Search

İslam hukuk literatüründe makâsıd kavramı, makâsıdu’ş-şârî‘, makâsidu’s-şerîa, ve el-makâsidu’şşer‘iyye şeklinde ifade edilmektedir. Modern dönemde ise bu kavram “felsefetu’t-teşrî‘” olarak yaygınlık kazanmıştır. Fıkıh usulü ilminin bir alt dalı olarak zamanla ilmî bir disiplin haline gelmiştir. Genel kabule göre İslam hukuk tarihinde ilk usul eseri telif eden İmâm Şâfiî ve onun metodunu takip eden Kaffâl elKebîr, Cüveynî, Gazzâlî, İzz b. Abdisselâm ve Tâcuddîn es-Subkî adlı Şâfiî usûlcüler, makâsıd literatürünün oluşumunda büyük pay sahibi olmuşlardır. Şâfiî mezhebinde makâsıd ilminin ortaya çıkıp istikrar kazanması; oluşum, gelişim ve sistemleşme şeklinde üç aşamalı olarak gerçekleşmiştir. Bu çalışmada Şâfiî mezhebinin oluşumundan teşekkül ve istikrarına (h. III-VIII. asırlara) kadar geçen sürede makâsıd konusunda dönüm noktası sayılan yaklaşımlar ve eserler çerçevesinde oluşan edebiyata dair bazı değerlendirmeler yapılmıştır. In Islamic law literature, term of maqasid is expressed with maqasidu al-shārī, makāsidu-s sharī, and almakāsīdū al-shariyyah terms. It has gained widespread popularity as "philosophy" in the modern period. As a branch of Usool-ul-Fiqh became a scientific discipline in the process. According to general acceptance, in the history of Islamic law, first work of usool is written by Shafi’i, and Qaffal, al-Qabir, Juwayni, Ghazzali, Izz b. Abdissalam, Tajuddin as-Subki followers of his method, Shafi’i usoolers have become a great share in the formation of maqasid literature. In the Shafi'i denomination, the systematization of maqasid discipline has been realized in three stages, namely, formation, development and systematization. In this study, some evalauations are made turning points views, works, studies about the maqasid and literatures about it.

Tesbihât, en genel anlamıyla Allah'ı zikretmek, noksanlıklardan beri tutmak ve şükretmek gibi anlamları ihtiva etmektedir. Allah'ı zikretmek ise İslâm hukukuna göre farzdır. Namazlardan sonra yapılan zikr ve tesbihât da bu farza icabet etmenin önemli bir vesilesidir. Ancak namaz sonrası yapılan tesbihâtın şer'i hükmü farz değil sünnettir. İslâm'ın rükünlerinden biri olan namazdan sonra yapılan "tesbihât", birçok hikmete matuftur. Tesbihât, Allah'a yaklaşmak ve Hz. Peygamber (s.a.v.)'in önemli bir sünnetini yerine getirme gayesi ile de asr-ı saadetten günümüze kadar kesintisiz olarak uygulana gelmiştir. Mezheplerde farklı uygulamalarla kendisini gösteren bu ibadet, Hz. Peygamber ve sahabe tarafından bireysel olarak uygulanmıştır. Tesbihâtın, sonraki dönemlerde cehrî ve cemaatle tatbik edilmesi ise talim amaçlıdır. Tesbihat uygulamalarındaki farklılığın kaynağı Hz. Peygamber'den varid olan rivâyetlerin çeşitliliğidir. Dolayısıyla tesbihâtta standart bir formattan söz etmek mümkün değildir. Tesbihât, in the most general sense, is remembrance of Allah, keep away Allah from shortcomings and be thankful. Remembrance of Allah is fard (divine command) according to Islamic law. Tesbihât after prayer is ın important tool to reply this demand. At the same time, it is posible to read tesbihat while standing, sitting and lying. İn brief it is not connected to state and space. Therefore tesbihat after prayer not fard but it is sunnah.There are a lot of wisdom of tesbihat after prayer which it is one of the most important principles of Islam. Tesbihât has been applied to approach Allah and to practice one important sunnah of Prophet without interruption from his period until today. Nevertheless, the different narrations from Prophet and the presence of dhikir and prayer of specific people and circumstances was reflected to tesbihât after prayer in a different way. Thus, voice tesbihât application after prayer alone or in community varies from prayer to prayer, sect to sect, country to country, community to community even person to person. Whereas, audibly dhikr and tesbihât after five times prayer which prayed with community is not an application of Prophet, Sahabe and tabiun period. But this is appropriate behavior on condition teaching.

Mahâsinu’ş-Şerî’a fi Furû’i’ş-Şafiî, Muhammed b. Ali b. İsmail b. eş-Şaşî el-Kaffâl(v. 365/976), Daru’l-Kitabi’l-İlmiye,Beyrut 2007

Eserin yazarı Muhammed Takî Osmânî, 1943 yılında Hindistan’ın Seharenpur şehrine bağlı Diyobend köyünde doğmuştur. Soy olarak Hz. Osman’a (r.a.) dayanmaktadır. Kendilerini ilim ve din hizmetine adamış bir aile ortamında yetişmiştir. Atalarından aldığı ilmî mirasın yanında zekâ ve kabiliyeti sayesinde erken yaşlarda ilmi kişiliğiyle öne çıkmıştır. İlmi alanda yaptığı çalışmalarından dolayı da çok yönlü bir ilim adamı olarak kabul görmektedir. Akademisyen ve idareci vasıflarını cemeden yazar, Pakistan Yüksek Mahkemesinde kadılık, Karâçi Üniversitesi Rektörlüğü, Cidde Mecmau’l-Fıkhi’l-İslâmî üyeliği ve benzeri birçok önemli görevler üstlenmiştir. Hayatı boyunca İslam hukuk kaynaklarından ve genel prensiplerinden ödün vermeden klasik ve modern bilgiyi ustalıkla sentezlemeyi başarmış ve asrımızın girift problemlerine uygun çözümler üretmiştir.

