Search

Η παρούσα εργασία αποτελεί μια προσπάθεια διερεύνησης των παιδαγωγικών όψεων της ουτοπίας και της σχέσης ουτοπικής παιδαγωγικής και αναρχισμού. Κεντρικές διαστάσεις της ουτοπικής παιδαγωγικής συνιστούν αφενός, η ανάπτυξη κριτικής συνείδησης μέσω της φαντασιακής ανασυγκρότησης του μέλλοντος και αφετέρου, το άνοιγμα ουτοπικών δυνατοτήτων υποκειμενοποίησης που εμφορούνται από ελπίδα και επιθυμία. Αναδεικνύεται η αναγκαιότητα πρόταξης οραμάτων, τα οποία προκύπτουν μέσα από συγκεκριμένες συλλογικές εμπειρίες, διατηρώντας μια οργανική σχέση με το παρόν, ώστε να κινητοποιούν σε δράση. Ο εμπρόθετος χαρακτήρας της πράξης συνδέεται με την έννοια της «κριτικής ελπίδας». Η σύζευξη κριτικής συνείδησης και δράσης συγκροτεί τον πυρήνα της «praxis» ως διεργασίας μάθησης, που απορρέει από την αναζήτηση και την πραγματοποίηση συναφών πρακτικών μέσα στην κοινότητα. Ο ουτοπικός χαρακτήρας του αναρχισμού ενσωματώνει τις παιδαγωγικές αποβλέψεις του ουτοπισμού ως «ανοιχτού τέλους», χωρίς να στερείται ανακατασκευαστικών οραμάτων και ανάλογου κανονιστικού περιεχομένου. Η «προεικόνιση» συνιστά μια κεντρική ουτοπική πτυχή του αναρχισμού που επιχειρεί να θέτει σε εφαρμογή και επαναξιολόγηση τα ιδανικά του, διατηρώντας μια ηθική σχέση μεταξύ μέσων και σκοπών. Η πραγματολογική πρόταση του αναρχισμού συμπυκνώνεται στην έννοια της «άμεσης δράσης», η οποία ενσωματώνει ένα παιδαγωγικό χαρακτήρα παρόμοιο με αυτόν που αποδίδεται στην «praxis». Η μελέτη των βασικών παραδοχών της αναρχικής ιδεολογίας σε συνάρτηση με τον μαρξισμό και τον φιλελευθερισμό, τονίζει την εσωτερική σχέση μεταξύ πολιτικής θεωρίας και φιλοσοφίας της εκπαίδευσης. Η συγκειμενική εννοιολόγηση της ανθρώπινης φύσης και η αντίληψη του κοινωνικού μετασχηματισμού ως διεργασία εμμενούς κριτικής και πρακτικής, σε συνδυασμό με την απόρριψη των εξαναγκαστικών θεσμών, αναγνωρίζουν την αναγκαιότητα ενίσχυσης μιας ηθικής βάσης ικανής να φέρει και να διατηρεί μια ακρατική κοινωνία βασισμένη στην αλληλοβοήθεια. This work is an attempt to investigate the pedagogical aspects of utopia and the relationship between utopian pedagogy and anarchism. Τhe central dimensions of utopian pedagogy are consisted by, on the one hand, the development of critical consciousness through the imaginative reconstruction of the future and, on the other hand, the opening of utopian possibilities of subjectivization imbued with hope and desire. Τhis study highlights the necessity of proposing visions, which emerge through specific collective experiences, maintaining an organic relationship with the present, so as to mobilize action. The intentional character of act is linked to the concept of 'critical hope'. The conjunction of critical consciousness and action constitutes the core of "praxis" as a learning process, which results from the search for and the realization of relevant practices within the community. The utopian character of anarchism embodies the pedagogical aspirations of "open-ended" utopianism, without lacking of reconstructive visions and corresponding normative content. "Prefiguration" constitutes a pivotal utopian aspect of anarchism that attempts to enact and reevaluate its ideals, while maintaining an ethical relationship between means and ends. The pragmatic proposition of anarchism is condensed into the concept of "direct action", which embodies a pedagogical character similar to that attributed to "praxis". The study of the basic assumptions of anarchist ideology in relation to marxism and liberalism emphasizes the internal relationship between political theory and philosophy of education. The contextual conceptualization of human nature and the perception of social transformation as a process of immanent critique and practice, combined with the rejection of coercive institutions, recognize the necessity of strengthening a moral base capable of bringing about and sustaining a stateless society based on mutual aid. 128 σ.

Το αντικείμενο της παρούσας εργασίας εντάσσεται στην ευρύτερη προβληματική της αυτογνωσίας. Απώτερος στόχος της εργασίας είναι να καταδείξει, διά της εννοιολογικής προσέγγισης, τους όρους και τις συνθήκες εντός των οποίων είναι δυνατή η αυτογνωσία, κάποιου είδους. Στο πρώτο κεφάλαιο παρουσιάζεται το παραδοσιακό επιστημολογικό υπόβαθρο για τη δυνατότητα της γνώσης εν γένει, όπου οι έννοιες «αλήθεια» και «δικαιολόγηση» προϋποτίθενται ως αναγκαίοι όροι του ορισμού της. Στο δεύτερο κεφάλαιο, και εντός του παραδεδομένου επιστημικού πλαισίου, αναλύεται η δυνατότητα προσέγγισης της έννοιας «αυτογνωσία» αναφορικά με τις νοητικές καταστάσεις του υποκειμένου. Εδώ, η διερεύνηση της συνθήκης της προνομιακής πρόσβασης του υποκειμένου στις νοητικές καταστάσεις του και η εξέταση της συνθήκης της αυτοκατηγόρησης καταδεικνύουν την ανάγκη υπέρβασης των παραδεδομένων επιστημολογικών παραδοχών. Ακολούθως, η συγκροτητική συνθήκη της αυτογνωσίας εξετάζεται συνδυαστικά με την πρόκληση που στοιχειοθετεί ο εξτερναλισμός περιεχομένου. Τέλος, στο τρίτο κεφάλαιο, η συστασιακή θεώρηση της Coliva που αναφέρεται στις προτασιακές στάσεις του υποκειμένου ως δεσμεύσεις ελέγχεται, στο πεδίο δυνατότητας αυτογνωσίας και διατήρησης της οπτικής εκ της αυθεντίας. The assignment of this paper falls within the spectrum of the problem of self-knowledge. A further target of this paper is to show through conceptual analysis the terms and conditions under which some self-knowledge is possible. In the first chapter there is considered the traditional epistemological background concerning the possibility of knowledge, where the concepts of “truth” and “justification” appear as necessary conditions for its definition. In the second chapter, within the specific epistemic context given, there will be considered the concept of “self-knowledge” concerning one’s own mental states. Here, the investigation of the conditions of one’s privileged access to one’s mental states and the examination of one’s own self-ascriptions demonstrate the need of going beyond the traditional principles of epistemology. Moreover, the conditions constituting self-knowledge are examined in combination with the challenge posed by content externalism. Finally, in the third chapter, there will be under consideration the key positions of the constitutive thesis by Coliva concerning the propositional attitudes as commitments, in the field of making self-knowledge possible and of ensuring first-person authority. ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ 6 ΕΙΣΑΓΩΓΗ 7 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ. Ο ΤΡΙΜΕΡΗΣ ΟΡΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΓΝΩΣΗΣ 12 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ. ΣΥΓΚΡΟΤΗΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΑΥΤΟΓΝΩΣΙΑΣ 2.1 Η έννοια «αυτογνωσία» 15 2.2 Νοητικές καταστάσεις 15 2.3 Οπτική πρώτου προσώπου και οπτική τρίτου προσώπου 22 2.4 Το καθεστώς της προνομιακής πρόσβασης 24 2.5 Η συνθήκη της αυτοκατηγόρησης 36 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ. Η ΣΥΣΤΑΣΙΑΚΗ ΘΕΩΡΗΣΗ 3.1 Εισαγωγικά 43 3.2 Κανονιστικό πλαίσιο 44 3.3 Η συστασιακή θεώρηση του Bilgrami 47 3.4 Η συστασιακή θεώρηση της Coliva 49 3.4.1 Η αξία της συστασιακής θεώρησης 50 3.4.2 Σκεπτικιστικά ζητήματα 53 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ 60 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 63 68 σ.

Το κύριο ζήτημα που θέτει η παρούσα διατριβή είναι η αναζήτηση της σχέσης την οποία η κατά Φουκώ γνώση ως πειθαρχία μπορεί να έχει με την κανονικοποίηση του υποκειμένου στην εκπαίδευση. Αρχικά, τίθενται οι βασικές πτυχές των μεθοδολογικών παραδοχών του φιλοσόφου, προκειμένου να προσεγγιστεί η σύλληψη του υποκειμένου ως μέριμνα εαυτού. Στη συνέχεια, εξετάζεται η θέση που το αδιαίρετο ζεύγμα της εξουσίας-γνώσης καταλαμβάνει στις Επιστήμες του Ανθρώπου, για να αναζητηθεί ο ρυθμιστικός ρόλος των συναφών καθεστώτων αλήθειας στη συγκρότηση του υποκειμένου. Ακολούθως, σκιαγραφείται η έννοια της υποκειμενοποίησης μέσω συγκεκριμένων τεχνικών του εαυτού, στο πλαίσιο των Επιστημών της Αγωγής ως συμπλέγματος εξουσίας-γνώσης, η άσκηση των οποίων κάνει το παιδαγωγικό υποκείμενο να γίνεται αυτό που είναι. Η διατριβή ολοκληρώνεται με αναφορά στην έκτακτη συνθήκη της τρέχουσας πανδημίας covid-19, ως παραδειγματικής περίπτωσης άσκησης βιοεξουσίας στον θεσμό του σχολείου. Τέλος, η παρούσα οπτική αποσκοπεί να συμβάλει στον γόνιμο διάλογο που η φουκωική σκέψη διανοίγει με την εκπαιδευτική πραγματικότητα, ως μια απόπειρα εύρεσης ορισμένων ορατών και μη ορατών πτυχώσεων και δυνατοτήτων της ανάσχεσης των σχέσεων εξουσίας στην εκπαίδευση. The main issue posed by this thesis is the search for the relationship that, according to Foucault, knowledge as a discipline can have with the normalization of the subject in education. First, the basic aspects of the philosopher’s methodological assumptions are set, in order to approach the conception of the subject as self-care. Next, the place that the indivisible pair of power-knowledge occupies in the Human Sciences is examined, in order to seek the regulatory role of the relevant regimes of truth in the constitution of the subject. Then, the concept of subjectification through specific techniques of the self is outlined, in the context of the Educational Sciences as a complex of power-knowledge, the exercise of which makes the pedagogical subject become what it is. The thesis is concluded with a reference to the emergency of the current covid-19 pandemic as an exemplary case of the exercise of biopower in the institution of school. Finally, the present perspective aims at contributing to the fruitful dialogue that Foucaultian thought opens with educational reality, as an attempt to find certain visible and invisible folds and possibilities of the inhibition of power relations in education. 112 σ.

Τα Μαζικά Ανοιχτά Διαδικτυακά Μαθήματα (MOOCs) είναι κυρίως ακαδημαϊκά μαθήματα που πραγματοποιούνται στα αντίστοιχα εκπαιδευτικά ιδρύματα ή δημιουργούνται από εκπαιδευτικούς οργανισμούς και έπειτα καταχωρούνται στο Διαδίκτυο, όπου είναι ελεύθερα προσβάσιμα σε κάθε άτομο που επιθυμεί να τα παρακολουθήσει. Τα μαθήματα αυτά εντάσσονται στο πλαίσιο δράσεων προώθησης της ελεύθερης και δωρεάν πρόσβασης στη γνώση και στον εκδημοκρατισμό της εκπαίδευσης, με τη χρήση νέων τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνίας και κυρίως του Διαδικτύου. Η παρούσα έρευνα εστιάζει στην Ελλάδα και το κεντρικό ερώτημα που διερευνάται αφορά το κατά πόσο και με ποιους τρόπους τα MOOCs (Massive Open Online Courses) αξιοποιούνται από συμμετέχοντες/ουσες με διαφορετικό εκπαιδευτικό και κοινωνικο-οικονομικό υπόβαθρο. Παράλληλα, εξετάστηκαν τα κίνητρα συμμετοχής σε MOOCs και η αξιολόγηση αυτής της νέας εκπαιδευτικής τάσης από τους συμμετέχοντες/ουσες. Επακόλουθα, διαμορφώθηκαν προτάσεις αύξησης συμμετοχής σε MOOCs, οι οποίες και παρατίθενται, με στόχο την άμβλυνση των εκπαιδευτικών ανισοτήτων και την ενίσχυση της κοινωνικής κινητικότητας. Για την υλοποίηση της μελέτης επιλέχτηκε η μεικτή μεθοδολογία και πιο συγκεκριμένα, το μοντέλο του Διερευνητικού Ακολουθιακού Σχεδιασμού (Exploratory Sequential Design), κατά το οποίο οι δύο κύριες μεθοδολογικές προσεγγίσεις κοινωνικής και εκπαιδευτικής έρευνας, η ποιοτική και η ποσοτική, χρησιμοποιούνται διαδοχικά. Αρχικά, υλοποιήθηκε η ποιοτική μελέτη και αναλύθηκαν τα ποιοτικά δεδομένα που παρήχθησαν από 20 ημι-δομημένες συνεντεύξεις. Έπειτα, σχεδιάστηκε και διεξήχθη η ποσοτική μελέτη με τη χρήση δομημένου ερωτηματολογίου σε δείγμα 513 συμμετεχόντων/ουσών σε MOOCs στην Ελλάδα. Το ερευνητικό εργαλείο της ποσοτικής μελέτης διαμορφώθηκε βάσει της βιβλιογραφίας και των ερευνητικών υποθέσεων, ενώ ενσωματώθηκαν και τα αποτελέσματα της ποιοτικής μελέτης που προηγήθηκε, αυξάνοντας την εγκυρότητά του. Τα αποτελέσματα της έρευνας συμβάλλουν στην κατανόηση του κοινωνικο-οικονομικού προφίλ των συμμετεχόντων/ουσών σε MOOCs στην Ελλάδα αναδεικνύοντας την αξιοποίηση των MOOCs από άτομα που κατέχουν ήδη ένα ικανοποιητικό μορφωτικό επίπεδο. Τα αποτελέσματα υποδεικνύουν, επίσης, την ικανότητα των MOOCs να ενισχύσουν την κοινωνική κινητικότητα αλλά και την αναγκαιότητα να αξιοποιηθούν περισσότερο και από άτομα και κοινωνικές ομάδες με χαμηλό και μεσαίο μορφωτικό επίπεδο, ώστε να λειτουργήσουν ως εργαλεία άμβλυνσης των εκπαιδευτικών και κοινωνικών ανισοτήτων. Massive Open Online Courses (MOOCs) are mainly academic courses held at the respective educational institutions or created by educational organizations and then uploaded on the Internet, where they are available to anyone who wishes to attend them. These courses are part of actions aiming to promote free access to knowledge and the democratization of education via the use of new information and communication technologies (ICT) and especially the Internet.The present research focuses on Greece and the main question under consideration concerns whether and in what ways MOOCs are used by people who have different educational and socio-economic background. At the same time, the reasons for participating in MOOCs, as well as the assessment regarding this new educational trend were considered by the participants. Afterwards, proposals for increasing the participation in MOOCs were put forward and presented with the aim of eliminating educational inequalities and enhancing social mobility. For the implementation of the study, the mixed methods research was chosen and more specifically, the model of Exploratory Sequential Design in which the qualitative and quantitative methodologies of social and educational research are used consecutively. At first, the qualitative study and the categorical analysis of qualitative data of 20 semi-structured interviews was conducted. Then, the implementation of the quantitative study followed, using a structured questionnaire on a sample of 513 MOOCs participants in Greece. The research questionnaire of the quantitative study was formed based on the bibliography and research hypotheses, including also the results of the previous qualitative study, thus resulting in increasing its validity. The results of the research contribute to the better comprehension of the socio-economic profile of the participants in MOOCs in Greece, highlighting the exploitation of MOOCs by people who already have a satisfactory educational level. The results also indicate the ability of MOOCs to enhance not only social mobility but also the need to be exploited by individuals and social groups with low and middle level of education and act as tools to eliminate educational and social inequalities. 282 σ.

Η πανδημία του Covid-19 και τα αυστηρά μέτρα που λήφθηκαν για την αντιμετώπισή του, οδήγησαν στην εδραίωση της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης στα εκπαιδευτικά συστήματα παγκοσμίως. Σκοπός της παρούσας έρευνας είναι η διερεύνηση των παραγόντων που επηρεάζουν τις αντιλήψεις των γονέων μαθητών/τριών πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης για την ικανοποίησή τους από την εξ αποστάσεως εκπαίδευση. Οι συμμετέχοντες ήταν 117 γονείς, κάτοικοι του νομού Ιωαννίνων, στους οποίους διαμοιράστηκε ένα ηλεκτρονικό ερωτηματολόγιο και τα ερωτήματα αφορούσαν στην πρώτη περίοδο της πανδημίας 2019-2020. Η στατιστική ανάλυση των δεδομένων φανέρωσε ότι οι κύριες παράμετροι που επιδρούν στην ικανοποίηση των γονέων από την εξ αποστάσεως μάθηση είναι οι οικονομικές δυνατότητες της οικογένειας, το περιεχόμενο του προγράμματος σπουδών και ο χρόνος που αφιέρωναν οι μαθητές/τριες στα εργαλεία της εξ αποστάσεως μάθησης. Η πανδημία σηματοδότησε μία νέα εποχή στην καθημερινότητα των ανθρώπων και οι νέες τακτικές που αξιοποιήθηκαν αποκτούν μόνιμο χαρακτήρα. Η έλλειψη κατάλληλης προετοιμασίας για τη χρήση της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης απαιτεί συνεχείς προσπάθειες από την επιστημονική κοινότητα, τους κρατικούς μηχανισμούς, τους εκπαιδευτικούς, τους γονείς και τους/τις μαθητές/τριες για την περαιτέρω βελτίωσή της. Covid-19 pandemic and the strict measures that were taken to confront it, lead to the utilization of distance education from the education systems worldwide. The purpose of the current research is the investigation of the factors that influence parents’ perception of distance education. The participants of the research were 117 parents, residents of Ioannina County, who received a web-based questionnaire. The questions concerned the first period of Covid-19 pandemic during 2019-2020. The statistical analysis of the data revealed that the main parameters that influence parents’satisfaction of distance education were the family’s financial capabilities, syllabus content and the time students spend on distance learning tools. The pandemic marked a new era in everyday life and the new tactics are becoming permanent. Education systems were unprepared for distance education and continuous efforts are needed to further improve it from the scientific community, states, teachers, parents, and students. 162 σ.

Η παρούσα εργασία εξετάζει τα κριτήρια και τις προϋποθέσεις για την ανάπτυξη μιας προσωπικής επιστημολογίας των μαθητών και των μαθητριών, προκειμένου αυτή να συμβάλλει στην εκμάθηση των νέων γραμματισμών στην Εκπαίδευση. Εφόσον, αναγνωρίζεται η ενεργητική φύση της εκμάθησης της γνώσης, δείχνεται η αναπτυξιακή πορεία της επιστημολογικής κατανόησης της ίδιας της γνώσης, με όχημα την επιστημική αμφιβολία. Με βάση τους νέους γραμματισμούς στην Εκπαίδευση, αφενός την ιδιότητα του πολίτη με την εκμάθηση αξιών και στάσεων για το πώς να ζει με τους άλλους, και αφετέρου τον ψηφιακό γραμματισμό με τη γνώση των νέων τεχνολογιών και του διαδικτύου, προτείνονται οι όροι με τους οποίους ο μαθητής και η μαθήτρια μπορούν να καλλιεργήσουν την κριτική επίγνωση της ψηφιακής πολιτειότητας τους. This thesis examines the criteria and the requirements for the development of a personal epistemology of the students, so that it contributes to learning new literacies in Education. Considering the active nature of knowledge acquisition is recognized, the developmental course of the epistemological understanding of knowledge itself by means of epistemic doubt as a vehicle is demonstrated. Based on new literacies in Education, on the one hand the citizenship when learning values and attitudes on how to live with others, and on the other hand as well as the digital literacy with knowledge of new technologies and the internet, the terms are presented under which the students could develop critical awareness of their digital citizenship. 90 σ.

Σκοπός της παρούσας εργασίας ήταν να διερευνηθεί το πώς επηρέασε η πανδημία COVID-19 τη μετάβαση μαθητών προσχολικής ηλικίας στην πρώτη Δημοτικού. Αναλυτικότερα, στόχοι της εργασίας ήταν (1) να αναδειχθούν οι σημαντικότερες δυσκολίες που παρατηρήσαν οι γονείς και οι εκπαιδευτικοί στους μαθητές προσχολικής ηλικίας κατά τη μετάβαση από το νηπιαγωγείο στην πρώτη δημοτικού και (2) να αναδειχθεί ο ρόλος που θεωρούν οι γονείς και οι εκπαιδευτικοί ότι πρέπει να έχουν κατά τη μετάβαση των μαθητών από το νηπιαγωγείο στην πρώτη δημοτικού. Για το σκοπό της έρευνας πραγματοποιήθηκε μια ποσοτική έρευνα με χρήση ερωτηματολογίου σε δείγμα 101 νηπιαγωγών και εκπαιδευτικών δασκάλων και 100 γονέων μαθητών. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι τόσο οι γονείς όσο και οι εκπαιδευτικοί αναγνωρίσαν σε μεγάλο βαθμό ότι η μετάβαση από το νηπιαγωγείο στην πρώτη Δημοτικού επηρεάστηκε σε μεγάλο βαθμό από με τις νέες συνθήκες στην εκπαίδευση λόγω της πανδημίας (τηλεκπαίδευση, χρήση νέων τεχνολογιών). Σε δεύτερο επίπεδο τόσο οι γονείς όσο και οι εκπαιδευτικοί αναγνωρίσαν ότι η ανησυχία και το άγχος δυσκόλεψαν τους μαθητές κατά τη μετάβαση στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση. Επιπρόσθετα, τα αποτελέσματα της έρευνας επιβεβαίωσαν ότι σημαντικό ρόλο κατά τη μετάβαση των μαθητών είχαν η έλλειψη ενημέρωσης, τα προβλήματα επικοινωνίας και συνεργασίας με τους εκπαιδευτικούς για ζητήματα σχετικά με τη μετάβαση και δυσκολίες που αφορούν τις νέες συνθήκες κατά τη μετάβαση και μετά τη μετάβαση. Τέλος, τα αποτελέσματα σχετικά με τον ρόλο των γονέων κατά τη μετάβαση έδειξαν, ότι ο βασικότερος ρόλος τους είναι η προετοιμασία του παιδιού για τη μετάβαση και εν συνεχεία η συνεργασία με εκπαιδευτικούς και τους υπόλοιπους γονείς ώστε να επιτευχθεί μια ομαλή μετάβαση. Τα ευρήματα σχετικά με τον ρόλο των εκπαιδευτικών κατά τη μετάβαση έδειξαν, ότι ο βασικότερος ρόλος τους είναι η συνεργασία πριν τη μετάβαση και η συγκέντρωση των απαραίτητων πληροφοριών για τα παιδιά. The purpose of this study was to investigate how the COVID-19 pandemic affected the transition of preschool students to primary school. More specifically, the objectives of the work were (1) to highlight the most important difficulties observed by parents and teachers in preschool students during the transition from preschool to Primary education and (2) to highlight the role of parents and educators during the transition of students from pre-school to primary education. For the purpose of the research, a quantitative research was conducted using a questionnaire on a sample of 101 kindergarten teachers and primary school teachers and 100 parents of students. The results showed that both parents and teachers recognized that the transition from preschool to primary education was greatly affected by the new conditions in education due to the pandemic (distance learning, use of new technologies). At the second level, both parents and teachers acknowledged that anxiety and stress made it difficult for students to transition to Primary education. In addition, the results of the research confirmed that the lack of information, communication and cooperation problems with teachers on transition issues and difficulties related to the new conditions during and after the transition played an important role in the transition of students. Finally, the results on the role of parents during the transition showed that their main role is to prepare the child for the transition and then to work with teachers and other parents to achieve a smooth transition. The findings on the role of teachers during the transition showed that their main role is to work together before the transition and to gather the necessary information for the children. 112 σ.

