Search

This paper quantifies the efficiency of emission control measures in agriculture at landscape scale on the N deposition and critical N load exceedances in Natura 2000 sites. The model INITIATOR2 was run with spatially explicit farm data to predict atmospheric emissions of ammonia. These emissions were input of an atmospheric transport model to assess the N deposition in the Natura 2000 sites. Using the Dutch province of Overijssel as a case study, calculations for the year 2006 show that only 35% of the N deposition in the Natura 2000 sites were caused by agricultural NH3 emissions within the province. Comparatively most cost-efficient measures were low-emission application, followed by measures to reduce the protein content in feed. Relocating farms out of the Natura 2000 sites was very cost inefficient. Since critical N depositions of the Natura 2000 sites in Overijssel are largely exceeded in more than 90% of the area, the evaluated abatement measures were, however, not effective to reduce the area exceeding critical loads when only applied within the province Overijssel. Reductions of N deposition to a level below critical loads can only be achieved with the support of national and international emission reductions.

The numerous man-made elements being introduced into the countryside raises the question of how negative impacts on scenic beauty can be minimized. This study investigates the visual impact of wind turbines, business parks and agricultural buildings (barns) on scenic beauty, taking into account their context, design, distance from the observer and mitigating measures. Participants (N = 2008) were members of a commercial research agency panel. In a web-based survey, they were shown 36 photographs of undisturbed landscapes interspersed with realistic photomontages of landscapes with one of the three elements. Participants rated the scenic beauty of the landscapes in random order. Wind turbines had a clear negative impact in all cases, with design factors and mitigating measures making little or no difference. The impact of turbines decreased somewhat with distance and was greater in landscapes that were evaluated as more beautiful in their original (undisturbed) state. The impact of business parks and barns was somewhat dependent on (some) design factors and mitigating vegetation, which occasionally resulted in no significant impact at all. Distance also clearly affected impact. Systematic individual differences were observed only for wind turbines: impact increased with age. Main conclusions are that for wind turbines location policy would seem most effective for minimizing impact, whereas for business parks and barns a lot can be achieved by design and especially mitigation. The impact of wind turbines might diminish over time anyway, due to increased familiarity. Finally, the relationship between impact on scenic beauty and social acceptance of man-made elements is briefly discussed.

The role that the agricultural sector plays in rural areas has considerably changed in the last five decades, and is reflected in a major shift towards multi-dimensional, multi-sectoral land use. Existing European rural typologies are mostly one-dimensional, based on a rather coarse administrative scale data and are unable to define adequately the diversity of the regions involved. The rural typology presented in this paper has been produced as a response to a new policy need for typologies addressing the diversity in regional rurality. This paper describes the method developed and explores the relevance of the results for future rural policies. This new rural typology incorporates two dimensions identified by statistical screening of a range of geographical and socioeconomic data related to the territorial variation of European rural land. The use of high-resolution raster data at 1 km2 resolution provides large flexibility for the construction of individual classifications, with a variable number of classes for a variety of objectives. In the example presented, nine divisions were produced, which were subsequently summarised into three rural classes termed Peri-urban, Rural and Deep Rural. The rural typology enables the consistent identification of comparable rural areas and intergradations with urban land in the European territory, and describes the degree of generalisation that is possible. In addition, it provides a spatially explicit framework for scientific analysis and communication to both European policy makers and local stakeholders.

The pan European biological and landscape diversity strategy (PEBDLS) was developed under the auspices of the Council of Europe in order to achieve the effective implementation of the convention of biological diversity (CBD) at the European level. A key element of PEBLDS has been the development of the Pan European Ecological Network (PEEN) as a guiding vision for coherence in biodiversity conservation. PEEN has been developed in three subprojects: Central and Eastern Europe, completed in 2002; South-eastern Europe, completed in 2006; and Western Europe, also completed in 2006. The methodology of the development of the three maps has been broadly comparable but data availability, differences in national databases, technical developments and geographical differences caused variations in the detailed approach. One of the challenges was to find common denominators for the habitat data in Europe; this was solved differently for the subprojects. The project has resulted in three maps that together constitute the PEEN. They differ in terms of ecological coherence and the need for ecological corridors; for example, in Central and Western Europe corridors are essential to provide connectivity, while in Northern, Eastern and South-eastern Europe larger, coherent natural areas still exist. The future steps in developing PEEN should include the implementation of national ecological networks and, in particular, the pursuit of international coherence through the development of trans-European ecological corridors. The big challenge is to develop a common approach among the over 100 European-wide agencies that are responsible for biodiversity conservation.

