Search

Objective: Women suffer from depression more often than males, indicating that sex hormones might be involved in the etiology of this disease. The aim of this study was to investigate whether testosterone and 17-OH progesterone are related to the pathophysiology of depression in depressed women. We also investigated if any alteration takes place in these hormonal variables with antidepressant treatment. Methods: Forty female inpatients suffering from a depressive episode and 20 healthy female controls were recruited in the study. In the patient and control groups, serum total testosterone, 17-OH progesterone and SHBG levels were assayed. Pharmacotherapy was given to the patient group for 6-10 weeks (venlafaxine n=19, fluoxetine n=12, imipramine n=9). Hormonal measurements were repeated after the treatment in the patient group who responded to antidepressant treatment. Results: Serum testosterone levels were higher in the depressive women than in the healthy women. The testosterone levels were normalized by antidepressant treatment. 17-OH progesterone and SHBG levels did not differ between patients and controls. Conclusions: The result of normalized testosterone levels with pharmacotherapy suggests that testosterone may have a relationship with depression. Elevated levels of testosterone in depressed women might be a result of over activation of the adrenal glands, which are the main source of this hormone in women. (Anatolian Journal of Psychiatry 2010; 11:285-292)

Şizofrenide biyolojik bir belirleyici olduğu düşünülen olaya ilişkin (event-related) potan siyeller, şizofreniklerde, şizofreniklerin birinci dereceden akrabalarında ve kontrollerde `oddball` yöntemiyle kaydedilmiş ve aralarındaki farklar değerlendirilmiştir. Şizofrenik lerde ilaç tedavisinden bağımsız olarak geç ERP komponentlerinden olan N2 ve P300 po tansiyellerinin latanslarında uzama ve P300 amplitüdünde düşme bulunmuştur. Şizofren lerin I. dereceden akrabalarında da kontrollere göre N2 ve P300 latanslarının uzamış ol duğu tesbit edilmiş ve sonuçlar literatür ışığında tartışılmıştır. Sonuç olarak, geç ERP komponentlerinin latanslarındaki değişikliğin bilgi işlemenin bazı aşamalarındaki bozuk luğu yansıtabileceği ve bu bozukluğun, şizofreniklerdeki düzeyde olmasa bile, şizofre niklerin akrabalarında da olduğu düşünülmüştür. Sonuçlarımız, geç ERP'lerdeki anormal liklerin risk altındaki bireylerde biyolojik bir belirleyici olarak kullanılabileceği şeklinde ki görüşleri desteklemektedir. The event-related potentials, which are considered to be a biological marker in schizoph renia, were recorded in the schizophrenic patients, in the immediate relatives of the schi zophrenics, and in control subjects with oddball paradigm and the differences among them have been studied. In schizophrenics, an increased latency has been observed in N2 and P300 potentials, which are among the components of late ERPs, and a decrease in the P300 amplitude, independent of medication. It was also found that the immediate relati ves of the schizophrenics had a greater N2 and P300 latency than those of the control subjects, and the results were discussed in the light of the existing literature. It was conc luded that the changes in the latency of late ERP components could reflect the disturban ces in some stages of information processing and that this impairment could be found, if not in the same degree as seen in the schizophrenics, in the relatives of the schizophrenic patients. Our results corroborate the suggestions that the abnormalities in the late ERPs could be used as a biological markers in individuals under risk for schizophrenia. 76

Amaç: Karmaşık ve heterojen bir klinik sendrom olan depresyonun tanısı hâlihazırda büyük oranda klinik muayene ile yapılmaktadır. Bu nedenle depresyonda tanıya yardımcı olabilecek ya da tedavi seçimini yönlendirebilecek biyolojik belirleyicilerin bulunması büyük önem arz etmektedir. Son yıllarda depresyonda büyüme faktörleri araştırılmaya başlanmış ve büyüme faktörlerinin bazılarının depresyonun tanısı ya da tedavisinde biyolojik bir gösterge olarak kullanılabileceği ileri sürülmüştür. Bu çalışmada majör depresyon hastalarında serum vasküler endotelyal büyüme faktörü (VEGF) düzeylerinin majör depresyon için tanısal ya da tedavi göstergesi olarak ele alınıp alınamayacağı hususunun araştırılması amaçlanmıştır.Gereç ve yöntem: Bu çalışmaya majör depresif bozukluk tanısı alan 17 hasta alınmıştır. Kontrol grubunu oluşturmak üzere çalışmaya 30 sağlıklı kişi alınmıştır. Hamilton Depresyon Derecelendirme Ölçeği (HAM-D) hasta grubuna tedavi başlangıcında ve iki haftalık aralıklarla, kontrol grubuna ise bir kez uygulanmıştır. Serum VEGF ölçümleri, hastalarda antidepresan tedavi başlangıcından önce ve HAM-D skorunda %50 azalma gerçekleştikten sonra olmak üzere iki kez, kontrollerde ise bir kez ELISA yöntemiyle yapıldı.Bulgular: Yaş, beden kitle indeksi ve içilen günlük sigara sayısı eş değişken olarak alındığında tedavi öncesi dönemde hastaların VEGF düzeyleri ile kontrollerinki arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık bulunmazken, tedaviye yanıt sonrasında hasta grubunun VEGF düzeyleri kontrollerinkinden istatistiksel olarak