Search

Η ανάπτυξη της τεχνολογίας, η έλλειψη οικονομικών πόρων καθώς επίσης οι εξελίξεις των τελευταίων χρόνων στον τομέα της βιβλιοθηκονομίας, οδήγησαν σε συλλογικές προσπάθειες συνεργασίας μεταξύ των βιβλιοθηκών της Κύπρου για την υποστήριξη και τη συνεκμετάλλευση των υπηρεσιών τους. Αποτέλεσμα των συνεργατικών προσπαθειών είναι η ανάπτυξη των ενιαίων καταλόγων που αφορούν διάφορους τύπους βιβλιοθηκών. Βασική επιδίωξη της δημιουργίας ενιαίων καταλόγων είναι η εξυπηρέτηση των χρηστών με γρήγορο, άμεσο, ταυτόχρονο και αξιόπιστο τρόπο παρέχοντάς τους τη δυνατότητα αναζήτησης και ανάκτησης υλικού σε μεγαλύτερο εύρος συλλογών, αλλά και απόκτησης του υλικού μέσω διαδανεισμού. Επιπλέον με τη δημιουργία και τη χρήση των ενιαίων καταλόγων επιτυγχάνεται η υιοθέτηση κοινών κανόνων καταλογογράφησης και η δημιουργία μιας μόνο πρωτότυπης εγγραφής. Με τον τρόπο αυτό επιτυγχάνεται η ομοιομορφία σε καταλόγους διαφορετικών βιβλιοθηκών. Σημαντικό πλεονέκτημα για τις βιβλιοθήκες είναι η εξοικονόμηση χρόνου και χρημάτων, αφού κάθε βιβλίο καταλογογραφείται μία φορά και η εγγραφή αξιοποιείται από όλες τις βιβλιοθήκες που το αποκτούν. Η συνεργασία ανάμεσα σε σημαντικούς υποστηρικτικούς οργανισμούς στην Κύπρο, είχε ως αποτέλεσμα τη δημιουργία της κεντρικής ομάδας διαχείρισης από βιβλιοθηκονόμους, οι οποίοι είχαν την ευθύνη για την διαχείριση των καταλόγων και την ένταξη των νέων βιβλιοθηκών σε αυτούς, με τη χρήση του λογισμικού ανοικτού κώδικα KOHA. Ο Ενιαίος Κατάλογος Κυπριακών Σχολικών Βιβλιοθηκών δημιουργήθηκε με την συνεργασία της Βιβλιοθήκης του Τεχνολογικού Πανεπιστημίου Κύπρου, τη Διεύθυνση Μέσης Εκπαίδευσης και τις Πολιτιστικές Υπηρεσίες-Κυπριακή Βιβλιοθήκη του Υπουργείου Παιδείας, Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας της Κυπριακής Δημοκρατίας (ΥΠΠΑΝ). Ο κατάλογος αυτός μετρά 5 χρόνια ύπαρξης. Μετά την επιτυχή δημιουργία του πιο πάνω ενιαίου καταλόγου, οι Πολιτιστικές Υπηρεσίες-Κυπριακή Βιβλιοθήκη του ΥΠΠΑΝ αποφάσισαν στα μέσα του 2020 όπως προχωρήσουν και στην δημιουργία Ενιαίου Καταλόγου Κυπριακών Κρατικών Βιβλιοθηκών. Στόχος της παρούσας μελέτης είναι να εξηγήσει την πορεία δημιουργίας και εξέλιξης των ενιαίων καταλόγων που δημιουργήθηκαν στην Κύπρο για σκοπούς συλλογικότητας και αναβάθμισης των υπηρεσιών των βιβλιοθηκών που εντάχθηκαν σε αυτούς. H παρουσίαση των αποτελεσμάτων και των εμπειριών τόσο της κεντρικής ομάδας διαχείρισης αλλά και οι εμπειρίες των συνεργαζόμενων μελών, θα αποτελέσουν το έναυσμα για νέες δράσεις σε σχέση με τους υφιστάμενους καταλόγους, αλλά παράλληλα θα ενισχύσουν και θα προωθήσουν την δημιουργία νέων.

H Πληροφοριακή Παιδεία αναγνωρίζεται διεθνώς ως σύνολο γνώσεων και δεξιοτήτων που συνδέονται με την αναγνώριση της πληροφοριακής ανάγκης, τον εντοπισμό, την αξιολόγηση και τη χρήση της πληροφορίας. Η καλλιέργειά της είναι στενά συνδεδεμένη με τον εκπαιδευτικό ρόλο των βιβλιοθηκών, την ενσωμάτωσή της στο πρόγραμμα σπουδών όλων των βαθμίδων εκπαίδευσης και τη συνεργασία μεταξύ βιβλιοθηκονόμων και εκπαιδευτικών. Ο πλέον διαδεδομένος τρόπος καλλιέργειας της Πληροφοριακής Παιδείας διεθνώς είναι μέσω αυτοτελών συναντήσεων, οι οποίες, κατά γενική ομολογία, λειτουργούν ανασταλτικά στην επίτευξη των μαθησιακών αποτελεσμάτων. Στο πλαίσιο αναζήτησης τρόπων ενίσχυσης της αποτελεσματικότητας αυτών των συναντήσεων, αναβάθμισης της μαθησιακής εμπειρίας και μεγιστοποίησης των μαθησιακών αποτελεσμάτων, οι βιβλιοθηκονόμοι εμπλουτίζουν τα προγράμματα Πληροφοριακής Παιδείας με καινοτόμες εκπαιδευτικές πρακτικές. Μία δημοφιλής πρακτική αποτελεί και το Μοντέλο Ανεστραμμένης Διδασκαλίας, το οποίο έχει αξιοποιηθεί κυρίως στην τριτοβάθμια εκπαίδευση με θετικά αποτελέσματα. Αντίθετα, όμως, με την τυπική εκπαίδευση, η αξιοποίηση του μοντέλου στην μη τυπική εκπαίδευση παραμένει περιορισμένη. Λαμβάνοντας υπόψη το παραπάνω, η παρούσα εργασία παρουσιάζει τον εκπαιδευτικό σχεδιασμό, την υλοποίηση και την αξιολόγηση εκπαιδευτικής παρέμβασης που συνδέεται με την Πληροφοριακή Παιδεία και αξιοποιεί το Μοντέλο Ανεστραμμένης Διδασκαλίας σε μία μόνο συνάντηση στο πλαίσιο της μη τυπικής εκπαίδευσης. Η εκπαιδευτική παρέμβαση ενσωματώθηκε στο πρόγραμμα σπουδών της Γ΄ Γυμνασίου και διαρθρώθηκε γύρω από ένα πληροφορικό πρόβλημα το οποίο οι μαθητές κλήθηκαν να επιλύσουν με οδηγό το μοντέλο Big6. Αξιοποιώντας το Σύστημα Διαχείρισης Μάθησης Moodlecloud, διερευνήθηκαν τα μαθησιακά αποτελέσματα της εκπαιδευτικής παρέμβασης που υλοποιήθηκε σε εξωσχολική βιβλιοθήκη καθώς και οι απόψεις και η εμπειρία των μαθητών και του εκπαιδευτικού που συμμετείχαν. Τα ερευνητικά αποτελέσματα φανέρωσαν βελτίωση των μαθησιακών αποτελεσμάτων και θετική ανταπόκριση των συμμετεχόντων στο μοντέλο και στην αξιοποίηση του στην μη τυπική εκπαίδευση.

Περιέχει το πλήρες κείμενο Η Βιβλιοθήκη του Τεχνολογικού Πανεπιστήμιου Κύπρου από τα πρώτα χρόνια λειτουργίας της ως μέλος του κοινωνικού ιστού τόσο της Λεμεσού όσο και της ευρύτερης περιοχής συμβάλλει ενεργά με δράσεις και έργα στην περεταίρω ανάπτυξη του. Μετά από συνεχόμενες προτάσεις που δέχθηκε από βιβλιοθήκες της τοπικής κοινωνίας, αλλά και από έρευνες που πραγματοποιήθηκαν αρχικά εντός του πανεπιστημίου, εντοπίστηκε πρόβλημα στις δεξιότητες της πληροφοριακής παιδείας. Σε μετέπειτα στάδιο η έρευνα οδηγήθηκε στα σχολεία της Μέσης εκπαίδευσης. Βάσει των αποτελεσμάτων της έρευνας [1] που πραγματοποιήθηκε σε δείγμα σχολείων με σκοπό την αναγνώριση της σημασίας αλλά και του επιπέδου της πληροφοριακής παιδείας, η ΒΤΠ προχώρησε σε συνεργασία με τις Πολιτιστικές Υπηρεσίες του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού, της Κυπριακής Δημοκρατίας, στη δημιουργία ενός ενιαίου καταλόγου για τις σχολικές βιβλιοθήκες. Η δημιουργία ενός ενιαίου καταλόγου αποτελεί το υπόβαθρο για την αναβάθμιση και ανάπτυξη των σχολικών βιβλιοθηκών. Το γεγονός ότι οι περισσότερες σχολικές βιβλιοθήκες λόγω της ανεπαρκής στελέχωσης τους, δεν διατηρούν αυτοματοποιημένους καταλόγους αποτέλεσε το εφαλτήριο για την έναρξη της δράσης αυτής. Στην πιλοτική φάση του έργου εντάχθηκαν 3 βιβλιοθήκες με αριθμό 45648 εγγραφών, και στόχος είναι να ενταχθούν σταδιακά και οι υπόλοιπες 137 σχολικές βιβλιοθήκες της Κύπρου. Ως συστήματα υποδομής θα χρησιμοποιηθούν εργαλεία ανοικτού κώδικα οργάνωσης καταλόγου (π.χ. KOHA, VuFind κ.α.) τα οποία υποστηρίζουν τεχνολογίες φιλικές για τους τελικούς χρήστες, καθώς και εργαλεία μετατροπών και εμπλουτισμού των εγγραφών που απαιτήθηκαν, στο έργο. Στην εργασία αυτή θα γίνει περιγραφή των μεθοδολογιών οργάνωσης και διαχείρισης πληροφορίας και ανθρώπων. Όπως όλα τα συλλογικού τύπου έργα παρουσιάζουν προβλήματα, αυτά αντιμετωπίστηκαν με την συμβολή της ομάδας Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού με σκοπό την επίτευξη του στόχου.