The European Union (EU) most likely will continue to adapt its Common Agricultural Policy (CAP) to a more liberal market policy. We assume that this process will take place in the next 20 years. A relevant question then is which European regions, under such conditions, have prospects to maintain a sustainable agriculture in terms of the objectives within the ‘People, Profit and Planet’ framework of sustainability. We explored the question by defining simple indicators for the 3 P-objectives, quantifying the indicators per region, ranking the regions per indicator and defining the prospect of a region in comparison to other regions. The approach is very robust, easy to update and indicative for quickly assessing future prospects of regions. The results are presented in three maps showing more than 160 regions of the EU-25 member countries classified according to their agricultural prospects for competitiveness (Profit), employment (People) and land use (Planet). By considering the three maps in combination, the overall prospects for sustainable agriculture under “liberalised” conditions can be assessed. Based on this quick scan, it is concluded that: (a) the few highly developed and highly productive regions in the UK, the Netherlands, France and Germany will out-compete the numerous still poorly developed and low-productive regions in the Southern and Eastern EU member states; (b) these regions in the UK, the Netherlands, France and Germany will maintain their already minimized and highly productive employment at the expense of the member states with a relatively high agrarian employment, notably Poland and the Baltic states; (c) the sparsely populated regions of France, Denmark, Scotland, Ireland, Czech Republic and Germany will maintain their agrarian land use, at the expense of densely populated regions with relatively small holdings in Poland, Italy, Germany, Portugal and Spain. Policy makers and entrepreneurs can obtain an integrative view by taking into account the three prospect maps to support decision-making on long-term policies and sustainable investments in terms of the 3 Ps.

Raising surface water levels in peat areas is a measure to reduce soil subsidence, to prevent decay of wooden foundations and to stimulate wet nature restoration and reduce greenhouse gas emissions. However, in these areas dairy farms are present and farming at wetter soils is difficult due to lower bearing capacity of the soil for cattle and machines. Water boards are responsible for the water management of peat areas and thus have to evaluate the effects of water management strategies for the different land use functions. Therefore the hydrological, agronomical and economic effects of different surface water levels are calculated for dairy farms. The ‘Waterpas’ model is used to simulate hydrological effects, dairy farm management and economic results for different meteorological years. The raised surface water level causes a decrease in gross grass yield and a reduction in grass quality. This leads to higher costs and less farmers’ income relative to a reference situation with a freeboard of 60 cm. Raising the surface water increases the average costs for farmers with €89 ha-1 year-1 for a freeboard of 50 cm, €170 ha-1 year-1 for a freeboard of 40 cm and €239 ha-1 year-1 for a freeboard of 30 cm. However, water boards are not only interested in the effects for individual farms, but also for an entire region. A new spatial method was developed for upscaling from farm to polder level. For grassland fields in a typical Dutch peat area classes can be distinguished using GIS data on soil type, soil surface elevation, surface water levels, locations of farms and farm characteristics. The classification is based on 4 classes of freeboards of the grassland fields and 7 typical distributions of grassland fields within a dairy farm. The farm economics were simulated for these typical classes. An increase in costs was simulated for the whole polder Zegveld (1400 ha grassland) of €119,000 year-1 at 10 cm surface water level rise; €133,000 year-1 at 20 cm surface water level rise and €185,000 year-1 at 30 cm surface water level rise. For an integral environmental evaluation of changing hydrological conditions it is advised to incorporate effects on nutrient emission to groundwater and surface water and emission of ammonia and greenhouse gases to the atmosphere.

De intensivering van de varkenshouderij in Europa in de tweede helft van de vorige eeuw betekende niet overal een krachtige trendbreuk met de huishoudelijke varkenshouderij van daarvoor. Op Corsica ontstond er een ontwikkeling naar gespecialiseerde bedrijven, geënt op de tradities van seizoensgebonden familiehouderij met huisslacht en vleesverwerking in de winter. Dit is het tweede artikel over dit onderwerp. Het gaat over de economische positie van de Corsicaanse varkenshouder als 'ketenhouder' (homme filière), het specifieke product en de producent-consument-relaties (markt). Het artikel gaat in op de 'aanbodmarkt', die onlosmakelijk verbonden is met het authentieke product. Het perspectief zit in levende netwerken met de kenners en liefhebbers onder de toeristen.

