Search

Bu çalışmada Anadolu topraklarında yüzyıllardır süregelen ve Avrupa kıtasına uzanan âşık/âşıklık geleneğinin çeviribilim ve metinlerarasılık bağlamında özelliklerini ortaya koymayı hedeflemekteyiz. Ait olduğu topraklardaki kültürün şekillenmesinde önemli bir role sahip olan âşıklar, bulundukları yörenin ve halkın temsilcisi olmakla birlikte aktarmacı rolü de onları başlı başına dönüşümün/çevrimin bir öğesi kılar. Nitel araştırma yöntemi çerçevesinde doküman/eser analizini kullandığım bu çalışmada, Anadolu ve Avrupa’da yer alan âşıkların sahip olduğufarklı kimlikler ve eserler çeviribilim bağlamını benimseyerek metinlerarasılık çerçevesinde karşılaştırmalı şekilde seçilmiş örnek metinleri Gerard Genette’in metinler arası gerçekleşen her tür ilişkiyi tanımladığı metinselaşkınlık başlığı altındaki metinlerarasılık ve anametinsellik kavramları temelinde ele alarak çeviribilimbağlamında yorumlamaya çalıştık., In this study, we aim to reveal the characteristics of the minstrel tradition, which hasbeen going on in Anatolia for centuries and extending to the European continent,within the context of translation studies and intertextuality. The minstrels, whohave an important role in shaping the culture in the lands they belong to, are therepresentatives of the region and the people they live in, and their role as a quotermakes them an element of the transformation/cycle. The minstrels, who are themediators of Anatolian civilizations and rich works blended with the migrationsthey received from both the east and the west for centuries, are almost central in thecontext of intercultural interaction, as well as many ideas and art concepts producedand developed during this time, and the richness of cultural transformation is thefocus of the research. In this study, in which I used document/work analysis withinthe framework of the qualitative research method, the different identities and worksof minstrels in Anatolia and Europe adopted the context of translation studies andselected sample texts comparatively within the framework of intertextuality underthe title of transtextuality, where Gerard Genette defines all kinds of relationshipsamong texts. We tried to interpret it in the context of translation studies by taking iton the basis of these five concepts (intertextuality, hypertextuality, paratextuality,architextuality, metatextuality).

Çevribilimde yazar ve çevirmen arasındaki ilişki sıkça ele alınan konulardan biridir. Kaynak ve erek metin arasındaki iktidar ilişkisi ile yazar ve çevirmen arasındaki otoritenin tartışılmasına post yapısalcı yaklaşımlar yazarın ölümünü ilan ederek son verse de metinlerarası ilişkilerle kaynak metnin varlığı sorgulansa da yazar ve çevirmen ilişkisi edebiyat çevirilerinde incelemeye açık alanlardan biridir. Makalenin amacı bir çevirmenin kaynak metnin yazım aşamasında yazar ile birlikte yakın arkadaşlık ilişkisinde, aynı odada yazarın yanında gerçekleştirdiği çeviri sürecinin sonuçlarını araştırmak ve yazar ile çevirmen arasındaki ilişkinin ve çevirmenin görünürlüğünü etkileyen bu yapının kavramsal olarak metinlerarasılık olarak tanımlanıp tanımlanamayacağını araştırmaktır. Bu makalede Oğuz Atay’ın Tutunamayanlar romanının The Disconnected adı ile Sevin Seydi tarafından İngilizce’ye çevirilmesinde, çevirmen-yazar ilişkisinin Çeviribilim ve Metinlerarasılık alanları çerçevesinde Rus Edebiyat Eleştirmeni Mihail Bahtin’i Diyaloji/Söyleşim kuramı temel oluşturmaktadır. Bahtin’in tanımlarıyla bakıldığında Sevin Seydi çevirmen olarak Oğuz Atay’ın sözcelerinin anlamını bulan kişi konumundadır. Atay’ın Sevin Seydi’yi hayatındaki en iyi dinleyici olarak görmesi ve ona duyduğu sevgiyi anlatırken bunu vurgulaması Atay’ın da sözcelerini en iyi anlayan/anlaması gereken kişinin çevirmen olarak Sevin Seydi olduğuna inandığına işaret etmektedir. Böylece Tutunamayanlar’ın İngilizce çevirisi yazarın sadece romanını ve kahramanlarını değil, kendini, kendi varlığını çevirmene aktarma onunla diyalog kurma aracına dönüştüğü sonucuna varılabilir. Sonuç olarak Oğuz Atay ve Sevin Seydi arasındaki yazar ve çevirmen ilişkisi diyalojik olup dolayısıyla bu ilişki metinlerarası bir ilişki olarak kabul edilebilir ve çevirmenin görünürlüğünde bu metinlerarası ilişki etkili olduğu söylenebilir., Tutunamayanlar, written by Oguz Atay in 1968-1969 and first published in 1971-1972 as two volumes, is a significant example of a dialogic novel in the history of Turkish literature with its rich intertextuality. Tutunamayanlar was first translated into English by Sevin Seydi simultaneously while the Turkish book was being written. The English translation of the book, The Disconnected, was published in 2017, in London by Olric Publishing. The current article investigates the outcome of this translation process in which the author and the translator were in a close friendship. The methodology of this study was built on an interdisciplinary framework combining intertextuality and translation studies by looking at the relationship between translator and author. This relationship also has led to the translator’s visibility which is an important area of research in Translation Studies. Atay and Seydi was in the same house during the translation process, sharing their ideas and their feelings with each other. The article aims to define the main feature of this relationship between the translator and the author as intertextuality, by using the Russian literary theorist Mikhail Bakhtin's concept of dialogism. The purpose of this article is analysing a rare translation process in which the author and the translator worked under the same roof, producing their outputs simultaneously. So, this article focuses on the translation which is materialized through a triple dialogue between text, writer and translator. In this study we used an interdisciplinary framework by combining intertextuality and translation studies by looking at the relationship between translator and author.

Teknoloji ve iletişimaraçlarının artmasıyla görsel işitsel metin üretiminde büyük bir artışınyaşandığı görülmektedir. Bu alanda bilgiyi en hızlı ve ekonomik olarakaktarabilen tür altyazı çevirisi olarak karşımıza çıkmaktadır. Özel alançevirisi olarak kabul edilen altyazı çevirisi kendine özgü birtakım edinç vebeceriler gerektirmektedir. Nitekim üniversitelerin çeviribilim bölümlerindealtyazı çevirisi eğitimi verilmekte ve piyasanın bu ihtiyacı karşılanmayaçalışılmaktadır. Bu çalışmada çeviri piyasasında yer alan altyazı çevirmeni işilanlarından bir derleme sunularak, işverenlerin adaylarda aradığı nitelikler,altyazı çevirisi edinçleri çerçevesinde değerlendirilmiştir. Elde edilenveriler doğrultusunda, günümüzdeki altyazı çevirmeni profili tespit edilmiştir.Çalışmanın nihai amacı varılan tespitler neticesinde altyazı çevirisieğitiminin gelişimine katkı sağlamaktır.

