Search

Držanje i eksploatacija nerastova na komercijalnim farmama imaju za cilj proizvodnju doza sperme za sopstvenu upotrebu. Životni vek nerastova a samim tim i dužina njihove eksploatacije u velikoj meri zavise od njihovog zdravstvenog stanja. Zbog toga kontrola zdravstvenog stanja nerastova, kontrola kvaliteta sperme za veštačko osemenjavanje kroz nadzor nad celokupnim procesom od uzimanja sperme do kvaliteta osemenjivačke doze, optimizacija ambijentalnih i sveobuhvatnih uslova držanja (smeštaj, mikroklimat, ishrana, napajanje, odnos zaposlenih), predstavljaju važne parametre sa aspekta zdravstvene kontrole samih nerastova, zdravstvene kontrole čitavog zapata ali i ekonomskih parametara produktivnosti farme kao i rentabilnosti čitave proizvodnje. Jedan od često prisutnih zdravstvenih probelma predstavljaju oboljenja lokomotornog sistema nerastova koji na farmama komercijalnog tipa imaju najveće učešće kada su u pitanju uzroci isključenja nerastova iz procesa proizvodnje. Problemi se često javljaju već posle prvog skoka, kao posledica slabe okoštalosti hrsakvice butne kosti (raskrečenost zadnjih nogu). Kod mladih zdravih nerastova šepanje nastaje kao rezltat oštećenja jastučića papaka i prskanja rožine infekcije. Kao posledica smeštaja na betonskoj podlozi javljaju se poremećaji u stavovima nogu, krivljenje distalnih delova ekstremiteta i posledična šepavost, odbijanje skoka i isključenje takvih nerastova na samom početku eksploatacije. U toku eksploatacije nerasta treba omoguciti da ishrana obezbedjuje njegov razvoj i normalnu priplodnu kondiciju. Priplodna kondicija se obezbedjuje precizno normiranom i kontroloisanom ishranom.

Patološke lezije na koži mogu biti posledica primarnog oboljenja kože ili klinička manifestacija sistemske bolesti. Tako na primer, postoje primarne bolesti kože, kod kojih uglavnom nema patoloških promena na unutrašnjim organima. U takve bolesti ubrajamo: nekrozu ušne školjke kod svinja, pitiriasis rosea, boginje svinja i dr. Primarne bolesti kože mogu biti bakterijske, virusne, gljivične, parazitske etiologije, genetske ili idiopatske. Postoje sistemske bolesti koje zahvataju jedan ili više organskih sistema, a koje se mogu manifestovati promenama na koži u koje ubrajamo klasičnu kugu svinja, crveni vetar, dermatitis nefropatija sindrom svinja (PDNS) i dr. U ovom radu dat je pregled različitih oboljenja koja se manifestuju patološkim promenama na koži i ukazano je na mogućnosti diferencijalne dijagnostike.

Askaridoza svinja je parazitsko oboljenje koje izaziva nematoda Ascaris suum Za askaridozu slobodno možemo reći da predstavlja najčešće, najznačajnije i najraširenije parazitsko oboljenje domaćih i divljih svinja. Ova parazitoza ima globalnu rasprostranjenost i ustanovljena je i u organskoj i ekstenzivnoj proizvodnji i na industrijskim farmama svinja. Gubici koji proističu od askaridoze su ravni, čak i veći od mnoštva zaraznih bolesti. Osim velikih zdravstvenih problema koje nanosi svinjarskoj proizvodnji askaridoza je zoonotsko obolenje., Pig ascariasis is a parasitic disease caused by the nematode Ascaris suum We can say that ascariasis is the most common, most significant and widespread parasitic disease of domestic and wild pigs. This parasitosis has a global distribution and has been established both in organic and extensive production and in industrial pig farms. Losses from ascariasis are flat, even higher than many infectious diseases. Apart from the major health problems it causes to pig production, ascariasis is a zoonotic disease.key wors: askaridoza, Ascaris suum, svinje.

Bolesti svinja koje se karakterišu pojavom vezikularnog sindroma su slinavka i šap, vezikularna bolest svinja, vezikularni stomatitis, vezikularni egzantem svinja i Seneka bolest svinja. Virus slinavke i šapa, virus vezikularne bolesti svinja i Senecavirus A pripadaju familiji Picornaviridae. Slinavka i šap je visoko kontagiozna virusna bolest različitih vrsta papkara koja se kod svinja karakteriše apatijom, febrom, pojavom vezikula u predelu rila, usne šupljine, papaka i mlečne žlezde. Klinička slika kod svinja uobičajeno nije teška, a u težim slučajevima može se javiti eksungulacija. Vrata infekcije su sluznica ždrela i tonzile gde se odvija primarna replikacija virusa, a potom sledi viremija sa sekundarnom replikacijom virusa na predilekcionim mestima. Poznato je da inficirana svinja može da proizvede 400 miliona infektivnih doza dnevno i da tako predstavlja značajan izvor infekcije za druge prijemčive vrste. Infekcija Senecavirusom A se karakteriše povišenim mortalitetom kod prsadi na sisi do sedmog dana starosti. Kod priplodnih kategorija svinja, postoji povišena telesna temperatura, anoreksija, letargija, pojava vezikula na rilu, sluznici usne šupljine i koronarnom rubu papaka. Pojava bolesti kod svinja koje se karakterišu vezikularnim sindromom uvek izaziva veliku zabrinutost imajući u vidu da je klinički nemoguće razlikovati lezije koje izaziva virus slinavke i šapa i drugi virusi. Konačnu dijagnozu je moguće jedino potvrditi u laboratoriji. Obzirom da su svinje prijemčive za više vrsta virusa koji dovode do vezikularnog sindroma kao i činjenicu da svinje pozitivne na slinavku i šap izlučuju veliku količinu virusa u spoljašnju sredinu putem aerosola, blagovremeno utvrđivanje dijagnoze je od prvorazrednog značaja. Ukoliko postoji sumnja na neku od bolesti koje se karakterišu vezikularnim sindromom potrebno je bez odlaganja obavestiti nadležnog veterinarskog inspektora i regionalni institut koji zajedno sa terenskom veterinarskom službom utvrđuju dalji postupa

Bolesti jetre kod svinja su prisutne i ispoljavaju se u velikim aglomeracijama. Prema literaturnim podacima kao uzroci oboljenja jetre se smatra jednolična i deficitarna ishrana, alimentarni i bakterijski toksini , parazitke infekcije i neadekvatni zoohigijenski uslovi. Promene na jetri ne ispoljavaju vidljive kliničke simptome. U postavljanju dijagnoze koristi se analiza biohemisjkih parametarta. U ovom predavanju smo izložili rezultate biohemuisjske anlize nerastova koji se koriste u repordukciji sa komercijalnih farmi. Koristili smo sledeće parametre: fosfor, ukupne proteine, urea, kreatinin, AST. Statiststički značajne razlike su ustanovljene kod sledećih parametara: fosfor, ukupni proteini, urea i AST. Cilj ovog predavanja je da ukaže na značajnost biohemijskih paramtera jetre u zdravtvenoj zaštiti svinja.