De intensivering van de varkenshouderij in Europa in de tweede helft van de vorige eeuw betekende een krachtige trendbreuk met de huishoudelijke varkenshouderij van daarvoor. In heel Europa? Neen. Op Corsica ontstond er weliswaar een ontwikkeling naar gespecialiseerde bedrijven, maar die markante trendbreuk naar intensivering sloeg niet toe. Het houderijsysteem bleef geënt op de tradities van seizoensgebonden familiehouderij met huisslacht en vleesverwerking in de winter. De kern van het houderijsysteem is de minimalisatie van bedrijfsinvesteringen. Het levert ongekend smaakvolle vleeswaren op met een kiloprijs die op zichzelf interessant genoeg is om de bedrijven in stand te houden. Dit artikel gaat over de robuustheid en de kwetsbaarheid van het houderijsysteem. In de volgende aflevering van Spil volgt een analyse van de markt-, concerrentie- en netwerkpositie van de veehouders als 'ketenhouders' (homme filière)

Hoe het landelijk gebied er in 2040 uit zal zien, weet niemand. Toch is een aantal trends aan te wijzen dat nu al zichtbaar is en voor een groot deel de richting zal bepalen waarin het zich gaat ontwikkelen. Het landelijk gebied wordt steeds meer een multifunctionele leef- en werkomgeving, waarbinnen initiatieven van burgers en bedrijven oplossingen aandragen voor lokale problemen. Schaalvergroting van (agrarische) bedrijven en voorzieningen gaat gelijk op met een toename van kleinschalige en lokale initiatieven van burgers en bedrijven. Technologische innovatie kan de bedrijvigheid en de leefbaarheid in het landelijk gebied vergroten. Tot slot is een toename van extreme gebeurtenissen mogelijk door klimaatverandering of de uitbraak van dierziekten. Dit rapport beschrijft een aantal van de belangrijkste trends voor gemeenten met veel landelijk gebied. De trends worden besproken aan de hand van verschillende thema's.

InnovatieNetwerk heeft in samenwerking met partijen uit de samenleving het concept ‘Tijdelijke Natuur’ ontwikkeld. Dit heeft ertoe geleid dat tot op heden dertig grondeigenaren op 2.000 ha tijdelijke natuur hebben laten ontstaan. Het concept houdt in dat op gronden die wachten op realisatie van bestemmingen zoals bedrijvigheid of wonen, natuur voor een beperkt aantal jaren een kans krijgt zich te ontwikkelen. Dit levert winst op voor mens én natuur. Het doel van het project is om inzichtelijk te maken wat de aard en omvang zijn van de locaties die potentieel geschikt zijn voor het concept ‘Tijdelijke Natuur’ in Nederland. Deze inventarisatie geeft een zo goed mogelijk landsdekkend beeld (gespecificeerd naar provincies en gemeenten) van potentiële locaties Tijdelijke Natuur.

InnovatieNetwerk heeft in samenwerking met partijen uit de samenleving het concept ‘Tijdelijke Natuur’ ontwikkeld. Dit heeft ertoe geleid dat tot op heden dertig grondeigenaren op 2.000 ha tijdelijke natuur hebben laten ontstaan. Het concept houdt in dat op gronden die wachten op realisatie van bestemmingen zoals bedrijvigheid of wonen, natuur voor een beperkt aantal jaren een kans krijgt zich te ontwikkelen. Dit levert winst op voor mens én natuur. Het doel van het project is om inzichtelijk te maken wat de aard en omvang zijn van de locaties die potentieel geschikt zijn voor het concept ‘Tijdelijke Natuur’ in Nederland. Deze inventarisatie geeft een zo goed mogelijk landsdekkend beeld (gespecificeerd naar provincies en gemeenten) van potentiële locaties Tijdelijke Natuur.