Περιέχει το πλήρες κείμενο Αναμφισβήτητα, οι δράσεις που αποσκοπούν στην αναβάθμιση των εκπαιδευτικών πρακτικών διδασκαλίας και στην αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών σε προγράμματα πληροφοριακής παιδείας αποτελούν μία ενδιαφέρουσα πρόκληση. Παράλληλα όμως, οι δράσεις αυτές αποτελούν αναγκαίες διεργασίες στο πλαίσιο βελτίωσης της ποιότητας των υπηρεσιών που παρέχουν οι ακαδημαϊκές βιβλιοθήκες στους χρήστες τους. Συνεπώς, στο πλαίσιο της ανίχνευσης εναλλακτικών προσεγγίσεων στο τρόπο διεξαγωγής προγραμμάτων πληροφοριακής παιδείας σχεδιάστηκαν, αναπτύχθηκαν και αξιολογήθηκαν πέντε (5) ψηφιακά σχέδια μαθημάτων για την διδασκαλία του γνωστικού αντικειμένου «Πρότυπα και εργαλεία διαχείρισης βιβλιογραφίας & βιβλιογραφικών αναφορών». Πιο συγκεκριμένα, αρχικά σχεδιάστηκε ένα πρότυπο (template) ψηφιακό σχέδιο μαθήματος, το οποίο βασίστηκε στην στρατηγική της απαγωγικής διδασκαλίας για την «κατάκτηση εννοιών» (concept attainment). Επίσης, στο πρότυπο αυτό ενσωματώθηκαν διάφορες αρχές της εκπαίδευσης ενηλίκων που στηρίζονται στις αρχές της «ανδραγωγικής θεωρίας» (andragogy theory). Τα ψηφιακά σχέδια μαθημάτων αναπτύχθηκαν και εκπονήθηκαν μέσω του συστήματος διαχείρισης μαθησιακών δραστηριοτήτων το LAMS (Learning Activity Management System), το οποίο υποστηρίζει τον «σχεδιασμό της μάθησης» (learning design). Τα αποτελέσματα της αξιολόγησης των ψηφιακών σχεδίων μαθημάτων έδειξαν ότι η πλειοψηφία των εκπαιδευομένων αξιολόγησε θετικά την δομή και το περιεχόμενο των μαθημάτων. Η θετική αυτή αντιμετώπιση αποτελεί ένα ενθαρρυντικό στοιχείο για την επαναχρησιμοποίηση ή αναπροσαρμογή αυτών των μαθημάτων από άλλους εκπαιδευτικούς ή ακαδημαϊκές βιβλιοθήκες.

Περιέχει το πλήρες κείμενο Η παρούσα εργασία στοχεύει να αναδείξει τους τρόπους με τους οποίους θα μπορούσαν οι υποψήφιοι παλαιογράφοι να αυξήσουν τα επίπεδα της πληροφοριακής τους παιδείας είτε μέσα από το Πρόγραμμα Σπουδών των πανεπιστημιακών σπουδών τους είτε και μέσα από δράσεις άλλων φορέων, με έμφαση στις δράσεις των Δημοσίων Βιβλιοθηκών και της Εθνικής Βιβλιοθήκης μιας χώρας. Στο πλαίσιο της παρούσας εισήγησης, ο πληροφοριακός γραμματισμός εκλαμβάνεται ως η υιοθέτηση της κατάλληλης πληροφοριακής συμπεριφοράς, ώστε να αποκτήσει κανείς το πληροφοριακό υλικό που καλύπτει τις ανάγκες του αξιοποιώντας οποιοδήποτε πνευματικό ή υλικό μέσο, έχοντας βεβαίως πάντα κατά νου την κριτική αποτίμηση αυτού του υλικού και τη μεγάλη σημασία που έχει η ορθή και σοφή χρήση του μέσα σε μία Κοινωνία της Πληροφορίας, όπως η σημερινή. Λαμβάνοντας υπ’ όψιν τα πολύ χαμηλά επίπεδα πληροφοριακής παιδείας που έχουν καταγραφεί έως τώρα στη βιβλιογραφία για τους υποψήφιους επιστήμονες και επαγγελματίες Ανθρωπιστικών Επιστημών, η έρευνα αυτή έρχεται να καταγράψει τις πληροφοριακές ανάγκες ενός πολύ ιδιαίτερου κλάδου, με τον οποίο ελάχιστα έχει ασχοληθεί η Επιστήμη της Πληροφόρησης, αλλά και να αναδείξει τρόπους με τους οποίους θα μπορούσαν οι υποψήφιοι παλαιογράφοι να αυξήσουν το πληροφοριακό τους επίπεδο αλλά και να το εκμεταλλευτούν δεόντως, προκειμένου να ανταποκρίνονται ικανοποιητικά στις επαγγελματικές και ερευνητικές τους ανάγκες. Υπό αυτήν την έννοια, λοιπόν, η παρούσα εισήγηση θα μπορούσε να αποτελέσει ένα εφαλτήριο της Επιστήμης της Πληροφόρησης για ενασχόλησή της με έναν επιστημονικό κλάδο, ο οποίος πέραν των συνηθών πληροφοριακών μέσων, όπως για παράδειγμα βιβλία και περιοδικά, πολύ συχνά αντλεί τις επιζητούμενες πληροφορίες του μέσα από στοιχεία, όπως μεταξύ άλλων τα υδατόσημα, τα βιβλιογραφικά σημειώματα ή ακόμα και τον διάκοσμο ενός χειρογράφου, στοιχεία που αποτελούν βασικές πληροφοριακές πηγές, προκειμένου να είναι σε θέση ένας παλαιογράφος να ασχοληθεί επισταμένως με την επιστημονική περιγραφή ενός χειρογράφου και του περιεχομένου του.

Περιέχει το πλήρες κείμενο Οι σπουδαστές από τα προγράμματα Erasmus αποτελούν πλέον ένα σημαντικό πληθυσμό των ιδρυμάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης που χρησιμοποιούν τις υπηρεσίες των ακαδημαϊκών βιβλιοθηκών. Ωστόσο μέχρι σήμερα σε εθνικό επίπεδο δεν έχει μελετηθεί η συμπεριφοράς τους και οι ανάγκες τους όπως αυτές προκύπτουν από την χρήση των υπηρεσιών των ακαδημαϊκών βιβλιοθηκών. Η εργασία αυτή σκοπό έχει να μελετήσει τις ανάγκες τους μέσα από την αξιολόγηση των υπηρεσιών της βιβλιοθήκης του ΤΕΙ Κρήτης από τους ίδιους τους φοιτητές του Erasmus. Για την διεξαγωγή της έρευνας επιλέχτηκε η ποσοτική μέθοδος με την χρήση του ερωτηματολογίου γιατί ήταν: α) οικονομικότερη, β) ήταν εύκολο στην κατασκευή και στην χρήση, γ) μπορούσε να σταλεί σε μεγάλο αριθμός χρηστών και δ) οι ερωτώμενοι θα μπορούσαν να απαντήσουν ελεύθερα. Τα ευρήματα της έρευνας δείχνουν ότι οι φοιτητές Erasmus έχουν διαφορετικές ανάγκες από τους Έλληνες φοιτητές αποτελέσματα της έρευνας θα μας βοηθήσουν να σχεδιάσουμε και να υλοποιήσουμε υπηρεσίες που να υποστηρίζουν την ακαδημαϊκή επιτυχία των φοιτητών Erasmus.

Περιέχει το πλήρες κείμενο Τα τελευταία χρόνια ένα από τα βασικότερα χαρακτηριστικά των -μέσω του διαδικτύου- παρεχόμενων ηλεκτρονικών (online) πηγών και υπηρεσιών των Πανεπιστημιακών Βιβλιοθηκών είναι η πολύ μεγάλη αύξηση του όγκου και της διαθεσιμότητάς τους προς τους τελικούς χρήστες (προπτυχιακούς-μεταπτυχιακούς φοιτητές και διδάσκοντες). Έτσι προέκυψε, σε παγκόσμιο επίπεδο αλλά και στην Ελλάδα, η ανάγκη για την αποτελεσματική διαχείριση της παραπάνω πληροφορίας, με αποτέλεσμα τη συστηματική ανάπτυξη, κυρίως από τις Πανεπιστημιακές Βιβλιοθήκες, δράσεων Πληροφοριακής Παιδείας (Information Literacy) που έχουν ως αντικείμενο την απόκτηση, από τους τελικούς χρήστες, δεξιοτήτων στην αναζήτηση, εντοπισμό, αξιολόγηση και αποτελεσματική χρήση μιας μεγάλης ποικιλίας διαθέσιμων πληροφοριακών πηγών. Σχετικά γρήγορα οι πα- νεπιστημιακές βιβλιοθήκες του εξωτερικού ανέπτυξαν και πληροφοριακά συστήματα (ως υπηρεσίες) για την υποστήριξη των δράσεων της Πληροφοριακής Παιδείας, ενώ οι βιβλιοθήκες των ελληνικών ΑΕΙ έχουν μεν αρχίσει τα τελευταία χρόνια να προσφέρουν περιορισμένες, χρονικά και σε περιεχόμενο, δραστηριότητες Πληροφοριακής Παιδείας, αλλά, με μία μόνο εξαί- ρεση, δεν έχουν αρχίσει να αναπτύσσουν πληροφοριακά συστήματα υποστήριξης τέτοιων δράσεων, κάτι που αντιμετωπίζεται με την υπηρεσία ILSEAB που παρουσιάζεται σ’ αυτήν την εργασία. Η Βιβλιοθήκη και Κέντρο Πληροφόρησης του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας ανέλαβε την ανάπτυξη μίας υπηρεσίας υποστήρι- ξης τελικών χρηστών των Βιβλιοθηκών σε θέματα Πληροφοριακής Παιδείας, στο πλαίσιο της υλοποίησης του ενταγμένου -στο ΕΠ «Ψηφιακή Σύγκλιση»- Έργου ΕΣΠΑ (2007-2013) της Οριζόντιας Δράσης του Συνδέσμου Ελληνικών Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών. Η υπηρεσία ονομάστηκε ILSEAB και αναπτύχθηκε ως παραδοτέο του Υπο-έργου «Υπηρεσίες Προστιθέμενης Αξίας για Βιβλιοθήκες και Υπηρεσίες Πληροφόρησης, Λοιπούς Φορείς και Τελικούς Χρήστες». Η υπηρεσία ILSEAB περιλαμβάνει διαδικτυακή πύλη, ηλεκτρονική πλατφόρμα Πληροφοριακής Παιδείας, αναρτημένο ενη- μερωτικό και εκπαιδευτικό υλικό και υπηρεσίες Web 2.0. Στην ηλεκτρονική πλατφόρμα Πληροφοριακής Παιδείας παρέχο- νται τέσσερα (4) θεματικά υποδείγματα προγραμμάτων Πληροφοριακής Παιδείας (Information Literacy Programmes) για τέσσερα (4) αντίστοιχα γενικά επιστημονικά πεδία: Κοινωνικές/Ανθρωπιστικές Επιστήμες, Θετικές Επιστήμες και Επιστήμες Μηχανικών, Επιστήμες Ζωής, Οικονομικές Επιστήμες. Και τα τέσσερα υποδείγματα προσφέρονται σε δύο διακριτές ομάδες χρηστών: προπτυχιακούς και μεταπτυχιακούς φοιτητές. Στην παρούσα εργασία παρουσιάζεται η διαδικασία ανάπτυξης της υπηρεσίας, τα πρότυπα και τα εργαλεία που χρησιμοποιήθηκαν, όπως και η δομή ενός υποδείγματος μαθήματος Πληροφο- ριακής Παιδείας. Όσον αφορά το υπόδειγμα, παρουσιάζεται με συνοπτικό τρόπο η στρατηγική που ακολουθήθηκε για τη δημιουργία του, καθώς και πληροφορίες για τη μεθοδολογία σχεδιασμού της δομής του περιεχομένου.

