positive correlation between parental acceptance-rejection and the cognitive development of first grade children. Thus, the results of the study are expected to shed light on parental attitudes importance in children’s cognitive development. The research has been conducted as a correlation method. The sampling was done from hundred-forty (seventy-three of girls and sixty-seven of boys) children who were at the time attending to the first grade of a government primary school in Çekmeköy, Istanbul. To gather data, both parents of the children (who were administered CAS) were subjected to the Parental Acceptance-Rejection Questionnaire (PARQ), and the children were subjected to Cognitive Assessment System (CAS) (for ages 5- 7) and the personal information forms were used. The statistical evaluation was performed using the SPSS 17,0 Software. The relevance threshold was 0.05 in all analyses. As a result, no correlation was found between the relationship of parental acceptance-rejection and the cognitive development of first grade children. Out of Planning, Attention, Simultaneous and Successive cognitive processes as described in the PASS Theory, only attention scores are correlated with respect to gender. And that female students attention scores are found to be higher than the score achieved by the male students.

Bu araştırmada, okul öncesi dönem yaş grubu çocuklara yönelik bir `Sosyal Beceri Grup Eğitim Programı` geliştirilerek programın, çocukların sosyal ve bilişsel beceri düzeylerine etkisi olup olmadığı araştırılmıştır. Değerlendirme araçları olarak Sosyal Beceri Değerlendirme Sistemi Temel Eğitim Öğretmen Formu (SBDS/TE-ÖF) ve Bilişsel Değerlendirme Sistemi (CAS) uygulanmıştır.Araştırmada öntest-sontest deney ve kontrol grup deseni kullanılmıştır. Çalışmaya katılan toplam 12 çocuğun 6'sı deney ve 6'sı kontrol grubunu oluşturmuştur. Deney grubundaki 6 çocuğa haftada 1 defa 40 dakika süreyle 10 oturumdan oluşan `Sosyal Beceri Grup Eğitimi Programı` uygulanmıştır. Kontrol grubundaki çocuklara ise herhangi bir eğitim verilmemiştir. Verilerin analizinde; Mann Whitney-U Testi ve Wilcoxon-Z Testi kullanılmıştır. Sonuçlar SPSS Sosyal Bilimler istatistik programı ile değerlendirilmiştir. Araştırma sonucunda:1. `Sosyal Beceri Grup Eğitim Programı` uygulanan deney grubunun SBDS/TE-ÖF toplam sontest puanlarının öntest puanlarına göre anlamlı derecede artış gösterdiği görülmüş, ölçeğin her boyutu için anlamlı fark elde edilmiştir. Ayrıca kontrol grubunda yer alan çocukların SBDS/TE-ÖF Toplam sontest puanları öntest puanlarına göre anlamlı bulunurken, ölçeğin sadece Atılganlık alt boyutunda anlamlı derecede artış gösterdiği görülmüş diğer boyutlarında anlamlı bir farka rastlanmamıştır.2. `Sosyal Beceri Grup Eğitim Programı` uygulanan deney grubunun CAS Toplam sontest puanlarının, öntest puanlarından anlamlı düzeyde yüksek olduğu saptanmış, buna göre; ölçeğin Eşzamanlı Bilişsel İşlemler ve Ardıl Bilişsel İşlemler alt boyutlarından almış oldukları sontest puanları anlamlı düzeyde yüksek bulunurken, Planlama ve Dikkat alt boyutlarında anlamlı bir farka rastlanmamıştır. Ayrıca kontrol grubunun CAS Toplam öntest-son test puanları analiz edildiğinde ölçeğin hiçbir alt boyutunda anlamlı farka rastlanmamıştır.Anahtar Kelimeler: Okul Öncesi, Sosyal Beceri Eğitimi, Sosyal Beceriler, Bilişsel Beceriler? In this study, a `Social Skill Group Training Program` has been developed for preschool children, and it has been investigated whether the program has an impact on children's levels of social and cognitive skills. Social Skills Rating System Elementary Teacher Form (SSRS-T) and Cognitive Assessment System (CAS) have been applied as assessment tools.Pretest-posttest control group designed has been used in this study. As 6 of 12 participants composed the experimental group the rest children composed the control group. `Social Skill Group Training Program` which includes 10 sessions has been applied to 6 children that are in the experimental group once a week. The children in the control group have not been educated. In the analysis of the data; Mann Whitney-U Test and Wilcoxon Test have been used. The results have been evaluated by SPSS-Statistical Package for Social Sciences. According to the results:1. It was seen that SSRS-T Total posttest scores of the experimental group that has increased significantly with respect to the pretest scores and significant differences were obtained for each subscale. SSRS-T Total posttest scores of the control group has increased significantly with respect to the pretest scores and it was seen the scale increased significantly only in Assertion subscale but there were not any differences in its other dimensions.2. CAS Total posttest scores of the experimental group has increased significantly with respect to the pretest scores and significant differences were obtained from Simultaneous and Successive Cognitive Processes subscales. Bur there was no significant difference between CAS Total pretest-posttest scores of the control group in respect to Planning and Attention. Besides in analyzing CAS Total pretest-posttest scores of control group was not seen any differences in all dimensions of the scaleKeywords: Preschool, Social Skills Training, Social Skills, Cognitive Skills 171