Coenurosis is a zoonotic disease caused by the larval forms of Taenia multiceps which are great host's animals from the family of canids. The disease is global distribution but is most present in the Mediterranean, Middle East, Central Africa and Australia. Larvae exhibit tropism toward brain tissue, and cysts are usually located in the left hemisphere of the brain of small ruminants. Involvement of the brain can cause increased intracranial pressure, seizures, loss of consciousness, and focal neurologic deficits. During 2022 we examinee one flocks of 78 milking sheep reared on hilly pastures located below the Zmajevac hill (397 m), between the branches of the Osimćki mountains and the river Zapadna Morava, at an altitude of 178 m. Symptoms of ataxia, such as unsteady gait and stumbling, and depression were observed in 12 animals. In 5 sheep, continuous aimless or circular movement, wandering, was also manifested. In addition to these symptoms, in one sheep that died, visual disturbances were observed depression and unilateral blindness. All affected sheep were slaughtered and a pathoanatomical examination was performed. In the brain of all animals we revealed the presence of infestation with one to four coenuri 4.1-5.5 cm in size. The sites of predilection were the left hemisphere (48%), followed by the right hemisphere (40%) and the cerebellum (12%). The coenurus has a thin wall surrounding a single cavity that contains a clear fluid. When the cysts were opened, numerous scoleces were found inside, from 2 to 3 mm in diameter attached to the cyst wall. Each scolex has four circular suckers and two rows of hooks on a rostellum. The hook lengths are 147 to 165 µm and 87 to 125 µm.The results show that C. cerebralis was a major cause of the nervous manifestations of coenurosis in clinically affected sheep.

Macracantharhynchosis is a parasitosis caused by the acanthocephalus Macracanthorhynchus hirudinaceus. The development of the parasite takes place via a transitional host - a coleopteran from the genus Scarabidae. lnfection occurs when pigs eat infected coleopterans so that infections are found in extensive breeding. The aim of our research was to determine the prevalence of macracantharhynchosis in pigs in orphan breeding in Serbia.

Klasa Trematoda, u narodu poznatija kao metlji, obuhvata parazite čije telo nije segmentisano na člančiće i poseduju organe za pričršćivanja u vidu jakih muskuloznih pijavki. Kod svinja parazitira mali broj trematoda od kojih je većina u adultnom obliku a neke se nalaze incistirane u larvarnom stadijumu najčešće u mišićima svinja. U Evropi je prisutan mali broj trematoda ali su one zato u Aziji u velikom broju prisutne u patologiji svinja i ljudi. Ovde će mo dati prikaz najznačajnih zoonotske trematoda svinja: Alaria alata, Fasciola hepatica, Dicrocelium dendriticum, Fasciolopsis buski, Clonorchis sinensis i Opisthorchis felineus.

During study of gastrointestinal helminths of small ruminants in Serbia, performed from 2010 to 2020 we collected fecal samples from 470 herds in various part of Serbia. Samples were colected at monthly intervals and we examined more than 6500 faecal samples. Examination was performed using standard coprological technique. During ten years 738 sheep and goats we were examined by post-mortem examination. Determination of adult parasites and eggs of parasites were done by morphological characteristic. During these investigations, the following GI helminths were found in sheep:: Haemonchus contortus, Teladorsagia (Ostertagia) circumcincta, Ostertagia trifurcata, Ostertagia ostertagi, Ostertagia occidentalis, Marshallagia marshalli, Trichostrongylus axei, Trichostrongylus colubriformis, Trichostrongylus vitrinus, Nematodirus filicoliis, Nematodirus spathiger, Nematodirus abnormalis, Cooperia curticei, Cooperia oncophora, Cooperia punctata, Cooperia zurnabada, Skrjabinema ovis, Bunostomum trigonocephalum, Oesophagostomum venulosum and Chabertia ovina. In goats, the presence has been establishedOstertagia circumcincta, O. ostertagi, Ostertagia occidentalis, Trichostrongylus axei, T. Colubriformis, T. capricola, Nematodirus spathiger, N. filicollis, Haemonchus contortus, Marshallagia marshalli, Skrjabinema ovis, Bunostomum trigonocephalum, Chabertia ovina, Oesophagostomum venulosum i Cooperia curticei. The intensity of infection and polyparasitsm was monitored in relation to the age of sheep and goats. It was found that in younger animals intensity of infection was lower than that of older animals. The dynamics of the first appearance of established gastrointestinal strongylid species in both populations of small ruminants was as follows: in March in sheep faeces we have occurred eggs of Ostertagia sp., Trichostrongylus sp. and Nematodirus sp.. In May, were observed infection withBunostomum sp. and Chabertia spp. (ovina);. During June we had first record of Skrjabinema sp.

U periodu od 2004. do 2018. godine istraživanjem smo obuhvatili područje Beograda, Podunavski, Braničevski, Zaječarski, Pirotski (Stara Planina) i delom Toplički okrug. Ukupno je pregledano 370 stada ovaca i preko 2 500 životinja. U tom periodu je, metodom slučajnih uzoraka, prikupljan materijal koji je pregledan standardnim parazitološkim metodama sedimentacije i flotacije, a patološke promene su praćene na liniji klanja i kod uginulih životinja. Tokom ovih istraživanja, dikrocelioza je ustanovljena u procentu od 12,30 na području Beograda, od 24,37 do 43,72 procenata na području Braničevskog, Zaječarskog i Topličkog okruga i od 56,41 do 78,67 procenata u području Podunavskog i Pirotskog okruga.