anlamlı derecede düşük bulundu. Hasta grubunda başlangıç ve tedaviye yanıt sonrası VEGF düzeyleri arasında anlamlı bir fark bulunmadı.Sonuç: Bu bulgular ilk bakışta depresyonun nörotrofik hipotezi ile uyuşmuyor gibi görünse de iyileşmenin VEGF'nin olası nöron hasarlayıcı etkisinin azaltılmasıyla mümkün olduğu şeklindeki yorum doğru kabul edilirse, bu hipotezi kısmen destekliyor olabileceği de düşünülebilir.Anahtar kelimeler: Depresyon, vasküler endotelyal büyüme faktörü, biyolojik gösterge Aim: Depression is a heterogeneous and complex clinical syndrome and is largely diagnosed by clinical assessment. So it is of great importance to investigate biomarkers that can help diagnosis or choosing treatment modalities. In recent years, research has begun to investigate growth factors in depression, and it has been suggested that some of these growth factors may be used as a biomarker in the diagnosis or treatment of depression. In this study, it was aimed to investigate diagnostic or therapeutic aspects of vascular endothelial growth factor (VEGF) as a biomarker for depression.Materials and methods: Seventeen patients with major depression and 30 healthy control subjects were enrolled in the study. Depressive symptoms were monitored by the Hamilton Rating Scale for Depression (HRSD) at baseline and every two-week intervals until the treatment response in the patient group and once in the control group. Serum VEGF levels were measured with ELISA during depressive episode and after treatment response in the patient group and once in the control group.Results: When the age, body mass index, and daily number of cigarettes were taken as covariates, there was no statistically significant difference in the VEGF levels between the patients during episode and the controls, whereas the VEGF levels of the patient group after the treatment response were statistically significantly lower than those of the controls. There were no significant differences in the VEGF levels in the patient group after treatment response as compared to those during episode.Conclusion: Although these findings do not seem to be consistent with the neurotrophic hypothesis of depression at first glance, if the assumption that recovery is possible by reducing the neuron-damaging effect of VEGF is met, this hypothesis may be partially supported by the findings.Key words: Depression, VEGF, biomarker 59

ÖZETAmaç: Bipolar ve unipolar depresyon, klinik görünümleri açısından birbirlerine oldukça benzeyen fakat tedavileri oldukça farklı olan hastalıklardır. Günümüzde, bu hastalıkların ayrımının yapılmasında güvenilir araçlar yoktur. Zihin kuramı (ZK) ve bilişsel işlevlerle ilgili bozukluklar bu hastalıkların etyopatogenezini yansıtabilir ve bulunması muhtemel farklılıklar birbirlerinden ayırt edilmelerine katkı sağlayabilir. Bilgilerimize göre literatürde bu iki hastalığı aktif hastalık döneminde ZK ve bilişsel işlevler açısından inceleyen başka bir çalışma bulunmamaktadır. Bu çalışmada bipolar ve unipolar bozukluğu olan hastalarda depresif epizot dönemlerinde zihin kuramının değerlendirilmesi ve bilişsel işlevlerle zihin kuramı arasındaki ilişkinin araştırılması amaçlanmıştır.Materyal ve metod: Bipolar depresyon (n=16) ve unipolar depresyon (n=19) tanısı alan toplam 35 hasta ve 20 sağlıklı kontrol çalışmaya dahil edilmiştir. Araştırmacıların geliştirdiği ve sosyodemografik bilgileri içeren kişisel bilgi formu, Hamilton Depresyon Derecelendirme Ölçeği (HAM-D), Dokuz Eylül Zihin Teorisi Ölçeği (DEZTÖ), Gözler Testi, Sözel Bellek Süreçleri Testi (SBST), WAIS-R Sayı Menzili Alt Testi (SMT) ve Stroop Testi kullanılarak deneklerden veriler toplanmıştır. Karşılaştırmalar hastaların tamamı ile kontrol grubu arasında ve bipolar, unipolar depresyon ve kontrol grubu arasında olmak üzere iki farklı şekilde yapılmıştır.Bulgular: Hasta grubunda Gözler Testi toplam puanı, DEZTÖ birinci derecede yanlış inanç puanı ve DEZTÖ ikinci derecede yanlış inanç puanının kontrol grubuna göre düşük olduğu tespit edilmiştir. Bipolar depresyon grubunda Gözler Testi toplam puanı ve DEZTÖ birinci derecede yanlış inanç puanının kontrol grubuna göre düşük olduğu, ancak bipolar ve unipolar depresyon grupları arasında zihin kuramı parametreleri açısından anlamlı fark olmadığı bulunmuştur. Uygulanan testlerin tamamında hasta grubunun nöropsikolojik parametrelerinin kontrollere göre anlamlı şekilde daha bozuk olduğu bulunmuştur. Hasta grubunda ZK bozukluğu ile nöropsikolojik testlerdeki bozukluk arasında pozitif korelasyon olduğu saptanmıştır.Sonuç: Bipolar ve unipolar depresyon hastalarında hastalığın aktif döneminde sağlıklı kontrollere göre ZK bozukluğunun olduğu ve bipolar hasta grubunda bunun daha da belirgin olduğu tespit edilmiştir. Dahası, araştırmanın bulguları ZK ve bilişsel işlevlerin birbirleriyle ilişkili olduğunu göstermektedir. Daha büyük örneklemlerde çalışmaların yapılması bu konunun aydınlatılmasını sağlayabilir. Anahtar kelimeler: Bilişsel işlevler, Bipolar Depresyon, Unipolar Depresyon, Zihin Kuramı Aim: Bipolar and unipolar depression are very similar in their clinical presentations, but their treatments are quite different. Today, there are no reliable markers for the differential