Hoe het landelijk gebied er in 2040 uit zal zien, weet niemand. Toch is een aantal trends aan te wijzen dat nu al zichtbaar is en voor een groot deel de richting zal bepalen waarin het zich gaat ontwikkelen. Het landelijk gebied wordt steeds meer een multifunctionele leef- en werkomgeving, waarbinnen initiatieven van burgers en bedrijven oplossingen aandragen voor lokale problemen. Schaalvergroting van (agrarische) bedrijven en voorzieningen gaat gelijk op met een toename van kleinschalige en lokale initiatieven van burgers en bedrijven. Technologische innovatie kan de bedrijvigheid en de leefbaarheid in het landelijk gebied vergroten. Tot slot is een toename van extreme gebeurtenissen mogelijk door klimaatverandering of de uitbraak van dierziekten. Dit rapport beschrijft een aantal van de belangrijkste trends voor gemeenten met veel landelijk gebied. De trends worden besproken aan de hand van verschillende thema's.

Het doel van dit onderzoek was om antwoord te krijgen op de vraag in hoeverre weidegang nu en in de toekomst mogelijk is (zowel technisch als bedrijfseconomisch) op melkveebedrijven in Nederland gezien de grootte van de beweidbare oppervlakte. Uit de resultaten wordt duidelijk dat uitgaande van de beschikbare beweidbare oppervlakte er nog ruimte is voor beweiding binnen de bestaande bedrijfsvoering, met name bij de wat extensievere bedrijven. Ook bij verdergaande schaalvergroting of intensivering blijft er ruimte voor beweiding. De hoeveelheid beschikbaar weidegras per bedrijf zal dan wel afnemen evenals het aantal uren weidegang per dag. Op de meeste melkveebedrijven is een vorm van weidegang mogelijk, al is deze soms beperkt. Dit rapport geeft een theoretisch beeld van de mogelijkheden van weidegang. Het is aan de belanghebbende partijen onderling, waar eventueel grenzen worden getrokken voor de beoordeling van de mogelijkheden van weidegang.

Het doel van dit onderzoek was om antwoord te krijgen op de vraag in hoeverre weidegang nu en in de toekomst mogelijk is (zowel technisch als bedrijfseconomisch) op melkveebedrijven in Nederland gezien de grootte van de beweidbare oppervlakte. Uit de resultaten wordt duidelijk dat uitgaande van de beschikbare beweidbare oppervlakte er nog ruimte is voor beweiding binnen de bestaande bedrijfsvoering, met name bij de wat extensievere bedrijven. Ook bij verdergaande schaalvergroting of intensivering blijft er ruimte voor beweiding. De hoeveelheid beschikbaar weidegras per bedrijf zal dan wel afnemen evenals het aantal uren weidegang per dag. Op de meeste melkveebedrijven is een vorm van weidegang mogelijk, al is deze soms beperkt. Dit rapport geeft een theoretisch beeld van de mogelijkheden van weidegang. Het is aan de belanghebbende partijen onderling, waar eventueel grenzen worden getrokken voor de beoordeling van de mogelijkheden van weidegang.

De land- en tuinbouw bepaalt in belangrijke mate het aanzien van het Nederlandse landschap. Met een aandeel van meer dan tweederde van het landoppervlak is de agrarische sector verreweg de grootste grondgebruiker. Veranderingen in de landbouw laten direct sporen na in het landschap. Het planbureau voor Leefomgeving vroeg ons in beeld te brengen welke veranderingen de Nederlandse landbouw het komende decennium te wachten staan en wat daarvan de effecten zijn op het landschap

In dit rapport wordt de ontwikkeling van de netto toe- of afname van de ammoniakdepositie als gevolg van de stal- en opslagemissies tussen verschillende peiljaren vanaf 1994 en 1 februari 2009 op de verschillende habitattypen in de Natura 2000-gebieden in de provincie Overijsel in beeld gebracht. Dit inzicht is nodig om in het kader van de Programmatische Aanpak Stikstof (PAS) de niet-Nb-wet vergunde economische ontwikkelingen uit het verleden (interim-uitbreiders) te vereffenen.