Streptokokone infekcije svinja se pojavljuju u svim zemljama sa intenzivnom svinjarskom proizvodnjom, a izazivaju ih patogene streptokoke različitih serogrupa. Nekoliko vrsta streptokoka je ustanovljeno kod svinja, od kojih su neki komensali, a neki patogeni. Najznačajnija i najrasprostranjenija streptokoka svinja je Streptococcus suis (S. suis), uzročnik septikemičnog oboljenja ili promena lokalizovanih u organima kod prasadi na sisi, prasadi stare 5 do 10 nedelja i starijih kategorija svinja uključujući i nazimice, krmače i nerastove. Streptococcus suis je inkapsulirana Gram-pozitivna koka, svrstana u grupu D prema Lancefield klasifikaciji. Do danas je utvrđeno 35 kapsluarnih serotiova S. suis, koji se međusobno razlikuju po patogenosti. Većina sojeva S. suis izolovanih od obolelih svinja pripada serotipovima 1-9, pri čemu je serotip 2 najprevalentniji i najvirulentniji serotip u većini evroazijskih zemalja. Streptokoke mogu na različite načine da dospeju u organizam životinja. Glavna „ulazna vrata“ infekcije kod prasadi na sisi predstavlja pupak, kratko posle poroda, ledirana gingiva ili otvorena pulpa kod korekcije zuba, abrazije kože na ekstremitetima kod neadekvatnih podova, a naročito kada je kod krmača prisutan MMA sindrom odnosno sindrom postpartalne disgalakcije. Takođe, i lezije kod kupiranja repa i kastracije muške prasadi mogu predstavljati atrijum za infekciju. Kod latentno inficiranih krmača, streptokoke naseljavaju tonzile pa se pretpostavlja da se u ovakvim slučajevima prasad mogu inficirati preko respiratornog sistema. Ako se prasad inficiraju od latentno inficiranih krmača do ekspresije bolesti dolazi posle imunosupresije. Prateći zdravstveno stanje svinja u velikim aglomeracijama nam je omogućilo da na celovit način pratimo oboljenja streptokokne etiologije koja se pojavljuju u više kliničkih i patomorfoloških oblika. Tako, streptokokna infekcija kod prasadi na sisi i zalučene prasadi se manifestuje kao streptokokna septikemija novorođene prasadi, Streptococcal infections of pigs occur in all countries with intensive pig production, and are caused by pathogenic streptococci of different serogroups. Several species of streptococci have been found in pigs, some of which are commensal and some are pathogenic. Streptococcus suis (S. Suis) is one of the most important and widespread pathogens of pigs causing septicemic disease or localized lesions in different organs in suckling piglets, 5- to 10-week-old piglets, and older categories of pigs including gilts, sows, and boars. Streptococcus suis is an encapsulated Grampositive cocci, classified in group D according to the Lancefield classification. A total of 35 S. suis capsular serotypes have been identified to date, which differ in pathogenicity. Most S. suis strains isolated from diseased pigs belong to serotypes 1-9, with serotype 2 being the most prevalent and virulent serotype in most eurasian countries. Streptococci can enter into the body in different ways. The main portals of infection in suckling piglets are umbilical infections shortly after birth, gum lesions or exposed dental pulp made during tooth cutting, skin injuries on the extremities caused by abrasive floors, especially when MMA or postpartum dysgalactia syndrome is present in sows. Castration and tail docking wounds can also be an portals for infection. In latently infected sows, streptococci inhabit the tonsils, thus it is assumed that piglets can be infected through the respiratory system. In cases of infection of piglets from latently infected sows, the disease occur in piglets after immunosuppression. Monitoring the health status of pigs in large agglomerations allowed us, to comprehensively survey of clinical, pathomorphological and etiological features of streptococcal diseases. Thus, septicemia of newborn piglets, septicemia of 2-3 week old piglets, arthritis, osteomyelitis, endocarditis, apostematous myocarditis, meningoencephalitis, cephalocervical lymphadenitis, subcutaneous periartic

Na komercijalnim faramama svinja, zdravstvena zaštita pojedinačnih životinja sve više gubi na značaju. U današnjim uslovima, kada je prusutna velika koncentracija životinja na relativno malom prostoru, takvo stanje zahteva zdravstvenu zaštitu na nivou cele farme. Poznata je važnost biosigurnosnih mera u svinjarstvu, koje imaju za cilj da spreče unošenje patogena na farmu i širenje infekcije unutar same farme. Naime, prisutnost različitih uzgojnih bolesti, baketrijske ili virusne etiologije, dovodi do pada proizvodnih rezultata i zahteva dodatni napor zaposlenih na farmi, uz povećan utrošak lekova, što posledično umanjuje ekonomsku dobit farme. Prihvaćeno je da ključni element, u sprovođenju biosigurnosnih mera, predstavlja spremnost zaposlenih na farmi da sprovedu mere koje će sa visokom sigurnošću obezbediti zaštitu od unošenja i širenja patogena na farmi. Sprovođenje ovih mera zahteva poznavanje zdravstvenog statusa svinja. Jedan od najčešćih faktora rizika je kupovina nerastova, nazimica ili odlučene prasadi nepoznatog zdravstvenog statusa. Stabilizovanju zdravstvenog statusa svinja, pored već pomenutih mera, doprinose i programi vakcinacije. Promocija dobrog zdravlja svinja na komercijalnim farmama obuhvata primenu sistema profilaktičkih mera, pored dobrog odabira rase, osmišljenosti veličine zapata i načina primene biotehnoloških mera u procesu proizvodnje., On commercial pig farms, the health care of individual animals is losing importance. In today’s production conditions, a large concentration of animals is relatively present in a small area. This situation requires health care at the farm level. It is well known that biosecurity measures in pig farming are necessary and aimed to prevent introduction of pathogens on a commercial farm and also for preventing spreading the infection within the farm itself. Namely, the presence of different breeding diseases of bacterial or viral etiology leads to a decrease in production. That requires additional efforts of farm employees and the use of medicines, and this situation ultimately reduces the economic profit of the farm. It is recognized that key elements in implementing biosecurity are the willingness of farm employees to implement measures that will provide high security with protection against the introduction and spread of pathogens on the farm. Implementation of the measures requires knowledge of the pigs’ health status on the farm. One of the most common risk factors on the farm is purchasing boars, sows or piglets raised with unknown health status. The promotion of good pig health on commercial farms involves usage of different prophylactic measures, in addition to the good breeding selection, the sense of the size of plot, and the way how biotechnological measures are applied in the pig production process.

Intenzivna proizvodnja svinja na komercijalnim farmama nastoji da proizvede što veći broj odbijene prasadi odnosno tovljenika po krmači godišnje. Za postizanje ovakvih proizvodnih rezultata neophodno je uspostaviti visoku reproduktivnu efikasnost priplodnih životinja. Potrebna je adekvatna zdravstvena zaštita sa dobrom organizacijom proizvodnje. Cilj rada je utvrđivanje reperoduktivne efikasnosti nerastova. Na jednoj komercijalnoj farmi smo pratili proizvodne rezultate nerastova rase jorkšir, durok i holandski landras. U intenzivnom uzgoju svinja, više je validnih parametara kojima se može iskazati uspešnost odnosno profitabilnost proizvodnje, kao što su: broj živorođene ili odlučene prasadi, dnevni prirast, dužina trajanja tova, broj neproduktivnih dana plotkinja i sl. Danas je uobičajeno da se proizvodnja svinja na komercijalnim farmama prezentuje brojem odgajene prasadi odnosno isporučenih tovljenika po krmači u toku kalendarske godine., Intensive production of pigs on commercial farms strives to produce the largest possible number of weaned piglets or fattening pigs per sow per year. To achieve such production results, it is necessary to establish a high reproductive efficiency of breeding animals. We need adequate health care with good organization of production. The aim of the article is to determine the reproductive efficiency of boars. On a commercial farm, we monitored the production results of boars of the Yorkshire, Duroc and Dutch Landrace breed. In intensive pig breeding, there are several valid parameters that can be used to show the success or profitability of production, such as: the number of live births or weaned piglets, daily gain, duration of fattening, number of non-productive days of sows, etc. Today, it is customary to present pig production on commercial farms by the number of piglets raised, i.e. delivered fatteners per sow during the calendar year.

