Search

Derekutuğun Madenci Yerleşim Yeri, Çorum İlinin Bayat ilçesinde yer almaktadır. 2011 yılında Prof. Dr. Ünsal YALÇIN bilimsel danışmanlığı ve Çorum Arkeoloji Müzesi iş birliğiyle ilk sistemli kazı çalışmaları başlamıştır. 2017 yılı kazı sezonu sonunda Madenci Yerleşim Yerinin kazı çalışmaları sonlandırılmıştır. Yapılan kazı çalışmaları ve C-14 tarihlemelerinin sonucuna göre yerleşim yerinin M.Ö 4.binlerden Roma Dönemi’ne kadar iskân edildiği tespit edilmiştir. Bir madenci kasabası olan Derekutuğun madenci halkının beslenme alışkanlıklarını anlamak ve bunu diğer dönemsel yerler ile karşılaştırarak benzerlikleri ve farkları ortaya çıkarmak çalışmanın temelini oluşturmaktadır. Bu amaç doğrultusunda Derekutuğun Madenci Yerleşim Yeri’nin İTÇ III ve İTÇ III’ten OTÇ III’e Geçiş Dönemlerine (Asur Ticaret Kolonileri Çağı) ait 4426 adet faunal kalıntı incelenmiş ve değerlendirilmiştir. Faunal kalıntıların incelenmesi sonucu yerleşimde yaşamış olan evcil ve yabani türler belirlenmiştir. Tespit edilen evcil türler doğrultusunda yerleşimde İTÇ III Dönemi’nde yaşamış toplulukların beslenme ve üretim ekonomileri araştırılmıştır. Tespit edilen yabani türler ile Derekutuğun Madenci Yerleşim Yeri toplumunun sürü-av stratejileri ve kırmızı et ekonomisine olan katkıları araştırılmıştır. Aynı zamanda belirlenen yabani türler baz alınarak yerleşim yerinin antik doğası hakkında bilgiler elde edilmiştir. Derekutuğun Madenci Yerleşim Yeri’nden elde edilen memeli hayvan faunal kalıntı sonuçlarının hem kendi içinde dönemsel karşılaştırmaları, hem de bölgesel karşılaştırmaları sonucunda, madenci halkın kırmızı et ihtiyacını daha çok evcil faunadaki türlerden karşıladıkları gözlemlenmiştir., The settlement Derekutugun is located in the county of Bayat in Çorum province. In 2011,the first systematic excavated works have started with the consultancy of Prof. Dr. Unsal YALCIN and the cooperation of Çorum Archeological Museum. At the end of the 2017 excavation season, the excavation works of Miner Settlement have been terminated. According to the outcome of excavations and C-14 dating, it has been determined that the settlement is settled from B.C four thousand to The Roman period. Comprehending food habits of miner people of Derekutugun which is a miner town and reveal the similarities and differences by comparing this with other periodical places underlie the work. In parallel with this purpose, Derekutugun Miner Settlement's ITC III and belong to Transitional Period (Period of Assyrian Commerce Colonies) from the ITC III to OTC III, 4426 number faunal ruins have been examinated and assessed. Outcome of examination of faunal ruins, domestic and wild species whic lived in this settlement have been determined. In accordance with stated domestic species, communities' ,who lived in ITC III Period,food habits and manufacture economies have been examinated. The wild species identified and the herd-hunting strategies of Derekutugun Miner Settlement society and their contriburion to the red meat economy were investigated. At the same time based on determined domestic species informations have been obtained about the ancient nature of settlement. It has been observed that miner people meet