De melkveehouderij in Nederland ontwikkelt zich door verdere schaalvergroting en langzaam de melkveestapel te vergroten. De verwachting is dat dit in Nederland leidt tot circa 10-20% hogere melkproductie, tot grotere en intensievere bedrijven, hogere melkproductie per koe en minder weidegang. Met minder koeien in de wei en meer grote stallen staat de kwaliteit van het Nederlandse cultuurlandschap onder druk. In deze studie worden de ontwikkelingen met betrekking tot de schaalvergroting in de melkveehouderij geschetst en geprognotiseerd voor 2020. Ook worden de effecten op landschap en weidegang in beeld gebracht.

In dit rapport wordt de ontwikkeling van de netto toe- of afname van de ammoniakdepositie als gevolg van de stal- en opslagemissies tussen verschillende peiljaren vanaf 1994 en 1 februari 2009 op de verschillende habitattypen in de Natura 2000-gebieden in de provincie Overijsel in beeld gebracht. Dit inzicht is nodig om in het kader van de Programmatische Aanpak Stikstof (PAS) de niet-Nb-wet vergunde economische ontwikkelingen uit het verleden (interim-uitbreiders) te vereffenen.

Vrijkomende boerenerven bieden ruimte aan nieuwe activiteiten in het landelijk gebied. Terwijl deze nieuwe activiteiten decennialang door overheden op diverse niveaus zijn beperkt, is de afgelopen jaren een kentering gaande. Provincies en gemeenten zien vrijkomende locaties in toenemende mate als een kans voor revitalisering van het landelijk gebied. Gezien de omvang van de transformaties en de verwachte leegstand zullen deze kansen ook in de toekomst alleen maar groter en belangrijker worden.

Vrijkomende boerenerven bieden ruimte aan nieuwe activiteiten in het landelijk gebied. Terwijl deze nieuwe activiteiten decennialang door overheden op diverse niveaus zijn beperkt, is de afgelopen jaren een kentering gaande. Provincies en gemeenten zien vrijkomende locaties in toenemende mate als een kans voor revitalisering van het landelijk gebied. Gezien de omvang van de transformaties en de verwachte leegstand zullen deze kansen ook in de toekomst alleen maar groter en belangrijker worden.

De melkveehouderij in Nederland ontwikkelt zich door verdere schaalvergroting en langzaam de melkveestapel te vergroten. De verwachting is dat dit in Nederland leidt tot circa 10-20% hogere melkproductie, tot grotere en intensievere bedrijven, hogere melkproductie per koe en minder weidegang. Met minder koeien in de wei en meer grote stallen staat de kwaliteit van het Nederlandse cultuurlandschap onder druk. In deze studie worden de ontwikkelingen met betrekking tot de schaalvergroting in de melkveehouderij geschetst en geprognotiseerd voor 2020. Ook worden de effecten op landschap en weidegang in beeld gebracht.

We analyzed the Q fever epidemic in the Netherlands on a national scale from a spatial point of view. Data on dairy goat farms and Dutch population, whether or not infected, were geo-referenced. Human cases were counted in GIS at different distance classes for all dairy goat farms, farms with Q fever based on BTM analysis, and farms with clinical symptoms. In all selections, human incidence decreased with increasing distances from dairy goat farms. Incidence was highest around farms with clinical symptoms. Depending on the acceptable incidence value, a dairy goat-free zone around residential areas could be defined. Cluster analyses were performed to identify local clusters of both infected farms and human cases and to identify focused clusters of human cases. Focused clusters were detected for only 14 out of 29 farms with clinical symptoms, giving rise to a new hypothesis on the transmission of Q fever.

In deze studie onderzoeken we de kracht van de samenwerking tussen de verschillende gebruikers van het platteland. Burgers, boeren, natuurbeheerders en bedrijven die samen initiatieven ontplooien om hun leefomgeving te verbeteren. De studie laat aan de hand van een breed scala aan praktijkvoorbeelden zien hoe ze dat doen, wat ze proberen te bereiken en waar ze tegenaan lopen. Zo zijn er moderne boeren die samen met andere ketenpartijen hun bedrijfsvoering nog verder willen verduurzamen dan de wet al voorschrijft, en burgers die met boeren lokale coöperaties opzetten voor de opwekking van hernieuwbare energie.