Περιέχει τη περίληψη Σκοπός - Ο σκοπός της παρούσας έρευνας είναι η συγκέντρωση αξιόπιστων πληροφοριών ώστε να εκτιμηθούν οι παράγοντες που επηρεάζουν την πληροφοριακή συμπεριφορά των φοιτητών του Τμήματος Νοσηλευτικής του Τεχνολογικού Πανεπιστημίου Κύπρου. Μεθοδολογία - Για τη διεξαγωγή της έρευνας σχεδιάστηκε ένα ερωτηματολόγιο που εξετάζει την πληροφοριακή συμπεριφορά των φοιτητών καθώς και τις προσδοκίες τους σε σχέση με τα εκπαιδευτικά προγράμματα που προσφέρει η Βιβλιοθήκη. Το ερωτηματολόγιο διανεμήθηκε ηλεκτρονικά στους τεταρτοετείς φοιτητές του Τμήματος Νοσηλευτικής. Αποτελέσματα -Τα αποτελέσματα της έρευνας δείχνουν ότι οι φοιτητές προτιμούν σε μεγάλο βαθμό σεμινάριο της μιας ώρας και σεμινάριο μετά από αίτημα τους. Μέσα από την έρευνα καταγράφηκε η υπάρχουσα πληροφοριακή συμπεριφορά των φοιτητών πάνω στην οποία μπορούν να προσαρμοστούν τα προγράμματα εκπαίδευσης που ετοιμάζει η βιβλιοθήκη. Αναγκαία είναι και η καλύτερη ενημέρωση των φοιτητών για τα θέματα της λογοκλοπής. Αν και αναμενόταν να υπάρχει μεγαλύτερη σχέση μεταξύ του επιπέδου γνώσης ξένων γλωσσών και της πληροφοριακής συμπεριφοράς, ωστόσο τα αποτελέσματα δείχνουν το αντίθετο. Όπως ήταν αναμενόμενο η χρήση του διαδικτύου αλλά και ο βαθμός χρήσης τεχνολογικών εφαρμογών εμφανίζουν σημαντική στατιστική σχέση με την πληροφοριακή συμπεριφορά των φοιτητών, γεγονός που επιβεβαιώνει τα ευρήματα προηγούμενων ερευνών. Περιορισμοί της έρευνας - Η έρευνα χρειάζεται να επαναληφθεί σε όλα τα έτη του Τμήματος Νοσηλευτικής αλλά και σε άλλα Πανεπιστήμια ώστε τα αποτελέσματα να μπορέσουν να γενικευθούν. Επιπλέον, η επανάληψη τις έρευνας στα υπόλοιπα τμήματα του Πανεπιστημίου, θα ήταν χρήσιμη ώστε να εξαχθούν συμπεράσματα και να καταγραφούν κοινές πολιτικές και μελλοντικοί σχεδιασμοί.

Περιέχει τη περίληψη Η παγίωση της οικονομικής δυσπραγίας στις ελληνικές ακαδημαϊκές βιβλιοθήκες προκαλεί τη συρρίκνωση των συνδρομών τους σε ηλεκτρονικές πηγές. Στον αντίποδα ο παγκόσμιος ιστός διαθέτει σήμερα μεγάλο όγκο πληροφοριών σε καθεστώς ελεύθερης ή και ανοικτής πρόσβασης. Ο εντοπισμός βιβλιογραφίας παραδοσιακά απαιτούσε την εφαρμογή δεξιοτήτων σχετικές με την αναζήτηση, συγκέντρωση, αξιολόγηση, διαχείριση και χρήση των σχετικών πληροφοριών. Στις μέρες μας, ωστόσο, η εργασία του εντοπισμού ελεύθερης και αξιόπιστης επιστημονικής πληροφορίας, επειδή γίνεται κάνοντας χρήση μεγάλης ποικιλίας διαθέσιμων πληροφοριακών πηγών, απαιτεί τη καλλιέργεια αυξημένων γνώσεων και δεξιοτήτων, δηλαδή απαιτεί την ανάπτυξη κουλτούρας πληροφοριακής παιδείας. Η Βιβλιοθήκη & Κέντρο Πληροφόρησης του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας στα πλαίσια της Δράσης 9.10 «Υπηρεσία Υποστήριξης Τελικών Χρηστών των Βιβλιοθηκών και Κέντρων Πληροφόρησης» της Οριζόντιας Δράσης του Σ.Ε.Α.Β. στο Ε.Π. «Ψηφιακή Σύγκλιση» έχει αναλάβει την ανάπτυξη Πληροφοριακού Συστήματος Εκπαιδευτικής Πλατφόρμας Πληροφοριακής Παιδείας για τελικούς χρήστες. Η πλατφόρμα, στην ανάπτυξη της οποίας συμμετέχουν στελέχη τριών βιβλιοθηκών Α.Ε.Ι. και εξωτερικοί συνεργάτες, φιλοδοξεί να συμβάλει στην παροχή μιας web υπηρεσίας υποστήριξης της διδασκαλίας της πληροφοριακής παιδείας στους τελικούς χρήστες των ελληνικών ακαδημαϊκών βιβλιοθηκών. Η εισήγηση σύντομα παρουσιάζει το σχεδιασμό της εκπαιδευτικής πλατφόρμας πληροφοριακής παιδείας, περιγράφει το μαθησιακό μοντέλο που ακολουθείται και καταλήγει σε προτάσεις αξιοποίησης της υπηρεσίας αυτής, τόσο από εκπαιδευτές βιβλιοθηκονόμους σε προγράμματα πληροφοριακής παιδείας βιβλιοθηκών, όσο και από διδακτικό προσωπικό που ενδιαφέρεται να εντάξει δράσεις πληροφοριακής παιδείας σε μαθήματα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.

Περιέχει το πλήρες κείμενο Η παρούσα εργασία επικεντρώνεται στο νέο, σύγχρονο, πρωτότυπο και πολυσχιδές εργαλείο Πληροφοριακού Γραμματισμού (ΠΓ), την Καλλιστώ, που υλοποιείται μέσω τεχνολογιών του Διαδικτύου από τη Βιβλιοθήκη του Αλεξάνδρειου ΤΕΙ Θεσσαλονίκης (ΑΤΕΙΘ). Η Καλλιστώ υλοποιείται προκειμένου ν' ανταποκριθεί στις ολοένα αυξανόμενες ανάγκες και απαιτήσεις για ΠΓ της ακαδημαϊκής κοινότητας του ΑΤΕΙΘ. Ακολουθώντας τις σύγχρονες επιταγές για ενσωμάτωση τεχνολογικών εφαρμογών σε παραδοσιακές παιδαγωγικές διαδικασίες και δεδομένου του διεπιστημονικού χαρακτήρα ορισμένων θεματικών πεδίων, η Καλλιστώ έχει εφαρμόσει και υιοθετήσει ποικίλες πηγές. Λαμβάνοντας υπόψη πως ο ΠΓ έχει αποκτήσει μια πιο παιδαγωγική προσέγγιση κατά τη διάρκεια των τελευταίων ετών, βάσει εκπαιδευτικών θεωριών και πρακτικών, καθώς και με τη χρήση εργαλείων μέσω του Διαδικτύου, έχει πλέον υιοθετήσει εκείνα τα χαρακτηριστικά που επιτρέπουν στους χρήστες μεγαλύτερη ευελιξία και ανεξαρτησία, ενώ συγχρόνως αναβαθμίζονται τα μαθησιακά αποτελέσματα. Στην πράξη, η ηλεκτρονική εκπαίδευση ενισχύει τη μαθησιακή διαδικασία, δεδομένου ότι προωθεί την αλληλεπίδραση μεταξύ των εκπαιδευομένων, των εκπαιδευτών και των τεχνολογικών εργαλείων, ενώ την ίδια στιγμή, τα στενά όρια της αίθουσας διδασκαλίας και της βιβλιοθήκης έχουν επεκταθεί για να συμπεριλάβουν ολόκληρο τον κόσμο. Στο τεχνολογικά πλούσιο περιβάλλον του σήμερα, είναι σημαντικό για τους χρήστες να έχουν τις δεξιότητες και τα προσόντα για την επιλογή, την ανάκτηση, την ανάλυση, την αξιολόγηση, τη σύνθεση, τη δημιουργία και το διαμοιρασμό των πληροφοριών. Υπό αυτό το πρίσμα, η Καλλιστώ ακολουθώντας διεθνή πρότυπα διδασκαλίας του ΠΓ αναπτύχθηκε σε επιμέρους τομείς με εκπαιδευτικό υλικό που λειτουργούν μεμονωμένα και αυτόνομα, αλλά όλοι μαζί αποτελούν μια πλήρη εκπαιδευτική πύλη για τη χρήση των πληροφοριών. Η δημιουργία της Καλλιστούς έγκειται στην οπτική της ενδυνάμωσης της ανεξαρτησίας του χρήστη, προκειμένου να ενσωματωθεί εύκολα σε ένα συνεχώς μεταβαλλόμενο και πολύπλοκο περιβάλλον πληροφόρησης. Η διάταξη ακολουθεί μία επαγωγική λογική, χωρίς συνηθισμένη δομή και μορφοποίηση, αλλά με ένα αρκετά σύγχρονο και διαδραστικό περιβάλλον. Η βασική ιδέα της υπηρεσίας είναι η «κατασκευή της γνώσης», επιτρέποντας έτσι μεγαλύτερη ευελιξία και ανταπόκριση από τους χρήστες, προκειμένου να επιτευχθεί μια μαθητοκεντρική εκπαιδευτική διαδικασία. Η διαρκής αξιολόγηση της νέας αυτής υπηρεσίας καταδεικνύει την ικανοποίηση των χρηστών από το νέο μοντέλο εκπαίδευσης αλλά και την ανάγκη να βασιστούν οι χρήστες των ακαδημαϊκών βιβλιοθηκών σε νέα εργαλεία μάθησης.

