Search

Sanayi devriminden itibaren birincil enerji kaynaklarının hayatımızdaki yeri her geçen gün artmıştır. Enerji kaynağı olarak kömür kullanımı ile başlayan bu süreç, günümüzde ana enerji kaynakları olan petrol ve doğal gaz ile devam etmektedir. Doğal gaz, yüksek verimlilik ve fiyat istikrarı gibi pek çok faktörle petrolün en büyük rakibi ve zaman zaman da yerine ikame eden bir kaynak olmuştur.Doğu Akdeniz'de 2000'li yıllar ile başlayan yeni rezerv arama çalışmaları 2010 yılından sonra olumlu sonuçlar vermeye başlamıştır. Bulunan doğal gaz rezervleri denize kıyısı olsun olmasın tüm bölge ülkelerinin enerji politikalarını yönlendirdiği gibi, büyük güçlerin bölgeye yönelik stratejileri üzerinde dominant etki yapmış ve onları bu stratejiye dayalı politikalar üretmeye zorlamıştır. Doğu Akdeniz'de Türkiye, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC), Mısır, İsrail, Filistin, Lübnan, Suriye, Yunanistan (Meis Adası nedeniyle) ve Güney Kıbrıs Rum Yönetimi'nin (GKRY) kıyıları bulunmaktadır. Ayrıca Yunanistan'ın başta Girit Adası olmak üzere Ege'deki bazı adaları ve Libya ana karasının bazı kıyıları Doğu Akdeniz'i görmekte ve bu bağlamda Doğu Akdeniz ile ilgili ülkeler arasında yer almalarına gerekçe oluşturmaktadır. Denizel ortamda bulunan bu doğal gaz ve muhtemel petrol kaynaklarının bu ülkelerin ekonomilerine katkı yapabilmeleri için önçelikle çıkarılmaları gerekmektedir. Bunun sonucunda sözkonusu ülkelerin enerjide dışa bağımlılıkları ortadan kalkabilecektir. Bölgenin enerji arz güvenliği bakımından önemi, ülkelerin bölgede önemli bir enerji ihraç gücü olabilme arzuları, elde edilen enerjinin talep piyasalarına nakledilmesi için kullanılacak güzergâh ve yöntemlerin belirlenmesi gibi gibi faktörler sonuçta bölgenin strateejik önemini arttırmış ve uluslararası arenada pek çok sorunu da beraberinde getirmiştir. Bu sorunların ortaya çıkmasına neden olan en önemli uyuşmazlık kaynaklarından birisi, bölge devletlerinin egemen hak ve çıkarlarını garanti altına almak için ve gelecek nesillerinin refahını düşünerek deniz yetki alanlarını sınırlandırma antlaşmaları ile belirleme yoluna gitmeleridir. Böylelikle söz konusu devletler, bu kaynaklara sahip olmak için adım atmaya başlamışlardır. Bölgede aslında nispeten dar bir deniz alanında kıyıları karşılıklı ve bitişik konumdaki devletlerin birbiri içine giren yetki alanları nedeniyle uluslararası hukuka ilişkin birtakım ihlaller ve iddialar da ortaya çıkmıştır. Bunun sonucunda Doğu Akdeniz'de üzerinde tartışma bulunmayan deniz yetki alanı neredeyse kalmamıştır. Uluslararası hukuk, deniz yetki alanlarının belirlenmesinde çok ayrıntılı kurallar getirmiştir. Bu kuralların birçoğu teamül hukuku düzeyine erişerek artık ısrarlı muhalif konumunda bulunmayan devletler açısından bağlayıcılık niteliği kazanmıştır. Bunlara rağmen temelde devletlerin rızası esasına göre şekillenmiş bulunan uluslararası hukuk, sorunların çözümünde zaman zaman yetersiz kalabilmektedir. Bunun temel nedeni tarafların aralarında anlaşmaya vararak uyuşmazlıkları çözemedikleri durumda duruma resen veya tek tarafın şikayetiyle el koyabilecek bir yaptırım gücünün bulunmamasıdır, bulunsa bile bu gücün devreye girmesinde zorlukların bulunmasıdır. Zaten uluslararası hukuk da en çok bu noktada eleştirilmektedir. Binaenaleyh, tüm bu eleştirilere rağmen, ortaya çıkan sorunlarda haklılık tespiti yapılabilmesine ilişkin en önemli norm da yine uluslararası hukukun yerleşik kuralları olmaktadır. Tüm devletler kendi haklılıklarını ortaya koyarken referans olarak uluslararası hukukun yerleşik kuralarını ve uluslararası yargı organlarının kararlarını referans almaktadırlar. Bu bağlamda şu söylenebilir ki, devletlerin kendi egemenlik alanları dışında diğer devletleri ve uluslararası hukuku ilgilendiren eylem ve kararlarının meşruiyetinin belirlenmesinde en önemli araç yine uluslararası hukuktur. Bu görüş açısından hareketle huzurdaki çalışmada uluslararası hukukun yerleşik kurallarının bir özeti verilerek okuyucunun konu ile ilgili kendi fikrini oluşturmasında altyapı hazırlanmaya çalışılmıştır. Genel bir özet yapmak gerekirse, bu tez kapsamında enerji kaynaklarının sınıflandırması yapılmış, uluslararası hukukun deniz yetki alanı sınırlandırması bakımından önemli olan temel kavram ve kuralları ele alınmış, uluslararası enerji stratejisi ve enerji politikasında büyük devletlerin yaklaşımı değerlendirilmiş ve Doğu Akdeniz bölgesine kıyısı olan ülkelerin enerji kaynakları, enerji politikaları ve sınırları dâhilinde bulunan bu kaynaklarda iddia ettikleri haklar bu hakların uluslararası hukuktaki yeri ve bölgedeki siyasi istikrarsızlığa etkileri, yapılan anlaşmaların geçerliliği ve geleceği değerlendirilmeye çalışılmıştır. Bu bilgiler ışığında Doğu Akdeniz'deki kıyıdaş ülkelerle olan sorunların çözümünde ülkemiz açısından deniz yetki alanı sınırlandırılmasında hangi hukuksal yöntemlerin takip edilmesi gerektiği, mevcut anlaşmaların oluşturabileceği sorun ve çözüm yolları, münhasır ekonomik bölge ilanının değerlendirilmesi bu tezin amacını oluşturmuştur. Having started by the the industrial revolution, the place of primary energy resources in our lives has increased day by day. This process that started with the use of coal now continues with oil products and natural gas. Natural gas has become the biggest competitor of oil with many factors such as high efficiency and price stability and has been a substitute resource for oil at times. The quest for new reserves in the Eastern Mediterranean, which started in the 2000s, came up with positive results towards 2010. The natural gas reserves that were found have changed the energy policies of all the countries of the region that with a coast to it, and have forced the regional strategies of the great powers to set up policies based on this strategy. Riparian countries in the Eastern Mediterranean are Turkey, Turkish Republic of Northern Cyprus (TRNC), Egypt, Israel, Palestine, Lebanon, Syria, Greece (due to Meis Island) and the Greek Cypriot Administration (GCA). Also, some of the Greece's islands in the Aegean, especially the island of Crete, and some coasts of the Libyan mainland have coasts to the Eastern Mediterranean and are among the countries associated with the Eastern Mediterranean in this context. In order to contribute to the economies of these countries, these natural gas and possible oil resources in the marine environment must be extracted first. As a result, the foreign dependencies of these countries in energy may disappear. Factors such as the importance of the region in terms of energy supply security, the quest of countries to become an important energy export power in the region, determining the routes and methods to be used to transfer the extracted energy to the demand markets have increased the strategic importance of the region and brought many problems in the international arena.One of the most important sources of conflicts that caused these problems to arise is the regional states' efforts to determine their maritime jurisdiction areas by means of treaties to guarantee their sovereign rights and interests and by considering the welfare of future generations. Thus, these states have started to take steps to have these resources. In the region, which is a relatively narrow sea area, some violations and allegations regarding international law have also emerged due to the overlapping jurisdictions of the states on opposite or littoral coasts. As a result, there is almost no maritime jurisdiction in the Eastern Mediterranean, where there is no dispute on it.International law has introduced very detailed rules for the delimitation process of maritime jurisdiction areas. Many of these rules have reached the level of customary law and have become binding capacity for States as far as they did not have the status of persistent opponents. Despite these, international law, which is basically formed on the basis of the consent of the States, may sometimes be insufficient in solving the problems. The main reason for this is that if the parties cannot reach an agreement and cannot resolve the disputes, there is no enforcement with ex officio effect or that can be subject to jurisdiction with the application by one side, if not, this enforcement has it's own vulnerabilities International law is also criticized most at this point. Consequently, despite all these criticisms, the most important norm regarding the determination of justification in the emerging problems is the established rules of international law. While all states demonstrate their justification, they refer to the established rules of international law and the decisions of international judicial bodies as a reference. In this context, it can be said that international law is the most important tool in determining the legitimacy of the actions and decisions of the States that concern other States and international law, apart from their sovereignty. With this view in mind, the study was prepared in order to prepare the infrastructure for the reader to create his own opinion on the matter by giving a summary of the established rules of international law.To summarize, in the scope of this thesis, energy resources are classified, the basic concepts and rules that are important in terms of international law with regard to the delimitation of maritime jurisdiction areas are discussed, the approach of principal States in international energy strategy and energy policy is evaluated, and the energy resources of the riparian countries in the Eastern Mediterranean region, the rights they claim in these sources within the energy policies and boundaries, the place of these rights in international law and their effects on political instability in the region, the validity and future of the agreements made have been evaluated. In the light of this information, it is the aim of this thesis to evaluate what legal methods should be followed in the delimitation of the maritime jurisdiction areas for our country in solving the problems with the riparian countries in the Eastern Mediterranean, the problems and solutions that the existing agreements may form, and the declaration of the exclusive economic zone. In the light of this information, it is the aim of this thesis which legal methods should be followed by our State in terms of delimitation of maritime jurisdiction areas in solving problems with riparian states in the Eastern Mediterranean. 252

Türkiye-Yunanistan ilişkileri tarihi süreçte güvensizlik temeline dayandırılmıştır. Bu güvensizlik 1950 yılında ortaya çıkan Kıbrıs sorunuyla pekişerek büyümüş, bu dönemde iki ülke arasındaki anlaşmazlıklar realist bakış açısıyla çözüme ulaştırılmaya çalışılmıştır. 1999 yılında düzenlenen Helsinki Zirvesi'nde Türkiye'nin Avrupa Birliği'ne aday gösterilmesi ilişkileri farklı bir boyuta taşımıştır. Geçmişe bakıldığında tarihleri boyunca hem Türkiye hem de Yunanistan birçok ekonomik krizle mücadele etmek zorunda kalmıştır. Bu krizlerden en önemlisi; 21. yüzyıl itibariyle kendini hissettirmeye başlayarak 2008 yılında Amerika Birleşik Devletleri'nde ortaya çıkan ve 2009'un son çeyreği ile Avrupa Borç Krizi'ne dönüşen küresel ekonomik krizdir. Çok sayıda ülke bu krizden olumsuz etkilenirken özellikle Yunanistan AB bünyesinde en çok zarar gören ülke olmuştur. Kısa bir süre sonra ise Avrupa Borç Krizi Yunanistan borç krizine dönüşmüştür. Bu netice doğrultusunda, başta AB ülkeleri olmak üzere çok sayıda dünya ülkesini etkisi altına alan Avrupa Borç Krizi'nin Türkiye-Yunanistan ilişkilerine olası etkilerinden yola çıkılarak bu çalışma hazırlanmıştır. Bu bağlamda Avrupa Borç Krizi sonrası süreçte Türkiye-Yunanistan ilişkileri, AB-Yunanistan ilişkisini ortaya koyan bağımsız değişken ve yaşanan ekonomik krizin Türkiye-Yunanistan ilişkilerine etkisini gösteren bağımlı değişken ile birlikte neo-realist kuram çerçevesinde değerlendirilmiştir. Bu değerlendirme sonucunda iki ülke arasında yaşanan Ege ve Kıbrıs gibi siyasi anlaşmazlıkların çözüme ulaştırılıp ulaştırılamayacağı noktasında bir analiz yapılması amaçlanmıştır. Bu gaye uyarınca çalışma üç ana bölümden oluşturulmuştur. İlk bölümünde realizm, neo-realizm ve çalışmanın alt problemlerinden ilkini oluşturan Türkiye-Yunanistan ilişkilerinin genel çerçevesi neo-realizm bakış açısıyla çizilmiştir. İkinci bölümde, çalışmanın ikinci alt problemini oluşturan Avrupa Borç Krizi'nin ortaya çıkış nedenleri ile Yunanistan ve Türkiye'ye etkilerine değinilmiştir. Çalışmanın ana araştırma sorusunu oluşturan Avrupa Borç Krizi sonrası Türkiye-Yunanistan ilişkileri ise üçüncü bölümde değerlendirilmiştir.Çalışmanın sonucunda uluslararası sistemin günümüzde `Çok Kutupluluğa` doğru dönüştüğü belirlenmiştir. Avrupa'da tecrübe edilen borç krizinin Avrupa Birliği'nin kendini sorgulamasına neden olduğu, Almanya'nın süreç ve kriz yönetiminde ön plana çıktığı, Yunanistan'ın ise ulusal çıkarları doğrultusunda yaşanan borç krizini fırsata çevirerek içinde bulunduğu durumu Türkiye ile olan siyasi sorunlarında bir taviz aracı olarak kullandığı sonucuna varılmıştır. Her ne kadar 1999 Helsinki Zirvesi'nin ardından Türkiye ile Yunanistan arasında ekonomik ve sosyal yönden çok sayıda işbirliği yolu açılmış olsa da, Avrupa Borç Krizi sonrasında AB-Yunanistan ilişkisinin sıkılaşarak devam ediyor olması da açık bir gerçektir. Bu durum, Türkiye-Yunanistan ilişkilerinde Ege ve Kıbrıs gibi geçmişten günümüze taşınan siyasi anlaşmazlıkların uzun bir süre daha Avrupa Birliği nezdinde çözüme kavuşturulamayacağını ortaya koymaktadır. Turkey-Greece relations are based on the fundamental insecurity in the historical process. This insecurity grew by consolidating with the Cyprus problem that emerged in 1950, and the problems between the two countries were tried to be resolved by realist point of view. At the Helsinki Summit in 1999. Turkey's relations with the European Union, the nomination was moved to a different dimension. In retrospect, dates throughout Turkey and many have been forced to fight the economic crisis as well as Greece. The most important of these crises; It is the global economic crisis that began in the United States in 2008, beginning with self-empowerment in the 21st century and turning into the European Debt Crisis with the last quarter of 2009. While many countries are negatively affected by this crisis, Greece has been the most damaged country in the EU. Soon after, the European Debt Crisis became Greece's debt crisis. In line with this conclusion, especially European Union countries, including many countries of the world under the impact of the possible effects of the European debt crisis based on this study has been prepared on the Turkey-Greece relations. In this context, analyzed within the framework of neo-realist theory of the Turkey-Greece relations in the aftermath of the European debt crisis with the independent variable that reveals the EU-Greece relationship and the dependent variable that shows the impact of economic crisis in Turkey-Greece relations. As a result of this evaluation, it was aimed to make an analysis at the point where the experienced political disagreements between the two countries, Cyprus and Aegean, could not be delivered. In accordance with this objective, the study is composed of three main sections. The first section of realism, neo-realism, and forming the framework of the first Turkey-Greece relations problems of the sub-study were drawn from the point of view of neo-realism. In the second part, forming the second sub-study problems with the reasons for the emergence of the European debt crisis and it is addressed to the effects of Greece and Turkey. The study constitutes the main research question after the European Debt Crisis Turkey-Greece relations have been evaluated in the third section.At the end of the study, it was determined that the international system is now turning towards `Polarity`. Europe's experience as the debt crisis in the European Union caused the self-questioning, Germany's process and that came to the fore in crisis management, while Greece national interests in accordance experienced were in turning the opportunities of the debt crisis compromise the vehicle's political problems with Turkey as the result that we use as. Although the 1999 Helsinki Summit the following economic and social aspects of many ways of cooperation from between Turkey and Greece opened, though, it is an obvious fact that EU and Greece relationships continues to tighten after the debt crisis. This case shows that the political disagreements moved from the past to the present in Turkey-Greece relations such as Aegean and Cyprus cannot be resolved for a long time within the European Union. 111