Dini nasları anlama ve yorumlama metodolojisi olan usûl-i fıkıh iki temel metoda dayanmaktadır. Bunlardan biri tespit edilmiş asıllardan hareketle cüz‟î meselelere çözüm getiren Mütekellimîn/ġâfiîyye metodudur. Diğeri ise fer„î meselelerden yola çıkarak usûlî kaideleri ortaya koyan Fukahâ/Hanefiyye yöntemidir. Farklı metotlar arasında ihtilafların varlığı kaçınılmaz olduğu gibi aynı metod mensupları arasında tartışmaların olması da doğaldır. Bu çalışma, imâm ġâfiî‟ye atfedilen metodolojik görüşler ile ġâfiî usûlcülerin muhalif olarak ortaya koydukları yaklaşım ve delilleri tespit etmeyi amaçlamaktadır. Tezimizde “Şer„î Deliller Bağlamında İmâm Şâfiî‟ye Muhalefet Edilen Hususlar” başlığı altında Kitab, Sünnet, icmâ, kıyas ve bunlara ilişkin tartışmalar üzerinde durulmuştur. Bu ana başlıklar altında: Beyân kavramına yüklenen anlamlar, beyânın mertebeleri, Kur‟ân‟da Arapça dışında kelimelerin varlığı, nesh, Hz. Peygamber‟in fiilleri, haber-i vâhid, mürsel haber, icmânın dayanakları, sükûtî icmânın delil olması, kıyas/ictihâd kavramları, kıyasın hücciyyeti, birden fazla illet ile hükmün ta„lîli konular gibi öne çıkan meseleler tartışılmıştır. Çalışmamızın “İstinbât Metotlarında İmâm Şâfiî‟ye Muhalefet Edilen Temel hususlar” baĢlığını taşıyan bölümde ise harflerin manaları, emir-nehiy, âmm-hâss, mefhûm gibi daha çok “lâfız-mana-hüküm” merkezli lisânî tartışmalar serdedilmiştir. Bu çalışmamızda, ġâfiî usûlcülerin, genelde usûlün özüne halel getirmeden konuları farklı bir formatta ele aldıkları sonucuna varılmıştır. Nesh gibi sınırlı sayıda konu hariç genelde söz konusu ihtilaflar hakiki olmaktan ziyade lâfzî düzeyde kalmıştır. Bunun yanısıra pek çok tartışmanın, müşterek bir hükmü farklı açılardan ispat etme gibi olumlu sonuçları beraberinde getirdiği de tespit edilmiştir. Anahtar Kelimeler imâm ġâfiî, ġâfiî usûlcüler, ihtilâf, Metodoloji/Usûl, Fıkıh. The usûl-i fıkıh which is the metodology of understanding and comment of religious dogma based on two basic methods. One of them is the method of Mütekellimîn/ġâfiiyye that bring solutions to the part issue of the original motion has been detected. The other is the method of Fukahâ/Hânefiyye that revealing procedural rules based on secondary issues. As well as the conflict between the different methods are inevitable it is also natural discussion about the same methods. This study aims to identify Imam ġâfiî‟s methodology in the understanding, interpretation issues and methodological opinions attributed to it. And it is also aims to identify evidences that put forward in oppositional approaches to the ġâfiî‟s methodists. In our study to focus on, under the heading of " Evidence Obtained from Canonical Imam ġâfiî‟y Issues in the Context of Opposition”, The Qurân, Sunnah, “icmâ”, “kıyâs” and the comparisons and discussion about them. Under these main headings were discussed the meanings loaded to the declared concept, steps of “beyân”, the presence of the non-arabic words in Qur'an, “Nesh”, actions of Hz. Prophet, “haber-i vâhid”, the “mürsel” news, the base of “icmâ”, to be evidence of Suküt-i icmâ, concepts of “kiyâs” and “icmâ”, evidence of “kıyâs” and the provision of multiple disease ta'lîl issues outstanding issues. Under the heading of our study "The Basic Points are being opposition of Imam ġâfiî‟y at Ġstinbât Method” linguistic discussions contains which are means of VII letters, “emir-nehiy”, “âmm-hâss” and concept much like the especiality "lâfız-manahüküm" At our study, to get a conclision that how the Shafi'i methodologists handled of new methods and norms, without bringing any prejudice to the spirit and principles of Islamic law. Basically, these discussions except for some issues, such as abrogation, concluded that not the true disputes rather than literal. Beside of this, detected that these discussions have positive results like much of the discussions are try to prove a comman idea from different ways. Keywords Imam Shafi'i, Shafi'i methodist, Disagreement, Methodology/Procedures, Fiqh.

İslam dinine göre yüce Allah'ın eliyle yaratılan ve Allah'ın ruhunu taşıyan ilk insan Hz. Âdem, engelli değildi. Fakat onun, cennet yurdundan dünya gibi meşakkatli bir âleme intikaliyle dünyada doğan çocukları için aynı şeyler söylenemez. Dolayısıyla `engelli', `özürlü', `sakat' ve `özel ihtiyaç sahipleri' gibi kavramlarla ifade edilen ve araştırmamıza konu olan bu özel insanların tarihi, insanlık tarihinin ilk dönemlerine kadar gider. Çeşitli nedenlerle engelli durumuna düşen bu insanlar, adaletin, hakkın ve hukukun hâkim olmadığı tüm zaman dilimlerinde çok büyük acılar çektiler. Bu acılar yakın bir tarihe kadar da devam etti.Fakat son bir asırdır demokrasi, özgürlük, insan hakları gibi gün geçtikçe önemi artan konular, toplumsal bir boyut kazanmıştır. İnsanlık adına sevindirici olan bu gelişmelerle birlikte engelli bireylere bakış açısı da pozitif yönde ivme kazanmıştır.Ancak dünya genelinde 500 milyon engelli insanın yaşadığı düşünüldüğünde insanlığın bu önemli konuda daha alacağı çok yolun olduğu görülmektedir. Ayrıca insanın kendi eliyle sebebiyet verdiği savaş, terör, trafik, alkol, uyuşturucu, iş kazalarının yanında, deprem, sel, yangın gibi doğal afetler düşünüldüğünde bu konunun dini, sosyal, ekonomik, siyasi ve hukuki boyutlarının sürekli gündemde tutulması ve çözümler üretilmesi gerekliliği apaçık ortadadır.İşte biz de bu çalışmamızda, temelde bir insan hakları meselesi olan böylesi önemli ve güncelliğini hiç yitirmeyen bir konuyu, engellilik tarihini de göz önünde bulundurarak, İslam hukuku açısından incelemeye gayret gösterdik.Biz bu çalışmamızda; islam hukukunun iki asıl kaynağı olan Kur'an ve sünnetin engellilere bakış açısı nedir? Kur'an, engelli Peygamberlerden söz etmiş midir? Hz. Muhammed (s.a.) dönemindeki engelli sahabeler nasıl muamele görmüşlerdir? Kur'an ve sünnete göre engelli olmanın sebepleri nelerdir? Engellileri ilgilendiren usulî ve fıkhî kurallar onlara ne gibi kolaylık ve yükümlülükler getirmiştir? İslam hukuk âlimleri engellilerden bahsetmişler midir? gibi merak edilen sorulara cevap aramaya çalıştık.Anahtar kelimeler: İslam Hukuku, Hak, Engelliler, Mükellef, İbadet. According to Islam religion, the Prophet Âdem who was created by God?s own hand and carried God?s soul was not disabled. But the same thing can not be said about his children who were born after his passing from heaven to the earth. Consequently the history of these special people who we call ?disabled?, ?paralysed?, ?handicapped? and ?person who needs special care?, the subject of our research, goes back to the first period of human history. These people who became disabled due to various reasons, suffered a lot in all periods of time when there weren?t any right, law and justice. These sufferings have contiued recently.But in the last century some concepts like human rights, freedom and democracy which are being more and more important have gained a social dimension. With the help of those pleasing developments the view to disabled people has also changed positively.Considering that there are 500 millions of disabled people living on the earth we can see there is still a long way to take. It is very while we consider wars, terrorism, traffic, alcohol, drugs, work accidents caused by man himself as well as natural disasters such as earthquakes, flood, fire, it is guite obvious that its religious, social, economical, political and legal aspects should always be kept in the agenda and that solutions should be found to it.In our study, we tried to issue a subject, an important and mainly human rights subject that has never lost its importance, according to Islamic Law by considering the history of disability as well.What is the point of view of Qu?ran and the Sunna, the main sources of Islamic Law about disabled people? Has Qur?an mentioned about disabled prophets? How were the disabled people treated in the time of Prophet Mohammed? According to Qur?an and the Sunna what are the reasons of being disabled? What kind of advantages and obligations have Usulî and Fıkhî rules concerning the disabled, brought to them? Have Islamic Law scholars talked about disabled people? We tried to get answers to above mentioned questions.Key words: Islamic Law, Right, Disabled, Obliged, Worship. 193