Bu çalışmanın amacı 6 yaş ilköğretim 1.sınıfta okuyan çocukların ebeveyn kabul ve reddi ile bilişsel gelişimleri arasındaki ilişkiyi incelemektir. Bu genel amaç çerçevesinde Bilişsel Değerlendirme Sistemi (Cognitive Assessment System-CAS) ve Ebeveyn Kabul ve Red Ölçeği (Parental Acceptance and Rejection-PARQ) kullanılmıştır.Yapılan çalışmanın örneklemini ilköğretim 1. Sınıfta okuyan kız ve erkek çocuklar ve ebeveynleri oluşturmuştur. Araştırma grubunda 73 kız, 67 erkek olmak üzere toplam 140 çocuk ve ebeveyni çalışmaya katılmıştır. Araştırma grubunda yer alan çocukların hiç birinin zekâ geriliği ve/veya çalışmayı etkileyecek bir hastalığı bulunmamaktadır.Araştırma ilişkisel tarama modelinde yapılmıştır. Araştırma örneklemini, İstanbul ili Çekmeköy ilçesinde bir devlet ilköğretim okulunun birinci sınıfında okuyan 140 çocuk (73 kız, 67 erkek) oluşturmaktadır. Veri toplamak amacıyla katılımcılara Ebeveyn Kabul-Red Ölçeği (EKRÖ), Bilişsel Değerlendirme Sistemi 5-7 Yaş Bataryası (CAS) ve demografik bilgi formu uygulanmıştır. Araştırmanın istatistik analizleri ?SPSS 17,0? paket programında yapılmıştır. Tüm analizlerde anlamlılık düzeyi 0,05 olarak kabul edilmiştir.Araştırmanın sonucuna göre, okul öncesi dönemde ebeveyn kabul-reddi ile çocuğun bilişsel gelişimi arasında anlamlı bir fark olmadığı bulunmuştur. CAS alt ölçeklerini oluşturan planlama, dikkat, eş zamanlılık ve ardıllık alanlarından sadece dikkat puanları cinsiyete göre farklılaşmıştır ve kız öğrencilerin dikkat puan ortalamalarının, erkek öğrencilerinkinden daha yüksek olduğu görülmüştürAnahtar kelimeler: CAS (Cognitive Assessment System), Ebeveyn Kabul-Reddi Ölçeği (EKRÖ), EKAR Kuramı, PASS Teorisi, Bilişsel Gelişim, Okul Öncesi. The purpose of the study is to explore whether there is a positive correlation between parental acceptance-rejection and the cognitive development of first grade children. Thus, the results of the study are expected to shed light on parental attitudes importance in children?s cognitive development.The research has been conducted as a correlation method. The sampling was done from hundred-forty (seventy-three of girls and sixty-seven of boys) children who were at the time attending to the first grade of a government primary school in Çekmeköy, Istanbul. To gather data, both parents of the children (who were administered CAS) were subjected to the Parental Acceptance-Rejection Questionnaire (PARQ), and the children were subjected to Cognitive Assessment System (CAS) (for ages 5- 7) and the personal information forms were used. The statistical evaluation was performed using the SPSS 17,0 Software. The relevance threshold was 0.05 in all analyses.As a result, no correlation was found between the relationship of parental acceptance-rejection and the cognitive development of first grade children. Out of Planning, Attention, Simultaneous and Successive cognitive processes as described in the PASS Theory, only attention scores are correlated with respect to gender. And that female students attention scores are found to be higher than the score achieved by the male students.Key words: Cognitive Assessment System (CAS), Parental Acceptance-Rejection Questionnaire (PARQ), PARTheory, Pass Theory, Cognitive Development and Early Childhood 97