diagnoses of these disorders. Deficits on theory of mind (ToM) and cognitive functions may reflect the eitopathogenesis of the disorders, and possible alterations on these parameters may contribute to differentiating between bipolar and unipolar depression. To the best of our knowledge, there is no study investigating ToM and cognitive functions in bipolar and unipolar depressive patients at the same time in the literature. Thus, this study aimed to investigate the ToM and its relationship with cognitive functions in bipolar and unipolar patients during depressive episode.Materials and methods: A total of 35 patients (16 with bipolar depression and 19 with unipolar depression) and 20 healthy controls were included in the study. Data from the subjects were obtained using the personal sociodemographic information form developed by authors, Hamilton Depression Rating Scale, Dokuz Eylül Theory of Mind Scale (DEZTÖ), Eyes Test, Verbal Learning Test, WAIS-R Digit Span Subtest and Stroop Test. Two different comparisons were carried out: i) between the patients as a whole and the controls and ii) among the bipolar, unipolar depression patients and the controls.Results: The Eyes Test total score, DEZTÖ primary false belief score, and DEZTÖ second false belief score were statistically significantly lower in the patients compared to the controls. The Eyes Test total score and DEZTÖ primary false belief score were significantly lower in the bipolar depression group compared to the control group, but there were no significant differences between unipolar and bipolar depression groups in the ToM scores. The performance of the patient group on the neuropsychological tests was significantly poorer than that of the control group. The scores on the neuropsychological tests and ToM tasks were positively correlated in the patient group.Conclusion: In this study, significant ToM deficits were detected in the patients during bipolar and unipolar depressive episodes compared to the healthy controls, and these deficits were more pronounced in the bipolar group. Furthermore, our findings suggested that there were significant associations between ToM and cognitive functions. Studies with larger samples may further shed light on this issue.Key words: Bipolar Depression, Cognitive Functions, Theory of Mind (ToM), Unipolar Depression 103

Amaç: Bu çalışmanın amacı erken ve geç alkol yoksunluğu döneminde serum Beyin Kaynaklı Nörotrofik Faktör (BDNF) düzeylerinde meydana gelen değişiklikleri ve bu değişikliklerin bilişsel işlevlerle ilişkisinin olup olmadığını incelemek, bazı lipid peroksidasyon ve protein oksidasyon ürünleri aracılığıyla oksidatif stresin varlığını araştırmak ve oral naltreksona hipotalamo-pitüiter-adrenal (HPA) eksen cevabını ölçmektir.Gereç ve Yöntem: Alkol bağımlılığı tanısı alan ve alkol yoksunluğunda olan erkek hastalar (n=23) ve kontrol grubu olarak sağlıklı erkekler (n=20) çalışmaya dahil edilmiştir. Hasta grubunda nöropsikolojik testlerin değerlendirmesi yoksunluğun erken ve geç dönemlerinde olmak üzere iki kez, kontrol grubunda ise bir kez yapılmıştır. Hastalarda alkol yoksunluğunun 1. ve 28. gününde ve kontrollerde 1 kez olmak üzere BDNF, lipid hidroperoksit (LPO), pirrolize protein, miyeloperoksidaz (MPO), protein karbonil bileşikleri (PCC) ve tiyol grubu kan düzeyleri ölçülmüştür. Ayrıca hastalarda alkol yoksunluğunun 8. gününde ve kontrollerde 50 mg naltrekson verilmeden önce ve naltrekson verildikten sonra hormonal cevaplar ölçülmüştür.Bulgular: Erken yoksunluk döneminde alkol bağımlısı hastaların Sözel Bellek Süreçleri Testi (SBST) anlık bellek ve kendiliğinden hatırlama, Sayı Menzili Alt Testi (SMT) toplam sayı menzili, Stroop testi süre farkı ve yanlış sayısı alt test skorları kontrollerinkinden daha kötü bulunmuştur. Yoksunluğun geç döneminde ise hastalarda yalnızca SBST anlık bellek ve öğrenme skorları kontrollere göre daha kötü bulunmuştur. Uzun süre alkol kullanımının erken ve geç yoksunluktaki hafıza, dikkat ve öğrenme gibi bilişsel işlevler ile olumsuz ilişki içinde olduğu tespit edildi. Hastalarda BDNF düzeylerinde yaşla birlikte azalma olduğu bulundu. Erken yoksunluk döneminde yoksunluğun şiddeti arttıkça BDNF düzeylerinde artış olmaktaydı. Ancak ne erken ne de geç yoksunluktaki BDNF düzeyleri kontrollere göre farklı bulunmadı. Ayrıca erken ve geç yoksunluk dönemindeki BDNF düzeyleri ile öğrenme işlevleri arasında olumsuz ilişki olduğu bulundu. Yoksunluğun erken döneminde hastalarda kontrollere göre MPO, LPO, Pirrolize Protein ve PCC düzeyleri yüksek olarak bulunurken, geç yoksunluk döneminde ise yalnızca MPO düzeyi kontrollerinkinden yüksek bulundu. Hastalarda naltreksona kortizol cevabı ortadan kalkmıştı. Ayrıca hastalardaki naltreksona adrenokortikotropik hormon (ACTH) cevabı da yetersiz düzeydeydi. Erken yoksunluktaki hafıza işlevleriyle bazal kortizol, pik kortizol ve bazal ACTH düzeyleri arasında olumsuz ilişki olduğu bulundu.Sonuç: Alkol bağımlısı hastalarda yoksunluğun erken ve geç döneminde hafıza, dikkat ve öğrenme gibi bilişsel işlevlerde bozulma olması bilişsel işlevlerdeki bu bozulma ile frontal lob disfonksiyonu arasında nedensel bir ilişki olabileceğini düşündürmektedir. Uzun süre alkol kullanımı