their red meat need mostly from domestic fauna species as a result of outcomes of mammal fauna ruin obtained from Derekutugun Miner Settlement both periodical comparing in itself and territorial comparing., İÇİNDEKİLER ÖZET i ABSTRACT ii ÖNSÖZ iii SÖZLÜK viii KISALTMALAR LİSTESİ ix TABLOLAR LİSTESİ xi DİYAGRAMLAR LİSTESİ xiii FİGÜRLER LİSTESİ xix HARİTALAR LİSTESİ xxi EKLER xxii 1. GİRİŞ 1 1.1. Tezin Amacı ve Önemi 1 1.2. Materyal ve Yöntem 2 2. ÇORUM DEREKUTUĞUN MADENCİ YERLEŞİM YERİNİN ARKEOLOJİSİ 3 2.1. Derekutuğun Coğrafi Konumu ve İklimi 3 2.2. Derekutuğun Araştırma ve Kazı Tarihçesi ile Araştırma Nedenleri 4 2.3. Derekutuğun’da Arkeolojik Kazılar ve Tabakalanması 6 2.3.1. Mazıönü Mevkii Kazı Çalışmaları 6 2.3.2. Erikli Mevkii Kazı Çalışmaları 8 2.3.3. Tabakalanma 9 3. ÇORUM BÖLGESİ COĞRAFİ KONUMU, GÜNÜMÜZ İKLİMİ, FLORASI VE YABANİ MEMELİ FAUNASI 14 3.1. Coğrafi Konumu, Günümüz İklimi ve Florası 14 3.2. Günümüz Yabani Memeli Faunası 17 4. DEREKUTUĞUN HAYVAN KALINTILARININ TESPİTİNDE UYGULANAN ARKEOZOOLOJİK METOTLAR 18 4.1. Araştırma Nedenleri 18 4.2. Kemik Kalıntılarının Tanımlanması ve Verilerin Değerlendirilmesi 19 4.3. Çalışmada Kullanılan Arkeozoolojik Metotlar 20 4.4. Hayvan Kemik Kalıntılarına Uygulanan Metrik Ölçümler 22 4.4.1. Ölçümler 22 4.4.2. Yaş Tespit Yöntemleri 23 4.4.3. Logaritmik Boyut Endeksleri (LSI) 24 4.4.4. Cinsiyet Belirleme Yöntemleri 25 5. DEREKUTUĞUN MADENCİ YERLEŞİM YERİ’NİN GENEL ARKEOZOOLOJİSİNE BAKIŞ 27 5.1. Derekutuğun’da Çalışılan Memeli Faunası Koleksiyonu 28 5.2. Hayvan Kemiklerinin Genel Dağılımı 34 5.2.1. “Tanımlanamayan” Hayvan Kemik Kalıntılarının Dağılımı 34 5.2.2. “Tanımlanan” Hayvan Kemik Kalıntılarının Dağılımı 38 5.3. Evcil Küçük Ruminant (Geviş Getiren) Kalıntıları ve Sürüdeki Koyun ile Keçi’nin Birbirlerine Oranları 42 6. DEREKUTUĞUN YERLEŞİM YERİNİN EVCİL FAUNASI 49 6.1. Köpek, CANIS 49 6.2. Koyun (OVIS) ve Keçi (CAPRA) 50 6.2.1. Koyun ve Keçi’nin Evcil Memeli Hayvanlar Arasındaki Dağılımı 52 6.2.2. Koyun, Keçi ve Evcil Küçük Ruminant’ların(Geviş Getirenler) İskelet Elementlerine Göre Kemik Dağılımı 53 6.2.3. Derekutuğun Madenci Yerleşim Yeri’nde Tespit Edilen Cinsiyetler 57 6.2.4. Koyun ve Evcil Küçük Ruminatlarda (Geviş Getirenler) Diş Aşınmasına Bağlı Yaş Tayini / Dental Yaşlandırma 57 6.2.5. Koyun, Keçi ve Evcil Küçük Ruminantlarda(Geviş Getirenler) Eklem Kaynamasına Bağlı Yaş Tespiti 61 6.2.6. Koyun, Keçi ve Evcil Küçük Ruminantların (Geviş Getirenler) Boyut Ölçümleri 67 6.2.7. Evcil Küçük Ruminantların (Geviş Getirenler) Beslenme Ekonomisindeki Rolü ve Önemi 70 6.3. Sığır, BOS 73 6.3.1. Sığır Kemik Kalıntılarının İskelet Elementlerine Bağlı Kemik Dağılımı 74 6.3.2. Tespit Edilen Cinsiyetler 76 6.3.3. Sığır Diş Aşınma Verilerine Bağlı Yaş Tayini / Dental Yaşlandırma 76 6.3.4. Kemiklerin Eklem Kaynamasına Bağlı Yaş Tayini 77 6.3.5. Sığır Boyut Ölçümleri 79 6.3.6. Sığırların Beslenme Ekonomisindeki Rolü ve Önemi 80 6.4. Domuz, SUS 81 6.4.1. Domuz Kemik Kalıntılarının İskelet Elementlerine Göre Dağılımı 82 6.4.2. Domuz Kemik Kalıntılarına Ait Tespiti Yapılan Cinsiyetler 83 6.4.3. Diş Aşınma Verilerine Bağlı Yaş Tayini / Dental Yaşlandırma 84 6.4.4. Kemiklerin Eklem Kaynamasına Bağlı Yaş Tayini 84 