Araştırma, farklı gelişim dönemlerindeki ikizlerin bilişsel işlemlerinin çeşitli değişkenlerle ilişkisini değerlendirmek amacıyla gerçekleştirilmiştir.Örneklem, İstanbul ilindeki ilköğretim okullarında öğrenim gören, yaşları 5-14 arasında değişen 84 ikiz öğrenciden ve 102 ikiz olmayan (kardeş ve kuzen) öğrenciden oluşmaktadır. Öğrencilere, Bilişsel Değerlendirme Sistemi (Cognitive Assessment System-CAS) uygulanmıştır. Buna ek olarak, araştırmaya katılan öğrencilerin çeşitli demografik özelliklerini saptamak için araştırmacı tarafından hazırlanan ?Kişisel Bilgi Formu? da kullanılmıştır.Araştırmada uygulanan CAS'in puanlaması sonucunda elde edilen verilerin istatistik analizleri SPSS 16.0 (Statistical Package of Social Sciences) kullanılarak yapılmıştır. Çesitli değişkenlere göre CAS ölçekleri ve alt testlerinden elde edilen puanların farklılıklarını test etmek için Kruskal-Wallis, Bağımsız (ilişkisiz) Grup t- Testi ve Mann Whitney-U teknikleri, ilişkilerini test etmek için ise Pearson Çarpım Moment Korelasyon Analizi teknikleri kullanılmıştır. Araştırma grubunu oluşturan tek ve çift yumurta ikiz çiftlerinin bilişsel işlemlerinin kendi aralarındaki ilişkilerini test etmek için Spearman-Brown Sıra Farkları Korelasyon analizi kullanılmıştır.Araştırma sonuçlarına bakıldığında; dikkat performansında 5 ve 6 yaşındaki ikizlerin 7 yaş ve üzerindekilere göre, kız ikizlerin erkeklere göre, ikizlerden ilk doğanların son doğanlara göre ve doğum haftası fazla olan ikizlerin az olanlara göre daha başarılı olduğu bulunmuştur. Ayrıca, doğum ağırlığı daha hafif olan ve tüp bebek yöntemiyle dünyaya gelen ikizlerin ardıl bilişsel işlemlerdeki performansları daha yüksektir. İkiz çiftlerinin ve ikiz olmayanların (kardeş, kuzen) bilişsel işlemleri arasındaki ilişkilere bakıldığında, CAS toplam puanlarında tek yumurta ikizlerinin çift yumurta ikizlerine, kardeşlerin de kuzenlere göre daha yüksek ilişkiye sahip olduğu görülmüştür.Anahtar kelimeler: Tek/Çift yumurta ikizi, Bilişsel İşlemler, Bilişsel Değerlendirme Sistemi (CAS) The main objective of this study is examining cognitive processes of twins in different developmental stages in terms of varied variables.The sample of the research consists of 84 twins whose ages vary between 5-14, attending to pre-schools and primary schools in Istanbul and 102 non-twins (siblings or cousins) students. Cognitive Assesment System (CAS) was implemented on the students. Moreover, ?Personal Information Form? which is developed by the researcher, was used in order to determine the demographic characteristics of the students.The statistical analyses of the data were undertaken using SPSS 16.00 (Statistical Package of Social Sciences). Independent (irrelevant) Group t-test, non-parametric Kruskal Wallis, non-parametric Mann Whitney-U were used in order to test the differences and Pearson product-moment correlation coefficient were used in order to examine corelations in scores obtained from the CAS scale and sub-tests according to various variants. Non-Parametric Spearman-Brown Analysis was used to examine cognitive processes correlations within monozygotic and dizygotic twins pairs.When evaluteded the results of the study; in attention to the performances of 5 and 6 year old twins are more successful than 7 year olds and more, girls are more successful than boys, the first borns are more successful than the second borns and whose gestational age older are more successful. Furthermore, the performance of twins whose birth weight are lighter and born through by vitro fertilization are higher at successive cognitive processes. In terms of cognitive processes within twin pairs and non-twins (siblings-cousins) in CAS total points, correlation of monozygotic twins and siblings are more significant than dizygotic twins and cousins.Keywords: Monozygotic/Dizygotic Twins, Cognitive Processes, Cognitive Assesment System (CAS). 104

Bu araştırmanın amacı, Luria'nın nöropsikolojik görüşleri temel alınarak geliştirilmiş olan PASS Teorisinden yararlanılarak oluşturulmuş eğitim programının; sınıfta verilen eğitim ortamından yararlanmakta zorlanan ve öğrenme performansı düşük öğrencilerin, bireysel müdahale programı desteği ile sınıf ortamındaki eğitimden daha etkin yararlanabilmelerindeki etkilerini araştırmaktır. Ayrıca bu çalışma ile öğrencilerin bilişsel işlemlerdeki performansını arttırarak akademik çalışmalardaki performans kayıplarını azaltmak hedeflenmektedir. İlgili öğrencilerin sınıf öğretmenleri tarafından uygulanan eğitim programında; PASS Teorisinin, Planlama, Eşzamanlı Bilişsel İşlemler, Dikkat ve Ardıl Bilişsel İşlemler başlıklarına göre faaliyetler grup olarak hazırlanmış ve öğrencilerin eğitimine sunulmuştur. Değerlendirme aracı olarak Yrd. Doç Dr. Tamer Ergin (2003) tarafından Türkiye'ye uyarlanan ve standardizasyon çalışmaları yapılan Bilişsel Değerlendirme Sistemi(CAS) uygulanmıştır.Araştırmanın örneklemini, İstanbul ili, Beşiktaş ilçesi, Özel Şişli Terakki Okulları İlköğretim 3. sınıftan 16 öğrenci oluşturmaktadır. Bu öğrencilerin 8'i deney, 8'i kontrol grubunu oluşturmaktadır. Deney grubunu oluşturan; öğrenme güçlüğü ve dikkat eksikliği olan gruba bilişsel müdahale programı ve perküsyon eğitimi uygulanmıştır. 