Search

Bu çalışmanın amacı; global ekonominin yapı taşı konumundaki Çokuluslu İşletmelerin (ÇUİ), stratejik başarısında kilitolan yönetici kaynaklarına yönelik olarak uluslararası literatürdeki yenilikleri ve gelişmeleri analiz ederek, Türkçe literatürekatkı sağlamaktır. Bununla birlikte, Türk ÇUİ’lerinde literatürle paralel giden uygulamalar da ortaya konulmaya çalışılmıştır.Amaç doğrultusunda, öncelikle ÇUİ’lerin yönetici kaynakları literatürü doküman analizi yöntemi ile incelenmiş, sonrasındaTürk ÇUİ’lerinde örnek olay yöntemi kullanılarak, nitel bir çalışma ile yönetici kaynaklarının literatürle ilişkisi kurulmuş,uzman görüşleri de alınarak, kapsamlı bir analiz yapılmıştır. Çalışmanın alana en önemli katkısı; Türk ÇUİ’leri için stratejiköneme sahip yönetici kaynaklarına yenilikçi bir bakış açısı ile literatür desteği sağlaması ve kavramsal bir çerçeveçizmesidir. Böylece; insan kaynakları yöneticileri, profesyoneller, akademisyenler, araştırmacılar ve lisansüstü öğrencilerialanı daha iyi tanıyıp değerlendirebileceklerdir., The objective of this study is to contribute to Turkish literature by analyzing the innovations and the developments inthe foreign literature regarding the manager resources—the key in the strategic success of multinational enterprises(MNEs) which are in the building block position of global economy. Additionally, it was also attempted to put forwardthe practices, which go in parallel with the literature, within Turkish MNEs. In accordance with the objective, first, theliterature on the manager resources of MNEs was examined via document analysis method. Then, the relation betweenthe manager resources and the literature was established through a qualitative research, using the case study method inTurkish MNEs. After that, expert views were collected and analyzed comprehensively. The most important contribution of this study to the field is to provide literature support and to draw a conceptual framework to the manager resources,which have strategic importance for Turkish MNEs, with an innovative perspective. Thus, human resource managers,professionals, academics, researchers and postgraduates will better recognize and evaluate the field.

The aim of this study is to examine the strategic staffing activities ofTurkish multinational enterprises (MNEs). The sample of the study consists ofleading, large and institutional 8 Turkish MNEs. The data gathering instrumentwas selected as a questionnaire. The data obtained from the questionnaire,which was conducted with each high-level human resources (HR) executives (e.g.,vice president HR, HR director/president) of 8 Turkish MNEs, were analyzed.According to the findings, all Turkish MNEs have “written” staffing strategiesand they take the strengths and weaknesses of the HR into account whenpreparing staffing plans. Most of the high-level HR executives of Turkish MNEs attend the meetings in which the high-levelexecutives of other departments participate and they are the members of the top management teams.Turkish MNEs mostly prefer “geocentric” and “ethnocentric” multinationalstaffing approaches. The decision ofselection of high-level executives (e.g., general manager, chief executiveofficer) for foreign subsidiaries of Turkish MNEs always belongs to theheadquarters in Turkey. Turkish MNEs handle the staffing function of HR in astrategic way and they implement strategic staffing activities in coordinationwith their foreign subsidiaries. According to the results, Turkish MNEsefficiently implement strategic staffing activities. It is estimated that thisstudy will be a guide for future work., Bu araştırmanın amacı Türk Çokulusluİşletmelerinin (ÇUİ) stratejik kadrolama faaliyetlerini incelemektir.Araştırmanın örneklemini, sektörün önde gelen, büyük ve kurumsal 8 Türk ÇUİ’sioluşturmaktadır. Veri toplama yöntemi olarak anket çalışması seçilmiştir. 8Türk ÇUİ’sinin her birinin üst düzey İnsan Kaynakları (İK) yöneticisi (Örneğin;İK’dan sorumlu genel müdür yardımcısı, İK direktörü/başkanı) ile yapılan anketçalışmasından elde edilen veriler analiz edilmiştir. Bulgulara göre; TürkÇUİ’lerinin tamamında “yazılı” kadrolama stratejileri bulunmakta ve kadrolamaplanları hazırlanırken insan kaynağına ilişkin üstünlüklere ve zayıflıklaradikkat edilmektedir. Türk ÇUİ’lerinin üst düzey İK yöneticilerinin çoğunluğudiğer bölümlerin üst düzey yöneticilerinin katıldıkları toplantılara katılmaktave üst yönetim ekibinin içinde yer almaktadır. Türk ÇUİ’leri çoğunlukla “geosentrik”ve “etnosentrik” çokuluslu kadrolama yaklaşımlarını tercih etmektedir. TürkÇUİ’lerinin yurt dışındaki bağlı kuruluşları için üst düzey yönetici (Örneğin;genel müdür, yönetim/icra kurulu başkanı) seçim kararı her zaman Türkiye’dekiana merkezleri tarafından verilmektedir. Türk ÇUİ’leri; İK’nın kadrolamafonksiyonunu stratejik seviyede ele almakta, stratejik kadrolama faaliyetleriniyurt dışındaki bağlı kuruluşları ile koordineli bir şekilde uygulamaktadır.Araştırma sonuçlarına göre; Türk ÇUİ’leri stratejik kadrolama faaliyetlerinietkinlikle icra etmektedir. Bu çalışmanın ileride yapılacak araştırmalararehber niteliğinde olacağı değerlendirilmektedir.