6.4.5. Domuz Boyut Ölçümleri 87 6.4.6. Domuzların Beslenme Ekonomisindeki Rolü ve Önemi 88 6.5. Eşek/Katır 89 6.5.1. Eşek/Katır Kemik Kalıntılarının İskelet Elementlerine Göre Dağılımı 90 6.5.2. Eşek/Katır Kemik Kalıntılarının Diş Aşınmasına ve Eklem Kaynamalarına Bağlı Yaş Tayini 91 6.5.3. Eşek/Katır Kemik Kalıntılarının Boyut Ölçümleri 92 7. DEREKUTUĞUN MADENCİ YERLEŞİM YERİ’NİN YABANİ HAYVAN FAUNASI 92 7.1. Derekutuğun Madenci Yerleşim Yeri’nde Tespit Edilen Yabani Memeli Hayvan Kemik Kalıntıları 92 7.1.1. Yaban Tavşanı, Lepus europaeus 95 7.1.2. Karaca, Capreolus capreolus 95 7.1.3. Alageyik, Dama Dama 96 7.1.4. Kızılgeyik, Cervus elaphus 97 7.1.5. Tilki, Vulpes vulpes 99 7.1.6. Kurt, Canis lupus 100 7.2. Yabani Memeli Hayvanların Beslenme Ekonomilerindeki Rolleri ve Önemi 101 8. DEREKUTUĞUN YERLEŞİM YERİNİN ÇEVRE YERLEŞİM YERLERİNDEKİ MEMELİ HAYVAN EKONOMİSİ İLE KARŞILAŞTIRMASI 102 8.1. Çorum ve Çevre Yerleşim Yerlerinin Arkeozooloji Çalışmaları 102 8.2. Karşılaştırma Yapılan Arkeolojik Sitler 103 8.2.1. Boğazköy 103 8.2.2. Çamlıbel Tarlası 103 8.2.3. Yarıkkaya 103 8.2.4. İkiztepe 104 8.3. Memeli Hayvanlara Dayalı Beslenme Ekonomilerinin Karşılaştırması 105 8.3.1. Yerleşimlerde Evcil Memeli Hayvanların Önemi 106 8.3.1.1. Evcil Memeli Faunası ve Yönetimi 107 8.3.1.2. Derekutuğun Madenci Yerleşim Yeri ve Bölgesel Yerleşimlerdeki Evcil Hayvanların Boyut (LSI) Karşılaştırmaları 109 8.3.2. Tunç Çağı’nda Yerleşim Yerlerinde Tespit Edilen Yabani Memeli Faunası 111 SONUÇ 114 KAYNAKÇA 117 EKLER 122 ÖZ GEÇMİŞ 165

Bu araştırmada, İzmir'in Urla ilçesinde bamya üretimi yapan üreticilerin girdi (gübre, ilaç, işgücü, tohum vb.) kullanım düzeyleri teknik ve ekonomik yönden analiz edilmiş ve güvenli bamya üretiminin geliştirilmesi açısından öneriler getirilmiştir. Araştırmada birincil ve ikincil verilerden yararlanılmıştır. Araştırmanın ana materyalini oluşturan birincil veriler Urla ilçesindeki 80 üreticiden anket yöntemiyle derlenmiştir. Araştırmanın ikincil verileri ise, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı İl ve İlçe Tarım Müdürlükleri, Tarımsal Araştırma Enstitüleri, Üniversiteler, Ziraat Odaları ve Tarımsal Kooperatiflerden elde edilmiştir. Ayrıca konuyla ilgili olarak daha önce Türkiye'de ve diğer ülkelerde yapılan araştırmaların sonuçlarından da yararlanılmıştır. Verilerin analizinde öncelikle üreticilerin sosyo-ekonomik özellikleri incelenmiştir. Daha sonra bamya üretiminin ekonomik analizi ve bamya üretiminde girdi kullanımının analizi yapılmıştır. Bu aşamada işletmeler iki gruba ayrılmıştır. Birinci grubu bamya üretim alanı 3 dekar ve daha küçük olan, ikinci grubu ise 3 dekardan büyük olan işletmeler oluşturmuştur. Araştırma sonuçlarına göre; üreticilerin ortalama yaşı 50.31, ortalama eğitim süresi 5.79 yıldır. Ortalama bamya arazisi genişliği 3.59 da, ortalama bamya verimi 260.31 kg/da, ortalama bamya üretim maliyeti 3.93 TL/kg olarak saptanmıştır. Bamya yetiştiriciliğinde üreticiler tarafından ortalama 29.95 kg/da N, 13.99 kg/da P2O5, 24.73 kg/da K2O ve 96.56 gr/da fungisit, 29.38 gr/da insektisit olmak üzere toplam 125.94 gr/da ilaç kullanıldığı belirlenmiştir., In this study, input (fertilizer, pesticide, labor, seed etc.) using level of