7 ay boyunca haftada 2 ders saati bilişsel eğitim programı kendi sınıf öğretmenleri tarafından, 15 günde 1 ders saati Perküsyon eğitim programı da müzik öğretmeni tarafından uygulanmıştır. Kontrol grubundaki öğrencilere ise herhangi bir eğitim verilmemiştir.Verilerin analizinde; Mann Whitney-U Testi ve Wilcoxon Testi kullanılmıştır. Sonuçlar SPSS Sosyal Bilimler istatistik programı ile değerlendirilmiştir.Araştırma sonuçlarına göre ?Özel Öğrenme Güçlüğü ve Dikkat Eksikliği problemi yaşayan Öğrencilere Yönelik Hazırlanmış ?Bilişsel Müdahale Programı? uygulanan deney grubunun CAS toplam son testinden almış oldukları puanlar, eğitim verilmeyen kontrol grubuna göre anlamlı düzeyde yüksek bulunmuştur. Yine deney grubunun CAS toplam son test puanlarının, ön test puanlarından anlamlı düzeyde yüksek olduğu saptanmıştır. Genel olarak deney grubunda bilişsel işlem alanlarındaki değişimin olumlu yönde ve anlamlı bir gelişme gösterdiği (0.001) tespit edilmiştir.Anahtar Kelimeler: Özel Öğrenme Güçlüğü ve Dikkat Eksikliği, Bilişsel Değerlendirme Sistemi(CAS), PASS Teorisi, Bireysel Bilişsel Müdahale programı. The purpose of this study is to examine the effectiveness of the program which is formed by utilizing PASS theory based on Luria?s neuropsychological views on the ability of the students who have difficulty in utilizing from the education held in the classroom and students with learning disability by supporting them with individualized intervention program.Besides, this study aims to decrease the performance loss in academic studies by increasing students? performance in cognitive operations. In the education program carried out by the classroom teachers of the related students; activities were prepared according to the subtitles of PASS theory, which are planning, attention, simultaneous and successive processes and presented for the education of the students. As an assessment tool, Cognitive Assessment System (CAS) battery which is being standardized and was adapted to Turkey by Assistant Professor Tamer Ergin (2003) was applied.The sample of the study consists of 16 third grade students from Terakki Foundation Primary School settled in Beşiktaş province of İstanbul. The sample was divided into two groups as control (8students) and experimental (8 students). Cognitive Intervention Program and percussion education was carried out to the experimental group which has learning disability and attention deficit. Cognitive education program was carried out by student?s own classroom teachers two class hours in a week during 7 months, whereas percussion education was carried out by the music teacher one class hour in 15 days. Mann Whitney-U Test and Wilcoxon Test were used to analyze the data. The results were assessed by Statistical Package for the Social Sciences, SPSS.The result of the study indicates that the total score taken from the post-test of the CAS was significantly higher in the experimental group which was exposed to ?Cognitive Intervention Program? developed for the students who have learning disability and attention deficit than the control group having no education. Similarly, the total score taken from the post-test of the CAS in experimental group was significantly higher than the scores of pre-test.In general, it was found out that the change in the cognitive operation fields in the experimental group showed a positive and significant improvement (0.001).Key Words: Learning Disability and Attention Deficit Disorder, Cognitive Assessment System (CAS), PASS Theory, Individualized Cognitive Intervention Program. 167

Araştırmada, okulöncesi dönem 6 yaş çocuklarının benlik algıları ile bilişsel performansları arasındaki ilişki ile; benlik algıları ve bilişsel performansları çeşitli demografik değişkenlere göre incelenmiştir.Araştırmada 6 yaş çocuklarının bilişsel işlemleri, Bilişsel Değerlendirme Sistemi (Cognitive Assessment System-CAS); benlik algıları Demoulin Çocuklar için Benlik Algısı Ölçeği (DSCDS) ile ölçülmüş, örneklemin demografik bilgileri araştırmacı tarafından geliştirilen Kişisel Bilgi Formu'yla toplanmıştır. Araştırma örneklemi; 2008-2009 eğitim öğretim yılında özel ve devlet anaokullarına giden toplam 280 çocuktan oluşmuştur.Elde edilen verilerin analizinde SPSS 15.0. paket programı kullanılmıştır. 