Search

Iedere werknemer heeft recht op bescherming van zijn veiligheid, gezondheid en waardigheid tijdens de arbeid. Tussen media jaren negentig en het jaar 2008 is er sprake van een ingrijpende herschikking van verantwoordelijkheden op het gebied van arbeidsrechtelijke bescherming. Zeker na de recente wijziging van de Arbeidsomstandighedenwet en de Arbeidstijdenwet is er dan ook alle reden om het juridische stelsel rond de bescherming van de veiligheid, gezondheid en waardigheid bij de arbeid helder neer te zetten. Dit naslagwerk belicht alle (juridisch) relevante aspecten van het arbeidsrecht. In achtereenvolgende hoofdstukken wordt nader ingegaan op: (1) veilige, gezonde en waardige arbeid tussen publiek recht en privaatrecht; (2) veilig, gezond en wel: het belang van bescherming bij de arbeid; (3) arbeidsrechtelijke bescherming in historisch perspectief; (4) Arbowet: structuur en systeem; (5) normstelling tussen publiek en privaat; (6) verzuim en reïntegratie; (7) Arbeidstijdenwet; (8) Wet Arbeid Vreemdelingen (WAV); (9) Wet minimumloon en minimumvakantiebijslag; (10) toezicht en handhaving; (11) civiele aansprakelijkheid.

The Dutch Working Conditions Act requires employers to perform a Risk Inventory and Evaluation (RIE). Until recently, small business owners (SMEs) in particular were unhappy about this rather time-consuming obligation. However, the introduction of digital RIE instruments disseminated through the web has simplified the process enormously. This approach is strongly supported and subsidised by the Dutch ministry of Social Affairs and Employment. By using these digital instruments, SMEs can comply with the law cheaply and easily, and help to ensure a healthy work environment. This article describes the (legal) background and development of the digital RIE approach, focusing particularly on the SMEs sector. It touches on important features to keep in mind when implementing such an approach on a national level. Each sector has its own tailor-made instrument digital RIE with questions that are truly relevant to their particular field, related to its specific risks and providing detailed solutions. In the digital RIE project approach it was stipulated that if the digital instrument was developed and accepted by social partners, the members of the sector organisation would be subject to less severe enforcement by the Dutch labour inspectorate. The government and the sector organisations now need to publicise these instruments more among SMEs. It is also necessary to keep access to the web simple and to ensure the digital instruments are easy to use and kept up to date.

Met de nieuwe Arbowet van 1 januari 2007 verscheen de arbocatalogus als nieuw fenomeen aan de arbohemel. TNO keek in 2007 in drie pilots naar vernieuwende implementatie van de arbocatalogus: (1) deskundigen in de rol van redacteur; (2) werkgevers- en werknemersorganisaties pakken na hun branche-RI&E-instrumenten samen door en schakelen gebruikers in; (3) actieve rol voor werknemers via nieuwe IT-toepassingen. Dit artikel beschrijft de ervaringen van de eerste pilot. De tweede pilot loopt nog, en de derde pilot wordt in een volgend artikel besproken.

Bij een arbeidsongeval wordt vaak alleen gedacht aan lichamelijk letsel, maar arbeidsongevallen kunnen ook geestelijke schade tot gevolg hebben. In de Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden (NEA) is voor het eerst in Nederland expliciet gevraagd naar geestelijke schade als gevolg van een arbeidsongeval. De NEA sluit hiermee aan bij de standaarddefinitie van een arbeidsongeval, zoals vastgesteld voor de Monitor Arbeidsongevallen in Nederland. De Monitor Arbeidsongevallen sluit weer aan bij de basisbegrippen en definities in de Europese Statistiek van Arbeidsongevallen: een afzonderlijk voorval tijdens het werk dat leidt tot lichamelijke of geestelijke schade. Het onderzoeken van de psychische gevolgen van arbeidsongevallen is interessant omdat het hier gaat om klachten die mogelijk verstrekkende gevolgen hebben voor de werknemer zelf en het bedrijf. Vakmedianet

Bij een arbeidsongeval wordt vaak alleen gedacht aan lichamelijk letsel, maar arbeidsongevallen kunnen ook geestelijke schade tot gevolg hebben. In de Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden (NEA) is voor het eerst in Nederland expliciet gevraagd naar geestelijke schade als gevolg van een arbeidsongeval. De NEA sluit hiermee aan bij de standaarddefinitie van een arbeidsongeval, zoals vastgesteld voor de Monitor Arbeidsongevallen in Nederland. De Monitor Arbeidsongevallen sluit weer aan bij de basisbegrippen en definities in de Europese Statistiek van Arbeidsongevallen: een afzonderlijk voorval tijdens het werk dat leidt tot lichamelijke of geestelijke schade. Het onderzoeken van de psychische gevolgen van arbeidsongevallen is interessant omdat het hier gaat om klachten die mogelijk verstrekkende gevolgen hebben voor de werknemer zelf en het bedrijf. Vakmedianet