Περιέχει την περίληψη Η Πληροφοριακή Παιδεία και η υλοποίησή της από τις ακαδημαϊκές βιβλιοθήκες είναι ένα φλέγον ζήτημα για τον χώρο. Οι τεχνολογικές μεταβολές εντείνουν τις προκλήσεις των προγραμμάτων πληροφοριακής παιδείας, καθώς μεταλλάσσουν τα εργαλεία χειρισμού της πληροφορίας, τις τακτικές αναζήτησης και αλληλεπίδρασης με τα πληροφοριακά συστήματα, τις στρατηγικές ανάκτησης και χρήσης της πληροφορίας, τη δυναμική συνεργασίας κ.α. Η παρούσα εισήγηση θα επιχειρήσει να παρουσιάσει το σκεπτικό και τη διαδικασία ανάπτυξης ενός ανοιχτού εκπαιδευτικού προγράμματος μεικτής μάθησης (blended learning), το οποίο εφαρμόστηκε παράλληλα με το υπάρχον πρόγραμμα πληροφοριακής παιδείας της Βιβλιοθήκης & Κέντρου Πληροφόρησης του Πανεπιστημίου Πατρών. Το πρόγραμμα, το οποίο ονομάστηκε Ανοιχτό Εργαστήρι Πληροφοριακής Παιδείας (OWiL), συνδυάζει δραστηριότητες εκπαίδευσης και κατάρτισης τόσο στον φυσικό, όσο και στον ψηφιακό χώρο, μέσω τρισδιάστατων εικονικών περιβαλλόντων και συγκεκριμένα της πλατφόρμας Second Life. Η καινοτομία του προγράμματος έγκειται ότι είναι η πρώτη φορά που ένα πρόγραμμα πληροφοριακής παιδείας μιας ακαδημαϊκής βιβλιοθήκης υλοποιείται συστηματικά στο Second Life και για την αποτελεσματική πραγματοποίησή του συνεργάστηκαν ειδικοί από διαφορετικούς γνωστικούς χώρους. Ο όρος «μεικτή μάθηση» δεν περιορίζεται στο χώρο υλοποίησης του προγράμματος, αλλά περιλαμβάνει και τους εκπαιδευτικούς άξονες αυτού. Το πρόγραμμα διατύπωσε τέσσερις άξονες δράσης, αυτούς της πληροφοριακής παιδείας, της ακαδημαϊκής ανάπτυξης, της επαγγελματικής ανάπτυξης και της δια βίου μάθησης, ως ανταπόκριση στην έκφραση σύνθετων απαιτήσεων μιας ευρείας και ετερογενούς ομάδας χρηστών της Βιβλιοθήκης. Στόχος του Ανοιχτού Εργαστηρίου Πληροφοριακής Παιδείας ήταν - μετά την ολοκλήρωση του- οι συμμετέχοντες να είναι σε θέση να κατανοούν τη σημασία και τις πτυχές της πληροφοριακής παιδείας, να αναζητούν, χειρίζονται, οργανώνουν, αξιολογούν και συνθέτουν αποτελεσματικά διαχρονικά χρήσιμη πληροφορία για μάθηση και έρευνα, και να κατέχουν και επιλέγουν αποτελεσματικές τεχνικές δια βίου μάθησης και επαγγελματικής ανάπτυξης. Μέσα από την εργασία αποτυπώνεται ο τρόπος ανάπτυξης των εκπαιδευτικών αξόνων και οι συνέργειες που εκκολάφθησαν με άλλους φορείς του Πανεπιστημίου, όπως ακαδημαϊκοί και εμπειρογνώμονες, ιδρυματικές δομές κατάρτισης και σταδιοδρομίας, κ.α. Τέλος παρουσιάζονται τα πρώτα δεδομένα ποιοτικής αποτίμησης της πορείας του έργου, ύστερα από την ολοκλήρωση της πρώτης πιλοτικής περιόδου, όπως σταχυολογήθηκαν μέσα από ενέργειες καταγραφής, στατιστικά στοιχεία και σχόλια από τους χρήστες.

Τελική αναφορά υλοποίησης των δράσεων του «Υποέργου 2: Εκπαίδευση, υποστήριξη και ενημέρωση προσωπικού και χρηστών της Βιβλιοθήκης & Υπηρεσίας Πληροφόρησης» του έργου ΤΗΛΕΦΑΕΣΣΑ «Παροχή Ηλεκτρονικών Υπηρεσιών της Βιβλιοθήκης & Υπηρεσίας Πληροφόρησης (Β.Υ.Π.) του Πανεπιστημίου Πατρών στην Ακαδημαϊκή Κοινότητα», ΕΠΕΑΕΚ ΙΙ, MIS 60539 Ε.Π. "Εκπαίδευση και Αρχική Επαγγελματική Κατάρτιση - ΕΠΕΑΕΚ ΙΙ - Γ' ΚΠΣ", ΥΠΕΠΘ

Περιέχει το πλήρες κείμενο Προβληματισμοί και συμπεράσματα από την εφαρμογή ενός προγράμματος εκπαίδευσης χρηστών σχολικής βιβλιοθήκης σε θέματα πληροφοριακής παιδείας που απευθύνεται σε μαθητές δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, με χρήση κυρίως ψηφιοποιημένου υλικού και των Νέων Τεχνολογιών.

Περιέχει το πλήρες κείμενο

Περιέχει το πλήρες κείμενο Στην εργασία αυτή επιχειρείται στο πλαίσιο της ελληνικής πρωτοβουλίας για καθιέρωσης μιας παγκόσμιας ημέρας βιβλιοθηκών μια χαρτογράφηση της κατάστασης που επικρατούσε στις Ακαδημαϊκές βιβλιοθήκες στην προ ΕΠΕΑΕΚ εποχή και της κατάστασης που βιώνουν σήμερα οι βιβλιοθήκες. Γίνεται μια αναφορά των επιτευγμάτων που προέκυψαν στον χώρο των Ακαδημαϊκών βιβλιοθηκών, επιχειρείται μια διερεύνηση των αντικειμενικών παραγόντων που επιβάλλουν την σύνδεση των υπηρεσιών της βιβλιοθήκης με την εκπαιδευτική διαδικασία. Τέλος περιγράφεται ο ρόλος των Ακαδημαϊκών βιβλιοθηκών ως φορέων κοινωνικής ευθύνης και η διασύνδεση τους με τις τοπικές κοινωνίες αξιοποιώντας την συσσωρευμένη τεχνογνωσία τους και τις δυνατότητες των τεχνολογιών πληροφόρησης συμβάλλοντας στην ανάπτυξη της πληροφοριακής υποδομής της τοπικής κοινωνίας.

Περιέχει το πλήρες κείμενο

Περιέχει το πλήρες κείμενο

Περιέχει το πλήρες κείμενο Η πληροφοριακή παιδεία θεωρείται ιδιαίτερα σημαντική στην αρωγή και στην ενίσχυση της εκπαιδευτικής διαδικασίας, στην υποστήριξη των εκπαιδευόμενων σε όλα τα επίπεδα εκπαίδευσης, καθώς επίσης και στην προώθηση της δια βίου μάθησης γενικότερα. Η ανάπτυξη της πληροφοριακής παιδείας έχει καταστεί αναγκαία λόγω της πληθώρας των πληροφοριών που μας κατακλύζουν και δημιουργούν την ανάγκη επιλογής, αξιολόγησης και αποτελεσματικής χρήσης τους. Ειδικότερα στο χώρο των ακαδημαϊκών ιδρυμάτων όπου η ανάγκη για πληροφόρηση γίνεται εντονότερη, απαιτείται από τις Ακαδημαϊκές Βιβλιοθήκες η σωστή διαχείριση πηγών από εξειδικευμένο προσωπικό με γνώσεις πληροφοριακής παιδείας. Το προσωπικό των βιβλιοθηκών οφείλει να καθοδηγεί τους χρήστες προς τις κατάλληλες πηγές πληροφόρησης προκειμένου να μπορούν να τις αξιοποιήσουν όσο το δυνατόν πιο εύκολα και σε λιγότερο χρόνο. Η Κεντρική Βιβλιοθήκη του ΕΜΠ στο πλαίσιο της ένταξης της πληροφοριακής παιδείας στις υπηρεσίες που προσφέρει, οργανώνει σεμινάρια στους πρωτοετείς φοιτητές με στόχο την βελτίωση δεξιοτήτων στην έρευνα, στην μελέτη και στην αξιοποίηση ποικίλων και ετερογενών πηγών πληροφόρησης. Δημιουργεί βοηθητικούς οδηγούς (tutorials) για διάφορες βάσεις δεδομένων, προκειμένου να γίνουν πιο προσιτές στους χρήστες. Παράλληλα, αναπτύσσει ένα “Help-Desk”, δηλαδή μια Ηλεκτρονική Υπηρεσία Εξυπηρέτησης Χρηστών, όπου οι ενδιαφερόμενοι έχουν τη δυνατότητα να υποβάλλουν την ερώτησή τους σχετικά με τις υπηρεσίες της Βιβλιοθήκης και να λάβουν απάντηση σε εύλογο χρονικό διάστημα. Για την βελτίωση των υπηρεσιών που προσφέρονται, η Κεντρική Βιβλιοθήκη ήδη προχωρεί στην εγκατάσταση των εφαρμογών Metalib/SFX/Verde της εταιρίας ExLibris. Πρόκειται για ένα ενιαίο σύστημα μετά-αναζήτησης στις ετερογενείς πηγές που διαθέτει η βιβλιοθήκη, ώστε να διευκολύνεται η επιστημονική έρευνα. Σκοπός είναι η ενδελεχής ενημέρωση και 2 εκπαίδευση των χρηστών ώστε να μπορούν να χρησιμοποιούν το Metalib/SFX αυτόνομα, εντός, ή εκτός βιβλιοθήκης. Συμπερασματικά, πρέπει να θεωρείται δεδομένο ότι η συνεχής αύξηση της ανάγκης για πληροφόρηση θα ωθήσει τις βιβλιοθήκες να συστηματοποιήσουν τις προσπάθειες τους για παροχή προγραμμάτων πληροφοριακής παιδείας προς όφελος των χρηστών και της εκπαιδευτικής διαδικασίας, εν γένει.