farmers who growing okra in Urla district of Izmir province was analyzed with technical and economic aspects, some recommendations for developing of safe okra growing were presented. The primary and secondary data was used in this study. The basic material of the study consists of the data collected by the survey from 80 farmers in Urla district. The secondary data of the study was collected from Turkish Ministry of Food, Agriculture and Livestock Provincial and District Directorates, Agricultural Research Institutes, Universities, Chambers of Agriculture and Agricultural Cooperatives. Besides, regarding this subject, the results of the researches held previously in Turkey and in other countries were also used. In data analysis, firstly socio economic characteristics of farmers were examined. After, economic analysis and input using analysis of okra growing were performed. In this stage, farmers were divided into two groups according to the okra growing area; ≤3 da and >3 da. According to results of this study, the average age and education level were 50.31 and 5.79 years. Average okra growing area, average yield and average production cost were determined to be 3.59 da, 260.31 kg/da and 3.93 TL/kg, respectively. It was determined that 29.95 kg/da N, 13.99 kg/da P2O5, 24.73 kg/da K2O and 125.94 g/da pesticide (96.56 g/da fungicide and 29.38 g/da insecticide) were used by farmers in okra growing.

Bu çalışmada şeftali üretim girdilerinin kullanım seviyesinin ve kaynak etkinliğinin saptanması amaçlanmıştır. Araştırma bölgesi Bursa ilini kapsamaktadır. 2009 yılı verilerine göre yılda ortalama 410 bin tonluk üretim ve 10 bin tonluk ihracat değeri ile şeftali ülkemiz ekonomisinde önemli bir yere sahiptir. Üretim ve dışsatım bakımından başta Bursa ili olmak üzere Marmara Bölgesi lider konumundadır. Araştırma bölgesinde 30 tarım işletmesi incelenmiş ve toplanan veriler Cobb-Douglas üretim fonksiyonu yardımı ile analiz edilmiştir. İncelenen değişkenler arasında gübre harcamaları ile diğer faktörler arasındaki ilişkilerin nispeten yüksek olduğu görülmüştür. Gübre ve sulama harcamaları birbirini olumsuz etkilerken, sulama ve işçilik harcamaları pozitif yönde birbirlerini etkilemektedirler. Buna göre, sulama harcamalarında işçilik masraflarının büyük yer tuttuğunu söyleyebiliriz. Üretim faktörleri arasındaki marjinal teknik ikame hadleri incelendiğinde gübre faktörünün diğer faktörlere oranla aşırı kullanıldığı, sulama faktörünün de ilaç ve işçilik faktörlerine oranla aşırı kullanıldığı ortaya çıkmaktadır. İşçilik faktörü ise, ilaç faktörüne oranla aşırı kullanılmaktadır. Ekonomik optimuma ulaşabilmek için, arazi genişliği değişmese bile, ilaç ve işçilik kullanımının optimuma kadar artırılması gerekmektedir. In this study it is aimed to determine the usage level and resource efficiency of peach production inputs. Research area includes Bursa province. According to data from the year 2009, peaches with the 410 thousand ton production value, 10 thousand ton export value has an importance place in our country’s economy. Marmara Region (first place to Bursa) is leading in terms of production and export. In the research area, 30 agricultural organizations were examined and