Search

In this study, it is aimed to conduct a research on the citizenship perceptions of the Turks who came to Turkey from Bulgaria in 1989 as a forced migration. The research was carried out with 18 Turkish immigrants who were born, raised, educated in Bulgaria and immigrated to Turkey in 1989. The ages of these immigrants, who constitute the study group, vary between 49 and 80 and have been residing in Turkey since then. Qualitative research design, phenomenological approach was preferred in the study; The data were collected in 2019 by face-to-face interviews. In the research, the concept of "homeland", which is effective on the "citizenship" perceptions of immigrants who have migrated in 1989, the findings such as "education", "ideas and attitudes", "elements", "dual citizenship and the European Union", which have an effect on the formation of the concept of citizenship, were reached through content analysis. At the end of the study, it was seen that the citizenship perceptions of the immigrants who experienced the 1989 migration vary according to their lives in the two countries and many different situations they encounter., Bu çalışmada 1989 yılında Bulgaristan’dan Türkiye’ye zorunlu göçle gelmiş olan Türklerin vatandaşlık algıları üzerine bir araştırma yapılması amaçlanmıştır. Araştırmada Bulgaristan’da doğmuş, büyümüş, eğitim almış ve 1989 yılında Türkiye’ye göç etmiş 18 göçmen oluşturmaktadır. Çalışma grubunu oluşturan bu göçmenlerin yaşları 49 ile 80 arasında değişmekte ve o tarihten bu zamana Türkiye’de ikamet etmektedirler. Araştırmada nitel araştırma deseni fenomonolojik yaklaşımla tercih edilmiş veriler yüzyüze görüşme yapılarak 2019 yılı içerisinde toplanmıştır. Araştırmada 1989 göçünü yaşamış göçmenlerin “vatandaşlık” algılarının üzerinde etkili olan “vatan kavramı”, vatandaşlık kavramının oluşumlarının üzerinde etkisi olan “eğitim”, “fikir ve tutumlar”, “unsurlar”, “Çifte vatandaşlık ve Avrupa Birliği” gibi bulgulara içerik analizi yoluyla ulaşılmıştır. Çalışma sonunda 1989 göçünü yaşamış göçmenlerin vatandaşlık algılarının iki ülkedeki yaşantılarına ve karşılaştıkları birçok farklı duruma göre değişiklik gösterdiği görülmüştür.

Values are indispensable for the survival of societies. Teaching values to individuals is very important for the existence and peace of societies. Values are conveyed and taught in many different ways. One of them and the main one is education. When the education programs in Turkey are examined, it is seen that the Social Studies curriculum has an important mission in terms of values. The aim of this study is to design digital comic material to teach values in Social Studies course. The educational comics developed to help value teaching in the study were prepared with the Web 2.0 tool called 'Pixton'. There are 48 frames in total in the designed educational comics. What is described in the educational comics is that the adventures of the students in a classroom that started in the school corridor continue in the classroom and end with an instructive school trip to the mysterious labyrinth. Through that educational comics prepared for values education is aimed to develop a material that will enable students to learn about the values in the curriculum and the values included in the comics, to associate them with daily life, and to comprehend the importance of values., Değerler toplumların varlığını sürdürmesi için değişilmezleridir. Değerlerin bireylere öğretimi toplumların varlığı ve huzuru için oldukça önemlidir. Birçok farklı yolla değerler aktarılır ve öğretilir. Bunlardan birisi ve başlıcası da eğitimdir. Türkiye’de öğretim programları incelendiğinde Sosyal bilgiler dersi programının değerler açısından önemli bir misyona sahip olduğu görülür. Bu çalışmanın amacı sosyal bilgiler dersinde değerlerin öğretimine yönelik dijital çizgi roman materyali tasarlamaktır. Çalışmada değer öğretimine yardımcı olması için geliştirilen eğitici çizgi roman ‘Pixton’ adlı Web 2.0 aracıyla hazırlanmıştır. Tasarlanan eğitici çizgi romanda toplam 48 tane kare bulunmaktadır. Eğitici çizgi romanda anlatılan, bir sınıfta yer alan öğrencilerin okul koridorunda başlayan maceralarının sınıfta devam ederek gizemli labirente düzenlenen öğretici okul gezisi ile sona ermesidir. Değerler eğitimi amacıyla hazırlanan bu eğitici çizgi roman sayesinde öğrencilerin öğretim programındaki değerler ve çizgi romanda yer verilen değerler hakkında bilgi edinebilmeleri, günlük yaşamla ilişkilendirebilmeleri, değerlerin önemini kavrayabilmelerine yönelik bir materyal geliştirme hedeflenmektedir.