Περιέχει το πλήρες κείμενο

Περιέχει το πλήρες κείμενο Η Βιβλιοθήκη του Ιδρύματος Ευγενίδου, από το 2004, έχει ξεκινήσει δύο προγράμματα σχετικά με την Πληροφοριακή Παιδεία. Το ένα πρόγραμμα που διεξάγεται σε συνεργασία με το Γραφείο Δικτυακής Εκπαιδευτικής Πύλης του Υπ.Ε.Π.Θ., αποσκοπεί στην ενημέρωση των εκπαιδευτικών της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης σχετικά με την πληροφοριακή παιδεία. Στα πλαίσια του προγράμματος, οι εκπαιδευτικοί, πέραν των ενημερωτικών παρουσιάσεων που παρακολουθούν, έχουν επίσης τη δυνατότητα πρακτικής εφαρμογής των όσων μαθαίνουν με βάση ειδικά σχεδιασμένα σενάρια αναζήτησης που τους δίνονται. Το δεύτερο πρόγραμμα πραγματοποιείται σε συνεργασία με εκπαιδευτικούς και αφορά στους μαθητές. Στόχος αυτού του προγράμματος είναι η εξοικείωση των μαθητών με τους τρόπους αναζήτησης, επιλογής και αξιολόγησης πληροφοριών, καθώς συλλέγουν υλικό για τις σχολικές εργασίες τους από μεγάλη ποικιλία πηγών (έντυπων και ηλεκτρονικών). Στην εισήγηση θα παρουσιαστούν συνοπτικά τα δύο προγράμματα, αλλά κυρίως θα αναπτυχθούν προβληματισμοί και ιδέες που προέκυψαν από αυτά και σχετίζονται με την ελληνική πραγματικότητα.

Περιέχει το πλήρες κείμενο Οι στόχοι της παρούσας μελέτης είναι καταρχήν να εξετάσει το εάν και κατά πόσο η πληροφοριακή παιδεία έχει ενταχθεί στα προγράμματα σπουδών των αμερικανικών πανεπιστημίων με τη μορφή μαθήματος, και έπειτα να χρησιμοποιήσει τα στοιχεία για σύγκριση με τα διαθέσιμα για τον ελληνικό χώρο. Η συλλογή των στοιχείων έγινε μέσω ερωτήσεως πολλαπλής επιλογής που στάλθηκε το καλοκαίρι του 2008 στην λίστα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου για την πληροφοριακή παιδεία της Αμερικανικής Ένωσης Βιβλιοθηκών. Απαντήσεις παρελήφθησαν από 27 διαφορετικά αμερικανικά πανεπιστήμια και κολλέγια. Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι οι αμερικανικές ακαδημαϊκές βιβλιοθήκες είναι μεν πιο οργανωμένες από τις ελληνικές στην παροχή μαθημάτων πληροφοριακής παιδείας, αλλά η διαφορά είναι μικρή. Συμπεραίνεται επίσης ότι στον ελληνικό χώρο τα τελευταία χρόνια έχει γίνει πρόοδος στην οργάνωση εκπαιδευτικών προγραμμάτων πληροφοριακής παιδείας.

Περιέχει το πλήρες κείμενο Η παρούσα μελέτη αποτυπώνει μία εικόνα των δεξιοτήτων Πληροφοριακής Παιδείας των πρωτοετών φοιτητών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης για το ακαδημαϊκό έτος 2007-2008. Η έρευνα πραγματοποιήθηκε με τη χρήση ερωτηματολογίου, στο οποίο περιλαμβάνονται ερωτήσεις κλειστού τύπου σχετικά με την κατασκευή στρατηγικών αναζήτησης, την αναγνώριση της φύσης των πηγών πληροφόρησης και τη σωστή χρήση της ανακτώμενης πληροφορίας. Τα αποτελέσματα της μελέτης αναδεικνύουν τις ανάγκες εκπαίδευσης των νεοεισερχόμενων φοιτητών και θα αξιοποιηθούν από τη Μονάδα Εκπαίδευσης και Επιμόρφωσης Χρηστών για τη διαμόρφωση της πολιτικής προσέγγισης και τη βελτίωση των προγραμμάτων εκπαίδευσης των χρηστών της βιβλιοθήκης.

Περιέχει το πλήρες κείμενο Στην παρούσα έρευνα γίνεται μία προσπάθεια να περιγραφεί η μεθοδολογία που ακολουθήσαμε προκειμένου να ολοκληρωθεί με επιτυχία το Πρόγραμμα Πληροφοριακής Παιδείας "Ανευρίσκω = Αναζητών - Βρίσκω - Σκέπτομαι". Κύριο εργαλείο για την αποτελεσματικότητα των δράσεων μας αποτέλεσε η αξιολόγηση που έγινε από τους τελικούς χρήστες (προπτυχιακούς και μεταπτυχιακούς φοιτητές). Το χρονικό διάστημα της έρευνας αυτής είναι από τον Ιούλιο 2000 έως τον Δεκέμβριο 2008. Παρουσιάζονται οι σκοποί και οι στόχοι του έργου. Μεταξύ αυτών αναφέρονται: η πλήρης ενημέρωση των χρηστών της βιβλιοθήκης για το χώρο, τις υπηρεσίες και την πληθώρα πηγών πληροφόρησης, η εκπαίδευση αυτών έτσι ώστε να καταστούν ικανοί να εντοπίζουν, αξιολογούν, χρησιμοποιούν πληροφορίες που χρειάζονται. Αναφέρεται η μεθοδολογία που ακολουθήθηκε για την εκπλήρωση των παραπάνω σκοπών και στόχων του έργου συνολικά. Επίσης αναφέρεται η μεθοδολογία αξιολόγησης που ακολουθήθηκε προκειμένου τα αποτελέσματα αυτής της αξιολόγησης να χρησιμοποιηθούν για ανάλυση και σχολιασμό. Αξίζει να σημειωθεί ότι στο ερωτηματολόγιο που χρησιμοποιήθηκε για την αξιολόγηση απάντησαν περισσότεροι από 4.000 χρήστες. Στη συνέχεια παρουσιάζονται τα συμπεράσματα που προκύπτουν καθώς και τα προβλήματα που αντιμετωπίσθηκαν σε όλη την εξέλιξη του έργου. Μεταξύ αυτών στα θετικά είναι χρήσιμο να αναφερθεί ήδη η μεγάλη συμμετοχή των χρηστών, η θέληση αυτών για συνέχιση της εκπαίδευσης. Το μεγαλύτερο πρόβλημα εντοπίσθηκε στην έλλειψη δυνατότητας πρακτικής άσκησης. Τέλος παρουσιάζονται οι προτάσεις μας προκειμένου να υπάρχουν ακόμα καλύτερα μελλοντικά αποτελέσματα από την συνέχιση αυτού του έργου. Κύρια πρότασή μας είναι η ένταξη της πληροφοριακής παιδείας σε μία πλέον σταθερή και μόνιμη βάση στο αναλυτικό πρόγραμμα σπουδών κάθε τμήματος (προπτυχιακού και μεταπτυχιακού).

Περιέχει το πλήρες κείμενο

Περιέχει το πλήρες κείμενο Σκοπός της συγκεκριμένης έρευνας αποτελεί η μέτρηση του βαθμού χρήσης των «παραδοσιακών» υπηρεσιών μίας ακαδημαϊκής βιβλιοθήκης από το διδακτικό προσωπικό που αυτή εξυπηρετεί, ή καλείται να εξυπηρετήσει, καθώς και η διερεύνηση του βαθμού συνεργασίας που θα μπορούσε να αναπτυχθεί ανάμεσα στη βιβλιοθήκη και το διδακτικό προσωπικό, σε θέματα πληροφοριακής παιδείας. Η συγκεκριμένη έρευνα χρησιμοποίησε ως περίπτωση μελέτης την Κεντρική Βιβλιοθήκη Ε.Μ.Π., με στόχο τα συμπεράσματά της να μπορούν να αξιοποιηθούν, τόσο από την ίδια τη βιβλιοθήκη, όσο και από άλλες ακαδημαϊκές βιβλιοθήκες που σχεδιάζουν μια σχετική δράση. Για το σκοπό αυτό, δημιουργήθηκε ηλεκτρονικό ερωτηματολόγιο του οποίου οι ερωτήσεις συντάχθηκαν ύστερα από μελέτη σχετικής βιβλιογραφίας και με ειδικούς στόχους να διερευνηθούν τα παρακάτω θέματα: η συχνότητα χρήσης εργαλείων αναζήτησης πληροφοριών, η συχνότητα χρήσης «παραδοσιακών» υπηρεσιών της βιβλιοθήκης, οι προτιμήσεις των διδασκόντων όταν κατευθύνουν τους φοιτητές τους στην αναζήτηση επιστημονικής πληροφορίας, ο χαρακτηρισμός της ικανότητας των φοιτητών σε αυτή την αναζήτηση, η επιλογή που οι διδάσκοντες θεωρούν καταλληλότερη ώστε να βοηθηθούν οι φοιτητές στην ανάπτυξη των 7 βασικών δεξιοτήτων πληροφοριακής παιδείας, όπως αυτές ορίζονται από τη SCONUL, και η γνώμη των διδασκόντων για το πόσο σημαντική θεωρούν για τους φοιτητές τους την ανάπτυξη αυτών των δεξιοτήτων, σε σχέση με τις επιδόσεις τους στις εξετάσεις, με την εκπόνηση εργασιών και με τη μετέπειτα επαγγελματική τους καριέρα. Το ερωτηματολόγιο απεστάλη μέσω email σε καθένα από τα 600, κατά προσέγγιση, μέλη του διδακτικού προσωπικού του Ε.Μ.Π. Το πλήθος των απαντήσεων, 114 (~19%), η ισόποση κατά μέσο όρο κατανομή απαντήσεων ανά σχολή του Ε.Μ.Π., σε συνδυασμό με τις ιδιότητες όσων απάντησαν (διδακτική βαθμίδα και διδακτική εμπειρία), συνιστούν ένα ικανό και αξιόπιστο δείγμα για το σκοπό της έρευνας. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι τα εργαλεία αναζήτησης πληροφοριών χρησιμοποιούνται περίπου το ίδιο και σε ικανοποιητικό βαθμό, με τη συντριπτική πλειοψηφία, όμως, των διδασκόντων, να χρησιμοποιεί κυρίως τις ηλεκτρονικές πηγές. Αντίθετα, οι υπηρεσίες που παρέχονται από τη βιβλιοθήκη χρησιμοποιούνται από σπάνια ως καθόλου, από τους περισσότερους διδάσκοντες. Επιπρόσθετα, ενώ πάνω από το μισό ποσοστό χαρακτηρίζει την ικανότητα των φοιτητών του, στην αναζήτηση επιστημονικής πληροφορίας, από φτωχή ως μέτρια, και παρόλο που θεωρεί την ανάπτυξη δεξιοτήτων πληροφοριακής παιδείας των φοιτητών του από σημαντική ως πολύ σημαντική, τελικά το μεγαλύτερο ποσοστό επιλέγει οι φοιτητές να συμβουλεύονται τον καθηγητή και φαίνεται να μην είναι υπέρ της συνεργασίας. Η έρευνα αποπειράται επίσης να ερμηνεύσει τα αποτελέσματα της, λαμβάνοντας υπόψη το σύγχρονο περιβάλλον και τις τρέχουσες τάσεις στον τομέα της επιστήμης της πληροφόρησης, καθώς και τις ιδιαιτερότητες του ιδρύματος στο οποίο αυτή έλαβε χώρα. Τέλος, προτείνει τρόπους με τους οποίους θα μπορούσε να ενισχυθεί ουσιαστικά ο ρόλος του επιστήμονα της πληροφόρησης, στη συνείδηση των χρηστών που εξυπηρετεί, καθώς και να προωθηθεί η συνεργασία ανάμεσα στα μέλη Δ.Ε.Π. και τη βιβλιοθήκη.