the gathered data is analyzed with the help of Cobb-Douglas production function. It was determined that, between the examined variables, the relations between fertilizer expenses and the other factors are relatively high. While fertilizer and irrigation expenses affect each other negatively, irrigation and labor expenses affect each other positively. According to this, it can be said that labor expenses takes a large place in irrigation expenses. When the marginal rate of technical substitution between production factors is examined it appears that fertilizer factor is used excessively relative to the other factors and irrigation factor is overused relative to labor and pesticides factors. In order to achieve economic optimum, even though the land scope stays the same, it is needed to increase pesticide and labor utilization to optimum.

ÖZDOKTORA TEZİTÜRKİYE'DE LİMON ÜRETİM EKONOMİSİ VE PAZAR YAPISIBEKİR DEMİRTAŞÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİFEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜTARIM EKONOMİSİ ANABİLİM DALIDanışman : Prof. Dr. Aykut GÜLYıl : 2005, Sayfa : 210Jüri : Prof. Dr. Aykut GÜLProf. Dr. Turgut YEŞİLOĞLUProf. Dr. Faruk EMEKSİZYrd. Doç. Dr. Erdal DAĞISTANYrd. Doç. Dr. Tuna ALEMDARBu araştırmada, Türkiye'de limon üretimi, pazarlama yapısı, depolama ve turunçgilfidancılığı incelenerek, sektörde yaşanılan sorunlar belirlenmiştir. Bu amaçla, Türkiye'ninönemli limon üretim bölgeleri olan Mersin, Antalya, Adana, Hatay ve Muğla illerinde limonüreticileri, Mersin ve Nevşehir bölgelerinde limon depo işletmeleri ile Mersin, Adana, Hatayve Antalya bölgelerinde ise turunçgil fidancılık işletmeleri ile görüşmeler yapılmıştır.İncelenen işletmelerde limon üretiminde ortalama bahçe alanı 18,49 da, verim 2.088kg/da ve 73 kg/ağaç'tır. Kütdiken en fazla yetiştirilen limon çeşididir. Uçkurutan hastalığıbüyük sorundur. Hasat kasım-şubat aylarında yoğunlaşmıştır. Limon pazarlamada tüccarlaretkilidir ve vadeli satışlar çoğunluktadır. Birim alanda işgücü ihtiyacı 103,88 saat/da EİG veçekigücü ihtiyacı da 7,27 saat/da'dır. Limondaki üretim maliyeti 242.317 TL/kg ve ortalamasatış fiyatı da 359.105 TL/kg'dır. Limon üretimindeki GSÜD 737.143.968 TL/da, üretimmasrafları toplamı 498.204.021 TL/da, değişen masraflar 205.646.088 TL/da ve brüt kar ise531.497.880 TL/da olmuştur. Birim alandaki net karlılık 238.939.947 TL/da iken nispikarlılık ise %147,96 olarak bulunmuştur.Turunçgillerde virüsten arû-sertifikalı fidancılık büyük bir ihtiyaçtır. Limondepolarında yapılacak teknik iyileştirmeler ile meyve kayıpları önemli oranda azaltılabilir.Limon üretimindeki teknik bilgi eksikliği ve ürün fiyatlarının düşüklüğü önemli sorunlarınbaşında belirtilmiştir. İşletmeciler en fazla komşuları ve ilaç-gübre bayilerinden bilgialmaktadır.Türkiye için limonda en büyük rakip ülke İspanya ve en iyi pazar Rusya ikengelişme içindeki pazarlar Romanya ve Polonya'ya aittir. Türkiye'de turunçgil üreticilerininkendi sorunlarının üstesinden gelebilmesi için üretici örgütlerine ihtiyaç vardır.Anahtar Kelimeler: Limon, üretim ekonomisi, pazar yapısı, fidancılık, depolama.I ABSTRACTPhD THESISLEMON PRODUCTION ECONOMICS AND MARKET STRUCTURE INTURKEYBekir DEMİRTAŞDEPARTMENT