Yunanistan'ın 1830'da bağımsızlığını kazanmasının ardından Osmanlı Devleti ile Yunanistan arasında yaşanmaya başlayan sorunlar, Lozan Barış Antlaşması ile yeni kurulan Türkiye Cumhuriyeti'ne miras kalmıştır. Lozan'da Türkiye ile Yunanistan arasındaki sorunlara getirilen çözümler, Yunanistan'ın tek taraflı uygulamaları ile kalıcı olamamıştır. Lozan sürecinden başlayarak Türkiye ile Yunanistan'ın ilişkileri ve özellikle iki devleti sık sık karşı karşıya getiren Ege Denizi üzerindeki uyuşmazlıkların incelenmesi, tezin ana temasını oluşturmaktadır. Çalışmadaki veriler literatür taraması ve ikincil kaynaklara ulaşılarak elde edilmiştir. Çalışmanın ilk kısmında, Türkiye ile Yunanistan arasında yaşanan anlaşmazlıklara kaynak teşkil eden Ege Denizi'nin coğrafi özelliklerinin incelenmesinin faydalı olacağı düşüncesinden hareketle, iki devletin kara ülkeleri arasında uzanan Ege Denizi'nin kendine has olan özellikleri, coğrafi yapısı ve sahip olduğu çok sayıda irili ufaklı ada ve adacıklar hakkında bilgiler verilmiştir. İkinci kısımda, Türk Yunan ilişkilerinin Ege Adaları temelinde tarihsel gelişimi dikkate alınarak; adaların önce Osmanlı'nın daha sonra bağımsızlığını kazanmasıyla beraber Yunanistan'ın kontrolüne geçiş sürecinden bahsedilmiştir. Trablusgarp Savaşı sırasında Osmanlı Devleti'nin egemenliğinde bulunan On İki Ada'ların, İtalya tarafından işgal edilmesi sürecine değinilmiştir. Balkan Savaşları sonrasında, Balkanlarda oluşan problemleri çözmek amacıyla Londra'da gerçekleştirilen görüşmelerde Ege Adaları üzerinde yaşanan anlaşmazlıklar incelenmiştir. Ege Adaları'nın bugünkü hukuksal statüsünü düzenleyen Lozan Barış Antlaşması'nda, adalar üzerine yapılan görüşmeler ve adaların paylaşım esasları, Lozan maddeleri çerçevesinde açıklanmıştır.Üçüncü kısımda, iki ülke arasında Lozan görüşmelerinden başlayarak günümüzde de dönem dönem gündeme taşınan sorunlar üzerinde durulmuştur. Türkiye ile Yunanistan arasında halen net bir çözüme kavuşturulamayan azınlıklar, patrikhane ve Kıbrıs meseleleri üzerindeki uyuşmazlıklar incelenmiştir. Son kısımda ise, iki devlet için de hayati önem teşkil eden Ege Denizi temelli sorunlar, tarafların konuya ilişkin tezleri ve uluslararası hukuk kuralları dikkate alınarak incelenmiştir. Ayrıca uluslararası teoriler ışığında Türk-Yunan ilişkileri incelenerek, iki ülke arasında yaşanan sorunlara karşı izlenen politikalar realist mi liberal mi kısaca değinilmiştir. Elde edilen bulgulardan hareketle, Türkiye'nin Ege temelli sorunlarda sergilediği barışçıl ve çözüme ulaşmayı amaçlayan tavrına karşılık, Yunanistan'ın bağımsızlığını elde ettiği günden itibaren uyguladığı yayılmacı politikası Ege sorunlarının çözüme kavuşturulmasını engellediği değerlendirilmektedir. After the independence of Greece in 1830, the troubles between Ottoman Empire and Greece passed to Republic of Turkey which is new established with Lozan peace agreement. The solutions between Turkey and Greece in Lozan, were not long-term because of Greece's selfish policies. With the beginning of Lozan talks, Turkey and Greece relationships, especially investigation of disagreements on Aegean Sea that is frequently conflicting interest of two countries, is generating main theme of thesis .The data in the study were obtained bu searching the literature and reaching secondary soutces.İn the first part of study, it was informed about too many large and small Islands and islets that Aegean Sea lies between two shore countries which have unique characteristics, geographical features because the examinating of Aegean Sea's geographical features is usefull which is resourcing disputes between Turkey and Greece.In the second part, taking into consideration historical development of Turkish-Greek relations based on the Aegean Islands, it is mentioned that the islands firstly in Ottoman authority and during the independence process of Greece they passed to Greece authority. During the Battle of Tripoli, it was referred the twelwe islands under Ottoman authority passed to Italian occupation. After the Balkan wars, to resolve troubles in Balkans examined disputes about Aegean Islands in Londra talks. In the Lausanne peace treaty that regulates the legal status of Aegean Islands explained negotiations on islands and principles of sharing the islands in the context of Lausanne.The third part focuses on the problems that have been on the agenda sence the Lausanne negotiations between two countries. That can not be resolved Turkey and Greece is still a clear solution about minorities, patriarchhate and disputes over Cyprus issue were examined.In the last part, the Aegean problems, which are viral for both states, have been examined to taking into consideration the relevant thesis of the sides and international law rules. In addition, by examining the Turkish-Greek relations in the way of international theories, the policies that are followed against the problems between the two countries are briefly mentioned as realist or liberalist. From the findings Greece follow since it was granted independence, invasive policies as opposate to Turkey's peaceful and aiming solution are considered to hinder of the resolution of disputes. 130

Bu tez, 1946 yılından 1955 yılının bitimine kadar olan süreçte, Türk-Yunan ilişkilerinin seyrinde basının oynadığı rolü araştırmıştır. Bu iki komşu ülke, düşmanca bir atmosferde gelişen Soğuk Savaş koşullarında, Sovyetler Birliği'nden ve onun bölgedeki uydu devletlerinden algılanan tehditlere karşı başlangıçta olağan dışı ve eşine az rastlanır bir ortaklığı kurmayı başarmışlardır. Ancak, zaman içerisinde, Türk-Yunan ilişkilerinin altın çağı sona ermiş, bu iki ortak yavaş yavaş birbiriyle karşı karşıya gelmiştir. Dönemin en çok okunan ve en önemli Türk gazetelerini ve bunlara ek olarak Türk, Amerikan ve İngiliz belgelerini inceleyen bu tez, Türk-Yunan ilişkilerini şekillendirmede ve ayrıca Türkiye ve Yunanistan arasındaki ilişkide yaşanan dostluktan düşmanlığa yavaş ama kesin bir dönüşüm sürecini etkilemede basının rolünü bulmayı amaçlamıştır. Bunu yaparken basın, sadece Türk hükümetlerinin Yunanistan politikasının propagandasını yapıp bu politikayı yaygınlaştırıp halk tarafından kabulünü sağlamanın yanı sıra resmi ajandaya karşı çıkıp ona karşı toplumsal algıyı da harekete geçirmek gibi farklı zamanlarda ve farklı derecelerde değişik roller üstlenmiştir. Hatta bazı durumlarda, Türk basını hükümetin Yunanistan politikasında değişiklik yapmasına neden olmuştur. Bu tezin de iddia ettiği gibi, siyasi elit ve halk arasındaki aracı pozisyonu sayesinde, Türk basını, 1940'ların ortasından 1950'lerin ortasına kadar Türk-Yunan ilişkilerinin biçimlenmesinde aktif bir rol oynamıştır. This thesis examined the role of the Turkish press in the course of the Turkish-Greek relations from 1946 to 1955. These two neighbors initially achieved an exceptional and unprecedented partnership to counter a perceived threat from the Soviet Union and its satellite states in a hostile atmosphere of the emerging Cold War. Over the course of the period, however, the golden age of the Turkish-Greek relations was waned, and these two partners gradually turned against each other. Using the most circulated and influential daily newspapers of the period as well as the Turkish, British and American official documents, this thesis aimed to trace the role of the Turkish press in shaping the Turkish-Greek relations and influencing the slow but sure transition of Turkey and Greece from amity to enmity. Doing so, the press played several roles at different times with different degrees such as not only propagating and circulating the existing Greek policy of the successive Turkish governments and making the public support this policy but also challenging the official agenda and mobilizing the public perceptions. The Turkish press even led the government to reshape its policies of Greece on occasion. As this thesis argued, thanks to its intermediary position between the political elite and the public, the Turkish press took an active part in the formation of the Turkish-Greek relations throughout the period from the mid-1940s to the mid-1950s. 292

Bu tez, Türkiye tarafından Yunanistan'ın nasıl, kim tarafından ve hangi boyutta güvenlikleştirildiği ve güvenlik-dışılaştırıldığını anlamak amacıyla, güvenlikleştirme teorisinin sunduğu çerçeveyi kullanarak başta ikili ilişkilerde güvenlikleştirmenin zirve yaptığı Soğuk Savaş dönemini olmak üzere, Türkiye ve Yunanistan arasındaki temel tartışma konularına odaklanmaktadır. Böylelikle, iki ülke arasındaki Ege'deki sınırlandırma (kara suları, hava sahası ve kıta sahanlığı) ve egemenlik konuları (ada, adacık ve kayalıkların durumuyla adaların silah(sız)landırılması), Kıbrıs'la ilgili sorunlar ve Yunanistan'ın terörizm bağlantısı gibi hemen her ihtilafta Türk elitlerinin söylemlerinde `tehditkâr` ve `düşmanca` bir ton hâkim olduğunu öne sürmektedir. Her ne kadar Türk elitleri Yunanistan'la ilgili konuları yukarıda anıldığı şekilde güvenlik söz edimleriyle güvenlikleştirmişse de, 1990'ların sonralarından itibaren yakınlaşmanın da etkisiyle çelişkili bir şekilde ikili ilişkiler yaşamsal tehditlere odaklanmak yerine `dostluk` vurgusunun hakim olduğu ve karar vericilerin güvenlik söylemlerinin yerini daha olumlu ve temkinli bir tona bıraktığı işbirliğine doğru evrilmiştir. Bu doğrultuda, elinizdeki tez yakınlaşma süreci ve güvenlik-dışılaştırma arasında yakın bir bağ olduğundan yola çıkarak, ikili ilişkilerdeki iyileşmeyi güvenlik-dışılaştırma metodolojisi çerçevesinde açıkalmanın mümkün olduğunu savunmaktadır. Bu çerçevede tez, çok sayıda etkenin bir sonucu olan Türkiye-Yunanistan arasındaki yakınlaşma sürecinin Lene Hansen'in terminolojisinden ödünç alınan `istikrar yoluyla değişim` formuna tümüyle uyduğu sonucuna ulaşmaktadır.Anahtar Kelimeler: Türk-Yunan İlişkileri, Kopenhag Okulu, Güvenlikleştirme,Güvenlik-dışılaştırma, Ege Denizi, Kıbrıs This thesis focuses on the main contentious issues between Turkey and Greece, particularly in the post-Cold War era which was the peak point of securitization in bilateral relations, by using the framework of securitization theory in order to understand how, by whom and to what extent Greece is securitized and desecuritized by Turkey. By doing so, the thesis argues that there was a `threatening` and a `hostile` tone in Turkish elites' discourses in almost every contention between the two countries such as delimitation (territorial waters, airspace and the continental shelf) and sovereignty issues (the status of the islands, islets and rocks as well as the (de)militarization of the islands) in the Aegean Sea, problems related to Cyprus, and Greece's ties with terrorist organizations. Even tough Turkish elites have securitized issues related to Greece, such security speech-acts, paradoxically, since the late 1990s due to the forces of rapprochement, bilateral relations were almost transformed into a cooperative stance with emphasis on `friendship` rather than focusing on any existential threat, and decision-makers began to substitute their security grammar with a positive and cautious tone. Accordingly, this thesis argues that it is possible to explain the amelioration of bilateral relations with the methodology of desecuritization as there is a close correlation between the rapprochement process and desecuritization. In this context, the thesis reaches the conclusion that the rapprochement process, which has been an outcome of several factors, in Turkish-Greek relations quite fits into the form of `change through stabilization`, borrowed from Lene Hansen's terminology.Keywords: Turkish-Greek Relations, Copenhagen School, Securitization, Desecuritization, Aegean Sea, Cyprus. 247

II. Dünya Savaşı'ndan sonra hukuki anlamda ifade edilmeye başlanmış olan kıta sahanlığı kavramı; karasularının ötesinde fakat kıyı ile bitişik sualtı alanlarının deniz yatağı ve toprak altındaki cansız kaynaklar üzerinde, kıyı devletinin araştırma ve işletme hususunda münhasır egemen haklarına sahip olduğu deniz sahasıdır. 1958 Cenevre Kıta Sahanlığı Sözleşmesi ve 1982 Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesi (BMDHS) ile kıta sahanlığının sınırlandırılmasıyla ilgili ilkeler belirlenmiştir. Ancak Uluslararası Adalet Divanı ve Hakemlik Mahkemesi'nin kararlarında, sınırlandırma hukuku kurallarının gelişimini sürdürdüğü görülmektedir. Türkiye ile Yunanistan arasında mevcut sorunlardan biri olan kıta sahanlığı sınırlandırılması sorunu; Ege Denizi'nin coğrafi yapısı ve sınırlandırma ilkelerine etki edebilecek birçok özel koşulun mevcut olması nedeniyle, çözümü oldukça zor ve karmaşık bir uyuşmazlıktır. Uluslararası Adalet Divanı'nın güncel kararları incelendiğinde, özellikle Nikaragua-Kolombiya Davası'nda, Türkiye'nin tezlerini destekler nitelikte kararlar alındığı ve deniz yetki alanları sınırlandırma davalarının tamamında, Türkiye'nin savunduğu hakkaniyet ilkesinin temel prensip olarak kabul edildiği görülmektedir. Bu kapsamda; tarafların bahse konu uyuşmazlığın çözümüne ilişkin tezlerini oluşturabilmesi ve sınırlandırma hukuku ilkelerinin gelişimini takip edebilmesi maksadıyla yargı içtihadının incelenmesi önem arz etmektedir.Anahtar Kelimeler : Ege Denizi,Kıta Sahanlığı,Deniz Yetki Alanları,Ege Sorunları,Deniz Hukuku The term of Continental Shelf, has become significant particularly in justice after the II. World War. It is beyond the territorial waters, the coastal areas including the seabed and subsoil as the marine area, where the continental and coastal country has exclusive sovereignty to explore and operate. The principles of Continental Shelf were defined by `Geneva Convention on the Continental Shelf` in 1958 and `United Nations Convention on the Law of the Sea (UNCLOS)` in 1982, but it is being observed that the rules of delimitation are still being evaluated by the decisions of International Court of Justice and Arbitration Award. The dispute of Continental Shelf delimitation between Turkey and Greece is a complicated dispute for a solution due to the geographical structure and special circumstances in the Aegean Sea. By the examination of International Court of Justice's latest judgments; especially the `Nicaraguan-Columbian Dispute`, the court's decision supports Turkey's statements. The principle of equitable, which is also Turkey's statement, is being taken as a fundamental principle on all decisions regarding to the disputes on maritime area delimitation. This is why it is important for the parties to examine the court decisions and evaluations on the principles of delimitation law, in order to create statements and solutions for the dispute which was being mentioned.Keywords : Aegean Sea,Continental Shelf,Maritime Jurisdiction Areas,Aegean Sea Dispute,Law of the Sea 151

Bugün Türkiye ile Yunanistan arasında uzunca bir deniz hududunu oluşturan Ege Denizi, içerisinde 3000'den fazla ada ve adacığa ev sahipliği yapmakla birlikte, kendine has özellikleri içerisinde barındıran, Akdeniz ve Kuzey ülkeleri ile köprü vazifesi gören jeostratejik bir konumda bulunmaktadır. `Türkiye'nin Avrupa Birliği Üyelik Sürecinde Boğazönü Adaları` adlı tez çalışmamızda, Boğazönü Adaları'nın Ege Denizi içerisindeki yeri ve Çanakkale Boğazı açısından önemi üzerinde durulmuş, Türk hâkimiyetine girişinden günümüze kadar olan sürede hukuki, siyasi, askeri, demografik ve jeostratejik durumları üzerinde durulmuştur. Boğazönü Adaları, Çanakkale Boğazı'nın güvenliği açısından son derece jeostratejik öneme sahiptir. İstanbul'un fethinden hemen sonra Türk hâkimiyetine alınan ve Çanakkale Boğazı'na saldırı maksatlı farklı devletler tarafından birçok defa kuşatma ve işgal gören Boğazönü Adaları, yaklaşık beş asır Türk hâkimiyetinde bulunduktan sonra Balkan Savaşları ile Türk hâkimiyetinden çıkmıştır. Ardından Türk Milleti'nin büyük mücadelesi ve sonrasında modern ve bağımsız Türkiye'nin tapusu konumunda olan Lozan Antlaşması ile Çanakkale Boğazı için stratejik önemi dolayısıyla, Gökçeada, Bozcaada ve Tavşan Adası'nın Türkiye'ye ait olduğu kabul edilmiş, Limni ve Semadirek Adası ise Yunanistan'a bırakılmıştır. Milli mücadele dönemi sonrasında da savaşta olduğu kadar barışta da usta olan Türkeli, yaşanan tüm kötü olaylara rağmen komşusu Yunanistan ile yakın dostluk ilişkileri tesis etmiş, Kıbrıs Barış Harekâtı'na kadar bu süreç devam etmiştir. Kıbrıs Barış Harekâtı ile beraber, Türkiye-Yunanistan ilişkilerinde önemi daha çok artan Boğazönü Adaları, bugün Türkiye'nin Avrupa Birliği üyelik sürecinde sıkça gündeme gelmektedir. Yunanistan, Gökçeada ve Bozcaada üzerinde birtakım haklar elde etmeyi amaçlamakta ve bu süreçte de bu konuları, Türkiye'ye karşı bir yaptırım aracı olarak kullanmaktadır. Avrupa Birliği de Yunanistan, Rum diasporası ve İstanbul Fener Rum Patrikhanesi temelli bu politikaları desteklemekte, konu Türkiye-Yunanistan ilişkilerinden ziyade, Türkiye-Avrupa Birliği ilişkilerinin bir müzakere noktasını oluşturmaktadır. Anahtar kelimeler: Türkiye, Yunanistan, Avrupa Birliği, Lozan Antlaşması Today the Aegean Sea, which funcitons as a long maritime border between Greece and Turkey, houses more than 3000 islands and islets and has its own features with a geostrategic position that acts as a bridge between the Mediterranean and Nothern countries. İn our thesis study titled as Boğazönü İslands in the process of Turkey's European Union Membership. The role of Boğazönü İslands in Aegean Sea and its significance in terms of Dardanelles strait have been highlighted and their legal, political, military, demographic, geostrategic positions since their coming under Turkish domination have been handled. Boğazönü islands are highly significant geostrategically in terms of the safety of Dardanelles Strait. The Boğazönü Island was taken under the domination of Turks shortly after the conquest of the İstanbul and was invaded for many times by different countries in an attempt to attack to Dardanelles. With the Balkan wars, the domination of Turks over this island finished after it had been under the domination of Turks for approximately five centuries. Then, after the big struggle of the Turkish nation and thanks to the treaty of Lausanne which is the deed of Turkey, Gökçeada, Bozcaada and Tavşan Islands were agreed to belong to Turkey as they had geostrategic importance for Dardanelles. As for Limni and Semadirek islands, they were given to Greece. After the period of war of independence, Turkey which was not only good at struggling but also at peace, established a good amicable terms between itself and Greece despite of the bad events that had happened before and this process continued until the Cyprus peace operation. With the Cyprus peace operation, the geostrategic importance of Boğazönü Islands increased and this issue has been being discussed frequently during the process of Turkey's membership of the European Union. The Greece aims to gain the right over Gökçeada and Bozcaada and at this process; it uses these issues as enforcement against Turkey. European Union supports these policies of Greece, Greek Diaspora and Fener Greek Patriarchate. This issue has become the point of negotiation between Turkey and European Union.Keywords: Turkey, Greece, European Union, Treaty of Lausanne 128

Dış ticaretinin %90'ını deniz yoluyla gerçekleştiren ve ihtiyaç duyduğu petrolün %75'ini Cezayir, Nijerya vb.ülkelerden Ege Denizi yoluyla ithal eden Türkiye için bu deniz hayati önemdedir. Ege Denizi'nde, Türkiye ile Yunanistan arasında, Lozan Barış Antlaşması ile kurulan denge Yunanistan'ın tek taraflı girişimleri sonucu 1931'den itibaren zarar görmüştür. Her ne kadar Ege sorunları nedeniyle iki ülke arasında bir çatışma yaşanma olasılığı düşük gibi görünse de, Ege Denizi'nde Yunanistan'ın kendi çıkarları için atabileceği tek taraflı bir adım çok kısa sürede bir krize dönüşme riskini taşımaktadır. Bu çalışmanın iki amacı bulunmaktadır. Birinci amaç, 1974 yılında Yunanistan'da demokrasinin yeniden tesis edilmesi sonucu kurulan ve günümüze kadar yönetimde tek başına veya koalisyon ortağı olarak yer alan beş partinin (Yeni Demokrasi Partisi, PASOK, LAOS, SYRIZA, KKE) kuruluş süreçleri ile Türkiye'ye yönelik Ege sorunlarında yaşanan krizlerde izledikleri dış politikaların ağırlıklı olarak Yunan kaynakları kullanılarak irdelenmesidir. Dolayısıyla bu çalışmada, beş partiden birinin iktidara gelmesi durumunda Yunanistan'ın Ege sorunları konusunda yaşanacak krizlerde nasıl bir politika izleyebileceği hakkında Türkiye'deki karar verici makamları aydınlatmak hedeflenmiştir.Bu çalışmanın ikinci amacı ise, özellikle Türkçe literatürde bu siyasi partilerin kuruluş süreçleri, yapıları ve Türkiye'ye yönelik dış politikaları konusunda bulunan bilgi eksikliğini ağırlıklı olarak Yunan kaynaklarından yararlanarak bir ölçüde de olsa gidermektir. Turkey performs 90% of the foreign trade by sea. 75% of the Turkey's total oil requirement is compensated by import from countries like Algeria and Nigeria through Aegean Sea which is therefore vital for Turkey. The balance in Aegean Sea between Greece and Turkey, which was established by the Lausanne Peace Treaty, has been damaged since 1931 as a result of Greece's unilateral initiatives.Although the possibility of a confrontation between the two countries with regards to Aegean issues remains to be unlikely, a unilateral step which Greece could take for its interests in the Aegean Sea, carries the risk of turning into a crisis in a very short period of time.This study has two objectives. The first objective is, using mainly Greek sources, discussing the foundation period and actions taken in foreign policy towards Turkey with regards to Aegean crises by five parties established as a result of the restoration of democracy in Greece in 1974 (the New Democracy Party, PASOK, LAOS, SYRIZA, the KKE) which has been in the administration of Greece as a coalition partner or alone. Therefore, this study aims to enlighten the policy makers in Turkey about what kind of policies can be assumed in case of a potential crisis on Aegean issue in the event of one of these parties coming to power.The second purpose of this study is, to some extent, eliminating the lack of information available on these five parties foundation periods, structures and policies towards Turkey, using Greek resources. 285

Türkiye ile Yunanistan arasında uzun yıllardır devam eden Ege Denizi'ne ilişkin sorunların başında karasularının sınırlandırılması uyuşmazlığı gelmektedir. Bu sorun sadece bu iki ülkeyi değil aynı zamanda ittifak içinde oldukları örgüt ve ülkeleri de yakından ilgilendirmektedir. Yunanistan'ın AB'ye üye olmasından sonra uyuşmazlığın çözümünde AB'nin Yunanistan taraflı tutum ve söylemlerinin Türkiye ile AB arasındaki ilişkileri olumsuz etkilediği görülmektedir. Müzakerelerin başladığı 2005 yılından itibaren bu sorun başta Müzakere Çerçeve Belgesi olmak üzere ilerleme raporlarında da belirtilmiştir. Çalışmamızda, Türkiye'nin ulusal çıkarları ve egemenlik hakları açısından çok önemli olan Ege Denizi'ndeki karasuları sınırlandırılması sorununun, AB'ye tam üyelik sürecindeki etkileri üzerinde durulacak ve AB ile Yunanistan'ın konuya yaklaşımları incelenerek değerlendirmelerde bulunulacaktır.Anahtar Kelimeler : Avrupa Birliği, Müzakere Çerçeve Belgesi,Karasuları Sınırlandırılması,Ege Denizi Delimitation of the territorial waters dispute comes to at first relating to Aegean Sea problems between Turkey and Greece continue for many years. This problem does not only concern the two countries but also closely concerns allied organizations and countries, too. After Greece's accession to the EU, EU's Greece sided attitudes and discourses has effected the relations between EU and Turkey negatively. Since 2005, the negotiations started, we can see this problem is listed in the progress reports and also Negotiating Framework Document. In our study, we will focus on the effects of EU membership process of the delimitation of the territorial waters dispute in the Aegean Sea which is very important for Turkey in terms of national interests and sovereign rights and will make evaluations by investigating the approaches of EU and Greece to the mentioned issues.Keywords : The European Union,Negotiating FrameworkDelimitation of Territorial Waters,Agean Sea 150

Bu tez çalışmasında, Türk Dış Politikasının Avrupalılaşması, rasyonel tercih kurumsalcı bakış açısından ele alınmaktadır. Tezin temel argümanı Türk Dış Politikasının Avrupalılaşmasında rasyonel faydacı bir yaklaşımın etkili olduğudur. Nitekim, Avrupalılaşmanın karşılığında Türkiye'nin AB'ye tam üye olması beklenmektedir. Bu çerçevede, ilk olarak, Üye ve Aday Devletlerde iç ve dış politika alanlarının Avrupalılaşmasını açıklamaya yönelik teorik çerçeve sunulmaktadır. Ayrıca, Türk Dış Politikasının Avrupalılaşmasının genel bir incelemesi yapılmaktadır. Daha sonra, Türkiye-Yunanistan ilişkileri Ege Sorunu özelinde ele alınmaktadır. Bu bağlamda, Ege Sorununun hukuki ve politik yanları incelenmekte ve iki ülkenin konuya ilişkin görüş farklılıkları ortaya konmaktadır. Takip eden bölümde, Türk ve Yunan Dış Politikalarında önemli bir mesele olan Ege Sorununun, 1999 yılı Aralık ayında gerçekleştirilen Helsinki Zirvesi'nde Avrupalılaştığı ifade edilmektedir. Türkiye-Yunanistan ilişkilerinin uzlaşma yönünde ilerlemesinde AB'nin ne derece etkili olduğu incelenmektedir. Ayrıca, Helsinki Zirvesi'nden önceki dönemde iki ülkeyi uzlaşmaya iten olaylardan kısaca bahsedilmektedir. Böylelikle, iki ülke arasındaki uzlaşma sürecinin, Türkiye'nin adaylığının Helsinki Zirvesi'nde ilan edilmesiyle Avrupalılaştığı ifade edilmektedir. Son olarak, Türk Dış Politikasının Avrupalılaşmasının AB'ye tam üyelik beklentisinin inandırıcılığını yitirmemesine önemli ölçüde bağlı olduğu sonucuna varılmaktadır. In this thesis, the Europeanization of foreign policy in Turkey is evaluated from the viewpoint of rational-choice institutionalism. The main argument of the thesis is that rational instrumentality underlies the Europeanization of foreign policy in Turkey because Turkey expects full membership of the EU in return for its Europeanization. In this regard, firstly, theoretical framework to account for the influence of the EU on domestic and foreign policy fields in the Member and Candidate States is presented. Also, an overall assessment of the Europeanization of foreign policy in Turkey is made. Then, Turkey-Greece relations are elaborated with special reference to the Aegean dispute. In this regard, the legal and political aspects of the Aegean dispute and bilateral differences of the two countries over it are studied. In the same vein, the Europeanization of the Aegean dispute at the December 1999 Helsinki European Council despite its high resilience in Turkish and Greek Foreign Policy is underlined. Then, the influence of the EU on the continuing process of rapprochement between Turkey and Greece is evaluated. Furthermore, incidents that pushed the two countries for rapprochement in the period before the 1999 Helsinki European Council are mentioned concisely. Thus, the Europeanization of the process of rapprochement between the two countries after Turkeys candidacy was declared at the 1999 Helsinki European Council is emphasized. Overall, it is concluded that the Europeanization of TFP is highly contingent on the credibility of the prospect of full membership of the EU. 151

Oniki Ada'da Türklerin Durumu (1923?1947) konulu yüksek lisans çalışmamızda öncelikle Ege Denizi ve Oniki Ada'nın Türkiye açısından önemine değindik. Oniki Ada; Türk hâkimiyetine girdikten sonra 400 yıl kadar bir süre Türk hâkimiyetinde kalmış ve bu süre zarfında görünümüyle ve idare tarzıyla bir Türk şehri görünümünü almıştır. Türk hâkimiyeti döneminde herhangi bir sorun olmayan Oniki Ada, İtalya'nın buraları işgal etmesiyle uluslararası bir sorun olarak karşımıza çıkmaya başlamıştır. Lozan Antlaşmasıyla da Oniki Ada Türk hâkimiyetinden çıkıp İtalyan hâkimiyetine girmiştir. İtalyan hâkimiyetine giren bu adalarda yaşayan Türkler, hem Türkiye'den hem de Türklük bağlarından ayrılmaya zorlanmıştır ve çeşitli baskı yollarıyla da bu kısmen gerçekleştirilmiştir. 1925'te çıkarılan vatandaşlık yasasıyla ada Türkleri İtalyan Vatandaşı olmaya zorlanmışlardır. Oniki Ada'da Türkçe ve Türkçe din eğitimine kısıtlamalar getirilmiştir. Türk emlakları ve Türk vakıfları çeşitli gerekçelerle İtalyanlar tarafından kamulaştırılmıştır. İtalya'nın uyguladığı bu politikalar, ada Türklerinin Türkiye'ye göç etmesine sebep olmuştur. Oniki Ada, II. Dünya Savaşı öncesi ve sırasında yoğun olarak İtalyan ve Alman askerlerinin tahkimatı sonucu savaşın cephesi durumuna gelmiştir. Oniki Ada Türkleri de savaşın cephesi olmanın sıkıntılarını yaşamışlardır. II. Dünya Savaşının bitmesiyle geçici olarak kurulan İngiliz himayesinden sonra 1947 yılında Paris Barış Antlaşmasıyla Oniki Ada resmen Yunanistan'a verilmiştir. Bu durumTürkler için yeni sorunların başlangıcı olmuştur. Adalardan Türkleri silebilmek için İtalyanların bıraktıkları yerden Yunanistan devam etmiştir. Oniki Ada'nın Yunanistan'a verilmesiyle, Ege Denizinde kurulan Türk- Yunan dengesi de bu antlaşmayla bozulmuş oluyordu. Ada Türklerinin sorunları da çığ gibi büyüyerek devam edecektir. First of all, we touched on significance of in terms of Turkey of the Aegean Sea and the Dodecanese in our postgraduate thesis whouse subject is Status of the Turks in Dodecanese (1923?1947). After the Dodecanese entered under Turk's domination, it had stayed a period of up to 400 years and it had taken the appearance of a Turkish city with its view and the administrations during this time. Dodecanese, which does not have any problems during the Turkish domination, began to appear as an international problem because of invasion of Italy. The Dodecanese was out of Turkish domination and it entered under Italian?s domination by Treaty of Lausanne. Turks who live in these islands which entered Italian?s domination were forced to leave from both Turkey and Turkish ties, and also this was realized by various ways of force. Turks of the island were forced to become Italian citizenship by enacted law in 1925. Turkish and Turkish religious education was restricted inDodecanese island. Turkish properties and Turkish foundations expropriated by the Italians on various grounds. These policies which has been implemented by Italian has caused the Turks to migrate to Turkey. Dodecanese has became in front of the war as a result of extensive fortifications of Italian and German troops before and during the World War II. Dodecanese Turks had lived in the pressure of being the war front as well. After British protection which was established as a temporary by the end of World War II, in 1947 Dodecanese was given officially to Greece by Paris Peace Treaty. This was the beginning of new problems for the Turks. Greece picked up where Italian leave off to remove the Turks from Dodecanese. After Dodecanese was given to Greece, Turkish ? Greek balance which established at Aegean Sea also was impaired by this treaty. Issues of the Turks of island will continue to grow like a snowball. 145

Türk-Yunan ilişkilerinde ılımlı rüzgarların estiği Kostas Simitis hükümeti dönemi, Yunan dış politikasında, Simitis'in temsil ettiği Avrupalılaşma ve çağdaşlaşmacılık ile ilişkili olarak yaşanan bir değişim dönemi olarak algılanmıştır. Bu bağlamda değişim kelimesi, devamlılık karşısında Yunanistan'da farklı gruplar tarafından olumlu ya da olumsuz olarak sıkça kullanılan bir kelime olmuştur. Bu çalışmada dış politikada değişimin tanımı, sınırları, değişimin oluşumundaki süreçler ve değişimin gerçekleşmesi için gerekli olan unsurlar ele alınmış, bu doğrultuda Kostas Simitis döneminde Yunan dış politikasında var olan farklılaşmalar incelenmiştir. Dış politikanın özünü oluşturan, `dış' ve `iç'e dair olan tanımların, güvenlik ve refah ile ilişkilendirildiği düşünülerek, dış politikada değişimin sınırları anlaşılmaya çalışılmış, bu maksatla, önemli bir egemenlik ve güvenlik sorunu olan Ege sorunu ele alınmıştır. Siyasal kültürden kaynaklı davranış kalıplarının siyasal hareketlerce değiştirilmesi konusu, küresel gelişmeler ve bu gelişmelerin yarattığı yerel ve bölgesel etkiler ile ilişkilendirilerek incelenmiştir. Söylemler ve uygulamalarda gözlenen farklılaşmaların, çıkarlar tanımlarını değiştirecek düzeyde bir dış politika değişimi yaratmadığı kanaatine varılmış, gerek iç gerek dış politikadan kaynaklı pek çok engelin derin bir dış politika değişimini engellediği sonucuna varılmıştır. Leadership of Kostas Simitis and his modernization movement, created an important reformist dynamism in Greece. Simitis emphasized the importance of reforms in state apparatus, mechanisms, and also way of thinking in modern Greece. On this road to deeper Europeanisation, Greek foreign policy was also influenced. Due to existance of Greek government?s efforts to transform Greek foreign policy from an independent policy making process to be a part of the European Union, Simitis? foreign policy is marked as a deviation from traditional Greek foreign policy. For this `deviation?, the term of change used frequently in foreign policy, although its meaning is not clear. In this study, the term of `change? in foreign policy is analysed and definition, processess, limits and types of change in foreign policy are evaluated. In light of this evaluation, global and local factors for and against change are defined that era. In this framework, one of the most important sovereignty and security matter of Greek foreign policy, Aegean problem, is analysed in order to test limits of change. As a result, this study found out that low profile applications and speaches of Kostas Simitis government could not produce a change in Greek foreign policy that transforms national interest definition and way of thinking in national strategy making in Greece. 322

06.03.2018 tarihli ve 30352 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “Yükseköğretim Kanunu İle Bazı Kanun Ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun” ile 18.06.2018 tarihli “Lisansüstü Tezlerin Elektronik Ortamda Toplanması, Düzenlenmesi ve Erişime Açılmasına İlişkin Yönerge” gereğince tam metin erişime açılmıştır. Ege denizi hemen hemen her yönüyl Türk YUnan ilişkilerindeki başlıca sorunlardan birini teşkil etmektedir.Türkiye ve Yunanistan arasındaki uyuşmazlık olarak değerlendirilen ve olası bir sıcak çatışma riskini barındıran bu konular, sadece bu ülkeleri değil, aynı zamanda ittifak içerisinde oldukları ülke ve örgütleri de yakından ilgilendirmektedir. Aegean Sea is one of the heading disagreements between Turkey-Greece.The issues that are assessed as a disagreement in Aegean between Turkey and Greece and that include a probable hot conflict risk.

Türkiye ile Yunanistan arasında birçok uyuşmazlık bulunmaktadır. Bu uyuşmazlıklardan bazıları, Ege Denizi ile bağlantılıdır ve deniz hukuku bağlamında hukuki boyutu bulunmaktadır. Kıta sahanlığı sınırlandırması ve karasularının genişliği, deniz hukuku ile ilgili başı çeken uyuşmazlıkları oluşturmaktadır. Türk?Yunan karasuları sorununundan bahsedildiği zaman, genellikle Yunanistan'ın karasularını 12 mile genişletme hedefi akla gelmektedir. Bununla beraber, Ege karasuları sorununun başka bir yönü bulunmaktadır. Bu, karşılıklı sahiller arasında karasuları sınırlandırmasıdır. Bu bağlamda, Türk anakara, ada, adacık ve kayalıkları ile Türk sahiline yakın olan Yunan adaları arasındaki mesafenin (tarafların mevcut 6 mil karasuları genişliği uygulamalarına göre) 12 milden az olduğu yerlerde, tarafların karasularını ayırmak için bir sınır çizmeleri gerekliliği bulunmaktadır. Diğer taraftan, Yunanistan, Ege'de karasuları sınırlandırmasının varlığını iddia etmektedir. Buna göre, Ege Denizi'ndeki karasuları sınırları, ahdi ve örfi olarak eşit uzaklığa dayanmaktadır. Yunan iddiasına göre, Boğazönü Adaları ve Saruhan Adaları ile Türk anakarası arasındaki karasuları sınırı, orta hatta dayanmaktadır ve karşılıklı olarak kabul edilmiştir. Görüldüğü gibi Yunanistan, bu sektörde karşılıklı sahillerdeki karasuları sınırlandırmasının orta hatta dayandığını ve taraflarca örf ve adet hukuku bağlamında kabul edildiğini iddia etmektedir. Yunan iddiasına göre, Menteşe Adaları ile Anadolu sahili arasındaki karasuları sınırlandırması 4 Ocak 1932 tarihli Ankara Andlaşması ve 28 Aralık 1932 tarihli andlaşma ile yapılmıştır. Zikredilen belgeler, Türkiye ile İtalya arasında imzalanmıştır. İtalya, 10 Şubat 1947 tarihli Paris Barış Andlaşması ile Menteşe Adalarını Yunanistan'a bırakınca, Yunanistan bu belgelere halef olmuştur.Zikredilen Yunan iddilarının hukuki bir temeli bulunmamaktadır. İlk olarak, kuzey ve merkez sektöründeki karasuları sınırlandırmasını örf ve adet hukuku bağlamında orta hatta dayandıran iddia hukuken geçerli değildir. Zira, tarafların bu bağlamda opinio jurisleri mevcut değildir. Bilakis, tarafların orta hattı tanımadıklarını gösteren uygulamaları bulunmaktadır. Bunun gibi, bazı Türk yetkilileri, müteaddit defalar Ege Denizi'nde karasuları sınırları bulunmadığını beyan etmişlerdir. İkinci olarak, güney sektöründeki karasuları sınırlandırmasını bazı belgelere dayandıran iddia da hukuken geçerli değldir. Ankara Andlaşması Meis çevresindeki dar bir alan için bir çizgi çekmiş ve karasuları sınırı çizmiştir. Fakat, sözde 28 Aralık 1932 ?Andlaşması?, ne bir andlaşma ne de Ankara Andlaşması'nın ekidir. Sadece bir tutanak ve bir andlaşmanın hazırlık çalışmasıdır. Bununla beraber, onaylama için gereken hukuki sürecin Türkiye tarafından işletilmemiş olması ve Milletler Cemiyeti Sekreteryasına tescil ettirilmemiş olması nedeniyle, bağlayıcı bir belge değildir. Böylece, hukuken geçerli değildir ve bağlayıcı bir gücü yoktur. Sonuç olarak, 28 Aralık 1932 tarihli Toplantı Tutanağı ile çizilen çizgi, hukuken geçerli değildir ve Türkiye ile Yunanistan'ın karşılıklı sahilleri arasındaki yegane sınır Meis ve çevresindeki alanda bulunmaktadır. Bu sınır da Ege Denizi'nde değil, Akdeniz'dedir.Şu halde Ege Denizi'nde karşılıklı sahillerde karasuları sınırlandırması yapılmadığı açıktır. Taraflar, karasularını ayırmak için, karasuları sınırlandırması yapmak zorundadır. Karasuları sınırlandırmasını düzenleyen kural, Deniz Hukuku Sözleşmesi'nin 15. maddesidir. Maddeye göre, sınırlandırma andlaşma ile yapılır. Eğer andlaşma bulunmuyorsa, sınırlandırma için üç yönteme yer verilmiştir. Bunlar, eşit uzaklık, tarihi haklar ve diğer özel şartlardır. Andlaşma dışındaki maddede yer verilen diğer yöntemler aynı hukuki etkiye sahiptir. Bir başka ifadeyle, andlaşma dışındaki yöntemler arasında bir hiyerarşi yoktur. Özel şartlar klozunun maddeye ithalinin temel amacı, hakça ilkeleri tatmin etmektir. Sınırlandırma alanında adaların varlığı, tipik bir özel şarttır. Devlet uygulamaları ve uluslararası yargı organlarının kararları, adaların karasuları sınırlandırmasına etkilerini hakça ilkeler bağlamında değerlendirmektedir. Bazı örneklerde adalara tam etki, bazılarında ise yarım etki verilmektedir. Bazı örneklerde ise küçük ada ve kayalıklar, nazara alınmamaktadır. Ege Denizi, tüm denize dağılmış çok sayıda adadan oluşmaktadır. Bunlardan bazıları Türk anakarasına çok yakındır. Bu nedenle, Yunanistan kendi adaları ile Türk anakarasının karşılıklı sahilleri arasında orta hattı dayatamaz. Ege'nin eşsiz coğrafi gerçekleri karşısında, Türkiye hukuken orta hattı kabul etme yükümlülüğü altında değildir. Türkiye özel şartlar uygulamasını ileri sürme yetkisini haizdir. Diğer taraftan, Türkiye eğer isterse, orta hattı kabul etme yetkisini haizdir. Fakat bu bir hukuki yükümlülük değildir.Sonuç olarak, taraflar karşılıklı sahillerde karasularını sınırlandırmak için bir anlaşmaya ulaşmalıdır. Müzakere sürecinde adalara ilişkin nasıl bir işlem yapacaklarına karar vereceklerdir. Bu bağlamda devlet uygulamaları ve uluslararası yargı organlarının kararlarını göz önüne alabilirler. Eğer bir anlaşmaya ulaşamazlarsa, uyuşmazlığı bir uluslararası yargı organına sunmaları mümkündür. There are many disputes between Turkey and Greece. Some of these disputes connect with Aegean Sea and have legal dimension in the context of law of the sea. Delimitation of continental shelf and breadth of territorial sea constitute leading disputed factors on law of the sea. When mentioned about Turkish?Greek territorial sea problem, generally, Greece?s aim of extending its territorial sea up to 12 miles comes to the mind. Although, Aegean Territorial sea problem has another aspect. This is delimitation of territorial sea between opposite coasts. In this context, where the distance between the Turkish mainland or islands, islets and rock and the Greek islands that close to Turkish coasts is less than 12 miles, (according the parties present 6 miles practice of breadth of territorial sea) there is a necessity to draw a line for seperating the territorial sea of parties. On the other hand, Greece claimed that there is an existing territorial sea delimitation in the Aegean Sea. Accordingly, territorial sea boundaries in the Aegean Sea are based on the principle of equidistance either conventionally or customarily. According to the Greek contention the territorial sea boundary between Thrace islands and east Sporat islands and opposite Turkish main coast is based on median line, and this is mutually recognized. As can be seen clearly that, Greece claimed that, in this sector, delimitation of territorial sea between opposite coasts is based on median line, which is recognized by parties in the context of customary rules. According to the Greek contention, territorial sea boundary between Dodecanese islands and Anatolian coast established by the Ankara Convention dated 4 January 1932 and the agreement of 28 December 1932. Aforementioned documents were signed between Turkey and Italy. When Italy ceded Dodecanese islands to Greece under the terms of Paris Peace Treaty of 10 February 1947, Greece succeeded these documents.Aforementioned Greece contentions has no legal basis. Firstly, the contention about territorial sea delimitation in the North and Centre sector, that is being based on median line in the context of customary rules, is not legally valid. Because, parties have no opinio juris in this context. On the contrary, there are practices of parties, which indicate that they do not recognize the median line. Likewise, some Turkish officials repeatedly affirm that, there is no territorial sea boundary in the Aegean Sea. Secondly, the contention about territorial sea delimitation in the South sector, that is being based on some document is not legally valid, as well. Ankara Agreement has drawn a line in the vicinity of Megisti and for this narrow area, it has established a territorial sea boundary. However, so?called 28 December 1932 ?Agreement? is neither an agreement nor an appendix of Ankara Convention. It is just a proces verbal, and a preparatory work of an agreement. Although, it is not a binding document, because legal ratification procedure had not been proceed by Turkey and it had not been registrated to the League of Nation Secretariat. So that, it is not legaly valid and has no binding force. Consequently, the line had been drawn by 28 December 1932 proces verbal is not legally valid, and the sole territorial sea boundary between opposite coasts of Turkey and Greece is existing in the Megisti and surrounding area. This boundary is in Mediterranean, but not in Aegean Sea.Then, it is clear that delimitation of territorial sea between opposite coasts in the Aegean Sea had not been made. Parties have to make territorial sea delimitation in order to seperate their territorial waters. The rule regulating delimitation of territorial sea is article 15 of Law of the Sea Convention. According to the article, delimitation is made by agreement. Whether there is no agreement, there are three methods for delimitation. These are equistance, historic titles and other special circumstances. Except agreement, the other methods that mentioned in the article have same legal effect. In other words except agreement, there is no hierarchy between other methods. The main aim to import special circumstances clause to the article is to enjoy equitable principles. Existing islands in the delimitation area is a typical special circumstance. State practice and dictum of international judicial bodies considered the effects of islands in the delimitation of territorial sea in the context of equitable principles. In some instances, full effect, in some instances partial effects are given to islands. In some instances small islands or rocks are disregarded.Aegean sea is composed of numerous islands scattered the whole Sea Some of them are very close to Turkish mainland. Thus, Greece is not able to impose median line between opposite coasts of its islands and Turkish mainland. On the basis of the facts of Aegean unique geograpy, Turkey is not legally under the obligation of accepting median line. Turkey is entitled to assert practice of special circumstances. On the other hand, Turkey is entitled to accept median line, whether she wishes. However it is not a legal obligation.Consequently, parties have to reach an aggrement in order to delimit their territorial sea between opposite coasts. In the negotiation process, they will determine how to treat islands for delimitation of territorial sea. In this context, they will be able to take into account of state practices and dictum of international judicial bodies. Whether they will not be able to reach an agreement, they should submit the dispute to an international judicial body. 409

Bu çalışmada II.Dünya Şavaşı sonrasında,Türkiye ile Yunanistan arasında Ege Adalarına ilişkin anlaşmazlıklara sebeb olan,Karasularının genişletilmesi,Kıta sahanlıgının tespit edilmesi,Adaların silanlandırılması,Egemenliği tartışmalı,Ada,Adacık,Kayalıklar sorunu ve Kardak krizi gibi konuların Hukuksal Statüsü ele alınmıştır. In this study,Legal situatıon after the II. world war consider of Ege İslands disagreements such as Expanding of the territorial waters,determining of the continental shelf,arming of the ege islands,sovereignty market by debate İslands,islet,small rocky islands.kardak crisis are examined. 112

Bu çalışma, geleneksel olarak sorunlu komşuluk ilişkileriyle bilinen Türk-Yunan ilişkilerindeki Avrupalılaşmayı vurgulayacaktır. Söz konusu ilişkiler geçmişte bir yumuşama motifi ortaya koymaktadır. Pek çok kriz ve gerginliği yumuşama süreçleri takip etmiştir. Örneğin; 1930'lar, 1950'ler, 1978 ve 1987'de ortaya çıkan gerginlikleri müteakip gelişmeler. 1999 sonrasında Türk-Yunan ilişkilerinin, genel motiften farklı karakterde bir yumuşama sürecine girdiği düşünülmektedir. İlişkilerin dönüşümünde muhtelif faktörlerin etkisi olmuştur. Bunlardan en belirginleri Avrupa Birliği (AB) ve diğer Avrupa kurumlarıdır. Dolayısıyla, araştırma Avrupa kurumlarının Ege'nin her iki yakasındaki etkilerini anlamaya çalışmaktadır. Bu bağlamda, Avrupalılaşma tanımıyla beraber Türkiye ve Yunanistan'daki Avrupalılaşma algısı da irdelenecektir. Yukarıdaki konularla beraber uluslararası kurumların dünya siyasetindeki rolüne dair bir teorik tartışmaya da değinilecektir. Türkiye-Yunanistan ilişkilerindeki güncel durumu anlayabilmek için geçmişteki ana çatışma alanlarına ve ikili krizlere dair geniş ve detaylı bir tarihsel arka plan okuyucuya sunulacaktır. Çalışmada son olarak, 1999'dan beri farklı düzeylerdeki etkileşimin, medya, ekonomik göstergeler ve AB resmi dokümanları ışığında, analizi yapılacaktır. Bu tezde temel olarak, Türk-Yunan ilişkilerinde 1999'dan beri etkin olan ve Avrupalılaşmanın ağırlığını hissettirdiği yeni dönem tartışılmaktadır. Sonuç olarak, Türk-Yunan ilişkilerinde temel sorunların üstesinden gelmek amacıyla ve ilişkileri geliştirmek amacıyla dış politika ve ekonomi alanında yeni fırsatları değerlendirmek üzere kurumsallaşmış işbirliği ve iletişimin işaretleri bulunmuştur. Her ne kadar etkisinin sürekliliği gelecekte görülecek olsa da Avrupalılaşmanın, 1999 sonrası Türk-Yunan ilişkilerinin genelinde kayda değer bir etkisinin olduğu ortaya konulmuştur.Anahtar Sözcükler: Türk-Yunan ilişkileri; Avrupalılaşma; Avrupa Birliği (AB); Ege sorunları; Türkiye; Yunanistan This study will underscore the role of Europeanization in Turkish-Greek dispute, the character of which has traditionally known as one of the problematic neighborhood relations. The bilateral relations reveal a détente pattern throughout the past. Many crisis and escalations among two states are followed by a détente process i.e. 1930s, 1950s, 1978 and 1987 incidents and afterwards the dialogue process. Turkish-Greek relations have entered a new phase namely a rapprochement process after 1999 which is different in character of usual détente pattern in relations. There have been various factors that had an influence on transformation of the relations. Two of most prominent factors are the EU and other European institutions. Thereby, this research seeks to understand the impacts of European institutions on the both sides of the Aegean. In this regard, I will elaborate the definition of Europeanization and its perception in Turkey and Greece. Furthermore, I will touch upon the discussion regarding the role of international institutions in world politics. In order to understand the current situation in Turkish-Greek relations a broad and detailed historical background about main conflicting areas and bilateral crises is provided to reader. Lastly, I gave a space to an analysis of interaction in different levels since 1999 which is based upon news from media, economic indicators and official documents from the EU, Turkey and Greece. This study argues that the new era in Turkish-Greek relations since 1999 have marked by the Europeanization which has major effects. I found the indications institutionalized cooperation and communication on both overcoming the core issues and also on seizing new opportunities in foreign affairs and economics. Overall, it seems that the Europeanization does have a considerable impact in Turkish-Greek rapprochement. However, if and to what extent this impact will continue has remained to be seen in near future.Key Words: Turkish-Greek relations; Europeanization; European Union (EU); the Aegean disputes; Turkey; Greece. 136

Ege'de Türkiye ve Yunanistan arasında bir ülkesel sınırlandırma yapılmamıştır. Hem Türkiye'yi hem de Yunanistan'ı bağlayan düzenleyici hukuk kuralı bulunmayan konuların başında ise karasularının genişliği gelir. Belirtmek gerekir ki Ege'de karşılıklı olarak karasularının genişliğini tespit eden bir kural üzerinde varılacak uzlaşma, iktisadi bölge ve kıt'a sahanlığı meselelerinin de hal şeklini etkileyecektir.Ege'de karasuları sorunu temelinde, Yunanistan'a uluslararası anlaşmalar ile devredilen adalar yer almaktadır. Söz konusu uluslar arası belgelerde, Yunanistan'a dahil edilen ada, adacık, kayalıklar egemenliğin devrine ilişkin Uluslararası hukuk kuralları çerçevesinde belirlenmiştir. Bunu dışında kalan ada, adacık, kayalıkların egemenliğinin kime ait olduğu ise tartışma konusudur.Yunanistan'ın karasularının genişliğini 6 deniz milinin üzerine çıkarması, tüm denizci devletlerin çıkarlarına da aykırıdır. Zira, bu takdirde Yunanistan, Ege'nin hemen tümünü kendi egemenlik alanına alacağından, sadece yabancı savaş gemilerinin değil, yabancı bandıralı ticaret gemilerinin de hareket serbestliğini kayıtlayabilecektir. Bu devletler bugüne dek bu konuda tavır almamışlardır.Bellidir ki Türkiye ile Yunanistan arasında karşılıklı karasularının genişliği konusunu Milletlerarası Adalet Divanı'na götürmek için yapılacak bir kompromi anlaşmasında her iki tarafın da karasularının genişliğini 6 deniz milinde tutan bir kural yer almazsa iktisadi bölge ve kıta sahanlığı konularındaki anlaşmazlıkları çözümlemek mümkün değildir.Türkiye ile Yunanistan arasında, Ege'de başta kıta sahanlığı ve hava sahası olmak üzere hemen tüm sorunların kökeninde karasuları meselesi olduğu dikkate alındığında, bu konuda geri adım atılması, diğer hak ve çıkarlardan da vazgeçme anlamına gelecektir. Territorial delimitation is not set up across Aegean Sea between Turkey and Greece. The width of territorial waters is the leading one amongst the subjects which does not contain a regulatory norm that is binding both Turkey and Greece. It must be emphasized that consensus on a rule which governs the width of territorial waters would effect questions of economic zones and continental shelf.Islands which were alienated to Greece by international agreements are the basis of the question of territorial waters in the Aegean. In these international documents, islands, islets and rocky formations which were attached to Greece are specified within the framework of rules of international law regarding handover of sovereignity. Sovereignity possession over islands, islets and rocky formations except these is a matter of discussion point.Greece?s extension of its territorial waters over 6 nautical miles is contrary to the interest of all mariner States. In that case, since Greece would obtain almost all the Aegean under its sovereignity area, she would be able to restrict the free movement of not only foreign warships but also foreign mercantile vessels. However these states have not adopted any position on this subject.It is crystal clear that unless a condition keeping both parties? territorial waters within 6 nautical miles does not exist in the compromis agreement which would be concluded between Greece and Turkey to take the matter of the width of territorial waters, it is impossible to resolve the dispute over economic zones and territorial waters.When it is taken into consideration that the question of territorial waters is the basis of all other disputes-headed by continental shelf and air space- between Turkey and Greece over the Aegean Sea, compromising in this subject would mean waiver of all other rights and interests. 114

Ege sorunları Türk-Yunan ilişkilerinin ana eksenini oluşturmaktadır. Bu sorun birbiriyle ilişkili bir çok sorunu da beraberinde getirmektedir. Bunlar; Ege Denizi Kıta Sahanlığı Sorunu, Karasularının genişliği, Doğu Ege Adalarının silahlandırılması, Hava Sahası ve Fır Hattı sorunlarıdır.Bu sorunlardan en önemlileri ise her iki ülkenin doğrudan egemenlik hakları ile ilgili olan Kıta Sahanlığı ve Karasuları sorunlarıdır.İki ülke arasında Kıta sahanlığının tespiti konusunda çıkan görüş ayrılıklarının temelinde Ege Denizi'nin coğrafi ve jeolojik açıdan, Uluslararası Deniz hukukunun getirmiş olduğu hükümlerin uygulanmasına olanak tanıyacak özelliklere sahip bulunmaması yatmaktadır. Bu kendine özgülük, Lozan Barış Antlaşması ( LBA ) ile ilkeleri kararlaştırılan ancak henüz harita üzerinde belirlenip bir anlaşmaya bağlanmamış olan karasularının belirsizliği ile birleşince Ege'deki statükoyu tartışmalı ve duyarlı hale getiriyor.Uluslararası Adalet Divanı'nın kararlarına göre karşılıklı görüşmeler, kıta sahanlığının sınırlandırılmasına ilişkin uyuşmazlıkların çözümünde önceliğe sahiptir. Bu görüşmeler anlamlı görüşmeler olmalıdır. Divan'ın bakış açısına göre uyuşmazlıların çözümü için devletlerin anlamlı görüşmeler yapma yükümlülükleri vardır. Ancak buna rağmen Türkiye ile Yunanistan'ın sorunun çözümü için anlamlı görüşmeler yolunda ilerleme kaydettiklerini söylemek mümkün değildir. Anlamlı görüşmeler yapmak bir yana tarafların böyle bir süreci tam olarak başlatabildiklerini de söylemek mümkün değildir.Yunanistan uyuşmazlığı yargısal çözüm yolları ile ve özellikle Uluslararası Adalet Divanı'nın kararıyla çözümlenmesini istemektedir. Türkiye'nin ise uluslararası hukukla paralellik içindeki görüşü, sorunun karşılıklı görüşmeler ve anlaşmalarla hakkaniyet ilkeleri çerçevesinde bir çözüme kavuşturulmasıdır.Tarafları bir çok kere savaşın eşiğine getiren bu sorunun çözümü konusunda her iki devletinde ? Ege'yi iki tarafı ayıran değil iki tarafı birleştiren deniz olması? görüşüyle hareket etmeleri ve ilişkileri her an gerilime sürükleyebilecek nitelikteki bu sorunları hakkaniyet ilkeleri çerçevesinde bir çözüme kavuşturmak için anlamlı karşılıklı görüşmelere başlamaları gerekmektedir.ANAHTAR KELİMELER?Hakkaniyet, Kıta sahanlığı, Karasuları, Hava Sahası, Uçuş Bilgi Bölgesi ( FIR The problem of Aegean constitutes the main axis of Turkish-Greek relations. This question brings about many other problems, too, which are related to each other. These are: Aegean Sea Continental Shelf, Width of Territorial Waters, arming of the Islands of East Aegean, Airspace and FIR ( Flight Information Region).The most important questions of alla re Continental Shelf and Territorial Waters which are directly related to the sovereignty rights of each country.The fact that Aegean Sea doesn?t have the characteristics, in terms of geographic and geologic perspect, which enable to practice the authorities of International Maritime Law forms the basis of the dissidence between the two countries about deterwining Continental Shelf. That characteristic makes the status quo controversial and sensitive when it joins with the uncertainty of territorial waters whose principles are determined by Lozan Peace Treaty but, its place hasn?t been spotted on the map yet.According to the decisions of International Court of Justice, mutual negotiations have priority about the solution of the disagreements related to the limitations of continental shelf. These negotiations must be meaningful. According to Court of Justice?s point of view, states must have responsibilities to make meaningful negotiations to solve the disagreements. Even So, it is impossible to say that Turkey and Greece make progress on the way of meaningful negotiations to solve the problem. It is even impossible to say they could give a start to such a continuum exactly.Greece wants the disagreement to be solved by means of judgement, especially, with the decisions of International Court of Justice. Whereas, Turkey wants the problem to be solved with mutual negotiations and treaties on the principle of equity.About the solution of this problem which brought the two sides on the threshold of war, both states need to act with the idea that ?Aegean is the sea combining the two sides but not separating them? and start doing meaningful negotiations to solve it in equity.KEY WORDS?Equitable Solution, Continental Shelf, Territorial Waters, Airspace, Flight Information Region 154

Türkiye ve Yunanistan Ege'de karadan ve denizden komşu olan iki devlettir. Özellikle 20. yüzyılın ikinci yarısından itibaren iki ülke arasında Ege Denizi bazlı sorunların yoğunlukla yaşandığı görülmektedir. İki ülkenin de egemenlik haklarını ilgilendiren Ege konusu zaman zaman bölgedeki tansiyonu yükseltmektedir. Bu çalışma ile Ege Denizi ile ilgili yaşanan sorunların Türk- Yunan ilişkilerine etkileri anlatılmaya çalışılmıştır. Aynı zamanda iki ülkenin Ege'deki egemenlik hakları ile alakalı hukuki argümanları da çalışma içerisinde aktarılmıştır. Bununla birlikte, Ege'deki coğrafyanın kendine has yapısının da sorunların çözümünü zorlaştırdığı görülmüştür. Günümüzde iki ülke arasında Ege temelli yaşanan sorunların hala çözülemeden varlıklarını korudukları sonucuna varılmıştır. Turkey and Greece are two neighbour countires by land and sea in Aegean Region. Especially after the second half of the 20th century, Turkey and Greece have started to focus on Aegean Sea problems. Both Turkey and Greece have sovereign rights over Aegean Sea. For that reason, Aegean issues may cause risky cases from time to time. With this study the effects of Aegean Sea basis problems over Turkish- Greek relations are discussed. At the same time both Turkey?s and Greece?s juristic arguments about Aegean Sea are explained. Moreover, finding a solution for Aegean problems is difficult because of the specific geographical features of Aegean district. In conclusion, it seems that the Aegean Sea problems between Turkey and Greece still exist without reaching a solution. 124

Şüphesizdir ki Yunanistan-Türkiye arasındaki ilişkiler içinde Ege Denizi sorunları önemli yer almaktadırlar. Bu sorunlar sadece hukuki olmayıp, aynı zamanda siyasi ve ekonomik niteliğine sahiptirler. Bu sorunlar kısacası şöyle sıralamak mümkündür:- Egemenliği Devredilmemiş ada, adacık ve kayalıklar;- Yunan Ege Adaları'nın silahlandırılması;- Karasuların genişletilmesi;- Kıta sahanlığının sınırlandırılması;- Hava sahası ile ilgili sorunlar.Egemenliği devredilmemiş ada, adacık ve kayalıklar sorunu, tarihi süreç ve anlaşmalarla Türkiye'den Yunanistan'a devredilmemiş olup, bugünlerde Yunan egemenliği altında bulunan ada, adacık ve kayalıkların bulunmasından kaynaklanmaktadır. Türkiye'nin iddiası ise, bu devredilmemiş ada, adacık ve kayalıkların, Yunanistan'a değil, kendisine ait olduğudur.Ege Adaları'nın silahlandırılması, Türkiye açısından bir tehdit oluşturmaktadır. Türk sahillerine yakın bulunan adalar, başta Lozan Anlaşması olup, farklı anlaşmalarla silah ve askerden arındırmışlardı, ama bugünlerde Yunanistan, şartlar değişti gerekçesini ileri sürerek, Yunan Ege Adaları'na silah ve asker sevk etmektedir. Ayrıca, Yunanistan, Kıbrıs Krizinden sonra, kendisini olası bir Türk silahlı saldırı karşısında savunmak için adalarını silahlandırmaya devam ettiğini iddia etmektedir. Türkiye, bu adaların silahlandırılmasına karşı çıkmaktadır.Karasular sorunu, Yunanistan'ın Ege'de kara sularını 6'dan 12 deniz miline kadar çıkartma çabalarından kaynaklanmaktadır. Bu durum Türkiye açısından bir savaş nedeni olarak değerlendirilse de, gerçekleştiği zaman, Yunanistan, Ege sularının %70'lerden daha fazla egemenliği altında tutacaklar, oysa Türkiye için bu rakam %8 civaridir. Ayrıca, Ege Denizi bir Yunan Gölü haline dönüştüğünde, Türkiye'nin açık denize mevcut olan çıkışları kapanacaktır.Kıta sahanlığı sorunu içinde siyasi ve ekonomi yönü vardır. Kıta sahanlığı ne kadar doğal kaynakları işletmeye olanak tanıyorsa, o kadar da Yunanistan-Türkiye arasında halen olmayan deniz sınırını da teşkil eder. İşte bu sınırın nerede ve nasıl çiziliceği konusunda anlaşmazlık hala devam etmektedir.Yunanistan'ın karasuları 6 deniz mili olup, hava sahaların genişliği 10 mildir. Bu ise uluslararası hukuka aykırı bir durum yaratmaktadır, çünkü hava sahasının genişliği karasuları kadar olmalıdır. Oysa, Yunanistan, mevcut uluslararası hukuk kurallarını kendine özgü ifadelerle yorumlayarak, kendini haklı göstermeye çalışmaktadır. Türkiye, karasularını aşan 4 millik Yunan hava sahasını tanımamakta ve bu yüzden de `it dalaşı` olarak ta bilinen karşılıklı uçak tacizleri sıkça yaşamaktadırlar. Diğer bir sorun FIR'la ilgilidir. Bu sorun, Atina FIR hattını Yunanistan-Türkiye sınırı olarak görmekten ve Atina FIR bölgesinde kendisine verilen yetkilerin aşmaktan kaynaklanmaktadır.Bu sorunların yanı sıra, Türk-Yunan ilişkilerinde başka önemli uyuşmazlıklar da var, yalnız onlar yapılan çalışmanın dışında kaldığı için, onlar bu yazıda yer almayacaklardır.Anahtar kelimeler: Türkiye-Yunanistan İlişkileri, Ege Sorunu, Gri Bölgeler, Adaların Silahlandırılması, Karasular, Kıta Sahanlığı, Hava Sahası, FIR. There is no doubt that Aegean Disputes play a big role in Türkish-Greek relations. These disputes not only about the legal statements, but also about political and economical states of both countries. This disputes are like this in shortly:- Undetermined sovereignty over a number of islands, islets and atolls;- Militarization of Greek Islands;- Extension of territorial waters;- Delimitation of continental shelf;- Disputes about air space.The first dispute in the upper list is about of actual sovereignty over a number of Aegean islands, islets and atolls, which nowadays seem to belong to Greece, but actually weren't given to Greece by Turkey with international convensions ant treaties. Turkey claims, that such islands, islets and atolls do belong to Turkey and not to Greece.Militarization of Greek East Aegean islands means threat to national security of Turkey. Such islands are very close to Turkish shore and they were demilitarized by a certain number of international agreements such a Lausanne Piece Treaty. These days, Greece continues to militarise these islands, claiming that the status are changed, and after a Cyprus Crises, Greece needs to defend themselves from the possible attacks from the Turkish side. Turkey is strictly against militarization of these islands.An extension of its territorial waters by Greece from 6 nautical miles to 12 nautical miles means a `reason to war` for Turkey. In case of this extension would have been done, Greece would take more than %70 of Aegean waters under its dominance, when Turkey within the same conditions would have only like %8 of Aegean waters in its soveregnty. Besides, Turkey would lose its free exits to high seas in such case.The dispute about delimitiation of continental shelf has political and economical aspects. Continental shelf not only gives countries the right to explore and use natural resources, but also will determine the border between two countries - Greece and Turkey - in Aegean. Greece and Turkey still have disagreements about where and how this border will be placed.The official breadth of Greek national air space is 10 nautical miles, while its territoral waters extend till 6 nautical miles only. This state is illegeal by means of international law, because according to international agreements, the breadth of air space must be as much as territorial waters' breadth. Greece, interprete existant internation law statements in its own way and try to prove its legality. Turkey refuse to acknowledge the validity of those outer 4 miles of airspace that extend beyond the Greek territorial waters. This is the reason of continuous tactical military provocations, with Turkish and Greek aircrafts, also known as `dog-fights`. Another dispute is about FIR. The reason is that according to Turkey, Greece treats the Athens FIR line as a national border between Turkey and Greece, which is not still determined legally. The other reason is that Greece exceeds its authorities in Athens FIR.Besides these disputes, there are other problems in relations between Turkey and Greece. But as they stay out of this work, there is no need to explain them here.Keywords: Turkish-Greek Relations, The Aegean Question, Gray Zones, Militarization of Islands, Territorial Waters, Continental Shelf, Air Space, FIR. 132

194

211

bir bölge olarak coğrafyası, hukuku ve uluslararası ilişkileriyle Ege Denizi 'nin değeri ve Türkiye ile Yunanistan arasındaki bir dizi uyuşmazlık çerçevesinde deniz alanlarının belirlenmesi sorunu üzerinedir. Deniz, 400 milden dar olduğu için, kıta sahanlığı ve münhasır ekonomik bölge bakımından iki devlet arasında bütünüyle paylaşılma konusudur. Yetki alanlarının uluslararası hukuka göre nasıl paylaşılabileceği tartışılmaktadır. Uluslararası ilişkiler disiplini açısından araştırmada siyasal analiz (Ege'de tarafların durumu) ve coğrafi değerlendirme (denizin eşsiz özellikleri ve özel koşulları) işlem, yöntem ve teknikleri kullanılmıştır. uı The Aegean Sea Region & The Question of the Determination of the Sea Areas in Jurisdiction between Turkey and Greece The thesis is on importance of Aegean statue referring to its geography, history, law and international relations because of the certain maritime disputes between Turkey and Greece about that sea region. Even though number of the lands (islands) which were able to stay on- water is thousands, merely 24 of them are more than 100 km2. So total area of the islands can't be even one eighth of total area of the sea:km2 23/172. Greece is authorized on 70.000 km2 (%40) of this sea, in accordance with 6 miles territorial waters. When it minus 14.000 km2 (%8.8) onwhich Turkey is authorized from total area, 'high sea' area of 88.590 km2 (%51.2) is left. This is because of folded long coast of Greece and numerous micro islands. Turkey and Greece have the rights of EEZ and CS in the Aegean High Sea section in respect of free maritime passage regime, because of narrower than 400 miles; it's necessary to delimitation between the parties. There is a series of deep bottom (trough) lying in the shape of `S` at the direction of North-South under the sea at almost equal distance to both main-lands, and at both side of this sea-seam, there are shallow continental shelves. The Western continental shelf (102.000 km2) belongs to Greece and The Eastern sector (29.000 km2) is at the continental shelf of Turkey. Furthermore, 5.000 km2 territorial waters of the Greek islands in the East and 36.000 km2 gray zone along the `S` trough. General geography is like that, now 'details' of law work. The Turkish thesis doesn't admit and recognize continental shelf beyond territorial waters for the Greek Islands extending from Anatolia. The possibility of equitable solution will have to be on the basis of a joint submission by both States. 268

69 ÖZET Türkler ve Yunanlılar yüzyıllardır yan yana yaşayan, bundan sonra da yaşamak zorunda olan iki millettir. Bu iki millet arasındaki ilişki önce savaşlarla başlamış, sonra Yunanlıların Osmanlı egemenliği altına girmesiyle bir bayrak altında devam etmiştir. Türkleri Avrupa'da istemeyen büyük devletlerin çabalan ile Yunanistan'ın bağımsızlığını kazanarak kendi devletini kurmasından sonra bu ilişkiler farklı bir boyut kazanmıştır. Yüzyıllar boyunca düşmanlık hislerine dayanmayan Türk- Yunan ilişkileri, Yunanistan'ın Megali İdea politikasını takip etmeye çalışmasıyla gergin bir hal almıştır. Yunanistan Megali idea politikası gereğince topraklarını Türklerin aleyhine olacak şekilde devamlı olarak genişletme çabasına girmişlerdir. Oniki Ada'nın Yunanistan'a ilhakı, Megali İdea içerisinde hedeflerden birisidir. Oysa bu adalar Osmanlı egemenliğine geçmeden önce hiçbir zaman Yunanlıların egemenliğinde olmamıştır. Oniki Ada, aslında 12 adet adadan oluşmamaktadır. Biz de genel kabul gören adı ile aynı ad altındaki takım adalardan büyük olan toplam on dört adayı( 1947 Paris Sözleşmesi ile Yunanistan'a bırakılan) esas olarak kabul edeceğiz. Bu grupta yer alan adalar: Astropolia, Rodos, Kalki, Karpatos, Kazos, Piskopis, Miziros, Kalimnos, Leros, Patmos, Lipsos, Simi, İstanköy ve Meis' tir. Oniki Ada'nın Yunanlılara geçmesi beraberinde iki ülke arasında yeni sorunlar da getirmiştir. Kardak Krizinde olduğu gibi bu bölgede mevcut ada, adacık ve kayalıklar potansiyel birer gerginlik nedenidir. Ayrıca Yunanistan'ın iddia ettiği adaların kıta sahanlığı bulunması konusu çok daha büyük çaplı bir sorundur. Oniki Ada Bulunduğu konum itibarı ile Karadeniz yoluyla Türk dünyası ve Kafkaslardan gelen, Akdeniz yoluyla Orta Doğu dan gelen istikametleri kontrol altına alabilir. Ayrıca Türkiye üzerine yapılacak Askeri harekatlarda üs olarak kullanılabilir. Bu nedenlerle bu adaların Lozan Antlaşması gereğince silahsızlandırılması gereklidir. 70 SUMMARY Turks and Greeks are two nations which lived together for centuries and must live together from now on. At the bigining, relations occured by the wars. Then, it continued under the same flag after ottoman had dominated to Greeks. After Greece had established its own state by gaining its independence these relations earned different dimension on account of efforts of great states who didn't want Turks in Europe. Relations between Turks and Greeks for centuries which were not based on hostility feelings had taken tense attitude on account of Greece having tried to follow Megali Tdea policy. Greece pemanently intended that expanding its land contrast Turks in accordance with Megali Idea policy. Annexation of Twelve Island to Greece is one of the targets inside Megali Idea. However, these islands had never been dominated by Greeks before Ottoman dominated. In fact, Twelve Island doesn't consist of 12 islands. We will basicly accept that there are big fourteen islands ( given to Greece Paris Agreement in 1947 ) having the same name. Astropolia, Rodos, Kalki, Karpatos, Kazos, Piskopis, Miziros, Kalimnos, Leros, Patmos, Lipsos, Simi, Istanköy and Meis, are the islands which are included in Twelve Island. Giving Twelve Island to Greeks created new problems between two countries, Islands, rocky places and small islands in this area are reasons of potential tension such as in Kardak Crisis. In addition topic about continental shelfing from the direction of Greece is a bigger problem. Twelve Island is in a strategical area controlling from Black Sea to Turks Area and Caucasus and from Mediterranean to the Middle East. In addition, it can be used for base İn militarian attacks which is going to be used against Turkey. For these reasons, these islands must be disarmamented in accordance with Louasanne Agreement. 80

öz Deniz Hukuku Sözleşmeleri ile uluslararası kurallar getirilmeye çalışılan, deniz yetki alanlarının sınırlandırılması, sınırlandınlmanm yapılacağı coğrafya ve özel durumları ile doğrudan ilişkilidir. Ege Denizi için bu zorluklar, ada, adacıkların aidiyetlerinin belirlenmesinden başlamakta, bu çok sayıdaki formasyonların yaygınlığı, Türkiye kıyılarına çok yakın ve ` yanlış tarafta ` konumlanmış olmaları ile artmaktadır. Bu çalışmada öncelikle Ege Denizi 'nin taraflar için önemli olan özellikleri belirtilmiş, sorunlu sahanın coğrafi sınırları ortaya konularak, deniz yetki alanları sınırlandırma çalışmalarının ilk aşaması olarak, sorunlu saha içindeki ada, adacıkların aidiyetleri irdelenmiştir. Müteakiben Deniz Hukukunun sınırlandırma açısından belirleyici maddeleri irdelenerek, deniz yetki alanları, Uluslararası Adalet Divam'nm benzer durumlarda almış olduğu kararlar ışığında incelenmiştir. Çalışmamda sürekli desteğini esirgemeyen tez danışmanım Prof. Dr. Rauf Versan'a, değerli görüşlerinden her zaman faydalandığım Sn. Esen Arpat'a, ayrıca çalışmalarımda gerek kaynak, gerekse sınırlandırmalarla ilgili çizimler için kullanılan yazılımları sağlayan, Seyir, Hidrografi ve Oşinografi Dairesi Başkanlığı 'na ve son olarak da sevgileri ve anlayışları benim için çok değerli olan eşim ve kızıma sonsuz teşekkürler ederim. m ABSTRACT Delimitation of the Maritime Boundaries are directly related to the geography and the special circumstances of the area subject to the delimitation. The challanges in the Aegean Sea starts with the allocation of the sovereignty of islands and islets and grows with the widespread positions of these formations, which are located very close to the Turkish coast and on the ` wrong side `. The first step of this study was to define the geographic limits of the problem and determine the sovereignty of the islands and islets in this area. Subsequently the aritcles of the law of the sea, that are relevant to the delimitation is examined under the guidance of the decisions taken by the International Court of Justice. My endless thanks to my adviser PhD Rauf Versan for his continuous support, Mr. Esen Arpat, whom I benefit from his valuable opinions, Department of Navigation, Hydrography and Oceanography that provided support with the source material and software being used for the delimitation and finally to my dear wife and daughter for all their love and understanding. IV 117

Ege ve Ege'nin Türkiye-Yunanistan İlişkilerindeki yerinin ve öneminin irdelenmiş olduğu tez çalışmamda, Türkiye ile Yunanistan arasında Ege Denizi ile ilgili sorunların neler olduğu, söz konusu sorunlar konusunda Türkiye ve Yunanistan'ın düşünceleri ve politikaları,Uluslararası Hukukun söz konusu sorunlara olan bakış açısı ile Ege'de var olan sorunların nasıl çözümlenebileceği ve Ege'nin işbirliği potansiyelinin aktif hale geçirilebileceği konuları üzerinde durulmuştur.Ege'de her iki ülke arasındaki sorunlar değerlendirilirken, sorunların Uluslararası Hukuk çerçevesinde değerlendirmeleri yapılmış.Uluslararası Hukukun konular hakkındaki hükümlerine de özel bir önem verilmiştir.Araştırma sonucunda elde edilen bulgulara bakıldığında; Ege'de Türkiye ile Yunanistan arasında var olan sorunlarda her iki ülkenin de konulara bakış açılarında ve sorunların çözümü konusunda farklı politikalara sahiptir.Sorunların algılanış biçimlerindeki farklılık ve Uluslararası Hukukun da her iki ülke tarafından birbirinden farklı yorumlanması, çözüm konusunu da etkilemekte ve çözümü zorlaştırıcı bir etkide bulunmaktadır.Bu durumun ortaya çıkmasında, her iki ülkenin de ulusal ve uluslararası kazanımlarının ve buna göre belirlenmekte olan strateji ve politikaların doğrudan yönlendiriciliği rol oynamaktadır.Sorunların çözümünde var olan görüş ayrılıklarına rağmen, Ege konusunda Türkiye ile Yunanistan arasında var olan sorunların Uluslararası Hukuka uygun, adalet ve hakkaniyet çerçevesinde çözümlendirilmesi, Türkiye ve Yunanistan için Ege Coğrafyasında çok daha fazla işbirliği imkanının açılmasını sağlayacak ve Ege'de her iki ülke arasında var olan işbirliği potansiyeli de verimli bir biçimde hayata geçirilmiş olacaktır.Ege ile ilgili sorunların çözümlendirilmesi Bölge İstikrarına da katkıda bulunacaktır.Her iki ülkenin de NATO Üyesi olması, Yunanistan'ın AB Üyesi, Türkiye'nin de AB'ye tam üyelik adayı konumunda bulunması.Ege'deki sorunların çözümlendirilmesinin anlam,önem ve değerini daha da arttırmaktadır.Bu arada şunu da vurgulamak gerekir, her ne kadar bu araştırmada detaylandırılmamış olmasına rağmen, Ege Kıbrıs ve Batı Trakya gibi Türkiye ile Yunanistan arasındaki hassas konularla da karşılıklı bir etkileşim içerisindedir, Ege'deki sorunların çözümü, Kıbrıs ve Batı Trakya gibi konularda var olan sorunların çözümlendirilmesine de olumlu bir katkı yapacaktır.Sonuç olarak şunu belirtmek gerekir ki; Ege'de Türkiye ile Yunanistan arasında var olan sorunların çözümü; her iki ülke arasında, karşılıklı güvenin oluşmasına, işbirliği imkanlarının niteliksel ve niceliksel olarak çok daha iyi noktalara çıkartılmasına, var olan diğer sorunların çözümüne, Bölge ve Dünya istikrarına yapacağı değerli katkılarla, artık bir gereklilikten öte bir zorunluluktur. In my thesis, where the Aegean and its importance in Greece-Turkey Relations were analysed, matters which between Greece and Turkey about the Aegean Sea, thoughts and politics of Greece and Turkey about the Aegean,glance angle of the International Law about these problems,solution methods and cooperation potential of the Aegean Subjects were appraised.Of course,during appraising of these matters,Historical background is very important, when facts and events were analysed, obvious Historical beginning and chronology were followed.During the matters, which in between Greece and Turkey in the Aegean, appraising,were definited in framework of the International Law.Glance angles of Greece and Turkey about the Aegean appraising in comparative expression.Decisions of the International Law were given a special importance about the subjects.During appraising the source points of matters,opinions of sides and solution methods, was acted by an objective approach continually.If looked to diagnosis of the thesis; In matters between Greece and Turkey about the Aegean Issue, both of coutries have a different policies about the glance angles and solution of matters.The condition makes difficult to solution by a negative influence.National and the International benefits and politicies and strategies, which according to the benefits, cause the state.Although, there are approach disparities in solution of matters,solving to problems between Greece and Turkey about the Aegean Sea, according to the International Law and in framework of justice will provide to open more cooperation opportunities and the big cooperation potential in the Aegean will revive as a productive between two coutries.Solution of matters will make a contribution to regional stability.Both of coutries are member of the NATO, Greece is member of the EU and Turkey is a candidate coutry for full membership. This condition is increased to sense, importance and worth of solution.I want to emphasize that,although didn't give a details and analyse in this thesis, Cyprus and the West Thrace Issues, which are delicate between Greece and Turkey, have a relation by the Aegean Case.So, solution of the matters which about the Aegean will make a positive contribution to solution of problems about Cyprus and the West Thrace Issues too. I want to expound that, Solution of matters about the Aegean is an obligation, by its worthy contributions to providing a trust between two countries, progress of cooperation opportunities as quantity and quality, solution to other problems, getting strong to stability of region and the World.

ÖZET Tezin amacı: Ege Denizi'nde aidiyeti tartışmalı ada, adacık ve kayalıklar sorununa neden olan Kardak krizini çatışma çözümü analizi açısından incelemektir. Analiz, Türk- Yunan ilişkilerindeki diğer konular dışarıda tutularak, tarafların karar alma süreci üzerinde yoğunlaşarak yapılmıştır. Özellikle askeri birimlerin de çatışma sürecine dahil oldukları periyot içinde tarafların karar alma süreçleri oyun teorisi modelleri yardımıyla incelenmiştir. Metot: Öncelikle Soğuk Savaş sonrası döneme ilişkin uluslararası sistemin yapısı ve çatışmaların çözümüne ilişkin çabalar incelenerek, Kardak krizinin uluslararası ortamın hangi özellikleri gösterdiği ortamda yaşandığı tespit edilmiştir. Günümüz çatışma çözümü teorilerinin gözden geçirilmesinin ardından, Ege'de aidiyeti tartışmalı ada, adacık ve kayalıklar sorununun ortaya çıkmasına neden olan Kardak krizi süreci, tarafların tezlerini de içerecek şekilde incelenmiştir. Tarafların karşılıklı adımlarını göstermek amacıyla, Kardak krizi sürecini de içerecek detaylı olaylar kronolojisi çıkarılmıştır. Analiz sırasında, tarafların gelecekte ikili olarak yada üçüncü aktörler yardımıyla konunun çözümüne getirebilecekleri yaklaşımları da belirtmek üzere, krizin analitik çözümlemesi de yapılmıştır. Sonuçta, Ege Denizi'nde iki ülke arasında deniz sınırının çizilmediği tespit edilmiş, ada, adacık ve kayalıkların aidiyetinin belirlenmesinden önce deniz sınırının çizilmesinin mümkün olmayacağı tespit edilmiştir. Taraflar karar alma süreçlerinde rasyonel davrandıkları halde, güvenlik duygusu, karşılıklı güven oluşturmadan ve karşılıklı algılan değiştirmeden sorunu istikrarlı ve kalıcı bir çözümün bulunması mümkün görünmemektedir. Türkiye'nin uyuşmazlıkların çözümü için ikili görüşmeler yapılması yönündeki ısrarlı yaklaşımlarına karşın Yunanistan gerekli ilk adımı atmak konusunda yetersiz kalmaktadır. vı ABSTRACT Objective of the thesis : to evaluate the Kardak Crisis, which caused the dispute over the sovereignty of some islands, islets and rock in the Aegean Sea, from conflict resolution analysis perspective. Analysis focused on the decision making process of both sides during the conflict, mostly excluding other areas of conflict in Turkish-Greek relations. Especially within the period, when military forces are involved in the dispute, the decision-making process of both parties are evaluated by using models of game theory. Method : Firstly the structure of the international system and efforts to resolve the conflicts after the Cold War is evaluated to state in what conditions the Kardak crisis took place. After reviewing the recent conflict resolution theories, the events which caused the dispute of soverignty over some islands, islets and rocks in the Aegean Sea, together with the thesis of both parties on the subject, are evaluated. A detailed chronological table of events about the Aegean islands to include the Kardak crisis period, is given to clarify the steps each party took. During the analysis, an analytical evaluation of decision making process of parties is also made to project possibilities of co-operation in the future to solve the issue within biletarel relations as well as third party settlements. The results of the study showed that maritime boundary between Turkey and Greece in the Aegean has not been established. Trying to draw the maritime boundries seems impossible before the sovereignty dispute is resolved. Although both sides are trying to lead realistic and rational decision-making procesess, without establishing a feeling of security, mutual confidence and altering the perception of the other, a stable and long-term solution can not be easily reached. Especially Greece has been failing to take the first step while Turkey has been repeating its insistent requests to negotiate on the disputes. Vll 149

IX ÖZET Bir devletin kara ülkesine bitişik, iç suların ötesinde, duruma göre bitişik bölge, kıt'a sahanlığı, münhasır ekonomik bölge veya açık denize kadar uzanan kesiminde yeralan karasuları üzerinde, kıyı devletinin ne kadar genişlik uygulayabileceği uzun yıllar tartışma konusu olmuştur. Nihayet, 1982 Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesi 'nin 3. maddesiyle kıyı devletlerinin 12 deniz miline kadar karasuyu genişliği belirleyebilme yetkisi olduğu kabul edilmiştir. Anılan sözleşmeye dayanarak Yunanistan'ın Ege Denizi'nde karasularını 12 deniz miline çıkaracağı yönünde beyanatlar vermesi sonucunda, Türkiye ile arasında zaman zaman tırmanma eğilimi gösteren `Ege Karasuları Sorunu` ortaya çıkmıştır. İki yakasında Türkiye ve Yunanistan'ın komşu bulunduğu Ege Denizi'nde, Yunanistan'ın bahse konu sözleşmeye dayanarak karasularını 6 deniz milinin üzerine, 12 deniz miline kadar çıkarabileceğini iddia etmesi, Türkiye tarafından kabul edilemez bir durumdur. Coğrafik özellikleri bakımından farklı ve yan-kapalı bir deniz olan Ege Denizi'nde karasularının, adalar da dahil olmak üzere 12 deniz mili genişlikle uygulanması, bu denizin %70'inden fazla bir oranda Yunanistan'ın hükümranlığına girmesi anlamına gelecektir. Türkiye adına haksız ve eşitsiz sonuçlar doğuracak böyle bir uygulama, BMDHS'nin 15. maddesinde yer alan tarihi haklar ve özel coğrafik koşulların dikkate alınması ve 300. maddede yer alan `hakların kötüye kullanılmaması` hükümlerine de aykırı olacaktır. Türkiye, bahse konu sözleşmede, başından itibaren 12 deniz miline kadar karasuyu genişliği uygulamasına karşı çıkmıştır. Böylelikle Türkiye'ye, uluslararası hukuk kuralları gereğince, başından itibaren karşı olduğu bir sözleşmenin hükümlerinin uygulanması doğru olmayacaktır. SUMMARY It was argued a long time that how many miles should be applied about the contigous zone, continental shelf, exclusive economic zone or territorial water expanding to high seas by the coast country. Finally, according to the 1982 United Nations Convention on the Law of the Sea (UNCLOS), 3 rd item; Coast countries are authorized to determine the width of the territorial waters as 12 nautical miles. According to this convention, Greece declared to wide their territorial waters to 12 nauticalmiles and to the result of these declarations, `Territorial Waters Problem at Agean` showing climbing tendency appeared. At Agean Sea Türkiye and Greece have its shores, the claim of Greece about expanding territorial waters to 12 nm against 6 nm is unacceptable for Türkiye. Widening the territorial waters to 12 nm including the islands means that Greece will have the authority almost over the all Agean Sea which has different geographical conditions and semi-closed sea. Türkiye has denied the 12 nm territorial waters from the very beginning. As a result, it is not true to accept and apply the rules of that convention to the Aegean Sea which Türkiye never agree from the very beginning. 100

ÖZET Türkiye ve Yunanistan iki komşu devlet olmalarına rağmen iki ülke arasında, özellikle Ege Bölgesi ile ilgili olarak ve Ege Sorunu şeklinde adlandırılan, bir çok sorun bulunmaktadır. Ege Sorunu, birbirleriyle ilişkili birkaç sorunu içermektedir. Bunlar Ege kıta sahanlığının sınırlandırılması, karasularının genişliği, Doğu Ege Adaları'nın Yunanistan tarafından yeniden silahlandırılması, fır hattı ve Batı Trakya 'daki Türkler ile ilgili sorunlardır. Bu sorunların en önemlileri, doğrudan iki ülkenin egemenlik hakları ile ilgili olmaları nedeniyle, kıta sahanlığının sınırlandırılması ve karasuları sorunlarıdır. Türkiye ve Yunanistan tarafından çevrelenen ve yarı-kapalı bir deniz olan Ege Denizi, özellikle 3.000'den fazla adayı barındırması ve bu adaların çoğunun Yunanistan'a ait olması nedeniyle, Akdeniz coğrafyasındaki en karmaşık tabloyu oluşturmaktadır. Türkiye ile Yunanistan arasındaki uyuşmazlık hem hukuki hem de siyasi nitelik taşımaktadır. Ege Denizi'nde sadece Türkiye ve Yunanistan'ın kıyısı bulunduğundan Ege Sorunu iki taraflı bir uyuşmazlıktır. Bu nedenle diğer devletlerin veya diğer devletlerin oluşturduğu birliklerin bu uyuşmazlıkta her hangi bir sıfatları bulunmamaktadır. Uluslararası Adalet Divanının kararlarına göre karşılıklı görüşmeler, deniz alanlarının sınırlandırılmasına ilişkin her türlü uyuşmazlıkların çözümünde, diğer yöntemlerin karşısında bir önceliğe sahiptir ve bu görüşmeler anlamlı görüşmeler niteliğinde olmalıdır. Ayrıca Divan'a göre uluslararası uyuşmazlıkların yargısal yollarla çözüme kavuşturulması, anlaşmazlıkların taraf devletler arasında doğrudan, dostça çözümlenmesinin yerine geçmekten başka bir şeydeğildir. Öyleyse uyuşmazlığın tarafı olan devletler uyuşmazlıklarının çözümü amacıyla anlamlı görüşmelere girmek yükümü altındadırlar. Divan'ın bu yöndeki kararlarına rağmen Türkiye ile Yunanistan'ın bugüne kadar Uluslararası Adalet Divanın belirttiği anlamda bir karşılıklı görüşme içerisine girdiklerini söylemek mümkün değildir. Türkiye ve Yunanistan, çözümsüz kalan sorunları nedeniyle, neredeyse yılda üç kez askeri çatışma tehlikesi ile karşı karşıya kaldıklarından Türk ve Yunan hükümetleri siyasi bir istek içerisinde, sorunlarının çözümü amacıyla bir an önce anlamlı karşılıklı görüşmelere başlamalıdırlar. SUMMARY Although Turkey and Greece are neighboring states, they have many issues, especially about Aegean Region which is called Aegean Issue. Aegean Issue includes several disputes, which are related each other, such as delimitation of the Aegean continental shelf, extension of territorial waters, remilitarization of the Eastern Aegean Islands by Greece, fir line and problems about Turks in Western Thrace. Among these issues, the most important ones are delimitation of continental shelf and territorial sea problems since they are directly related with sovergnity rights of both states. Aegean Sea, which is a semi-enclosed sea bordered by Turkey and Greece, represents the most complicated picture in the geography of the Mediterranean especially since it includes over 3.000 islands that most of them belong to Greece. The dispute between Turkey and Greece in the Aegean Sea is both a legal and a political problem. Since the bordering states of the Aegean Sea are only Greece and Turkey,Aegean dispute is a bi-lateral problem. So the problem between Greece and Turkey are not a matter of concern to the other states or community of the other states. According to the judgements of the International Court of Justice, the way of negotiation has priority over the other means, for solving the all kinds of delimitation and these negotiations must be meaningful ones. Also in Court's view, the judical settlement of the international conflicts is nothing more than a subsitute for direct and friedly settlement of the conflicts between the parties. So parties of the conflict are under obligation of entering into meaningful negotiations to resolve their issues.Despite the decisions of Court, it cannot be said that Turkey and Greece did have meaningful negotiation between them, as defined by the International Court of Justice, until now. Since Turkey and Greece are getting face to face with danger of military conflict almost three times in a year because of their unsolved disputes, Turkish and Greek governments should enter into meaningful negotiations at once with political will in order to resolve their issues. 'YTl *' - ?J i^ '-' ` T£3SKK«`-»Bt 107

Türkiye ile Yunanistan, aralarında Ege Sorunu olarak adlandırılan bir dizi sorun bulunan iki komşu devlettir. Ege Sorunu birbiriyle ilişkili bir çok sorunu içermektedir. Bu sorunlar: Ege Denizi kıta sahanlığının sınırlandırılması, karasularının genişliği, Doğu Ege Adaları'nın silahlandırılması ve FIR hattı sorunlarıdır. Bu sorunların en önemlilerini ise, her iki ülkenin de doğrudan egemenlik hakları ile ilgili olmaları nedeniyle, kıta sahanlığının sınırlandırılması ve karasuları sorunları oluşturmaktadır. Türkiye ve Yunanistan tarafından çevrelenen ve yarı-kapalı deniz statüsünde olan Ege Denizi, çok miktarda adayı barındırması, bu adalarının büyük çoğunluğunun Yunanistan'a ait olması, ancak Yunanistan'a ait bu adaların bir bölümünün Türk Anakarası'na yakınlığı nedeniyle Akdeniz coğrafyasındaki en karışık yapıyı oluşturmaktadır. Uluslararası Adalet Divanı'nın kararlarına göre karşılıklı görüşmeler, kıta sahanlığının sınırlandırılmasına ilişkin uyuşmazlıkların çözümünde önceliğe sahiptir. Bu görüşmeler anlamlı görüşmeler niteliğinde olmalıdır. Divan`n bakış açısına göre, uyuşmazlıkların yargı yoluyla çözümlenmesi, uyuşmazlıkların taraflar arasında dostça çözümlenmesinin yerine geçmektedir. Devletlerin de sorunların çözümü için anlamlı görüşmeler icra etmek yükümlülükleri vardır. Türkiye ile Yunanistan'ın sorunun çözümü için anlamlı görüşmeler içerisine girdiklerini söylemek mümkün değildir. Anlamlı görüşmeler yapmak bir yana, tarafların böyle bir sürecin başlattıkları dahi söylenememektedir.Türkiye ve Yunanistan, aralarındaki sorunlardan biri olan kıta sahanlığı sorununu çözememeleri nedeniyle defalarca savaş tehlikesiyle karşı karşıya kalmışlardır. Bu tehlikeyi bertaraf etmek ve geleceğe güvenle bakmak için iki ülke yetkilileri vakit kaybetmeksizin anlamlı karşılıklı görüşmelere başlamalıdırlar. Turkey and Greece are neighboring states which they have a series of disputes named as Aegean Issue. Aegean Issue includes many disputes which are related to each other. These are: delimitation of Aegean continental shelf, extension of territorial waters, disarmament of Eastern Aegean Islands, and FIR line. Delimitation of Aegean continental shelf and extension of territorial waters form the most important ones of the issue since they are directly related with sovergnity rights of both states. Bordered by Turkey and Greece, and as a semienclosed sea, Aegean sea forms the most complex situation in the geography of the Mediterranean since it contains a lot of islands which mostly belong to Greece and many of these are too close to Turkish main land. Continental shelf problem contains both a legal and a political characteristic. Because there is no other state which placed on Aegean shore, the dispute is a bi-lateral problem. For this reason other states are not concerned as a party of this issue. According to the judgements of the International Court of justice, negotiations between the states have priorty for solving the problem of delimitation of continental shelf. These negotiations must be meaningful. Point of view of the court is that, the judical settlement of the disputes subsitutes the direct and friendly settlement of the disputes. So the states have the obligation to perform meaningful negotiations for solving the disputes. İt is not possible to say that Turkey and Greece are performing such kind of meanigful negotiations. Besides, it cannot even said that the partieshave efforts to start a period of time which may provide meaningful negotiations. Turkey and Greece are confronted danger of war so many times because they cannot solve the continental shelf problem which is the one of disputes between both states. To make this danger clear and to trust the future, the govemers of these two countries have to start meaningful negotiations without loosing time. 139