Bronchopneumonia is one of the most important respiratory diseases in pigs in intensive breeding. Bronchopneumonia rarely occurs and passes as a monoinfection, and therefore mixed infections are the most common finding. Isolated microorganisms include, for example, Porcine reproductive and respiratory syndrome virus (PRRSV), Porcine circovirus type 2 (PCV-2), Mycoplasma hyopneumoniae, Influenza virus, Actinobacillus pleuropneumoniae, Pasteurella multocida, Bordetella bronchiseptica. Of particular importance in the development of bronchopneumonia in pigs are non-specific factors, such as transport, low temperature, inadequate nutrition, environmental conditions in the boxes, overcrowding and other stressors. Pulmonary pasteurellosis is the result of a lung infection with the bacterium Pasteurella multocida. It most often occurs as the last stage of enzootic pneumonia or a complex of respiratory diseases in pigs. The complex of respiratory diseases is one of the most common and economically most expensive diseases of pigs, especially if the pigs come from commercial farms. Pulmonary pasteurellosis is present in different housing conditions of pigs. P. multocida as a frequent resident of the nasal flora of pigs is difficult to eradicate since it can interact with many other pathogens. The aim of our study was to examine the antimicrobial susceptibility of bacterial isolates originating from pigs in intensive production.

Monieziais is a global parasite disease of ruminants. It is caused by Moniezia expans and Moniezia benedini. As all tapeworms, Moniezia spp has an indirect life cycle with ruminants as final hosts, and oribatid mites (also called "moss mites" and "beetle mites") as intermediate hosts. The oribatid mites ingest the eggs, which hatch in their gut and develop to cysticercoids in the body cavity of the mites. They are infective for the final hosts. These thugs inhabit the small intestine of the host and clinical presentation is most common in young animals. There are disorders of profuse diarrhea, intestinal convulsions and obstruction, bloated abdomen, cachexia and death. Research on the prevalence of monieziais in ruminants has not been done in Serbia for more than fifty years. In our work, we presented the results of a preliminary examination of the prevalence of monieziais in certain regions of Serbia in large and small ruminants in the last ten years. Moniezia benedeni is a common tapeworm of cattle in Serbia and depending on the region, the prevalence is 3 to 5%. Moniezia expansa is more frequent in sheep and goats and occured in 11 to 23% of examined animals. Diagnosis is based on fecal examination for the presence of gravid segments (proglottids) or of eggs with a characteristic morphology. In the treatment of the disease, the most commonly used preparations are bezamidazole, niclosamide, and combination of praziquantel and levamisole.

Parazitske infekcije predstavljaju stalne pratioce svinjarske proizvodnje, nezavisno od načina držanja. Pri tome je prisustvo protozoalnih infekcija zabeleženo u svim starostnim kategorijama s tim da je najveća prevalenca i morbiditet zabeležen u mlađim kategorijama prasadi. Sa stanovišta svinjarske proizvodnje, najvećeg značaja imaju kokcidije iz rodova Isospora, Eimeria i Cryptosporidium. Zavisno od starosti prasadi ove infekcije se kaskadno nastavljaju jedna na drugu a kao glavni izvor infekcije su apostrofirane krmače. Infekcija prasadi nastaje peroralno ingestijom oocisti koje se nalaze u izmetu svinja. U ovoj kategoriji životinja mesta infekcije su zaprljani mamarni kompleks krmača, izmet u boksevima koje prasad čeprka i konzumira (koprofagija je normalna pojava kod svinja), zaprljane šipke bokseva i sl. Pod klasičnom kokcidiozom svinja se podrazumava infekcija sa protozoama iz roda Eimeria spp. U Srbiji su zabeležene infekcije sa E. perminuta, E.debliecki i E. polita. U mlađim kategorijama prasadi procenat inficiranih jedinki je iznosio: Eimeria polita 4-9%, Eimeria perminuta 27-31% i Eimeria debliecki 3-24%. Kod tovljenika je procenat infekcija iznosio: Eimeria perminuta 27- 31%, E.polita 4-9%, E.debliecki 3-24% a kod priplodnih životinja E.perminuta 17-21%, Eimeria debliecki (12-23%) i E.polita 14-19%. Infekcije mogu nastati odmah po prašenju a obolenje se manifestuje između 7-11 dana života. Javlja se proliv (retko sa primesama krvi) i gubitak apetita, životinje gube u težini, imaju slabiji prirast a moguća su i uginuća. Patološke promene su prisutne u tankom i debelom crevu ali su najmarkantnije u jejunumu. Zapaža se kataralno zapaljenje, sluzokoža je zadebljala sa ređim tačkastim krvarenjima i deskvamacijom epitela. Zid creva je obložen mukofibrinoznim eksudatom koji ponekad pokriva nekrotična polja. Starije svinje stiču imunitet i predstavljaju glavne prenosioce parazita. Dijagnoza se postavlja koprološkim pregledom i uzimanjem briseva mukoze creva (na

Krvavljenja u digestivnom traktu svinja se mogu javiti kod različitih proizvodnih kategorija svinja, ali najčešće su vezana za period posle zalučenja i tov. Krvavljenja u digestivnom traktu kod prasadi na sisi se najčešće javljaju kod akutnog klostridijalnog enteritisa prasadi na sisi koji je u literaturi poznat i kao hemoragično-nekrotični enteritis. Tokom odgoja prasadi i kasnije u tovu može se javiti hemoragična proliferativna enteropatija koja se karakteriše vrlo intenzivnim krvavljenjem u ileumu gde su prisutni ugrušci sveže krvi, ali bez prisutnih lezija na samoj sluznici (nema ulceracija). Sluznica je pri tome naborana kao posledica adenomatozne proliferacije nezrelih ćelija crevnih kripti, a hemoragična dijareja je česta pojava. Ezofagogastrični ulkus i ulceracije u želucu svinja mogu dovesti do manjeg subkliničkog gubitka krvi ili značajnijeg krvavljenja koje dovodi do melene i uginuća od posledica iskrvarenja. Kod dizenterije svinja, javlja se ulcerozni tiflokolitis koji se karakteriše prisustvom hemoragičnog sadržaja sa fibrinonekrotičnim membranama, a klinički rezultuje pojavom mukohemoragične dijareje koja sadrži primese sveže krvi. Infekcija Trichuris suis takođe može da prouzrokuje mukohemoragičnu dijareju kod teže infestacije. Sveža krv u fecesu svinja može se ustanoviti kod svinja sa anorektalnom traumom kao što je slučaj kod prolapsusa rektuma. Trovanje antikoagulantnim rodenticidima može takođe prouzrokovati intestinalna krvavljenja. Poremećaj u položaju creva koji se javlja kod intestinalne torzije su neizostavno praćena pojavom hemoragičnog infarkta creva i prisustvom sveže krvi u lumenu creva. Za razliku od ovog stanja gde je torzija po uzdužnoj osi mezenterijuma evidentna i zahvata najčešće i tanko i debelo crevo, krvavljenja u tankim i debelim crevima se mogu javiti i kod hemoragične bolesti creva (“hemorrhagic bowel disease”). Oba ova stanja završavaju se perakutnim uginućem pre nego što se pojavi krv u fecesu. Stanja praćena krvavljenjem u