Bu tezde kış mevsimiyle ilgili en önemli fıkhı içtihadları tartıştım, mezheplerin güvenilir kitaplarındaki en doğru sözlerine yer vererek öne alınan görüşleri tercihettim ve bu hükümlerin bilinmesi ibadetlerin en büyüğüdür ki Allahın insanı yarattığı amaça varmasına vesilsidir. Tez; giriş, önsöz ve iki bölümden oluşmaktadır.Giriş bölümünde araştırmanın önemi, seçmemin ve tezi yazma amaçlarından önceki çalışmalar ve araştırma metodolojisinden sözetmekti. Girişte (kış) mevsemi anlatıp lisan ehli ve fakihler arasında tanımını zikrettim, ardından kış mevsiminde yapılan ameller, içerdiği hadislere ve fazileti bakımından sahabe ve tabiinlerin sözlerine ve fakihlere atıfta bulundum. Kitaplarında kışla ilgili bazı kurallardan bahsetmişler, bende bunu yazıp açıkladım ve (kış) sözcüğüne bağladım. Birinci bölümde kış mevsimi ile ilgili temizlik hükümlerini ele aldım, bunun üzerine sokaktaki çamurun hükmünü ve bu konuda fakihler arasındaki ihtilafları sıraladım ve teyemmüm gerektiğinde hükmünü zikrettim. Soğukta teyemmüm almanın meşakkatini ve soğukta teyemmüm etmenin hükümlerini fakihlerinin görüşleriyle açıkladım. İkinci bölümde ise kış mevsimi ile ilgili namazın hükümlerini yazdım. Başlangıçta ezanın tanımı ve iki namazı cem' ederken (evlerde kılın) demenin hükmünü ve iki namazı bir araya getirmenin çeşitlerive fukahaları arasında tartışılan görüşlerin racih ve mercuh onun dışında yağmur ve kar özürlü namazı gerektiren durumlar ve yağmur geciktiğinde(istiska) namazın hükümler. ve Son olarak Oruçla ilgili hükümler az olduğu için namaz bölümünde bahsettim. In this letter, the towers of rulings, jurisprudence, in the winter season, the sayings of the schools of thought from their books, an explanation of what is most correct among them, and knowledge of these rulings is considered one of the greatest acts of worship, and every Muslim needs them because these rulings are related to worship, and God - the Mighty and Sublime - created the worshipers for them. The thesis consists of an introduction, a preamble, and two chapters. In the introduction, I mentioned the importance of the research, the reason for choosing it, the objectives of writing this thesis, previous studies, and the research methodology. In the preamble, I explained winter, and mentioned its definition among linguists and jurists, and then good deeds in winter ,I referred to the hadiths and the sayings of the companions and followers in his virtues, and the jurists mentioned some rules related to winter in their books, so I wrote them, explained them, and linked them to winter. In the first chapter, I dealt with the provisions of purity related to the winter season, and listed the rule of street mud and the disagreement among the jurists regarding it, I mentioned tayammum and its ruling if the need arises with the excuse of cold and the jurists' controls for it, and then wiping over the socks, especially in the cold, because ablution in the cold is hardship for those who perform ablution. In the second chapter, I showed the provisions of prayer related to the winter season. In the beginning, I dealt with the definition of the call to prayer and the ruling on saying (pray in homes) when combining two prayers, The ruling on combining two prayers with the excuse of rain, snow, hail and mud, and the ruling on praying for rain if the rain is too late, And I showed some issues related to worshipers during prayer, and there were some issues related to fasting, so I mentioned it in the prayer section because I said it.

İmâm Şâfiî ilim tahsili amacıyla farklı ilim merkezlerine seyahatlerde bulunmuştur. Buralarda farklı metotlara sahip müçtehitlerden ders almış veya ilmi münazaralarda bulunmuştur. Bu durum onu usûle dair görüşlerinde birtakım değişiklikler yapmaya sevketmiştir. Ayrıca birçok bölgeyi gezip farklı örf ve adetlerle karşılaşmıştır. İlmi birikimiyle bu konulara çözüm getirirken bazen daha önceki ictihâdından vazgeçebilmiştir. Eski ictihâdıyla verdiği hükümler kavl-i kadîmi meydana getirirken yeni içtihâdıyla verdiği hükümler kavl-i cedîdi oluşturmuştur. Biz de çalışmamızda, İmâm Şâfiî'ye ait kavl-i kadîmin kavl-i cedîde tercih edilen meselelerini ele alıp bu meseleleri aynı zamanda diğer mezheplerin görüşleriyle karşılaştırmayı amaçlıyoruz. Bu çalışmamız, İmâm Şâfiî'ye ait iki görüşün oluşum süreciyle beraber bu görüşlerin ona aitliği ve Mezhep içindeki âlimlerin bu kanudaki değrlendirmelerini içermektedir. Ayrıca "Kavl-i kadîmin kavl-i cedîde Tercih Edildiği Meseleler" başlığı altında, ele alınan meselelerin her iki görüşe ait delillerini, diğer üç mezhebin görüşlerini ve bu mezheplerin delillerini kapsamaktadır. Genel anlamda önce görüşlerden birini zikredip dayandığı delili getirdikten sonra diğer görüşü ve delilini aktarmaya çalıştık. Ardından sırasıyla Hanefî, Mâlikî ve Hanbelî mezhebinin görüşlerini delilleriyle birlikte aktarmaya çalıştık. Imam Shafii traveled to different centers of Islamic schools in order to acquire Islamic knowledge. In these centers, he took lessons from mujtahids have different methods or participated in scientific debates. This led him to make some changes in the principles of Islamic jurisprudence. Meanwhile, traveling to many regions, he got familiar with different customs and traditions. Bringing solutions to these issues with his Islamic knowledge, he sometimes gave up his previous Ijtihad. While ''Qawl qadim'' represents Imam Shafii's earlier opinions, ''Qawl jadid'' represents imam Shafii's mastership ijtihad. In our study, we aimed to address the issues of the qawl qadim, which are preferred to qawl jadid, and to compare these issues with the opinions of other Sects at the same time. This study includes the formation process of two views of Imam Shafii, the attributability of these views to him, and the evaluations of scholars in the Shafi'i sect on this issue. Under the chapter of "The Issues in which Qawl qadim is Preferred over Qawl Jadid", the study also covers the evidences of both views, the views of the other three sects and the evidences of these sects. In general terms; we first mentioned one of the opinions and brought the evidence on which it is based, and then tried to convey the other opinion and its evidence. Then we tried to present the views of the Hanafi, Maliki and Hanbali sects, respectively, along with their evidence.

İslâm hukuku, şer'î amelî hükümleri inceleyen bir ilim dalı olması hasebiyle birtakım kurallar ışığında, her asırda Müslüman toplumun ihtiyaçlarına cevap veren dinamik bir yapıya sahiptir. Mezkûr ilim öncelikle usûl ve furû olmak üzere iki başlık altında gelişmiş ve bunlardan mütevellit farklı alt yazım türleriyle muhtevasını zenginleştirmiştir. Bu yazım türlerinden biri de hicri IV. asırda fıkhî mezheplerce küllî kâidelere münhasır müstakil eserlerin telif edilmesiyle ortaya çıkan kavâid edebiyatıdır. Küllî kâideler, dış görünüş itibariyle birbirine teâruz eden hükümleri belli bir usûl dâhilinde toplayarak bir düzene tabi tutmuş ve fıkıh ilminde yeni bir çığır açmıştır. Bu bağlamda fıkıh ilminde ilerlemede ve fıkhın esaslarına muttali olma hususunda ihtisas yapmak isteyenler için küllî kâideler dikkate alınması gereken önemli bir ilim dalıdır. Fakîhler kavâid ilminin önemine binaen birçok eser telif etmişlerdir. Bu eserlerden biri de çalışmamızda incelemeye aldığımız küllî kâide ilmine farklı bir bakış açısı kazandıran ve kendi döneminden itibaren bu alanda temel kaynaklar arasına giren İmam Suyûtî'nin "el-Eşbâh ve'n-Nezâir" adlı eseridir. Mezkûr eserde küllî kâideler, genelden özele ve ehemden mühime şeklinde bir yönteme tabi tutulmuş ve kâideler delilleriyle birlikte incelenmiştir. Bu çalışma üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde İmam Suyûtî'nin hayatı ve ilmî kişiliğine değinilmiş ve Suyûtî'nin "el-Eşbâh ve'n-Nezâir" adlı eseri kısaca tanıtılmıştır. İkinci bölümde ise küllî kâidelerin kaynakları, temel özellikleri ve küllî kâidelerin müstakil delil olma vasfı ele alınmıştır. Bununla birlikte fıkhî bir terim olan kâidenin tarihsel gelişimi ve bu terimle bağlantılı olan eşbâh, dâbıt vb. diğer kavramlar tetkik edilmiştir. Üçüncü bölümde ise çalışmanın asıl konusunu teşkil eden Suyûtî'nin mezkûr eserindeki dayanağı nas ile ictihâd olan kırk beş küllî kâide ele alınmış ve bu kâidelerin uygulama alanlarına yer verilmiştir. Kâideler ele alınırken İmam Subkî ve İbn Nuceym'in aynı adla telif ettikleri eserdeki kâideler ile Mecelle'deki tespit edilen kâideler arasında bir mukayese yapılmıştır. Ek olarak Suyûtî'nin mezkûr eserindeki kâidelerin tertibine yer verilmiştir. Since Islamic law is a branch of science that examines the rules of law, it has a dynamic structure that responds to the needs of the Muslim community in every century, in the light of certain rules. This science has developed under two headings, primarily usûl and furû, and has enriched its content with different spelling types following them. One of these writing types is literature of kawâid. Which emerged with the copyright of individual works exclusive to by the fiqh sects hijri IV. in the century. Kullî kâide's has subjected it to an order belonging to its own internal order and opened a new era in the science of fiqh. In this context, it is an important branch of science that should be considered for those who want to specialize in making progress in the science of fiqh and being familiar with the principles of fiqh. Fakîhs wrote many outstanding works based on the importance of kawaid literature. One of these works is the " el-Eşbâh ve'n-Nezâir " of İmam Suyûtî, giving its final shape to the science of külli kâide, it has become one of the main sources in this field since its time and is the focus of attention of many researchers. In the work, the küllî kâide's are subjected to a method from general to specific and important. The kâide's are examined together with their arguments. In this respect, it has attracted the attention of researchers. Our study consists of three parts. We gave the first space to the place that was spent on Imam Suyuti's use and knowledge. And Suyûtî's work "al-Eşbâh ve'n-Nezâir" has briefly introduced. The second space we discussed the historical development of the pedestal and other concepts associated with this term. And the feature of kullî qâide as independent evidence has discussed. In the third, we examined forty-five küllî qaide Suyûtî's al-Esbâh.

Abbâsîler devrinde ayrı bir hanedan kuran Sâmânîler’in hakimiyetindeki Mâverâünnehir ilim havzasında pek çok meşhur âlim yetişmiştir. Bunlardan biri de Hicri 291 yılında Şâş’ta doğan Kaffâl eş-Şâşî’dir. Kaffâl, dönemin önemli ilim merkezlerinde bulunmuş, meşhur âlimlerinden ders almış ve birçok öğrenci yetiştirmiştir. Mâverâünnehir bölgesinde Şâfiîliğin intişarındaki etkisi büyük olmuştur. Kaffâl, tefsir, hadis, fıkıh, usûl, kelâm ve cedel ilimlerinde eserler vermiş, fıkha dair kaleme aldığı Mehâsinu’ş-şeriâ adlı eseriyle makâsıd düşüncesinin önemli simalarından biri olduğunu göstermiştir. Mezkûr eserinde akıl ile vahiy arasındaki ilişkiden söz etmiştir. Bilhassa şer‘î hükümlerin illet ve hikmetlerinin bir maksada dayandığını ortaya koymuştur. Eserde fürû‘ fıkhın temel konularını makâsıdü’ş-şerîa temelinde serdetmiş ve kendinden önceki fakihlerden farklı bir yöntem geliştirmiştir. Bu bağlamda Mehâsinu’ş-şeriâ adlı eserinde yer alan İslâm aile hukukuna dair konular dikkatimizi çekmiştir. Kaffâl, burada evlenme akdi öncesi, evlilik süreci ve akdin sona ermesi durumlarını nass, akıl ve örf temelinde hikmet ve şer‘î makâsıdları ortaya koyarak açıklamayı hedeflemiştir. Bu çalışmada bahsi geçen hususların yanı sıra Kaffâl eş-Şâşî’nin hayatı ve yaşadığı döneme ilişkin siyasî, sosyal, ekonomik, ilmî ve kültürel durumlar hakkında birtakım bilgilere yer verilmiştir. Bilhassa Mehâsinu’ş-şeriâ adlı eserde ailenin kuruluşundan dağılmasına kadar yer alan konulara dair müellifin illet ve hikmet yaklaşımları tespit edilmeye ve bu çerçevede şer‘î maksatların mahiyet ve sınırları incelemeye çalışılmıştır. Many famous scholars grew up in the transoxiana science basin under the rule of the Samanis, who established a separate dynasty during the Abbasid period. One of them is Qaffal ash-Shashi who was born in 291 in hijri in shash. Qaffal had been in important science centers of the period, took lessons from famous scholars and educated many students. His influense on the spread of Shafiism in the Transoxiana region was great. Qaffal, who gave work in the sciences of tafsir, hadith, fiqh, usul, kalam and jedel, showed that he is one of the important figures of the idea of maqasıd with his work named “Mahāsin Ash-Shariah” on fiqh. In this work, he mentioned the relationship between reason and revelation. He revealed that the reason and wisdom of the religious decrees in particular are based on a purpose. In the work, he explained the main subjects of the branches of fiqh on the basis of maqasıd al-Sharıah and developed a different method from the previous jurists. In this contex, the issues related to Islamic family law in his work named “Mahāsin Ash-Shariah” have drawn our attention. Qaffal; here, he aims to explain the pre-marriage, the marriage process and the termination of the contract by putting forward wisdom and religious purposes on the basis of verses, hadiths, reason and cumtoms. In this study, some information about his life and the political, social, economic scientific and cultural situations related to the period in which Qaffal ash-Shasi lived, in addition to the mentioned issues, is included. Especially in the work named “Mahāsin Ash-Shariah”, it has been tried to determine the reason and wisdom approaches of the author regarding the issues from the establishment of the family to its dissolution and in this framework has been tried to examine the natüre and limits of religious purposes.