6 yaş grubu çocuklarının benlik algıları ve bilişsel performansları arasındaki ilişkilerin ortaya konmasında Pearson Momentler Çarpımı Korelasyon Matrisi; örneklemin benlik algıları ile bilişsel performanslarının çeşitli demografik değişkenlere göre incelenmesinde İlişkisiz Grup T Testi, Tek Yönlü Varyans Analizi (ANOVA), Post- Hoc LSD Testi ile Kruskal Wallis Testi ve Mann Whitney U Testi kullanılmıştır.Araştırma sonucunda 6 yaş grubu çocukların Dikkat, Eşzamanlı Bilişsel işlemler, Ardıllık ölçekleri ve CAS toplam puanları ve benlik puanları arasında pozitif yönde bir ilişki olduğu bulgusuna ulaşılmış fakat Planlama Ölçeği ile Benlik algısı arasında anlamlı bir ilişki bulunmamıştır. Öğretmen Algısına göre benlik algısı puanlarının bazı bilişsel işlem alanları ile ilişkili olduğu bulgusuna ulaşılmıştır. Ayrıca CAS Puanları ile yaş, okul türü, anne-baba eğitim durumu, annenin çalışma durumu, kardeş sayısı, doğum sırası, okulöncesi eğitime devam etme süresi, okulöncesikurumdan önce ilgilenen kişi, sınıfta disiplin sorunu yaşayıp yaşamama durumu arasında istatistiksel açıdan anlamlı ilişkiye rastlanmıştır. DSCDS Puanları ile yaş, okul türü, kardeş sayısı, sınıfta disiplin sorunu yaşayıp yaşamama durumu arasında istatistiksel açıdan anlamlı ilişkiye rastlanmıştır. Öğretmen algısına göre DSCDS Puanları ile sadece yaş değişkeni arasında istatistiksel açıdan anlamlı ilişkiye rastlanmıştır.Anahtar Sözcükler: Benlik, Benlik algısı, Bilişsel gelişim, Okul öncesi, 6 Yaş In the study, the relationship between the self-perception and the cognitive performance of 6-year-old pre-school children were investigated with regard to demographic variables.For the study, the cognitive processes of 6-year-old children were measured using Cognitive Assessment System-CAS, while their self-perception was measured with the DeMoulin Self-Concept Developmental Scale (DSCDS). The demographic information of the study was collected via the Personal Information Form developed by the researcher. The sample of the study was comprised of 280 children who frequented private and public kindergartens in 2008-2009 academic year.SPSS 15.0 was applied for the analysis of the data collected. Pearson Product-Moment Correlation Matrix was used to demonstrate the relation between self-perception and cognitive performance of 6-year-old children. Independent Group T Test, One-Way Analysis of Variance (ANOVA), Post-Hoc LSD Test, Kruskal Wallis Test and Mann Whitney U Test were applied for the analysis of self-perception and cognitive performance of the sample with regard to demographic variables.As a result of the study, a finding was reached regarding a positive relation between Attention, Simultaneous Cognitive Processes, Succession Scales and CAS total scores and Self scores; however, no significant relation between Planning Scale and Self-perception was observed. It was found that self-perception scores regarding Teacher Perception were related to certain fields of cognitive process. Furthermore, statistically significant relationship was observed between CAS scores and age, school type, educational level of parents, mother?s work status, number of siblings, birth sequence, duration of attendance to pre-school education, individual responsible for care before pre-school institution and in-class disciplinary status. The relation between DSCDS scores and age, school type, number of siblings and in-class disciplinary status was found statistically significant. According to Teacher Perception a statistically significant relationship was found between DSCDS scores and only the age variable.Keywords: Self, Self-perception, Cognitive development, Pre-school, 6-year-old 186

Araştırmada, PASS Bilişsel İşlem Teorisinin; Planlama, Dikkat, Eşzamanlı Bilişsel İşlemler ve Ardıl Bilişsel İşlem becerilerini içeren eğitim programının geliştirilmesi ve verilen eğitimin özel öğrenme güçlüğü yaşayan çocukların üzerinde etkili olup olmadığı incelenmiştir. Değerlendirme aracı olarakda Ergin (2003) tarafından standardizasyonu yapılan Cognitive Assesment System-CAS uygulanmıştır. Öntest-sontest CAS uygulamaları Ergin tarafından yapılmıştır.Bu çocukların 8'i deney, 8'i ise kontrol grubunu oluşturmuştur. Deney grubunda yer alan 8 çocuğa, 40 oturumdan oluşan ve Nöropsikolojik içerikli PASS Teorisi temel alınarak geliştirilmiş olan ? Özel Öğrenme Güçlüğü Yaşayan Çocuklara Yönelik Bilişsel Müdahale Programı? uygulanmıştır. Kontrol grubundaki çocuklara ise herhangi bir eğitim verilmemiştir.Verilerin analizinde; Mann Whitney-U Testi ve Wilcoxon Testi kullanılmıştır. Sonuçlar SPSS Sosyal Bilimler istatistik programı ile değerlendirilmiştir.Araştırma sonuçlarına göre ? Özel Öğrenme Güçlüğü Yaşayan Öğrencilere Yönelik Bilişsel Müdahale Programı? uygulanan deney grubunun CAS Toplam son testinden almış oldukları puanlar, eğitim verilmeyen kontrol grubuna göre anlamlı düzeyde yüksek bulunmuştur. Deney grubunun CAS Toplam son test