OF AGRICULTURAL ECONOMICSINSTITUTE OF NATURAL AND APPLIED SCIENCESUNIVERSITY OF ÇUKUROVASupervisor : Prof. Dr. Aykut GÜLYear : 2005, Page : 210Jury : Prof. Dr. Aykut GÜLProf. Dr. Turgut YEŞİLOĞLUProf. Dr. Faruk EMEKSİZAssoc.Prof. Dr. Erdal DAĞISTANAssoc.Prof. Dr. Tuna ALEMDARIn this research, lemon production, marketing structure, storage and conditions ofcitrus nurseries in Turkey were investigated. Farmers, warehouses and nursery managers atmain production area covering provinces of Mersin, Antalya, Adana, Hatay and Muğla havebeen interviewed.Mean lemon orchard size was found to be 18,62 decare, yield was 2.056 kg perdecare and 73 kg per tree in research area. The most common lemon cultivar produced wasKütdiken and main lemon disease was mal secco caused by Phoma tracheiphila. Lemon isthe mostly harvested between November to February. Local merchants had a considerableimpact on lemon marketing. Labor need was 103,88 hours per decare and 7,27 hoursmachine power. Lemon production cost was 242.317 TL per kg and mean sale price was352.888 TL per kilo. Gross production income was 725.366.553 TL per decare in lemonproduction and total production cost was 498.204.021 TL per decare and variable cost205.646.088 TL, gross profit was 519.720.465 TL per decare. Net profit was 227.162.532TL per decare and rational profit 145,60%.In citrus nurseries, main need was virus-free plant material. Some technicalimprovements would help decrease storage losses. Lemon producers declared that mainproduction problems were due to lack of technical knowledge and low lemon price. Primarysource of information on cultural practices was obtained from neighboring farmers andcommercial pesticide and fertilizer sellers.Spain is the main rival country to Turkish lemon industry and Russia was majorlemon market. Romania and Poland were developing lemon markets for Turkish lemonindustry in recent years. There is needs of citrus producers own organization to overcometheir problems in Turkey.Keywords: Lemon, production economics, market structure, nursery, storage.II 209

Tez (yüksek lisans) -- Ondokuz Mayıs Üniversitesi, 1993 Libra Kayıt No: 37232 Türkiye'nin buğday üretimi gelecek yıllarda ne olacaktır? Mevcut şartların değişmeyeceği varsayımı altında tahmin edilen üretim, gelecek yılların ihtiyacını ne ölçüde karşılayabilecektir? Buğday üretimini etkileyen faktörler nelerdir? Bu faktörlerin üretimle ilişkisini en iyi hangi matematiksel model açıklamaktadır? Bu sorulara cevap bulabilmek için buğdayın Dünyada ve Türkiye'deki genel durumu çalışmanın birinci bölümünde incelendi. Buna göre ekilen alan, traktör sayısı, gübre kullanımı ve çiftçinin eline geçen buğday fiyatları üretime etki eden faktörler olarak kabul edildi. DİE’nin bu değişkenlerle ilgili ülke düzeyinde elde ettiği 1960-1990dönemine ilişkin ölçümleri kullanarak doğrusal, yarı logaritmik ve çift logaritmik kalıplarda dört değişkenli çoklu regresyon denklemleri ayrıca doğrusal kalıpta her seferinde bir değişken hariç tutularak üç değişkenli çoklu regresyon denklemleri hesaplandı. Kabul edilen model doğrusaldır. Dört değişken ile açıklanan doğrusal denklem aşağıda gösterilmiştir. Y = -8437 + 2.08 X1 + 7.38 X2 + 0.39 X3 - 0.025 X4