The use of out-of- school learning environments in the development of spatial skills in social studies lesson: an action research

Bu araştırmanın amacı, Sosyal Bilgiler dersinde öğrencilerin mekânsal düşünme becerilerinin geliştirilmesinde okul dışı öğrenme ortamlarından nasıl yararlanılabileceğini ve etkililiğinin nasıl olduğunu ortaya koymaktır. Çalışma, nitel araştırma yöntemlerinden eylem araştırması deseni ile yürütülmüştür. Araştırma kapsamında çalışma grubu olarak İstanbul ilinde yer alan MEB’e bağlı bir ortaokulun 6. sınıf öğrencileri belirlenmiştir. Amaçlı örnekleme yöntemine uygun seçilen çalışma grubu ile resmi programa uygun olması şartıyla okul dışı öğrenme ortamlarında aktif öğrenme destekli bir eğitim-öğretim sürecinin uygulanması planlanmıştır.Öğrenci yansıtıcı günlükleri, yüz yüze görüşme, odak grup görüşmesi, araştırmacı gözlem notları, dış gözlemci raporu, Mekânsal Düşünme Beceri Ölçeği, Okul Dışı Öğrenme Algı Ölçeği, video/ses kaydı, öğrenci portfolyoları söz konusu araştırmanın veri toplama araçlarıdır. Çalışma sürecinde elde edilen veriler, içerik analizi ve betimsel analiz teknikleri ile çözümlenmiş olup bulguların da eylem araştırması desenine uygun şekilde raporlandırılması sağlanmıştır. Uygulamalar öncesi ve sonrası uygulanan MekânsalDüşünme Beceri Ölçeğinin sonuçları değerlendirildiğinde öğrencilerin harita okuryazarlığı, mekânı algılama ile zaman ve kronolojiyi algılama becerilerinin geliştiği tespit edilmiştir. Söz konusu nicel verilerin yanı sıra nitel verilerden elde edilen bulgular da öğrencilerin mekânsal düşünme becerilerinin süreç içinde geliştiği ve bulunduğu mekânı detaylı biçimde yorumlayıp analiz edebildikleri sonucuna ulaşılmıştır. Öte yandan Okul Dışı Öğrenme Algı Ölçeği sonuçlarına bakıldığında öğrencilerin okul dışındaki öğrenme mekanlarına yönelik algılarının geliştiği tespit edilmiştir. Etkinlikler öncesi ve sonrasında uygulanan algı ölçeği puanları karşılaştırıldığında son test puanlarının daha yüksek çıktığı görülmüştür. Nitel bulgularda ise öğrencilerin okul dışı öğrenme ortamlarına dönük bilgi düzeylerinin arttığı, bu mekanları sosyal bilgiler dersiyle daha çok ilişkilendirdikleri tespit edilmiştir. Okul dışı öğrenme ortamlarının mekânsal düşünme becerilerini geliştirmede okullara kıyasla daha etkili olduğuna ulaşılmıştır. Mekanların çeşitlilik arz etmesi ve somut deneyimler elde etmeye uygun olması okul dışında sosyal bilgiler öğretimini daha eğlenceli hale getirmiştir. Böylece eylem araştırması sonrasında öğrencilerin pek çoğu sosyal bilgiler dersini keyifli, eğlenceli ve diğer derslere göre daha çok tercih edilebilir olduğunu vurguladıkları tespit edilmiştir. Araştırmacının çalışmaya dönük saha notlarıyla dış gözlemcinin raporları göz önüne alındığında öğrencilerin okul dışı öğrenme ortamlarındaki beceri temelli etkinliklerin katkısıyla mekânsal düşünme beceri düzeylerinin arttığı sonucuna varılmıştır. Doğal ve tarihi pek çok mekânda yürütülen deneyim temelli öğrenme faaliyetleri neticesinde öğrencilerin sosyal bilgiler dersinden keyif aldıkları, bu dersi sevmeye başladıkları ve motive olmuş biçimde odaklanmaya başladıkları tespit edilmiştir. The aim of the research is to reveal how out-of-school learning environments can be used and how effective it is in the development of spatial thinking skills of students in the Social Studies course. The study was carried out with the action research design, one of the qualitative research methods. Within the scope of the research, 6th-grade students of a secondary school affiliated with the Ministry of National Education in the province of Istanbul were determined as the study group. With the study group selected in accordance with the purposive sampling method, it was planned to implement an active learningsupported education-teaching process in out-of-school learning environments, provided that it is in accordance with the official program.Student reflective diaries, face-to-face interviews, focus group interviews, researcher observation notes, external observer reports, Spatial Thinking Skill Scale, Out-of-School Learning Perception Scale, video/audio recording, and student portfolios are the data collection tools of this research. The data obtained during the study were analyzed with content analysis and descriptive analysis techniques, and the findings were reported in accordance with the action research pattern. In the evaluation of the results of the Spatial Thinking Skills Scale applied before and after the applications, it was determined that the students' map literacy, perception of space, and time and chronology skills improved. In addition to the quantitative data in question, the findings obtained from the qualitative data also revealed that the spatial thinking skills of the students developed in the process and they were able to interpret and analyze spaces in detail. On the other hand, in the examination of the results of the Out-of-School Learning Perception Scale, it was determined that the students' perceptions of learning spaces outside the school improved. In the comparison of the perception scale scores applied before and after the activities, it was found that the posttest scores were higher. In the qualitative findings, it was determined that the level of knowledge of the students about out-of-school learning environments increased and they associated these places more with the social studies course. Out-of-school learning environments were found to be more effective than schools in developing spatial thinking skills. The diversity of the places and the fact that they were suitable for obtaining concrete experiences made social studies teaching outside of school more enjoyable. Thus, after the action research, it was determined that most of the students emphasized that the social studies course is enjoyable, and more preferable than other courses. Considering the field notes of the researcher and the reports of the external observer, it was concluded that the spatial thinking skill levels of the students increased with the contribution of the skill-based activities in the out-of-school learning environments. As a result of the experience-based learning activities carried out in many natural and historical places, it was determined that the students enjoyed the social studies course, started to like this course and started to focus in a motivated way.