In deze studie onderzoeken we de kracht van de samenwerking tussen de verschillende gebruikers van het platteland. Burgers, boeren, natuurbeheerders en bedrijven die samen initiatieven ontplooien om hun leefomgeving te verbeteren. De studie laat aan de hand van een breed scala aan praktijkvoorbeelden zien hoe ze dat doen, wat ze proberen te bereiken en waar ze tegenaan lopen. Zo zijn er moderne boeren die samen met andere ketenpartijen hun bedrijfsvoering nog verder willen verduurzamen dan de wet al voorschrijft, en burgers die met boeren lokale coöperaties opzetten voor de opwekking van hernieuwbare energie.

Multifunctional agriculture (MFA) is a leading catchword in European agricultural policy. This paper aims to investigate expanding traffic flows arising from new activities connected with agricultural business, such as on-farm sales of products, care-farming, and agritourism. These activities put an extra burden on the road network additional to flows generated by traditional agricultural activities. Additional volumes can be estimated from general data and depend on the scale of facilities, for example 1.8 vehicle trips per weekday for 1 room in a B&B. The capacity of minor rural roads to bear this extra burden is questionable. To avoid damage to road and/or verge minor roads’ capacity limits must be respected. For good engineering solutions we advise careful spatial planning, taking into account road capacity.

In de komende decennia zal de bevolkingsgroei in Nederland geleidelijk tot stilstand komen, waarna waarschijnlijk een daling zal inzetten. De groei verschilt per regio, en als sommige regio's blijven groeien moeten andere noodzakelijkerwijs krimpen. In sommige regio's is de bevolking al aan het dalen, en andere krijgen in de nabije toekomst met krimp te maken. Dit proces zal op regionaal niveau aanzienlijke sociale en economische gevolgen hebben. Bevolkingskrimp is de laatste jaren dan ook een belangrijk thema geworden op de beleidsagenda van zowel de rijksoverheid als de betrokken regio's. Welke rol kunnen landbouw en recreatie spelen in het mitigeren van de problemen rond krimp? En welke gevolgen kan krimp hebben voor deze beide sectoren? Dit rapport geeft antwoorden op deze vragen voor de drie onderzochte regio's: Noord- en Oost-Groningen, Zeeuws-Vlaanderen en Zuid-Limburg.

De reconstructie van de zandgebieden is in de fase van uitvoering van de gemaakte plannen. Waar er bij de vaststelling van de reconstructieplannen niet of nauwelijks problemen waren, ontstaat er bij de uitvoering veel maatschappelijke onrust. Daarbij spitst de discussie zich vooral toe op de komst van zogenaamde megastallen. Door veel burgers wordt deze ontwikkeling als onwenselijk gezien. In de gemeente Gemert-Bakel in de provincie Noord-Brabant – één van de pilotgebieden van de reconstructie – komt op een voortvarende manier de uitvoering wel van de grond. De aanpak van deze gemeente staat vaak model voor de perspectieven van reconstructie in andere gebieden. Dit werkdocument geeft inzicht wat er bereikt is en welke factoren cruciaal waren voor de realisatie.

Het ministerie van EL&I wil weten of een collectieve aanpak door boeren een meerwaarde kan leveren aan de realisatie van de gewenste maatschappelijke prestaties in het nieuwe GLB die niet door de markt worden beloond. Het ministerie zoekt naar ideeën en methoden om goed om te kunnen gaan met de ‘accountability’ van collectieven als eindbegunstigden. In deze rapportage staat het resultaat van onderzoek naar drie onderzoeksvragen: • Kan certificering een kans bieden voor agrarisch natuurbeheer, en kan het leiden tot vermindering van de controledruk? • Hoe kan intrinsieke gedrevenheid bijdragen aan het proces van (zelf)sturing van collectieven? • Wat zijn innovatieve voorbeelden van hoe collectieven op doel kunnen monitoren?