Dünyada en çokokunan eserler arasında yer alan KüçükPrens, Hemşinceye Bidzig Pirensadıyla çevrilmiştir. Bu çalışmada amaç, ilk olarak, çevirinin önemli bir rolünüortaya çıkarmak, kaybolmaktaolan dil ve kültürün sesini duyurarak hayatta kalmalarını sağlamak konusunutartışmaya açmaktır. Sonra, çevirmenin tercihleri açısından özellikle sözcüklerdüzeyinde, eser üzerinde yapılan incelemelerde görülen yapısal değişikliklerüzerinde durmaktır. Bu gözlemlenen değişiklikler, Hemşincenin melez yapısını daortaya çıkarmaktadır. Yöntemolarak Gérard Genette’in yan-metinsellik kavramları izlenecek ve betimlemeylesınırlı kalınacaktır. Hemşincenin ve Hemşin kültürünün korunması açısından önemtaşıyan söz konusu çeviri eser, yan-metinsel ögeler açısından değerlendirilecekve bu bağlamda, eserin ön ve arka kapağı, önsözü, notlar, açıklamalar,eklemeler, resimler vb. ögeleri incelenecektir. Çevirmenin erek metindeki birtakımtercihlerinin de Hemşincenin özgün yapısını melezleştirdiği, dolayısıyla dil vekültür ögelerinin özgün şekilleriyle gelecek nesillere aktarılmasınınengellendiği söylenebilir mi? Bu arada, Türkçe’nin resmi dil oluşu nedeniyleHemşinceyi yıllar içinde nasıl melez bir yapıya dönüştürdüğü de ortayaçıkmaktadır. Bu durum, ister istemez kültüre yansımakta ve koruma altınaalınmazsa, bir dilin ve kültürün hızla asimile olarak kaybolduğuna şahitliketmek durumunda kalınabilecektir. Diğer bir deyişle melez yapı, kaybolmakta olanbir dil için bir tehlike oluşturmakta mıdır?, The Little Prince, one of the most widelyread works in the world, was translated into Homshetsma as Bigzid Pirens. Thereare three main objectives in this study. First of all, it is to discuss the role of translation in revealing an importantrole, to endure the survival of the vanishing language and culture. Inaddition, possible structural changes are observed in the analysis of the work,especially at the level of words, in terms of translator’s preferences. Theseobserved changes also reveal the hybrid structure of the Homshetsma. As a method, Gérard Genette’s concepts will befollowed and limited to the description. The translation, which is importantfor the protection of Homshetsma and Hemshin culture, will be evaluated interms of paratextual elements and in this context, the front and back cover ofthe work, preface, notes, explanations, additions, pictures and other elements.Is it possible to say that some of the preferences of the translator in thetarget text do not hybridize to the original structure of the Homshetsma andthus prevent the transmission of the elements of language and culture withtheir original forms to the text generations? In the meantime, because of thedominance of the Turkish language, the official language and how Homshetsma becamea hybrid structure over the years. If this situation inevitably resolves toculture and is not protected, it may be necessary to witness the rapiddisappearance of a language and culture. Is the hybrid structure a danger to avanishing language?

Edebi kuramların incelenmesi, bir yazarın eleştirisi ayrı bir uğraş, edebi bilgilerin genç öğrencilere aktarılması ise ayrı bir uğraştır. Kuram genellemeyi, yazar eleştirisi ise çözümlemeyi gerektirir.

TÜRKİYE'DE ALTYAZI ÇEVİRİSİ EĞİTİMİ İNCELEMELERİEzgi GagaHaziran, 2019Görsel-işitsel çeviri çoklu ortam araçlarının yaygınlaşmasıyla çeviribilimin bir alt dalı haline gelmiştir. Görsel-işitsel çeviri, görsel ve işitsel kanallardan gelen çok göstergeli metni, erek dil izleyicisi için çeviri aracılığıyla anlaşılır hale getirir. Görsel-işitsel çeviri türleri arasında 'altyazı çevirisi' çeviri ihtiyacına en hızlı yanıt veren çeviri türü olarak kabul edilmektedir. Bu bağlamda, piyasaya çevirmen yetiştiren çeviribilim bölümlerinde başta altyazı çevirisi olmak üzere tüm görsel-işitsel türlerde eğitim verildiği görülmektedir. Bu çalışmanın amacı, Türkiye'de `altyazı çevirisi eğitiminin` akademide nasıl konumlandığını ve piyasada nasıl karşılık bulduğunu ortaya çıkarmaktır. Araştırmada temel olarak, altyazı çevirisi eğitimi derslerinin nasıl yapılandığı tespit edilmektedir. Buradan hareketle, temel çeviri edinçleri ile birlikte altyazı çevirisi edinçlerinin neleri kapsadığı incelenmiş ve bu edinçlerin altyazı eğitimini nasıl şekillendirdiği gözlemlenmiştir. Ayrıca, çalışma altyazı çevirisi sektöründe piyasa ve akademi arasındaki ilişkiye ışık tutan bir nitelik taşımaktadır. Çalışmada, nitel araştırma yaklaşımı benimsenmiş ve doküman analizi, görüşme formu, anket ve gözlem yöntemleri kullanılmıştır. Araştırma için iki anket tasarlanmıştır. Ders kazanımları anketi öğrencilerin altyazı çevirisi eğitimine yönelik düşüncelerini ortaya çıkarmak için uygunlanmıştır. Altyazı eğitiminin piyasada nasıl karşılık bulduğunu belirlemek için işverenlere altyazı çevirmeni işe alım anketi uygulanmıştır. Öğrencilere uygulanan anketin tutarlılığını saptamak üzere rastgele seçilen iki üniversitede ders gözlemi yapılmış ve bu gözlemlerin bulgularına yer verilmiştir. Araştırma, Türkiye'de altyazı çevirisi eğitimi ve yürütme biçimlerine odaklanmaktadır; bu nedenle sadece Türkiye'deki uygulamalarla sınırlıdır. SUBTITLE TRANSLATION EDUCATION ANALYSIS IN TURKEYEzgi GagaJune, 2019Audiovisual translation has become a sub-branch of translation studies with the widespread use of multimedia tools. The audiovisual translation makes the multi-semiotic text coming from the audio and visual channels understandable for the target language viewer through that transfer. Among the audiovisual translation types, subtitle translation is considered to be the fastest type of translation that responds to the need of translation. In this context, it is seen that all audiovisual genres, especially subtitle translation, are taught at the translation studies departments which train translators to the market. The purpose of this study to find how `the subtitle translation training ` is structured and positioned at the academy and how it is perceived at the Turkish market. Therefore, what basic translation competences and subtitle translation competences cover and how these competences shape subtitle education are examined. In addition, the study has a quality that sheds light on the relationship between market and academy in the subtitle translation sector. In this study, qualitative research approach was adopted and document analysis, interview form, questionnaire and observation methods were used. Two questionnaires were designed for the research. The course objectives questionnaire was used to reveal the students' views on subtitle translation training. In order to determine how the subtitle training corresponds to the market, the subtitle translator recruitment survey was applied to employers. In order to determine the consistency of the questionnaire applied to the students, course observations were conducted in two randomly selected universities and the findings of these observations were given. The research focuses on the subtitling training and implementations in Turkey; therefore it is only limited to Turkish applications. 177

Günümüzde melez kimliğini, eserlerine yansıtan çok sayıda yazar vardır. Söz konusu yazarlar, çokkültürlü ve çokdilli bir dünyayı hedefleyen toplumların temsilcileri gibidirler. Onların kullandığı dil, ikili kimliklerinin gerilim alanıdır adeta, çünkü dil kimliğin en önemli parçasıdır. Bu çalışma, disiplinlerarasılık bağlamında çeviribilimin etnometodoloji alanıyla kurabileceği ilişkileri vurgulayarak, etnometodolojik yöntemler çerçevesinde ve çeviribilim bakış açısıyla Amin Maalouf'un Doğu'dan Uzakta adlı romanında 'kimlik' ve 'aidiyet' kavramları bağlamında yazarı niteleyen çokkültürlülük ve melezlik olgularının yazıda izlerini sürmeyi hedeflemektedir. Etnometodolojinin amacı günlük olguların belli bir etkileşim içinde üretilme biçimini incelemek, çözmektir. Çeviribilim bağlamında Berman'ın söyleminde 'deneyim olarak yabancı olana bakış', 'öteki'nin kabulü, kavranması' gibi kavramlar ve sömürgecilik sonrası söylemde kimlik inşası sürecinde yaşanan dönüşüme çeviri olarak bakılması, 'Şarkiyatçılık', 'melezlik', 'muğlaklık', 'üçüncü alan', 'kimlik' ve 'aidiyet' gibi tartışılan kavramlar, Maalouf'un eserlerinde yapacağımız etnometodolojik çalışmada ele alacağımız temel kavramlar olacaktır. Sömürge ve sömürgecilik sonrası dönemlerinin kişiler üzerindeki psikolojik etkileri, çalışmamızda, kimliğin inşası sürecini etkilemesi bağlamında önemlidir ve bu konuda etnopsikiyatri alanında yapılan araştırmalar dikkate alınacaktır. Melez kimlikli bir yazar olan Amin Maalouf'un, aidiyetlerinin toplamından kaynaklanan çokkültürlülük ve çokdillilik özelliklerini eserlerinde görebiliyoruz. Zaman içinde dönüştürülmüş/evrilmiş/ çevrilmiş olan kimliğinin izlerini eserlerinde nasıl açığa çıkarabiliriz? Sömürgecilik sonrası incelemelerin ortaya koyduğu psikolojik etkiler yazıya nasıl yansımıştır? Melezliği bir zenginlik olarak gören Maalouf'un dilsel üretimle olan ilişkisini nasıl değerlendirebiliriz? Tüm bu sorular bağlamında, özellikle melez kişilerde, kimlikler arasındaki gelgitlerin, dönüşümlerin mecazi anlamıyla bir çeviri deneyimi, bir eğretileme olarak görülmesini ve o bağlamda ele alınmasını sağlamak üzere çeviribilim, sömürgecilik sonrası söylem ve etnopsikiyatri alanları arasında düşünce boyutunda bağlar vurgulanacaktır. Today, there are quite a number of writers, who reflect their hybrid identity upon their works. These writers are in a sense the representatives of the societies that aim at achieving a multicultural and multilingual world. As language is the most significant part of identity, their language use is, in a manner, the area of tension between these two identities. Underscoring the potential relations between translation studies and ethnomethodology within the context of interdisciplinarity, this study aims at tracing back the notions of multiculturalism and hybridity that define Amin Maalouf in the scope of 'identity' and 'belonging' in the case of Doğu'dan Uzakta (Ports of Call). The key concepts to be dwelt upon in this ethnomethodological study on Maalouf's works are the 'experience of the foreign', 'recognition and acknowledgement of the other' in Berman's terms within the context of Translation Studies, the transformation in the process of construction of identity regarded as 'translation' in postcolonial discourse, 'Orientalism', 'hybridity', 'ambiguity', 'the third space', 'identity' and 'belonging'. The psychological effect of the colonial and postcolonial periods on persons is significant in our study in terms of its role in the construction of identity.The multicultural and multilingual qualities of Amin Maalouf as an author with a hybrid identity resulting from the totality of his belongings can be observed in his works. How can we reveal the traces of his identity that was transformed / evolved / translated over time in his works? How did the psychological effect presented in postcolonial studies reflect on writing? In the context of these questions, intellectual links between translation studies, postcolonial discourse and ethno-psychiatry will be underlined in order to ensure that the tides between and the transformations of the identities of hybrid personalities are addressed and studied as an experience of translation as a metaphor. 122

Bu çalışmanın amacı, toplum çevirmenliği çerçevesinde değerlendirilen sağlık çevirmenliği alanında ülkemizde görev yapan çevirmenlerin çeviri öncesince, sürecinde ve sonrasında öznelliklerini nasıl deneyimlediklerini ortaya koymaktır. Alanyazınına bakıldığında, sözkonusu çevirmenlerin nesnel ve tarafsız olmaları gerektiği yönünde uluslararası bir kabul olduğu görülmüştür. Bu kabulü ülkemizde sınamak üzere, çevirmenin öznelliğinin çevirisine ve mesleki deneyimine nasıl yansıdığını kendi ifadelerine başvurarak incelemek, çevirmenlerin tarafsız ve nesnel birer aktarıcı mı, yoksa kendi algı, görüş ve kararlarını yansıtan taraflı birer özne mi olduklarını sorgulamak gerekli görülmüştür. Araştırmanın yöntemsel dayanağını yorumbilgisel (hermeneutik) yaklaşım oluşturmaktadır. Yaşama tecrübesi de denen Erlebnis'in büründüğü ifadeleri anlamak üzere özne durumundaki kişilerin ifadelerinin irdelendiği bu araştırmanın üç veri kaynağından birini derinlemesine görüşmeler oluşturmaktadır. 27 kişiden oluşan katılımcı grubu ile yapılan görüşmeler üzerinde bilgisayar destekli tematik analiz yapılmıştır. Hem tematik analiz, hem de toplam sonucun değerlendirilmesi, yorumbilgisel daire ve ufukların kaynaşması ilkeleri doğrultusunda gerçekleştirilmiştir. Araştırmaya katılan çevirmenlerin görev ve sorumluluklarının kapsamı, mesleki geçmişleri, karar alma süreçleri ve duyuşa ilişkin kavramlardan oluşan temalar ekseninde çevirmenlerin öznellikleri incelenmiştir. İkinci veri kaynağını araştırma günlükleri oluşturmaktadır. Araştırmacının öznelliğinin izinin sürüldüğü bu günlükler, kendisi de bir özne olan araştırmacının vardığı sonuca giden yoldaki mihenk taşlarını ortaya koymaktadır. Veri üçlemesinin son ayağını ise, ulusal veya uluslararası mesleki etik ilkeler üzerinde yapılan belge analizi oluşturmaktadır. Genel olarak tüm çevirmenlere veya yalnızca toplum çevirmenlerine yönelik belgelerden oluşan 2 ayrı veri setinde toplam 18 farklı ülke ve 3 uluslararası kuruluştan alınan 32 belge yer almaktadır. Sonuç olarak, katılımcıların uluslararası düzeydeki mesleki etik ilkelerde belirtilen hususlardan son derece farklı yaklaşımlar izleyebildikleri; öznel değerlendirme ve kararların mesleki deneyimlerini çok büyük ölçüde yönlendirdiği ve şekillendirdiği görülmüştür. Ülkelerin kendi bağlamlarına göre tarafsızlık ilkesine atfettikleri niteliklerin değişkenlik gösterebildiği de belge analizi sonucunda ortaya çıkmıştır. Ülkemizdeki sağlık çevirmenlerine yönelik etik ilkeler konusundaki referans ihtiyacının giderilmesine yönelik girişimlerin, çevirmenlerin ifade ettikleri deneyimlerle bağlantılı olarak yapılması, gerçek şartlara uygun, sahada karşılık bulacak bir referans belge oluşturulması için son derece belirleyici olacaktır. The aim of this study is to demonstrate how interpreters in healthcare institutions, one of the fields of application of community interpreting, experience subjectivity before, during and after the process of interpretation. According to related literature, objectivity and impartiality are internationally accepted qualities of a healthcare interpreter. To test this understanding in Turkey, the reflections of the subjectivity of interpreters on their rendering and professional experience were examined as manifested in their own accounts. It was also questioned whether interpreters are impartial and objective conveyors or prejudiced subjects that reflect their own perceptions, views and decisions.Hermeneutic approach forms the methodological basis of the study. In-depth interviews constitute one of the three data sources of this study, where accounts of 'subjects' were analyzed in order to understand the expressions of Erlebnis, also known as the 'experience of life'. Computer aided thematic analysis was conducted on the interviews administered to a group of 27 participants. Hermeneutic circle and the fusion of horizons were used both in the thematic analysis and in the discussion of the results. The scope of the duties and responsibilities of the interpreters participating in this research, their professional backgrounds, the decision-making processes and the concepts related to the affect were investigated. Research diaries form the second data source. As a means of tracing the subjectivity of the researcher, these diaries reveal the landmarks on the path that leads to the conclusion drawn by the researcher, who is also a subject. The last component of data triangulation is the document analysis conducted on national and international codes of ethics. Composed of codes addressing all translators and interpreters or only community interpreters, two different data sets include 32 codes of ethics in total, from 18 different countries and 3 international associations. In conclusion, it is understood that the healthcare interpreters participating in this study may follow very different approaches to the principles referred to in the international codes of professional ethics and that subjective judgements and decisions direct and shape their professional experience to a great extent. The document analysis revealed that the qualities attributed to the principle of impartiality may vary by the context of the countries in question. Finally, it is considered vitally important for the efforts towards meeting the need for a reference document of professional ethics for healthcare interpreters in Turkey to be informed by the experience of the interpreters in the field, so that a document that addresses and duly relates to the actual conditions of the profession and that finds its place in the field may be created. 190

Edebi eserlerin her zaman yazarının zihnindeki erek dizge içerisinde alıcı bulduğu söylenemek pek mümkün değildir. Kimi zaman hedef kitlesi yetişkin edebiyatı olan bir kitap ait olduğu roman türü sebebiyle kendini çocuk edebiyatı içerisinde bulabilir. 19. yüzyıl bilimkurgu romanlarının öncüsü olan Jules Verne'in eserleri de tarih boyunca çok farklı okur kitleleri tarafından kabul görmüştür. Bu çalışmada, Jules Verne'in Dünyanın Merkezine Seyahat isimli eseri, ortaya attığı çeviri değerleri ile çeviribilime yeni bir boyut kazandıran Alman araştırmacı Hans J. Vermeer'in Skopos kuramı çerçevesinde ilköğretim çağındaki okurlar için yeniden çevirilmiştir. Çalışmanın giriş bölümünde eserin erek toplumdaki yeri, yeniden çeviri kararı alınmasına neden olan etkenler, çalışmanın skoposu ve skopos ışığında izlenecek yöntemlerin neler olduğuna değinilmiştir. Birinci bölümde çalışmaya temel bir çerçeve ve yöntem oluşturması amacıyla kuramsal çerçeve çizilmiştir. Hans J. Vermeer'in Skopos kuramı irdelenmiştir. Çağdaş yazım tekniklerinden olan yeniden çeviri, metinlerarasılık, oulipo gibi yöntemler hakkında bilgi verilmiş ve birbirleri arasındaki bağ açıklanmıştır. İkinci bölümde, Dünyanın Merkezine Seyahat isimli eserin, türk erek dizgesinde yer alan ve ilköğretim çağındaki okur kitlesi için hazırlanan çevirilerinden biri incelenerek yeniden çevirinin gerekliliği üzerine bir fikir oluşturmak amaçlanmıştır. Üçüncü bölümde ise çeviri bütüncesinin, verilen yöntemler ve temel alınan kuram çerçevesinden nasıl uygulandığına yer verilmiştir ve çevirmenin kararlarının metin üzerindeki yansımalarına değinilmiştir. Dördüncü bölümde yapılan çalışmanın gerekliliğini destekleyici uygulamalı deneylere yer verilmiştir. Elde edilen veriler doğrultusunda, çevirmenin amacının kararlarını büyük ölçüde etkilediği, yapılan çevirinin erek dizgede daha fazla kabul gördüğü, erek okuyucu kitlesinin metni daha fazla ilgi ve zevkle okuduğu, bu yeni yöntemlerin yapılan çevirilere doğru kullanıldığı takdirde büyük katkı sağlayabileceği ortaya konmaya çalışılmıştır. Çevirmenin, aldığı kararlar doğrultusunda hedef okur kitlesinin metni daha rahat anlayabilmesi, metinden zevk alması ve yazarın kendi ideolojisindeki gibi çağının bir adım ötesine taşınması skoposuna ulaştığı söylenebilir.Anahtar kelimeler: Skopos, bilimkurgu, metinlerarasılık, yeniden çeviri, oulipo The purpose of this study is to attract readers and to make them enjoy reading original text by giving it another century's vision. It is not possible to say that each literary book finds its reader in the target system to which the writer aims in his mind before starting his work. Sometimes a book whose target audience is adults might become a part of children's litterature because of its literary genre is belongs to. The books of Jules Verne, the pioneer of the 19th century science fiction litterature have also been accepted by many sort of readers throughout the history. In the thesis, Jules Verne's novel, Journey to the Center of the Earth is rewritten for readers in primary school students system within the framework of the German researcher Hans J. Vermeer's Skopos Theory. In the introduction part, in order to pave the way into research, the place of the novel in target culture, the reasons why the translator aimed to rewrite the novel, the skopos of the research and the methods used in the light of this skopos were mentioned. In the first chapter, theoretical framework for the research was indicated in order to form the basis and the methodology of the study. Hans J. Vermeer's Skopos Theory was analyzed. Modern writing methods such as, retranslation, rewriting, intertextuality and oulipo were also explained and the relation between each method was clarified. In the second chapter, a new version of Journey to the Center of the Earth prepared for primary school students within the target Turkish culture and the necessity of rewriting was aimed to be understood and clarified. In the thirth chapter where the corpus of the translated texts are studied within framework of the methods mentioned above and theory based on. Additionally, the reflections of the translator's decisions on the translated text were touched upon. In the forth chapter, to support the necessity of the research, a practical test was given. According to the obtained data, it is found out that the purpose of the translator affects the translator's decision considerably during the translation process and the final translation is accepted more in the target culture. Target reader seems to prefer reading the new translation rather than the pretranslations. It is also seen that, if these methods are used in a correct way, they will make a major contribution to the field of translation studies. It can also be assumed that with the help of her decisions in the translation process, the translator reaches her skopos that makes the writer understand and enjoy the new text and move the writer of the book beyond the current century as Jules Verne's own ideology.Key words: Skopos, science-fiction, intertextuality, retranslation, oulipo 380

Bu tez çalışmasında, çeviribilimde yeni bir araştırma konusu oluşturan `yeniden çevirinin` savları mercek altına alınarak varsayımsal doğası ortaya koyulmaya ve yeniden çeviride çevirmen varlığının izleri sürülmeye çalışılmaktadır. Yeniden çevirinin dinamikleri arasında, çevirmenin yerini saptamaya çabalarken `yan-metinsellik` ve `metinlerarasılık` bağlamında çeviride metinlerarasılığın ve çevirmenin `metinlerarasılık bagajının` önemine dikkat çekilmektedir. Tez dört ana bölümden oluşmaktadır: `yeniden çeviri`, `metinlerarasılık ve çeviride metinlerarasılık`, `birinci durum çalışması olarak Brave New World` ve `ikinci durum çalışması olarak Darkness at Noon.` This thesis is to reveal the hypothetical nature of `retranslation` which forms a new research topic in translation studies by scrutinizing its assumptions and follow the presence of translator in retranslation. While trying to identify the place of the translator among the dynamics of retranslation, intertextuality in translation and the translator's intertextual baggage are also highlighted within the context of `paratextual` and `intertextual elements.` The thesis comprises of four main chapters: `Retranslation`, `Intertextuality and Intertextuality in Translation`, `Brave New World as the first case study` and `Darkness at Noon as the second case study`. 277