Kelâm ilmi, özündeki gelişmeye ve değişimci karaktere bağlı olarak tarihî süreçte hep ileriye dönük gerçekleştirdiği hamlelerle dikkat çekmiştir. Kimi zaman duraksama dönemleri geçirmiş olsa da canlı ve atılımcı görünümünden taviz vermemiştir. Kelâmın bu karakteristik özelliği farklı ekollerin zuhur etmesine zemin hazırlamıştır. Ortaya çıkan her ekol, kendi fikirlerinin doğruluğunu, karşıt fikirlerin ise yanlışlığını ispat etmeye gayret göstermiştir. Varmak istediği sonuca göre akla ve nakle değer biçerek sistematik bir düşünce üretmiş ve bu çerçevede metodolojik argümanlar geliştirerek karşı tarafı ilzam etmeye çalışmıştır. Bu ekollerden biri de Mu'tezilî kelâm düşüncesine karşı bir tepki olarak ortaya çıkan Eş'arîlik'tir. Eş'arîlik farklı bölgelerde önemli düşünürler tarafından temsil edilen bir mezheptir. Eş'arî inanç esaslarını kuşaktan kuşağa taşıyan ve mezhebî kimliğin devamını sağlayan Cevheretü't-tevhîd ve şarihleri de mezkûr ekolün bölgedeki önemli mümessilleri olmuşlardır. Bu çalışma Eş'arîlik düşüncesinin 17. yy. ve sonrası dönem eserlerinden olan Cevheretü't-tevhîd şerhlerinde Mu'tezile eleştirisini konu edinmektedir. Giriş, üç ana bölüm ve sonuçtan müteşekkil çalışmanın giriş kısmında Cevheretü't-tevhîd müellifi ve şerhleri hakkında bilgi verilmiş, müellifin yazdığı diğer şerhlere de kısaca değinilmiştir. Birinci bölümde Mu'tezile'nin kendisiyle Allah'ı tüm eksik sıfatlardan tenzih ettiği tevhîd ilkesi ele alınmış; tevhîd ilkesi altında ise şarihlerin Mu'tezile'yi sıklıkla tenkit ettiği sıfatullah, kelâmullâh (halku'l-Kur'ân), rü'yetullah ve cennet-cehennem konuları işlenmiştir. İkinci bölümde adalet ilkesi ele alınmış; adalet ilkesi altında da salâh-aslah, hüsün-kubuh, hayır-şer, insanın fiilleri konuları ele alınmıştır. Üçüncü bölümde ise Mu'tezile'nin diğer temel ilkelerine temas edilmiştir. Bu bağlamda ecel, rızık şefaat ve büyük günah meseleleri tenkit ve tahlil edilmiştir. Sonuç olarak Cevheretü't-tevhîd şerhleri, Mu'tezile'yi eleştirme noktasında Eş'arîlik düşüncesinin tüm kodlarını yansıtması açısından araştırmacılara yeterli düzeyde katkı sağlama imkânına sahiptir. The science of Kalam has always attracted attention with its forward-looking moves in the historical process, depending on its development and changeable character. Although it had periods of hesitation from time to time, it did not compromise its lively and enterprising appearance. This characteristic feature of kalam paved the way for the emergence of different schools. Each emerging school has endeavored to prove the correctness of its own ideas and the falsity of opposing ideas. It produced a systematic thought by valuing reason and transmission according to the result it wanted to reach, and tried to bind the other side by developing methodological arguments in this framework. One of these schools is Ash'arism, which emerged as a reaction against the Mu'tazilite theology. Ash'arism is a sect represented by important thinkers in different regions. Cevheretü't-tawhîd and its commentators, who carried the Ash'ari belief principles from generation to generation and ensured the continuation of the sectarian identity, were also important representatives of the aforementioned school in the region. This study focuses on the 17 th century Ash'ari thought. In its commentaries on Cevheretü't-tawhîd, which is one of the works of the period and thereafter, it deals with the criticism of Mu'tazila. In the introduction part of the study, which consists of an introduction, three main sections and a conclusion, information about the author of Cevheretü't-tawhîd and his commentaries is given, and other commentaries written by the author are briefly mentioned. In the first chapter, the principle of tawhid, in which Mu'tazila is free from all deficient attributes, is discussed; Under the principle of tawhid, on the other hand, the subjects of attribution-ullah, kalamullah (halku'l-Qur'an), rü'yetullah and heaven-hell, in which the commentators frequently criticize Mu'tazila, are covered. In the second part, the principle of justice is discussed; also under the principle of justice, the subjects of righteousness-aslah, goodness-kubuh, good-evil, human actions are discussed. In the third chapter, other basic principles of Mu'tazila are touched upon. In this context, the issues of death, sustenance, intercession and major sins have been criticized and analyzed. As a result, Cevheretü't-tawhîd commentaries have the opportunity to contribute to researchers at a sufficient level in terms of reflecting all the codes of Ash'arism thought at the point of criticizing Mu'tazila.

Taharrî/tevahhî, İslam hukukunun önemli kavramlarından biridir.En geniş anlamıyla, benzeşen veya birbirine karışan ve hakkında kesinbilgi bulunmayan şer‘î bir meselede hüküm vermek için mevcut delil,işaret ve emareler kullanılarak zann-ı galiple, bunlar da yoksa sezgiyle(feraset) en uygun olanı tercih etme çabasıdır. Mahiyet, kapsam vehükme delâleti bakımından, taharrî; ictihad, ihtiyat, zan/şek ve vehmgibi kavramlardan farklılık arz etmektedir. Bununla birlikte bazı İslamhukukçularına göre taharrî, bir çeşit ictihad veya ihtiyattır. Ancak taharrîile ictihad arasındaki ilişkinin nispeten daha sıkı olduğunu söyleyenlerçoğunluktadır. Hücciyeti hususunda ise fakihler arasında neredeyseihtilaf bulunmamaktadır. Öte yandan uygulamalarda taharrinin caizolduğu ve caiz olmadığı şeklinde iki durum ortaya çıkmaktadır. Her ikidurumun bir ifadesi olarak kavâid-i fıkhiyye türü eserlerde bir kısımkâideler yer almıştır. Bunlardan “delillerin yokluğunda taharrî, şer‘îdelilin yerine geçer”, “taharrî ancak zaruret sebebiyle helal olan şeylerdecaizdir”, “namus (avret) konularında taharrî sahih değildir” şeklindekikâideler en önemli olanlarıdır. Taharrî konusunu ele alan eserlerdetaharrinin caiz olduğu durumlar, en çok ibadetlere ilişkin meselelerdegörülmektedir. Buna karşılık caiz olmayan durumlar daha ziyadeırz/namus meselelerinde öne çıkmaktadır. Makalede, taharrî/tevahhîkavramının mahiyeti, dayanağı, ilgili kâidelerin işaret ettiği anlamçerçevesi ile taharrî yönteminde caiz olan veya olmayan durumlarınmahiyet ve sınırları belirlenmeye çalışılmıştır. Taharrî/tevahhî is one of the important concepts of fiqh -Islamic law-. It is to give the most accurate judgment by using the evidence, signs and indications available to judge in an affair that related to the Shari’a which is similar or intermingled with the broadest sense and has no definite information about it. If these are not available, then it is an effort to choose the most suitable one with his own foresight. In terms of content, scope and judgment, it is different from concepts such as Ijtihad -jurisprudence, ihtiyat -precaution-, zan/shak -doubt- and vehm - suspicion-. At the same time, according to some of the scholars of Islamic law, taharrî is one kind of ijtihad or ihtiyat –precaution-. But there is a majority of who claim the more strong relationship between taharri and ijtihat. Almost, there is no disagreement between scholars of Islamic law about to be its evidence. In practice, two situations arise in which it is permissible and not permissible. In both cases, important principles of the fıgh prevailed in Qavâid –rules-works. Some rules of them such as that “at the absence of proof, taharri would replace with religious (Şer’i) proof,” “taharri just can be permissible at the halal stuff in the compulsory situation”, “at the chastity issues taharri is not proper” attract attention. It has been seen that the most issues that taharri can be allowed are prayer one according to boks containing topic of taharri. Whereas, the situations that taharri is not allowed come forward mostly about chastity issues. In the article, the nature of the taharri/tawahhi concept, its support, and the meaning framework pointed out by the related principles are discussed. Nevertheless, attempts have been made to determine the nature and boundaries of the permissive or non- permissive situations.