Voor de PBL- studie Opties herziening Gemeenschappelijk Landbouwbeleid zijn gegevens over de aanwezigheid van aantallen stalplaatsen, staltype en aanwezigheid van luchtwassers rond (ammoniakgevoelige ) Natura 2000-gebieden gegenereerd. Eerst zijn de ammoniakgevoelige Natura2000-gebieden in kaart gebracht. Dit betrof 125 gebieden (van de 162, dus meer dan 75%). In deze gebieden overschrijdt de gemiddelde depositie de kritische depositie waarde (kdw) (meetgegevens 2005). In sommige gebieden wordt de kdw meer dan zeven keer overschreden. In 16 gebieden wordt de kdw niet overschreden, dit zijn met name de grote zoete en zoute wateren. In een straal van 5 km rondom de Natura 2000-gebieden komen 14.709 bedrijven voor. Hiervan is 63% rundveehouderij, 28% varkenshouderij en 8% pluimveehouderij. De varkenshouderij heeft relatief de meeste emissiearme stallen, circa 26%. Bij de andere twee sectoren zijn verreweg de meeste stallen traditionele stallen.

The overall objective of the ME4 research project was to develop an integrated framework to assess and analyse the spatial implications and related opportunities and consequences of an increased implementation of biomass delivery chains for energy, biofuels and biochemicals at different geographical levels. The research project has addressed four main topics: biomass in The Netherlands and EU present and future situation; framework tool for integrated spatial design and assessment of regional biomass chains; regional biomass chains evaluation; dialogue on sustainability of bioenergy. Het hoofddoel van het project was een geïntegreerde raamwerkmethode te maken. Daarmee kunnen de ruimtelijke gevolgen, en gerelateerde kansen en consequenties worden beoordeeld en geanalyseerd, van een verhoogde implementatie van biomassaketens voor energie, transportbrandstoffen en chemicaliën op verschillende geografische niveaus. Het project heeft vier hoofdonderwerpen behandeld: biomassa in Nederland en de EU: huidige en toekomstige situatie; raamwerkmethode voor geïntegreerd ruimtelijk ontwerp en beoordeling van regionale biomassaketens; evaluatie van regionale biomassaketens; dialoog over duurzaamheid van bioenergie.

Effecten van toeslagvarianten voor de Nederlandse landbouw.

The EU cross-compliance (CC) instrument implies that farmers receive payments subject to meeting Statutory Management Requirements (SMRs) related to environment, food safety, animal and plant health and animal welfare, as well as standards of good agricultural and environmental conditions (GAECs). This report describes the approach and application methodology of an environmental impact tool to evaluate cross compliance measures on environmental effect indicators. It consists of a selection of the effect indicators to be applied and assessment tools to be used with a review of the CC measures to be evaluated in assessing the environmental impacts. Furthermore, it includes an evaluation of CC measures related to the Nitrates Directive and selected GAECs with the coupled CAPRI-MITERRA model for the prototype of the environmental impact tool.

The term High Nature Value farmland (HNV) refers to types of farmland that are important for biodiversity. In the European agri-environmental policy arena HNV is gaining interest, especially in the ongoing debate about the greening of the Common Agricultural Policy. At present The Netherlands lags behind in terms of HNV policy adoption. This reports describes in what way three EU member states implement HNV farmland in their agri-environmental policy and discusses which lessons can be drawn from the cases. The report concludes with a roadmap on how The Netherlands could proceed in the further integration of HNV farmland in its agri-environmental policy.

Verduurzaming van de landbouw en de ontwikkeling van het landelijk gebied vraagt om data en om kennis. Dat is nodig om aan te geven of een verandering bijdraagt aan verduurzaming of juist niet. Binnen Nederland kan en wil het landbouwbedrijfsleven bijdragen aan het vinden van oplossingen voor de problemen op het gebied van bijvoorbeeld water- en nutriëntenhuishouding, energievoorziening en klimaatverandering, maar men heeft daarvoor de juiste tools nodig. Dit KB12-onderzoek is gestart om een beeld te krijgen van de toepasbaarheid en generieke inzetbaarheid van bestaande data en methodieken. Deze studie richt zich op intensieve landbouw in de Peel, om op basis van indicatoren, die regio-specifiek ingevuld kunnen worden, alternatieven te kunnen beoordelen op duurzaamheidsprestaties.