Περιέχει το πλήρες κείμενο Η πληροφοριακή παιδεία αναγνωρίζεται πλέον σε παγκόσμιο επίπεδο ως ένα σύνολο βασικών δεξιοτήτων για την αποτελεσματική συμμετοχή των πολιτών στις σύγχρονες κοινωνίες και την επίλυση προβλημάτων τόσο στην προσωπική όσο και στην επαγγελματική ζωή τους. Η αλλαγή στην εκπαιδευτική σκέψη, η εκρηκτική αύξηση της ηλεκτρονικής πληροφόρησης και οι αλματώδεις εξελίξεις στην τεχνολογία, αποτελούν πλέον τη μεγάλη πρόσκληση για τις ακαδημαϊκές βιβλιοθήκες όσον αφορά στον εκπαιδευτικό τους ρόλο. Οι βιβλιοθηκoνόμοι σε ρόλο βοηθού της εκπαιδευτικής διαδικασίας ή και ακόμη αυτού καθ’ αυτού εκπαιδευτών, σχεδιάζουν και αναλαμβάνουν νέες πρωτοβουλίες στην εκπαιδευτική διαδικασία των ακαδημαϊκών ιδρυμάτων που απασχολούνται, προσδίδοντας έτσι ένα κεντρικότερο εκπαιδευτικό ρόλο στη βιβλιοθήκη. Όλα τα παραπάνω επιβάλλουν πλέον στους βιβλιοθηκονόμους την απόκτηση γνώσεων εκπαιδευτικού σχεδιασμού, παιδαγωγικής, διδακτικής καθώς και δεξιοτήτων οι οποίες θα τους καθιστούν ικανούς εκπαιδευτές. Η πληροφοριακή παιδεία αποτελεί θεμελιώδες συστατικό της εκπαιδευτικής διαδικασίας, τόσο στο βασικό (πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση) όσο και στα προχωρημένα επίπεδά της (τριτοβάθμια εκπαίδευση), κατά την οποία οι εκπαιδευόμενοι μαθαίνουν πώς να σκέφτονται ενεργητικά και κριτικά παρά λαμβάνουν με παθητικό τρόπο προκατασκευασμένα πακέτα γνώσεων. Παρέχει ένα σύνολο γνώσεων και δεξιοτήτων για ενεργητικά σκεπτόμενους εκπαιδευόμενους οι οποίοι θα χρησιμοποιήσουν την πληροφορία όχι μόνο μέσα στο ακαδημαϊκό περιβάλλον αλλά σε όλη τους τη ζωή. Το μοντέλο με το οποίο τα προγράμματα πληροφοριακής παιδείας θα παρέχονται στους σπουδαστές των ιδρυμάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης αποτέλεσε και αποτελεί κεντρικό σημείο συζήτησης και μελέτης των επιστημόνων. Εκτενής διάλογος έχει επίσης αναπτυχθεί για τα μοντέλα σχεδιασμού των προγραμμάτων αυτών και για την πορεία επίτευξης των εκπαιδευτικών στόχων που προσπαθούν να επιτύχουν. Σημαντικό επίσης θέμα συζήτησης αποτελεί ο εκπαιδευτικός σχεδιασμός που πρέπει να ακολουθηθεί για να περιγράψει τη διαδικασία σχεδιασμού της εκπαιδευτικής παρέμβασης από την υιοθέτηση κάποιας από τις θεωρίες της μάθησης μέχρι τον προσδιορισμό του εκπαιδευτικού υλικού και των μέτρων και μέσων αξιολόγησης που θα χρησιμοποιηθούν στο εκπαιδευτικό περιβάλλον που θα αναπτυχθεί. Η Βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου Μακεδονίας προχώρησε στη δημιουργία ενός νέου σχεδίου για το πρόγραμμα πληροφοριακής παιδείας το οποίο παρέχει, στοχεύοντας όχι μόνο στο να περιγράψει το περιεχόμενο και τα μέσα παροχής του αλλά όλα τα τμήματα τα οποία το καθιστούν ένα ολοκληρωμένο σύστημα εκπαίδευσης. Στην παρούσα ανακοίνωση παρουσιάζονται μόνο τα τμήματα του εκπαιδευτικού σχεδιασμού και της διδακτικής μεθοδολογίας.

Περιέχει το πλήρες κείμενο Στόχος των προγραμμάτων πληροφοριακού γραμματισμού είναι η εκπαίδευση των φοιτητών στη σωστή χρήση της πληροφορίας. Τα online προγράμματα πληροφοριακού γραμματισμού των ακαδημαϊκών βιβλιοθηκών στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, στην Αυστραλία και στο Ηνωμένο Βασίλειο αναδεικνύουν την τάση για τη μεθοδική εκπαίδευση σε θέματα αναζήτησης πληροφοριών, αξιολόγησης και συγγραφής εργασιών, αλλά και σε θέματα πνευματικών δικαιωμάτων. Ο εκπαιδευμένος φοιτητής θα πρέπει να είναι αυτόνομος, ικανός να αναζητά, να ανακτά και να αξιολογεί πληροφορίες σε οποιοδήποτε περιβάλλον και αν βρεθεί. Αντικείμενο της εισήγησης αυτής αποτελεί η παρουσίαση και ανάλυση του online προγράμματος πληροφοριακού γραμματισμού που αναπτύσσεται από τη βιβλιοθήκη του Α.Τ.Ε.Ι. Θεσσαλονίκης, το οποίο περιλαμβάνει τις παρακάτω θεματικές ενότητες: προσδιορισμός πληροφοριακών αναγκών, αναζήτηση και ανάκτηση πληροφοριών, αξιολόγηση πληροφοριών, συγγραφή και δημοσίευση και τέλος σωστή χρήση της πληροφορίας. Η δομή και η οργάνωση του προγράμματος ακολουθούν τα διεθνή πρότυπα της Αμερικάνικης Ένωσης Κολεγιακών και Ερευνητικών Βιβλιοθηκών και του Ινστιτούτου Πληροφοριακού Γραμματισμού Αυστραλίας και Νέας Ζηλανδίας.

Περιέχει το πλήρες κείμενο Η παρούσα εισήγηση περιλαμβάνει σκέψεις και εκτιμήσεις που αφορούν σε πτυχές του θέματος της πληροφοριακής παιδείας, ενταγμένες σε τέσσερις ενότητες. Στην πρώτη ενότητα σχολιάζονται τα προβλήματα τυποποίησης των αποδόσεων της σχετικής ορολογίας στην ελληνική γλώσσα και του ορισμού της πληροφοριακής παιδείας, σύμφωνα με την απεικόνισή τους στη σχετική βιβλιογραφία. Στη δεύτερη ενότητα κατατίθεται μια κριτική επισκόπηση του αναπτυσσόμενου διαλόγου για την πληροφοριακή παιδεία στο ελληνικό ακαδημαϊκό περιβάλλον. Στην τρίτη ενότητα αξιοποιούνται εμπειρικά δεδομένα από τη βιβλιοθήκη του Παντείου Πανεπιστημίου ως στοιχεία προβληματισμού σε δύο επιμέρους τομείς: τη σχέση των φοιτητών με τη βιβλιοθήκη και τη σχέση των μαθημάτων με τη βιβλιοθήκη. Στην τέταρτη και τελευταία ενότητα προβάλλεται o κινηματικός χαρακτήρας της πληροφοριακής παιδείας και η διεκδίκησή της ως αίτημα που στοχεύει να συμβάλλει στην αναμόρφωση της ανώτατης εκπαίδευσης στην Ελλάδα. Υπό αυτήν την προσέγγιση, κατατίθενται προτάσεις για την προώθησή της.