Οι έρευνες δείχνουν πως η διδασκαλία είναι ένα από τα πιο αγχωτικά επαγγέλματα. Για τους εκπαιδευτικούς η ικανοποίηση ποικίλων αναγκών των μαθητών είναι πραγματικά μία πρόκληση. Οι ίδιοι εκτός από την ευθύνη της δική τους διδακτικής αποτελεσματικότητας, επιφορτίζονται και με το άγχος της αναγνώρισης και της αντιμετώπισης των συμπτωμάτων των οικογενειακών, κοινωνικών, συναισθηματικών και συμπεριφοριστικών προβλημάτων των μαθητών. Η συνεργασία μεταξύ των επαγγελμάτων - όπως μεταξύ δασκάλων και κοινωνικών λειτουργών – μοιάζει να είναι απαραίτητη σε έναν εκπαιδευτικό κόσμο όπου η πολυπλοκότητα αυξάνεται. Η διεπιστημονική συνεργασία είναι σημαντική για να βοηθήσει τους εκπαιδευτικούς να προσαρμόσουν την εκπαίδευσή τους στις διάφορες ανάγκες των μαθητών. Οι Κοινωνικοί Λειτουργοί παγκοσμίως έχουν μεγάλη ιστορία στην αντιμετώπιση ζητημάτων που διασταυρώνονται μεταξύ των παιδιών, των οικογενειών, των σχολείων και των κοινοτήτων, καλλιεργώντας δεσμούς και δίκτυα μεταξύ τους. Στη παρούσα μελέτη έχει εφαρμοστεί ποσοτική μέθοδος με την χρήση ερωτηματολογίου αυτοαναφοράς διερευνώντας την αναγκαιότητα και το ρόλο των Κοινωνικών Λειτουργών στα σχολεία, μέσα από την ματιά εν ενεργεία εκπαιδευτικών του σχολικού έτους 2021-2022. Από τα αποτελέσματα προέκυψε πως δύο είναι οι κυρίαρχες προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι εκπαιδευτικοί πιο συχνά μέσα στο σχολικό πλαίσιο: Η μία έχει να κάνει με τους ίδιους τους εκπαιδευτικούς και αφορά στην «Επαγγελματική Εξουθένωση» και η δεύτερη αφορά στους μαθητές και είναι ο «Εκφοβισμός». Ο ρόλος του Κοινωνικού Λειτουργού φαίνεται να χαρακτηρίζεται ως απαραίτητος από τους εκπαιδευτικούς αλλά όχι στα πλαίσια μιας κουλτούρας διεπιστημονικής συνεργασίας, αλλά περισσότερο στα πλαίσια μίας τακτικής παραπομπής δύσκολων υποθέσεων. Research shows that teaching is one of the most stressful professions. For educators, meeting the diverse needs of students is truly a challenge. Apart from the responsibility of their own teaching effectiveness, they are also charged with the stress of recognizing and dealing with the symptoms of the students' family, social, emotional and behavioral problems. Collaboration between professions - such as between teachers and social workers - seems to be essential in an educational world where complexity is increasing. Interprofessional collaboration is important to help educators adapt their teaching to the diverse needs of students. Social Workers around the world have a long history of addressing issues that intersect between children, families, schools and communities, cultivating links and networks between them. In this study, a quantitative method has been applied using a self-report questionnaire investigating the necessity and role of Social Workers in schools, through the perspective of active teachers of the 2021-2022 school year. From the results it emerged that there are two dominant challenges that teachers face most often in the school context: One has to do with the teachers themselves and concerns "Professional Burnout" and the second concerns students and is "Bullying". The role of the Social Worker seems to be characterized as necessary by the teachers but not in the context of a culture of interprofessional cooperation, but more in the context of a regular referral of difficult cases. 141 σ.

Το σχολείο είναι ο θεσμός ο οποίος συμβάλει στην ένταξη των μαθητών στη σύγχρονη κοινωνία. Μέσω αυτού διαμορφώνονται η ταυτότητα, οι αξίες, οι αντιλήψεις και οι κανόνες μιας κοινωνίας. Στην παρούσα εργασία ερευνάται κυρίως η έκφραση της εθνικής και ευρωπαϊκής ταυτότητας των μαθητών της Ε’ και ΣΤ’ του δημοτικού σχολείου. Η εκπαίδευση είναι ένας σημαντικός παράγοντας που διαμορφώνει το κοινωνικοπολιτικό «γίγνεσθαι». Οι συνεχόμενες μεταβολές που συντελούνται σήμερα, όπως είναι η παγκοσμιοποίηση και η ραγδαία εξέλιξη της τεχνολογίας, οδηγούν τις κοινωνίες σε μεταρρυθμίσεις της οργάνωσής τους και κατ’ επέκταση των εκπαιδευτικών συστημάτων τους. Ειδικότερα, είναι σημαντικό οι νέοι να έχουν επίγνωση της ταυτότητάς τους, καθώς κινούνται στο ευρωπαϊκό χώρο. Η έννοια της ευρωπαϊκής ιδέας και της ευρωπαϊκής ταυτότητας απασχολεί όλο και περισσότερο κατά τις τελευταίες δεκαετίες την εκπαιδευτική κοινότητα. Έχουν αξιοποιηθεί, μέσω των Αναλυτικών Προγραμμάτων Σπουδών, στρατηγικές με στόχο την ενίσχυση τόσο της εθνικής όσο και της ευρωπαϊκής διάστασης. Συνεπώς, έχει ενδιαφέρον να διερευνηθούν οι απόψεις των μαθητών σχετικά με τη διαμόρφωση της εθνικής και ευρωπαϊκής ταυτότητας, στο πλαίσιο του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος. Τα συμπεράσματα που προέκυψαν, μετά την ανάλυση του περιερχομένου, είναι ότι οι μαθητές έχουν αναπτύξει ως ένα βαθμό την ευρωπαϊκή ταυτότητα, ωστόσο αυτή χρειάζεται να ενισχυθεί ακόμα περισσότερο μέσα από συνεχή ενημέρωση και εκπαίδευση σχετικά με θέματα που αφορούν την Ευρώπη, τόσο στο σχολείο όσο και στο ευρύτερο κοινωνικό πλαίσιο. The school is the institution that contributes to the integration of students into modern society. Through this, the identity, values, perceptions and norms of a society are formed. In this paper, the expression of the national and European identity of the students of the 5th and 6th grade of the primary school is mainly researched. Education is an important factor shaping socio-political 'becoming'. The continuous changes taking place today, such as globalization and the rapid development of technology, lead societies to reform their organization and, by extension, their educational systems. In particular, it is important that young people are aware of their identity as they move around the European space. The concept of the European idea and the European identity has increasingly concerned the educational community in recent decades. Through the Analytical Study Programs, strategies aimed at strengthening both the national and the European dimension have been utilized. Therefore, it is interesting to investigate the opinions of students regarding the formation of national and European identity, in the context of the Greek educational system. The conclusions reached, after the analysis of the content, are that the students have developed to a certain extent the European identity, however this needs to be strengthened even more through continuous information and education about issues concerning Europe, both at school and in the wider social context. 93 σ.

Η παρούσα Μεταπτυχιακή Διπλωματική Εργασία εστιάζει το ενδιαφέρον της στις μελέτες του σώματος, τόσο ως φυσικού όσο και ως κοινωνικού φορέα νοημάτων. Με βάση την εξέλιξη των θεωριών του σώματος και την κατηγοριοποίηση των σχετικών προσεγγίσεων, διαπιστώνεται ότι το άλλοτε συλλαμβανόμενο σταθερό φυσικό σώμα δίνει πλέον τη θέση του στο σώμα που αλλάζει μέσα σε κοινωνικές και ιστορικές συνθήκες. Ακόμη, το σώμα μπορεί να μετασχηματιστεί δραστικά εξ αιτίας χειρουργικών επεμβάσεων. Τέλος, οι τεχνικές του σώματος, η επιτήρηση του δρώντος σώματος, οι έξεις του σώματος, το πάσχον σώμα και η αυτοδιάθεσή του θεματοποιούνται ως ζητήματα στο έργο των Mauss, Foucault, Bourdieu, Goffman και στη φεμινιστική θεωρία. This dissertation focuses on the study and the analysis of the theoretical framework around the way in which the human body is approached, not only as natural entity but also as a locus invested with meaning. The evolution of the theoretical approaches for the body is presented in order to outline an approach for the way in which the human body is taken into account. The body that was perceived as something natural and stable gives its place to the body that can be transformed under social and historical conditions. Also, the rapid development of the utilization of medical science and cosmetic surgery, to carry out transformation interventions and changes to the human body, contributes to the change of the body image. In conclusion, topics as the body techniques, the surveillance of the active body, the body habits, the suffering body and the self-owned body are being discussed through the approaches of Mauss, Foucault, Bourdieu, Goffman and the Feminist movement. 66 σ.

Η σεξουαλικότητα είναι ένα αναπόσπαστο κομμάτι της ύπαρξης των ανθρώπων και αφορά τη σωματική, συναισθηματική, πνευματική και διαπροσωπική εξέλιξη του κάθε ανθρώπου. Η σεξουαλική αγωγή έχει ως κύριο σκοπό της να εφοδιάσει τα παιδιά και τους νέους με τις απαραίτητες γνώσεις, δεξιότητες και αξίες έτσι ώστε να κάνουν επιλογές ερωτικών και κοινωνικών σχέσεων με αμέριστη υπευθυνότητα στην σημερινή κοινωνία που μαστίζεται από κοινωνικά ταμπού και προβλήματα σεξουαλικότητας και σεξουαλικής φύσης. Η ολοκληρωμένη σεξουαλική εκπαίδευση είναι ένα από τα πιο σημαντικά εργαλεία έτσι ώστε να διασφαλιστεί ότι τα παιδιά και οι νέοι έχουν τις πληροφορίες που χρειάζονται για να κάνουν ασφαλείς, υγιείς και ενημερωμένες επιλογές. Επομένως, σκοπός αυτής της εργασίας είναι να διεξαχθεί μια συστηματική προσπάθεια ανάλυσης της σεξουαλικής εκπαίδευσης τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Ευρώπη. Ειδικότερα, στόχος της παρούσας συστηματικής ανασκόπησης είναι η διερεύνηση, η αποτίμηση και η ποιοτική έρευνα σχετικά με την εκπαιδευτική πολιτική για τη σεξουαλική αγωγή στα σχολεία, και δη στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση, καθώς και η συγκριτική θεώρηση των προγραμμάτων σεξουαλικής αγωγής στην Ελλάδα και στην Σκανδιναβία ειδικότερα, με έμφαση στις χώρες της Ελλάδας και της Σουηδίας. Συμπληρωματικά, θα γίνει μια πιο λεπτομερής διερεύνηση και κριτική αξιολόγηση με την μορφή μελέτης περίπτωσης και θα διερευνηθούν ενδελεχώς τα προγράμματα σπουδών σε διάφορες βαθμίδες των δύο αυτών χωρών, για να γίνει διερεύνηση των διαφορών μεταξύ της Ελλάδας και της Σουηδίας. Ουσιαστικά, ο στόχος είναι η σύγκριση αυτών των εκπαιδευτικών συστημάτων μεταξύ τους, καθώς, όπως είναι φυσικό, οι παράγοντες επιτυχίας της σεξουαλικής αγωγής όπως το περιεχόμενο των μαθημάτων και οι ηλικίες κατά τις οποίες εφαρμόζονται τα σχετικά προγράμματα διαφέρουν κατά πολύ σε διαφορετικές χώρες και ηπείρους. Τέλος, εντοπίζονται και παρουσιάζονται οι πιθανές ελλείψεις στην Ελληνική, αλλά και Σουηδική σε κάποιες περιπτώσεις, εκπαίδευση και προτείνονται τρόποι βελτίωσης. Sexuality is an integral part of human existence and concerns the physical, emotional, spiritual and interpersonal development of each person. Sex education has as its main purpose to equip children and young people with the necessary knowledge, skills and values so that they can make choices about love and social relationships with full responsibility in today's society plagued by social taboos and problems of sexuality and sexual nature. Comprehensive sex education is one of the most important tools for ensuring that children and young people have the information they need to make safe, healthy and informed choices. Therefore, the purpose of this paper is to conduct a systematic attempt to analyze sexuality education both in Greece and in Europe. In particular, the aim of this systematic review is to investigate, evaluate and qualitatively research about the educational policy for sexuality education in schools, and especially in primary education, as well as the comparative consideration of sexuality education programs in Greece and in Scandinavia in particular , with an emphasis on the countries of Greece and Sweden. In addition, a more detailed investigation and critical evaluation will be done in the form of a case study and the curricula at various levels of these two countries will be thoroughly investigated to investigate the differences between Greece and Sweden. Essentially, the aim is to compare these educational systems with each other, since, of course, the success factors of sexuality education such as the content of the lessons and the ages at which the relevant programs are implemented differ greatly in different countries and continents. Finally, possible shortcomings in Greek, and in some cases also Swedish, education are identified and presented and ways of improvement are suggested. 51 σ.

Η παρούσα εργασία εξετάζει τις θέσεις του Danto για την ιστορική αφήγηση και τη σχέση της με την εξήγηση των γεγονότων του παρελθόντος στα οποία αναφέρεται. Μεθοδολογικά ακολουθείται η εσωτερική ανασυγκρότηση των επιχειρημάτων του Danto υπό την ανασκόπηση της σχετικής με το έργο του βιβλιογραφίας. Ειδικότερα, εξετάζεται η άποψη του Danto για την αφήγηση ως ενιαία οργανωτική δομή, η οποία καθεαυτή αποτελεί εξήγηση των γεγονότων του παρελθόντος που περιγράφει, καθώς και οι όροι, υπό τους οποίους ο Danto προάγει το σχήμα των αφηγηματικών προτάσεων ως χαρακτηριστικό του τρόπου αναπαράστασης της ιστορικής πραγματικότητας από τον ιστορικό. Η εργασία θέτει υπό αμφισβήτηση την ταύτιση που πραγματοποιεί ο Danto μεταξύ αφηγηματικής δομής και αιτιακής εξήγησης, διότι η εν λόγω ταύτιση είναι δυνατό να οδηγεί σε ιστορικά συμπεράσματα που προκύπτουν από αιτιακές συνδέσεις μεταξύ γεγονότων, οι οποίες είναι ψευδείς. This paper examines Danto’s thesis on historical narrative and its relation to the explanation of the past events to which it refers. Methodologically, the paper follows an internal reconstruction of Danto’s arguments under a review of the literature relevant to his work. In particular, it examines Danto’s view of narrative as a unified organizational structure, which in itself constitutes an explanation of the past events it describes, and the terms in which Danto promotes the shape of narrative sentences as a characteristic of the historian’s mode of representing historical reality. The paper questions the identification Danto makes between narrative structure and causal explanation, because such identification may lead to historical conclusions that result from causal connections between events that are false. 68 σ.

Στην παρούσα διπλωματική εργασία διεξάγουμε μια βιβλιογραφική έρευνα που στόχο έχει την ανάπτυξη ενός κριτικού προβληματισμού σχετικά με το πώς οι Ζαπατίστας, μέσω των εκπαιδευτικών τους προγραμμάτων, αντιμετώπισαν τα προβλήματα που γεννά το κυρίαρχο σύστημα εκπαίδευσης. Στο πρώτο κεφάλαιο προβαίνουμε στην αποσαφήνιση βασικών όρων που θα μας απασχολήσουν. Σκοπός αυτού του κεφαλαίου είναι να έρθει ο/η αναγνώστης/τρια σε επαφή με τις σημαντικότερες έννοιες που συναντάμε σε όλο το εύρος της εργασίας. Η αποσαφήνιση των σύνθετων και αλληλεξαρτώμενων εννοιών της αυτονομίας, της αυτοοργάνωσης και της αυτοδιαχείρισης, με έναν, όσο το δυνατόν, πιο επιστημονικό και τεκμηριωμένο τρόπο, θα συμβάλλει ιδιαίτερα στην παρουσίαση και την κατανόηση του ζαπατιστικού κινήματος. Ταυτόχρονα, η εννοιολόγηση της έννοιας της κοινωνικής χειραφέτησης και του ρεύματος της Κριτικής Παιδαγωγικής θα συμβάλλει ιδιαίτερα στην ανάλυση της αυτόνομης εκπαίδευσης των Ζαπατίστας. Στο δεύτερο κεφάλαιο επιχειρούμε να περιγράψουμε το θεωρητικό πλαίσιο το οποίο ακολουθήσαμε. Ξεκινώντας από τις θεωρητικές προσεγγίσεις του κινήματος των Ζαπατίστας, συνεχίζουμε την επισκόπηση διάφορων ερευνών που μας απασχόλησαν για να μπορέσουμε ορίσουμε το ερευνητικό πρόβλημα και να συντάξουμε τους στόχους και τα ερευνητικά ερωτήματα που κατευθύνουν την εργασία μας, αλλά και να διατυπώσουμε τα προβλήματα και τους περιορισμούς που εντοπίσαμε. Στο τρίτο κεφάλαιο ξεκινάμε περιγράφοντας τις πολιτικές και οικονομικές συνθήκες στο Μεξικό και την Τσιάπας από την ισπανική αποικιοκρατία ως την υπογραφή της συνθήκης της NAFTA, που επηρέασαν και διαμόρφωσαν το κίνημα έως σήμερα. Στη συνέχεια γίνεται μια σύντομη αναφορά στις κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες που επικρατούσαν στο Μεξικό και την Τσιάπας μέχρι και την εξέγερση του 1994. Στις επόμενες ενότητες εστιάζουμε στην παρουσίαση της εξέγερσης και του κινήματος των Ζαπατίστας, με τον τρόπο οργάνωσης και λειτουργίας των αυτόνομων δήμων και κλείνουμε με την παρουσίαση της αυτόνομης ζαπατιστικής εκπαίδευσης. Κλείνοντας την εργασία, καταγράφουμε τα συμπεράσματά μας παραθέτοντας μια γενικότερη κριτική αποτίμηση του κινήματος των Ζαπατίστας και ιδιαίτερα της εκπαίδευσής τους. Επιχειρούμε, μέσα από την ανάλυση του κινήματος με όρους τις Κριτικής Παιδαγωγικής, να συνδέσουμε τα συμπεράσματα με το ευρύτερο ερευνητικό πρόβλημα και τους στόχους της εργασίας και τα ερευνητικά ερωτήματα. Στη συνέχεια, επιχειρούμε μέσα από την ανάδειξη των προβληματικών και των προοπτικών του κινήματος μια σύνδεση των συμπερασμάτων με την ελληνική πραγματικότητα και το εκπαιδευτικό σύστημα. Τέλος, καταθέτουμε τους προβληματισμούς μας και τις προτάσεις και που προκύπτουν ουσιαστικά από τη σύνθεση της βιβλιογραφικής έρευνας που διεξήχθη σύμφωνα με την κρίση και την αντίληψή μας. In this thesis we conduct a literature research that aims to develop a critical reflection on how the Zapatistas, through their educational programs, have dealt with the problems generated by the dominant education system. In the first chapter we proceed to clarify key terms of concern. The purpose of this chapter is to bring the reader into contact with the most important concepts that we encounter throughout the work. The clarification of the complex and interdependent concepts of autonomy, self-organization and self-management in as scientific and documented a manner as possible will be particularly helpful in presenting and understanding the Zapatistas movement. While linking social emancipation with the educational system and contribute particularly to the analysis of Zapatistas autonomy education. In the second chapter we attempt to describe the theoretical framework we have followed. Starting from the theoretical approaches to the Zapatistas movement, we proceed to review various research studies that have engaged us in order to be able to define our research problem and to draft the objectives and research questions that guide our work, as well as to report on the problems and limitations we have identified. In chapter three we begin by describing the political and economic conditions in Mexico and Chiapas from Spanish colonialism to the signing of the NAFTA treaty, which have influenced and shaped the movement to date. It then briefly discusses the social and economic conditions that prevailed in Mexico and Chiapas up to the 1994 uprising. In the following sections we deal with the presentation of the uprising and the Zapatistas movement, with the way the autonomous municipalities were organized and functioned, and conclude with a presentation of autonomous Zapatistas education. In concluding, we consider it necessary to record our conclusions and a general critical evaluation of the Zapatista movement and particularly of education. We attempt, through the analysis of the movement in terms of critical pedagogy, to connect the conclusions with the broader research problem and the objectives of the work and to answer the research questions. Then, we attempt, through the highlighting of the problematic issues and the perspectives of the movement, to connect the conclusions with the Greek reality and the educational system. Finally, we present our concerns and proposals and which essentially result from the synthesis of the literature research conducted according to our judgment and perception. 122 σ.

Η παρούσα μελέτη συντάχθηκε στα πλαίσια του Μεταπτυχιακού Προγράμματος «Επιστήμες της Αγωγής» της κατεύθυνσης «Εκπαίδευση και Κοινωνία: Θεωρίες και Πρακτικές» του Παιδαγωγικού Τμήματος του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων. Στόχος της είναι να αναδείξει την επιρροή που έχει η εμπειρία της μετανάστευσης στη διαμόρφωση της ταυτότητας των μεταναστών, μέσα από την αφήγηση των ιστοριών ζωής Αλβανών μεταναστών. Η έρευνα που παρουσιάζεται διεξήχθη με ποιοτική προσέγγιση και η μέθοδος συλλογής και ανάλυσης δεδομένων είναι η αφηγηματική μέσω των βιογραφικών συνεντεύξεων. Μέσα από την έρευνα και τις μαρτυρίες των συμμετεχόντων αναδεικνύεται το γεγονός ότι, οι προσωπικές εμπειρίες και τα βιώματα των μεταναστών επηρεάζουν την αναδιαμόρφωση της πολιτισμικής και της προσωπικής τους ταυτότητας. Η αξία της έρευνας έγκειται στη συνεισφορά νέας γνώσης στην επιστημονική κοινότητα, αφενός για την κατανόηση των εμπειριών της μετανάστευσης και των βιωμάτων των μεταναστών, και αφετέρου για την αξιοποίηση και την αξιολόγηση των κατάλληλων τρόπων συμπερίληψης των μεταναστών από την κοινωνία υποδοχής. The present study was written in the framework of the Postgraduate Program “Educational Sciences” of the direction “Education and Society: Theories and Practices” of the Pedagogical Department of University of Ioannina. Its aim is to highlight the impact that the immigration experience has on the identity formation of immigrants, through life storytelling of Albanian immigrants. The research presented was conducted with a qualitative approach and the method of data collection and analysis is the narrative, by biographical interviews. Through the research and the testimonies of the participants, is highlighted the fact that the personal experiences and stories of immigrant’s lives influence the reshaping of their cultural and personal identity. The value of the research lies in the contribution of knew knowledge to the scientific community, on the one hand to understand the experiences of migration and the life stories of immigrants, and on the other hand to exploit and evaluate appropriate ways of immigrant’s conclusion from the host society. 185 σ.

Η πολυπολιτισμική σύνθεση των σύγχρονων κοινωνιών έχει άμεσο αντίκτυπο στην διαμόρφωση της σχολικής πραγματικότητας, όπου παρατηρείται η συνύπαρξη ανθρώπων από διαφορετικά εθνοπολιτισμικά υπόβαθρα, την οποία καλείται να διαχειριστεί ο/η εκπαιδευτικός. Σκοπός, λοιπόν, της παρούσας έρευνας είναι η διερεύνηση του τρόπου και του βαθμού επίδρασης της βιογραφίας των εκπαιδευτικών στην διαμόρφωση των απόψεων και στάσεών τους απέναντι στη διαφορετικότητα, καθώς και στις πρακτικές που οι ίδιοι χρησιμοποιούν για την διαχείριση της πολιτισμικής ετερότητας σε σχολικά περιβάλλοντα. Για την διεξαγωγή της έρευνας ακολουθήθηκε ποιοτική προσέγγιση με την χρήση της αφηγηματικής μεθόδου των βιογραφικών συνεντεύξεων. Οι συνεντεύξεις αποτέλεσαν πηγή ποιοτικών δεδομένων, από τα ευρήματα των οποίων διαπιστώθηκε ότι τα προσωπικά βιώματα και οι επιρροές που έχουν δεχτεί οι εκπαιδευτικοί που συμμετείχαν στην έρευνα, επηρεάζουν την διαμόρφωση των αντιλήψεων και στάσεών τους απέναντι στο διαφορετικό και την καλλιέργεια συγκεκριμένων δεξιοτήτων, οι οποίες αποτελούν βασική προϋπόθεση ανταπόκρισης στον διαπολιτισμικό τους ρόλο. Ταυτόχρονα, τα συμπεράσματα της έρευνας σχηματίζουν μία αισιόδοξη εικόνα για την διαπολιτισμική επάρκεια και ετοιμότητα των συμμετεχουσών, οι οποίες αναγνωρίζουν τις επιμορφωτικές τους ανάγκες και δηλώνουν εμφατικά την ανάγκη συστηματικής επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών στη διαπολιτισμική παιδαγωγική και στη διαχείριση του διαφορετικού εθνοπολιτισμικού κεφαλαίου στην σύγχρονη σχολική αίθουσα. The multicultural composition of modern societies has a direct impact on the shaping of school reality, where the coexistence of people from different ethnocultural backgrounds is observed, which is called to be managed by the teacher. The purpose of this study is to investigate the way and in which level teachers’ biography influence the shaping of their views and attitudes towards diversity, as well as the practices they use to manage cultural diversity in school settings, in order to determine whether they have intercultural competence and preparedness. A qualitative approach was used to conduct the research using the narrative method of biographical interviews. The interviews were a source of qualitative data, from the findings of which it was found that the personal experiences and influences received by the teachers participating in the research, influence the formation of their perceptions and attitudes towards the different and the cultivation of specific skills, which are a prerequisite for responding to their intercultural role. At the same time, the research findings form an optimism picture of the intercultural competence and readiness of the participants, who recognize their training needs and emphatically state the need for systematic training of teachers in intercultural pedagogy and in the management of the different ethnocultural identity in the modern classroom. 237 σ.

Με την παρούσα εργασία επιχειρείται η διερεύνηση της διαπολιτισμικής ετοιμότητας των διευθυντών/ντριών σχολικών μονάδων Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, στις οποίες λειτουργούν Τάξεις Υποδοχής για την εκπαίδευση μαθητών/τριών με προσφυγικό και μεταναστευτικό υπόβαθρο. Συγκεκριμένα, η ερευνητική προσπάθεια εστιάζει στην εξέταση και εκτίμηση της επάρκειας των διευθυντών/ντριών σε θέματα διαπολιτισμικής ηγεσίας σε επίπεδο σπουδών και επιμορφώσεων, της ετοιμότητάς τους για την ένταξη και συμπερίληψη προσφύγων μαθητών/τριών στην τυπική εκπαίδευση και τελικά, της διαπολιτισμικής διάστασης στην ηγεσία τους, όπως τεκμαίρεται από την υιοθέτηση καλών πρακτικών διαπολιτισμικής εκπαίδευσης και στρατηγικών συμπερίληψης των αλλοδαπών μαθητών/τριών. Για τη διεξαγωγή της έρευνας εφαρμόστηκαν ποσοτικές και ποιοτικές μέθοδοι. Ως ερευνητικά εργαλεία για τη συλλογή των δεδομένων επιλέχθηκαν το ερωτηματολόγιο και η ημιδομημένη συνέντευξη. Η ανάλυση των αποτελεσμάτων της έρευνας έγινε με τη χρήση περιγραφικής στατιστικής μεθόδου για το ερωτηματολόγιο και θεματικής ποιοτικής ανάλυσης για το περιεχόμενο των συνεντεύξεων. Από τα αποτελέσματα της έρευνας διαπιστώνεται, σε γενικές γραμμές με όλους τους περιορισμούς της έρευνας, ότι οι γνώσεις και η κατάρτιση των διευθυντών/ντριών σε θέματα διαπολιτισμικής εκπαίδευσης και ηγεσίας είναι ελλιπείς. Ωστόσο, καταγράφεται υψηλός βαθμός ετοιμότητας των στελεχών. Η ετοιμότητα τους αποδίδεται στην εμπειρία τους ως εκπαιδευτικοί και ως διευθυντές/ντριες σε σχολεία στα οποία φοιτούσε ικανός αριθμός αλλοδαπών μαθητών/τριών, παρά στις θεωρητικές τους γνώσεις. Παράλληλα, οι διαπολιτισμικές πρακτικές ηγεσίας είναι αποσπασματικές και συνήθως, εξαντλούνται σε εκδηλώσεις πολιτισμικού εορτασμού. Όμως, οι διευθυντές/ντριες καταβάλλουν σημαντικές προσπάθειες για την ένταξη των προσφύγων μαθητών/τριών παρά τις ελλείψεις σε εκπαιδευτικό προσωπικό και πόρους. Συμπερασματικά, η επιμόρφωση των στελεχών εκπαίδευσης στη διαπολιτισμική ηγεσία πρέπει να αποτελέσει προτεραιότητα για την πολιτεία στο άμεσο μέλλον, όπως και η έμπρακτη ενίσχυση των δομών εκπαίδευσης προσφύγων και η μεταρρύθμιση του νομοθετικού πλαισίου της. The present paper attempts to investigate the intercultural readiness of the principals of Secondary Education school units, in which there are Reception Classes for the education of students with refugee and immigrant background. Specifically, the research effort focuses on examining and assessing the adequacy of principals in matters of intercultural leadership considering their level of studies and training, their readiness for the integration and inclusion of refugee students in formal education and finally, their intercultural education, as presumed by the adoption of good intercultural education practices and inclusion strategies of foreign students. Quantitative and qualitative methods were used to conduct the research. The questionnaire and the personal semi-structured interview were selected as research tools for data collection. The analysis of the research results was done using descriptive statistical method for the questionnaire and thematic qualitative analysis of the content of the interviews. The results of the research show, with all the limitations of the research, that the knowledge and training of directors in matters of intercultural education and leadership is incomplete. However, a high degree of readiness of the executives is recorded. Their readiness is attributed to their experience as teachers and as principals in schools attended by a sufficient number of foreign students, despite their limited theoretical knowledge. At the same time, intercultural leadership practices are fragmented and usually exhausted on cultural celebrations. However, principals make significant efforts to integrate refugee students despite the lack of teaching staff and resources. In conclusion, the training of education executives in intercultural leadership should be a priority for the state in the near future, as well as the practical strengthening of refugee education structures and the reform of its legislative frameworκ. 187 σ.

Η παρούσα εργασία πραγματεύεται το επιχείρημα του γάλλου φιλοσόφου Ζακ Ρανσιέρ για την τέχνη, τη συνάρθρωσή της με την πολιτική και την ανάδειξη του παιδευτικού αιτήματος της χειραφέτησης. Η μεθοδολογία που ακολουθείται συνίσταται στην εσωτερική ανασυγκρότηση του επιχειρήματος του Ρανσιέρ σε συνδυασμό με την οικεία δευτερεύουσα βιβλιογραφία. Ακολουθώντας τη ρανσεριανή οπτική, δείχνεται ότι αισθητική, πολιτική και εκπαίδευση συναρθρώνονται υπό το πρίσμα του «μερισμού του αισθητού» που κατανέμει και διαχωρίζει τον κοινό κόσμο a priori και διερευνώνται οι τρόποι με τους οποίους επιτυγχάνεται ή παρεμποδίζεται το χειραφετικό πρόταγμα στην τέχνη και στην εκπαίδευση. The current project discusses Jacques Ranciere’s argument about art, its articulation with politics and the demand for emancipation. The methodology followed consists in the internal reconstruction of Ranciere’s argument combined with the familiar secondary bibliography. Following Ranciere’s point of view, it is supported that aesthetics, politics and education articulate in the regard of the distribution of the sensible, which shares and divides the common world a priori. Also, the ways with which emancipative demand is achieved or hindered are investigated. 68 σ.

Η εξάπλωση του κορωνοϊού COVID-19 παγκοσμίως οδήγησε σε ριζικές αλλαγές στις ζωές των ανθρώπων. Η αναγκαιότητα για κοινωνική αποστασιοποίηση επέβαλε το καθολικό κλείσιμο των σχολικών μονάδων, τη διακοπή της δια ζώσης διδασκαλίας και τη γρήγορη αντικατάσταση της με την εξ αποστάσεως διδασκαλία έκτακτης ανάγκης σε διεθνές επίπεδο, καθώς και στην Ελλάδα. Η συγκεκριμένη έρευνα παρουσιάζει την εννοιολογική θεώρηση της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης, τις βασικές αρχές της, τα κύρια χαρακτηριστικά της και μια ιστορική αναδρομή για την εφαρμογή της στην Ελλάδα και σε όλο τον κόσμο. Επισημαίνονται τα πλεονεκτήματα της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης, παράλληλα όμως δίνεται ιδιαίτερη βαρύτητα στις δυσκολίες και στα εμπόδια κατά την εφαρμογή της. Σκοπός της έρευνας είναι η διερεύνηση των αντιλήψεων των μαθητών δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης σχετικά με την επείγουσα εξ αποστάσεως εκπαίδευση που εφαρμόστηκε κατά την πρώτη περίοδο της πανδημίας, από τον Μάρτιο μέχρι τον Μάιο του 2020, στην Ελλάδα. Στην έρευνα έλαβαν μέρος 100 μαθητές Α΄ και Β΄ Λυκείου που είχαν παρακολουθήσει την εξ αποστάσεως εκπαίδευση το σχολικό έτος 2019-2020. Από τα συμπεράσματα της έρευνας αναδύονται νέοι ρόλοι για τους εκπαιδευτικούς, για τους μαθητές και για τους γονείς. Η διαθεσιμότητα του εξοπλισμού, τα τεχνικά προβλήματα και η πρόσβαση στο διαδίκτυο αναδεικνύονται ως τα σημαντικότερα προβλήματα για την ισότιμη πρόσβαση στων μαθητών στην εκπαίδευση. Οι εκπαιδευτικοί λόγω περιορισμένων ψηφιακών δεξιοτήτων αντιμετωπίζουν μεγαλύτερες δυσκολίες συγκριτικά με τους μαθητές. Η αποτελεσματικότητα της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης τίθεται υπό αμφισβήτηση. The spread of COVID-19 coronavirus worldwide has led to radical changes in human lives. The need for social distancing imposed the universal school closure, the suspension of face-to-face classes and its rapid replacement by emergency remote teaching at international level including Greece. The present study presents the conceptual view of distance education, its basic principles, its main characteristics, and a historical background of its application in Greece and around the world. The advantages of distance education are pointed out, but at the same time special emphasis is given to the difficulties and barriers in its implementation. The purpose of the study is to investigate the Secondary school students’ perceptions of distance education, which was implemented during the first period of pandemic, from March to May 2020, in Greece. The study was conducted with 100 high school and college students who had attended distance education in the school year 2019-2020. New roles emerge from the research findings for teachers, students, and parents. The unavailability of PCs, technical problems and inaccessibility on the Internet are emerging as the most important problems for students' equal access to education. Teachers, due to limited digital skills, face greater difficulties compared to students. The effectiveness of distance education is questionable. 138 σ.

Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι η διερεύνηση των απόψεων των Ελλήνων εκπαιδευτικών πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης για τα χαρακτηριστικά των διευθυντών σχολικών μονάδων που συνθέτουν μια ηγετική-διευθυντική μορφή ενώ ταυτόχρονα επιχειρείται να διερευνηθεί το στυλ ηγεσίας που αναπτύσσεται και εφαρμόζεται σήμερα στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης. Ειδικότερα, αφού αναλυθούν διεξοδικά οι μορφές και τα είδη εκπαιδευτικής ηγεσίας, παρουσιάζονται οι θεωρητικές θέσεις και τα αποτελέσματα προηγούμενων ερευνών αναφορικά με τα χαρακτηριστικά και τις πρακτικές του καλού ηγέτη. Εν συνεχεία, προκειμένου να διερευνηθεί η άποψη των Ελλήνων εκπαιδευτικών σε αυτό το ζήτημα, διενεργείται μια ποσοτική έρευνα σε 211 εκπαιδευτικούς πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης. Τα αποτελέσματα της έρευναςκατέδειξαν πως οι εκπαιδευτικοί επιθυμούν ένα διευθυντή που να εστιάζει στους εκπαιδευτικούς, στη συνεργασία και στη δημιουργία ενός θετικού κλίματος, αλλά και στην ανάπτυξη της εκπαιδευτικής ηγεσίας. The purpose of this paper is to investigate the views of Greek primary education teachers on the characteristics of school principals who compose a leadership-managerial form while at the same time attempting to investigate the leadership style that is developed and applied today in the Greek primary education system. In particular, after thoroughly analyzing the forms and types of educational leadership, the theoretical positions and results of previous research regarding the characteristics and practices of a good leader are presented. Then, in order to investigate the opinion of Greek teachers on this issue, a quantitative survey is conducted on 211 primary school teachers. The results of the research showed that teachers want a principal who focuses on teachers, cooperation and creating a positive climate, but also the development of educational leadership. 88 σ.

Το θέμα που πραγματεύεται η παρούσα ερευνητική μελέτη είναι η ισχύς του θετικού σχολικού κλίματος και των αντανακλάσεών του στην αποτελεσματική λειτουργία της σχολικής ζωής. Η έρευνα απευθύνεται στα μέλη του διδακτικού προσωπικού (εκπαιδευτικούς και διευθυντές) των δημόσιων σχολείων της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Περιφέρειας Ηπείρου. Η συμμετοχή των 231 εκπαιδευτικών, με την συμπλήρωση ενός ερωτηματολογίου αυτοαναφοράς με ερωτήσεις κλειστού τύπου, έχει ως στόχο την καταγραφή των απόψεών τους, σχετικά με την ποιότητα του σχολικού κλίματος που επικρατεί στις σχολικές μονάδες, που υπηρετούν, καθώς και την ανάδειξη προσωπικών τους εκτιμήσεων για το ιδεατό σχολικό κλίμα, τους παράγοντες που συντελούν στη διαμόρφωσή του, και τον τρόπο που μπορεί να επηρεάσει θετικά την αποτελεσματικότητα του σχολείου. Η μελέτη του θέματος προσεγγίζεται θεωρητικά και εμπειρικά. Στο πλαίσιο αυτό, διερευνώνται βασικές παράμετροι που συνθέτουν το σχολικό κλίμα, εστιάζοντας, κατεξοχήν, στη διάσταση, η οποία σχετίζεται με το κοινωνικό σύστημα, και θεμελιώνεται στην κατανόηση του τρόπου με τον οποίο το σχολικό κλίμα μπορεί να επηρεάσει θετικά τις ευρύτερες ενδοσχολικές σχέσεις, διαμορφώνοντας συνθήκες αρμονικής, εύρυθμης και αποτελεσματικής λειτουργίας στο σχολείο. Όπως διαπιστώνεται από τα ευρήματα της έρευνας, η πλειονότητα των εκπαιδευτικών αντιλαμβάνεται το σχολικό κλίμα με την κοινωνικο-ψυχολογική του διάσταση, με την έννοια της σχολικής κουλτούρας και των διαπροσωπικών σχέσεων, οι οποίες αναπτύσσονται μεταξύ των μελών της σχολικής κοινότητας. Επιπρόσθετα, αναγνωρίζεται η σημαντικότητα παραγόντων, όπως η επικοινωνία, η συνεργασία, η σχολική διεύθυνση, η εργασιακή ικανοποίηση του προσωπικού, το κοινωνικό, οικονομικό και πολιτικό συγκείμενο, η επιμόρφωση και κατάρτιση του προσωπικού, η βαθμοθηρία, και η δυναμική των σχέσεων, που αναπτύσσονται στο πλαίσιο της εκπαιδευτικής, παιδαγωγικής και διοικητικής εργασίας στη σχολική κοινότητα, για τη δημιουργία συνθηκών θετικού σχολικού κλίματος και αποτελεσματικής λειτουργίας της σχολικής μονάδας. Τα ευρήματα αναδεικνύουν την επικράτηση ανοιχτού υποστηρικτικού επικοινωνιακού κλίματος στις σχολικές μονάδες της έρευνας, προβάλλοντας την εικόνα σχολείων με ταυτότητα, τα οποία αναζητούν και διεκδικούν διαρκώς καλύτερες συνθήκες επικοινωνίας, ισορροπίας και συνεκτικότητας. Περαιτέρω, ικανοποιούν τον προσανατολισμό της παρούσας ερευνητικής εργασίας στην κοινωνικο-ψυχολογική διάσταση του σχολικού κλίματος, η οποία, έχοντας ως βάση τον άνθρωπο, τις σχέσεις και αλληλεπιδράσεις του, μπορεί να λειτουργήσει ως σημείο αναφοράς για την αποτελεσματικότητα στο σημερινό σχολείο. The topic of this research study is the power of the positive school climate and its reflections on the effective functioning of school life. The research is addressed to the members of the teaching staff (teachers and principals) of the public schools of the Secondary Education of Epirus Region. The participation of the 231 teachers by completing a self-report questionnaire with closed-ended questions, aims to record their views on the quality of the school climate prevailing in the schools they serve, as well as to highlight their personal assessments of the ideal school climate, the factors that contribute to its formation, and how it can positively affect the effectiveness of the school. The study of the subject is approached theoretically and empirically. In this context, key parameters that compose the school climate are explored, focusing, primarily, on the dimension, which is related to the social system, and is based on understanding how the school climate can positively affect the wider intra-school relationships, creating conditions of harmonious, orderly and efficient operation in the school. As the research findings show, the majority of teachers perceive the school climate with its socio-psychological dimension, in the sense of school culture and interpersonal relationships, which are developed among members of the school community. In addition, the importance of factors such as communication, cooperation, school management, job satisfaction, social, economic and political context, staff education, grading, and the dynamics of developing relationships is recognized in the context of educational, pedagogical and administrative work in the school community, to create conditions for a positive school climate and effective operation of the school unit. The findings highlight the prevalence of an open supportive communication climate in the research schools, projecting the image of schools with identity, which are constantly seeking and claiming better conditions for communication, balance and coherence. Furthermore, they satisfy the orientation of the present research work in the socio-psychological dimension of the school climate, which is based on the person, his relationships and interactions, can function as a reference point for effectiveness in today's school. 496 σ.

Το αντικείμενο της παρούσας διατριβής εντάσσεται στην προβληματική της φεμινιστικής συγκρότησης της γνώσης στο πλαίσιο της φεμινιστικής επιστημολογίας. Η διαμόρφωση του φεμινιστικού χαρακτήρα της γνώσης εξετάζεται με βάση την κοινωνική σύλληψη του φύλου, σύμφωνα με ορισμένες φεμινιστικές επιστημολογικές θεωρίες της αναλυτικής παράδοσης και της μεταμοντέρνας φιλοσοφίας. Δεδομένου ότι η φεμινιστική επιστημολογία ως κλάδος συγκροτείται με βάση έννοιες και παραδοχές που ανήκουν σε διαφορετικά είδη φεμινιστικών επιστημολογιών, η έρευνα αυτή επιχειρεί να εντοπίσει, να εξετάσει και να ερμηνεύσει ορισμένα αντιπροσωπευτικά επιχειρήματα που αναπτύσσονται στο πεδίο αυτό, σε ένα φάσμα από τον πρώιμο φεμινιστικό εμπειρισμό έως ορισμένες μεταμοντέρνες φεμινιστικές θεωρίες. Απώτερος στόχος της παρούσας εργασίας είναι να συνεξετάσει την προβληματική της φεμινιστικής επιστημολογίας στη σχέση της με τον χώρο της εκπαίδευσης και να καταδείξει τις συνήθεις έμφυλες παραδοχές που αναπαράγονται εκεί. Το πρώτο κεφάλαιο εξετάζει την πορεία προς τη συγκρότηση της φεμινιστικής επιστημολογίας ως κλάδου, και τις βασικές παραδοχές που την χαρακτηρίζουν ως προσέγγιση. Το δεύτερο κεφάλαιο αναλύει την επιστημολογία του φεμινιστικού εμπειρισμού και, ιδιαίτερα της ύστερης εκδοχής του, για να αναδειχθούν οι βασικές έννοιες αυτού του είδους φεμινιστικής επιστημολογίας. Το τρίτο κεφάλαιο πραγματεύεται τον ιδιαίτερο τρόπο με τον οποίο συγκροτείται η γνώση στη φεμινιστική επιστημολογία της σκοπιάς, σύμφωνα με τη θεωρία της Sandra Harding. Στο τέταρτο κεφάλαιο διερευνώνται οι παραδοχές του φεμινιστικού μεταμοντερνισμού και ο τρόπος με τον οποίο αυτές καθορίζουν τον χαρακτήρα των θεωρήσεων τους, σύμφωνα με τις θέσεις της Susan Hekman, της Luce Irigaray, της Donna Haraway και της Judith Butler αναφορικά με την έννοια γυναίκα και την έννοια φύλο. Τέλος, το πέμπτο κεφάλαιο εντοπίζει την ανάγκη αξιοποίησης της φεμινιστικής επιστημολογίας στον εκπαιδευτικό θεσμό, εξετάζοντας τα ακόλουθα ερωτήματα: Θα έπρεπε η επιστήμη της εκπαίδευσης να υιοθετήσει ορισμένες προϋποθέσεις και παραδοχές της φεμινιστικής επιστημολογίας; Με ποιον τρόπο μπορεί να οικειοποιηθεί και να ενταχθεί κάθε ξεχωριστό είδος φεμινιστικής επιστημολογίας στο εκπαιδευτικό πλαίσιο; Πρόκειται για μια φιλοσοφική διερεύνηση του φύλου και των γνωσιακών προϋποθέσεών του, καθώς η εργασία μελετά τα εννοιολογικά περιεχόμενα του φύλου και τις σχέσεις μεταξύ των εννοιών που συμβάλλουν στον ορισμό του. Διαπιστώθηκε από την παραπάνω έρευνα ότι ο φεμινιστικός χαρακτήρας της γνώσης με βάση μια κοινωνική συγκρότηση του φύλου τίθεται με διαφορετικούς κάθε φορά όρους σε κάθε εκδοχή φεμινιστικής επιστημολογίας. Ακόμη, σε ένα δεύτερο επίπεδο, η εργασία εκτιμά ότι η αρχική αξίωση ισότητας ευκαιριών των δύο φύλων στην εκπαίδευση πρέπει να δώσει τη θέση της στο ισχυρότερο αίτημα της φεμινιστικής διεκδίκησης μιας διαφορετικής επιστημονικής γνώσης με βάση αξίες που σέβονται την ιδιαιτερότητα του γυναικείου φύλου και την οπτική της ζωής των γυναικών. Τέλος, ενώ δεν υιοθετείται η μεταμοντέρνα θέση της εγκατάλειψης των έμφυλων καθορισμών, ωστόσο εκτιμάται ότι η ανατρεπτική δυνατότητα επιτέλεσης του φύλου αποπλαισιωμένου από τον έμφυλο δυϊσμό μπορεί να καταλάβει τη θέση της στον χώρο της εκπαίδευσης. The subject of the present dissertation is part of the problematic of the feminist constitution of knowledge in the context of feminist epistemology. The formation of the feminist character of knowledge is examined on the basis of social conception of gender, as it responds to some feminist epistemological theories of the analytical tradition and of postmodern philosophy. Since feminist epistemology as a branch is constituted based on texts belonging to different types of feminist epistemology, this research attempts to detect, examine, and construe certain representative arguments in this branch, in a spectrum that begins with original feminist empiricism and reaches to postmodern feminist theories. The ultimate goal of this essay is to examine the problematic of feminist epistemology in relation to the field of education and to the usual gender assumptions that are reproduced there. The first chapter examines the course towards the development of feminist epistemology as a branch and then it deals with the key assumptions that characterize it as an approach. The second chapter analyzes the epistemology of feminist empiricism and, especially its recent version, in order to point out the basic concepts of this type of feminist epistemology. The third chapter deals with the particular way in which knowledge in feminist standpoint epistemology of Sandra Harding is constituted. The fourth chapter explores the assumptions of feminist postmodernism and the way in which they determine the character of the theories of different postmodern feminists. An attempt is made to answer this question by analyzing mainly the philosophical positions of Susan Hekman, Luce Irigaray, Donna Haraway and Judith Butler regarding the concepts of woman and gender. Finally, the fifth chapter detects the need to utilize feminist epistemology in the educational institution, examining the following question: Should the scientific discipline of education adopt certain assumptions of feminist epistemology? it is a philosophical investigation of gender and its cognitive presuppositions, as the thesis considers the conceptual contents of gender and also the relationships between the relevant concepts in order to define gender. It was found from the above research that the feminist character of knowledge based on a social construction of gender is put in different terms each time in each version of feminist epistemology. Also, at a second level, the dissertation considers that the initial claim of gender equality in education should give way to the strongest feminist claim to a different scientific knowledge based on values that respect the gender identity and the standpoint of women's lives. Finally, while the postmodern position of abandoning gender definitions is not adopted, it is estimated that the subversive possibility of gender performativity out of gender dualism may take its place in the field of education. 308 σ.

Σκοπό της παρούσας εργασίας αποτελεί η διερεύνηση των εκπαιδευτικών, κοινωνικών και πολιτικών συνθηκών στην εκπαίδευση της μειονότητας της Δυτικής Θράκης. Η σχετική διερεύνηση επιχειρείται μέσω της συγκριτικής προσέγγισης και αξιολόγησης ερευνητικών αποτελεσμάτων αντίστοιχων επιστημονικών ερευνών, που πραγματοποιήθηκαν στον ελληνικό ακαδημαϊκό χώρο την τελευταία 15ετία. Η εκπαίδευση συνιστά από τη φύση της ένα πολυδιάστατο και πολυπαραγοντικό πεδίο, το οποίο, γίνεται περισσότερο πολύπλοκο στην περίπτωση της μειονοτικής εκπαίδευσης. Η πολυπλοκότητα αυτή συνίσταται κυρίως στην κοινωνική και πολιτισμική ιδιαιτερότητα του μαθητικού πληθυσμού, αλλά και στο νομικό πλαίσιο που έχει διαμορφωθεί γύρω από τη μειονοτική εκπαίδευση. Για τους λόγους αυτούς πρέπει να κατανοηθούν τα βασικά συστατικά του δομικού πλαισίου της μειονοτικής εκπαιδευσης, υπό το πρίσμα της παιδαγωγικής, εκπαιδευτικής, κοινωνικής και πολιτικής διάστασης. Προς την επίτευξη αυτή στην παρούσα μελέτη, αρχικά, οριοθετούνται οι μειονότητες και αναλύεται το νομοθετικό πλαίσιο που τις διέπει σε εθνικό, διεθνές και ευρωπαϊκό επίπεδο. Κατόπιν, επιχειρείται η κοινωνική προσέγγιση της μειονότητας της Δυτικής Θράκης και ακολουθεί μια αναλυτική διερεύνηση της μειονοτικής εκπαίδευσης. Στην ανάλυση αυτή ερευνάται η εκπαιδευτική πραγματικότητα, οι παρεμβάσεις και οι μεταρρυθμίσεις που επέδρασαν στο εκπαιδευτικό γίγνεσθαι της επίσημης μειονότητας στην Ελλάδα, που είναι η μουσουλμανική μειονότητα της Δυτικής Θράκης. Συναφώς με τα παραπάνω, μελετώνται οι θέσεις της εκπαιδευτικής πολιτικής για τη συγκεκριμένη μειονότητα, αναδεικνύοντας τα βασικά χαρακτηριστικά των εξωγενών παραγόντων που επέδρασαν στην εκπαίδευση των μουσουλμανοπαίδων στην περιοχή αυτή. Η όλη διερεύνηση των διαστάσεων αυτών πραγματοποιείται στην παρούσα μελέτη με βάση την ερμηνευτική συγκριτική μέθοδο. Τέλος, εξετάζονται ακροθιγώς τα ζητήματα της μειονοτικής εκπαίδευσης ως παράγοντας διπλωματικής επίδρασης. The aim of this study is to investigate the educational, social and political data of minority education in Western Thrace. This research is attempted through the comparative approach and the evaluation of the research results of corresponding researches, which were implemented at postgraduate and doctoral level in the Greek academic environment at the last 15 years. Education is by nature a multidimensional and multifactorial field, which becomes more complex in the case of minority education. This complexity consists mainly in the social and cultural characteristics of student population, but also due to the legal status that has been formed as far as minority education concerns. For this reason, the basic elements of this structural framework should be understood, through a pedagogical, educational, social and political approach. For this purpose, in the present study, the minorities are initially determined and the legal status about them at a national, international and European level is analyzed. Then, the social approach of the minority of western Thrace is attempted and afterwards a detailed approach of minority education. In this approach, the educational reality, the interventions and the reforms in the educational environment of the only official minority in Greece, which is the Muslim minority of western Thrace, are studied. Also, the dimensions of the educational policy for the specific minority are studied, highlighting the factors that affect the education of Muslim children in this area. The whole investigation of these dimensions is carried out in the present study with the interpretive comparative approach of relevant researches in postgraduate and doctoral level studies, which have been carried out in the last 15 years in Greece. In conclusion, the issues of minority education as a factor of diplomatic influence are examined in detail. 250 σ.

Τα τελευταία χρόνια μεγάλος αριθμός προσφύγων εισρέει στην Ελλάδα με αποτέλεσμα να αυξάνεται ο αριθμός των αλλοεθνών μαθητών στο σχολικό περιβάλλον. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την ανάγκη δημιουργίας ενός πολυπολιτισμικού περιβάλλοντος στο οποίο θα δίνεται έμφαση στη συνεργασία μεταξύ Ελλήνων και αλλοδαπών μαθητών. Η παρούσα διπλωματική εργασία κατά κύριο λόγο εστιάζει στη διερεύνηση των απόψεων των εκπαιδευτικών σχετικά με το διαπολιτισμικό και πολυπολιτισμικό χαρακτήρα του μαθήματος των Θρησκευτικών. Το ζήτημα που εξετάζεται αφορά το σχολικό εγχειρίδιο του μαθήματος των Θρησκευτικών, τα περιεχόμενα του Αναλυτικού Προγράμματος Σπουδών και συγκεκριμένα εάν τα προαναφερθέντα συμβάλλουν στην διδασκαλία του μαθήματος. Διαπιστώνεται κατά πόσο στο βιβλίο του μαθήματος των Θρησκευτικών εμπεριέχονται οι συναφείς, με τη Διαπολιτισμικότητα και την Πολυπολιτισμικότητα έννοιες. Εξίσου σημαντικό θεωρούνται οι κατάλληλες υλικοτεχνικές υποδομές που διαθέτει το σημερινό ελληνικό σχολείο, έτσι ώστε να υποδεχτεί τους αλλοδαπούς μαθητές. Στη διδασκαλία του μαθήματος των Θρησκευτικών σε πρόσφυγες απαραίτητη προϋπόθεση θεωρείται η σωστή κατάρτιση των εκπαιδευτικών και η απόκτηση των κατάλληλων δεξιοτήτων και ικανοτήτων. In recent years, a large number of refugees have flocked to Greece, resulting in an increase in the number of foreign students in the school environment. This results in the need to create a multicultural environment that emphasizes the cooperation between indigenous and foreign students. The present thesis focuses primarily on exploring teachers' views on the intercultural and multicultural nature of the Religious lesson. The issue to be addressed relates to 5 the curriculum of the Religious lesson, the contents of the Curriculum and, in particular, whether the above contribute to the teaching of the lesson. It is evident whether the Religious textbook contains concepts related to Interculturalism and Multiculturalism. Equally important are the appropriate logistical facilities available to today's school to accommodate foreign students. Proper training of teachers and the acquisition of appropriate skills and competences are considered essential in the teaching of the religion to refugees. 132 σ.

Η διδακτορική διατριβή «Ελευθερία και ισότητα: Προβλήματα δικαιολόγησης αρχών σε φιλελεύθερα και ρεπουμπλικανικά επιχειρήματα» πραγματεύεται τις κεντρικές για την πολιτική φιλοσοφία, αλλά και την πολιτική επιστήμη και πολιτική θεωρία, έννοιες της ελευθερίας και της ισότητας. Το κεντρικό πρόβλημα εντοπίζεται αρχικά στη σύγχρονη συζήτηση και αφορά τη διασύνδεση μεταξύ φιλελεύθερων και ρεπουμπλικανικών επιχειρημάτων, τα οποία, δια της χρήσης των δύο αυτών εννοιών, φαίνεται να αλληλοδιαπλέκονται, μολονότι προγραμματικά πορεύονται παράλληλα. Αυτό, ωστόσο, που παρουσιάζεται αρχικά ως πρόβλημα, μπορεί να συμβάλει, τελικά, στην αυτοδιόρθωση και την ενίσχυση των επιμέρους επιχειρημάτων. Σκοπός, λοιπόν, της εργασίας είναι η ανάδειξη αυτής της προοπτικής. Ο φιλελευθερισμός και ο ρεπουμπλικανισμός –στις κλασικές εκδοχές και στις σύγχρονες εκδοχές τους- καταφάσκουν την έννοια του ατομισμού, αλλά διαφοροποιούνται ως προς τις αντιλήψεις τους σχετικά με την έννοια της ελευθερίας. Ο φιλελευθερισμός δίνει προτεραιότητα στις ατομικές ελευθερίες, ενώ ο ρεπουμπλικανισμός φαίνεται να προκρίνει μια πολιτική εννόηση της ελευθερίας, υπάγοντας την έννοια της προσωπικής αυτονομίας στην πολιτική-συλλογική αυτονομία, ώστε να αναδείξει την αξία της πολιτικής συμμετοχής και της πολιτικής υποχρέωσης. Ωστόσο, τα όρια μεταξύ φιλελευθερισμού και ρεπουμπλικανισμού δεν είναι πάντα ευδιάκριτα. Συχνά φαίνεται να υπάρχουν σημεία στα οποία συμπίπτουν ή, κατά κάποιο τρόπο, η μία θεωρία μεταπίπτει στην άλλη. Στη σύγχρονη βιβλιογραφία, ταυτόχρονα, διατυπώνεται ένα «παράδοξο»: η κατηγόρηση του ρεπουμπλικανισμού στον φιλελευθερισμό ως επιστημολογικό πρόβλημα που χρήζει μεταθεωρητικής επεξεργασίας. Στο πρώτο μέρος της εργασίας τίθενται τα όρια μεταξύ φιλελευθερισμού και ρεπουμπλικανισμού, οι εννοιολογικές συγγένειες και διαφοροποιήσεις. Στο δεύτερο μέρος, παρουσιάζεται ο διάλογος φιλελευθερισμού-ρεπουμπλικανισμού ως διάλογος μεταξύ John Stuart Mill και Jean-Jacques Rousseau, καθώς και το ιδιαίτερο παράδειγμα του καντιανού ρεπουμπλικανικού κράτους, ως συνδυασμού φιλελεύθερων και ρεπουμπλικανικών στοιχείων. Το τρίτο και τελευταίο μέρος αφορά τη σύγχρονη συζήτηση μέσω παρουσιάζοντας τον John Rawls και τον Philip Pettit, εκπροσώπους του πολιτικού φιλελευθερισμού και του ρεπουμπλικανισμού, αντίστοιχα. Εξετάζονται οι δύο προσεγγίσεις της έννοιας της ελευθερίας, καθώς και της έννοιας του κράτους, μέσω δύο μοντέλων δικαιολόγησης, ενός δεοντοκρατικού και ενός συνεπειοκρατικού. Η σύγχρονη συζήτηση ολοκληρώνεται με τον εξισωτισμό του Ronald Dworkin και, ιδιαίτερα, της ιδέας του περί ισότητας των πόρων. Μεθοδολογικά, μέσω του διαλόγου των «αντιθετικών» ή διαλεκτικών ζευγών που παρουσιάζονται, επιβεβαιώνεται ότι οι δύο πόλοι μπορούν να δικαιολογήσουν τη σύνθεση προτεραιότητας της ελευθερίας και της πολιτικής συμμετοχής. Από το σύνολο της εργασίας προκύπτει η πρόκριση της ιδέας του ρεπουμπλικανικού φιλελευθερισμού, ο οποίος καταφάσκει πρωτίστως την έννοια της ελευθερίας, υπόσχεται να ενισχύσει την προσφυγή στο καθήκον, την κοινότητα, και το κοινό αγαθό ενώ, παράλληλα, διατηρεί την προσφυγή στα δικαιώματα. Επιπλέον, περιέχει το όραμα περί μίας καλής κοινωνίας αλλά όχι τέλειας. Στο πλαίσιο αυτό, οι αξίες της ελευθερίας και της ισότητας διατηρούν μέσα τους το ίχνος της προέλευσής τους, φέρουν τις ανάγκες που τις γέννησαν και τις ελλείψεις που καλούνται να θεραπεύσουν ως εγγεγραμμένες στον πυρήνα τους. The doctoral thesis "Freedom and equality: Problems of justification of principles in liberal and republican arguments" addresses the concepts of freedom and equality which are central not only for political philosophy, but also for political science and political theory. The central problem initially lies in the contemporary debate, and concerns the interconnection between liberal and republican arguments, which, by using these two concepts, seem to complement each other, even though they are supposed to move in parallel paths. However, what is initially presented as a problem may ultimately contribute to the self-correction and reinforcement of the particular arguments. Thus, the aim of the thesis is to highlight this perspective. Liberalism and republicanism - in their classical and modern versions - affirm the notion of individualism, but differ in their perceptions of the notion of freedom. Liberalism prioritizes individual freedoms, while republicanism seems to favor a political notion of freedom, subjecting the concept of personal autonomy to political-collective autonomy, in order to highlight the value of political participation and political obligation. However, the boundaries between liberalism and republicanism are not always clear. There are, often, points in which the theories coincide or, overlap. In the current literature, we can identify a "paradox": the predication of republicanism in liberalism as an epistemological problem that needs to be refined. The first part of the thesis sets the boundaries between liberalism and republicanism, their conceptual affinities and differentiation. The second part presents the liberal-republican dialogue as a dialogue between John Stuart Mill and Jean-Jacques Rousseau, as well as the particular example of the Kantian republican state as a combination of liberal and republican elements. The third and final part deals with the contemporary debate by presenting John Rawls and Philip Pettit, representatives of political liberalism and republicanism, respectively. The two approaches to the concept of freedom, as well as the concept of the state, are examined through two models of justification, one deontological and one consequentialist. The contemporary debate concludes with Ronald Dworkin's egalitarianism and, in particular, his idea of equality of resources. Methodologically, through the dialogue of the "opposing" or dialectical couples presented, it is confirmed that the two poles can justify the synthesis between the priority of freedom and political participation. The thesis promotes the endorsement of the idea of republican liberalism, which primarily affirms the notion of freedom, promising to reinforce the recourse to duty, community, and the common good, while retaining the appeal to rights. In addition, it contains the vision of a good society but not a perfect one. In this context, the values of freedom and equality maintain within them the trace of their origin, the needs that gave birth to them, and the deficiencies they are called upon to heal as subscribed in their core. 194 σ.

122 σ.

Η γνώση είναι ένα σύνθετο θέμα μελέτης στη φιλοσοφία. Δεν αναφέρεται στη συσσώρευση των γεγονότων· συνθέτει ένα μεθοδολογικώς αξιολογικό σύστημα προτάσεων για τον κόσμο. Η γνώση φαίνεται να είναι η σύνθεση δύο διαφορετικών πραγμάτων, της εμπειρίας και της γνώσης. Η εμπειρία θέτει έναν αντικειμενικό εξωτερικό κόσμο ως τη βάση της σύνθεσης των βασικών πεποιθήσεων που σχηματίζουν γλωσσικά προτασιακά δίκτυα. Η γνώση είναι ένα φαινόμενο που απαιτεί, λογικά, την ύπαρξη ενός πλαισίου αναφορών μεταξύ των αντικειμένων του κόσμου. Για το προσδιορισμό του λογικού ρόλου των γλωσσικών συμπεριφορών και το σχηματισμό γλώσσας στα ανθρώπινα υποκείμενα απαιτείται αλληλεπίδραση με τα αντικείμενα. Η γνώση μπορεί να χωριστεί σε γνώση μέσω γνωριμίας και προτασιακή γνώση. Η γνώση μέσω γνωριμίας μπορεί να αποκτηθεί μέσω της προτασιακής η οποία αναλύεται στο εξής τρίπτυχο: Αληθής, δικαιολογημένη πεποίθηση. Παρόλο που η αλήθεια, η πεποίθηση και η δικαιολόγηση δεν μπορούν εύκολα και με ακρίβεια να αναλυθούν χωρίς να εισχωρήσει το νόημα της μίας στην άλλη η κλασσική επιστημολογική ανάλυση θέτει το παραπάνω τρίπτυχο ως το πυρηνικό προαπαιτούμενο της προτασιακής γνώσης. Ενώ, οι πεποιθήσεις για τον κόσμο μπορούν να σχηματιστούν ο σκεπτικισμός απορρίπτει το περιεχόμενό τους ως δογματικό και αβάσιμο, θεωρώντας τη πραγματική γνώση ως ανέφικτη. Ο Καρτέσιος, μέσω του σκεπτικισμού, θέτει την υποκειμενική συνείδηση ως το μοναδικό αδιαμφισβήτητο στοιχείο για την ύπαρξη κάποιου άρα σκέφτομαι άρα υπάρχω (cogito ergo sum).Η θεμελιοκρατία, επηρεασμένη από το Καρτέσιο, θεωρεί τα υποκειμενικά αισθητηριακά δεδομένα ως μη περεταίρω αναλύσιμα και άρα αληθή χωρίς την απαίτηση δικαιολόγησης. Τα αισθητηριακά δεδομένα σχηματίζουν τις βασικές πεποιθήσεις οι οποίες αξιολογούν τις προτάσεις μας, ικανοποιώντας το κλασσικό ορισμό. Δύο παρακλάδια του θεμελιωτισμού αναπτύχθηκαν, ο εμπειρισμός και ο ιδεαλισμός θεωρώντας το χαρακτήρα των αισθητηριακών δεδομένων ως posterioriκαι aprioriαντίστοιχα. Ο Kant συμφιλίωσε αυτές τις αντικρουόμενες θεωρίες μέσω της υπερβατολογικής του φιλοσοφίας. Για τον Kant η γνώση έχει συγκεκριμένους περιορισμούς που αποκαλεί συνθετικέςapriori μορφές μέσω των οποίων οι κατηγορίες που ορίζουν τις γλωσσικές έννοιες προκύπτουν αναγκαία. Ο Kant συνειδητοποίησε πως χωρίς έννοιες, οι εμπειρίες είναι κενές και έννοιες χωρίς εμπειρία τυφλές. Οuine, πειστικά, έδειξε πως η ανάλυση δεν μπορεί να οριστεί χωρίς ένα προϋπάρχον σύστημα λογικών αληθειών. Οι σχετκιστικές του υποδείξεις αφαίρεσαν τον χαρακτήρα αλήθειας που χαρακτηρίζει το apriori έθεσαν όλες τις προτάσεις μας υπό εμπειρική αξιολόγηση. Ο WilfridSellarsαναλύοντας τις θεμελιοκρατικές θεωρίες υπέδειξε το δογματικό χαρακτήρα των αισθητηριακών δεδομένων μέσω αυτού που αποκάλεσε μύθο του δεδομένου. Κανένα γνωσιακό θεμέλιο δεν μπορεί να τεθεί ή να περιγραφεί χωρίς να υπάρχει εξάρτηση σε ένα ολόκληρο πλαίσιο εννοιών στο οποίο η γνώση είναι δεδομένη πότε το εμπειριστικό επιχείρημα καταλήγει σε κυκλική αναφορά. Η λύση που δίνει ο Sellarsσε αυτό το πρόβλημα βρίσκεται στο θεμελιακό ρόλο που έχει το οικοδόμημα των γλωσσικών σχέσεων των προτάσεων. Η αναγνώριση και χρήση του προτασιακού περιεχομένου απαιτεί τη χρήση του λογικού χώρου των λόγων που αποδίδουν νόημα στις έννοιες. Αυτές οι λογικές σχέσεις μεταξύ δημοσίων αντικειμένων, αναμενόμενης κοινωνικής συμπεριφοράς και λέξεων συνθέτουν το σχετικιστικό πλαίσιο που δρα ως το θεμέλιο από το οποίο αναδύεται η γνώση. Οι εμπειρίες και οι σκέψεις αποτελούν γλωσσικές θεωρίες που προκύπτουν από την εφαρμογή του δεικτικού χαρακτήρα της γλώσσας στον εαυτό μας. Αυτός είναι και ο λόγος που η επιστήμη μπορεί να απορρίπτει μερικές από τις προτάσεις της κάθε φορά αλλά όχι και όλες μαζί. Για τον Sellars γλώσσα είναι μια ολότητα που δικαιολογεί τις προτάσεις της μέσω της συνοχής του νοήματος και είναι ένα ενσωματωμένο τμήμα των εμπειριών και της σκέψης μας. Knowledge is a complex subject of study in philosophy. It does not refer to the accumulation of facts· rather it composes a methodological evaluating apparatus of statements about the world. Knowledge seems to be the unification of two separate entities, experience and language. Experience sets an objective external world as the basis of the formulation of basic beliefs that form the network of propositions through language. Knowledge is a phenomenon that requires logically the existence of a referential frame between objects of the world. Object interactions is required for the determination of the logical role of linguistic behavior and the formation of language when there is a human subject involved. Knowledge can be divided in knowledge by acquaintance and propositional knowledge. Knowledge by acquaintance can be acquired through propositional knowledge that is analyzed in three notions: True justified beliefs. Although, truth, belief and justification cannot be easily and accurately defined without relying on each other classical epistemological analysis sets the above definition as the core requirements of propositional knowledge. While beliefs about the world can be formed skepticism rejects their content as dogmatic and unfounded regarding true knowledge as unattainable. Descartes, through skepticism, sets subjective consciousness as the only certain clue of one’s existence therefore cogito ergo sum. Foundationalism, after Descartes, considers the subjective sense data to be notions that cannot be analyzed any further thus being true without the need of justification. Sense data form the basic beliefs that pass judgment on every other proposition satisfying the classical definition. Two branches of foundationalism formed: empiricism and idealism regarding sense data character as posteriori and a priori, accordingly. Kant reconciled these conflicting theories through his transcendental philosophy. For Kant human knowledge has certain limitations that he calls synthetic a priori and through them the categories that define each linguistic notion occur necessarily. Kant realized that experience without notions are empty and notions without experience are blind. Quine convincingly claimed that analysis cannot be defined without a set system of logical truths. His relativistic remarks removed the truth function of a priori setting every proposition under evaluation through experience. Wilfrid Sellars analyzing the foundational theories pointed out the dogmatic character of sense data through what he called the myth of the given. No cognitive foundation can be described or set without relying on a whole set of other concepts which knowledge must be given so empiricists fall into circular arguments. Sellars solution to this problem lies in the foundational role of the linguistic relational structure of propositions. Recognition and usage of propositional content demands the use of the logical space of reasons that attributes meaning to our concepts. These logical relationships between public objects, expected social behavior and words create the relativistic frame that acts as the foundational framework where knowledge rests. Experience and thoughts are linguistic theories that occur through the application of the indicative character of language to ourselves. That is the reason that science can reject some propositions but not every proposition at once. For Sellars language is a whole that justifies its propositions through their meaning and is an integral part of our experience and thoughts. 85 σ.

Βασική επιδίωξη είναι να διερευνηθούν οι οντολογικές καταβολές δημιουργίας φωτογραφικών κόσμων μέσα από το σώμα, και υπαρκτικών κόσμων μέσα από την αναλογική φωτογραφία στην κατεύθυνση της εκπαιδευτικής αξιοποίησης της πρότασης για έναν άλλον τρόπο να βλέπουμε τα πράγματα και να σχετιζόμαστε με τον κόσμο. The aim of this essay is to explore the ontological origins of the creation of photographic worlds through the body, and the creation of existential worlds through analogue photography, in the direction of educational use of the proposal for another way of seeing things and relating to the world. 81 σ.

Ο όρος πραγματισμός (pragmatism) χρησιμοποιήθηκε πρώτη φορά από τον Charles Sanders Peirce, ωστόσο, έγινε διάσημος από τον William James, το 1898. Η σημασία του συνίσταται στον καθορισμό της σκέψης προς την επίτευξη του σκοπού της και το νόημά του συνοψίζεται στην εξής δήλωση: «Εξετάστε τις πρακτικές συνέπειες του αντικειμένου της σύλληψή σας. Τότε η σύλληψη αυτών των αποτελεσμάτων αποτελεί την συνολική σύλληψή σας για το αντικείμενο». Η μέθοδος του πραγματισμού αποπειράται να ερμηνεύσει κάθε έννοια αναζητώντας τις ιδιαίτερες πρακτικές τις συνέπειες. Αντίστοιχα, όσον αφορά την πραγματιστική θεωρία για την αλήθεια, αυτή περιγράφεται με την άποψη ότι μια ιδέα είναι χρήσιμη επειδή είναι αληθής ή ότι είναι αληθής επειδή είναι χρήσιμη. Από αυτή τη διαδικασία, αντλεί ο πραγματισμός τη γενική έννοια του περί αλήθειας ως κάτι συνδεδεμένο με τον τρόπο με τον οποίο μια χρονική στιγμή της εμπειρίας μας μπορεί να μας οδηγήσει σε άλλες. Για τους εκπροσώπους του πραγματισμού η συγκρότηση της εμπειρίας είναι θεμελιώδης και στη διαδικασία αυτή η εκπαίδευση έχει πρωταρχικό ρόλο. Ο Dewey, ως υπέρμαχος της Προοδευτικής Εκπαίδευσης, υποστήριξε ένα αναμορφωμένο είδος εκπαιδευτικής εμπειρίας που θα παρέχει τα εφόδια για μια αποτελεσματική και ολοκληρωμένη ώθηση για ζωή. Η παρούσα εργασία, αξιοποιώντας τις απόψεις των εκπροσώπων του πραγματισμού, επιχειρεί να αναδείξει τη συμβολή και την επίδραση του κινήματος του πραγματισμού στην ανάπτυξη και τη διαμόρφωση της εκπαίδευσης, που εμπνέει στους μαθητές μια νέα αντίληψη για την εμπράγματη γνώση, στοχεύοντας μέσω αυτής να διαμορφώσει μαθητές-πολίτες που θα αναπτύσσουν κατάλληλες πρωτοβουλίες, θα ενδιαφέρονται για τη διά βίου μάθηση και θα επιλύουν αποτελεσματικά τα προβλήματα που ανακύπτουν. The term pragmatism is derived from the Greek word thing and was first used by Charles Peirce, however, it was made famous by William James in 1898. Its function is to guide thought to the attainment of its purpose and meaning. It summarizes the following statement: "Consider what effects, that might conceivably have practical bearings, we conceive the object of our conception to have. Then, our conception of these effects is the whole of our conception of the object." The method of pragmatism attempts to interpret each concept in search of the consequences of particular practices. Similarly, in terms of his theory of truth, it is described in terms of whether an idea is useful because it is true or that it is true because it is useful. From this process pragmatism derives its general notion of truth as something connected to how one time of our experience can lead us to others. For representatives of pragmatism experience is fundamental and in this process education has a key role. Dewey, as a proponent of Progressive education, advocated a reshaped kind of educational experience that would provide the means for an effective and integrated impetus for life. This paper, utilizing the views of pragmatists in America, seeks to highlight the contribution and influence of the pragmatism movement to the development and shaping of an education that engages students in a new understanding of knowledge, aiming to create students - citizens who will develop initiatives, take an interest in lifelong learning and solve the problems that lie ahead of them. 87 σ.

Ο σχολικός εορτασμός της 25ης Μαρτίου εξυμνεί το ένδοξο ιστορικό γεγονός της Ελληνικής Επανάστασης του 1821. Το ιστορικό αυτό γεγονός χαρακτηρίζεται από τον αμφιλεγόμενο και πολυπρισματικό του χαρακτήρα, που αποδεικνύει τις διαφορετικές κριτικές προσεγγίσεις του. Οι σχολικοί εορτασμοί συγκαταλέγονται στο ευρύτερο πλαίσιο της διδακτικής της Ιστορίας και συνδέονται με τον σκοπό της εθνικής διαπαιδαγώγησης, μέσα στον οποίο εντάσσεται η διαμόρφωση της συλλογικής μνήμης, καθώς και με τον ιδεολογικό χαρακτήρα της Ιστορίας. Η στοχοθεσία του μαθήματος της Ιστορίας φαίνεται να αλλάζει όπως μαρτυρούν τα αναθεωρημένα και νέα Αναλυτικά Προγράμματα και Προγράμματα Σπουδών για το μάθημα της Ιστορίας, δίνοντας σημασία σε πολυπρισματικά ζητήματα, στην ανάπτυξη κριτικής και ιστορικής σκέψης των μαθητών, στην ανοχή και τη συνεργασία των εθνών, καθώς και τον σεβασμό στη διαφορετικότητα μεταξύ των πολιτισμών. Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι η εξέταση της εφαρμογής της πολυπρισματικότητας στην προετοιμασία και ερμηνεία του εορτασμού της 25ης Μαρτίου, από τη μεριά εκπαιδευτικών πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης. Επιπλέον, επιδιωκόμενος στόχος της παρούσας εργασίας είναι να απαντήσει στο υπονοούμενο ερώτημα του εάν οι εκπαιδευτικοί αντιλαμβάνονται πως ο εορτασμός της 25ης Μαρτίου είναι κάτι διαφορετικό από την Ιστορία ως επιστήμη. Εν κατακλείδι, από την παρούσα έρευνα θα εξαχθούν συμπεράσματα για το αν οι εκπαιδευτικοί ενδιαφέρονται για το νόημα του σχολικού εορτασμού της 25ης Μαρτίου ή αν τον αντιλαμβάνονται ως μία ώρα μη κριτικού μαθήματος. Πορίσματα σημαντικά για την κατανόηση της διδακτικής της Ιστορίας στη σημερινή εποχή και την εξέλιξή της. The school celebration of the 25th of March praises the glorious historical event of the Greek Revolution of 1821. The historical event is characterized by its controversial and multifaceted character, which proves its different critical approaches. School celebrations are part of the broader context of history teaching and are linked to the purpose of national education, which includes the formation of collective memory, as well as to the ideological character of history. The purpose of the History lesson seems to be changing as evidenced by the revised and new Curricula of the History lesson, emphasizing multifaceted issues, the development of students’ critical and historical thinking, the tolerance and cooperation of nations, as well as the respect for diversity between cultures. The purpose of this paper is to examine the application of multiperspectivity in the preparation and interpretation of the celebration of the 25th of March by primary education teachers. In addition, the aim of this paper is to answer the implicit question of whether teachers perceive that this celebration differs from history as a science. In conclusion, the present study will draw conclusions as to whether teachers are interested in the meaning of the March 25 school celebration or whether they perceive it as an hour of non-critical lesson. Findings important for the understanding of the teaching of History in the present era and its evolution. 103 σ.

Η παρούσα έρευνα εξετάζει την πορεία του φαινομένου της υποεκπροσώπησης των γυναικών μελών ΔΕΠ των πανεπιστημίων της χώρας κατά το ακαδημαϊκό έτος 2018/2019. Πιο συγκεκριμένα, εξετάζεται α) η κατά φύλο σύνθεση των μελών ΔΕΠ των ΑΕΙ, β) η κατά φύλο κατανομή των μελών ΔΕΠ στις τέσσερις ιεραρχικές βαθμίδες και γ) οι διαφοροποιήσεις που παρατηρούνται ως προς τα δύο παραπάνω ζητήματα ανάμεσα στις σχολές θεωρητικού ενδιαφέροντος και στις σχολές των θετικών επιστημών. Στο πλαίσιο της έρευνας αναζητήθηκαν τα επίσημα στοιχεία που δημοσιοποίησε το εκάστοτε πανεπιστημιακό τμήμα για το εξεταζόμενο ακαδημαϊκό έτος. Για την εύρεση των στοιχείων χρησιμοποιήθηκε ως ερευνητικό εργαλείο ο Οδηγός Σπουδών του εκάστοτε τμήματος και σε δεύτερο επίπεδο η λήψη και επιβεβαίωση των στοιχείων έγινε κατόπιν τηλεφωνικής επικοινωνίας με τα αρμόδια πανεπιστημιακά τμήματα. Σύμφωνα με τα ευρήματα της έρευνας η πλειονότητα των θέσεων στο διδακτικό προσωπικό των ΑΕΙ της χώρας αποτελείται από άνδρες ακαδημαϊκούς. Επιπρόσθετα, φάνηκε, ότι το ποσοστό των γυναικών μελών ΔΕΠ είναι υψηλό στη μικρότερη βαθμίδα των μελών ΔΕΠ, ενώ εμφανίζεται χαμηλό στην υψηλότερη βαθμίδα της ακαδημαϊκής ιεραρχίας. Τέλος, η έρευνα έδειξε, ότι η παρουσία των γυναικών είναι έντονη περισσότερο στις Παιδαγωγικές Σχολές και εκλείπει σημαντικά από τις Πολυτεχνικές Σχολές. Συμπερασματικά, το φαινόμενο των έμφυλων διακρίσεων ενάντια στις γυναίκες ακαδημαϊκούς δεν εμφανίζει πρόοδο από το παρελθόν μέχρι σήμερα και για την αντιμετώπισή τους κρίνεται σκόπιμη η άμεση λήψη μέτρων από όλους τους εμπλεκόμενους φορείς. This research examines the phenomenon of underrepresentation of female faculty members of the country's universities in the academic year 2018/2019. More specifically, the present study examines: 1) the gender composition of the faculty members of the universities, 2) the gender distribution of the faculty members in four ranks and 3) the differences observed in the two above subjects between the schools of theoretical interest and the schools of science. The research extracted the official data, which were released by the university departments for the academic year 2018/2019. The Study Guide of the department was used as the main research tool and at the second level the data were obtained by telephone contact with the relevant university departments.According to the research findings, the majority of the teaching staff in the country's universities consists of male academics. In addition, it appeared that the percentage of female faculty members is high at the lowest level of faculty members, while it is low at the highest level of academic hierarchy.Finally, the research has shown that the presence of women is more intense in the Pedagogical Schools and significantly low in the Technical Schools. In conclusion, the phenomenon of gender discrimination against female academics has not made any progress from the past to the present and requires immediate action by all stakeholders. 118 σ.

Η παρούσα εργασία εστιάζεται στη διερεύνηση των αντιλήψεων των εκπαιδευτικών πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης σχετικά με την κοινωνική δικαιοσύνη και τους τρόπους διασφάλισής της στο σχολείο. Παράλληλα, διερευνάται ο ρόλος του διευθυντή της σχολικής μονάδας, οι παράγοντες που δρουν ανασταλτικά στην εφαρμογή πρακτικών ενίσχυσης της κοινωνικής δικαιοσύνης, καθώς και οι θεσμικές αλλαγές που απαιτούνται σε διοικητικό, οργανωτικό και λειτουργικό επίπεδο, ώστε να αμβλυνθούν οι εκπαιδευτικές ανισότητες και να ενισχυθεί η κοινωνική δικαιοσύνη στο σχολείο. Πρόκειται για μία ποιοτική πιλοτική έρευνα που υλοποιήθηκε με τη χρήση ημι-δομημένων συνεντεύξεων σε δείγμα 10 εκπαιδευτικών πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης. Από τη διαδικασία της θεματικής ανάλυσης των δεδομένων διαπιστώθηκε ότι: α) οι εκπαιδευτικοί συνδέουν την κοινωνική δικαιοσύνη, κυρίως, με την ισότητα εκπαιδευτικών ευκαιριών, β) οι εκπαιδευτικοί προσπαθούν να ενισχύσουν την κοινωνική δικαιοσύνη εφαρμόζοντας κατάλληλες πρακτικές, γ) ο ρόλος του διευθυντή είναι καθοριστικός για την ενίσχυση της κοινωνικής δικαιοσύνης στο σχολείο, δ) οι αντιλήψεις και η αρνητική στάση εκπαιδευτικών και γονέων δυσχεραίνουν την όποια προσπάθεια εφαρμογής πρακτικών κοινωνικής δικαιοσύνης στο σχολείο και ε) απαιτούνται αλλαγές στην οργάνωση, διοίκηση και λειτουργία του σχολείου. This study focuses on exploring primary school teachers' perceptions of social justice and how it can be safeguarded at school. At the same time, aims to investigated the role of the headmaster of the school unit, the factors that inhibit the implementation of social justice reinforcement practices, and the institutional changes required at the administrative, organizational and operational levels to alleviate educational inequalities and enhance social justice at school. This is a qualitative pilot study conducted using semi-structured interviews with a sample of 10 primary teachers. By the process of thematic data analysis, it was found that: (a) teachers link social justice, in particular, to equality of educational opportunities, (b) teachers strive to enhance social justice by applying appropriate practices, (c) the role of the headmaster is crucial to fostering social justice at school, (d) perceptions and negative attitudes of teachers and parents make any attempt to implement social justice practices at school difficult and (e) changes in the organization, administration and operation of the school are required. 141 σ.

Η παρούσα εργασία αποτελεί μια ανάλυση της κοινωνιολογίας της γνώσης, εξετάζοντας τη μεθοδολογία των κύριων εκπροσώπων τόσο της κλασικής (K.Mannheim) όσο και της νέας Κοινωνιολογίας της Γνώσης (D. Bloor & Β. Barnes). Στο πλαίσιο της μελέτης αυτής, επιχειρείται μια προσέγγιση της μεθοδολογικής συζήτησης για τον χαρακτήρα της επιστημονικής γνώσης, στην πορεία διαμόρφωσης της Κοινωνιολογίας της Γνώσης ως κλάδου. Διαπιστώνεται ότι, για τον Mannheim αλλά και για τους κοινωνιολόγους του Εδιμβούργου, η γνώση δεν είναι ατομική αλλά συλλογική παραγωγή διά συσχετισμών και αλληλεπιδράσεων που συνυφαίνονται με τα ενδιαφέροντα της κοινότητας εντός της οποίας οποία παράγονται. Με βάση τη μεθοδολογική συζήτηση για τη διαμόρφωση της επιστημονικής γνώσης, επισημαίνεται το πρόβλημα του σχετικισμού και αναζητούνται λόγοι και τρόποι της επίλυσής του. The present paper is an analysis of the Sociology of Knowledge, examining the methodology of the main representatives of both classical (K.Mannheim) and the new sociology of knowledge (D. Bloor & B. Barnes). This study, is an attempt to approach the methodological issues of the nature of scientific knowledge in the process of creating the Sociology of Knowledge as a field. It is found that, for both Mannheim and Edinburgh's sociologists, knowledge is not individual but collective, sociological production through association and interaction with the interests of the community in which they are produced. Based on the methodological discussion of the formation of scientific knowledge, the problem of relativism is highlighted and reasons and ways of solving it are sought. 63 σ.

Η συγκεκριμένη εργασία εστιάζεται στον σχεδιασμό και την υλοποίηση διδακτικής παρέμβασης στο πλαίσιο της βασιζόμενης στο ψηφιακό παιχνίδι μάθησης (digital game-based learning) για τις ανάγκες του μαθήματος της Κοινωνικής και Πολιτικής Αγωγής. Αναλυτικότερα, διερευνήθηκε η αποτελεσματικότητα της χρήσης ειδικά σχεδιασμένου εικονικού κόσμου του εκπαιδευτικού ηλεκτρονικού παιχνιδιού Minecraft: Education Edition ως εργαλείου μάθησης κατά τη διδασκαλία της ενότητας «Τα δικαιώματα του παιδιού» του σχολικού εγχειριδίου της ΣΤ΄ τάξης Δημοτικού. Πιο συγκεκριμένα, με τη χρήση κατάλληλων εργαλείων αξιολόγησης επιχειρήθηκε η καταγραφή των μεταβολών στο γνωστικό επίπεδο και στις απόψεις των μαθητών αναφορικά με τα δικαιώματα του παιδιού πριν και μετά την παρέμβαση, καθώς και η αποτύπωση του βαθμού δέσμευσής τους με τη διδακτική παρέμβαση. Τα αποτελέσματα της διδακτικής παρέμβασης ήταν ιδιαίτερα σημαντικά, κυρίως από άποψη επίτευξης γνωστικών στόχων και διατήρησης της δέσμευσης των μαθητών σε υψηλά επίπεδα. Ωστόσο, και από άποψη μεταβολών στις απόψεις των μαθητών σχετικά με τα δικαιώματα του παιδιού, υπήρχε μία θετική τάση προς περισσότερο κοινωνικά δίκαιες απόψεις στο τέλος της παρέμβασης, γεγονός που κρίνεται σημαντικό αν ληφθεί υπόψη η μικρή χρονική διάρκεια υλοποίησης της παρέμβασης. This thesis focuses on the design and the implementation of a digital game-based teaching intervention for the needs of the Social and Political Education course. In more detail, we investigated the effectiveness of using a specially designed virtual world of the educational video game Minecraft: Education Edition as a learning tool, while teaching the "Children's Rights" section of the primary school textbook for the 6th grade class. More specifically, by using appropriate assessment tools, it was attempted to observe changes in students' cognitive level and views towards the children’s rights before and after intervention, as well as their degree of engagement to teaching intervention. The results of the teaching intervention were particularly important, mainly in terms of achieving cognitive goals and maintaining high levels of students' engagement. However, in terms of change in students' views on the children’s rights, there has been a positive inclination towards more socially justified views at the end of the intervention, something important taking into account the short duration of the intervention. 126 σ.

Κεντρικό θέμα μελέτης της παρούσας εργασίας αποτελεί η διδασκαλία των τραυματικών και συγκρουσιακών γεγονότων της ιστορίας. Πιο συγκεκριμένα, εξετάζεται η διδασκαλία του Ολοκαυτώματος, το οποίο και αποτελεί ένα τραυματικό γεγονός της ιστορίας τόσο σε παγκόσμιο όσο όμως και σε εγχώριο επίπεδο με την εξόντωση των Εβραίων της Ελλάδας κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πόλεμου. Το Ολοκαύτωμα διδάσκεται ως ιστορικό γεγονός μέσα από τα σχολικά εγχειρίδια ιστορίας της Στ' Δημοτικού, της Γ' Γυμνασίου και της Γ' Λυκείου, καθώς όμως πρόκειται για ένα έγκλημα «μοναδικό κατά της ανθρωπότητας», όπως συνηθίζεται συχνά να αναφέρεται, με πολλές ηθικές προεκτάσεις, η διδασκαλία του αποτελεί συχνά πρόκληση για τους εκπαιδευτικούς. Η εργασία χωρίζεται σε δύο μέρη, το θεωρητικό και το ερευνητικό. Το θεωρητικό μέρος περιλαμβάνει την παρουσίαση των βασικότερων ιστοριογραφικών ρευμάτων, τη θέση των τραυματικών και συγκρουσιακών γεγονότων στη σχολική ιστορία, καθώς και το ρόλο του σχολικού εγχειριδίου κατά τη διεξαγωγή του μαθήματος της ιστορίας. Επίσης, στο θεωρητικό μέρος περιλαμβάνεται και η ιστορική πλαισίωση του ζητήματος, με ειδική αναφορά στην ελληνική περίπτωση. Στο ερευνητικό μέρος της εργασίας περιλαμβάνεται η διεξαγωγή της έρευνας, η οποία σχετίζεται με τη διερεύνηση των λόγων, τους οποίους οι εκπαιδευτικοί προκρίνουν ως τους σημαντικότερους κατά τη διδασκαλία του Ολοκαυτώματος στο πλαίσιο του μαθήματος της ιστορίας. Ως βασικό εύρημα της έρευνας αναδεικνύεται ότι για την πλειοψηφία των εκπαιδευτικών, οι οποίοι συμμετείχαν στην έρευνα, τα ηθικά και κοινωνικά μηνύματα τα οποία μπορούν να αποκομίσουν οι μαθητές μέσα από τη διδασκαλία του Ολοκαυτώματος κρίνονται ως τα σημαντικότερα. The central theme of the present study is the teaching of traumatic and conflict events in history. More specifically, it examines how to teach the Holocaust, which is a traumatic event in history, at both global and domestic levels with the extermination of the Jews of Greece during World War II. The Holocaust is taught as a historical event through the history textbooks in 6th grade of Elementary School, in 3rd grade of Middle School and in 3rd grade of High School. It is a crime “unique in mankind”, as it is often referred to, with many moral implications, the teaching of which is often a challenge for teachers. The study is divided in two parts, the theoretical and the empirical. The theoretical part includes the presentation of the most principal trends in historiography, the importance of traumatic and controversial issues in school history and the role of the textbook in the history lesson. The theoretical part also includes the historical context of the issue, with special reference to the Greek case. The empirical part of the study includes conducting research which is related to the analysis of the reasons that teachers choose as most influential when teaching the Holocaust in history lesson. The key finding of the research points out that for the majority of teachers who participated in the research, the most important messages are considered to be the moral and social ones that students received when they were taught the Holocaust. 93 σ.

Η εκπαίδευση παίζει σημαντικό ρόλο στην προώθηση της δημοκρατίας, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, στην προαγωγή της ισότητας, της κοινωνικής συνοχής και της ιδιότητας του ενεργού πολίτη, καθώς και στην πρόληψη των παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Ορισμένοι από τους στόχους της Ευρωπαϊκής Ένωσης στον τομέα της εκπαίδευσης είναι η προαγωγή των κοινών αξιών, όπως διατυπώνονται στη «Χάρτα Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης», η πρόληψη και καταπολέμηση κάθε μορφής διακρίσεων και ρατσισμού, ως μέσο άμυνας απέναντι σε κάθε μορφή βίαιου εξτρεμισμού, που αντιμετωπίζουν αρκετά κράτη-μέλη. Η παρούσα εργασία αποτελεί ανάλυση περιεχομένου εγχειριδίων. Παρουσιάζει και συγκρίνει κατά πόσο τα σχολικά εγχειρίδια της «Κοινωνικής και Πολιτικής Αγωγής», της Πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης, δύο κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (της Ελλάδας και της Γερμανίας) εκπληρώνουν τους στόχους που τίθενται στα περιεχόμενα σπουδών του συγκεκριμένου μαθήματος. Επιλέχθηκε δε το συγκεκριμένο μάθημα, γιατί αποτελεί το κατεξοχήν γνωστικό αντικείμενο που προωθεί τις αξίες και την ιδιότητα του ενεργού πολίτη. Στο πρώτο και θεωρητικό μέρος, η εργασία αναφέρεται στις έννοιες «Κοινωνικοποίηση», «Πολιτική κοινωνικοποίηση» και στην «Ιδιότητα του Πολίτη». Αναλύεται ο ρόλος των σχολικών εγχειριδίων και παρουσιάζονται τα σχολικά εγχειρίδια της «Κοινωνικής και Πολιτικής Αγωγής». Στο δεύτερο και ερευνητικό μέρος, αναλύεται η μεθοδολογία που ακολουθήθηκε για την ανάλυση των υπό διερεύνηση σχολικών εγχειριδίων. Καθορίζονται οι σκοποί και οι στόχοι της έρευνας, καθώς επίσης τα ερωτήματα. Στη συνέχεια γίνεται η παρουσίαση, η ανάλυση και ο σχολιασμός των ευρημάτων και στο τρίτο μέρος διατυπώνονται τα συμπεράσματα, όπως αυτά προέκυψαν από την ανάλυση περιεχομένου, καθώς και προτάσεις για περεταίρω προώθηση των κοινών ευρωπαϊκών αρχών και αξιών. Bildung spielt eine wesentliche Rolle bei der Förderung demokratischer Werte, der Achtung der Menschenrechte, der Chancengleichheit, dem sozialen Zusammenhalt und um den aktiven Bürgersinn zu fördern. Ziel der Europäischen Union auf dem Gebiet der Bildung ist die Förderung und Stärkung der gemeinsamen Werte, wie sie in der „Charta der Grundrechte der Europäischen Union“ niedergeschrieben sowie die Bekämpfung und Verhinderung jeder Form von Diskriminierung und Rassismus, als Mittel zur Abwehr extremistisch motivierter Gewalt, die in mehreren Staaten ein akutes Problem ist. Die vorliegende Arbeit ist eine inhaltliche Schulbuchanalyse. Konkret präsentiert und vergleicht sie inwieweit die Schulbücher des Fachs “Sozialkunde-Politische Bildung” der 6. Und 6. Klasse zweier Mitgliedstaaten das oben genannte Ziel erfüllen. Im ersten und theoretischen Teil der Arbeit werden die Begriffe “Sozialisation”, Politische Sozialisation und Bürgersinn („citizenship“) analysiert. Im weiteren, wird die Rolle der Schulbücher präsentiert und die aktuellen, für diese Arbeit Schulbücher des Fachs Sozialkunde in Griechenland und Deutschland vorgestellt. Im zweiten Teil, dem eigentlichen Forschungsteil wird die angewendete Methode für die Inhaltsanalyse gezeigt. Ziel und Zweck der vorliegenden Forschung werden bestimmt sowie die Forschungsfragen. Die Forschungsergebnisse werden präsentiert und der dritte Teil befasst sich mit der Analyse und dem Fazit der Forschungsergebnisse. Im Anschluss werden Empfehlungen für die weitere Förderung der gemeinsamen Werte der Europäischen Union gemacht. 122 σ.

Η ραγδαία τεχνολογική ανάπτυξη του 21ου αι. και οι εξελίξεις σε διεθνές και ευρωπαϊκό επίπεδο, επέφεραν την ανάγκη εκσυγχρονισμού και αλλαγών τόσο στο προφίλ του εκπαιδευτικού, όσο και στην αποτελεσματικότητα της διδακτικής διαδικασίας. Ο εκπαιδευτικός καλείται να ανταποκριθεί σε ποικίλες απαιτήσεις, με μια συνεχή διαδικασία αλληλεπίδρασης και αμοιβαίας αναγνώρισης προκειμένου να γνωρίζει τις ιδιαιτερότητες του πλαισίου, στο οποίο καλείται να δράσει. Ένα πλαίσιο δράσης που τα τελευταία χρόνια για την Ελλάδα έχει διαφοροποιηθεί σημαντικά από την υποδοχή στο σχολείο παιδιών προσφύγων και μεταναστών με διαφορετικό πολιτισμικό υπόβαθρο και διαφορετικό θρήσκευμα. Ο σκοπός της εκπόνησης της συγκεκριμένης εργασίας εστιάζεται στη διερεύνηση των απόψεων των εκπαιδευτικών για το Μάθημα των Θρησκευτικών. Η εργασία αποτελείται από δύο μέρη. Το πρώτο μέρος εστιάζεται στη βιβλιογραφική ανασκόπηση σχετικά με το θέμα. Περιλαμβάνει οχτώ κεφάλαια, τέσσερα εκ των οποίων σχετίζονται με το προφίλ του εκπαιδευτικού (ρόλοι του εκπαιδευτικού, κοινωνικό-επαγγελματικό προφίλ-εκπαίδευση εκπαιδευτών, αποτελεσματική διδασκαλία) και τα υπόλοιπα τέσσερα αφορούν στο Μάθημα των Θρησκευτικών. Εδώ εξετάζονται πτυχές της θρησκευτικής εκπαίδευσης, οι παράγοντες του μαθήματος αλλά και η διεπιστημονική προσέγγιση του μαθήματος. Το δεύτερο μέρος της εργασίας αποτελείται από το ερευνητικό κομμάτι. Πρόκειται για μια σφυγμομέτρηση της κοινής γνώμης, προκειμένου να εντοπιστούν οι απόψεις του δείγματος επί συγκεκριμένου θέματος ιδιαίτερου ενδιαφέροντος. Το δείγμα της έρευνας αποτέλεσαν 100 εκπαιδευτικοί πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης και ως μεθοδολογικό εργαλείο επιλέχθηκε το ερωτηματολόγιο. Η επεξεργασία των δεδομένων πραγματοποιήθηκε με το στατιστικό πακέτο SPSS. Τα αποτελέσματα συζητούνται στην παρούσα εργασία και μπορούν να αξιοποιηθούν για μελλοντική έρευνα. The rapid technological development of the 21st century and developments at international and European level have brought about the need for modernization and changes in both the teacher's profile and the effectiveness of the teaching process. The teacher is required to respond to a variety of requirements, with a continuous process of interaction and mutual recognition in order to be aware of the particularities of the context in which he is invited to act. The purpose of this work is to investigate the relationship of the personality of teachers with the Religious Course. The work consists of two parts. The first part is a bibliographic review, containing eight chapters, four of which relate to the teacher's profile (educational roles, socio-professional profiles - trainers training, effective teaching) and the other four are related to the Religious Course. They focus on religious education, course participants and the interdisciplinary approach of the lesson. The second part of the thesis consists of the research piece. It is a public opinion poll, a survey of trends and public opinion about a specific issue of particular interest. The sample of the survey consisted of 100 primary school teachers and the questionnaire was selected as a methodological tool. In fact, the data was processed with the SPSS statistical packet. The results are discussed in this paper and can be used for future research. 196 σ.

Η εργασία αυτή πραγματεύεται τη σχέση της ηθικής με την επιστήμη αναζητώντας απαντήσεις στα ερωτήματα: Πώς αξιολογείται ηθικά η επιστημονική πράξη; Ποια τα ηθικά κριτήρια επιδοκιμασίας ή αποδοκιμασίας των σκοπών, των μέσων και των συνεπειών της σύγχρονης επιστημονικοτεχνικής πρακτικής; Εάν απορρίψουμε τη θέση της αξιακής ουδετερότητας της επιστήμης, πώς πρέπει να διαμορφώσουμε τον ρόλο της μέσα στην κοινωνία; Ποιες ηθικές αξίες πρέπει να εσωτερικεύσει η επιστήμη, προκειμένου να καταστήσει δυνατή την ηθική συγκρότησή της; Η εργασία αυτή, αξιοποιώντας τον ηθικό στοχασμό των βασικών θεωριών και αρχών της ηθικής φιλοσοφίας και, συγχρόνως, λαμβάνοντας υπόψη τους γνωστικούς στόχους της επιστήμης, επιχειρεί την ανάλυση των σχέσεων ηθικής και επιστήμης, αναζητώντας τους όρους συγκρότησης ενός ηθικού κανονιστικού πλαισίου της επιστήμης, το οποίο θα προάγει την αληθή, έγκυρη, αντικειμενική και ηθικοπρακτικά δικαιολογημένη γνώση. Υποστηρίζεται ότι μόνο εάν η ηθική καταστεί εσωτερικό κριτήριο της επιστημονικής γνώσης, μπορούμε να αναμένουμε τα επιθυμητά αποτελέσματα της επιστημονικής και ερευνητικής δραστηριότητας. This paper deals with the relationship of ethics with science by looking for answers to these questions: How is the scientific act ethically evaluated? What are the ethical criteria of applause or disapproval of the purposes, means and consequences of modern scientific and technical practice? If we reject the position of the value neutrality of science, how we shape its role within society? What ethical values does science need to internalize in order to enable it to be morally constituted? This work, by exploiting the moral reflection of the basic theories and principles of ethical philosophy and, at the same time, by taking into account the cognitive objectives of science, attempts to analyze ethical and scientific relationships, by seeking the conditions for the creation of a moral regulatory framework of science, that it will promote true, valid, objective, and ethically justifiable knowledge. It is argued that only if ethics becomes an internal criterion of scientific knowledge, we can expect the desired results of scientific and research activity. 115 σ.

Οι πολύτροπες ευεργετικές λειτουργίες των εθών εγκωμιάζονται από τον Φιλόσοφο σε μια προσπάθεια ανάδειξης της αναπόσπαστης συμβολής τους στην συνεχή πρόοδο των κοινωνιών. Δια μέσου αυτών υποβοηθείται και υλοποιείται η διαδικασία απόκτησης της γνώσης καθώς και η συμπόρευση του ατόμου – πολίτη με τους άγραφους κώδικες και τους θεσμούς του εκάστοτε κοινωνικού του περιβάλλοντος. Περισσότερο όμως θέλει να καταστήσει σαφές την νευραλγική θέση των εθών, τα οποία καθιστούν το άτομο σε μια συνεχή πορεία εκλέπτυνσης και προόδου των λειτουργιών του δια μέσου του αναστοχασμούκαι της πρακτικής χρήσης των βέλτιστων πολιτικών αρετών που γνώρισε η ανθρωπότητα ανά τους αιώνες. Ο πολίτης μέσα από την ενεργή του συμμετοχή στα τεκταινόμενα της σύγχρονης εμπορικής κοινωνίας, βιώνει μια συνεχή διαδικασία άσκησης του και αυτοβελτίωσης φωτίζοντας συνεχώς σημεία της εκ φύσεως άγνοιας του. Και τείνοντας να γνωρίζει πως το δικό του συμφέρον πηγάζει από το συμφέρον της κοινωνίας, υιοθετεί ευμενείς συμπεριφορές οι οποίες και αποτελούν την απάντηση του στην επιζήτηση της ευτυχίας.Εν κατακλείδι, αναγνωρίζεται πως οι νόμοι της Θείας πρόνοιας σε συνδυασμό με την ελεύθερη βούληση του ατόμου, διασφαλίζουν σε κάθε περίπτωση την συνεχή πρόοδο των κοινωνιών, υποβοηθούμενα από την ζωντάνια του εθνικού φρονήματος και την καλλιέργεια του συλλογικού πνεύματος. Ο ΆνταμΦέργκιουσονσυγκαταλέγεται στους Σκώτους διαφωτιστές φιλοσόφους καθώς οι ιδέες του αναμφισβήτητα αποτελούν στην πλειοψηφία τους έκφραση των γενικότερων ιδεών της πνευματικής αυτής κίνησης. Και έχει την τύχη να βιώσει από πρώτο χέρι τα γεγονότα και τις εξελίξεις τα οποία διαμορφώνουν και χαρακτηρίζουν την σκέψη της εν λόγω κίνησης: Την άνοδο των Ιακωβιτών και τις συνέπειες της, την Αμερικάνικη και Γαλλική επανάσταση, την ανάπτυξη της βρετανικής αυτοκρατορίας, την ανακάλυψη και εξερεύνηση νέων τόπων και πολιτισμών, την επανάσταση στις επιστήμες και την τεχνολογία, την εξέλιξη σε θεωρίες δικαίου και θεολογίας και επίσης τις μεγάλες διενέξεις και συζητήσεις των διανοουμένων τόσο στη Σκωτία όσο και ευρύτερα . Το γεγονός αυτό σε συνδυασμό με την οξυδέρκεια του και την άοκνη διάθεση του για έρευνα και ενεργή συμμετοχή του στην πνευματική ζωή της εκσυγχρονισμένης Σκωτίας τον καθιστούν ιδιαίτερη και άκρως ενδιαφέρουσα προς μελέτη φιλοσοφική φυσιογνωμία. 114 σ.

Η παρούσα εργασία επιχειρεί μια επανεξέταση προβλημάτων που άπτονται του χαρακτήρα της εκπαίδευσης ως σχολική πρακτική και της αναπαραγωγικής λειτουργίας της εκπαιδευτικής δραστηριότητας υπό το φως της έρευνας των εννοιών και των τρόπων ανάλυσης του γάλλου φιλοσόφου, Μισέλ Φουκώ (1926-1984). Οι έννοιες που εξετάζονται είναι εκείνες της γνώσης, της εξουσίας, της πειθαρχίας, της επιτήρησης και της τιμωρίας ως προς τη συγκρότηση του υποκειμένου και την επιμέλεια εαυτού στη σχολική συνθήκη. Στο πρώτο κεφάλαιο παρουσιάζονται οι βασικές θέσεις του Φουκώ γύρω από ζητήματα που αφορούν τη σχέση γνώσης και εξουσίας καθώς και η σημασία και η δύναμη των πρακτικών του λόγου. Στο δεύτερο κεφάλαιο η εννοιολόγηση της πειθαρχίας αναδεικνύει τη σχέση της με τους μηχανισμούς της που οδηγούν στην συγκρότηση της υποκειμενικότητας. Εξετάζεται η δυνατότητα της επιμέλειας του εαυτού ως επανακαθορισμός του υποκειμένου με στόχο την αντίστασή του στις επιβαλλόμενες πρακτικές λόγου. Τέλος, στο τρίτο κεφάλαιο επιχειρείται μια κριτική αναπλαισίωση της έννοιας πειθαρχία κατά τον Φουκώ στο πεδίο της εκπαίδευσης, καθώς και μια κριτική διερώτηση της δυναμικής των αναπαραγωγικών σχέσεων στην εκπαιδευτική λειτουργία. The present assignment aims to present a review of problems relating to the nature of education as a school practice and the reproductive function of the educational activity in the light of research of concepts and analytical methods of the French philosopher Michel Foucault (1926-1984). The concepts under consideration are those of knowledge, power, discipline, surveillance and punishment regarding the constitution of the subject and the care of the self in the school condition. In the first chapter Foucault's key positions on issues related to the relationship of knowledge and power are presented as well as the importance and power of discourse. In the second chapter the conceptualization of the discipline shows its relationship with its mechanisms leading to the formation of subjectivity. It is examined the possibility of the care of the self as a redefinition of the subject in order to resist on the imposed discourse. Finally, in the third chapter is attempted a critical reframing to the concept of discipline in Foucault in the field of education, as well as a critical questioning of the dynamics of reproductive relations in education. 68 σ.

In my thesis I am presenting and analyzing Friedrich August Hayek’s view on liberty as it unfolds over the decades of his career as a renowned professor, author and keen supporter of neoliberalism. In the first chapter, I keep focusing on main parts of his praxeology and on the way his individualistic concept works. As Hayek struggles in a bipolar world, his main concern is to present no other alternative for an individual to be free than to abstain from all acts pertaining to collectivism which is portrayed as a synonym for coercion. Coercive powers are being applied by the government or even by an individual against another. In any case, coercion discontinues any kind of development and discourages any creative forces limiting the spectrum of available options. Hayek’s consecutive arguments can hardly stand alone. As long as his “Great Society” is based on the market demand and as long as the latter means absence of control of any kind, there is no place for social policy and any proposal for relief measures is just a reminiscent of the past. Though we can make progress through a trial and error method, there always remains the case that common people are assigned more responsibilities than they can bear. Hayek’s figurative bridge from the Neolithic Age man, swapping his artifact for something valuable, to modern commerce, may not be a figment of the imagination but nowadays the stakes are higher, and this is something that does not elude him. However, his paramount concern is to protect the capitalistic climax. This climax is certainly driven by a ubiquitous and omnipotent, spontaneous order which, according to Hayek, is not only a self-correcting mechanism but something individuals should hope for. A highly questionable free market’s emerging infallibility must seriously be addressed by the free individual as without its consent the whole system cannot function. As civilization grows along with urban metropolitan areas, new plans must be implemented by a society comprising semi or totally isolated individuals, with or without their tacit agreement and this is one of my primary concerns in the second chapter. Living standards are often not being decided by a free individual for its benefit but are only something that can evaluate Hayek’s “Great Society” function. The same path has to be followed by education systems and by the labor market as well. I will also point out how Hayek treated the majority presupposition and the fact that he actively supported authoritarian regimes, only because he thought the political environment to be appropriate for a functional free market. Though Hayek presents a lifelong detailed charter for his spontaneous order condemning administrative and human intervention in general, personal rights are usually found in an unstable position and in need of protection. 98 σ.

Η παρούσα εργασία παίρνοντας αφορμή, από το εντεινόμενο ενδιαφέρον γύρω από την Ιστορία, που εκφράζεται μέσα από ένα πολύ μεγάλο αριθμό εκδόσεων, εκδηλώσεων, αφιερωμάτων στον τύπο και στο διαδίκτυο, από έντονες διαφωνίες τόσο σε πολιτικό επίπεδο όσο και στο σύνολο της κοινωνίας, αποτελεί μια προσπάθεια να ερευνήσει το πώς αυτή η «έκρηξη» του φαινομένου της Δημόσιας Ιστορίας, επηρεάζει την «άρθρωση» της εκπαιδευτικής διαδικασίας, γύρω από το αντικείμενο της Ιστορίας, στο ελληνικό σχολείο. Στην εργασία αυτή ερευνάται, ο τρόπος της διδασκαλίας της ιστορίας στο ελληνικό σχολείο, παίρνοντας αφορμή από το πώς οι εκπαιδευτικοί αξιοποιούν τις σχολικές γιορτές, για να πετύχουν τους επιθυμητούς, κάθε φορά, στόχους. Το «Όχι» και ιδίως το πρόσωπο του Μεταξά, αποτελούν ένα αντικείμενο χρόνιων συγκρούσεων, μέσα στην ελληνική κοινωνία. Ο συγγραφέας, ορμώμενος από αυτήν την αντιπαράθεση, επιδιώκει να ερευνήσει αυτό το σύνθετο συγκρουσιακό ζήτημα, να το παρουσιάσει με όσο το δυνατό, ένα κριτικό μάτι. Η εργασία χωρίζεται σε δύο μέρη, το θεωρητικό και το ερευνητικό. Το θεωρητικό περιλαμβάνει την παρουσίαση των βασικότερων ιστοριογραφικών ρευμάτων, των εξελίξεων στη διδακτική των συγκρουσιακών θεμάτων, αλλά και τι θέση αυτά κατέχουν στις ιστορικές επετείους και τους σχολικούς εορτασμούς. Στη συνέχεια, αναφέρονται βασικές θεσμικές οδηγίες που κατευθύνουν τους σχολικούς εορτασμούς και γίνεται μια σύντομη ιστορική αναδρομή που αφορά τον εορτασμό της 28ης Οκτωβρίου. Επιπλέον, στο θεωρητικό μέρος περιλαμβάνεται και η ιστορική πλαισίωση του ζητήματος, με πλούσια αναφορά στο ιστορικό σκηνικό, το οποίο προηγήθηκε του «Όχι» και διαδραμάτισε καθοριστικό ρόλο στη μετέπειτα εξέλιξη των πραγμάτων. Επιπλέον, εξετάζεται η διάσταση που παίρνει η μνημειώδης ιστορική στιγμή του «Όχι», στο δημόσιο επιστημονικό λόγο, στο παρόν. Στο ερευνητικό μέρος, περιλαμβάνεται μια πιλοτική έρευνα, η οποία εξετάζει, το πώς οι εκπαιδευτικοί θα παρουσιάζανε τη σχολική γιορτή της 28ης Οκτωβρίου. Βασικό εύρημα της έρευνας, παρά τις διαφοροποιήσεις οι οποίες διαπιστώνονται στους συλλογισμούς των εκπαιδευτικών, είναι ότι ακόμα και στις μέρες μας, επικρατεί σε μεγάλο βαθμό, μια εθνοκεντρική κι τοπικιστική ερμηνεία εξεχουσών ιστορικών στιγμών της χώρα μας. Η έστω και μικρή διαφοροποίηση που εντοπίζεται στις απαντήσεις των εκπαιδευτικών, αναδεικνύει και τη σχετική ελευθερία, που παρέχουν οι θεσμικές οδηγίες ως προς τον εορτασμό μνημειωδών ιστορικών στιγμών. Σαν αποτέλεσμα, αναδεικνύεται, σε εμβρυακό επίπεδο, μέσα από τις απαντήσεις των εκπαιδευτικών, ο κριτικός τύπος εκπαιδευτικού ο οποίος πασχίζει για την ενστάλαξη όχι μόνο εθνικών, αλλά και πανανθρώπινων αξιών, από τους μαθητές, μέσω πολύμορφων μεθόδων διδασκαλίας. 101 σ.

Η παρούσα εργασία αποτελεί την εκπόνηση της διπλωματικής μου εργασίας με τίτλο «Συμπάθεια και Δικαιοσύνη στους David Hume και Adam Smith». Στόχος είναι να αναλυθούν οι κύριοι εννοιολογικοί όροι του φιλοσοφικού συστήματος των σκώτων φιλοσόφων. Συγκεκριμένα, η εργασία αφορά στη συγκριτική παρουσίαση των θεωριών των Hume και Smith και πραγματεύεται την έννοια της συμπάθειας (sympathy) στον Hume και την επίδραση που ασκεί αυτή στην αρετή της δικαιοσύνης (justice), καθώς παρουσιάζει και τον τρόπο με τον οποίο ο Smith τροποποιεί το περιεχόμενο των εν λόγω εννοιών. Η εργασία διαιρείται σε δύο κεφάλαια. Στο πρώτο κεφάλαιο αναπτύσσεται η έννοια της συμπάθειας και οι απαραίτητες προϋποθέσεις ανάδυσής της, ενώ στο δεύτερο η δικαιοσύνη και οι απαραίτητοι όροι που την προϋποθέτουν. Για τον Hume, η έγερση της συμπάθειας προϋποθέτει την εκδήλωση των παθών της υπερηφάνειας (pride) και της ταπεινοφροσύνης (humility). Τα συγκεκριμένα πάθη έχουν ως αντικείμενο τον εαυτό (self) και επιδρούν στην ηθική διαμόρφωση των δρώντων, καθώς η εκδήλωση της υπερηφάνειας αποδίδει ευχαρίστηση, ενώ της ταπεινοφροσύνης δυσαρέσκεια. Σύμφωνα με τον φιλόσοφο, οι δρώντες παρακινούνται στην εκδήλωση ενός ηθικού βίου, εξαιτίας της διάθεσης τους να βιώσουν την ωφελιμότητα (utility) που χαρακτηρίζει ένα αντικείμενο, έναν χαρακτήρα, μια αρετή. Εξαιτίας, της ωφέλιμης ποιότητας των αντικειμένων, όπως και των αποτελεσμάτων που προκύπτουν από τις ηθικές πράξεις, επιδοκιμάζουν οι δρώντες το υπόλοιπο κοινωνικό σύνολο. Η επιδοκιμασία, ωστόσο, όπως παρουσιάζεται, θα εκδηλωθεί ύστερα από την έγκριση της διαγωγής του δρώντος από τον αμερόληπτο παρατηρητή. Για τον Hume, ο αμερόληπτος παρατηρητής υποδεικνύει τον ορθό τρόπο διαγωγής, ελέγχοντας τα αίτια και τα αποτελέσματα των πράξεων σε συνδυασμό με τις περιστάσεις εντός των οποίων εκδηλώθηκαν οι πράξεις. Βέβαια, η διάθεση των δρώντων να δρουν με ηθικό τρόπο, ερείδεται στην επιθυμία τους να εγείρουν τη συμπάθεια του αμερόληπτου παρατηρητή και ταυτόχρονα να αναπτύσσουν την αρετή της ευμένειας. Η ευμένεια (benevolence) για τον Hume συνιστά σημαντική αρετή για την ηθική διαμόρφωση των δρώντων, καθώς αποσκοπεί στην εκδήλωση της ευημερίας τους και την αποφυγή διάπραξης οποιασδήποτε αδικίας. Η έγερση της συμπάθειας, σύμφωνα με τον Hume, επιδρά στη διαμόρφωση και διατήρηση της δικαιοσύνης, καθώς, προκειμένου να προστατευτεί η ιδιοκτησία (property), είναι απαραίτητο οι δρώντες να διάγουν έναν ηθικό βίο που θα επιδοκιμάζεται από τον αμερόληπτο παρατηρητή. Η δικαιοσύνη αποτελεί για τον Hume τεχνητή αρετή (artificial virtue), μια ανθρώπινη σύμβαση η οποία θεμελιώνεται στην ιδιοκτησία των δρώντων, την οποία και προστατεύει, καθώς, εξαιτίας της ατομικής ιδιοκτησίας, αυξάνεται αφενός το πάθος της υπερηφάνειας στους δρώντες και αφετέρου η ευχαρίστηση που λαμβάνουν από την απόκτηση της ιδιοκτησίας. Η διατήρηση της δικαιοσύνης είναι σημαντική, καθώς διασφαλίζει την κοινωνική αρμονία. Η δικαιοσύνη, κατά τον Hume, χαρακτηρίζεται από κοινωνική ωφελιμότητα και εφαρμόζεται με την τήρηση των γενικών κανόνων (general rules), ήτοι των κανόνων συμπεριφοράς. Οι γενικοί κανόνες ρυθμίζουν την ορθή διαγωγή, ωθώντας τους δρώντες να δίνουν υποσχέσεις (promises) από την πραγματοποίηση των οποίων εξαρτάται η διασφάλιση της δικαιοσύνης. Όπως η δικαιοσύνη, οι γενικοί κανόνες και οι υποσχέσεις θεωρούνται κοινωνικές συμβάσεις. Αναφορικά με τη φιλοσοφία του Smith, η συμπάθεια αποτελεί το αλληλέγγυο αίσθημα των δρώντων με οποιοδήποτε αίσθημα. Η βασική διαφορά του Smith από τον Hume έγκειται στο ότι η συμπάθεια είναι προϋπόθεση για την εκδήλωση των παθών. Η ηθική διαγωγή των δρώντων στο φιλοσοφικό σύστημα του Smith προκύπτει από τη διάθεση των δρώντων να επιδοκιμάζονται για τις πράξεις τους από τον αμερόληπτο παρατηρητή και συγκεκριμένα να διαμορφώνουν με τέτοιο τρόπο της διαγωγή τους, ώστε να μην επιδοκιμάζεται απλώς η διαγωγή τους, αλλά να χαρακτηρίζεται και αξιέπαινη. Προκειμένου να είναι ηθική η διαγωγή των δρώντων είναι απαραίτητο από όλα τα πάθη της ανθρώπινης φύσης να ταπεινωθούν τα αντικοινωνικά πάθη (antisocial passions) και κυρίως το πάθος του παροργισμού (resentment). Ωστόσο, όλα τα πάθη κρίνονται και επιδοκιμάζονται από τον αμερόληπτο παρατηρητή, όταν ελέγχει την ευπρέπεια (propriety) και την αξιομισθία (merit) της πράξης, παράλληλα προς τις συγκείμενες συνθήκες, λαμβάνοντας ως κριτήριο τον τρόπο με τον οποίο θα δρούσε ο ίδιος υπό τις εν λόγω περιστάσεις. Ο Smith, εντούτοις, δεν υποστηρίζει πως η δικαιοσύνη συνιστά τεχνητή αρετή, αλλά θεωρεί ότι πρόκειται για φυσική αρετή (natural virtue), η οποία ασκείται εν σχέσει με το πάθος του παροργισμού. Συγκεκριμένα, όταν το πάθος του παροργισμού εκδηλώνεται πέραν του επιτρεπτού ορίου, το οποίο δύναται να επιδοκιμάσει ο αμερόληπτος παρατηρητής, τότε θεωρείται άξιο αποδοκιμασίας και επέρχεται η τιμωρία του πράττοντος. Από την άλλη, το εν λόγω πάθος συνιστά το θεμέλιο της δικαιοσύνης, καθώς ο φυσικός παροργισμός του πράττοντος, όταν ικανοποιείται με ηθικούς όρους, αποσκοπεί στην ανταπόδοση της βλάβης που υπέστη ο πάσχων, καθώς λειτουργεί ως φύλακας της εφαρμογής της εν λόγω αρετής. Τότε η απόδοση της τιμωρίας θεωρείται αναγκαία, καθώς στοχεύει στη διασφάλιση της κοινωνικής αρμονίας. Η δικαιοσύνη για τον Smith, αποτελεί, επιπλέον, αρνητική αρετή, καθώς αποτρέπει με τους κανόνες της την εκδήλωση επιζήμιων για το κοινωνικό σύνολο πράξεων, Συνεπώς, αν οι πράξεις θεωρούνται αναξιόμισθες είναι απαραίτητο να τιμωρείται ο πράττων, προκειμένου να σωφρονιστεί ο ίδιος και να παραδειγματίζεται το υπόλοιπο κοινωνικό σύνολο. Παρ’ ότι ο Smith, δεν αναφέρει την ωφελιμότητα ως το βασικό κριτήριο προσδιορισμού των ποιοτήτων, θεωρεί ότι χαρακτηρίζει τις ανθρώπινες πράξεις, αλλά προηγείται το κριτήριο της ευπρέπειας της πράξης ως κριτήριο επιδοκιμασίας της διαγωγής των δρώντων. Η συμπάθεια ως το αλληλέγγυο πάθος επιδρά στη διαμόρφωση της δικαιοσύνης, καθώς οι πράττοντες ενδιαφέρονται να εγείρουν την επιδοκιμασία του αμερόληπτου παρατηρητή. Ο ιδεατός παρατηρητής στον Smith, καταλήγει να λάβει τη μορφή της συνείδησης, η οποία επιδοκιμάζει ή αποδοκιμάζει τον πράττοντα για τις πράξεις που εκδηλώνει. Η συμμόρφωση των δρώντων προς τις επιταγές του έσω αυτού κριτή ηθικοποιούν τον πράττοντα, εγείροντας αφενός, τη συμπάθεια του κοινωνικού συνόλου και ικανοποιώντας αφετέρου, την ανησυχία του για την καταλληλότητά του εντός του κοινωνικού συνόλου. Κοινή θέση και στη φιλοσοφική θεωρία του Smith αποτελούν οι γενικοί κανόνες συμπεριφοράς, εξαιτίας των οποίων οι δρώντες αναγκάζονται, αν δεν επιθυμούν να τιμωρηθούν για τις απρεπείς τους πράξεις, να συμμορφωθούν προς τις επιταγές των εν λόγω κανόνων. Ωστόσο, ο Smith δεν αναφέρεται σε υποσχέσεις τις οποίες καλούνται να ικανοποιήσουν οι δρώντες, ώστε να εφαρμόζεται η αρετής της δικαιοσύνης. Για τον Smith, απαραίτητη αρετή, η οποία προστατεύει την αρετή της δικαιοσύνης θεωρείται η αυτοκυριαρχία (self-command), εξαιτίας της οποίας, οι δρώντες περιορίζουν τη φιλαυτία τους και συμπεριφέρονται με ηθικό τρόπο, αποφεύγοντας να αντιμετωπίζονται ως άξιοι τιμωρίας. The present dissertation is the elaboration of my dissertation with the title “Sympathy and Justice on David Hume and Adam Smith”. Its objective is to analyze the main meanings of these Scottish philosophical theories. Specifically, this dissertation refers to the comparative presentation of Hume’s and Smith’s theories and deals with the meaning of sympathy on Hume and the effect that it has on the conformation of justice, since it also presents the way in which Smith modifies the content of these meanings.The dissertation is divided into two units. The meaning of sympathy and the essential prerequisites of its development are analyzed in the first unit, while justice and the necessary terms of its conformation are analyzed in the second unit. According to Hume, the development of sympathy is affected by the passions of pride and humility, which associate with the self. The actors want to gain sympathy and the approbation from the other actors, because of the utility which accompanies an item, a character, a virtue. For Hume, a moral behavior is always approved by the impartial spectator and thus the actors gain sympathy. However, in order to gain sympathy the actors have to act properly, as justice and the general rules demand. According to Hume, justice is an artificial virtue, which is established in property and property consists the main right that is protected by justice. According to Smith, sympathy is the fellow-feeling with any other feeling. Smith’s basic difference to Hume has to do with the prerequisite of sympathy for the development of the passions. For Smith, the actors gain the sympathy from the impartial spectator when they control their passions and specifically the antisocial ones and behave morally, according to general rules. For the philosopher, resentment is the main passion that can destroy the social unit, but also it can protect justice because it is the foundation of this virtue, when it is satisfied with moral terms; because of resentment, Smith supports that justice is a natural virtue. 137 σ.

Η έννοια της συμπάθειας είναι ένας όρος που χρησιμοποιεί ο Hume στην ηθική του φιλοσοφία και σημαίνει τη μετάδοση των συναισθημάτων από τον έναν άνθρωπο στον άλλο. Η έννοια της συμπάθειας αναπτύσσεται στην ηθική φιλοσοφία του Hume και καταλαμβάνει καίρια θέση, τόσο ως προς τον εαυτό, τους άλλους ανθρώπους, τη διατύπωση ηθικών κρίσεων όσο και ως προς την έννοια της δικαιοσύνης. Η συμπάθεια είναι μια πολυδιάστατη έννοια και αγκαλιάζει το ηθικό σύστημα του Hume καθιερώνοντας την έννοια της επικοινωνίας μεταξύ των ανθρώπων και θεμελιώνοντας ένα κριτήριο κοινωνικότητας. Η έννοια της ηθικής αίσθησης του Hutcheson απουσιάζει από τη φιλοσοφία του Hume, ωστόσο καταξιώνει την φυσική προέλευση του ηθικού συναισθήματος. Ο Hume δανείζεται από τον Hutcheson όλες τις βασικές του έννοιες παραλείποντας ωστόσο την έννοια του ευμενούς Θεού. Η ηθική αίσθηση και η ευμένεια, που κυριαρχούν στην ηθική φιλοσοφία του Hutcheson, μετατρέπονται στη συμπάθεια κατά Hume. Ο Hutcheson ανακαλύπτει στην έννοια της ευμένειας την συμμετοχή στην ευτυχία ή τη δυστυχία του άλλου ανθρώπου, ένα συναίσθημα που αποδίδει ο ίδιος ο Hume στηv έννοια της συμπάθειας. Τόσο η ηθική φιλοσοφία του Hutcheson όσο και αυτή του Hume έχουν στωικές επιδράσεις και ερμηνεύουν την παγκόσμια αρμονία ως ζητούμενο της ηθικής τους φιλοσοφίας. The sense of sympathy is a notion that Hume uses in his moral philosophy and means the transfer of sentiments from one person to another. The sense of sympathy develops in moral philosophy of Hume and owns crucial position either to the self, to other people, to the formulation of moral judgment and the sense of justice. Sympathy is a multidimensional notion that embraces the moral system of Hume and establishes the notion of communication between people and that founds a criterion of sociability. The notion of the moral sense of Hutcheson is absent in the moral philosophy of Hume, it claims however the natural origin of the moral sentiment. Hume borrows from Hutcheson all his basic notions omitting however the notion of the benevolent God. The moral sense and benevolence, that are prevalent in the philosophy of Hutcheson, are converted into sympathy in Hume. Hutcheson discovers in the notion of benevolence the participation in the happiness or the misery of the other person, a sentiment that Hume attributes in the notion of sympathy. The moral philosophy of Hutcheson and the moral philosophy of Hume have stoic influences and interpret universal harmony as desideratum of their moral philosophy. 154 σ.

Η παρούσα εργασία ασχολείται με τη διδασκαλία της ιστορίας και τον τρόπο με τον οποίον παρουσιάζεται το γεγονός της Μικρασιατικής Καταστροφής μέσα στα σχολικά εγχειρίδια, στο πλαίσιο της διερεύνησης του τρόπου με τον οποίον μέσα από αυτά διαμορφώνεται η εθνική συνείδηση των Ελλήνων. Η Μικρασιατική Καταστροφή αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα γεγονότα της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας, καθώς υπήρξε καθοριστική για τη μετέπειτα πορεία των Ελλήνων και για τον εκτοπισμό τους από τη Μικρά Ασία. Η διδασκαλία της ιστορίας στη νεότερη και σύγχρονη Ελλάδα αποτελεί ένα θέμα, το οποίο έχει εθνική σημασία, ενώ η επίσημη ελληνική εκπαίδευση είναι πάντοτε συνδεδεμένη με την επίσημη κρατική ιδεολογία. Το γεγονός της Μικρασιατικής Καταστροφής και των επιπτώσεων που αυτή είχε για τον Ελληνισμό αποτελεί ένα από τα πιο επίμαχα θέματα στη διδακτική της σύγχρονης ιστορίας και των αντίστοιχων σχολικών εγχειριδίων. Ακόμη και σήμερα, το γεγονός αυτό λειτουργεί σαν ένα ζήτημα το οποίο αποτελεί αντικείμενο μελέτης και διαφωνίας ανάμεσα σε ανθρώπους με διαφορετικές πολιτικές και ιδεολογικές αφηγήσεις. In this thesis it is discussed the teaching of history and the way the Asia Minor Catastrophe is presented in school textbooks, in order to examine how Greeks' national consciousness is formed through them. As one of the most important facts of modern Greek history, Asia Minor catastrophe has been pivotal for the later Greeks' course and their displacement from Asia Minor. History teaching is a topic of national importance in newer and modern Greece, whilst official Greek education is always connected to the established state ideology. The Asia Minor catastrophe and the consequences for Hellenism, constitute one of the most controversial issues of modern history teaching and the corresponding school textbooks. It is a topic of ongoing research that causes disagreements between different people of different political and ideological positions. 87 σ.

Η παρούσα εργασία επιχειρεί να ανασυγκροτήσει ορισμένες βασικές θέσεις του Hume αναφορικά με τη διαμόρφωση των παθών και τη λειτουργία τους ως κινήτρων της πράξης. Η θεωρία των παθών του Hume αποτελεί τη γέφυρα ανάμεσα στη γνωσιοθεωρία και την ηθική θεωρία του και η ιδιοτυπία της έγκειται στην «πειραματική» μέθοδο που επιλέγει να ακολουθήσει. Στο πρώτο κεφάλαιο παρουσιάζεται η φύση και η ταξινόμηση των παθών καθώς και η κύρια εξηγητική αρχή που διατυπώνει ο φιλόσοφος για τη γένεση των έμμεσων παθών, η διπλή σχέση ιδεών - εντυπώσεων. Αναλύεται επίσης η συγκρότηση της έννοιας του εαυτού ως αντικειμένου του πρώτου ζεύγους των έμμεσων παθών, της υπερηφάνειας και της ταπείνωσης. Στο δεύτερο κεφάλαιο ακολουθεί η διερεύνηση των αιτίων αυτών των παθών σε συνάρτηση με τις αξίες και απαξίες της ιστορικής κοινωνίας και η μετατροπή τους σε στοιχεία κοινωνικής ταυτότητας, καθώς και η σχέση τους με την αρετή και την κακία. Στο τρίτο κεφάλαιο αναλύεται το δεύτερο ζεύγος των έμμεσων παθών, η αγάπη και το μίσος, καθώς και τα παράγωγα πάθη, όπως η συμπόνια, ο φθόνος, ο σεβασμός και η περιφρόνηση, σε συνάρτηση με το ρόλο της συμπάθειας και της σύγκρισης. Διερευνάται η σχέση τους με την υπερηφάνεια και την ταπείνωση, οι αιτίες τους, η ιδιαίτερη νοηματοδότησή τους, καθώς και η σχέση τους με τα ηθικά συναισθήματα, τα οποία θεωρούνται ήπιες, απροσωπόληπτες μορφές της αγάπης και του μίσους. Στο τέταρτο κεφάλαιο, τέλος, διερευνάται η έννοια της θέλησης και ο αναγκαίος καθορισμός της από κίνητρα και προδιαθέσεις, που αναγνωρίζονται ως πάθη, ο ρόλος των ήρεμων παθών και, γενικότερα, η σχέση των παθών με την ηθικότητα. Η θεωρία των παθών ολοκληρώνει την κριτική του Ηume στο ρασιοναλιστικό μοντέλο και επιχειρεί να θεμελιώσει την ηθικότητα στα πάθη και τις προδιαθέσεις της ανθρώπινης φύσης. The present study attempts to reconstruct some of Hume's key positions with regard to the passions: their arousal and their functioning as motives to action. Hume's theory of the passions is the necessary link between his theory of knowledge and his moral theory; its particularity lies in the “experimental” method he chooses to implement. The first chapter discusses the nature of the passions and their classification, as well as the main explanatory principle offered by the philosopher on the arousal of the indirect passions, i.e. the double association of ideas and impressions. It also analyzes the construction of the idea of the self as the object of pride and humility. The second chapter refers to the causes of the abovementioned passions with respect to the values of historical society, the transformation of these passions into elements of social identity, and further their relation to virtue and vice. In the third chapter the twofold of love and hatred, both indirect passions, along with derivative passions, such as compassion, envy, respect and contempt, are elaborated in accordance with sympathy and comparison. Furthermore, their association with pride and humility, their causes and their particular meanings are examined, and moreover their relation to moral sentiments, which are considered to be calm, impartial forms of love and hatred. Finally, the fourth chapter explores the concept of will and necessity, as constant conjunction between motives –i.e. passions and dispositions of character- and actions. It also examines the role of calm passions and in all the connection between passions and morality. In his theory of the passions Hume completes his criticism to the rationalist model and attempts to found morality on passions and dispositions of human nature. 95 σ.

Η παρούσα διατριβή ερευνά τις διάφορες όψεις της έννοιας του χρόνου στη φιλοσοφία του Κορνήλιου Καστοριάδη, με σκοπό να αναδειχθεί η κεντρική σημασία της χρονικότητας στην κοινωνική οντολογία και τη φιλοσοφική ανθρωπολογία του ύστερου έργου του, αλλά και η σημασία του έργου αυτού για τη φιλοσοφική θεώρηση του χρόνου. Το πρόβλημα του χρόνου προσδιορίζει εν γένει τα κεντρικά φιλοσοφικά ερωτήματα της γνώσης, της ύπαρξης και του όντος. Η οντολογία του Καστοριάδη αποτελεί μία νέα προσέγγιση στη φιλοσοφική προβληματική της χρονικότητας, στο πλαίσιο της οποίας ο χρόνος συνιστά το πρωταρχικό μάγμα και την αναγκαία και ικανή συνθήκη της οντολογικής δημιουργίας. Μάγμα ονομάζεται το οντολογικό υπόβαθρο κάθε κοινωνικοϊστορικής μορφής, εκ του οποίου μπορεί να εξαχθεί απροσδιόριστος αριθμός συνόλων, αλλά το οποίο δεν μπορεί να αναχθεί στο άθροισμα ή το σύνολο των συνόλων αυτών. Στο πλαίσιο της φιλοσοφίας του Καστοριάδη ως οντολογική δημιουργία θεωρείται η ανάδυση της ετερότητας, ως ετερότητα θεωρείται η εμφάνιση μίας καινούργιας μορφής η οποία δεν ανάγεται σε προηγούμενους καθορισμούς, και ο χρόνος θεωρείται ως η διαρκής δημιουργία και καταστροφή των μορφών, κατά τρόπο που ο χρόνος καθ’ εαυτός ταυτίζεται με το Είναι. Η έρευνά αναπτύσσεται σύμφωνα με τη μέθοδο της ιστορικοκριτικής διαύγασης (elucidation). Η ιστορικοκριτική έρευνα λαμβάνει υπόψιν τα κείμενα, αλλά και τις ιστορικές πηγές και τις κοινωνικοϊστορικές συνθήκες της ερμηνευτικής των κειμένων, τοποθετώντας την ιστορία της φιλοσοφίας στο πλαίσιο της κοινωνικής ιστορίας εν γένει. Στο πρώτο μέρος παρουσιάζεται η κριτική του Καστοριάδη στην παραδοσιακή φιλοσοφία και, μέσω αυτής, η πραγμάτευση των θεμελιακών εννοιών και κατηγοριών που χρησιμοποιεί η συνολιστική-ταυτιστική λογική. Ο Καστοριάδης διακρίνει δύο κύριες προσεγγίσεις του χρόνου στη Δυτική φιλοσοφία, την αντικειμενική-κοσμολογική προσέγγιση και την υποκειμενική-φαινομενολογική προσέγγιση, έκαστη εκ των οποίων αντιμετωπίζει το χρόνο ως φαινόμενο της φύσης ή ως φαινόμενο της συνείδησης, αντίστοιχα. Σε αυτές αντιπαραθέτει τη λογική των μαγμάτων. Το δεύτερο μέρος αποτελεί μία παρουσίαση της κοινωνικής οντολογίας του Καστοριάδη με βάση τα ιστορικά και κοινωνικά φαινόμενα που σχετίζονται με την έννοια της χρονικότητας. Μέσα από την λεπτομερή πραγμάτευση της προσέγγισης του Καστοριάδη στα ζητήματα της γέννησης, του θανάτου, του έρωτα και της πολιτικής, αναδεικνύονται οι διαφορετικές, αντιθετικές και συμπληρωματικές χρονικότητες της ατομικής ψυχής, του κοινωνικού ατόμου, του κοινωνικού συνόλου και του φυσικού κόσμου. Παρουσιάζονται οι διαφορετικές χρονικότητες των ετερόνομων και των δημοκρατικών κοινωνιών, καθώς και οι κοινωνικοϊστορικές προϋποθέσεις ενός ελεύθερου δημόσιου χρόνου σύμφωνα με το πρόταγμα της κοινωνικής αυτονομίας. Στα συμπεράσματα, όπου επανεκτιμώνται κριτικά οι θέσεις του Καστοριάδη που συνιστούν την κριτική του στην οντολογία της καθοριστικότητας και συγκροτούν την δική του πρόταση για μία φιλοσοφία της πράξης, στηριγμένη σε μία οντολογία του δημιουργικού χρόνου, που καταφάσκει στη δυνατότητα του ανθρώπου να μεταβάλλει, μέσω της λελογισμένης πράξης, τον κοινωνικό χρόνο, αλλάζοντας την Ιστορία. This dissertation explores the different aspects of the notion of time in the philosophy of Cornelius Castoriadis, in order to highlight the central importance of temporality in the social ontology and the philosophical anthropology of his later work, as well as the importance of this work for the philosophy of time. The problem of time in general underlines the central philosophical questions of knowledge, existence, and being. Castoriadis’ ontology is an original approach to the philosophical problem of temporality, since in this context time is considered as the primary magma and the necessary and sufficient condition of ontological creation. Magma, for Castoriadis, is the ontological background of every social-historical form, from which an indeterminate number of sets can be exported but which cannot be reduced to the sum of those sets. In the context of Castoriadis’ philosophy, ontological creation is the emergence of alterity, the emergence of a new form which cannot be reduced to previous determinations, and time is defined as the constant flow of the creation and destruction of forms, in a way that time is identified with Being. The research was conducted according to the method of historical-critical clarification (elucidation). Historical-critical research takes into account the philosophical texts, but also the historical sources and the socio-historical conditions of the texts and the authors, placing the history of philosophy within the context of social history in general. In the first part, Castoriadis’ critique of traditional philosophy is presented, and, through it, the fundamental concepts and categories used by the ensemblistic- identitary logic, as regards the problematic of time. Castoriadis distinguishes between two main different approaches of time in traditional Western philosophy, the objective-cosmological approach and the subjective-phenomenological approach, each of which treats time as a phenomenon of nature or as a phenomenon of consciousness, respectively. To both, Castoriadis juxtaposes the logic of magmas. The second part examines Castoriadis’ social ontology based on historical and social phenomena related to the concept of temporality. Through the detailed discussion of Castoriadis' approach to the issues of birth, death, love and politics, the different, contradictory and complementary temporalities of the individual soul, the social individual, society and the natural world are highlighted. The different temporalities of heteronomous and democratic societies, as well as the socio-historical conditions of a free public time according to the project of social autonomy, are discussed. In the conclusions that follow, Castoriadis' temporal ontology is critically reviewed, along with his critique of the ontology of determinacy, which constitutes his own approach to a philosophy of praxis based on the notion of creative time that emphasizes the human ability to change social temporality through collective deliberate action, thus transforming history. 558 σ.

Η πρόσληψη της κοινωνικής θεωρίας του Max Weber στην Κριτική Θεωρία απαιτεί την ανάλυση των κεντρικών εννοιών της ορθολογικότητας και της διαδικασίας του εξορθολογισμού. Η τελευταία έχει κατά τον Weber ως στόχο μια πλήρως εξορθολογι-σμένη κοινωνία, μολονότι η στάση του Weber είναι αμφιθυμική σε σχέση με την τελική της κατάληξη. Βάσει αυτής της αμφιθυμίας ο Herbert Marcuse ασκεί κριτική στις όχι αξιολογικά ουδέτερες έννοιες της ορθολογικότητας και της διαδικασίας του εξορθο-λογισμού στον ύστερο καπιταλισμό και απαιτεί μια ριζική αλλαγή της κοινωνίας διά «της Μεγάλης Άρνησης». Σε αντίθεση με τον Marcuse ο Jürgen Habermas θεωρεί τη διαδικασία του εξορθολογισμού ως σημαντική προκείμενη για τη διαμόρφωση της σύγχρονης κοινωνίας, ωστόσο υπογραμμίζει ταυτόχρονα τη σημασία της επικοινω-νιακής πράξης για τη γένεση μιας νέας κοινωνίας. The reception of Max Weber’s social theory by Critical Theory requires the analysis of the central concepts of rationality and the rationalization process. According to Weber, the aim of that process is the formation of a society that is rationalized on all levels; nevertheless, Weber’s view of the outcome of the process remains ambiva-lent. Herbert Marcuse criticizes this ambivalence as well as the lack of neutrality in Weber’s use of the concepts of rationality and rationalization. He pleads for a radi-cal change of society by way of a “great refusal”. In opposition to Marcuse, Jürgen Habermas sees in the rationalization process a necessary premise to the construction of a modern society, emphasizing at the same time, the importance of communica-tive action within a new society. Die Rezeption von Max Webers Sozialtheorie in der kritischen Theorie erfordert eine Analyse der zentralen Begriffe von Rationalität und des Rationalisierungsprozesses. Letzterer hat nach Weber das Ziel einer durch und durch rationalisierten Gesell-schaft, wenngleich Webers Stellung zum Ausgang dieses Prozesses ambivalent ist. Aufgrund dieser Ambivalenz kritisiert Herbert Marcuse Webers nicht- wertfreien Be-griffe von Rationalität und Rationalisierung im Spätkapitalismus und fordert einen radikalen Wandel der Gesellschaft durch „die große Verweigerung“. Im Gegensatz zu Marcuse betrachtet Jürgen Habermas den Rationalisierungsprozess als wichtige Prämisse für die Bildung einer modernen Gesellschaft, betont aber gleichzeitig die Bedeutung kommunikativen Handelns für die Entstehung einer neuen Gesellschaft. 99 σ.

Η παρούσα εργασία συνιστά μια προσπάθεια ανάδειξης θεμελιωδών στοιχείων που χαρακτήρισαν την αρεντική πολιτική σκέψη, η επιλογή των οποίων έγινε στη βάση ότι το παρόν ανατρέχει κάθε φορά στο παρελθόν για να απαντήσει στα σύγχρονα ερωτήματα που τίθενται. Η Χάνα Άρεντ, επιχείρησε να ερμηνεύσει και να κατανοήσει τους λόγους και τον τρόπο με τον οποίο το ολοκληρωτικό φαινόμενο εκκολάφθηκε μέσα στον ανθρώπινο πολιτισμό και, ακολούθως, στο να προτείνει τις δικλείδες ασφαλείας που θα εμποδίσουν την επάνοδο ανάλογου ολέθρου στο μέλλον. Στο πρώτο κεφάλαιο αναλύεται η ερμηνεία της Άρεντ για τις συνθήκες οι οποίες διαδραμάτισαν καθοριστικό ρόλο τόσο σε κοινωνικό όσο και σε ατομικό επίπεδο στην ανάδυση του ολοκληρωτικού φαινομένου την περίοδο που ακολούθησε τη λήξη του Ά Παγκοσμίου Πολέμου. Στο δεύτερο κεφάλαιο γίνεται προσπάθεια να αναδειχθούν οι ανθρωπολογικές θέσεις της πολιτικής φιλοσοφίας της Άρεντ, την οποία αναπτύσσει στη βάση του διαρκούς αγώνα για την προστασία της κοινωνίας από την ολοκληρωτική απειλή. Στο τρίτο κεφάλαιο τη σκυτάλη παίρνει ο ρόλος που οφείλει να διαδραματίσει η εκπαίδευση στο πλαίσιο οικοδόμησης ενός κόσμου στον οποίο θα ανθεί η ανθρώπινη ελευθερία και πρωτοβουλία, ενώ δεν θα υπάρχουν περιθώρια να ευδοκιμούν σπέρματα ολοκληρωτισμού στην κοινωνία. Την εργασία ολοκληρώνουν σκέψεις συμπερασματικού χαρακτήρα αναφορικά με την επικαιρότητα του έργου της Χάνα Άρεντ σήμερα. This study is an attempt to illuminate fundamental elements that define the arendtian political thought, the selection of which constitutes the fact that the way the present addresses the past is defined every time by the contemporary questions that need to be answered. Hannah Arendt made an attempt to explain and to contribute to the comprehension of the totalitarian phenomenon which sprung out of the human civilization. Subsequently, she makes her statement considering the precautions that need to be fully operating in a society so that such horror is prevented from occurring in the future once more. The first chapter analyzes Arendt’s interpretation of the contributing conditions that led to the development of totalitarianism after the First World War, both in the social and in the individual level. The second chapter is attempting to highlight the anthropological views of Arendt’s political philosophy, which she develops on the basis of an endless effort considering the society’s protection against the totalitarian threat. Consequently, the third chapter analyzes education’s role in constructing a world defined by human freedom and initiative, while eliminating any favorable conditions for totalitarian elements to prosper. The study concludes cogitations regarding Hannah Arendt’s timeliness analysis and concerns apeared in her writings. 69 σ.

Η παρούσα εργασία εξετάζει τα ηθικά φιλοσοφικά ζητήματα που αφορούν τις σχέσεις των ανθρώπων με τα μη έλλογα όντα, ιδιαίτερα τα ζώα. Τα ζητήματα που αναλύονται συνοψίζονται στα εξής ερωτήματα: Ποιο είναι το ηθικό καθεστώς των ζώων; Ποια πρέπει να είναι η στάση μας απέναντι τους; Πώς καθορίζονται τα κριτήρια της ηθικής αντιμετώπισής τους; Η σύντομη ιστορική εξέταση των ηθικών θεωριών οι οποίες εκφράζουν άποψη για το επίδικο ζήτημα, αναδεικνύει ότι ο ειδισμός συνιστά θεμελιώδη οντολογική προϋπόθεση για την ανθρωποκεντρική προκατάληψη της απόλυτης διάκρισης των ειδών. Η έρευνα της αναζήτησης εναλλακτικών θεωρήσεων ηθικής στάσης των ανθρώπων απέναντι στα ζώα εστιάζει το ενδιαφέρον της σε συνεπειοκρατικές θεωρίες όπως ο ωφελιμισμός, σε δεοντολογικές θεωρίες όπως η ηθική του καθήκοντος και η συμβολαιοκρατική θεωρία ως συμφωνία πάνω σε θέσεις ηθικών αρχών που αφορούν την ανθρώπινη ηθική για τα ζώα. Υποστηρίζεται η βιοκεντρική ηθική που αποδίδει εγγενή αξία την ιδιότητα της ζωής και ανοίγει τον ηθικό χώρο, ώστε τα ζώα να ενταχθούν σε αυτόν ως έμβια όντα. The current project reviews the ethical philosophical issues concerning the relations between humans and non-rational beings, especially animals. The issues discussed are summarized in the following questions: Which is the moral status of animals? What should be our attitude facing them? How can be determined the criteria of ethical attitude? The brief historical review of ethical theories which express aspect on the issue in dispute, give prominence that speciesism is a fundamental ontological condition for the anthropocentric discrimination of the absolute distinction of species. The Research inpursuance of alternative theories about human’s ethical attitudes consider animals, focuses on consequentialist theories such as utilitarianism, in deontological theories such as the moral of duty and the contractarian theory as an agreement on ethical principle concerning human morality for animals. Supported the biocentric ethic that attributes intrinsic value to the status of life and admit the moral field in order to integrate animals as living beings. 86 σ.

Η «μαζική κοινωνία» όπως έχει χαρακτηριστεί η νέα κοινωνική τάξη πραγμάτων που έχει διαμορφωθεί μετά τη λήξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου έχει διαφοροποιήσει τις σχέσεις των πολιτών μεταξύ τους και τις σχέσεις τους με την κοινωνία. Η παγκοσμιοποίηση έχει επιφέρει σημαντικές αλλαγές σε οικονομικό, πολιτικό και πολιτιστικό επίπεδο, στις σχέσεις των πολιτών με την πολιτική και την εξουσία αλλά και την επιβολή της οικονομίας σε όλους τους τομείς. Η μετανάστευση αποτελεί ένα επιπλέον κοινωνικό φαινόμενο με πολλές προεκτάσεις που ταλανίζει τα κράτη σε παγκόσμιο επίπεδο ενώ η παρουσία μεταναστών αποτελεί κοινωνικό πρόβλημα καθώς αυτοί γίνονται στόχος προκαταλήψεων και διακρίσεων εναντίον τους. Ειδικότερα, κύριος σκοπός εκπόνησης της παρούσης εργασίας είναι η διερεύνηση της σχέσης των μεταναστών με την πολιτική και ο ρόλος του πολιτικού λόγου στην πολιτική τους κοινωνικοποίηση. Η εργασία αποτελείται από δύο μέρη: το θεωρητικό και το εμπειρικό. Στο θεωρητικό μέρος γίνεται, αρχικά, περιγραφή του προβλήματος και παρουσιάζονται οι έννοιες της κοινωνικοποίησης και της πολυπολιτισμικότητας ενώ επιχειρείται και μία εκτενέστερη αναφορά στο φαινόμενο της μετανάστευσης. Στη συνέχεια, εξετάζεται ο πολιτικός λόγος και η διάδοσή του μέσω των ΜΜΕ. Στο εμπειρικό μέρος γίνεται αναφορά στη μεθοδολογία της έρευνας, στα ευρήματα που προέκυψαν από αυτή και στα συμπεράσματα που μπορούν να εξαχθούν. Από τη μελέτη της βιβλιογραφίας και από την ανάλυση των δεδομένων της έρευνας καταλήξαμε στο συμπέρασμα ότι οι νέοι μετανάστες αποστασιοποιούνται από τα πολιτικά πράγματα και υιοθετούν μια απαξιωτική στάση απέναντι στην πολιτική. Τηρούν μια απόσταση ασφαλείας από την πολιτική και τους φορείς της λόγω ανασφάλειας αλλά και λόγω της πεποίθησης ότι πολιτικοί και κόμματα είναι ανίκανοι να ανταποκριθούν στα κοινωνικά προβλήματα. “Mass society” is the new social order that emerged after the end of World War II. It has altered the relations of citizens between themselves and within the society itself. Further, globalisation has resulted in plenty of changes at the economic/financial, political and cultural level as well as the relations of citizens with politics and government, and the predominance of economics in every field. Migration is another social phenomenon with enormous ramifications, afflicting states internationally. The presence of immigrants within a country is a troublesome social phenomenon in most cases, as they often fall victims of prejudice and discrimination. The goal of this study is to explore the relation of immigrants to politics and the role of political discourse in their political socialisation. This study comprises two sections: a theoretical and an empirical one. The theoretical section outlines the notions of socialisation and multiculturalism, also describing migration as a whole. Next, political discourse and its dissemination through the media is examined, too. In the empirical section of this study, outlined are the methodology of the survey, its findings and the conclusions to be drawn. Upon studying related literature and analysing the findings of the survey, one is led to believe that new immigrants are distanced from, and have adopted a disdainful stance towards, politics. They tend to steer clear of politics because of insecurity, but also as they are convinced that politicians and political parties are incapable of providing solutions to social problems. 306 σ.