puanlarının, öntest puanlarından anlamlı düzeyde yüksek olduğu saptanmıştır.Anahtar Kelimeler: Özel Öğrenme Güçlüğü, Bilişsel Değerlendirme Sistemi (CAS), Bilişsel Müdahale Programı. In this study, whether the existing education has an impact on children with specific learning disabilities or not is examined as well as the development of education program including planning, attention, simultaneous cognitive processes and successive cognitive abilities of PASS Cognitive Process Theory. As the assessment tool, Cognitive Assessment System-CAS which is standardized by Ergin (2003) is applied. Pre-test and post-test CAS practices have been implemented by Ergin.The subject of this research has been made on 16 children with ages differing between 6 years - 6years, 6 months. Of them, 8 children compose the experimental group whereas 8 children compose the control group. ?Cognitive Intervention Program for Children with Specific Learning Disabilities? developed based on PASS theory with neuropsychological characteristics, formed of 40 sessions has been applied to 8 children that are in the experimental group. Children in the control group have not received any education.In the analysis of the data; Mann Whitney-U Test and Wilcoxon Test have been used. The results have been evaluated by SPSS- Statistical Program of Social Sciences.According to research results, it is discovered that scores received by the experimental group on whom ?Cognitive Intervention Program for Children with Specific Learning Disabilities? is applied from CAS Total final test are considerably higher than those in the control group that have not received any education. It is detected that the CAS total final test scores of the experimental group is considerably higher than pre-test scores.Key words: Specific Learning Disability, Cognitive Assessment System (CAS), Cognitive Intervention Program 248

Bu araştırmada J. A. Naglieri ve J. P. Das (1997) tarafından geliştirilmiş ve PASS teorisine dayalı nöropsikolojik bir değerlendirme aracı olan Bilişsel Değerlendirme Sistemi (Cognitive Assessment System ? CAS) tanıtılarak söz konusu ölçeğin 14 yaşında olan Türk öğrencileri üzerinde güvenirlik, geçerlik ve ön norm çalışması gerçekleştirilmiştir. Ayrıca testin Türkiye ön normları elde edildikten sonra, üst düzey akademik başarı göstererek sınavla öğrenci alan eğitim kurumlarına girmeye hak kazanan öğrencilerin ders başarıları ile testten aldıkları puan karşılaştırılmıştır.Araştırmanın örneklemini İstanbul ilinin 5 farklı ilçesinde belirlenen 12 eğitim kurumundan toplam 207 öğrenci oluşturmuştur. Ayrıca akademik başarı gösteren öğrencilerin Bilişsel Değerlendirme Sistemi (CAS)'nde aldıkları puanlar karşılaştırılırken sınavla öğrenci alan eğitim kurumlarına devam eden 30 öğrencinin ders notları ve yılsonu not ortalamalarından yararlanılmıştır.Araştırmada verilerin çözümü ve yorumunda, güvenirlik çalışmaları için test-tekrar test güvenirlik katsayıları, iç tutarlık katsayıları ve ölçmenin standart hata değerleri belirlenmiştir. Geçerlik çalışmalarında ise içerik, yapı ve kriter geçerliği analizleri yapılmıştır. Bunlara ek olarak demografik özelliklere ilişkin verilerin analizinde tek yönlü varyans analizi (One-Way ANOVA) ve Post-Hoc LSD testi istatistik işlemleri yapılmıştır. Ön norm çalışması için de Skewness ve Kurtosis yöntemlerinden yararlanılmıştır. Sonuçlar SPSS Sosyal Bilimler İstatistik Programı ile değerlendirilmiştir.Yapılan değerlendirmeler ışığında Bilişsel Değerlendirme Sistemi (CAS)'nin güvenilir ve geçerli bir değerlendirme aracı olduğu sonucuna varılmıştır. Elde edilen ön norm bulgularının Amerika örneklemi ile benzer olduğu görülmüştür.Ülkemizde kullanılan ve standardizasyonu yapılmış olan nöropsikolojik değerlendirme araçlarının yetersizliği üzerinde durulmuş ve özellikle çocuklar için değerlendirme araçlarının geliştirilmesi ve standardizasyonlarının yapılmasının önemi tartışılmıştır.Anahtar Kelimeler: PASS Teorisi, Bilişsel Değerlendirme Sistemi (CAS), Nöropsikolojik Değerlendirme Araçları, Akademik Başarı. The basis of this research is to introduce the Cognitive Assessment System (CAS) ? a neuropsychological assessment system which rests upon PASS Theory developed by J. A. Naglieri and J. P. Das (1997), and carry out the reliability, validity and pre-norm studies of this system with 14 year old Turkish children. Another purpose of the study is to compare the CAS scores and school grades of academically successful, higher achieving students.The sample of the study is composed of 207 children coming from 12 different educational settings in 5 