Iedere werknemer heeft recht op bescherming van zijn veiligheid, gezondheid en waardigheid tijdens de arbeid. Tussen media jaren negentig en het jaar 2008 is er sprake van een ingrijpende herschikking van verantwoordelijkheden op het gebied van arbeidsrechtelijke bescherming. Zeker na de recente wijziging van de Arbeidsomstandighedenwet en de Arbeidstijdenwet is er dan ook alle reden om het juridische stelsel rond de bescherming van de veiligheid, gezondheid en waardigheid bij de arbeid helder neer te zetten. Dit naslagwerk belicht alle (juridisch) relevante aspecten van het arbeidsrecht. In achtereenvolgende hoofdstukken wordt nader ingegaan op: (1) veilige, gezonde en waardige arbeid tussen publiek recht en privaatrecht; (2) veilig, gezond en wel: het belang van bescherming bij de arbeid; (3) arbeidsrechtelijke bescherming in historisch perspectief; (4) Arbowet: structuur en systeem; (5) normstelling tussen publiek en privaat; (6) verzuim en reïntegratie; (7) Arbeidstijdenwet; (8) Wet Arbeid Vreemdelingen (WAV); (9) Wet minimumloon en minimumvakantiebijslag; (10) toezicht en handhaving; (11) civiele aansprakelijkheid.

The Dutch Working Conditions Act requires employers to perform a Risk Inventory and Evaluation (RIE). Until recently, small business owners (SMEs) in particular were unhappy about this rather time-consuming obligation. However, the introduction of digital RIE instruments disseminated through the web has simplified the process enormously. This approach is strongly supported and subsidised by the Dutch ministry of Social Affairs and Employment. By using these digital instruments, SMEs can comply with the law cheaply and easily, and help to ensure a healthy work environment. This article describes the (legal) background and development of the digital RIE approach, focusing particularly on the SMEs sector. It touches on important features to keep in mind when implementing such an approach on a national level. Each sector has its own tailor-made instrument digital RIE with questions that are truly relevant to their particular field, related to its specific risks and providing detailed solutions. In the digital RIE project approach it was stipulated that if the digital instrument was developed and accepted by social partners, the members of the sector organisation would be subject to less severe enforcement by the Dutch labour inspectorate. The government and the sector organisations now need to publicise these instruments more among SMEs. It is also necessary to keep access to the web simple and to ensure the digital instruments are easy to use and kept up to date.

Artikel besteed aandacht aan de resultaten van de 'Monitor bewegen en gezondheid' van TNO welke een onderdeel vormt van de continue cross-sectionele gegevensverzameling 'Ongevallen en bewegen in Nederland'. Nederlandse werknemers leven niet echt gezond: 43 procent beweegt te weinig, 37 procent is te zwaar, 32 procent rookt en 17 procent drinkt te veel. Deze percentages zijn niet gelijkmatig over de gehele populatie verspreid. In het artikel worden per branche en beroepstakken de leefstijlfactoren aangegeven. Deze resultaten geven aan dat de invulling van een gezondheidsbeleid beroep- en branchespecifiek moet zijn.

Deze literatuurstudie is een onderdeel van het onderzoek "versterking van arbeidsveiligheid in de keten van opdrachtgever tot onderaannemer", één van de deelprojecten van het Vraaggestuurd Programma Arbeidsveiligheid 2007-2010: HEAR, aangestuurd door het Ministerie van Sociale Zaken. Daarin wordt gezocht naar (on)mogelijkheden om arbeidsveiligheid in die keten van opdrachtgevers, aannemers en onderaannemers, te herkennen en te versterken, de focus daarbij is de contractorveiligheid waarbij de partijen in de keten samenwerken op één locatie. Dit rapport bevat een tussenrapportage met de eerste resultaten van een nadere definiëring van het begrip keten en een verkenning van de daarbinnen heersende problematiek. Het blijkt onder meer dat contractors veelal het fysiek zware en vuilere werk in projecten uitvoeren onder relatief slechte arbeidsomstandigheden. Op contractors wordt een zware prestatiedruk gelegd, waardoor veiligheid soms onder druk komt te staan. De complexiteit van de projectorganisatie, en met name de complexe en soms lange lijnen tussen opdrachtgever en onderaannemers leiden tot knelpunten in de beheersing van veiligheid die tot uiting komen in een zestal aspecten zoals versnippering en toenemende onduidelijkheid van verantwoordelijkheden, en gebrekkige informatievoorziening over planning en wet- en regelgeving. In het rapport worden ook een vijftal mogelijke oplossingsrichtingen gepresenteerd voor het beheersen van complexiteit en veiligheid.

Artikel besteed aandacht aan de resultaten van de 'Monitor bewegen en gezondheid' van TNO welke een onderdeel vormt van de continue cross-sectionele gegevensverzameling 'Ongevallen en bewegen in Nederland'. Nederlandse werknemers leven niet echt gezond: 43 procent beweegt te weinig, 37 procent is te zwaar, 32 procent rookt en 17 procent drinkt te veel. Deze percentages zijn niet gelijkmatig over de gehele populatie verspreid. In het artikel worden per branche en beroepstakken de leefstijlfactoren aangegeven. Deze resultaten geven aan dat de invulling van een gezondheidsbeleid beroep- en branchespecifiek moet zijn.

Werkgevers bieden werknemers steeds vaker bewegingsprogramma's aan, blijkt uit een enquête onder krap 1000 bedrijven en instellingen. Vorig jaar deed 32 procent van de organisaties met 500 of meer werknemers aan bewegingsstimulering. In 2003 lag dat percentage nog op 14 procent. Actieve aandacht voor overgewicht komt echter relatief nog weinig voor. Vakmedia

Werkgevers bieden werknemers steeds vaker bewegingsprogramma's aan, blijkt uit een enquête onder krap 1000 bedrijven en instellingen. Vorig jaar deed 32 procent van de organisaties met 500 of meer werknemers aan bewegingsstimulering. In 2003 lag dat percentage nog op 14 procent. Actieve aandacht voor overgewicht komt echter relatief nog weinig voor. Vakmedia

Veel grote bedrijven stimuleren hun werknemers om tijdens en na het werk te sporten of bewegen. In het MKB gebeurt dat veel minder. Gebrek aan tijd en geld zijn hiervoor belangrijke oorzaken. In dit artikel wordt aandacht besteed aan methoden om dit te veranderen. Vakmedia

Deze literatuurstudie is een onderdeel van het onderzoek "versterking van arbeidsveiligheid in de keten van opdrachtgever tot onderaannemer", één van de deelprojecten van het Vraaggestuurd Programma Arbeidsveiligheid 2007-2010: HEAR, aangestuurd door het Ministerie van Sociale Zaken. Daarin wordt gezocht naar (on)mogelijkheden om arbeidsveiligheid in die keten van opdrachtgevers, aannemers en onderaannemers, te herkennen en te versterken, de focus daarbij is de contractorveiligheid waarbij de partijen in de keten samenwerken op één locatie. Dit rapport bevat een tussenrapportage met de eerste resultaten van een nadere definiëring van het begrip keten en een verkenning van de daarbinnen heersende problematiek. Het blijkt onder meer dat contractors veelal het fysiek zware en vuilere werk in projecten uitvoeren onder relatief slechte arbeidsomstandigheden. Op contractors wordt een zware prestatiedruk gelegd, waardoor veiligheid soms onder druk komt te staan. De complexiteit van de projectorganisatie, en met name de complexe en soms lange lijnen tussen opdrachtgever en onderaannemers leiden tot knelpunten in de beheersing van veiligheid die tot uiting komen in een zestal aspecten zoals versnippering en toenemende onduidelijkheid van verantwoordelijkheden, en gebrekkige informatievoorziening over planning en wet- en regelgeving. In het rapport worden ook een vijftal mogelijke oplossingsrichtingen gepresenteerd voor het beheersen van complexiteit en veiligheid.

Veel grote bedrijven stimuleren hun werknemers om tijdens en na het werk te sporten of bewegen. In het MKB gebeurt dat veel minder. Gebrek aan tijd en geld zijn hiervoor belangrijke oorzaken. In dit artikel wordt aandacht besteed aan methoden om dit te veranderen. Vakmedia

Artikel besteed aandacht aan een door een samenwerkingsverband van TNO en de Universiteit van Utrecht verbeterde analysemethode en meetprotocol voor endotoxinen. Vakmedia

Artikel besteed aandacht aan een door een samenwerkingsverband van TNO en de Universiteit van Utrecht verbeterde analysemethode en meetprotocol voor endotoxinen. Vakmedia

Staatssecretaris Van Hoof van het ministerie van SZW diende in oktober 2004 een adviesaanvraag bij de SER in over de evaluatie van de Arbowet met als uitgangspunt een vermindering van regelgeving. Voorgesteld werd de vermindering van regels toe te spitsen op het schrappen van bestaande regelgeving over zogenaamde 'lage risico's' waarbij de overheid ook de naleving van deze regels niet langer zal handhaven.De SER heeft als reactie naar voren gebracht dat het begrip 'lage risico's' niet zou moeten worden gehanteerd. Aanvankelijk gaf de Staatssecretaris aan het SER-sdvies te volgen maar in zijn brief van 4 oktober 2005 aan de tweede kamer gaf hij wederom aan dat grootschalig schrappen van regels het doel is van het huidige beleid.In dit rapport beschrijft TNO, in opdracht van de FNV, de resultaten van het onderzoek naar de ervaringen van werknemers om inzicht te krijgen in de omvang van het vóórkomen van 'lage risico's' zoals door Van Hoof was aangegeven in de adviesaanvraag bij de SER. Verder ook de resultaten van het onderzoek naar hoe belangrijk de Nederlandse werknemer de regels vindt die er nu bestaan in de Arbowet, en wat men verwacht van het schrappen van deze.

Werkgevers die een arbeidsgehandicapte werknemer in dienst nemen krijgen te maken met verschillende wetten die beogen de arbeidsgehandicapte extra bescherming te bieden. Het gaat dan bijvoorbeeld om de Wet op de medische keuringen (WMK), de Wet op de (re)integratie arbeidsgehandicapten (Wet REA) en de Wet gelijke behandeling op grond van handicap of chronische ziekte (WGBh/cz). Ook worden werkgevers door de Arbeidsomstandighedenwet en de Wet verbetering poortwachter gestimuleerd om arbeidsgehandicapte werknemers in dienst te houden. Middelen hiertoe zijn bijvoorbeeld een goed verzuimbeleid, een goede begeleiding van zieke werknemers en het bieden van aangepast werk. In dit Arbo-informatieblad worden de wettelijke mogelijkheden en verplichtingen uitgebreid behandeld. Aan de orde komen: werving en selectie (sollicitatieprocedure, aanstellingskeuringen), indiensttreding van een arbeidsgehandicapte, het behoud van personeel, risico-inventarisatie en -evaluatie, nieuwe ontwikkelingen (toegankelijke bedrijfsvoering) en wet- en regelgeving. Een en ander wordt nader toegelicht met voorbeelden uit de praktijk.

De werkgever en de OR spelen een sleutelrol bij het vaststellen van de preventietaken. Deze handreiking is daarom geen blauwdruk, maar wijst op de overwegingen en aandachtspunten die van belang zijn om een juiste keuze te maken. Een keuze die aansluit bij de bestaande risico's en het bestaande arbobeleid van de organisatie. In die zin is het organiseren van preventietaken binnen iedere organisatie dus maatwerk. Het moet uiteindelijk bijdragen aan het vergroten van de productiviteit en de gezondheid van medewerkers. Het is denkbaar dat de invoering van de medewerker met preventietaken aanpassing van het arbobeleid vergt, vooral op het gebied van de interne deskundige ondersteuning. De handreiking schetst de belangrijkste algemene veranderingen van de Arbowet op het gebied van de interne en externe deskundige ondersteuning (resp. preventietaken en de mogelijkheden voor de maatwerk- of de vangnetregeling), beschrijft de preventietaken, beveelt enkele oplossingsrichtingen voor het organiseren van de preventietaken aan en geeft aan hoe stapsgewijs de preventietaken procedureel in de organisatie vormgegeven kunnen worden.

Werkgevers die een arbeidsgehandicapte werknemer in dienst nemen krijgen te maken met verschillende wetten die beogen de arbeidsgehandicapte extra bescherming te bieden. Het gaat dan bijvoorbeeld om de Wet op de medische keuringen (WMK), de Wet op de (re)integratie arbeidsgehandicapten (Wet REA) en de Wet gelijke behandeling op grond van handicap of chronische ziekte (WGBh/cz). Ook worden werkgevers door de Arbeidsomstandighedenwet en de Wet verbetering poortwachter gestimuleerd om arbeidsgehandicapte werknemers in dienst te houden. Middelen hiertoe zijn bijvoorbeeld een goed verzuimbeleid, een goede begeleiding van zieke werknemers en het bieden van aangepast werk. In dit Arbo-informatieblad worden de wettelijke mogelijkheden en verplichtingen uitgebreid behandeld. Aan de orde komen: werving en selectie (sollicitatieprocedure, aanstellingskeuringen), indiensttreding van een arbeidsgehandicapte, het behoud van personeel, risico-inventarisatie en -evaluatie, nieuwe ontwikkelingen (toegankelijke bedrijfsvoering) en wet- en regelgeving. Een en ander wordt nader toegelicht met voorbeelden uit de praktijk.

Op 1 juli 2005 verandert de Arbo-wet. Organisaties mogen dan zelf hun arbodienstverlening regelen mits zij deskundige ondersteuning inhuren. Een arbodienst inhuren hoeft niet meer. Een combinatie van een HRM-aanpak met toepasbare adviezen, de eigen regie voeren en arbodeskundigen inhuren die de organisatie kennen, kan goed uitwerken.

Op 1 juli 2005 verandert de Arbo-wet. Organisaties mogen dan zelf hun arbodienstverlening regelen mits zij deskundige ondersteuning inhuren. Een arbodienst inhuren hoeft niet meer. Een combinatie van een HRM-aanpak met toepasbare adviezen, de eigen regie voeren en arbodeskundigen inhuren die de organisatie kennen, kan goed uitwerken.

De zorg voor veiligheid en gezonde arbeidsomstandigheden is primair de verantwoordelijkheid van werkgevers. In de Arbowet is echter bepaald dat bij het totstandkomen van het Arbobeleid nauw moet worden samengewerkt met de werknemers. In grote bedrijven krijgt dat meestal vorm via de ondernemingsraad. Men kan zich afvragen of die samenwerking met de OR wel iets oplevert. Deze kwestie wordt uitvoerig behandeld in het recent verschenen proefschrift van de auteur "Het Arbo-effect van medezeggenschap". In zijn dissertatie is sprake van een positief verband. Opvallend genoeg wordt de zwaarste OR-bevoegdheid op Arbogebied, te weten het instemmingsrecht, in veertig procent van de bedrijven met voeten getreden.

In opdracht van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid heeft TNO onderzoek verricht naar de risico's van arbeid tijdens bouw en gebruik van ondergrondse bouwwerken. De doelen van het onderzoek zijn het in kaart brengen van de risico's, en na te gaan welk wettelijk kader voorhanden is voor ondergrondse arbeid. In dit rapport worden de volgende onderzoeksvragen beantwoord: 1) welke typen ondergrondse bouwwerken kunnen worden onderscheiden; 2) welke werkzaamheden vinden plaats in deze bouwwerken in zowel de bouwfase als de gebruiksfase: 3) welke specifieke arborisico's lopen werknemers die ondergronds werken vergeleken met werknemers die gelijksoortig werk bovengronds uitvoeren; 4) welke maatregelen zijn er om die extra arbeidsrisico's te voorkomen of te beperken; en 5) welke (inter)nationale wet-en regelgeving heeft betrekking op de beheersing van genoemde risico's. De bijlage bevat interviewverslagen. Deze interviews zijn gehouden om te analyseren aan welke risico's arbeiders in ondergrondse bouwwerken zijn blootgesteld.

In opdracht van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid heeft TNO onderzoek verricht naar de risico's van arbeid tijdens bouw en gebruik van ondergrondse bouwwerken. De doelen van het onderzoek zijn het in kaart brengen van de risico's, en na te gaan welk wettelijk kader voorhanden is voor ondergrondse arbeid. In dit rapport worden de volgende onderzoeksvragen beantwoord: 1) welke typen ondergrondse bouwwerken kunnen worden onderscheiden; 2) welke werkzaamheden vinden plaats in deze bouwwerken in zowel de bouwfase als de gebruiksfase: 3) welke specifieke arborisico's lopen werknemers die ondergronds werken vergeleken met werknemers die gelijksoortig werk bovengronds uitvoeren; 4) welke maatregelen zijn er om die extra arbeidsrisico's te voorkomen of te beperken; en 5) welke (inter)nationale wet-en regelgeving heeft betrekking op de beheersing van genoemde risico's. De bijlage bevat interviewverslagen. Deze interviews zijn gehouden om te analyseren aan welke risico's arbeiders in ondergrondse bouwwerken zijn blootgesteld.

Overheid en industrie zijn "proeftuinen" begonnen om ervaring op te doen met het nieuwe stoffenbeleid. Sinds najaar 2002 hebben de proeftuinen al enige leerervaring opgeleverd. De informatie op Veiligheidsinformatiebladen (VIB's) is niet altijd compleet, doordat fabrikanten hun bedrijfsgeheimen willen beschermen. VIB's die aan alle wettelijke eisen voldoen zijn niet altijd compleet. Nieuwe informatie over stoffen is niet altijd verwerkt in de verplichte indeling en etikettering uit de Stoffenrichtlijn. Zowel leveranciers als gebruikers beschikken vaak over onvoldoende kennis. In de proeftuin van de rubberindustrie stemt men daarom kennissystemen op elkaar af. De Koninklijke Landmacht ontwikkelt een arbomilieumeetlat. Hiermee kunnen gebruikers snel nagaan wat er aan informatie over een stof beschikbaar is, en hoe men er veilig mee om kan gaan.Het einddoel is een voor iedereen toegankelijke databank. Vakmedia

Overheid en industrie zijn "proeftuinen" begonnen om ervaring op te doen met het nieuwe stoffenbeleid. Sinds najaar 2002 hebben de proeftuinen al enige leerervaring opgeleverd. De informatie op Veiligheidsinformatiebladen (VIB's) is niet altijd compleet, doordat fabrikanten hun bedrijfsgeheimen willen beschermen. VIB's die aan alle wettelijke eisen voldoen zijn niet altijd compleet. Nieuwe informatie over stoffen is niet altijd verwerkt in de verplichte indeling en etikettering uit de Stoffenrichtlijn. Zowel leveranciers als gebruikers beschikken vaak over onvoldoende kennis. In de proeftuin van de rubberindustrie stemt men daarom kennissystemen op elkaar af. De Koninklijke Landmacht ontwikkelt een arbomilieumeetlat. Hiermee kunnen gebruikers snel nagaan wat er aan informatie over een stof beschikbaar is, en hoe men er veilig mee om kan gaan.Het einddoel is een voor iedereen toegankelijke databank. Vakmedia

Voor de meeste werkgevers is de Arbowet zelf nog wel inzichtelijk, maar de uitwerkingen in het Arbobesluit en de Arboregeling zijn vaak een stap te ver. Deze bevatten immers voornamelijk doelvoorschriften. In dit artikel worden de eisen die gelden belicht. Vakmedia

De zorg voor veiligheid en gezonde arbeidsomstandigheden is primair de verantwoordelijkheid van werkgevers. In de Arbowet is echter bepaald dat bij het totstandkomen van het Arbobeleid nauw moet worden samengewerkt met de werknemers. In grote bedrijven krijgt dat meestal vorm via de ondernemingsraad. Men kan zich afvragen of die samenwerking met de OR wel iets oplevert. Deze kwestie wordt uitvoerig behandeld in het recent verschenen proefschrift van de auteur "Het Arbo-effect van medezeggenschap". In zijn dissertatie is sprake van een positief verband. Opvallend genoeg wordt de zwaarste OR-bevoegdheid op Arbogebied, te weten het instemmingsrecht, in veertig procent van de bedrijven met voeten getreden.

Voor de meeste werkgevers is de Arbowet zelf nog wel inzichtelijk, maar de uitwerkingen in het Arbobesluit en de Arboregeling zijn vaak een stap te ver. Deze bevatten immers voornamelijk doelvoorschriften. In dit artikel worden de eisen die gelden belicht. Vakmedia

Scholen voor basisonderwijs ontvangen jaarlijks van het ministerie van OC en W een vergoeding voor materiële instandhouding (MI). Aan deze vergoeding liggen programma's van eisen ten grondslag die van jaar tot jaar worden vastgesteld. Vanwege veranderingen in de arboregelgeving en het Bouwbesluit die sinds de totstandkoming van het huidige bekostigingsstelsel (vereenvoudigde LONDO oftewel VELO) hebben plaatsgevonden, is de vraag gerezen of de bekostigingsgrondslag toereikend is voor het tegemoetkomen aan de eisen die vanuit deze regelgeving aan een basisschool worden gesteld. Het ministerie heeft TNO Arbeid gevraagd hiernaar een onderzoek uit te voeren in het kader van de herziening van het kostenstelsel, gepland voor 2002. Conclusie van het rapport: de fysieke en fysische arbeidsomstandigheden in het basisonderwijs zijn onder de maat. De huidige materiële bekostiging is ontoereikend voor het op peil brengen en vervolgens houden van materiële voorzieningen volgens de normen van arbo- en bouwregelgeving. Aanbevolen wordt posten in het bekostigingsstelsel toe te voegen, normbedragen op te hogen en de afschrijvingstermijnen te verkorten.

Scholen voor basisonderwijs ontvangen jaarlijks van het ministerie van OC en W een vergoeding voor materiële instandhouding (MI). Aan deze vergoeding liggen programma's van eisen ten grondslag die van jaar tot jaar worden vastgesteld. Vanwege veranderingen in de arboregelgeving en het Bouwbesluit die sinds de totstandkoming van het huidige bekostigingsstelsel (vereenvoudigde LONDO oftewel VELO) hebben plaatsgevonden, is de vraag gerezen of de bekostigingsgrondslag toereikend is voor het tegemoetkomen aan de eisen die vanuit deze regelgeving aan een basisschool worden gesteld. Het ministerie heeft TNO Arbeid gevraagd hiernaar een onderzoek uit te voeren in het kader van de herziening van het kostenstelsel, gepland voor 2002. Conclusie van het rapport: de fysieke en fysische arbeidsomstandigheden in het basisonderwijs zijn onder de maat. De huidige materiële bekostiging is ontoereikend voor het op peil brengen en vervolgens houden van materiële voorzieningen volgens de normen van arbo- en bouwregelgeving. Aanbevolen wordt posten in het bekostigingsstelsel toe te voegen, normbedragen op te hogen en de afschrijvingstermijnen te verkorten.

Deze arbocheck is ontwikkeld om de vrijwilligersorganisaties te ondersteunen bij hun verantwoordelijkheid voor de veiligheid en gezondheid van vrijwilligers. De risico-inventarisatie en -evaluatie is speciaal ontwikkeld voor vrijwilligers in alle soorten organisaties. De arbocheck geeft eventuele risico's aan en welke verbeteringen kunnen worden doorgevoerd. Niet alleen de organisatie is verantwoordelijk voor goede arbeidsomstandigheden, maar ook de vrijwilligers zelf. Met de arbocheck kunnen de gevaren voor vrijwilligers worden vastgesteld. Hoe groot zijn die gevaren en wie zou er schade kunnen oplopen, zijn er voldoende voorzorgsmaatregelen getroffen? Welke prioriteiten zijn er gesteld in het plan van aanpak? De risico-inventarisatie moet eenmaal in de vier jaar herhaald worden, bij veranderingen in de organisatie en na ongevallen.

Deze arbocheck is ontwikkeld om de vrijwilligersorganisaties te ondersteunen bij hun verantwoordelijkheid voor de veiligheid en gezondheid van vrijwilligers. De risico-inventarisatie en -evaluatie is speciaal ontwikkeld voor vrijwilligers in alle soorten organisaties. De arbocheck geeft eventuele risico's aan en welke verbeteringen kunnen worden doorgevoerd. Niet alleen de organisatie is verantwoordelijk voor goede arbeidsomstandigheden, maar ook de vrijwilligers zelf. Met de arbocheck kunnen de gevaren voor vrijwilligers worden vastgesteld. Hoe groot zijn die gevaren en wie zou er schade kunnen oplopen, zijn er voldoende voorzorgsmaatregelen getroffen? Welke prioriteiten zijn er gesteld in het plan van aanpak? De risico-inventarisatie moet eenmaal in de vier jaar herhaald worden, bij veranderingen in de organisatie en na ongevallen.

Deze uitgave behandelt in vogelvlucht hoofdzaken rond veiligheid, gezondheid en welzijn op het werk. Per hoofdstuk worden de volgende arbo-thema's behandeld: stress; geluid en lawaai; klimaatsinvloeden; licht en zicht; fysieke belasting; gevaarlijke stoffen; elektriciteit; ioniserende straling; niet-ioniserende straling; trillend en stotend werk; brand en explosie; bedrijfsongevallen. Daarbij worden in het kort normen en richtlijnen besproken. Het boekje is voorzien van een adres- en literatuurlijst.

Deze uitgave behandelt in vogelvlucht hoofdzaken rond veiligheid, gezondheid en welzijn op het werk. Per hoofdstuk worden de volgende arbo-thema's behandeld: stress; geluid en lawaai; klimaatsinvloeden; licht en zicht; fysieke belasting; gevaarlijke stoffen; elektriciteit; ioniserende straling; niet-ioniserende straling; trillend en stotend werk; brand en explosie; bedrijfsongevallen. Daarbij worden in het kort normen en richtlijnen besproken. Het boekje is voorzien van een adres- en literatuurlijst.

In dit rapport wordt verslag gedaan van een onderzoek naar veranderingen in gedrag en houding van werknemers die mogelijk het gevolg kunnen zijn van de gewijzigde arbo- en verzuimwetgeving in de jaren negentig. Eerst zijn twee literatuurstudies verricht: een studie naar de reacties van werkgevers op de wijzigingen in de arbo- en verzuimwetgeving, en een studie naar de reacties van de werknemers. Verder zijn focusgroepinterviews gehouden met werknemersvertegenwoordigingen (leden van ondernemingsraden, kaderleden en vakbondsbestuurders). Tenslotte is een vragenlijstonderzoek afgenomen onder een representatief aantal van ongeveer 1000 werknemers.

Dit Arbowenkenblad is een aanvulling op het handboek "De praktijkruimten van de huisarts : het boek voor huisarts en architekt". Het handboek geeft alle functionele eisen waaraan de ruimtelijke indeling van de huisartsenpraktijk moet voldoen, terwijl het wenkenblad de aanvullende eisen geeft t.a.v. de veiligheid, de gezondheid en het welzijn van de gebruikers. Van elk van negen concrete onderwerpen worden de wettelijke voorschriften gegeven en vervolgens toegelicht. In het afsluitend kader van elk thema wordt een puntsgewijze samenvatting van de voorschriften gegeven. Aan de orde komen noodvoorzieningen, sanitaire voorzieningen, daglichttoetreding, klimaatbeheersing, geluid, verlichting, de receptiebalie, het laboratorium en veiligheids- en gezondheidssignalering.

Dit Arbowenkenblad is een aanvulling op het handboek "De praktijkruimten van de huisarts : het boek voor huisarts en architekt". Het handboek geeft alle functionele eisen waaraan de ruimtelijke indeling van de huisartsenpraktijk moet voldoen, terwijl het wenkenblad de aanvullende eisen geeft t.a.v. de veiligheid, de gezondheid en het welzijn van de gebruikers. Van elk van negen concrete onderwerpen worden de wettelijke voorschriften gegeven en vervolgens toegelicht. In het afsluitend kader van elk thema wordt een puntsgewijze samenvatting van de voorschriften gegeven. Aan de orde komen noodvoorzieningen, sanitaire voorzieningen, daglichttoetreding, klimaatbeheersing, geluid, verlichting, de receptiebalie, het laboratorium en veiligheids- en gezondheidssignalering.

This book reports on the European conference on costs and benefits of occupational safety and health, which was held 28-30th May 1997 in The Hague, The Netherlands. It contains over 50 papers from all over Europe, Australia, Japan, Canada and the United States. The conference was hosted by the Ministery of Social Affairs and Employment of the Netherlands in cooperation with the European Foundation for the Improvement of Living and Working Conditions in Dublin. The European Commission cofinanced the event and the organisation was co-ordinated by the Dutch institute for working conditions NIA TNO. The papers are dealing with the following different aspects of the main theme of the conference: (1) Key issues, review and perspectives; (2) Methodology at the macro level; (3) National policies on occupational safety and health; (4) Impact on business, the productivity of working conditions; (5) Company policies; (6) Instruments and models to assess costs and benefits at the company; (7) Future developments in policy, practice and research.

In dit rapport wordt verslag gedaan van een onderzoek naar veranderingen in gedrag en houding van werknemers die mogelijk het gevolg kunnen zijn van de gewijzigde arbo- en verzuimwetgeving in de jaren negentig. Eerst zijn twee literatuurstudies verricht: een studie naar de reacties van werkgevers op de wijzigingen in de arbo- en verzuimwetgeving, en een studie naar de reacties van de werknemers. Verder zijn focusgroepinterviews gehouden met werknemersvertegenwoordigingen (leden van ondernemingsraden, kaderleden en vakbondsbestuurders). Tenslotte is een vragenlijstonderzoek afgenomen onder een representatief aantal van ongeveer 1000 werknemers.

In dit artikel worden de veranderingen besproken, die vanaf 1 juli 1997 gelden voor de wetgeving in Nederland op het terrein van de arbeidsomstandigheden. Ongeveer 400 artikelen rondom arbeidsomstandigheden komen in één besluit: het Arbobesluit. Behalve in het Arbobesluit zal de arbeidsomstandighedenwetgeving zijn terug te vinden in: de Arbowet; de Arboregeling; de beleidsregels. De Arbowet legt procedures vast die werkgever, werknemer, ondernemingsraad, arbodienst en Arbeidsinspectie in acht moeten nemen. Concrete voorstellen over bijvoorbeeld het werken met gevaarlijke stoffen staan in het Arbobesluit. Gedetailleerde voorschriften, zoals de opsomming van wettelijke grenswaarden voor gevaarlijke stoffen, komen in de Arboregeling. De beleidsregels zijn niet bindend, zoals Arbowet, Arbobesluit en Arboregeling, maar richtinggevend.

Deze uitgave bevat de wettekst van de Arbowet, inclusief de wijzigingen als gevolg van de Arbeidstijdenwet, de Wet uitbreiding loondoorbetalingsplicht bij Ziekte (WULBZ) en de Veegwet. De uitgave kent een algemene toelichting op de Arbowet, maar ook een toelichting per artikel. In de toelichtingen wordt ook verwezen naar artikelen of onderdelen uit het Arbobesluit. De Arbowet is onderverdeeld in negen hoofdstukken: 1. Definities en toepassingsgebied; 2. Algemene verplichtingen van de werkgever; 3. Algemene verplichtingen van de werknemers; 4. Samenwerking en overleg tussen werkgevers en werknemers, deskundige bijstand; 5. Bijzondere verplichtingen van werkgever en werknemers, verplichtingen van zelfstandig werkenden en derden; 6. Bijzondere bepalingen; 7. Toezicht en ambtelijke bevelen; 8. Vrijstellingen, ontheffingen en beroep; 10. Overgangs- slotbepalingen. Hoofdstuk 9 is geheel verdwenen als gevolg van de opheffing van de Arboraad.

Dit artikel bespreekt de discussie rond de kosten-baten analyse van arbeidsomstandigheden. Afgezien van de vraag of goede arbeidsomstandigheden bijdragen aan een betere concurrentiepositie van het Nederlandse bedrijfsleven, wordt er ook ingegaan op de tekortkomingen die de toegepaste methoden voor kosten-baten analyses van arbeidsomstandigheden vertonen. Die methoden zouden verbeterd moeten worden. Zeker ook omdat verwacht wordt dat kosten en baten steeds meer onderdeel zullen gaan vormen bij beleidsvorming en het invoeren van maatregelen rond arbeidsomstandigheden. Tenslotte wordt steeds meer onderkend dat goede arbozorg een positieve invloed heeft op de gezondheid van medewerkers, maar ook op de concurrentiekracht van bedrijven.

In dit artikel wordt aandacht gegeven aan nota's, wet- en regelgeving en maatregelen in de periode 1994-1998 op een aantal beleidsterreinen van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Voor arbeidsorganisaties zijn met name de ontwikkeling binnen de deelgebieden preventie, verzuim, arbeidsongeschiktheid en reïntegratie van belang. Dit artikel gaat over het deelgebied preventie.

In dit artikel worden de veranderingen besproken, die vanaf 1 juli 1997 gelden voor de wetgeving in Nederland op het terrein van de arbeidsomstandigheden. Ongeveer 400 artikelen rondom arbeidsomstandigheden komen in één besluit: het Arbobesluit. Behalve in het Arbobesluit zal de arbeidsomstandighedenwetgeving zijn terug te vinden in: de Arbowet; de Arboregeling; de beleidsregels. De Arbowet legt procedures vast die werkgever, werknemer, ondernemingsraad, arbodienst en Arbeidsinspectie in acht moeten nemen. Concrete voorstellen over bijvoorbeeld het werken met gevaarlijke stoffen staan in het Arbobesluit. Gedetailleerde voorschriften, zoals de opsomming van wettelijke grenswaarden voor gevaarlijke stoffen, komen in de Arboregeling. De beleidsregels zijn niet bindend, zoals Arbowet, Arbobesluit en Arboregeling, maar richtinggevend.