Fıkıh ilminin irdelediği en önemli ve en geniş konular arasında finansal işlemlere ilişkin hükümler yer almaktadır. Âlimler, -geçmişten günümüze- söz konusu hükümlere metin, şerh, şiir ve düz yazı olarak en mükemmel bir şekilde ve biçimde hizmet ettiler. Bazıları o hükümleri müstakil bir şekilde kaleme alırken bazıları onları tüm fıkıh bölümlerini içeren kitapların kapsamında arz etti. Metin şeklinde telif edilen söz konusu kitaplardan biri de `muhtasar` olarak isimlendirilen el-Kudûrî'nin metnidir. Kitabın önemine binaen çok sayıda âlim tarafından şerh edilmiştir. Bu şerhlerden biri de İbn Ummi Veled (ö. 950) olarak bilenen Abdulevvel b. Hüseyn b. Hasan b. Hâmid er-Rûmî'ye ait Hadakü'l-'uyûn isimli şerhidir. Bu çalışmada söz konusu şerhteki mali muamelat bölümlerine dair edisyon kritiği yapılmaktadır. Çalışma, biri tetkik/inceleme; ikincisi ise tahkik/tenkit olmak üzere iki ana bölümden oluşmaktadır. Tetkik bölümünde el-Kudûrî ve metni kısaca tanıtılmış sonra Şerhu Hadaki'l-Uyun başta olmak üzere kaynaklarda hakkında yeterli malumat bulunmayan müellif Abdulevvel b. Hüseyn b. Hasan b. Hâmid hakkında ayrıntılı bilgilere yer verilmiştir. Daha sonra ise yazılı nüshalar ve sunumları mütalaa edilmiştir. Muhakkikin yazma metni bölümünde kitabın metin ve şerhi İslam Araştırmaları Merkezi'nin (İSAM) metin tahkiklerinde kullanılan yönteme göre sunulmuştur.Araştırmanın amacı, gözlerden ırak olan bu âlime ışık tutmak, Hanefî mezhebindeki konumunu beyan etmek, bu şerhin ilmi katkılarını ortaya koymak ve müellifin metinde hedeflediği tabloya en yakın resme ulaşmaktır. Provisions on financial transactions are the most important and broadest issues discussed by Fiqh (Islamic Law). Scholars, -from past to present- has served outstandingly to Fiqh provisions by means of text, commentary, explanation, poetry, and prose. Some of these provisions were written in an independent way, some of them presented them in the books containing all the Fiqh chapters. One of the books that compiled in the text form is the text of al-Quduri (el-Kudûrî') which is named as `muhtasar (summary)`. As being one of the most important books, many scholars have commented on it. Hadakü'l-'uyûn which is one of these comments belongs to Abdulevvel Abdulevvel b. Hüseyn b. Hasan b. Hâmid er-Rûmî, who is known as Ibn Ummi Veled (d. 950). This study is an edition critic on the financial processing sections in the comment.This study consist of two sections. The first section is study/research; the second section is verification/criticism. In the study section, al-Quduri (el-Kudûrî) and his texts are briefly introduced. Then detailed information is given about the author Abdulevvel b. Hüseyn b. Hasan b. Hâmid, whom we had limited information in the sources notably Şerhu Hadaki'l-Uyun. Then, the written copies and presentations were discussed. In the researcher's written text part, the text and commentary of the book are presented according to the method used by the Islamic Research Center (ISAM).The aim of the study is to shed light on this scholar who is far from the eyes, to announce his position among Hanafi, to reveal his scholarly contributions and to reach the closest picture targeted by the author. 391

Amelî yönden mükellefin leh ve aleyhine dair hükümler kapsamında yer alan ve genel olarak insan hayatının idâmesi için temel ihtiyaçların temini şeklinde ifade edilen nafaka, aile ve toplum hayatının en önemli müessesesidir. Bu müessesenin hukuki sebeplerini oluşturan nikâh, hısımlık ve mülkiyet nafakası `İslâm Hukukunda Nafaka` başlığı altında araştırmamızın konusunu teşkil etmektedir. Bu bağlamdan hareketle nafakanın nikâh, akrabalık ve mülkiyet biçimindeki hukuki sebepleri tüm yönleriyle irdelenmeye çalışılmıştır.Bu çalışmada genel olarak İslam'a göre nafaka tarihinin ilk olarak Hz. Âdem (a.s.) ile başladığı, her toplumun bir birinden farklı uygulamalara yer verdiği görülmüştür. Nafaka kapsamına; tedavi, hekim harcamaları ile çocukları evlendirme masraflarının dâhil edilmesi gerektiği, nafaka sorumluluğunun kocaya ait olduğu, eşinin çalışmasına izin veren kocanın hizmetçi tutmamışsa ev işlerinde ona yardım etmesinin tavsiye edildiği tespit edilmiştir. Öte taraftan eşin nafakasının kocaya vucubiyeti noktasında sadece nikâh akdinin yeterli olmadığı, kadına verilecek nafakada kocanın durumuna itibar edilmesi gerektiği tespit edilmiştir. Evlilik ve iddet nafakasından sonra hısımlık ve mülkiyet nafakalarının yanı sıra mülkiyet nafakasına dair önemli hükümlerin günümüze ışık tutacak nitelikte olduğu görülmüştür. Ayrıca İslâm hukukunun konuya dair genel hüküm ve ilkeler vaz' ettiğini ve bunların ortaya çıkabilecek muhtemel problemlere çözüm getirebilecek nitelikte oldukları kanaati hâsıl olmuştur.Anahtar Sözcükler: İslam Hukuku, Nafaka, Nikâh, Hısımlık, Mülkiyet. Alimony, which is included in the favorable and unfavorable provisions of the responsible for his action in terms of operability and expressed as the provision of basic needs for the maintenance of human life in general, is the most important institution of family and comminty life. Marriage, kinship and property alimony that constitute the legal reasons of this establishment constitute the subject of our research under the title of Alimony in Islamic Law. In this context, the legal reasons of alimony in the form of weddings, kinship and property have been tried to be examined in all aspects.In this study, it has been seen that the history of alimony first began with the prophet Adam (pbuh) according to Islam and each society included different practices from each other. Alimony coverage; treatment, physician expenses and the costs of marrying children should be included, the responsibility of the husband belongs to the husband, if the husband allowed her wife to work and didn't hire a maid, he has advised to help her with the housework. On the other hand, it is determined that only the marriage contract is not enouhg at the point that the spouse alimony of the spousal to the husband, the status of the husband in child support to be given to the woman should be respected. After the alimony support of marriage and kinship and property alimony, as well as the important provisions on property alimony has been seen to shed light on the present day. In addition, it has been concluded that Islamic law provides general provisions aand principles on the subject and that they are capable of providing solutions to possible problems that may arise. Keywords: Islamic Law, Alimony, Marriage, Kinship, Popert. 179

Bu çalışma, Allah ve Peygamber’in (s.a.v.) yasakladığı alışverişlerden uzak durulması durumunda elde edilen ekonomik gayeleri/maslahatları beyan etmek için hazırlanmıştır. Zira bugünkü toplumumuzun karşı karşıya olduğu ekonomik problemlerin ekseriyeti, haram kılınmış işlemlerde ve yasak mallardaki muamelelerde yatmaktadır. İlk bölümde, İslam hukukundaki makâsıdın mahiyeti ve onu bilmenin öneminden bahsettik. İslam ekonomisinin özellikleri ve genel ilkelerinin izahından sonra da İslam hukukundaki alışverişin ekonomik hedeflerini ve malın korunması, tespiti, revacı ve adalet içeren hususları açıkladık. İkinci bölümde, İslam hukukunda bir nassa dayalı yasaklı alışverişleri zikrettik. Bu yasakların nedeninin; ya ribevî mallar sınıfına giren altı çeşit mal ve îne satışı gibi faizin varlığından ya meyvenin olgunlaşmasından önce satışı ve şartlı satış gibi garar (meçhulün) satışının varlığından ya kişinin kardeşinin alışverişi üzerine alışveriş yapması ve tüccarların kervanları şehir dışında karşılaşması gibi zarara sebebiyet veren alışverişin varlığından ya da içki, kan ve leş satışı gibi eşyanın kendisindeki bir illetin varlığından kaynaklı yasaklı alışveriş olduğunu izah ettik.

Araştırmada, göçün luğavî ve ıstılahî anlamları, göçün hakikati, nedenleri ve çeşitlerini ele aldık. Ayrıca araştırmada Hz. Âdem'den (s.a.) başlayarak tarihte vuku bulan önemli göç olaylarına değindik. Bu bağlamda Kur'ân'ı Kerîm'e ve onda var olan peygamber kıssalarını temel alarak ilk önce Avrupa ve Batı ülkelerinde, ardından Orta Doğu'da gerçekleşen bazı önemli zaman dilimlerinde meydana gelen olaylar neticesinde ortaya çıkan göçleri ve bu göçlerin etkilerini ele almaya çalıştık. Çalışmada ayrıca "Yurd (vatan)" kelimesinin tanımını ve Yurd'un kısımlarını ele aldık. Göç edene nispeten ateşkes yurdunun önemine vurgu yaptık. Daha sonra İslam hukukunda gönüllü ve zorunlu göçün hükümlerini; göçün vacip, haram ve helal olması açısından hükümlerini ve bunların dışında göç ile ilgili diğer hükümleri ele aldık. Göç eden kişinin Dârülislâm'a veya onun dışındaki diğer devletlere göç etmesinin hükümlerini açıkladık. Göç edenlere dair ibadet, muamelat ve diğer meselelere taalluk eden bazı hükümler insanlara karışık gelmiştir. Bu yüzden özellikle (örnek mahiyetinde) ibadetler ile ilgili bir takım hükümleri ayrıntılarına girmeden açıklamak üzere özel bir bölüm ayırdık. Son olarak elde ettiğimiz önemli sonuçları ele alarak çalışmayı sonlandırdık. The research study deals with the definition of the linguistic displacement, its authenticity, its causes and types. The research also covers the events of displacement that occurred in history which began with Adam and went through the Prophets (peace be upon them). This is analyzed based on our reliance on the Holly Koran and the stories mentioned about the Prophets while taking the most important excerpts during which the displacement in European and Western countries occurred first and then the Middle East while mentioning its effects. Likewise, this research study also discusses the definition of the Armistice House known in Arabic as Dar Alhudna and its sections, the importance of the armistice house for the displaced, and also the provisions of displacement in the Islamic jurisprudence of both the optional and compulsory nature in terms of necessity, sanctity, solution and other provisions. In addition, the study also mentions the asylum rule resulting from displacement to the Islamic state and other countries. People have mixed issues related to the displaced, such as worship, businesses, transactions and others and thus the third chapter of this research is devoted to explain these provisions without specific details. Finally, the research ends with the most important findings and conclusions reached throughout this study.

Bu çalışma, Allah ve Peygamber'in (s.a.v.) yasakladığı alışverişlerden uzak durulması durumunda elde edilen ekonomik gayeleri/maslahatları beyan etmek için hazırlanmıştır. Zira bugünkü toplumumuzun karşı karşıya olduğu ekonomik problemlerin ekseriyeti, haram kılınmış işlemlerde ve yasak mallardaki muamelelerde yatmaktadır.İlk bölümde, İslam hukukundaki makâsıdın mahiyeti ve onu bilmenin öneminden bahsettik. İslam ekonomisinin özellikleri ve genel ilkelerinin izahından sonra da İslam hukukundaki alışverişin ekonomik hedeflerini ve malın korunması, tespiti, revacı ve adalet içeren hususları açıkladık.İkinci bölümde, İslam hukukunda bir nassa dayalı yasaklı alışverişleri zikrettik. Bu yasakların nedeninin; ya ribevî mallar sınıfına giren altı çeşit mal ve îne satışı gibi faizin varlığından ya meyvenin olgunlaşmasından önce satışı ve şartlı satış gibi garar (meçhulün) satışının varlığından ya kişinin kardeşinin alışverişi üzerine alışveriş yapması ve tüccarların kervanları şehir dışında karşılaşması gibi zarara sebebiyet veren alışverişin varlığından ya daكiçki, kan ve leş satışı gibi eşyanın kendisindeki bir illetin varlığından kaynaklı yasaklı alışveriş olduğunu izah ettik.İktisadi gayeleri beyan etmek için de bu dört tür alışverişin her birinin sonuna özel bir bölüm tahsis ettik.Bu satışlardan uzaklaşmanın; ticaretin gelişmesi, malların israfının korunması, fiyatların düşmesi, üretimin artması, malların tedariki, emeğin çoğalması, yoksulluğun, hırsızlığın, rüşvetin vb. suçların azaltılması dâhil olmak üzere büyük ekonomik faydaların elde edileceği apaçık ortaya çıkmıştır. This thesis is prepared to clear the economical purposes which are are fulfilled when keeping away from sales which are prohibited by Allah and his messenger because the most economical problems faced by our society nowadays lie in their doing and dealing with prohibited deals and forbidden sales .We mention in first chapter : The essence of purposes in the Islamic Sharia and importance of their knowledge and we state the characteristics of Islamic economy and their general principles then the Islamic purposes of sales in Islamic Figh that include money keeping , installing , circulating it and justice in it .In second chapter we mention the forbidden sales as a text in Islamic fiqh and we clarify the reason of their prohibition is due to existence of usury in such sales as the six usury types , in-kind ones and other or to sell the items which do not belong to him such as dates sale before looking good , a sale and conditions and other , the harm may be the reason in prohibition as the man's sale against his brother's sale and receipt of rukban and some sales are forbidden due to a problem in it as wine , blood and dead animals …..where we allot at the end of each type of these four types a special request to display the economical purposes in themIt is clear to us that keeping away from these sales lead to a lot of economical benefits including trade development , keeping money squandering , prices lowness . goods provision , production increase , hand power increase , reduction of poverty and crimes as theft , bribes and other …. 199

Araştırmada, göçün luğavî ve ıstılahî anlamları, göçün hakikati, nedenleri ve çeşitlerini ele aldık. Ayrıca araştırmada Hz. Âdem'den (s.a.) başlayarak tarihte vuku bulan önemli göç olaylarına değindik. Bu bağlamda Kur'ân'ı Kerîm'e ve onda var olan peygamber kıssalarını temel alarak ilk önce Avrupa ve Batı ülkelerinde, ardından Orta Doğu'da gerçekleşen bazı önemli zaman dilimlerinde meydana gelen olaylar neticesinde ortaya çıkan göçleri ve bu göçlerin etkilerini ele almaya çalıştık.Çalışmada ayrıca `Yurd (vatan)` kelimesinin tanımını ve Yurd'un kısımlarını ele aldık. Göç edene nispeten ateşkes yurdunun önemine vurgu yaptık. Daha sonra İslam hukukunda gönüllü ve zorunlu göçün hükümlerini; göçün vacip, haram ve helal olması açısından hükümlerini ve bunların dışında göç ile ilgili diğer hükümleri ele aldık. Göç eden kişinin Dârülislâm'a veya onun dışındaki diğer devletlere göç etmesinin hükümlerini açıkladık.Göç edenlere dair ibadet, muamelat ve diğer meselelere taalluk eden bazı hükümler insanlara karışık gelmiştir. Bu yüzden özellikle (örnek mahiyetinde) ibadetler ile ilgili bir takım hükümleri ayrıntılarına girmeden açıklamak üzere özel bir bölüm ayırdık. Son olarak elde ettiğimiz önemli sonuçları ele alarak çalışmayı sonlandırdık. The research study deals with the definition of the linguistic displacement, its authenticity, its causes and types. The research also covers the events of displacement that occurred in history which began with Adam and went through the Prophets (peace be upon them). This is analyzed based on our reliance on the Holly Koran and the stories mentioned about the Prophets while taking the most important excerpts during which the displacement in European and Western countries occurred first and then the Middle East while mentioning its effects.Likewise, this research study also discusses the definition of the Armistice House known in Arabic as Dar Alhudna and its sections, the importance of the armistice house for the displaced, and also the provisions of displacement in the Islamic jurisprudence of both the optional and compulsory nature in terms of necessity, sanctity, solution and other provisions. In addition, the study also mentions the asylum rule resulting from displacement to the Islamic state and other countries. People have mixed issues related to the displaced, such as worship, businesses, transactions and others and thus the third chapter of this research is devoted to explain these provisions without specific details. Finally, the research ends with the most important findings and conclusions reached throughout this study. 209

Bu çalışma, İslami ilimlerde uzman ve aynı zamanda İslam âlimlerinin önde gelen simalarından olan imam el-Gürânî'nin bazı fıkhî yönlerini ve içtihadî görüşlerini yansıtmak için hazırlanmıştır. Bilindiği gibi şer'î hükümleri derinlemesine bilmek, fıkhi görüşlere vakıf olmak, müctehidlerin delillerine muttali olmak ve şer'î delillerden istinbât etmeyi bilmek büyük bir önemi haizdir. Bundan dolayı bu çalışma, fıkhın önemli konularından olan biri olan `el-Ahvâlu'ş-Şahsiyye` ye dair büyük bir çaba sarf eden son dönemin önemli fakihlerinden imam el-gürânî'nin çalışmalarını konu edinmiştir.İmam el-Gürânî'nin `el-Kevserü'l-Cârî` adlı kitabında da görüldüğü üzere, kendisinin fıkhî bir şahsiyet olduğunu gösteren özgün görüşleri ve somut içtihatları bulunmaktadır. el-Gürânî, bu eseriyle cüzi meselelerde kendisinin de bir takım görüşleri olduğunu ve istinbât kudretini taşıdığını göstermiştir.El-Gürânî'nin tartışmalı bir şekilde ele aldığı ve yorumladığı ictihâdî meselelerden; muta nikâhı, şiğar nikâhı, nişanlısına bakmak, mehir ve miktarı, mehir olabilecek şeyler vb. konular öne çıkanlardır.Çalışmanın neticesinde imam el-Gürânîn görüşlerinin bir kaçı hariç çoğu zaman Şâfiî mezhebinin görüşleriyle birebir uyuştuğunu tespit ettik. Ayrıca İmamın, bazı meselelerde ictihada başvururken bazılarında ise sadece âlimlerin görüşlerini nakletmekle iktifa ettiğini gördük.Bu çalışmamızda mezkûr görüşler arasında eleştiri, analiz, tercih ve istinbât gibi yöntemlere başvurarak çalışmamızı `mukayeseli fıkıh`formatıyla hazırlamış olduk. ABSTRACTThis Views of lmam Al-Kurani Jurisprupence in The Book of Nikah (Marriage) Form His Book –Al-Kawthar Al-Jari A Comparative StudyThise papers has been prepared to highlight some of the jurisprudential and doctrinal views of sheikh Al-Kawarani,who had a great participation in the Islamic sciences and was one of the most prominent scholars of his thime .He has a promiment jurisprudentinal personality and diligence that can be observed im his famous book Al Kawthar .Al-Jari The Shaykh has highlighted and expressed his jurisprudencinal opinions on some issues and discussed them with evidences,analysis and ciriticism,especially on the issue of temporary marriage,( nikahe mutaa ) dowry ( Al-mahar ) looking to fiancee and its limits it is known that the consencus in reiligion and the cave on the doctrinal opinions or develop a great talent,and this study aims to highlight the efforts made dy the late jurists Imam Al kowrani about personal status which is one of the most important sections of jurisprudence.Also the papers hawe discovered that the most views of the Al kawrani,are approved of the great Imam Shafi`except some Jurist and founder of shafli school of founder of thought Muhammad din ldrees al-shafli except some of them,and the study wore the dress of comparative jurisprudence and comparison between Islamic school of thoughts,evidences and analysis. 143

Bu çalışma, İslami ilimlerde uzman ve aynı zamanda İslam âlimlerinin önde gelen simalarından olan imam el-Gürânî’nin bazı fıkhî yönlerini ve içtihadî görüşlerini yansıtmak için hazırlanmıştır. Bilindiği gibi şer’î hükümleri derinlemesine bilmek, fıkhi görüşlere vakıf olmak, müctehidlerin delillerine muttali olmak ve şer’î delillerden istinbât etmeyi bilmek büyük bir önemi haizdir. Bundan dolayı bu çalışma, fıkhın önemli konularından olan biri olan “el-Ahvâlu’ş-Şahsiyye” ye dair büyük bir çaba sarf eden son dönemin önemli fakihlerinden imam el-gürânî’nin çalışmalarını konu edinmiştir. İmam el-Gürânî’nin “el-Kevserü’l-Cârî” adlı kitabında da görüldüğü üzere, kendisinin fıkhî bir şahsiyet olduğunu gösteren özgün görüşleri ve somut içtihatları bulunmaktadır. el-Gürânî, bu eseriyle cüzi meselelerde kendisinin de bir takım görüşleri olduğunu ve istinbât kudretini taşıdığını göstermiştir. El-Gürânî’nin tartışmalı bir şekilde ele aldığı ve yorumladığı ictihâdî meselelerden; muta nikâhı, şiğar nikâhı, nişanlısına bakmak, mehir ve miktarı, mehir olabilecek şeyler vb. konular öne çıkanlardır. Çalışmanın neticesinde imam el-Gürânîn görüşlerinin bir kaçı hariç çoğu zaman Şâfiî mezhebinin görüşleriyle birebir uyuştuğunu tespit ettik. Ayrıca İmamın, bazı meselelerde ictihada başvururken bazılarında ise sadece âlimlerin görüşlerini nakletmekle iktifa ettiğini gördük. Bu çalışmamızda mezkûr görüşler arasında eleştiri, analiz, tercih ve istinbât gibi yöntemlere başvurarak çalışmamızı “mukayeseli fıkıh”formatıyla hazırlamış olduk. Thise papers has been prepared to highlight some of the jurisprudential and doctrinal views of sheikh Al-Kawarani,who had a great participation in the Islamic sciences and was one of the most prominent scholars of his thime .He has a promiment jurisprudentinal personality and diligence that can be observed im his famous book Al Kawthar .Al-Jari The Shaykh has highlighted and expressed his jurisprudencinal opinions on some issues and discussed them with evidences,analysis and ciriticism,especially on the issue of temporary marriage,( nikahe mutaa ) dowry ( Al-mahar ) looking to fiancee and its limits it is known that the consencus in reiligion and the cave on the doctrinal opinions or develop a great talent,and this study aims to highlight the efforts made dy the late jurists Imam Al kowrani about personal status which is one of the most important sections of jurisprudence. Also the papers hawe discovered that the most views of the Al kawrani,are approved of the great Imam Shafi`except some Jurist and founder of shafli school of founder of thought Muhammad din ldrees al-shafli except some of them,and the study wore the dress of comparative jurisprudence and comparison between Islamic school of thoughts,evidences and analysis.