different districts of İstanbul. Furthermore in order to determine the relationship between CAS scores and academic achievement, information was gathered about the school grades of 30 higher achieving students to make the comparison.During the data analysis procedures, for the reliability studies, test-retest reliability coefficients, internal reliability coefficients and standard error of measurement have been determined. For the validity studies, content validity, construct validity and criterion validity analyses have been carried out. Additionally, to analyze the data about demographical characteristics of the sample, One-Way ANOVA and Post-Hoc LSD procedures have been used. Finally with regard to pre-norm study, Skewness and Kurtosis methods have been utilized. All the data coming from the sample have been analyzed by using the SPSS Social Sciences Statistical Program.Results of the research show that Cognitive Assessment System (CAS) is a reliable and valid measurement tool. Results of the pre-norm study also show similarity with findings coming from the American sample.The inadequacy of neuropsychological assessment tools which are standardized and being used in Türkiye are mentioned and especially the importance of developing and standardizing them for children have been discussed.Keywords: PASS Theory, Cognitive Assessment System (CAS), Neuropsychological Assessment Tools, Academic Achievement. 355

Araştırma, aile içi çocuk istismarı ile bilişsel işlevler arasındaki ilişkiyi değerlendirmek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Ayrıca, aile içi çocuk istismarı ve bilişsel işlevler; ders başarı notları, cinsiyet, okul öncesi eğitim alma, kardeş sayısı, doğum sırası, anne yaşı, annenin doğum yaşı, annenin Türkçe bilmesi, annenin mezuniyet durumu, baba yaşı, babanın çalışıyor olması ve babanın mezuniyet durumu değişkenleri açısından incelenmiştir.Örneklem, araştırmacının çalışmakta olduğu ilde seçilen bir ilköğretim okulu 4. ve 5. sınıflarında öğrenim gören 64 öğrenciden oluşmaktadır. Katılımcılar 4. ve 5. sınıf öğrencilerinden oranlı küme örnekleme yöntemiyle seçilmiştir. Öğrencilere, Banu Bekçi ve Esra İşmen Gazioğlu (2006) tarafından geliştirilen ?Aile İçi Çocuk İstismarı Ölçeği ? B Formu? ve Jack A. Naglieri ve J. P. Das (1997) tarafından geliştirilen ve Tamer Ergin (2003) tarafından Türkçeye çevrilen ?Bilişsel Değerlendirme Sistemi (CAS)? uygulanmıştır. Bunlara ek olarak araştırmaya katılan öğrencilerin çeşitli demografik ve ailevi özelliklerini saptamak için araştırmacı tarafından hazırlanan ?Kişisel Bilgi Formu? da kullanılmıştır.Verilerin çözümlenmesinde Pearson Korelasyon Katsayısı ve Mann Whitney U Testi kullanılmıştır.Yapılan bu araştırmaya göre, Aile İçi Çocuk İstismarı ? B Formu'nun Fiziksel İstismar alt boyutu ile Bilişsel Değerlendirme Sistemi'nin Planlama, Dikkat, Ardıl Bilişsel İşlevler alt boyutları ve toplam puanı arasında ve Türkçe, Müzik, Beden Eğitimi ve Trafik ve İlkyardım ders başarısı arasında; Gelişimi Destekleme alt boyutu ile Eşzamanlı Bilişsel İşlevler, Ardıl Bilişsel İşlevler alt boyutları ve toplam puanı arasında ve Matematik, Fen ve Teknoloji, Sosyal Bilgiler, Yabancı Dil (İngilizce) ve Müzik ders başarısı arasında; Suça Yöneltme ve Cinsel İstismar alt boyutu ile Planlama, Ardıl Bilişsel İşlevler alt boyutları ve toplam puanı arasında ve Türkçe, Matematik, Fen ve Teknoloji, Sosyal Bilgiler, Yabancı Dil (İngilizce), Görsel Sanatlar Eğitimi, Müzik ve Trafik ve İlkyardım ders başarısı arasında; İhmalkarlık ve Duygusal Tehdit alt boyutu ile Dikkat alt boyutu arasında ve Türkçe, Fen ve Teknoloji, Trafik ve İlkyardım ders başarısı ilişki bulunmuştur. The study was conducted to evaluate the relationship between the child abuse in the family and cognitive processes of students at 4th and 5th grades of a primary school of the Province of Van, E Turkey. Besides, these two subjects were examined in terms of academic achievement, gender, kindergarten attenddance, number of siblings in the family, birth order of the child, mother?s age, mothering age, mother?s education level, father?s age, father?s job status, father?s education level.Proportional cluster sampling method was used to establish the study sample of 64 students. The two scales used to evaluate the above mentioned relationship were, ?The Scale of Child Abuse in the Family? developed by Banu Bekçi and Esra İşmen Gazioğlu(2006) from Turkey and, ?Cognitive Assessment System? of Jack A. Naglieri and J.P. Das (1997) of Ohio State University and translated into Turkish by Tamer Ergin (2003) of University of İstanbul. In addition