Bu tez çalışmasında, Vermeer'in öznellik vurgusuyla çevirmenin özgürlüğünden, sorumluluğundan ve kültürbilimsel yükümlülüklerinden bahsettiği kuramı temel alınarak çeviribilim odaklı ve araştırma sahasında tüm bireyleri ayrı ayrı ama bütüncül bir bakış açısıyla değerlendirerek bu süreci günlük yaşamı bilimsel olarak ele alan etnometodolojik yöntemler çerçevesinde, Halide Edib Adıvar'ın İngilizce ve Türkçe olmak üzere iki ayrı dilde kaleme aldığı `otobiyografi` türündeki Mor Salkımlı Ev (2011), Memoirs Of Halide Edip (1926) ve Türkün Ateşle İmtihanı (2011), The Turkish Ordeal (1928) yapıtları üzerine disiplinlerarası bir inceleme yapılarak, otobiyografilerinde yazarın kendini hangi farklı kimliklerle ifade ettiği ya da yazarın okur tarafından nasıl farklı biçimlerde algılandığı, çeviri sürecinde yapıtın yeniden nasıl inşa edildiği/yorumlandığı ve çevirmen kararları Halide Edib Adıvar'ın bahsedilen otobiyografileri etnometodolojik malzeme olarak kullanılarak betimlenmeye çalışılacaktır. Anahtar sözcükler: Çeviribilim, etnometodoloji, otobiyografi, Halide Edib Adıvar This thesis aims to describe in which different identities the author express herself or how the author is perceived in different ways by the reader, how the work has been re-built/interpreted in the translation process and the translator's decision by making interdisciplinary research on autobiographies of Halide Adıvar Edib's Mor Salkımlı Ev (2011), Memoirs of Halide Edip (1926) and Türkün Ateşle İmtihanı (2011), The Turkish Ordeal (1928) in English and Turkish. In the study, it will be examined in the frame of methods of ethnomethodology which organizes this process everyday life scientifically by evaluating all individuals one by one but within a holistic view at a research area and on translation studies bases with the theory of Vermeer, in which he tells about the independence, responsibility and cultural duty of translators. Mentioned autobiographies of Halide Edib Adıvar will be used as ethnometodological materials.Key words: Translation studies, ethnometodology, autobiograpghy, Halide Edib Adıvar 229

Bu doktora tezinin ana amacı, tarihsel ve ideolojik bağlamıyla Sömürgecilik-Sonrası kuramı incelemek ve bu kuramların çeviribilime yansımalarını tartışarak katkılarını belirlemektir. Bu doğrultuda tezde öncelikli olarak İspanya, Fransa ve İngiltere'nin sömürgecilik girişimleri ana hatlarıyla anlatılmıştır. İkinci bölümde tez; Edward Said, Homi Bhabha ve Gayatri C. Spivak üzerinden Sömürgecilik-Sonrası kuramın temellerini ve gelişimini özetler. Üçüncü bölümde Sömürgecilik-Sonrası yaklaşımlarda ve çeviribilime bu yaklaşımların yansımasında öne çıkan kavramlar tartışılmıştır. Burada kavramlar, eleştiri noktaları ve olumlayıcı noktalar olarak ayrılmıştır ve örneklerle somutlaştırılmıştır. Özellikle yazın çevirisi odaklı olan bu örnekler kültürel çeviri ve ideolojik çeviri örneklerini de içermektedir. Tezin ekler bölümünde yer alan Terimce kısmında, yerli terminolojide henüz karşılığı oluşturulmamış ya da konu yerli alana yabancı olduğu için üzerinde fikir birliğine varılmamış kimi terimlere karşılık bulunmuştur. Sözlükçe kısmı da benzer bir düşünceyle oluşturularak küçük örnekler ve basit bir dille söz konusu terimler açıklanmıştır. Sömürgecilik-Sonrası çevir yaklaşımlarında sıkça geçen Yerlileştirici-Yabancılaştırıcı çeviri önerilerinin ne tür bir farklılık yaratacağını somutlaştırmak amacıyla, Necip Mahfuz'un Şevk Sarayı adlı eserinin ilk iki bölümünün Türkçeden İngilizceye yapılmış çevirileri de ekler kısmına alınmıştır.Sömürgecilik-Sonrası yaklaşımlarda çokça geçen melezlik kavramı, bu tezde güncel kültürel ve yazınsal çeviri uygulmalarıyla ilintilendirilmiştir. Böylece özcü özne-nesne inşası, kutuplaştırıcı politikalar, erek-kaynak metinlerin birbirine zıt unsurlar olarak kurulması eleştirilmiş, eşdeğerlik kavramının melezlik üzerinden açıklanan bulgularla yeniden düşünülmesi önerilmiştir. Yapısökümcü çeviri önerileri, çevirmen görünürlüğüne ve eşdeğerlik anlayışına farklı bakış açıları sunmaktadır. Tezin, Sömürgecilik-Sonrası yaklaşımları yerli araştırma dünyasına daha tanıdık hale getirerek yeni sorgulamalara yön vermesi beklenmektedir. The purpose of this dissertation is to examine Post-Colonial theory in its historical and ideological context, and to determine its contribution to translation studies. The first chapter provides an overview of the colonial histories of Spain, France and Great Britain. Chapter two discusses the fundamentals and development of Post-Colonial theory over the works of Edward Said, Homi Bhabha and Gayatri C. Spivak. Chapter three discusses some elemental concepts in Post-Colonial approaches and in the ramifications of these concepts in translation studies. This chapter also provides examples to these primary concepts and the subjects discussed in the dissertation. The examples focus on literary translation, and contain elements of cultural translation and ideological translation. The Terminology section suggests Turkish counterparts to some terms that are either not yet introduced into the local terminology or are under debate due to the subject being foreign to the local field of study. The Glossary explains such concepts in laymen?s terms, providing small examples. Also, in the last appendix, one of Naguib Mahfouz?s works? first two chapters are translated in both foreignizing and domesticating strategies in order to clarify the distinction between these manners.This dissertation aims to adapt the concept of hybridity, very common in Post-Colonian approaches, to the current cultural and literary translation practices. In doing so, it questions the essentialist constructions of subject-object; criticizes the polarizing policies both in translation and in cultural theory and suggests the revision of the concept of equivalence through the findings explained with hybridity. Deconstructive translation suggestions offer new perspectives to the concepts of equivalence and visibility of the translator. The dissertation is expected to enable new questions to be asked in the field by providing local translations studies with a better view of Post-Colonial approaches. 219

Uygulama odaklı çeviri eğitimi konulu bu tezde bir ön kabulden yola çıkılmaktadır. Lisans düzeyindeki çeviri eğitimi uzmanlık (meslek) eğitimidir. Çevirmen, doktor veya avukat gibi bir uzmandır ve çeviri eğitiminde bu uzmanlığa ilişkin bilinç, beceri ve kavrayışların kazandırılması gereklidir. Bu çıkış noktasına ait destek, Hans J. Vermeer ve onun Skopos kuramından alınmıştır. Vermeer'e göre, çevirmen bir uzmandır. Çevirmen aynı zamanda farklı uzmanlık alanlarına girip çıkan ve bu alanlarda da uzmanmış gibi düşünen ve davranan kişidir. Bu çıkış noktasından iki temel soru üretilebilir. NE? Ve NASIL? Yani, çevirmen adaylarına neyi nasıl öğretmeliyiz? NE sorusunun cevabı üçayaklı bir araştırma üzerinden aranmıştır: 1) Yapısalcılık-sonrası kuramsal görüşler ve çeviribilime yansımaları; 2) Çeviri/ çevirmenlik edincinin ne olduğu konusunda çeviribilimcilerin görüşleri; 3) Çeviri sektöründe çevirmenin görev ve sorumlulukları. Bu çalışmanın sonucunda; 1) modern çeviribilimin metin, çeviri/yorum, çevirmen/yazar konusundaki bakış açılarının sonucu olan geniş çeviri perspektifi yapısalcılık-sonrası düşünceyle temellendirilmiş; 2) çeviri ve çevirmenlik edinci kavramları araştırılıp sorgulanmış; 3) EN15038 Avrupa Birliği Çeviri Standardı ve bu standartla çalışan bir çeviri işletmesinin çevirmenden beklentileri incelenerek çevirmenlik mesleğinin geleceğine dair ipuçları yakalanmıştır. NASIL sorusunu şekillendiren yaklaşım ise, Don Kiraly'nin çeviri eğitimine uyarladığı ?toplumsal oluşumcu? yaklaşımdır.Son olarak, saptanan her bir edinç alanını odak noktası olarak alan ve nihai hedefi çeviri üst edinci ve çevirmenlik edincini geliştirmek olan, bütünlüklü ?çeviriye giriş? dersi uygulamalarına yer verilmiş ve bu uygulamaların geribildirimi öğrencilerin çalışmalarıyla örneklendirilmiştir. Çeviri ve çevirmenlik edincini geliştirme konusunda ne ölçüde başarılı olunduğunu anlamak için sene başı ve sene sonunda uygulanan, Mariana Orozco'nun geliştirdiği ?çeviri nosyonları ve çeviri problemleri? araçlarından elde edilen bulgular değerlendirilmiş; ayrıca öğrencilerin kendi yorum ve ifadelerine yer verilmiştir. Bu çalışmanın, çeviri eğitimini genel olarak değil, yalnızca çeviriye giriş dersi açısından ele alıp değerlendirmesi ve çeviri eğitimine ilişkin fikirleri örnek uygulama ve öğrenci geribildirimleriyle detaylandırması, fikirlerin somut hale gelmesine hizmet etmiş; aynı zamanda bu fikirlerin sınanmasını sağlamıştır.Anahtar Kelimeler:Çeviri eğitimi, yapısalcılık-sonrası, çeviri edinci, çevirmenlik edinci, toplumsal oluşumcu yaklaşım, EN15038 Avrupa Birliği Çeviri Standardı, çeviri işletmeleri, çeviriye giriş dersi, çeviri uygulaması örnekleri The underlying presumption of this dissertation thesis is that, translator training on the undergraduate level, is mainly aimed at the acquisation of a profession. Translators are experts, and therefore; translator training should raise awareness about expert behaviour and develop necessary skills. This notion finds support from Hans J. Vermeer?s skopos theory. Translators, as well as being experts in the field of translation and translating; also work, think and behave like experts in various fields of expertise. This starting point leads to two basic research questions: WHAT? and HOW? The answer to the first question is seeked through a tripartite research: 1) poststructuralist notions and their implications on translation studies; 2) translation researchers? views on translation and translator competence; 3) translators? duties and responsibilities in the translation sector. Consequently this study; 1) establishes the links with the broad translation perspective of modern translation studies and poststructuralist thought; through the notions of text and metatext, translation and comment, translator and author; 2) explores the concepts of translation and translator competence inquisitively; 3) examines EN15038 European Translation Services Standard and a certified translation services company to gain insights into the future of the profession. The guiding principles of the ?social constructivist? approach, as adapted to translator training by Don Kiraly, shapes the answer to the second research question.Finally, this study exemplifies ?introduction to translation? classroom activities, with feedback from works by students. Each activitiy is designed with a particular competence area focus but at the same time with the ultimate aim of developing translation and translator competence. The findings from ?translation notions and translation problems? instruments, developed by Mariana Orozco, which are implemented at the beginning and end of each year, are evaluated to find out the degree of success in translation and translator competence acquisation. Student commentaries and statements have also been included. This study helped solidify notions related to translator training and verify their validity with its particular focus on the ?introduction to translation? course and with examples from classroom activities and student feedback.Keywords: Translator training, poststructuralism, translation competence, translator competence, social constructivist approach, EN15038 European Translation Services Standard, translation services companies, introduction to translation course, translation class activities. 244

Bu tez çalışmasında, çeviribilimin en temel kavramlarından ve inceleme nesnelerinden biri olan ?metin? kavramının metinlerarasılık kuramları ve yapısalcılık sonrası yaklaşımla ve de uygulamada elektronik edebiyatla nasıl bir dönüşüm geçirdiği ve bu dönüşümün çeviribilime, özellikle de metin-yazar-okur-çevirmen ilişkisine nasıl yansıdığı/yansıyabileceği incelenmeye çalışılmaktadır. Tez dört ana bölümden oluşmaktadır: metinlerarasılık kuramları çerçevesinde ?metin? kavramı, çeviribilim paradigmaları çerçevesinde ?metin? kavramı, çeviribilimde yeni yaklaşımlar çerçevesinde ?metin? kavramı ve elektronik edebiyatla yenilenen ?metin? ve çevirisi. This thesis is to analyze the changes, mutations of the concept ?text? ?which is one of the key objects of study in Translation Studies- with theories of intertextuality, poststructuralist approach and electronic literature and also their present and future reflections on Translation Studies, especially on text-author-reader-translator relations. The thesis consists of four main chapters: ?text? in theories of intertextuality, ?text? in paradigms of Translation Studies, ?text? in the new approaches of Translation Studies and ?text? renewed with electronic literature and its translation. 161

Eğitim Fransızca olarak veren bir üniversitede 10 yıldır Istanbul'da çalışmaktayım; türk diliyle ilgim giderek artmıştır özellikle sözel olarak türkçeden ana dilim fransızcaya çevirmek dikkatimi çekmiştir.Aymil Doğan'ın kitabın sayesinde sözlü çevirinin bazı noktalarına değmiş oldum. Sözlü çevirinin sürecini anlamak amacıyla, bu kitabın en dikkat çekici bölümlerini çevirmeye karar aldım.Bu kitabın ?Giriş? bölümündeki (1-8 arası sayfalar) yer alan en önemli konular ışıklandırılmıştır; bu bölümü çevirdikten sonra, sözlü çevirinde kullanılan en önemli modeller ve zihinsel süreçlerini mercek altına aldım; ayrıca çeviriyle birlikte getirilen olumsuzlukları gidermek için geliştirilmiş stratejilere odaklandım.(yedinci bölüm :165-174 arası sayfalar).Sözlü çeviri sürecinin yürütülmesinde yer alan bilgilerin depolanması ve geri çağırılması en iyi şekilde yapılabilmesi için, belleğin çok önemli bir rol aldığı ortaya çıkmıştır ve bu nedenle bellek bu sürecin anahtar noktası olarak kararlaştırılmıştır.Tüm çevirilerde gerektiği gibi, çeviri stratejisi de seçmiş oldum.Aymil Doğan'ın kitabının konusu uzman olan seçilmiş bir kitleye hitap ettiği için, hedef kitle olan bir stratejiyi kullanmaya karar aldım.Notlar:bu kitabın seçilen bölümlerdeki yer alan tüm şekiller ve tablolarının sadece bir kısmı Fransızcaya çevirilmiştir; Sözlü çeviriyi en iyi şekilde anlatan modeller seçilip son versiyonda görülmektedir.Anahtar kelimer:sözlü çeviri, bellek, hedef kitle stratejisi.özlü çeviriyle ilgili bir kitabın bazı bölümlerini çevirisi ve onunla ilgili benimsenen çevirisi stratejisi bulunmaktadır. I have been working for ten years in Istanbul in a university where the teaching is being made in the French language; my interest for the Turkish language increased gradually especially for its interpreting into French, my native language.Aymil Doğan?s book has been for me the occasion to deal with certains aspects of interpreting which is the oral version of the translation .I decided to translate the most revealing chapters in order to understand the process of interpreting.After having translated the ?Introduction? (pages 1 to 8 of the book) which gives any idea of the main subjects dealed in this book, I concentrated myself on the main models and mental processes being used in interpreting (chapter 6: pages 115 to162) as well as the strategies being built to cope with and solve the inevitable difficulties (chapter 7: pages 165 to 174).It arrived to the conclusion that memory is the key word in understanding the stockage and the recuperation of information in the efficient ruling of the process of interpreting.I had to decide like for any translation, a strategy of translating.As Aymil Doğan?s book has not been written for the majority but for a targeted public which is specialist in interpretating, I decided to adopt a target-oriented strategy.Remark: all the figures or tables appearing in the selected chapters of this book have not been voluntarily translated into French;the ones which give the most efficient understanding of the models of interpreting remain in the final version.Key-words:interpreting, memory, target-oriented strategy. 84

Bir çok öğrenci ve öğretim elemanı; Avrupa Birliği ve üye ülkelerin de katılımıyla gerçekleşen, Yüksek Öğretim Kurumlarının dahil olabildiği, Sokrates (LLP) Değişim Programından faydalanmaktadırlar. 1987'de temelleri atılan proje, ilk önce Sokrates-Erasmus ismiyle hayata geçirilmiştir. Günümüzde, yeni ismiyle yeni bir yedi yıllık döneme başlanmıştır. Proje; 2007-2013 akademik yılları arasında ?Hayat Boyu Öğrenme Programı? (Life Long Learning Programme) adı altında faaliyet gösterecektir. Eğitim alanında fırsat eşitliği, farklı kültür ve dillerin öğrenimi, Avrupa yurttaşlığı ilkelerini benimseyen bu programın bütçesi, Avrupa Birliği tarafından karşılanmaktadır. Projenin, ülkeler bazındaki bilgi ve ana yetkili merkezi her ülkede bir adet bulunan Ulusal Ajanslardır. Projenin başarıya ulaşması için Ulusal Ajansların da rollerinin araştırılması gerekmektedir. Temel araştırma sorusu; bu birimlerin yapısal olarak incelenerek, yaptıkları çalışmaların, gerçekleştirilen değişim hareketliliği üzerindeki etkisini saptamaktır. İncelenen veriler içerisinde bulunan, öğrenci ve öğretim elemanı hareketliliğiyle ilgili olan sayısal veriler, doğrudan elde edilmemiş, Avrupa Komisyonu tarafından hazırlanan istatistiksel tablolar esas alınmıştır. İnceleme yapılırken tüm verilerin güvenilir ve doğru oldukları varsayılmıştır. Ulusal Ajanslar ile ilgili veri tabloların hazırlanmasında ?yerleşik kuram?dan ve ?basit-tesadüfi örnekleme? modellerinden yararlanılmıştır. Ampirik bilgiden yola çıkılmış, bu kavramlara ağırlık verilerek bir genelleme yapılma yoluna gidilmemiştir. Yapılan betimsel çalışma sonucunda, programın başarısı ve Ulusal Ajansların internet üzerindeki yapıları arasında doğru orantılı bir sonuca ulaşılamamıştır. Veri karşılaştırmalarının ortaya koyduğu önemli nokta, bir ülkenin değişim hareketliliğinde başarıya ulaşması için, sahip olduğu Ulusal Ajans'ın internet sitesinin de öngörülen tüm kriterlerinin tamam olması gerekliliği taşımamasıdır. Sonuç olarak; ülke başarısı ile Ulusal Ajans başarısı arasında doğrudan bir bağlantı bulunamamıştır. Students and members of the academic staff of higher education institutions can benefit from the Socrates-Erasmus (LLP) exchange programme which provides student and staff mobility among members or candidates of the European Union. This programme was first established in 1987 under the name of Socrates-Erasmus. At the present day, the new period of six years (2007-2013) has started with a new name: ?Lifelong Learning Programme?. The budget of this programme which is based on the main principles of the European citizenship, the equal opportunity for education, for learning different languages and opening to different cultures was funded by the European Union. Each participant needs to have a local National Agency -a self-competent authority with its own coordinator- in its own country. For the success of the project, it is necessary to recognize the role of this Agency.The aim of the present study is to analyse first the structure of National agencies, and then to confirm the impact of their operations on the exchange mobility. Data concerning students and staff mobility on which a comprehensive research was made in this thesis was not reached directly. We trusted on the reliability of the statistical tables gathered from the official website of European Commission. We worked on the statistical data about National Agencies within the framework of the ?grounded theory? and ?simple random modelling?. This thesis -descriptive in nature- based on the use of empirical information doesn?t aim to put forth any hypothesis. After the descriptive study, it has been observed that no direct proportion exists between the success of the programme and the structure of National Agencies? websites. 116

Bir dilin sözvarlığı içerisinde önemli yere sahip olan deyimler, yabancı dil öğrencileri ve çevirmenler için birçok sorun yaratmaktadır, ancak bugüne kadar öğretimlerine yeterince önem verilmemiştir. Araştırma, deyimleri ve deyim öğretimini merkeze alarak bu öğretiminin İtalyanca çeviri dersinde öğrencilerin yazılı metinleri anlama becerileri üzerindeki etkisini belirlemeyi hedeflemiştir. Tek gruplu öntest-sontest deneme modeline göre gerçekleştirilen araştırma Yıldız Teknik Üniversitesi Batı Dilleri ve Edebiyatları Bölümü İtalyanca Çeviri dersini alan dördüncü sınıf öğrencileriyle yürütülmüştür. Grup 17 kişiden oluşmuştur. Çalışmada araştırmacı ve uzmanlar tarafından hazırlanarak geçerlik ve güvenirlik çalışmaları yapılmış Okuduğunu Anlama Becerisi Ölçme Aracı öntest ve sontest olarak iki kez uygulanmıştır. Eşleştirme Testi 1 ve Eşleştirme Testi 2 sontest olarak bir kez uygulanmıştır. Hazırlanan ders planlarına göre toplam olarak 14 ders saati süren ve 7 etkinlik içeren deyim öğretimi yapılmıştır.Araştırma sonucunda; deyim öğretimi uygulanan İtalyanca çeviri dersinde öğrencilerin yazılı metinleri anlama, yazılı metinlerde mecazi dili tanıma ve anlamlandırma ve ana karakteri betimleme becerilerini ölçmeye yönelik olarak uygulanan öntest puanları ve sontest puanları arasında anlamlı bir farkın olduğu yönünde kurulan üç denence ispatlanmıştır. Deyim öğretimi yapılan İtalyanca çeviri dersinde deyimleri hatırlama becerilerini ölçmeye yönelik olarak uygulanan iki sontest'te öğrencilerin aldıkları eylem içermeyen ve eylem içeren deyimleri hatırlama becerisi puanları arasında anlamlı bir farkın olduğu, ayrıca bağlam içerisinde ve bağlam olmadan verilen deyimleri hatırlama becerisi puanları arasında anlamlı bir farkın olduğu yönünde kurulan iki hipotez ispatlanmıştır.Anahtar Kelimeler: deyim öğretimi, yabancı dil öğretimi, çeviri eğitimi, okuduğunu anlama. Although the idioms having an important role in the vocabulary of a language cause troubles both for the foreign language learners and translators, sufficient importance has not been given to teaching them up to now. That is why, the aim of this study is to define the effect of teaching idioms on written textual comprehension in Italian translation classes especially by focusing on teaching them. The research study, which has been conducted according to the pretest-posttest single group design, has been carried out on the seniors following Italian Translation classes at the Western Languages and Literatures Department of Yıldız Technical University. In this study, the measuring instruments-which are used for reading comprehension skills and whose validity and reliability tests having been prepared by the researchers and experts have been completed-have been applied twice, before and right after the performance.As the result of the study it has been proven that teaching idioms has effects on the development of the skills in written textual comprehension, defining and understanding the metaphoric meaning in the written texts, and on the description of the main character. It has been proven that the idioms which do not have verbs and which are given in a context have a positive effect on the students? remembering the idioms. By taking the results of the research into consideration, proposals are offered for future studies to the researchers.Key words: teaching idioms, foreign language education, translation training, reading comprehension. 259

ÖZET Uzaktan Eğitim Ortamında Teknik Çeviri Öğretimi Alanında Ölçme ve Değerlendirme Modeli Önerisi Bu çalışma, Türkiye'de çeviri öğretiminde ölçme ve değerlendirmenin rolünü irdelemektedir. Özellikle, teknolojik ilerlemenin bizlere sağladığı olanakların (elektronik-öğrenme ortamı da dahil olmak üzere) yaygınlaştığı günümüzde, çeviri öğretimi alanında öngörülen değişikliklere değindiğimiz bu incelemede, çeviri öğretimi alanında büyük bir eksikliği gidermek amacıyla, söz konusu ortamlarda kullanılabilecek nitelikte bir ölçme ve değerlendirme ölçeği oluşturuldu. Önemli ölçüde öznellik içeren çeviri olgusunda, ölçme ve değerlendirme eyleminde, nesnel ölçütler saptamanın zorluğu tartışılmaz. Ancak, her alanda olduğu gibi, çeviri öğretimi alanında da bir iyileştirmeye, geliştirmeye gitmek istiyorsak, bilimsel çalışmalar çerçevesinde, güvenilir, nesnel ve kullanışlı ölçme-değerlendirme modelleri oluşturmalıyız. Çeviri etkinliğim değerlendirme işlemini gerçekleştirmek üzere, ölçütler ve parametreler belirlendi. Üniversitemiz bünyesinde yeni gelişmekte olan çeviri öğretimi alanında, uzaktan eğitim ortamı doğrultusunda hazırlanan teknik çeviri dersleri temel alınarak ve nesnel, işlevsel ve güvenilir nitelemeler ışığında oluşturduğumuz çeviri değerlendirme ölçeği, Türkiye üniversitelerinde bir ilk olması nedeniyle, belli bir kullanım sürecini geçirdikten sonra, geçerliliğini kanıtlayacaktır. Anahtar sözcükler: Çeviri öğretimi, ölçme-değerlendirme, çeviri değerlendirme modeli/ölçeği, teknik çeviri, ölçme-değerlendirme ölçütleri. ABSTRACT Proposition of an evaluation model in the education of technical translation in the environment of e-learning In this thesis, the role of evaluation in the translation education in Turkey is investigated. The thesis has focused on the changes caused by today's technological developments in the area of translation studies and thus established an evaluation model supplying the current needs in translation studies. The difficulty of creating a set of objective criteria on evaluation of translation which has a significant amount of subjectivity is indisputable. On the other hand, an evaluation model to be created must be reliable, objective and as well as functional on the basis of scientific researches. Within this framework, some parameters and criteria are determined in order to establish an evaluation procedure for translation activity. This model will prove its functionality within a satisfying application period in Turkish Universities. Keywords: education of translation, evaluation of translation model, technical translation, evaluation parameters. 10 87

ÖZET Bu araştırmanın amacı PowerPoint sunu programıyla hazırlanan Türkçe ilkokuma yazma materyaliyle ilgili öğretmen görüşlerini belirlemektir. Araştırma sonucunda PowerPoint sunu programının materyal geliştirmede etkililiğinin ve ilk okuma yazma öğretimine uygunluğunun belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırmada kullanılan temel yöntem içerik çözümlemesidir. Araştırmacı tarafından geliştirilen ilkokuma yazma ile ilgili öğretim materyalleri öğretmen görüşlerine sunulmuştur. Öğretmenler ile yapılan görüşme sonucunda elde edilen veriler içerik çözümlemesi yöntemi ile analiz edilmiş, benzer yanıtlar gruplanmış ve yorumlanmıştır. Araştırma sonucunda elde edilen bulgulara göre, PowerPoint sunu programıyla hazırlanan materyallerin ilkokuma yazma öğretiminde öğretim ortamını zenginleştirmek amacıyla kullanılabileceği, bu tür materyallerin öğrenciler için ilgi ve dikkat çekici olduğu, ilkokuma yazma öğretimi için bu tür materyallerin çizgi şekillerini ve çiziliş yönlerini gösterme, verilen cümlenin anlamını kavratma, cümleleri sözcüklerine ayırma, sözcükleri hecelerine ayırma, hecelerden yeni sözcükler sözcüklerden de yeni cümleler oluşturmada etkili olarak kullanılabileceği, diğer taraftan, PowerPoint sunu programı ile hazırlanan materyallerin sadece okuma etkinliklerine yönelik olduğundan yazma becerisi için başka bir araçtan yararlanılması gerektiği, PowerPoint sunu programının bir takım sınırlılıklarının olması nedeniyle, sadece bu programının kullanılması ile ilkokuma yazma öğretiminde bazı çizgi şekillerini ve harflerin çiziliş yönlerini göstermek amacıyla materyal geliştirilemeyeceği belirlenmiştir. PowerPoint sunu programıyla ilkokuma yazma için hazırlanan materyallerin somut etkinlikler sunması nedeniyle öğretim ortamında etkili olarak kullanılabileceği sonucuna varılmıştır. Hazırlanan materyaller ilkokuma yazma öğretiminde tek başına yetersiz olmakla birlikte, öğretim ortamını zenginleştirmek amacıyla kullanılabilir. İlkokuma yazma öğretimi ilkelerini tamamıyla uygulayabilmek ve hem okuma hem de yazma çalışmalarının her birini yerine getirmek amacıyla gerek duyulduğunda bir başka araçtan ya da ek öğretim etkinliklerinden yararlanılmalıdır. ABSTRACT The aim of this research is to gather the ideas of teachers about the first reading and writing materials, which have been prepared by PowerPoint presentation program. It is aimed to prove that PowerPoint presentation program is an effective tool in development of materials and that it is relevant in teaching the primary school students reading and writing for the first time. The fundamental method, which has been used in this study is content analysis. The materials on teaching first reading and writing developed by the researcher himself were submitted to the primary school teachers who were then asked to express their ideas and concerns. The data that were gathered at the end of the interviews were analyzed with the help of the content analysis method; that is, the similar answers put into groups and were interpreted. According to the findings of the research, it can be stated that the materials, which are prepared by the help of PowerPoint presentation program, can be used in teaching the primary school students reading and writing for the first time in order to enrich the teaching environment, that these kind of materials are interesting and attractive for the students, that they can also be used effectively in showing the student the shapes and the direction of the lines, in making the student understand the meaning of a given sentence, in making the student divide the sentences into words and divide the words into syllables and in making the student build up new words by using the given syllables or build up new sentences by using the given words; on the other hand, it is clear that the materials, which are prepared by the help of PowerPoint presentation program, are relevant only in reading activities and thus, another tool should be used in writing skills, and that due to some limitations in PowerPoint presentation program, it seems improper for the teachers aiming to show the students the shapes and the direction of the lines, to develop materials only by the use of PowerPoint presentation program. It can be concluded that the materials developed with the help of PowerPoint presentation program present real activities to the students and therefore, can be used effectively in the teaching environment. Although insufficient when used alone in teaching reading and writing for the first time, these materials can well make the teaching environment richer. In order to practice the principals of teaching first reading 117