Procenat uhranjenosti i telesna kondicija suprasanih nazimica i krmača predstavlja veoma važan pokazatelj nutritivnog, metaboličkog i zdravstvenog statusa priplodnih životinja. Optimalna telesna kondicija pripolodnog materijala ukazuje na broj prasadi u leglu, većeg broja prasadi po nazimici/krmači, veće težine prasadi na zalučenju i sl. Ishrana nazimica i krmača u periodu graviditeta treba da zadovolji uzdržne potrebe, potrebe za intra-uterini razvoj plodova kao i potrebe mlečne žlezde za nastupajuću laktaciju. Neizbalansirana ishrana u pravcu kvantitativnog i kvalitativnog suficita hranjivih materija, ekonomski je neopravdana i može da dovede do poremećaja u pravcu: gojenja krmača i slabijeg apetita u dojnom periodu, većeg gubitka telesne mase i slabije mlečnosti u dojnom periodu, produženog i otežanog prašenja koje nije moguće realizovati bez veterinarske asistencije. Ocena telesne kondicije se primenjuje u cilju procene kvaliteta izbalansiranosti ishrane nazimica i krmača u svrhu optimizacije potrošnje hrane i adekvatne pripreme priplodnog materijala za graviditet, dojni period i novu koncepciju. Jedan od najznačajnih zdravstvenih problema nerastova u uslovima intenzivne eksploatacije predstavljaju problemi sa lokomotornim sistemom i oni su jedan od najčešćih uzroka preranog isključenja nerastova iz procesa proizvodnje. Oboljenja lokomotornog sistema mogu ozbiljno da utiču na zdravlje nerasta. U većini slučajeva kod nerastova ispoljava se hromost u manjem ili većem stepenu. Hromost se nekada u početku može utvrditi samo pažljivim kliničkim pregledom. Hromost dovodi do atrofije mišićnog tkiva, usled težnje životinje da oboleli ekstremitet zbog bola štedi. Prilikom ispitivanja hromosti prati se pojava kontrolisanih pokreta. Ispitivanje životinje na hromost se vrši posmatranjem prilikom okretanja i pri hodanju preko prepreka. Stepen hromosti se određuje na osnovu toga koliko životinja može da podnese stepen obolelog ekstremiteta. Ispitivanje se obavlja detaljno. Vr

The method of semi-intensive pasture breeding, which is the most common in rural households in Serbia, pose a threat for cattle to be infected by ticks and to be infected by pathogens transmitted by ticks, most often by blood parasites such as cattle parasites of genera Anaplasma, Babesia and Theileria. The presence of blood parasites of cattle is insufficiently studied in Serbia, unlike helminths, so there is little data on their origin and prevalence. On the other hand, the examination of the tick fauna has been carried out extensively for several decades, and based on it, it is known that there are many vectors- ticks in these areas that transmit blood parasites of cattle. For these reasons, research on blood parasites of cattle kept in semi-intensive breeding has been initiated in the last few years. In the period 2017-2020, blood tests of cattle from several districts of Serbia were performed for the presence of blood parasites. During the examination, the presence of Anaplasma marginale, A.phagocytophilum, Theileria annulata, Babesia divergens, B. bigemina and B. bovis was established. At the same time, the fauna of ticks, which are vectors of these protozoa, was monitored.

U dužem vremenskom periodu, na velikim komercijlnim farmama svinja praćeno je prisustvo hemijskih zagađivača životne sredine (teški metali) i njihov uticaj na zdravstveno stanje životinja.Prisustvo teških metala (Cd, Pb, Hg) u organizmu dovodi često do ireverzibilnih promena i pojave toksičnosti. Metodom atomske apsorpcione spektrometrije dokazano je prisustvo sadržaja Pb, Cd, Hg u krvi i ejakulatu nerastova. Rezultati istraživanja pokazuju da postoji opasnost od kontaminacije stočne hrane teškim metalima i njihovom deponovanju u organizmu životinja, kao i opasanost po reproduktivnu sposobnost nerastova. Urađena je i distribucija navedenih metala u krvnoj plazmi zalučene prasadi. Dobijeni rezultati ukazuju da postoji razlika u resorpciji teških metala (Pb, Cd, Hg) u zavisnosti od starosti životinje. Naša preporuka za farme industrijskog tipa je da treba da se deluje na smanjenje rizika od dejstva teških metala, radi na uvođenju višestepenog monitoring kvaliteta sirovina i gotovih proizvoda, kao i na primeni adekvatnih protektora od toksičnih dejstava ovih agenasa.

Metastrongylidosis is a parasitosis caused by several species of nematodes of the genus Metastrongylus. The development of parasites goes through transitional hosts - earthworms. Infection occurs when pigs eat infected worms so infections are most commonly found in organic production and extensive breeding. The pathological effect of parasites begins with their larvae migratory movement from the lung capillaries to the lung tissue, during migration through the lung tissue, during the stay and activity of adults in the bronchi and aspiration of parasite eggs into bronchioles and alveoli. This is followed by the toxic effect of metabolic products of the parasite, which after resorption in the blood can lead to general intoxication. The predilection place of parasites is the posterior parts of the diaphragmatic lobe - margo acutus and margo obtusus. Affected animals show signs of dyspnoea and frequent vesicular respiration. In addition to the direct pathological action of metastrongylide, they transmit several diseases of pigs of bacterial and viral etiology. Two species of these parasites, Metastrongylus elongatus and Metastrongylus pudendotectus, have been identified in Serbia. The prevalence of both species varies from region to region. In the north of Serbia (Vojvodina), the presence of M. pudendotectus dominates, while in central and southern Serbia, M. elongatus is much more common. In Serbia, in individual (semi-extensive and extensive) housing, infections are found in 34-52% of animals and in 1-3% of swine in farms.

Biosigurnost, dobrobit, dobra proizvođačka praksa i analiza rizika u kritičnim kontrolim tačkama su veoma značajni elementi u intenzivnoj govedarskoj proizvodnji. U zaštiti zdravlja goveda i uspehu same proizvodnje, presudna je planska primena biosigurnosnih mera. Cilj ovog rada je da se iznese procena biosigurnosnih mera na farmama visokomlečnih krava i da se ukaže na moguće propuste. Takođe je diskutovano i o mogućim biosigurnosnom rešenjima na farmi krava, kao i o rutinskim postupcima u zaštiti od potencijalne biološke kontaminacije i preporukama koje se odnose na sprovođenje biosigurnosnih mera.