to these two scales, a third questionaire was prepared and used by the researcher to establish the demographical and some characteristics of each student.The data obtained was analysed through application of the Mann Whitney U Test and the Pearson Correlation Matrix.Results of the study indicated that The Scale of Child Abuse in the Family ? B Form?s Physical Abuse subscale is related to Cognitive Assesment System?s Planning, Attention, Succesive Processing subscales and total CAS score as well as with achievement levels in Turkish, music, physical training, traffic and first aid classes; Developmental Support subscale is related to Simultaneous Processing, Succesive Processing subscales and total score as well as with achievement levels in mathematics, science and technology, history and geography, foreign language (English) and music classes.; Corruption and Sexul Abuse subscale is related to Planning, Succesive Processing subscales and total CAS score as well as with achievement levels in Turkish, mathematics, science and technology, history and geography, foreign language (English), arts, music, traffic and first aid classes.; Neglect and Emotional Threat subscale is related to Planning subscale as well with achievement levels in Turkish, science and technology, science and technology, traffic and first aid classes. 146

Bu araştırmanın temel amacı, Naglieri ve Das (1997) tarafından geliştirilmiş olan Bilişsel Değerlendirme Sistemi (Cognitive Assessment System CAS)'nin 13 yaş Türk çocukları üzerinde güvenirlik, geçerlik ve ön norm çalışmalarının yapılmasıdır. Bu amaçla önce ?Planlama?, ?Dikkat?, ? Eşzamanlı? ve ?Ardıl? bilişsel işlemleri içeren PASS teorisi (Planning, Attention, Simultaneous, Successful-PASS) tanıtılmıştır. Bilişsel Değerlendirme Sistemi (CAS), PASS teorisine dayalı nöropsikolojik bir değerlendirme sistemidir. Bu nedenle, bu araştırmanın amacı ise PASS teorisini tanıtmaktır.Araştırmanın örneklemi, İstanbul ilinde üç farklı sosyo-ekonomik ve kültürel düzeyi temsil ettiği düşünülen ilköğretim 8. sınıfa devem eden 204 çocuk oluşturmuştur. 13 yaşındaki çocukların oluşturduğu bu örneklemde CAS (Bilişsel Değerlendirme Sistemi) bireysel olarak uygulanmıştır.Verilerin analizinde, güvenirlik çalışmaları için test-tekrar test güvenirlik katsayıları, iç tutarlılık katsayıları ve ölçmenin standart hata değerleri belirlenmiştir. Geçerlilik çalışmalarında; içerik, yapı ve kriter geçerliliği işlemleri yapılmıştır. Ayrıca demografik özelliklere ilişkin verilerin analizinde One-Way Anova ve Post ?Hoc LSD testleri, ön norm çalışması için ise Skewness ve Kurtosis yöntemleri kullanılmıştır. Sonuçları SPSS (Sosyal Bilimler İstatistik Programı) ile değerlendirilmiştir.Araştırmanın sonucunda, Bilişsel Değerlendirme Sistemi (CAS)'in güvenilir ve geçer bir araç olduğu saptanmıştır. CAS bireysel farklılıkların incelenmesinde elde edilen ön normların Amerika örneklemi ile benzer olduğu belirlenmiştir.Anahtar Kelimeler: PASS teorisi, Bilişsel Değerlendirme Sistemi (CAS), Bilişsel Değerlendirme, Nöropsikolojik Değerlendirme Araçları. The basis of this research is apply the reliability, validity and norm stadies of Cognitive Assessment System (CAS), which is developed by Jack A. Naglieri and J. P. Das in 1997, on Turkish children who are thirteen years of age. For this purpose, firstly PASS (Planning, Attention, Simultaneous, Successful) Theory has been introduced, as Cagnitive Assessment System (CAS) is a neuro-psychological assessment system that rests on PASS Theory.The sampling of the study is composed of 204 children coming from schools that represent three different socio-ecenomical and cultural levels of İstanbul. Cognitive Assessmet System (CAS) has been applied indivudually on 204 thirteen -year- old children.In the data analyses, fort he reliability studies, test-retest reliability coefficients, content validity coefficients and standart deviation have been identified. In the validity studies, content validity, construct vallidity and criterion validity procedures have been carried out. Moreover, in the analysis of the data concerning demographic features, Anova and Posht- Hoct, and for the pre norm study Skewnwss and Kurtosis Methods have been used. The results have been evaluated by the SPSS ( Social Sciences Statistical Program).The results of the research reveal that Cognitive Assessment System (CAS) is a reliable and valid means. The pre-norm obtained with CAS also indicates a similarity with the American samples.Key Words: PASS Theory, Cognitive Assessment System (CAS), Neuropsychological Assessment Tools. 294