Bu çalışmada; öncelikle çokuluslu şirketlerin stratejik kadrolama süreci incelenmiştir. Daha sonra, Analitik Hiyerarşi Prosesi (AHP) ele alınmıştır. Araştırma; çokuluslu Türk şirketlerinin stratejik kadrolama sürecini bilimsel bir karar verme yöntemi ile ilk ele alan çalışma olması açısından önemlidir. Araştırmanın amacı; çokuluslu Türk şirketlerinin stratejik kadrolama süreci için çok kriterli karar verme modeli geliştirmektir. Araştırmanın kapsamını; 2014 yılında Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu tarafından yayımlanan raporda yer alan 29 çokuluslu Türk şirketinden holding yapısındaki ve ana merkezi İstanbul'da bulunan 14 tanesi oluşturmaktadır. 14 şirketin her birinin İnsan Kaynaklarından (İK) sorumlu en kıdemli yöneticilerine ulaşılmış, 9'undan anket geri dönüşü sağlanmış (Geri dönüş oranı %64,28) ve hepsi değerlendirmeye alınmıştır. Araştırma verileri; (1) şirketlerin demografik/künye bilgilerinin, İK'dan sorumlu en kıdemli yöneticileri, stratejik kadrolama faaliyetleri ve yurt dışındaki bağlı kuruluşlarına yönetici seçimi ile ilgili bilgilerin toplanabilmesine ve (2) şirketlerin İK'dan sorumlu en kıdemli yöneticileri ve İK alanında uzman akademisyenlerin şirketlerin yurt dışındaki bağlı kuruluşlarına yönetici seçimine etki eden kriterlerin öncelik sırasının belirlenmesi için ikili karşılaştırma yapabilmelerine yönelik olarak hazırlanan anket formu ve şirketlerin İK'dan sorumlu en kıdemli yöneticileri ile yapılan yarı-biçimsel mülakat aracılığıyla toplanmıştır. Araştırma verilerinin analizinde; tanımlayıcı istatistikler, frekans ve yüzde dağılımları ile AHP tekniği kullanılmıştır. Araştırma sonucunda; (1) çokuluslu Türk şirketlerinin yurt dışındaki bağlı kuruluşlarına yönetici seçim kararını Türkiye'deki ana işletmelerinin verdiği, (2) en çok tercih edilen çokuluslu kadrolama yaklaşımının geosentrizm olduğu ve (3) yurt dışındaki bağlı kuruluşlara yönetici seçimine etki eden ilk 3 kriterin güvenilirlik, yabancı dil ve ülke/kültür gerekleri olduğu tespit edilmiştir. In this study, firstly the strategic staffing process of multinational enterprises (MNEs) was examined. Then, the analytic hierarchy process (AHP) was discussed. This research is significant in terms of being the first study examining the strategic staffing process of Turkish MNEs with a scientific decision making method. The aim of the research is to develop a multi-criteria decision making model for the strategic staffing process of Turkish MNEs. The scope of the study consists of 14 of 29 Turkish MNEs which are in the Foreign Economic Relations Board's 2014 report. They are holdings and are headquartered in Istanbul. Each chief human resources officers (CHROs) of 14 enterprises were reached, 9 questionnaires were received (with a response rate of 64,28%) and all of them were included in the study. The data were obtained from the questionnaire prepared for (1) gathering the enterprises' demographic data, the information about the CHROs, the strategic staffing activities and the foreign subsidiary managers' selection and (2) enabling the CHROs and the academicians in the HR field to make pairwise comparisons to determine the precedence order of the criteria influencing foreign subsidiary managers' selection, and from the semi-structured interviews made with the CHROs. In the analysis of the data, descriptive statistics, frequency and percentage values, and AHP technique were used. As a result, it is found that (1) the headquarters in Turkey decide to select the foreign subsidiary managers of Turkish MNEs, (2) geocentrism is the most preferred multinational staffing approach, and (3) the top-three criteria influencing foreign subsidiary managers' selection are reliability, language, and country/cultural requirements. 285