Tarih, her devletin kendi resmi ideolojisini ve misyonunu, milletinin vatandaşlık bağını güçlü tutmak için geçmişini ve kültürünü öğretme aracı olarak kullandığı sosyal bilimlere ait bir disiplindir. Genellikle devletlerin bilinçaltında yattığı kabul edilen hakikat budur. Fakat bazı devletler, geçmişi vatandaşlarına manipüle ederek aktarmak için tarih ilmini bir dezenformasyon aracı olarak kullanmaktan çoğu zaman çekinmemiştir. Özellikle ulusçuluğun devlet politikalarını şekillendirdiği 19. ve 20 yüzyıl başlarında vatandaşlık algısının yerleştirilmesi için tarihi ve ders kitaplarını yönlendirici bir araç olarak kullanma durumu, yeni kurulmuş devletlerin de sıkça kullandığı bir metot olmuştur. Bu araştırmada; Balkanlarda uzun süre Osmanlı egemenliğinde kalan milletlerden biri olan Bulgarların günümüz ders kitapları incelenmiştir. Özellikle bu çalışmada; Bulgaristan Eğitim ve Bilim Bakanlığı’nın onayı ile 2018-2019 eğitim-öğretim yılında okullarda okutulan, Türkiye’de Hayat Bilgisi ve Sosyal Bilgiler dersine karşılık gelen 3. ve 4 sınıflara ait “İnsan ve Toplum” adlı ders kitapları incelenmiştir. Doküman inceleme metoduyla yapılan bu çalışmayla Bulgaristan ders kitaplarında Osmanlı ve Türk imajının ele alınış biçimi araştırılmıştır. Yapılan araştırmaya göre; ders kitaplarında Osmanlı ve Türk imajının olumsuz biçimde ele alındığı görülmüştür.

The purposeof the present study is to reveal social sciences teacher candidates perceptions on the concept of "homeland” by meansof the metaphors they use. The studywas participated by 100 volunteerteacher candidates teaching within the 2017-2018 academicyear in Social Sciences Education, Faculty of Education, Yildiz Technical University in Istanbul. Answers to the following questionswere sought in the study: (1) Howdo teacher candidates conceptualize their percetions of the concept “homeland”?(2) How do demographic features ofteacher candidates affect their perceptions of “homeland”? The data of the study were obtainedby having the participating social sciences teacher candidates fill in the sentence "Homeland is like ..., because...".Phenomenological design was used in the study and the obtained data were analyzedwith content analysis. As a result of the research,the candidates of Social Studies Teachers have submitted a total of 51 valid metaphors regarding the concept of "Homeland". These metaphors are grouped into 4 differentconceptual categories by their common characteristics. The Social Studies Teacher Candidates who participated in the survey perceived the homeland 47% as a vital necessity, 28% as an emotionalspace, 17% as a place with a sacred value, and 8% as a place combining thedifferences., Bu çalışmanınamacı, Sosyal Bilgiler öğretmen adaylarının “vatan” kavramı ile ilgili algılarını,onların kullandıkları metaforlar aracılığıyla ortaya koymaktır. Çalışmaya2017-2018 Eğitim-Öğretim yılında İstanbul Yıldız Teknik Üniversitesi, EğitimFakültesi, Sosyal Bilgiler Öğretmenliği programında öğrenim gören 100 gönüllüöğretmen adayı katılmıştır. Çalışmada izleyen sorulara cevaplar aranmıştır: 1) SosyalBilgiler öğretmen adayları “vatan” kavramına ilişkin sahip oldukları algılarınasıl anlamlandırmaktadırlar? 2) SosyalBilgiler öğretmen adaylarının demografik özelliklerinin, “Vatan” algılarıüzerinde etkileri nasıldır? Araştırmanın verileri, sosyal bilgiler öğretmenadaylarının “Vatan.… gibidir, çünkü….” cümlesini tamamlamasıyla eldeedilmiştir. Çalışmada olgubilim deseni kullanılmış ve veriler içerik analiztekniğiyle çözümlenmiştir. Araştırmanın sonucunda sosyal bilgiler öğretmenadayları “Vatan” kavramına ilişkin olarak toplam 51 adet geçerli metafor ilerisürmüşler ve bu metaforlar ortak özellikleri bakımından irdelenerek 4 farklıkavramsal kategori altında toplanmıştır. Araştırmaya katılan Sosyal Bilgilerdersi öğretmen adaylarının % 47’si vatanı; yaşamsal bir gereksinim olarak, %28’i duygusal bir alan olarak, % 17’si kutsal bir yer olarak, % 8’ifarklılıkları birleştiren bir yer olarak algılamıştır.

Comic books are not only a type of reading material but also a useful educative source for various lessons. Based on this, this study aims to examine the effects of comic books on middle school students’ motivation and academic success in social studies course. Quasi-experimental research design was used in the current study, in which 19 students were in experimental group and 20 students were in the control group. The data gathered by the motivation scale and the achievement test. The study lasted for three weeks in 2015-2016 educational year. Findings revealed that students, who were taught by the comic book, in the experimental group, reached significantly better achievement score and higher motivation than their counterparts, who were taught in traditional classroom environment., Çizgi romanlar sadece bir okuma metni değil aynı zamanda çeşitli dersler için faydalı bir eğitsel kaynaktır. Buna dayalı olarak çalışmanın amacı çizgi roman kullanımının ortaokul öğrencilerinin sosyal bilgiler dersindeki başarı ve motivasyonlarını incelemektir. Yarı-deneysel araştırma modelinin kullanıldığı çalışmada 19 öğrenci deney grubunda, 20 öğrenci ise kontrol grubunda yer almıştır. Veriler başarı testi ve motivasyon ölçeği kullanılarak toplanmıştır. 2015-2016 yılı eğitim döneminde yapılan çalışma üç hafta sürmüştür. Elde edilen bulgulardan çıkan sonuçlara göre çizgi romanların kullanıldığı grup, geleneksel yaklaşım ile öğretim yapılan gruba göre daha yüksek başarı elde etmiş ve motivasyonlarının daha çok arttığı belirlenmiştir.

Bu çalışma, sosyal bilgiler öğretiminde çizgi roman kullanımının öğrencilerin başarılarına, derse yönelik tutumlarına, tarih algılarına ve çizgi romana bakışlarına etkisini araştırmaya yönelik kurgulanmış, karma yöntemli bir çalışmadır. Çalışmada hem nitel hem de nicel veri toplama yöntemleri kullanılarak çizgi romanın sosyal bilgiler öğrenmeye etkisi kapsamlı bir biçimde ortaya konmaya çalışılmıştır. 2014-2015 eğitim-öğretim yılında İstanbul'da yer alan bir ortaokulda gerçekleştirilmiş olan çalışma, çizgi romanla sosyal bilgiler öğretimine yönelik deneysel bir uygulamayı barındırmaktadır. İlköğretim yedinci sınıf kademesinde yapılan uygulama ile sosyal bilgiler dersinin 3. ünitesi olan Türk Tarihinde Yolculuk ünitesinde bulunan İstanbul'un fethi konusu işlenmiştir. Çalışmada karma yöntemden yararlanılmıştır. Deney ve kontrol gruplarında yapılan ön test, son test ve izleme testleri ile öğrencilerin başarı ve derse yönelik tutumları ölçülmüş; aynı zamanda görüşme, gözlem ve doküman analizi teknikleri kullanılarak toplanan veriler çizgi romanın sosyal bilgiler öğretiminde kullanılmasının analizini desteklemiştir. Nitel ve nicel veriler ışığında, çizgi romanın öğrencilerin başarı, derse yönelik tutum, tarih algısı ve çizgi romana bakış açılarında olumlu bir etkisinin olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Çalışma sonunda ulaşılan sonuçlar değerlendirilmiş ve sonraki araştırmalara ve uygulamalara rehberlik edecek önerilerde bulunulmuştur.Anahtar Kelimeler: Çizgi roman, sosyal bilgiler öğretimi, materyal kullanımı,başarı, tutum. This study was designed to investigate the effect of comics use in Social Studies lesson on students' academic achievement, attitudes towards lesson, perceptions of history and their views on comics. It was aimed to reach a comprehensive perspective by using both qualitative and quantitative methods. It involves an experimental implementation of comics use in Social Studies lesson in a secondary school in Istanbul, Turkey in 2014-2015 academic year. With this implementation of 7th grade students, `The Conquer of Istanbul`, which is in the 3rd unit `A Journey of Turkish History, was studied. As a mixed-method study, both pretest - post test – retention test and interviews, observation and document analysis were conducted. Under the light of both qualitative and quantitative data, it was concluded that comics use in Social Studies lesson had a positive effect on students' academic achievement, attitudes towards lesson, perception of history and their views on comics. The results of the study were interpreted and recommendations for further research and practices were made.Keywords: Comics, social studies teaching, material use, academic achievement and attitudes.

Bu araştırma çoklu ortam kullanımının öğrenci başarı düzeyi üzerindeki etkisini ortaya çıkarmayı amaç edinmiştir. Bu amaca ulaşmak için deneysel yöntemden faydalanılmış, 2 farklı grup bu yolla karşılaştırılmıştır.Araştırma M.E.B'e bağlı Kayseri Adviye Ahmet Eminoğlu İlköğretim okulu 4. sınıf sosyal bilgiler dersinde yapılmıştır. Seviyeleri birbirine yakın 2 sınıf belirlenerek bunlardan 4/C deney grubu 4/B de kontrol grubu olmak üzere uygulama yapılmıştır. Bu gruplarda toplamda 67 öğrenci vardır. Uygulama var olan sınıf mevcutlarına ve yapılarına müdahale edilmeksizin gerçekleştirilmiştir. Çoktan seçmeli 15 sorudan oluşan sınavımız ön test ve son test şeklinde deney ve kontrol gruplarımıza yöneltilmiştir. Ön test ve son test uygulamaları arasında 30 gün kadar bir sürenin geçmesine dikkat edilmiştir. Bu uygulama ilköğretim 4. sınıf Sosyal Bilgiler ders kitabının ?uzaktaki arkadaşlarım? adlı 8. ve son ünitesi işlenirken yapılmıştır. Deney grubunda ders öğretimi esnasında bilgisayar, televizyon, vcd-dvd, projeksiyon gibi çoklu ortam araçlarından faydalanılmıştır. Buna karşın kontrol grubunda ise ders, geleneksel anlatım yöntemi ve birkaç materyal desteğiyle gerçekleştirilmiştir.Bu araştırmanın sonuçlarını görmek için deney ve kontrol sınıflarına uygulanan ön test ve son test verilerinin SPSS programı kullanılarak öğrenci başarı seviyesinde ki değişimler hesaplanmıştır. Bu hesaplamaların ışığında çoklu ortam tekniği kullanılarak ders yapılan deney sınıfında başarı seviyesinin arttığı görülürken, kontrol sınıfında gözle görülür bir değişime rastlanmamıştır.Anahtar Kelimeler: çoklu ortam, bilgisayar destekli öğretim, sosyal bilgiler, teknolojinin kullanımı This study aims to figure out the effects of multimedia usage on students? level of success. To reach this target, experimental methods which are used for the comparison of two different group, are applied.This study has taken place at a social lesson in Kayseri Adviye Ahmet Eminoğlu Elementary School. Two different classes are chosen for experiment group- 4/C and application group- 4/B; and study is applied on this classes. There are overall 67 students in these groups. Application is done, incase that the number of classes members and the structures of the classes are prevented. Exams called pre-examination and post-examination with 15 total test question are applied to application and experiment groups. It is espacially noted that a period of thirty days is passed between the pre- examination and post-examination. This tests are applied on the two groups while the last lesson of the season is attended on the last section of the social lesson book- ?My friends who are further from here.? During the lesson in the experimental group, the multimedia applications like TV, VCD- DVD player and projection device is used. On the other hand, lesson passed as usual, under the conditions which usually used materials was on stage.With the usage of SBSS program, the differences of the level of success among students are determined with the results of the tests applied on both application and experimental groups. As a result of this study, it?s clearly designated that no difference occured in the application group; but an evident positive difference fell out in the experimental group in which the multimedia usage was carried out.Key words: multimedia, computer aided education, social science, technology usage 226

Bu eylem araştırmasının amacı, ilkokul 4. sınıf Sosyal Bilgiler dersi öğrenme ortamlarında “Etkin Vatandaşlık” öğrenme alanı konularının öğretiminde eğitici çizgi romanların öğretim materyali olarak kullanılabilirliğini ortaya koymaktır. Bu amaca yönelik aşağıdaki sorulara cevap aranmıştır:● Katılımcı 4. sınıf öğrencilerinin, Sosyal Bilgiler öğrenme ortamlarında eğitici çizgi roman kullanımına ilişkin algıları araştırma öncesi ve sonrasında nasıldır?● Eğitici çizgi roman kullanılarak uygulanan öğretim, öğrencilerin “Etkin Vatandaşlık” öğrenme alanı konularını öğrenmelerini nasıl etkilemektedir?● Eğitici çizgi romanların öğretim materyali olarak kullanılmasının sınıf iklimine ve öğrencilere yansımaları nelerdir?● Katılımcı 4. sınıf öğrencilerinin ve sınıf öğretmeninin, Sosyal Bilgiler dersi öğrenme ortamlarında eğitici çizgi roman kullanılmasına ilişkin görüşleri nelerdir? Çalışma, öğrenme ortamlarında yeni bir öğretim materyali kullanılarak etkilerinin süreç içerisinde incelenmesine imkân sağlayan nitel araştırma yöntemlerinden “Eylem Araştırması” şeklinde modellenmiştir. Araştırmanın çalışma grubunu 2021-2022 eğitim öğretim yılında bir devlet okulunun 4. sınıfına devam eden 50 öğrenci ve sınıf öğretmeni oluşturmaktadır. Araştırma 10 haftalık bir süreçte gerçekleştirilmiştir. Çalışmada veri toplama aracı olarak; araştırmacı gözlem raporu, sınıf öğretmeni günlüğü, sınıf öğretmeni ile yapılan görüşme, öğrenci odak grup görüşmesi, çalışma yaprakları ve ön algı/son algı formları kullanılmıştır. Elde edilen verilerin çözümlemesinde içerik ve betimsel analiz yapılmıştır.Araştırmada elde edilen bulgulara göre, öğrencilerin çizgi roman kavramına ilişkin algıları olumlu yönde etkilenmiş ve konuları öğrenmeleri başarılı şekilde gerçekleşmiştir. Çizgi romanlar bilgileri kalıcı hale getirmiştir. Öğrencilerin öğrenme isteğini arttırmış, okumalarını geliştirmiş ve okuma isteklerini arttırmıştır. Ayrıca çizgi romanlar öğrencilerin hayal güçlerini geliştirmiş, empati kurmalarına yardımcı olmuştur. Öğrencilerin derse merak duymalarını, derse daha çok katılmalarını, derse odaklanmalarını ve yaratıcı fikirlerinin ortaya çıkmasını sağlamıştır. Öğrencilerde derse karşı istek ve heyecan gibi duyguları ortaya çıkarmıştır. Öğrencileri düşünmeye sevk etmiş ve düşüncelerini rahatlıkla ifade etmelerine yardımcı olmuştur. Çizgi romanlar dersi sıkıcı olmaktan kurtarmış ve daha eğlenceli hale getirmiştir. Öğrencileri grup çalışması yapmaya teşvik etmiştir. Öğrencilerin arkadaşlarıyla daha iyi ilişkiler kurmasına ve farklı bakış açıları kazanmalarına yardımcı olmuştur. Ders akışını bozan öğrenci davranışlarının azalmasını sağlamıştır. Katılımcılar çizgi romanların eğitici ve eğlendirici bir öğretim materyali olduğunu ifade etmişlerdir. Araştırmacılara çizgi romanların okuma becerisi üzerindeki etkilerini incelemeleri, ilkokul düzeyinde öğrencilerin zorlandıkları bulgulanan Kültür ve Miras öğrenme alanı konularının öğretiminde eğitici çizgi romanları kullanmaları tavsiye edilmektedir.Anahtar Kelimeler: Sosyal Bilgiler, Öğretim Materyali, Çizgi Roman, Eylem Araştırması The purpose of this action research is to demonstrate the usability of educational comics as teaching material in the learning environments of the \"Active Citizenship\" learning domain for 4th grade primary school Social Studies courses. The following questions were investigated to achieve this goal:● What are the perceptions of 4th grade students regarding the use of educational comics in Social Studies learning environments before and after the research?● How does the teaching applied using educational comics affect students' learning of the \"Active Citizenship\" learning domain topics?● What are the reflections of using educational comics as teaching material on classroom climate and students?● What are the views of 4th grade students and their Social Studies teacher regarding the use of educational comics in learning environments?The study was modeled as \"Action Research\", which is a qualitative research method that allows the examination of the effects of a new teaching material in a process within learning environments. The study group consisted of 50 students and a classroom teacher in the 4th grade of a public school in the 2021-2022 academic year. The research was carried out over a 10-week period. The data collection tools used in the study; these were researcher observation report, teacher diary, teacher interview, focus group discussions with students, student worksheets, and pre/post perception forms. Content and descriptive analysis were used in the analysis of the obtained data.According to the findings obtained in the research, students' perceptions of the concept of comics were positively affected and their learning of the topics was successful. Comics have helped to make information permanent for students. They have also increased students' desire to learn, improved their reading skills, and increased their interest in reading. Additionally, comics have helped to develop students' imaginations and facilitated their ability to empathize. They have also increased students' curiosity about the subject, increased their participation in class, helped them to focus in class, and encouraged creative ideas. Comics have stimulated students' thinking and facilitated their ability to express their thoughts easily. They have made the lesson more interesting and prevented it from becoming boring. Comics have encouraged students to work in groups and helped them to establish better relationships with their peers. They have also helped students to gain different perspectives. The use of comics has resulted in a decrease in disruptive student behavior in the classroom. Participants have expressed that, comics are an educational and entertaining teaching material. Researchers are advised to examine the effects of comics on reading ability and to use educational comics in the teaching of Culture and Heritage learning area topics that have been found to be challenging for students at the elementary school level.Keywords: Social Studies, Teaching Material, Comics, Graphic Novels, Action Research

Bu araştırmanın amacı, Sosyal Bilgiler dersinde öğrencilerin mekânsal düşünme becerilerinin geliştirilmesinde okul dışı öğrenme ortamlarından nasıl yararlanılabileceğini ve etkililiğinin nasıl olduğunu ortaya koymaktır. Çalışma, nitel araştırma yöntemlerinden eylem araştırması deseni ile yürütülmüştür. Araştırma kapsamında çalışma grubu olarak İstanbul ilinde yer alan MEB’e bağlı bir ortaokulun 6. sınıf öğrencileri belirlenmiştir. Amaçlı örnekleme yöntemine uygun seçilen çalışma grubu ile resmi programa uygun olması şartıyla okul dışı öğrenme ortamlarında aktif öğrenme destekli bir eğitim-öğretim sürecinin uygulanması planlanmıştır.Öğrenci yansıtıcı günlükleri, yüz yüze görüşme, odak grup görüşmesi, araştırmacı gözlem notları, dış gözlemci raporu, Mekânsal Düşünme Beceri Ölçeği, Okul Dışı Öğrenme Algı Ölçeği, video/ses kaydı, öğrenci portfolyoları söz konusu araştırmanın veri toplama araçlarıdır. Çalışma sürecinde elde edilen veriler, içerik analizi ve betimsel analiz teknikleri ile çözümlenmiş olup bulguların da eylem araştırması desenine uygun şekilde raporlandırılması sağlanmıştır. Uygulamalar öncesi ve sonrası uygulanan MekânsalDüşünme Beceri Ölçeğinin sonuçları değerlendirildiğinde öğrencilerin harita okuryazarlığı, mekânı algılama ile zaman ve kronolojiyi algılama becerilerinin geliştiği tespit edilmiştir. Söz konusu nicel verilerin yanı sıra nitel verilerden elde edilen bulgular da öğrencilerin mekânsal düşünme becerilerinin süreç içinde geliştiği ve bulunduğu mekânı detaylı biçimde yorumlayıp analiz edebildikleri sonucuna ulaşılmıştır. Öte yandan Okul Dışı Öğrenme Algı Ölçeği sonuçlarına bakıldığında öğrencilerin okul dışındaki öğrenme mekanlarına yönelik algılarının geliştiği tespit edilmiştir. Etkinlikler öncesi ve sonrasında uygulanan algı ölçeği puanları karşılaştırıldığında son test puanlarının daha yüksek çıktığı görülmüştür. Nitel bulgularda ise öğrencilerin okul dışı öğrenme ortamlarına dönük bilgi düzeylerinin arttığı, bu mekanları sosyal bilgiler dersiyle daha çok ilişkilendirdikleri tespit edilmiştir. Okul dışı öğrenme ortamlarının mekânsal düşünme becerilerini geliştirmede okullara kıyasla daha etkili olduğuna ulaşılmıştır. Mekanların çeşitlilik arz etmesi ve somut deneyimler elde etmeye uygun olması okul dışında sosyal bilgiler öğretimini daha eğlenceli hale getirmiştir. Böylece eylem araştırması sonrasında öğrencilerin pek çoğu sosyal bilgiler dersini keyifli, eğlenceli ve diğer derslere göre daha çok tercih edilebilir olduğunu vurguladıkları tespit edilmiştir. Araştırmacının çalışmaya dönük saha notlarıyla dış gözlemcinin raporları göz önüne alındığında öğrencilerin okul dışı öğrenme ortamlarındaki beceri temelli etkinliklerin katkısıyla mekânsal düşünme beceri düzeylerinin arttığı sonucuna varılmıştır. Doğal ve tarihi pek çok mekânda yürütülen deneyim temelli öğrenme faaliyetleri neticesinde öğrencilerin sosyal bilgiler dersinden keyif aldıkları, bu dersi sevmeye başladıkları ve motive olmuş biçimde odaklanmaya başladıkları tespit edilmiştir. The aim of the research is to reveal how out-of-school learning environments can be used and how effective it is in the development of spatial thinking skills of students in the Social Studies course. The study was carried out with the action research design, one of the qualitative research methods. Within the scope of the research, 6th-grade students of a secondary school affiliated with the Ministry of National Education in the province of Istanbul were determined as the study group. With the study group selected in accordance with the purposive sampling method, it was planned to implement an active learningsupported education-teaching process in out-of-school learning environments, provided that it is in accordance with the official program.Student reflective diaries, face-to-face interviews, focus group interviews, researcher observation notes, external observer reports, Spatial Thinking Skill Scale, Out-of-School Learning Perception Scale, video/audio recording, and student portfolios are the data collection tools of this research. The data obtained during the study were analyzed with content analysis and descriptive analysis techniques, and the findings were reported in accordance with the action research pattern. In the evaluation of the results of the Spatial Thinking Skills Scale applied before and after the applications, it was determined that the students' map literacy, perception of space, and time and chronology skills improved. In addition to the quantitative data in question, the findings obtained from the qualitative data also revealed that the spatial thinking skills of the students developed in the process and they were able to interpret and analyze spaces in detail. On the other hand, in the examination of the results of the Out-of-School Learning Perception Scale, it was determined that the students' perceptions of learning spaces outside the school improved. In the comparison of the perception scale scores applied before and after the activities, it was found that the posttest scores were higher. In the qualitative findings, it was determined that the level of knowledge of the students about out-of-school learning environments increased and they associated these places more with the social studies course. Out-of-school learning environments were found to be more effective than schools in developing spatial thinking skills. The diversity of the places and the fact that they were suitable for obtaining concrete experiences made social studies teaching outside of school more enjoyable. Thus, after the action research, it was determined that most of the students emphasized that the social studies course is enjoyable, and more preferable than other courses. Considering the field notes of the researcher and the reports of the external observer, it was concluded that the spatial thinking skill levels of the students increased with the contribution of the skill-based activities in the out-of-school learning environments. As a result of the experience-based learning activities carried out in many natural and historical places, it was determined that the students enjoyed the social studies course, started to like this course and started to focus in a motivated way.

Dijital vatandaşlık bilişim ve iletişim teknolojilerinin hızlı gelişimi ile ortaya çıkmış bir kavramdır. Dijital vatandaşlık; topluma çevrimiçi olarak katılabilmektir. Bu çalışma, sosyal bilgiler öğretmenlerinin ve sosyal bilgiler öğretmen adaylarının dijital vatandaşlık durumunu ortaya koymak adına yapılmıştır. 2018-2019 yılında yapılan araştırmada açımlayıcı karma araştırma yöntemi kullanılmıştır. Nicel boyutta çalışma grubunu 512 sosyal bilgiler öğretmeni ve 529 sosyal bilgiler öğretmen adayı olmak üzere 1041 kişi oluşturmaktadır. Nitel boyutta ise amaçlı örneklem doğrultusunda 8 sosyal bilgiler öğretmeni ve 8 sosyal bilgiler öğretmen adayı olmak üzere 16 kişi ile görüşme yapılmıştır. Nicel desende veri toplama aracı olarak, Glassman, Choi ve Cristol (2017)'nin geliştirdiği ve Kara (2018)'in Türkçe'ye uyarladığı `Dijital Vatandaşlık Ölçeği` kullanılmıştır. Nitel desende ise veriler görüşme tekniği ile toplanmıştır. Nicel veriler SPSS programına aktarılarak, istatistiksel analizinde betimsel analiz, bağımsız t testi, korelasyon analizi ve standart çoklu regresyon analizi kullanılmıştır. Nitel veriler ise görüşme tekniği kullanılarak toplanmış ve veriler içerik analizi ile incelenmiştir. Çalışma sonucunda nitel ve nicel veriler doğrultusunda katılımcıların dijital vatandaşlık durumuna bakıldığında; dijital beceriler boyutunda kendilerini oldukça yeterli gördükleri, yerel/global farkındalık boyutunda online platformların farkındalıklarının olumlu yönde arttırdığı, kritik düşünme boyutunda kararsızlığa yatkın oldukları, işbirlikli internet aktiviteleri ve politik aktiviteler boyutunda ise kararsızlık içinde oldukları görülmüştür. Cinsiyete göre dijital vatandaşlık durumunun; yerel/global farkındalık, kritik düşünme, işbirlikli internet aktiviteleri ve politik aktiviteler boyutlarında cinsiyete göre istatiksel açıdan anlamlılık gösterdiği ve bu durumun erkeklerin lehine olduğu bulgusuna ulaşılmıştır. Nitel verilerde ise çevrimiçi ortamlarda erkeklerin kadınlara göre siyasi ve politik konularda daha aktifken, kadınların erkeklere göre sosyal olarak daha aktif oldukları bulgusuna ulaşılmıştır. Dijital vatandaşlık boyutlarının mesleğe başlama durumuna göre istatistiksel açıdan anlamlı bir fark göstermediği gözlemlenmiştir. Nitel verilerde ise öğretmen adaylarının öğretmenlere göre çevrimiçi ortamlarda daha aktif oldukları gözlemlenmiştir. Öğretmen ve öğretmen adaylarının günlük internet kullanımı ile dijital vatandaşlık boyutları arasında ilişkiye bakıldığında aralarında negatif bir korelasyon bulunmuştur. Başka bir deyişle öğretmen ve öğretmen adaylarının günlük internet kullanım süresi arttıkça dijital vatandaşlık boyutları azalmaktadır. Bu ilişki dijital beceriler, kritik düşünme, işbirlikli internet aktiviteleri ve politik aktiviteler boyutlarında anlamlılık gösterirken yerel/global farkındalık boyutunda anlamlı bir fark gözlemlenmemiştir. Nitel bulgularda da öğretmen ve öğretmen adaylarının dijital vatandaşlık konusunda kendilerini geliştirmedikleri, internetti genellikle sosyal medyada olmak, film izlemek ve müzik dinlemek için kullandıkları görülmüştür. Dijital vatandaşlık boyutlarının internet kullanım süresinin yordanmasına ilişkin standart çoklu regresyon analiz sonuçları incelendiğinde ise, yerel/global farkındalık ve işbirlikli internet aktiviteleri boyutlarının internet kullanım süresi üzerinde anlamlı bir yordayıcı olduğu görülmektedir. Dijital beceriler, kritik düşünme ve politik aktiviteler boyutları ise önemli bir etkiye sahip değildir. Ayrıca çalışmada araştırma soruları öğretmen ve öğretmen adayları için ayrı ayrı kategorize edilerek incelenmiş ve tartışılmıştır. Digital citizenship is a concept that emerged with the rapid development of information and communication technologies. Digital citizenship is the ability to join the community online. This study was conducted to reveal the digital citizenship status of social studies teachers and prospective social studies teachers. In the research conducted in 2018-2019, exploratory mixed research method was used. The quantitative study group consisted of 1041 people, 512 of whom were social studies teachers and 529 were social studies teacher candidates. In the qualitative phase of the study, interviews were conducted with 16 people including 8 social studies teachers and 8 social studies teacher candidates. As a data collection tool for quantitative design, `Digital Citizenship Scale` developed by Glassman, Choi and Cristol (2017) and adapted to Turkish by Kara (2018) was used. In the qualitative phase, the data were collected by interview technique. Quantitative data were transferred to SPSS program and descriptive analysis, independent t test, correlation analysis and standard multiple regression analyses were used in statistical analysis. Qualitative data were analyzed by content analysis. At the end of the study, in terms of qualitative and quantitative data, digital citizenship status of the participants were examined; it is found that they found themselves quite sufficient in digital skills, online platforms increased the awareness of local / global awareness, they tend to be indecisive in terms of critical thinking, collaborative internet activities and political activities. Digital citizenship status by gender has been found to be statistically different in terms of local / global awareness, critical thinking, collaborative internet activities and political activities in favor of men. On the other hand, qualitative data showed that while men are more active in political and political issues than women, women are more active in social environments than men. Digital citizenship dimensions did not show a statistically significant difference when compared to the profession. In qualitative data, it was observed that teacher candidates were more active in online environments than teachers. A negative correlation was found between the daily internet usage of teachers and prospective teachers and digital citizenship dimensions. In other words, as the daily internet usage time of teachers and prospective teachers increases, the dimensions of digital citizenship decrease. While this relationship was significant in terms of digital skills, critical thinking, collaborative internet activities and political activities, there was no significant difference in local / global awareness. In the qualitative findings, it was seen that teachers and prospective teachers did not develop themselves in digital citizenship, they often used the internet for social media, watching movies and listening to music. When the results of the standard multiple regression analysis regarding the estimation of the internet usage time of the digital citizenship dimensions were examined, it was seen that the dimensions of local / global awareness and collaborative internet activities are a significant predictor of the internet usage time. The dimensions of digital skills, critical thinking and political activities had no significant effect. In addition, the research questions were examined separately for teachers and prospective teachers. 109

Eğitimin en önemli unsurlarından biri olan ders kitapları, cinsiyetçi ideolojinin ve cinsiyet rollerinin yeniden üretmesinde etkin bir rol oynamaktadır. Araştırma Sosyal Bilgiler ders kitaplarını toplumsal cinsiyet rolleri çerçevesinde inceleme amacıyla yapılmıştır. Sosyal Bilgiler ders kitaplarının bireylerin toplumsal cinsiyet algılarını doğrudan etkileyen konulardan oluşması ilgili ders kitaplarının seçilmesindeki temel nedeni oluşturmaktadır. Araştırma nitel araştırma prensipleriyle desenlenmiştir. Araştırmanın çalışma grubunu 2018-2019 eğitim-öğretim yılında 4. 5. 6. ve 7. sınıf seviyelerinde kullanılan Sosyal Bilgiler ders kitapları oluşturmaktadır. Bu eğitim-öğretim yılında her kademe için bir kitap kullanıldığından toplamda 4 kitap incelenmiştir. Kitaplardaki veriler döküman inceleme ile toplanmış ve içerik çözümlemesi yoluyla analiz edilmiştir. Bu doğrultuda incelenen ders kitaplarında görsellerde ve metinlerde kadınların ve erkeklerin niceliksel olarak yer alma düzeyleri, bulunduğu alanlarının dağılımı, cinsiyetlerin mesleki dağılımı, kadın ve erkek isimlerinin kullanılma sıklığı, cinsiyetlere yönelik nitelemelere ilişkin kategoriler oluşturulmuş ve kategorilerden elde edilen bulgular yüzdelik değerleriyle birlikte sunulmuştur. Araştırmadan elde edilen bulgulara göre, ders kitaplarındaki görsellerde ve metinlerde erkeklerin niceliksel olarak daha görünür ve kamusal alanlarda ön planda olduğu saptanmıştır. Bununla beraber kadınların özel alanla özdeşleştirildiği, mesleklerde ise toplumsal cinsiyet kalıp yargılarına uygun meslekler içerisinde sunulduğu bulgusuna ulaşılmıştır. Ayrıca erkeklerin kadınlara oranla isim, sıfat gibi sınıflamalarda daha çok yer aldıkları niteliksel olarak da güç ve otoriterin simgesi olarak gösterildiği, kadınların ise edilgenlik masumiyet vurgusu ile yansıtıldığı görülmüştür. Sonuç olarak Sosyal Bilgiler ders kitaplarında öğrencilere erkeklerin lehine, kadınların aleyhine toplumsal cinsiyet rollerinin sunulduğu ve ders kitaplarında toplumsal cinsiyet eşitliksizlerinin yeniden üretilmeye sebep olabileceği tespit edilmiştir.Anahtar Kelimeler: Cinsiyet, Toplumsal Cinsiyet, ToplumsallaĢma, Eğitim, Ders Kitapları, Sosyal Bilgiler As one of the most important elements of education, textbooks play an active role in the reproduction of sexist ideology and gender roles.The aim of the study is to examine Social Studies textbooks within the framework of gender roles.The main reason for the selection of the related textbooks is that the Social Studies textbooks consist of subjects that directly affect thegender perceptions of individuals.The research is designed with qualitative research principles. The study group of this research consists of Social Studies textbooks used in 4th, 5th, 6th and 7th grade levels in 2018-2019 academic year. Since one book is used for each level in this academic year, 4 books have been examined in total. The data in the books has been collected through document review and analyzed through content analysis. Through analyzing textbooks in question, the quantitative levels of women and men in the visuals and texts, the distribution of the areas in which they exist, the professional distribution of the sexes, the frequency of the use of the names of women and men, the categories related to the qualifications of the sexes have been formed and the findings obtained from the categories have been presented with percentage values. According to the findings obtained from the study, it has been determined that men are quantitatively more visible in the textbooks visuals and texts and they are in the foreground in public spaces. However, it has been found that women are identified with the private sphere and that they are presented in occupations that comply withgender stereotypes.In addition, it is seen that males are more likely to be included in classifications such as names and adjectives than women, and they are shown as the symbol of power and authority qualitatively, whereas women are reflected with passivity innocence emphasis.As a result, it has been determined thatgender roles are presented to the students in favor of men in the Social Studies textbooks and thatgender inequalities in the textbooks are able to lead to reproduce.Key Words: Sex, Gender, Socialization, Education, Textbooks, Social Studies 260