Voor de PBL- studie Opties herziening Gemeenschappelijk Landbouwbeleid zijn gegevens over de aanwezigheid van aantallen stalplaatsen, staltype en aanwezigheid van luchtwassers rond (ammoniakgevoelige ) Natura 2000-gebieden gegenereerd. Eerst zijn de ammoniakgevoelige Natura2000-gebieden in kaart gebracht. Dit betrof 125 gebieden (van de 162, dus meer dan 75%). In deze gebieden overschrijdt de gemiddelde depositie de kritische depositie waarde (kdw) (meetgegevens 2005). In sommige gebieden wordt de kdw meer dan zeven keer overschreden. In 16 gebieden wordt de kdw niet overschreden, dit zijn met name de grote zoete en zoute wateren. In een straal van 5 km rondom de Natura 2000-gebieden komen 14.709 bedrijven voor. Hiervan is 63% rundveehouderij, 28% varkenshouderij en 8% pluimveehouderij. De varkenshouderij heeft relatief de meeste emissiearme stallen, circa 26%. Bij de andere twee sectoren zijn verreweg de meeste stallen traditionele stallen.

De spelregels voor de Europese uitgaven aan landbouw worden vanaf 2014 aangepast. Boeren moeten groener gaan produceren willen ze nog inkomenssteun ontvangen, en de sector moet concurrerend worden. De meningen over de voorgestelde wijzigingen van het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) zijn verdeeld.

In het Natura 2000-gebied Nieuwkoopse Plassen & De Haeck is de stikstofdepositie hoog ten opzichte van de instandhoudingsdoelstellingen voor natuur in dit gebied. Bij het vaststellen van stikstofdepositie in dit gebied vormt de bijdrage van de ammoniakemissie vanuit de landbouw in de nabije omgeving een knelpunt bij het realiseren van de beoogde natuurdoelstellingen. Om inzicht te krijgen in deze problematiek is in dit rapport een analyse gegeven van de bijdrage van de landbouwemissies aan de ammoniakdepositie, uitgesplitst naar verschillende landbouwbronnen (stal en opslag, aanwending dierlijke mest, kunstmest gebruik en beweiding) in zones van 0-0,5 km; 0,5-1 km; 1- 3 km en 3-10 km. Daarnaast wordt inzicht gegeven in de te verwachten daling van de ammoniakdepositie door het doorvoeren van landelijke maatregelen en aanvullende gebiedsgerichte brongerichte maatregelen in en rondom het Natura 2000 gebied.

Een belangrijk element in de voorstellen van de Europese Commissie voor het gemeenschappelijk landbouwbeleid (GLB) na 2013 is het vergroenen van de directe betalingen aan boeren via een verplicht aantal maatregelen. Het Nederlandse kabinet ziet vooral heil in de maatregel Ecological Focus Area (EFA), waarbij een boer 7% van zijn areaal moet inrichten ‘voor ecologische doeleinden’. Hoewel nog veel onduidelijk is over de invulling van de maatregel, lijkt het het meest zinvol om EFA’s in te zetten voor doelen waar ze een wezenlijke bijdrage aan kunnen leveren onder niet al te veel voorwaarden. Als meest veelbelovende vergroeningsmogelijkheden komen naar voren: het versterken van de agro-biodiversiteit en groen/blauwe dooradering van het landelijk gebied, het benutten voor natuurlijke plaagbestrijding en het versterken van de landschappelijke kwaliteit. Sleutelfactoren voor een succesvolle bijdrage van EFA’s zijn: - meerjarig cq. permanent uit productie, - doelgericht beheer, - regionale specificiteit, - ruimtelijke samenhang.

In de komende decennia zal de bevolkingsgroei in Nederland geleidelijk tot stilstand komen, waarna waarschijnlijk een daling zal inzetten. De groei verschilt per regio, en als sommige regio's blijven groeien moeten andere noodzakelijkerwijs krimpen. In sommige regio's is de bevolking al aan het dalen, en andere krijgen in de nabije toekomst met krimp te maken. Dit proces zal op regionaal niveau aanzienlijke sociale en economische gevolgen hebben. Bevolkingskrimp is de laatste jaren dan ook een belangrijk thema geworden op de beleidsagenda van zowel de rijksoverheid als de betrokken regio's. Welke rol kunnen landbouw en recreatie spelen in het mitigeren van de problemen rond krimp? En welke gevolgen kan krimp hebben voor deze beide sectoren? Dit rapport geeft antwoorden op deze vragen voor de drie onderzochte regio's: Noord- en Oost-Groningen, Zeeuws-Vlaanderen en Zuid-Limburg.