Bronhopneumonije različite etiologije nanonose velike ekonomske i zdravstvene probleme u svinjarstvu. Uvođenje profilaktičkih mera iziskuje posebnu pažnju, jer se na taj način gubici na farmi mogu da svedu na minimum. Pasterloza svinja po pravilu je prisutna na farmama kao pratilac drugih infektivnih oboljenja, pa u takvim slučajevima pretsavlja sekundarnu bakterijsku infrekciju. Retko je prisutna kao samostalno primarno oboljenje. Postoji mogućnost da zahvati sve kategorije svinja na farmi. Gubici na farmi zavise od virulencije uzročnika, stanja organizma odnosono niza nespecifičnih faktora. Cilj našeg istraživanja je bio da ustanovimo prisustvo P.multocioda na farmi svinja kao monoinfekciju. Uzeto je devet uzoraka sa leševa uginulih svinja. Uzorci su obrađeni u bakteriološkoj laboratoriji, gde je potvrđeno prisustvo P.multocida. Pokazana je osetljivost na ampicilin i iznosila je 66,67%, na tetraciklin iznosila je 33,33%, na cefalosporin iznosila je 55,56%, na gentamicin je iznosila 11,11%, na streptomicin je iznosila 11,11%, na neomicin je iznosila 11,11%, na streptomicin 11,11% na enrofloksacin 88,89% i hloramfenikol 66,67%. Eradikacija P.multocioda sa farmi je vrlo složena., Bronchopneumonia of various etiologies causes major economic and health problems in pig production. The introduction of prophylactic measures requires special attention, because in that way losses on the farm can be reduced to a minimum. As a rule, pasteurization of pigs is present on farms as a companion to other infectious diseases, so in such cases it represents a secondary bacterial infection. It is rarely present as an independent primary disease. It is possible to catch all categories of pigs on the farm. Losses on the farm depend on the virulence of the sample, the state of the organism or a number of non-specific factors. The aim of our study was to establish the production of P. multocioda on a pig farm as a monoinfection. Nine samples were taken from the corpses of dead pigs. The samples were processed in a bacteriological laboratory, where the presence of P.multocida was confirmed. The shown sensitivity to ampicillin was 66.67%, to tetracycline was 33.33%, to cephalosporin was 55.56%, to gentamicin was 11.11% to strteptomycin was 11.11%, to neomycin 11,11%, to streptomicin 11,11%, to enrofloksacin 88,89% and chloramfenikol 66,67%. Eradication of P.multocioda from farms is very complex.

Procenat uhranjenosti i telesna kondicija suprasanih nazimica i krmača predstavlja veoma važan pokazatelj nutritivnog, metaboličkog i zdravstvenog statusa priplodnih životinja. Optimalna telesna kondicija pripolodnog materijala ukazuje na broj prasadi u leglu, većeg broja prasadi po nazimici/krmači, veće težine prasadi na zalučenju i sl. Ishrana nazimica i krmača u periodu graviditeta treba da zadovolji uzdržne potrebe, potrebe za intra-uterini razvoj plodova kao i potrebe mlečne žlezde za nastupajuću laktaciju. Neizbalansirana ishrana u pravcu kvantitativnog i kvalitativnog suficita hranjivih materija, ekonomski je neopravdana i može da dovede do poremećaja u pravcu: gojenja krmača i slabijeg apetita u dojnom periodu, većeg gubitka telesne mase i slabije mlečnosti u dojnom periodu, produženog i otežanog prašenja koje nije moguće realizovati bez veterinarske asistencije. Ocena telesne kondicije se primenjuje u cilju procene kvaliteta izbalansiranosti ishrane nazimica i krmača u svrhu optimizacije potrošnje hrane i adekvatne pripreme priplodnog materijala za graviditet, dojni period i novu koncepciju. Jedan od najznačajnih zdravstvenih problema nerastova u uslovima intenzivne eksploatacije predstavljaju problemi sa lokomotornim sistemom i oni su jedan od najčešćih uzroka preranog isključenja nerastova iz procesa proizvodnje. Oboljenja lokomotornog sistema mogu ozbiljno da utiču na zdravlje nerasta. U većini slučajeva kod nerastova ispoljava se hromost u manjem ili većem stepenu. Hromost se nekada u početku može utvrditi samo pažljivim kliničkim pregledom. Hromost dovodi do atrofije mišićnog tkiva, usled težnje životinje da oboleli ekstremitet zbog bola štedi. Prilikom ispitivanja hromosti prati se pojava kontrolisanih pokreta. Ispitivanje životinje na hromost se vrši posmatranjem prilikom okretanja i pri hodanju preko prepreka. Stepen hromosti se određuje na osnovu toga koliko životinja može da podnese stepen obolelog ekstremiteta. Ispitivanje se obavlja detaljno. Vr

Sindrom nekroze ušne školjke je oboljenje multifaktorijalne etiologije. Najčešće mu prethodi nastanak lezija usled međusobne griže ušiju mada se može javiti i kao primarno oboljenje i biti okidač kanibalizma. U etiologiji ovog sindroma pominju se: deficit lizina, deficit soli, infekcija streptokokama, stafilokokama i treponemama, ergot alakloidi, visoka vlažnost vazduha u objektu i koncentracija štetnih gasova, rano zalučenje, kontaminacija stočne hrane mikotoksinima i PCV2 infekcija. Na jednoj farmi u Srbiji, sindrom nekroze ušne školjke je zapažen kod oko 80% zalučene prasadi starosti od 45 do 50 dana. Patomorfološka ispitivanja su izvršena na deset uginule prasadi. Lezije na koži ušne školjke karakterisale su se blagim superficijelnim dermatitisom do teškog oblika dermatitisa sa izraženom inflamacijom, eksudacijom, ulceracijom i nekrozom. Histopatološkim pregledom je utvrđen erozivni i ulcerozni dermatitis sa infiltracijom limfocitima i neutrofilima i uz prisutne bakterijske kolonije u krustoznim promenama. Iz osam uzoraka ušnih školjki izolovani su: Staphylococcus aureus (MRSA soj), Staphylococcus hyicus i Streptococcus grupe C, a iz dva uzorka samo Staphylococcus hyicus. PCR metodom treponeme su utvrđene u svih deset uzoraka, a filogenetska analiza dva PCR proizvoda pokazala je da treponeme pripadaju vrstama Treponema vincentii i Treponema pedis. Treponeme su takođe dokazane u sedam uzoraka briseva uzetih iz usne šupljine iste prasadi, što je potvrdilo prenošenje ovih bakterija iz usne šupljine na kožu ušiju prilikom griže ušiju, ali njihova uloga u razvoju lezija i dalje ostaje nejasna. U navedenom slučaju, sadržaj sirovih proteina u kompletnoj krmnoj smeši je bio niži od potrebnog za ovu uzrasnu kategoriju, a mikroklimat suboptimalan uz povišenu vlažnost vazduha u objektu. Koncentracije mikotoksina u kompletnoj krmnoj smeši bile su u opsegu referentnih vrednosti. Nastanku lezija doprineo je sinergizam između dokazanih bakterija i faktora spoljašnje sredine. U