Περιέχει το πλήρες κείμενο H παρούσα μελέτη θεωρεί ότι οι βιβλιοθηκονόμοι πρέπει να συμμετέχουν στην ανάπτυξη πληροφοριακής παιδείας, βοηθώντας τους χρήστες τους να χειρίζονται την πληροφορία, σήμερα και στο μέλλον και συμβάλλοντας με τον τρόπο αυτό στη μείωση του χάσματος ανάμεσα στους πληροφοριακά φτωχούς και πληροφοριακά πλούσιους. Συγκεκριμένα αναλύονται οι απαιτούμενες δεξιότητες που πρέπει να έχουν οι βιβλιοθηκονόμοι, ώστε να συμβάλλουν ενεργά στην ανάπτυξη της πληροφοριακής παιδείας και καταγράφεται η προσπάθεια συμμετοχής των ελληνικών ακαδημαϊκών βιβλιοθηκών στην πληροφοριακή εκπαίδευση. Ο όρος πληροφοριακή παιδεία θα πρέπει να κατανοηθεί ως όρος που περιγράφει τις δεξιότητες και ικανότητες εκείνες που απαιτούνται για τον εντοπισμό, την αναζήτηση, την ανάκτηση, την αξιολόγηση και την αποτελεσματική χρήση της πληροφορίας. Δεξιότητες που είναι απαραίτητες για την επιβίωση στην κοινωνία της πληροφορίας. Στην προσπάθεια να εντοπιστούν οι απόψεις των Ελλήνων βιβλιοθηκονόμων σε σχέση με τη συμμετοχή τους σε προγράμματα εκπαίδευσης χρηστών, πραγματοποιήθηκε έρευνα στο σύνολο των Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών Ελλάδας και Κύπρου. Συγκεντρώθηκαν και αναλύθηκαν 167 ερωτηματολόγια από εργαζόμενους στις βιβλιοθήκες. Οι Έλληνες βιβλιοθηκονόμοι θεωρούν ότι πρέπει να συμμετέχουν στην εκπαιδευτική διαδικασία, όπως προκύπτει από την ανάλυση των δεδομένων. Επιπλέον, το μεγαλύτερο ποσοστό των ερωτηθέντων θεωρεί ότι ο βιβλιοθηκονόμος μόνος του ή σε συνεργασία με το εκπαιδευτικό προσωπικό θα πρέπει να αναλάβει την εκπαίδευση χρηστών. Επίσης, ένα μεγάλο ποσοστό (84%) αυτών ενδιαφέρεται να διδάξει σε προγράμματα πληροφοριακής εκπαίδευσης και θεωρεί ότι έχει τις ικανότητες ώστε να φέρει σε πέρας αυτό το έργο αποτελεσματικά. Παρ’ όλα αυτά, μικρό ποσοστό των βιβλιοθηκονόμων δίνει μεγάλη προτεραιότητα σε τομείς, που τονίζονται στη βιβλιοθηκονομική βιβλιογραφία, όπως είναι η διδακτική εμπειρία και η γνώση του επιστημονικού αντικειμένου των χρηστών. Η βελτίωση της εκπαίδευσης χρηστών μπορεί να επιτευχθεί με καλύτερη βιβλιοθηκονομική εκπαίδευση σύμφωνα με τις απόψεις σημαντικού ποσοστού των ερωτηθέντων. Η βιβλιοθηκονομική βιβλιογραφία δείχνει επίσης ότι οι βιβλιοθηκονόμοι για να συμβάλλουν στην ανάπτυξη πληροφοριακής παιδείας, ενδείκνυται να αποκτήσουν γνώσεις σε αντικείμενα όπως θεωρίες μάθησης, τεχνικές διδασκαλίας και μεθόδους μεταφοράς της γνώσης. Οι γνώσεις αυτές μπορούν να αποκτηθούν μέσα από ποικίλες μορφές εκπαίδευσης, που δεν παρέχονται σήμερα και που θα δώσουν τη δυνατότητα στους βιβλιοθηκονόμους να συμβάλλουν ουσιαστικά στην εκπαιδευτική διαδικασία.

Περιέχει το πλήρες κείμενο Περίληψη Η δια βίου μάθηση βασίζεται στις πληροφοριακές δεξιότητες των εκπαιδευομένων οι βιβλιοθηκονόμοι, ως ειδικοί της πληροφορίας, έχουν το σημαντικότερο ρόλο στην πραγμάτωση της πληροφοριακής επάρκειας, καθώς είναι υπεύθυνοι για τη διαχείριση των πληροφοριών και τη διοίκηση της μάθησης. Οι βιβλιοθηκονόμοι θα πρέπει να συνεισφέρουν ενεργά στη μαθησιακή διαδικασία των εκπαιδευομένων, στην αναζήτηση τους προς τη βελτίωση και την ανάπτυξη των ικανοτήτων, των γνώσεων και των αξιών τους, ώστε να είναι σε θέση να εντοπίζουν, να αξιολογούν και να αντλούν χρήσιμες πληροφορίες. Αυτή την αντίληψη έρχεται να συμπληρώσει και να ολοκληρώσει το μοντέλο «πληροφοριακή παιδεία», το οποίο κάνει όλο και πιο αισθητή την εμφάνιση του τα τελευταία χρόνια κυρίως στις ακαδημαϊκές βιβλιοθήκες. Σκοπός της μελέτης αυτής είναι μια αρχική εισαγωγή στις βασικές έννοιες της πληροφοριακής παιδείας, καθώς και η απόδοση των βασικών όρων και των συστατικών που απαρτίζουν το γενικότερο εννοιολογικό πλαίσιο της. Παράλληλα, γίνεται σύντομη αναφορά στα σημαντικότερα πρότυπα και τους οδηγούς που διέπουν το μοντέλο της πληροφοριακής παιδείας. Στη συνέχεια, επιχειρείται μια προσπάθεια αναλυτικής παρουσίασης της ελληνικής πραγματικότητας, της εικόνας δηλαδή που εμφανίζει η εφαρμογή της πληροφοριακής παιδείας στις ακαδημαϊκές βιβλιοθήκες στην Ελλάδα, καθώς επίσης και της μετατροπής του ρόλου των ακαδημαϊκών βιβλιοθηκών σε Κέντρα Μαθησιακών Πόρων (Learning Resources Centers), ώστε να συμβάλουν στην θεμελίωση και εδραίοασή της. Πιο συγκεκριμένα, αναφέρονται οι λόγοι για τους οποίους είναι σημαντική και αναγκαία η εφαρμογή της πληροφοριακής παιδείας στους κόλπους των ακαδημαϊκών βιβλιοθηκών, τα βασικότερα πλεονεκτήματα που αποκομίζουν οι εκπαιδευόμενοι με τη μεταστροφή τους προς αυτή, καθώς επίσης και οι προκλήσεις που καλούνται να αντιμετωπίσουν οι βιβλιοθηκονόμοι και οι εκπαιδευτικοί. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, δίνεται μεγάλη έμφαση στο ρόλο του βιβλιοθηκονόμου, ο οποίος καλείται να συνεισφέρει με τη δική του ιδιαίτερη παρουσία. Επιπρόσθετα, μέγιστης σημασίας θεωρείται η συνεργασία του με το εκπαιδευτικό προσωπικό, καθώς από κοινού θα διαμορφώσουν τις συνθήκες εκείνες, ώστε οι εκπαιδευόμενοι- χρήστες να αναπτύξουν αυτάρκεια των πληροφοριακών δεξιοτήτων τους. Συμπερασματικά, διατυπώνουμε την ανάγκη για την εφαρμογή των προγραμμάτων πληροφοριακής παιδείας στο πλαίσιο του προγράμματος σπουδών με τη συνεργασία του εκπαιδευτικού ιδρύματος, των βιβλιοθηκονόμων και των εκπαιδευτικών.

Η ομιλία προέρχεται από την ημερίδα «Οι ακαδημαϊκές βιβλιοθήκες της περιφέρειας ως μοχλοί υποστήριξης», Καλαμάτα (GR), 2006. Περιέχει το πλήρες κείμενο Η ανάπτυξη και χρήση των νέων τεχνολογιών πληροφόρησης και η επέκταση του διαδικτύου ως μέρος δημοσίευσης και διακίνησης της πληροφορίας επηρέασε περισσότερο από κάθε άλλο θεσμό τις βιβλιοθήκες, προσθέτοντας νέα προβλήματα σε σχέση με αυτά που θα επέλυνε. Στην ανακοίνωση αυτή αναφέρεται ο ρόλος των ακαδημαϊκών βιβλιοθηκών και των βιβλιοθηκονόμων τους στο πλαίσιο των προγραμμάτων πληροφοριακής παιδείας.

Περιέχει το πλήρες κείμενο Η Πληροφοριακή παιδεία είναι ένα από τα δομικά στοιχεία της εκπαιδευτικής διαδικασίας, συστατικό το όποιο δίνει στον φοιτητή τη δεξιότητα της ενεργούς μάθησης μέσω τις σύνθεσης των πληροφοριών σε αντιδιαστολή με την προκατασκευασμένη παθητική μάθηση. Στόχος αυτής της διδακτικής στρατηγικής είναι να γίνεται η ανάλυση, η κατανόηση, ο σχεδιασμός και η διαμόρφωση μιας λύσης - από τον ίδιο τον φοιτητή - πάνω στην επιλογή ενός θέματος το οποίο ο ίδιος επέλεξε στα πλαίσια της παρακολούθησης ενός μαθήματος. Στην εργασία αυτή γίνεται αναφορά στη εκπαιδευτική διαδικασία που παρέχεται με τη χρήση των εργαλείων του Παγκόσμιου Ιστού (WBT-Web-based Training). Ο συγκεκριμένος τύπος εκπαίδευσης εμφανίστηκε τα τελευταία χρόνια και αποτελεί ένα νεωτεριστικό τρόπο στην παροχή της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης, μιας και η εκπαίδευση με τη βοήθεια Η/Υ αποκτά ένα διαφορετικό χαρακτήρα, μέσω της χρήσης των τεχνολογιών του WWW. Ειδικότερα, γίνεται περιγραφή των βασικών αρχών σχεδιασμού μιας ιστοσελίδας WBT, των πλεονεκτημάτων και μειονεκτημάτων που υπάρχουν σε αυτή την μέθοδο μάθησης για φοιτητές που ακολουθούν πρόγραμμα εξ αποστάσεως εκπαίδευσης. Τέλος, επιχειρείται μια διερεύνηση των παιδαγωγικών ζητημάτων που αφορούν στην επίδραση των νέων τεχνολογιών στη διδασκαλία και στη μάθηση και τον τρόπο που αυτές επηρεάζουν τον φοιτητή όσον αφορά στον τρόπο που σκέπτεται και μαθαίνει ακόμα και όταν δεν βρίσκεται σε φυσική επαφή με κάποιον υπολογιστή.