bu işlevleri daha da kötüleştirebilir. Yaşa bağlı BDNF düzeylerindeki azalma normal yaşlanma sürecine ve alkolün hipokampüse olan etkilerine bağlı olabilir. BDNF'nin yoksunluk şiddetiyle artış gösteriyor olması onun nöroprotektif etkisine işaret ediyor olabilir. Yoksunluğun erken ve geç dönemindeki öğrenme işleviyle BDNF düzeyleri arasındaki negatif ilişki karmaşık moleküler mekanizmalar sonucu ortaya çıkıyor gibi görünmektedir ve bilişsel işlevlerdeki bozulmada rol oynayabilir. Uzun süre alkol kullanımı oksidatif stres mekanizmalarını tetikleyerek geri dönüşümsüz organ hasarına yol açabilir. Alkol yoksunluğunda HPA eksenin baskılanması strese yanıt sistemini olumsuz yönde etkileyebilir ve erken relapslara yol açabilir. Hafıza işlevleriyle hormonal değerler arasındaki olumsuz ilişki hipokampal disfonksiyona bağlı olabilir.Anahtar kelimeler: Alkol yoksunluğu, BDNF, bilişsel işlevler, HPA eksen, oksidatif stres. Aim: The aim of this study was to examine the alterations of serum Brain-Derived Neurotrophic Factor (BDNF) levels and whether these alterations are associated with cognitive functions and to investigate the existance of oxidative stress through some lipid peroxidation and protein oxidation products and to measure hypothalamic-pituitary-adrenal (HPA) axis response to oral naltexone in early and late alcohol withdrawal.Materials and Methods: Alcohol dependent male patients during alcohol withdrawal (n=23) and healthy control male subjects (n=20) were enrolled in the study. Neuropsychological tests were performed twice during the early and late withdrawal periods in the patient group and once in controls. Blood levels of BDNF, lipid hydroperoxides (LPO), pyrrolized protein, myeloperoxidase (MPO), protein carbonyl compounds (PCC) and thiol were measured on the first and 28th day of alcohol withdrawal in the patient group and once in controls. In addition, hormonal responses were measured before and following 50 mg naltrexone administration in patients on the 8th day of withdrawal and in controls.Results: In early withdrawal period, immediate memory and free recall scores on Verbal Memory Processes Test, total scores on Digit span subtest, time difference measurements and number of incorrect words scores on Stroop Test were found to be poorer in patients than those of controls. During late withdrawal, only immediate memory and learning scores were found to be poorer in patients compared to those of controls. It was determined that long-term alcohol consumption was negatively correlated with cognitive functions such as memory, attention and learning. BDNF levels were found to be decreased with increasing age in patients. There was apositive correlation between BDNF levels and withdrawal severity during early withdrawal. Neither of BNDF levels in early and late withdrawal were found to be different than those of controls. In addition it was found that there was a negative correlation between BDNF levels and learning functions in early and late withdrawal. While MPO, LPO, pyrrolized protein and PCC levels of patients were were found to be higher compared to those of controls in early withdrawal, only MPO levels of patients were found to be higher than those of the controls in late withdrawal period. Cortisol response to naltrexone was blunted and there was an insufficient adrenocorticotropic hormone (ACTH) response in patients. A negative correlation was found between memory functions and baseline cortisol, peak cortisol and baseline ACTH levels during early withdrawal.Conclusion: There may be a causal relationship between cognitive impairments and frontal lobe dysfunction since memory, attention and learning deficits may occur during early and late alcohol withdrawal in alcohol dependent patients. Long-term alcohol consumption may worsen these functions. Age-dependent decreases in BDNF levels may be due to normal aging process and the effects of alcohol on hippocampus. The positive correlation between BDNF levels and withdrawal severity may indicate the neuroprotective effects of BDNF. The negative correlation between BDNF levels and learning function in early withdrawal may develop due to complex molecular mechanisms and may also play a role in cognitive impairments. Long-term alcohol consumption may result in irreversible organ damage via inducing oxidative stress mechanisms. Supression of HPA axis in alcohol withdrawal may influence stress-response system negatively and lead to earlier relapses. The negative correlation between memory functions and hormones may be attributed to hippocampal dysfunction.Key words: Alcohol withdrawal, BDNF, cognitive functions, HPA axis, oxidative stress. 125

Amaç: Alkol yoksunluk döneminde bazal kortizol düzeyinde artma, ACTH düzeyinde azalma ve standardize edilmiş laboratuvar ortamında yapılan stres testlerine azalmış kortizol ve ACTH cevapları gibi strese cevap sistemi değişikliklerinin olduğu bilinmektedir. Bu değişikliklerin bir kısmının saldırganlık düzeyiyle de ilişkili olduğu ileri sürülmektedir. Bununla birlikte alkol bağımlılığında veya yoksunluk döneminde nöroaktif steroidlerden biri olan DHEAS düzeyi ve onun etkileri hakkında daha az şey bilinmektedir. Bu çalışmadaki amacımız, alkol bağımlısı hastalarda erken ve geç alkol yoksunluk dönemindeki muhtelif HPA eksen değişikliklerini, bu değişikliklerin agresyonla ilişkisinin olup olmadığını, varsa bu değişikliklerin akut alkol yoksunluk dönemine sınırlı ?state?, ya da uzun dönemde de devam eden ?trait? özellikler olup olmadıklarını araştırmaktır.Denekler ve Yöntem: Depresyonu olmayan alkol bağımlısı erkek hastalar (n=26) ve kontrol grubu olarak da sağlıklı erkekler (n=20) anlık ve yaşam boyu agresyonu ölçen nöropsikolojik testlerle değerlendirildi. Ayrıca hastalarda yoksunluğun akut ve geç dönemlerinde toplam üç kez, kontrollerde ise bir kez olmak üzere bazal kortizol, ACTH, DHEAS ve prolaktin düzeyleri ölçüldü. Ayrıca akut ve geç yoksunluk dönemlerinde fiziksel strese hormonal cevaplar ile sadece geç yoksunluk döneminde olmak üzere bir kez psikolojik stres testine hormonal cevaplar araştırıldı. Fiziksel stres testi olarak ?Soğuk Basınç Testi? (SBT), psikolojik stres testi olarak da ?Trier Sosyal Stres Testi? (TSST) kullanıldı. Kontrol grubunda ise tüm ölçümler bir kez yapıldı.Bulgular: Hastaların akut yoksunluk döneminde kontrol grubuna göre bazal kortizol düzeyleri normalken, fiziksel strese kortizol cevapları yetersizdi ve bu durum geç yoksunlukta ortadan kalkıyordu. Geç yoksunluk dönemindeki psikolojik strese ise ACTH ve kortizol cevapları azalmıştı. Hastalarda akut yoksunluk döneminde yüksek olan bazal prolaktin geç yoksunluk döneminde normale dönüyordu. Gerek akut ve geç yoksunlukta yapılan fiziksel stres testine, gerekse geç yoksunluktaki psikolojik stres testine prolaktin cevapları kontrollere göre yüksek bulundu. Bazal DHEAS düzeyleri akut yoksunluk döneminde düşükken geç yoksunlukta normale dönüyordu ve hasta grubunun yapılan tüm stres testlerine DHEAS cevapları yetersizdi. Uyguladığımız alkolizm şiddetini değerlendiren Michigan Alkolizm Tarama Testi (MATT) ölçeğine göre alkolizm şiddeti arttıkça psikolojik strese kortizol cevabdüşmekte idi. Alkolizmin şiddeti ile yaşam boyu saldırganlık düzeyleri, saldırganlık düzeyi ile de alkol içme isteği pozitif ilişkiliydi.Sonuç: Alkol bağımlısı olan hastalarda yoksunluk döneminde fiziksel strese kortizol ve DHEAS cevaplarının, psikolojik strese ise kortizol, ACTH ve DHEAS cevaplarının yetersizliği gibi HPA eksen anormalliklerinin olduğu bulundu. Fiziksel strese kortizol cevabı alkol yoksunluğunun geç dönemine doğru düzelirken, DHEAS ile ilişkili bozukluğun değişmediği görülmüştür. Yoksunluğun akut ve geç dönemlerinde strese prolaktin cevabının artmış olduğu, alkolizm şiddeti fazla olan alkol bağımlılarında psikolojik strese kortizol cevabının daha düşük olduğu bulunmuştur. Bu strese cevap veren sistemlerdeki bozuklukların uzun süre alkol kullanımına bağlı bozukluklar mı, yoksa en azından bir kısmının bu kişilerde önceden bulunan ve alkol bağımlılığının gelişmesine yatkınlık etkeni olabilecek bozukluklar mı olduğu konusu ise belli değildir.Anahtar kelimeler: Alkol yoksunluğu, HPA eksen, nörosteroidler, Saldırganlık, Soğuk Basınç Testi, Trier Sosyal Stres Testi. Aim: During alcohol withdrawal period, it is known that there are alterations in stress response system such as increased basal cortisol levels, reduced ACTH levels, blunted ACTH and cortisol responses to stress tests conducted in standardized laboratory settings in the alcohol dependent patients. It is suggested that some of these alterations are related to aggressivity levels of the patients. However, there are few reports about DHEAS level, which is one of the neurosteroids, and its effects on alcohol dependence or alcohol withdrawal. In this study, our aim was to investigate the probable alterations in the Hypothalamic Pituitary Adrenal axis in early and late alcohol withdrawal, whether there is any relationship between these alterations and aggression, and, if so, whether these alterations are ?state? features restricted to the acute alcohol withdrawal or ?trait? markers continuing during the protracted abstinence.Subjects and Methods: Alcohol dependent males without depression (n=30) and healthy control male subjects (n=20) were rated with neuropsychological tests measuring immediate and life-long aggression. Basal cortisol, ACTH, DHEAS and prolactine serum levels were measured three times during the early and late withdrawal periods in the patients and once in controls. In addition, hormonal responses to physical stress during the early and late withdrawal periods and hormonal responses to psychological stress during late withdrawal period were measured in the patients. The Cold Pressor Test (CPT) and the Trier Social Stress Test (TSST) were used in order to evaluate responses to physical and psychological stresses, respectively. In the controls, responses to stress tests were measured once.Results: While basal cortisol levels of the patients were normal in early withdrawal period compared to the controls, cortisol response to physical stress was blunted and this abnormality was normalized in the late withdrawal period. ACTH and cortisol responses to psychological stress were decreased in the late withdrawal period. High levels of basal prolactine during the early withdrawal period were normalized in thelate withdrawal period. Prolactine responses to both physical stress during the early and late withdrawal periods and psychological stress during the late withdrawal were higher in the patients compared to the controls. DHEAS responses to all stress tests were blunted in the patients, while decreased basal DHEAS levels during the early withdrawal period became normal during the late withdrawal period. According to the Michigan Alcohol Screening Test (MAST) applied to evaluate severity of alcoholism, cortisol responses to psychological stress were getting lower as the severity of alcoholism was getting higher. There were positive relationships between the lifelong levels of aggression and the alcoholism severity, and between the aggression levels and the severity of alcohol craving.Conclusion: It was found that there were some abnormalities in the HPA axis such as blunted cortisol and DHEAS responses to physical stress, and inadequate cortisol, ACTH and DHEAS responses to psychological stress during the withdrawal period in patients with alcohol dependence. While the abnormality related to cortisol was normalized towards late withdrawal, abnormality in DHEAS level appeared to be continuing. It was found that prolactine responses to stress during the early and late withdrawal periods were increased and that cortisol responses to psychological stress were lower in alcohol dependent patients with higher severity of alcoholism. It is not clear whether these abnormalities in the stress system result from chronic alcohol consumption or, at least some of them precede as vulnerability factor in these individuals.Key words: Aggression, alcohol withdrawal, Cold Pressor Test, Hypothalamic Pituitary Adrenal axis, neurosteroids, Trier Social Stress Test 104

Amaç: Panik bozuklugu ve yaygın anksiyete bozuklugu hastalarında hipotalamopituiter-adrenal eksen, serotonerjik ve dopaminerjik sisteminlerin aktivitelerini vebunların birbirleriyle iliskilerini inceleyerek bu sistemlerin panik bozuklugunun veyaygın anksiyete bozuklugunun patofizyolojisiyle iliskili olup olmadıgını arastırmak.Denekler ve Yöntem: Panik bozuklugu (n=25), yaygın anksiyete bozuklugu (n=23)ve kontrol grubunda (n=20) bazal kortizol, dehidroepiandrosteron-sülfat, prolaktin,büyüme hormonu konsantrasyonları ve deksametazon sonrası kortizol vedehidroepiandrosteron-sülfatın, essitalopram sonrası kortizol, dehidroepiandrosteronsülfatve prolaktinin, levodopa sonrası prolaktin ve büyüme hormonun serumdüzeyleri ölçüldü.Bulgular: Yaygın anksiyete bozuklugu grubunun bazal kortizol düzeyleri vedeksametazonun kortizolu baskılaması kontrol ve panik bozuklugu grubuna göredüsük bulundu. Deksametazonla dehidroepiandrosteron-sülfat, panik bozuklugu veyaygın anksiyete bozuklugu grubundaki kadınlarda erkeklere göre daha fazlabaskılanmıstı. Kontrol grubunda dopaminerjik uyarı prolaktini baskılamazken, panikbozuklugu ve yaygın anksiyete bozuklugu grubunda baskılıyordu. Panik bozuklugugrubunda anksiyete düzeyi arttıkça, kortizol deksametazonla daha az baskılanıyordu.Sonuç: Yaygın anksiyete bozuklugu hastalarında bazal kortizol düzeyinin düsükolması kortikotropin salgılatıcı hormon asırı aktivitesi sonucunda gelisenkortikotropin salgılatıcı hormon reseptör down regülasyonuyla beraber hipotalamopituiter-adrenal eksen hipoaktivitesini gösterebilirken, deksametazon supresyon testiile kortizolün daha az baskılanması glukokortikoid reseptör down regülasyonunudüsündürmektedir. Panik bozuklugu ve yaygın anksiyete bozuklugu hastalarındaprolaktinin levodopa ile daha fazla baskılanması bu hastalarda dopaminerjikhipofonksiyona baglı olarak gelisen bir dopamin reseptör asırı duyarlılıgına isaretediyor olabilir. Aim: The aim of this study was to examine hypothalamo-pituitary-adrenal axis,serotonergic and dopaminergic system activities and relations between each other inpatients with panic disorder and generalized anxiety disorder, and to investigatewhether these systems are related to pathophysiology of panic and generalizedanxiety disorders.Subjects and Methods: Serum concentrations of basal cortisol,dehydroepiandrosterone sulfate, prolactin, growth hormone, and serum levels ofcortisol and dehydroepiandrosterone sulfate after dexamethasone administration, andserum levels of cortisol, dehydroepiandrosterone sulfate and prolactin afterescitalopram administration, and serum levels of prolactin and growth hormone afterlevodopa administration were measured in control group and patients with panicdisorder and generalized anxiety disorder.Results: Levels of basal cortisol and cortisol suppression with dexamethasone werelower in generalized anxiety disorder group than in panic disorder and controlgroups. In patients with panic disorder and generalized anxiety disorder,dehydroepiandrosterone sulfate was more supressed with dexamethasone in womencompared with men. Prolactin levels were not supressed with dopaminergicsitumulation in control group while supressed in patients with panic and generalizedanxiety disorders. In panic disorder group, cortisol levels with dexamethasone gotless suppressed as levels of anxiety increased.Conclusion: In patients with generalized anxiety disorder, decreased levels ofcortisol may indicate that hypothalamo-pituitary-adrenal axis hypoactivity withcorticotropin-releasing hormone receptor down regulation resulted fromcorticotropin-releasing hormone hyperactivity, and lesser supression of cortisollevels with dexamethasone supression test suggests glucocorticoid receptor downregulation. Greater supression of prolactin levels with levodopa in panic and generalized anxiety disorders may indicate that dopaminergic hypofunction whichresults in dopamine receptor downregulation. 85

ÖZET Amaç: Alkol yoksunluk döneminde bazal kortizol düzeyinde artma, ACTH düzeyinde azalma, DST pozitifliği ve CRH'ya yetersiz ACTH cevabı en çok bildirilen HPA eksen bozukluklarıdır. Bunlardan bir kısmının agresyonla da ilişkili olduğu bilinmektedir. Bununla birlikte alkol bağımlılığında veya yoksunluk döneminde nöroaktif steroidlerden biri olan DHEAS düzeyi ve onun etkileri hakkında daha az şey bilinmektedir. Bu çalışmadaki amacımız, alkol bağımlısı hastalarda, erken ve geç alkol yoksunluk dönemindeki muhtemel HPA eksen değişikliklerini, bu değişikliklerin agresyonla ilişkisinin olup olmadığını, varsa bu değişikliklerin akut alkol yoksunluk dönemine sınırlı `state` ya da uzun dönemde de devam eden `trait` özellikler olup olmadıklarını araştırmaktır. Denekler ve Yöntem: Depresyonu olmayan alkol bağımlısı erkek hastalar (n=30) ve kontrol grubu olarak da sağlıklı erkekler (n^O) anlık ve yaşam boyu agresyonu ölçen nöropsikolojik testlerle değerlendirildi. Ayrıca hastalarda yoksunluğun erken ve geç dönemlerinde toplam üç kez, kontrollerde ise bir kez olmak üzere bazal kortizol, DHEAS ve testosteron düzeyleri ve deksametazona kortizol ve DHEAS cevaplarına bakıldı. Bulgular: Hastaların erken yoksunluk döneminde kontrol grubuna göre bazal kortizol düzeyleri normalken, deksametazona kortizol cevabı %33.33 oranında kördü ve geç yoksunluk döneminde bu DST anormalliği düzelmekte idi. DHEAS'nin ise hem bazal düzeyi hem de DST'ye cevabı erken yoksunluk döneminde kontrollerinkine benzerken geç yoksunluk döneminde hem kontrollerinkinden hem de erken yoksunluk dönemindekinden daha düşük bulundu. Agresyon düzeyine göre hastalar iki gruba ayrılıp değerlendirildiğinde, DST pozitifliği oranı agresyon düzeyi düşük olanlarda erken yoksunluk döneminde yüksek, geç dönemde normal bulundu. Agresyon eğilimi yüksek bağımlılarda ise hem erken hem de geç yoksunluk dönemlerinde DST anormalliği vardı. Bazal DHEAS düzeyi agresyon düzeyi yüksek olanlarda erken yoksunluk döneminde, agresyon düzeyi düşük olanlarda ise geç yoksunluk döneminde düşüktü. Sonuç: Alkolün yoksunluk döneminde kortizolün yeterince baskılanmaması ve DHEAS düşüklüğü gibi HPA eksen anormalliklerinin olduğu bulundu, Kortizolle ilişkili bozukluk alkol yoksunluğunun geç dönemine doğru düzelirken, DHEAS ileilişkili bozukluğun belirginleştiği görülmüştür. Her iki bozukluğun da agresyon eğilimi belirgin olan alkol bağımlılarında daha uzun sürme eğilimi gösterdiği bulunmuştur. Bu HPA eksen bozukluklarının uzun süre alkol kullanımına bağlı bozukluklar mı, yoksa en azından bir kısmının bu kişilerde önceden bulunan ve alkol bağımlılığının gelişmesine yatkınlık etkeni olabilecek bozukluklar mı olduğu konusu belli değildir. Anahtar kelimeler: Agresyon, alkol yoksunluğu, HPA eksen, nörosteroidler. vı HPA AXIS ACTIVITY, NEUROSTEROIDS AND THEIR RELATIONSHIP WITH AGRESSION IN EARLY AND LATE ALCOHOL WITHDRAWAL ABSTRACT Aim: The most reported alterations in the HPA axis during alcohol withdrawal period are increased basal Cortisol levels, reduced ACTH levels, non-suppression in DST, and blunted ACTH response to CRH. It is known that some of them are related to aggression. However, there are few reports about DHEAS level, which is one of the neurosteroids, and its effects on alcohol dependence or alcohol withdrawal. In this study, our aim was to investigate the probable alterations of HPA axis in early and late alcohol withdrawal, whether there is any relationship between these alterations and aggression, and if so, whether these alterations are `state` features restricted to the acute alcohol withdrawal or `trait` markers continuing during the protracted abstinence. Subjects and Methods: Alcohol dependent males without depression (n=30) and healthy control male subjects (n=20) were rated with neuropsychological tests measuring immediate and life-long aggression. Basal Cortisol, DHEAS and testosteron serum levels and Cortisol and DHEAS response to dexamethasone were measured three times during the early and late withdrawal periods in the patients and once in controls. Results: While basal Cortisol levels of the patients were normal in early withdrawal period, Cortisol response to dexamethasone was blunted proportional to 33.33% and this abnormality in DST was normalized in late withdrawal period. It was found that while both basal level and response to dexamethasone of DHEAS were similar to those of controls in early withdrawal period, in the late withdrawal these were lower than both those of the controls and those of early withdrawal period. When the patients were assessed in two separate groups according to aggression levels, it was found that the proportion of non-suppression in DST was higher in low-aggression group in early withdrawal period, and normal in late withdrawal period. In the high- aggression group, there was an abnormality in DST both early and late withdrawal periods. Basal DHEAS level was lower in high-aggression group in early withdrawal period, and in low-aggression group in late withdrawal period. vnConclusion: It was found that there were some abnormalities of HPA axis such as inadequate suppression of Cortisol and reduced DHEAS in alcohol withdrawal period. While the abnormality related to Cortisol was normalized towards late withdrawal, abnormality in DHEAS level appears to continue. Both abnormalities are tend to last longer in the more aggressive dependent patients than in the less aggressive ones. It is not clear whether these HPA axis abnormalities result from chronic alcohol consumption or, at least some of them, precede as a vulnerability factor in these individuals. Key words: Aggression, alcohol withdrawal, HPA axis, neurosteroids. vm 84

Arka plan: Depresif hastalarda nöroaktif steroidlerden biri olan dehidroepiandrosteron- sulfat düzeyi ve onun etkileri hakkında çok az şey bilinmektedir. Dehidroepiandrosteron- sulfat hayvanlarda antiglukokortikoid, antidepresan ve belleği güçlendirici etkilere sahip olduğundan bunun düzeylerindeki değişikliklerin depresif bozuklukların bazı semptomlarını açıklayabileceği ve depresyonun fizyopatoloj isinde rol oynayabileceği düşünülmektedir. Amaç: Depresyonda adrenal nörosteroidlerin düzeylerindeki ve bunların salmışını kontrol eden etkenlerdeki değişiklikleri ve eğer varsa bu değişikliklerle bilişsel fonksiyonların ilişkisini inceleyerek, nörosteroidlerin depresyonun patofizyolojisiyle ilişkili olup olmadığını araştırmak. Denekler ve Yöntem: Depresyonlu kadın hastalar (n=43) ve kontrol grubu olarak sağlıklı kadınlar (n=22) bilişsel işlevler ve duygu durumunu ölçen nöropsikolojik testlerle değerlendirildikten sonra kortizol ve dehidroepiandrosteron-sulfatm bazal ve deksametazon sonrası serumdaki düzeyleri radyoimmunoassey yöntemiyle ölçüldü. Hasta grubunda tedaviye klinik cevabı takiben nöropsikolojik ve hormonal ölçümler tekrarlandı. Bulgular: Hastaların kontrol grubuna göre tedavi öncesi deksametazona kortizol cevabı %44.2 oranında kördü, bazal dehidroepiandrosteron-sulfat düzeyleri daha yüksek ve deksametazonun dehidroepiandrosteron-sulfat düzeylerini baskılayıcı etkisi daha fazlaydı. Bazal kortizol ve dehidroepiandrosteron-sulfat düzeyleri bilişsel işlevlerle pozitif yönde ilişkiliydi. Tedavi sonrası deksametazona körleşmiş kortizol cevabmdaki düzelmeyi (%2.3) takiben yüksek dehidroepiandrosteron-sulfat düzeyleri de normale döndü. Sonuç: Tedavi öncesi yüksek dehidroepiandrosteron-sulfat düzeylerinin olması ve klinik cevabı takiben normale dönmesi, depresyonla dehidroepiandrosteron-sulfat arasında nedensel bir ilişki olabileceğim düşündürmektedir. Depresyonda dehidroepiandrosteron-sulfat, kortizolün aşın aktivitesini ve onun depresif duygu durumu ve bilişsel bozulmalar gibi zararlı etkilerini telafi etmek amacıyla artıyor olabileceği gibi, bu artış depresyonda pregnenolon metabolizmasında rol alan enzim aktivitelerinin değişiminden de kaynaklanıyor olabilir. iv Background: There are few reports about dehidroepiandrosterone-sulfate (DHEAS) level, which is one of the neurosteroids, and its effects on depressive illness. Since DHEAS has memory-enhancing, antidepressant and antiglucocorticoid effects in animals, it might be one factor in explaining some symptoms of depressive disorder and might play a role in the pathophysiology of depression. Aim: To investigate whether DHEAS are related to the pathophysiology of depression by examining alterations in serum DHEAS levels and its regulatory factors and whether there is any relationship between these alterations and cognitive functions in depression. Subjects and Methods: Depressed (n= 43) and healthy (n= 22) women were tested with neuropsychological tests measuring cognitive functions. Basal and post-dexametasone levels of Cortisol and of DHEAS in serum were assessed by radioimmunoassay. Neuropsychological and hormonal measures were repeated after clinical response to treatment in the patients. Results: Patients had normal basal Cortisol and higher basal DHEAS levels. While the patients showed significantly higher nonsupression rates of Cortisol with dexamethasone (%44.2) than the controls, suppression effect of dexamethasone on DHEAS levels was higher in the patients compared to the controls. Both basal Cortisol and DHEAS levels were positively correlated with cognitive functions. Elevated baseline DHEAS levels lowered to normal levels after clinical response to the treatment. Conclusion: There may be a causal relation between DHEAS and depression since elevated DHEAS levels before the treatment and lowered to the normal levels after clinical response to the treatment. DHEAS may be elevated in order to mitigate the depression-associated overactivity of Cortisol and its harmful effects such as depressive mood and cognitive impairments in depression. In addition, it may be considered that this increased DHEA-S might originated from the changes in the activities of the enzymes that participate in the metabolism of pregnenolon. 90