Kriptosporidioza je protozoarna antropozoonoza uzrokovana kokcidijom Cryptosporidium spp. S obzirom da se klinički manifestuje kod prasadi ona prestavlja značaj zdravstveni problem u nastanku kompleksa neonatalne enteropatije prasadi. U Srbiji je kriptosporidioza prasadi prvi put ustanovljena od strane Pavlovića i sar. tokom 1995.godine. Istraživanja divljih svinja su kasnije otpočela i najviše su rađena u Evropi. Ispitivanja vezana za staropst i prevalencu kriptosporidijalnih infekcija kod divljih svinja su pokazala da se prijemčivost prasadi prema ovoj infekciji javlja već u 15-om danu starosti što je mnogo ranije nego kod domaćih svinja. Takođe, patogeni učinak i mortalitet u prirodnim uslovima je neuporedivo manji u odnosu na farme a klinički manifestna obolenja su izuzetno retka. U sadašnjoj intenciji da se organska proizvodnja (slobodno držanje) i poluslobodno držanje uvede u svinjarsku proizvodnju stvaraju se uslovi kontakta između divljih svija i domaćih svinjana tim prostorima. Zato je za očekivati unakrsnu infekciju kriptosporidijama koja je postala veliki problem intenzivnog svinjarstva a sada se uspešno implementirala u populaciju divljih svinja., Cryptosporidiosis is a protozoan anthropozoonosis caused by the coccidia Cryptosporidium spp. Since it is clinically manifested in piglets, it represents a significant health problem in the development of neonatal enteropathy complex in piglets. In Serbia, cryptosporidiosis of piglets was first established by Pavlović et al. during 1995. Research on wild boars started later and was mostly done in Europe. Studies related to the age and prevalence of cryptosporidial infections in feral pigs have shown that susceptibility of piglets to this infection occurs as early as 15 days of age, which is much earlier than in domestic pigs. Also, the pathogenic effect and mortality in natural conditions is incomparably lower in relation to farms, and clinically manifest diseases are extremely rare. In the current intention to introduce organic production (free keeping) and semi-free keeping in pig production, conditions of contact are being created between wild boars and domestic pigs in those areas. Therefore, cross-infection with cryptosporidia, which has become a major problem in intensive pig farming and is now successfully implemented in the feral pig population, is to be expected.

Biosigurnost, doborbit, dobra proizvođačka praksa i analiza rizika u kritičnim kontrolim tačkama su veoma značajni elementi u intenzivnoj proizvodnji svinja. Planska primena biosigurnosnih mera je presudna u zaštiti zdravlja svinja i uspehu same proizvodnje. Cilj ovog preglednog rada je da prikaže procenu biosigurnosnih mera na komercijalnim farmama svinja i da ukaže na moguće propuste na farmama. U radu je diskutovano o mogućim rešenjima biosigurnosti na farmi i o rutinskim postupcima u zaštiti od moguće biološke kontaminacije na komercijalnim farmama kao i odnosu proizvođača prema zaštiti zdravlja svinja., Biosecurity, welfare, good production practice and risk analysis at critical control points are very important elements in intensive pig production. The planned application of biosecurity measures is crucial in the protection of pig health and the success of the production itself. The aim of this paper is to present an assessment of biosecurity measures on commercial pig farms and to point out possible omissions on farms. The paper discusses possible solutions for biosecurity on the farm as well as routine procedures in protection against possible biological contamination on commercial farms as well as the attitude of producers towards the protection of pig health.

An intensive cattle breeding encompasses a whole range of procedures that should enable continuous production and optimal utilization of production capacities. In such conditions, newborn calves must adapt to a variety of environmental factors, including housing, care, and feeding conditions. Inappropriate rearing conditions favour the emergence of gastrointestinal and respiratory diseases, as the most common health problems for calves. The same factors, and especially the unbalanced diet, have a major impact on the health of dairy cows and the incidence of diseases such as ketosis, fatty liver syndrome, puerperal paresis, rumen acidosis, and laminitis. This review paper is based on monitoring results of the health of calves and adult cows on dairy farms in Serbia, from 2011 to 2019. Also, some procedures in nutrition that can prevent the occurrence of metabolic diseases of cows are discussed.

Background. Trichinellosis is zoonotic disease caused by parasites of the genus Trichinella, which have a cosmopolitan distribution. In the Balkan region, including Serbia, trichinellosis is endemic. Although trichinellosis shows a decreasing incidence in Serbia, this disease remains a serious problem for human health and animal husbandry. Scope and Approach. To prevent and control Trichinella spp. infections in domestic and sylvatic animals, risk analysis for these zoonotic parasites should be conducted. In Serbia, a limited number of Trichinella have been identified to the species level so far. An institutional, multi-sectoral surveillance system, supported by an adequate legal framework for the detection, surveillance, prevention, control and reporting of this infection in animals and humans, harmonized with the EU legislation, is a priority. Key Findings and Conclusions. One of the main goals of the Serbian veterinary and public health services should be progressive improvement of animal rearing practices, food safety, and hunters' and consumers' education through the "One-health" approach., Uvod. Trihineloza je zoonotska bolest uzrokovana parazitima roda Trichinella koji imaju kosmopolitsku rasprostranjenost. U regionu Balkana, uključujući Srbiju, trihineloza je endemska. Iako trihineloza pokazuje trend smanjenja učestalosti u Srbiji, ova bolest ostaje ozbiljan problem za zdravlje ljudi i stočarstvo. Cilj i pristup. Za sprečavanje i kontrolu infekcije domaćih i silvatičnih životinja trihinelama, treba sprovesti analizu rizika za ove zoonotske parazite. U Srbiji je do sada identifikovan ograničeni broj trihinela na nivou vrste. U tom smislu, priorit je institucionalni, multisektorski sistem nadzora, podržan odgovarajućim pravnim okvirom za otkrivanje, nadzor, prevenciju, kontrolu i izveštavanje o ovoj infekciji kod životinja i ljudi, usklađen sa zakonodavstvom EU. Ključni nalazi i zaključak. Jedan od glavnih ciljeva veterinarske i zdravstvene službe trebalo bi biti progresivno unapređenje prakse uzgoja životinja, bezbednost hrane i obrazovanja lovaca i potrošača kroz pristup "One-Health".

Angiostrongylosis caused by Angiostrongylus vasorum is an emerging disease in Europe. Recent reports have shown that, besides the red fox (Vulpes vulpes) recognized as the main definitive host and reservoir for the parasite, the role of the definitive host can be taken by a range of mammals. We considered that, due to the rapid large-scale expansion of its populations in Europe, the golden jackal (Canis aureus) could assume an important role in the epidemiology of the disease. The aim of the investigations was to explore the role of the golden jackal as the definitive host for A. vasorum. Sixty-three golden jackals, legally hunted in lowlands around the Danube River in Serbia recognized as the core area of the species distribution in Europe, were subjected to patho-morphological and parasitological examination. The adult forms of A. vasorum were detected in the pulmonary arteries in six golden jackals with gross lesions manifested in the lungs. The finding of first stage larvae (L1) of A. vasorum in microscopic smears of the lung tissue altered by infection, which was consistent with the presence of adult parasites and manifestation of gross lesions in the lungs, confirms the successful reproduction of the parasite in the golden jackal. Migration of L1 from the blood vessels to the airways was confirmed by histopathology and, subsequently, their shedding was demonstrated by the Baermann method. The results support the hypothesis that the golden jackal acts as a suitable definitive host for A. vasorum. As a definitive host with a large-scale expansion of its populations in Europe, the golden jackal may be an important part of the parasites host repertoire by spreading the parasite into previously non-endemic areas and by being an additional definitive host in endemic areas of vulpine angiostrongylosis.

Ideja ovog opisnog istraživanja je bila je da se dovedu u vezu različiti tehnološki postupci u gajenju svinja i njihov potencijalni uticaj na nastanak ezofagogastrričnog ulkusa. Na farmi “A” gde se primenjuje zatvoren sistem proizvodnje i životinje koje dolaze na klanje pripadaju istoj proizvodnoj partiji, broj nađenih ulkusa nije toliko značajan u odnosu na ukupan broj pregledanih uzoraka. Pa se može tvrditit da na ovoj farmi ezofagogastrični ulkus nije stalno prisutan kod svinja i da se promene javljaju sporadično. Na klanici “B” nađen je veći broj uzoraka mogao bi se pripisati dodatnim manipulacijama a time i stresu kojem su ove životinje izložene. S obzirom da su svinje poticale sa različitih manjih ili većih gazdinstava, dopremane su do klanice transportnim sredstvima i mešane sa drugim životinjama različitih kategorija, ne može se isključiti mogućnost da su takvi dodatni faktori mogli prouzrokovati progresiju već postojeće alteracije i dovesti do nastanka ulkusa.

In intensive rearing conditions, dairy cows are exposed to many factors that can cause health disorders and significant economic loses. Today, claw diseases are the main problem in high-milk cow's herd, along with metabolic diseases, mastitis and reproduction disorders. Claw diseases can have direct effects on reproductive parameters. The aim of our research was to determine the frequency of certain diseases of the locomotor apparatus of dairy cows on farms with tie stall system. In the period of two years, a total of 37,893 cows were examined, wherein the following has been found: Laminitis in 34,217 cows (90.30%), Dermatitis interdigitalis in 25,876 cows (68.29%), Dermatitis digitalis in 11,817 cows (31.18%), Rusterholz ulcer in 8,272 cows (21.83%), Fibroma in 3063 cows (8.08%), and Panaritium in 618 cows (1.63%). The results show that laminitis dominate in the herds. Considering the etiology of diseases determined at the farms it is primarily to focus on preventing the formation of metabolic disorders and adequate nutrition of the animals, and then on the improvement of housing conditions and the regular implementation of measures to prevent the spread of infectious claw diseases.

Za razliku od drugih vrsta životinja, kod svinja se cestode ne nalaze u adultnom obliku. Međutim ova vrsta helminata je značajno prisutna kod svinja, ali u cističnom obliku. Svinje su prelazni domaćini više vrsta cestoda od kojih su neke zoonotskog karaktera kao npr. Taenia solium (svinjska bobica) ili Echinococcus granulosus. Infekcije cestoda prolaze najčešće neprimećeno i uočavaju se tek nakon uginuća na sekciji ili na liniji klanja. U odnosu na druge parazitske infekcije one ne nanose velike gubitke svinjarskoj proizvodnji, nema ih u intezivnom držanju i konačno nema ih u većem obimu u zemljama sa razvijenom svinjarskom proizvodnjom. Ova obolenja su većinom prisutna u Africi i Aziji, u ekstenzivnom i poluekstenzivnom držanju i samim tim poprimaju lokalni značaj. Ipak, s obzirom na sve veći trend uvođenja organske proizvodnje svinja nije na odmet ponovo se podsetiti ovih bolesti i očekivati ih i u razvijenim zemljama. Kao najznačajnije i najčešće izdvaja se infekcije sa Taenia solium, Taenia hydatigena, Echinococcus granulosus, Multiceps (Taenia) multiceps i Spirometra erinacei europei.

Among the wild canids, the red fox (Vulpes vulpes) is recognised as an important reservoir species for a range of parasites, including cardiopulmonary nematodes of public health and veterinary importance. As cross-host transmission between the red fox and domestic carnivores can play an important role in the epizootiology of cardiopulmonary parasitic diseases, the aim of the present investigations was to obtain data on the geographical distribution of cardiopulmonary nematodes of the red fox. The material for examination consisted of 83 foxes which were legally hunted at different locations during a three-month period from December 2017 to February 2018. The presence of four emerging species in Europe (Angiostrongylus vasorum, Crenosoma vulpis, Dirofilaria immitis and Eucoleus aerophilus) was revealed in red foxes of Serbia. Crenosoma vulpis and E. aerophilus were detected in foxes in both the plain and the mountainous areas across the country. Dirofilaria immitis is distributed in red foxes near alluvial rivers in Vojvodina province (northern Serbia). Angiostrongylosis caused by A. vasorum was demonstrated to exist in two enzootic foci with a high percentage of infected foxes in a plain area of northern Serbia. To the best of our knowledge, C. vulpis and A. vasorum were discovered for the first time in red foxes in central Serbia. The results provide strong evidence for veterinarians to take into consideration the parasitic nematodes discovered in red foxes in the differential diagnosis of diseases of companion animals. In the context of the 'One Health' approach the results related to the distribution of the zoonotic species E. aerophilus and D. immitis can be useful for medical epidemiology.

Mycoplasma bovis infection in grazing dairy cows has not been reported in the Republic of Serbia to date. It is important to monitor its seroprevalence on the field. The presence of specific antibodies against M bovis in the blood serum of grazing daily cows is investigated in the present study. A total of 131 blood serum samples of clinically healthy dairy cows were examined. Sampling was performed during 2013 from five different areas in Serbia: Zasavica, Pozarevac, Gruza, Novi Sad and Banatski Karlovac. A commercial ELISA kit for diagnosis of M bovis antibodies in blood serum samples, manufactured by Bio-X Diagnostics, Belgium, was used. Specific antibodies against M. bovis were identified in 13 out of 131 samples (9.92%) from 4 locations; the only negative location was the most southern Gruza. The revealed seroprevalence is evidence for the presence of M. bovis in grazing dairy cows in different locations of Serbia.

Cirkovirusne infekcije svinja predstavljaju zdravstveni problem, novijeg su datuma i danas zaokupljaju pažnju velikog broja svetskih istraživača. Problem cirkovirusne infekcije i danas predstavlja značajnu nepoznanicu odnosno prazninu u veterinarskom saznanju, kako u svetu, tako i u domaćoj stručnoj javnosti. Bolest izazvana svinjskim cirkovirusom tipa 2 (PCV-2) je prvi put opisana još 1997. godine u Kanadi i relativno brzo se proširila po svetu. Od opštih preventivnih mera, važnu ulogu imaju primena karantina, principa “sve napolje sve unutra”, sistema pranja i dezinfekcije, kao i adekvatan odmor objekta. Danas je vakcinacija značajna i veoma aktuelna metoda kontrole cirkovirusnih infekcija u svinjarskoj proizvodnji.