Περιέχει το πλήρες κείμενο Η εποχή μας χαρακτηρίζεται από συνεχείς και εντυπωσιακές εξελίξεις στις νέες τεχνολογίες πληροφορικής και επικοινωνιών, που αναπόφευκτα επηρεάζουν καταλυτικά το τρίπτυχο έρευνα - διδασκαλία - μάθηση. Με γοργούς ρυθμούς οδηγούμαστε στη δημιουργία νέου τύπου επιστημόνων και τη χρήση νέων μεθόδων παραγωγής και διάχυσης της πληροφορίας, με κοινό παρονομαστή τη χρήση του διαδικτύου. Όλο και πιο συχνά γίνεται λόγος για «εξ αποστάσεως» και «δια βίου» εκπαίδευση, για «συνεργατική» και «διαδραστική» μάθηση. Οι ακαδημαϊκές Βιβλιοθήκες καλούνται να παρακολουθήσουν τα νέα δεδομένα και ν’ αναλάβουν σχετικές πρωτοβουλίες, με προτεραιότητα την εξασφάλιση σύγχρονων πληροφοριακών συστημάτων και υπηρεσιών, για την κάλυψη διαφορετικών ομάδων χρηστών. Μεταξύ άλλων, συνεχώς αυξάνουν τις ηλεκτρονικές συνδρομές, δημιουργούν Ιδρυματικά Καταθετήρια και ψηφιακές συλλογές, παρέχουν εξειδικευμένη πληροφόρηση και πραγματοποιούν σεμινάρια εκπαίδευσης στη χρήση ηλεκτρονικών πηγών. Ωστόσο, υπάρχει διάχυτη η αίσθηση ότι προπτυχιακοί, μεταπτυχιακοί φοιτητές και ερευνητές, δεν έχουν υπόψη τους το σύνολο των διαθέσιμων πηγών και συχνά σπαταλούν πολύτιμο χρόνο ψάχνοντας στο διαδίκτυο, ενώ προβληματίζονται για την ακρίβεια, τη θεματική κάλυψη, την αξιοπιστία και την επικαιρότητα των αποτελεσμάτων της έρευνάς τους. Με λίγα λόγια, η πληροφορία που υπάρχει διαθέσιμη δεν αξιοποιείται στο μέγιστο βαθμό και οι ανάγκες της ακαδημαϊκής κοινότητας πολλές φορές δεν ικανοποιούνται επαρκώς. Λαμβάνοντας υπόψη τα παραπάνω, η Βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου Κρήτης προχώρησε, στα πλαίσια του Γ΄ ΚΠΣ, στην ανάπτυξη ενός περιβάλλοντος συνδυαστικής αναζήτησης, του Livesearch. Πρόκειται για μια εξελιγμένη μηχανή αναζήτησης που με απλό τρόπο παρέχει ταυτόχρονη πρόσβαση σε πολλές και ετερογενείς πηγές καθώς και χρήσιμες υπηρεσίες για τοπικούς και απομακρυσμένους χρήστες. Περιλαμβάνει τις τοπικές συλλογές της Βιβλιοθήκης, πολλές από τις βάσεις δεδομένων στις οποίες διατηρείται συνδρομή, καταλόγους ελληνικών και ξένων Βιβλιοθηκών καθώς και πλήθος επιλεγμένων -από εξειδικευμένο προσωπικό- επιστημονικών πηγών που διατίθενται ελεύθερα στο διαδίκτυο, με υλικό είτε σε φυσική είτε σε ηλεκτρονική μορφή. Οι πρώτες εντυπώσεις από τη χρήση του είναι ενθαρρυντικές, δεν έχουν όμως εξαλειφθεί οι προβληματισμοί σχετικά με το βαθμό ανταπόκρισής του στις πραγματικές ανάγκες των χρηστών και τον τρόπο διείσδυσής του στην εκπαιδευτική διαδικασία. Προκειμένου να αξιοποιηθεί με τον καλύτερο τρόπο στην αναζήτηση βιβλιογραφίας, χρειάζεται συστηματική προβολή και εξοικείωση του κοινού με τη φιλοσοφία της συνδυαστικής αναζήτησης. Σημαντικότατο ρόλο θα παίξει η εισαγωγή της πληροφοριακής παιδείας στα προγράμματα σπουδών και η στενή συνεργασία διδασκόντων και βιβλιοθηκονόμων. Μελετώντας τις προοπτικές βελτίωσης του Livesearch, με την ενσωμάτωση τεχνολογιών web 2.0, συνεργατικών εργαλείων και σύμφωνα με τις υποδείξεις των χρηστών, επιδιώκεται η εξέλιξή του σε σημείο αναφοράς για την αναζήτηση επιστημονικής πληροφορίας.

Περιέχει το πλήρες κείμενο

Περιέχει το πλήρες κείμενο Οι ραγδαίοι ρυθμοί της τεχνολογικής ανάπτυξης, η απόκτηση νέων πηγών, οι μέθοδοι αποθήκευσης και διάθεσης της πληροφορίας καθώς και οι νέες υπηρεσίες που αναπτύσσουν οι Βιβλιοθήκες, απαιτούν την εκπαίδευση των χρηστών τους προκειμένου να επωφεληθούν όλων αυτών των δυνατοτήτων. Η Βιβλιοθήκη έχει να διαδραματίσει ένα ρόλο ζωτικής σημασίας ως κέντρο πληροφόρησης και είναι αυτή στην οποία η ακαδημαϊκή κοινότητα επιζητεί έναν σύμμαχο στην προσπάθεια αλλαγής του τρόπου εκπαίδευσης, δηλαδή τη μετάβαση από την παραδοσιακή διάλεξη στην ανάπτυξη δεξιοτήτων αναζήτησης αλλά και αξιολόγησης της πληροφορίας. Επομένως, τα εκπαιδευτικά προγράμματα πρέπει να διαμορφωθούν έτσι ώστε να εστιάζονται στην ανάπτυξη εκείνων των δεξιοτήτων των φοιτητών που θα χρησιμοποιούν για όλη τους τη ζωή. Η επίτευξη αυτών των στόχων μπορεί να πραγματοποιηθεί μέσω της ενσωμάτωσης προγραμμάτων πληροφοριακής παιδείας στα προγράμματα σπουδών. Στην αποστολή της Βιβλιοθήκης και Κέντρου Πληροφόρησης (ΒΚΠ) του Χαροκοπείου Πανεπιστημίου περιλαμβάνεται η συνεχής εκπαίδευση των χρηστών, προκειμένου να ενθαρρύνεται η βέλτιστη αξιοποίηση των έντυπων και ηλεκτρονικών πηγών πληροφόρησης με στόχο την εξυπηρέτηση των αναγκών μάθησης. Η συγκεκριμένη εργασία σκοπό έχει αρχικά να διερευνήσει τη σχέση μεταξύ της εκπαίδευσης χρηστών και της πληροφοριακής παιδείας, καθώς και να εντοπίσει τις διαφορές τους, και στη συνέχεια να περιγράψει το πρόγραμμα εκπαίδευσης χρηστών που παρέχει η ΒΚΠ του ΧΠ στους χρήστες της. Παρουσιάζονται αναλυτικά ο τρόπος που οργανώνονται, διεξάγονται και αξιολογούνται τα σεμινάρια αυτά, καθώς και τα σημεία που δυσκολεύουν την ολοκληρωμένη εφαρμογή τους. Τέλος, διατυπώνονται κάποια συμπεράσματα και ενέργειες που θα ενσωματώσει η ΒΚΠ στις λειτουργίες της προκειμένου να υιοθετήσει σταδιακά το μοντέλο της πληροφοριακής παιδείας στις λειτουργίες της.

Περιέχει το πλήρες κείμενο Η αλλαγή στην εκπαιδευτική σκέψη, η εκρηκτική αύξηση των ηλεκτρονικών επιστημονικών πληροφοριών και οι μεγάλες εξελίξεις στην τεχνολογία, αποτελούν μεγάλη πρόσκληση για τις ακαδημαϊκές βιβλιοθήκες όσον αφορά τον εκπαιδευτικό τους ρόλο. Στην τελευταία δεκαετία παρουσιάζεται μια αυξανόμενη έμφαση στην συνεργασία μεταξύ βιβλιοθηκάριων και εκπαιδευτικών για την ενσωμάτωση της πληροφοριακής παιδείας (Information literacy) στα προγράμματα σπουδών των σχολών. Η πληροφοριακή παιδεία είναι ένα σύνολο δυνατοτήτων που απαιτούνται να έχουν οι φοιτητές ώστε να γνωρίζουν, να εντοπίζουν, να αξιολογούν και να χρησιμοποιούν αποτελεσματικά τις αναγκαίες πληροφορίες. Στην εργασία αυτή επιχειρείται μια διερεύνηση α)της εικόνας που παρουσιάζουν οι ελληνικές ακαδημαϊκές βιβλιοθήκες πάνω στην εκπαίδευση των χρηστών τους. β)των προγραμμάτων που μπορούν να εφαρμοστούν και γ)του ρόλο του βιβλιοθηκάριου κατά την συνεργασία του με το εκπαιδευτικό προσωπικό για την βελτίωση των δεξιοτήτων πληροφοριακής παιδείας.

Περιέχει το πλήρες κείμενο Στην εργασία αυτή επιχειρείται μία διερεύνηση των αντικειμενικών παραγόντων, οι οποίοι επιβάλλουν την σύνδεση των υπηρεσιών βιβλιοθήκης με την εκπαιδευτική διαδικασία, καθώς και των υποκειμενικών προϋποθέσεων, οι οποίες εξασφαλίζουν την επιτυχή διαδικασία της ενσωμάτωσης. Οι παράγοντες που διερευνούνται συσχετίζονται με τις απόψεις για τη μάθηση και τη διδασκαλία, το εκπαιδευτικό υπόδειγμα το οποίο ακολουθείται στην τριτοβάθμια εκπαίδευση και τη μεθοδολογία με την οποία επιχειρείται η μαθησιακή διαδικασία. Εξετάζονται τέσσερα χαρακτηριστικά υποδείγματα διδασκαλίας: α) η διδασκαλία με βάση τη διάλεξη και ένα μοναδικό σύγγραμμα, β) η διδασκαλία με βάση πολλαπλή βιβλιογραφία, γ) το σύστημα υποχρεωτικής και ελεύθερης επιλογής μαθημάτων, δ) η μαθητοκεντρική μάθηση. Παράλληλα περιγράφεται ο ρόλος των υπηρεσιών Βιβλιοθήκης σε κάθε ένα από τα προηγούμενα υποδείγματα. Τέλος ανιχνεύονται τα αναγκαία στάδια που πρέπει να προηγηθούν της ενσωμάτωσης και προτείνονται πεδία εφαρμογής που αφορούν στη συνεργασία μεταξύ διδασκόντων και βιβλιοθηκονόμων καθώς και μεταξύ των ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών.