Search

Keban Baraj Gölü `nde Ağ Kafeslerde Gökkuşağı Alabalığı ( Onoorhvncus mykiss. W..17921 Yetiştiriciliği ÖZET Bu çalışmanın amacı, baraj gölü ortamında ve ağ kafes şartlarında farklı canlı ağırlıklara sahip olan gökkuşağı alabalıklarının gelişim ve performansları incelemektir. Bu amaçla, üç farklı grup oluşturulmuştur ve her biri 4.9 m3 olan üç ayrı kafese 15 kg/ms oranında stokianmışiar- dır. Çalışmanın başlangıcında ortalama canlı ağırlıkları 22.83 + 3. 865 gram olan alabalıklar 687 adet/m3 oranında, 46.63 T 8.1 gram olan alabalıklar 3Ö0 adet/ms oranında ve 79.25 T 6.966 gram olan alabalıklar ise 187 adet /m3 oranın da ağ kafeslere stoklanmışiardır. Çalışmanın sonunda, üç ayrı grubu oluşturan alabalık lar sırasıyla 46.63 + 8.5 gram, 69.66 + 4.58 gram ve İ38.25 + 5.56 gram canlı ağırlıklara ulaşmışlardır. Gruplar için günlük canlı ağırlık artışları (G.C.A.A.) birinci grup için 0.34 gram/gün, ikinci grup için 0.39 gram/ güm ve üçüncü grup için 0.85 gram/ gün olarak tespit edilmiş tir. Aylık periyotta elde edilen üretim artışları ise grup lar için sırasıyla 7.0 kg/ms/ay, 4.235 kg/m3/ay ve 4.725 kg/ ms/ay olarak gerçekleşmiştir. Elde edilen bu sonuçların değerlendirilmesi sonucunda.gökkuşağı alabalıklarının ağ kafeslerdeki yetiştiriciliğin de canlı ağırlıkları 50 gram ve üzerinde olan balıkların se çilmesi ve başlangıç stoklama oranının en az i5 kg/m3 oranın da tutulması gerektiği sonucuna varılmıştır. 11 The Rearing of Rainbow trouts (y_*. mykjss. w.,irS2) in cages in Keban Dam Reservoir ABSTRACT The aim of this research is to get data and to ob serve the growth and performance of rainbow trout ( Oncor- hyneiıg mykias, W.,i792) having different live weight in ca ges in dam reservoir. For this purpose, three different groups were made and stocked at about İ5 kg/'m3 in three cages of 4.9 m3 each. At the begining of the study, the trouts of which mean live weight was 22.83 T 3.865 gram were stocked at 687 ind./'m3 to the first cage, the trouts of which mean live we ight was 46.63 + 8. i gram were stocked at 30Ö ind/m3 to the second cage and trouts of which mean live weight was 79.25+ 6. 966 gram were stocked İ87 ind./'m3 to the third cage. At the end of the study, the trouts has reached 46.63 +8.5 gr am. 69. 66+4. 58 gram and 138.25+5.56 gram respectively. The gain rates for the groups were get as that; 0.34 gr/'day for the first group, 0.39 gr/day for the se cond group and 0.85 gr/'day for the third group. The production rates for» a month interval for groups were 7.0 kg/'m3, 4.235 kg/m3 and 4.725 kg/m3 respectively. According to these results, trouts over 5Û grams me an live weight should be prefered and stocked at least İ5 kg/'m3 at the begining of the rearing of the trouts in ca ges in dam reservoir. 63

6. ÖZET Günümüz insan beslenmesinde vazgeçilemez besin kaynağı haline gelen su ürünleri içinde alabalıklar, ülkemiz ekonomisinde önemli bir yer tutmaktadır. Yapısı ve doğal yaşam ortamı nedeniyle çabuk bozulan ürünlerden olan alabalıkların üretim-tüketim zinciri içinde çeşitli zorluklarla karşılaşılmaktadır. Bu çalışma, modifiye atmosfer tekniği ile paketlemenin alabalıkların raf ömründe meydana getireceği değişimi saptamak amacıyla yapılmıştır. Çalışmada materyal olarak kullanılan toplam 140 adet Gökkuşağı Alabalığı örneği, mukoza giderme, iç organların çıkartılması ve yıkama aşamalarından oluşan ön hazırlama işleminden sonra dört gruba ayrılmıştır. Birinci grup kontrol olarak ayrılmış, diğerleri ise ambalajlanarak A (%100 C02), B ( % 50 C02 + % 50 N2), C (% 50 C02 + % 45 N2 + % 5 02)den oluşan değişik atmosfer kompozisyonları uygulanarak kapatılmış ve +4 °C, % 90±2 bağıl nemde depolanmıştır. Depolama öncesinde duyusal, fiziksel, kimyasal ve mikrobiyolojik testleri yapılarak başlangıç kalite özellikleri saptanmıştır. Aynı testler depolama boyunca da tekrarlanarak başlangıç değerinden sapmalar izlenerek raf ömrü belirlenmiştir. Elde edilen sonuçlara göre, duyusal analizler kontrol grubunun 7 gün, A ve C gruplanmn 12 gün, B grubunun ise 9 gün başlangıç kahtelerini koruduklarım, fiziksel analizler ağırlık kaybının kontrolde % 6.78 iken, diğerlerinde olmadığım, renk değişinıinin kontrol grubunda koyulaşma, B grubunda matlaşma şeklinde kendini gösterdiğini, doku değişiminin kontrolde sertleşme, A ve B gruplarında yumuşama, C grubunda ise hafif sertleşme şeklinde gerçekleştiğim, pH değerinin kontrolde değişmezken diğer gruplarda `iyi kalite` sınırları içinde olmak üzere farklı oranlarda değiştiğim, kimyasal analizler TVB-N nin tüm gruplarda normal değerlerde kaldığını, mikrobiyolojik analizler ise toplam aerob jermin azalarak laktobasillerin artarak paralel seyrettiğini, Salmonella, E. coli ve sülfit redükte eden anaeroblann üremediğini, enterobakterlerin ise değişken olduğunu göstermiştir. Bulguların bir arada değerlendirilmesinde, kontrol grubunu oluşturan alabalıkların raf ömrünün 7 gün, B grubu alabalıkların raf ömrünün 9 gün, A ve C grubundakilerin raf ömrünün ise 12 gün olmakla beraber, % 50 C02 + % 45 N2 + % 5 02 atmosferde saklanan C grubu balıkların daha üstün kalite özellikleri gösterdikleri sonucuna varılmıştır. s? 7. SUMMARY Actually, as sea food became main source of protein, Rainbow trout has economical importance in our country. It is a highly perishable food because of its composition and natural living media. Therefore many problems are met within its production-consumption chain. Investigations all over the world are looking for the maintenance of quality. The aim of this study was to determine the effects of modified atmosphere packaging (MAP) on the shelf-life of Rainbow trout. 140 farmed Rainbow trout (Onchorhynchus mykiss) were used as the material. In the laboratory, mucous membrane was removed then fish were gilled, gutted and washed. Then they were divided into four groups. One of the groups served as control, the others were packed in HOjim PA/PE film with different atmospheric compositions: group A in 100 % C02, group B in 50 % C02 + 50 % N2 and group C in 50 % C02 + 45 % N2 + 5 % 02. All samples were stored at +4 °C with 90 % ± 2 relative humidity. To determine the fish quality, organoleptic, physical, chemical and microbiologic analyses were carried out just before storage. The same tests are repeated on the 2nd, 5th, 7th, 9th, 12th days of storage period., so deviations from first values are monitored. Organoleptic analyses showed that unpacked control group preserved its quality of the beginning for 7 days while groups A and C for 12 days and group B for 9 days. Physical analyses including weight loss, texture, pH and color changes showed that weight loss was 6.78 % in control group and 0 % in the others. The control group became darker while group B became less brilliant. The control group stiffened, group C became slightly stiff but groups A and B became softer. While pH value of the control group didn't change, in the others it stayed in the limit of best quality. Chemical analyses showed that TVB-N values of all groups stayed in normal limits. As the microbiologic analyses showed a decrease in total aerobic bacteria count, the Lactobacillus increased. While enterobacteriacea showed various growth rates, Salmonella, E. coli and anaerobic bacteria didn't grow at all. As a result, the shelf-life of Rainbow trout was 7 days for control group, 9 days for group B and 12 days for groups A and C. Although both A and C groups are excellent, group C packed under 50 % C02 + 45 % N2 + 5 % 02 is better. 5? 65

Sapanca ve Çevresindeki Alabalık Yetiştiren İşletmelerin Kapasiteleri ve Sorunları. Çalışma, Sapanca ve çevresinde alabalık yetiştiren işletmelerin kapasitelerini ve sorunlarını araştırma maksadıyla sürdürülmüştür. Araştırma, Sapanca ve çevresinde tam yıl düzenli bir şekilde faaliyet gösteren 7 adet alabalık işletmesini kapsamıştır. işletmeler hakkındaki bilgiler, hazırlanan anket formu yardımı ve kendi tespitlerimiz yardımıyla işletmelere bizzat gidilerek derlenmiştir. Bu bilgiler ışığında işletmelerin; kapasiteleri tespit edilmiştir. Ayrıca bu işletmelerde; yumurta, yavru, porsiyonluk balık, kaliteli ve ucuz yem temininde karşılaşılan sorunlar belirlenmeye çalışılmıştır. Bununla beraber işletmelerde hijyen, hastalıklardan korunma ve tedavi konusunda yeterli bilgiye sahip olunmadığı gözlenmiştir. ABSTRACT The Capacities and Problems of Trout farms in Sapanca and its environs. In this study, the problems and capacities of trout farms in Sapanca were investigated. The seven of the farms, operating all period of year were chosen to be investigated. To collect data on the trout farms informations farms were handed in the farmowers and the observetions were made. In the light of this data the capaciticies of farms were determined. Moreower the problems about eggs, fry, table fish qualified and cheap feed were investigated. It was observed that the farms, didn't have sufficient knowledge on hijyen, diseases protection on treatment. Sapanca ve Çevresindeki Alabalık Yetiştiren İşletmelerin Kapasiteleri ve Sorunları. Çalışma, Sapanca ve çevresinde alabalık yetiştiren işletmelerin kapasitelerini ve sorunlarını araştırma maksadıyla sürdürülmüştür. Araştırma, Sapanca ve çevresinde tam yıl düzenli bir şekilde faaliyet gösteren 7 adet alabalık işletmesini kapsamıştır. işletmeler hakkındaki bilgiler, hazırlanan anket formu yardımı ve kendi tespitlerimiz yardımıyla işletmelere bizzat gidilerek derlenmiştir. Bu bilgiler ışığında işletmelerin; kapasiteleri tespit edilmiştir. Ayrıca bu işletmelerde; yumurta, yavru, porsiyonluk balık, kaliteli ve ucuz yem temininde karşılaşılan sorunlar belirlenmeye çalışılmıştır. Bununla beraber işletmelerde hijyen, hastalıklardan korunma ve tedavi konusunda yeterli bilgiye sahip olunmadığı gözlenmiştir. ABSTRACT The Capacities and Problems of Trout farms in Sapanca and its environs. In this study, the problems and capacities of trout farms in Sapanca were investigated. The seven of the farms, operating all period of year were chosen to be investigated. To collect data on the trout farms informations farms were handed in the farmowers and the observetions were made. In the light of this data the capaciticies of farms were determined. Moreower the problems about eggs, fry, table fish qualified and cheap feed were investigated. It was observed that the farms, didn't have sufficient knowledge on hijyen, diseases protection on treatment. 30

ÖZET Bu çalışmada gökkuşağı alabalığı (Oncorhynchus mykiss) yavrularının sabit su ' sıcaklığındaki büyüme hızına saf ve atmosferik oksijenin etkisi araştırılmıştır. îki aşamada gerçekleştirilen araştırmada 80x36x35 cm boyutlarında 4 adet cam akvaryum ile, debisi 0.8 lt/dk olan 0.6 m3 hacimli 4 adet fiber tank kullanılmıştır. Araştırmanın birinci aşamasında cam akvaryumlarda gerçekleştirilen denemede, ortalama total boy uzunluğu 57.75 + 1.4? mm ve 53.05 + 0.81 mm, ortalama ağırlığı 2.121 ± 0.155 g ve 1.528 ± 0.87 g olan 259 adet gökkuşağı alabalığı denemeye alınmıştır. Bu aşamada kullanılan 4 adet akvaryumdan ikisi aydınlık, diğer ikiside karanlık ortamda mu hafaza edilirken, her 2 grupta yeralan akvaryumlardan birine atmosfe rik diğerinede saf oksijen verilmiştir. On dört hafta süren denemenin ilk hafta sonu ile deneme bitiminde saf ve atmosferik oksijen kulla nılan gruplar arasındaki total boy ve ortalama ağırlık arasındaki fark istatistiki olarak önemsiz (P> 0.05) bulunmuştur. Atmosferik ve saf oksijen kullanılan aydınlık ve karanlık gruplar da ise, total boy ve ortalama ağırlık arasındaki farkın istatistiki olarak önemli (P < 0.01) olduğu saptanmıştır. Araştırmanın ikinci aşamasında fiber tanklarda gerçekleştirilen denemede ortalama total boy 60.02 ± 1.04 mm ve ortalama ağırlığı 1.897 + 1.045 g olan 245 adet gökkuşağı alabalığı denemeye alınmıştır. Bu aşamada saf ve atmosferik oksijen uygulanan tankların tamamı birin ci aşama sonuçlarına göre karanlık ortamda tutulmuştur. Yedi hafta süren denemenin birinci hafta sonu ve 7. hafta sonuçları aynı olup, her iki grupta yeralan balıklardaki total boy ve ağırlık ortalama ları arasındaki farkın istatistiki olarak önemsiz (P > 0.01) olması, yavru alabalık yetiştiriciliğinde saf oksijen kullanımının büyüme hızına etkisinin dikkate değer olduğunu göstermektedir. VI StMMRY In this study the effect of pure and atmospheric oxygen on the growth rate of juvenile rainbow trout (Oncorhynchus mykiss) at constant temperature were investigated. In the investigation experiments were realized as two stages with four glass aquariums at dimension of 80x36x35 cms. and water supplied 0.8 1/min. and four fiber tanks having 0.6 m3 volume were used. In the first stage, at the aquariums conditions the total of 259 juvenile rainbow trout were used which has 57.75 + 1.43 mm and 53.05 + 0.81 mm total length and 2.121 + 0.155 g and 1.528 + 0.87 g average weight. Two aquarium was maintained at dark condition and the other two aquarium was at light condition which had used four glass aquariums in this stage. One of these group were used pure oxygen and other group had atmospheric oxygen supply. The trial has continued fourteen weeks. At the end of the first week and the last week of the investigation no difference has been found in total length and weight datas. The difference between pure and atmosphe ric oxygen wasn't significant as statistically (P > 0.05). Even if, on the groups are maintenance at light and dark conditions were found difference total length and weight datas between pure and atmospheric oxygen groups were significant as statisticaly (P < 0.01). The second stage were set up in fiber tanks. Total of 245 juvenile rainbow trout which has 60.02 + 1.04 mm total length and 1.897 + 1.045 g average weight were used with pure and atmospheric oxygen on the experiment. The groups of fish were maintained under dark condi tions according to results of the first stage. Second periods of inves tigation were maintained 7 weeks. End of the first and seventh week results no difference has been found. The both group's total lengths and average weights were not significant as statisticaly (P > 0.01). Thus, effects of the pure oxygen of the growth rate juvenile trout were found significant as evidence in the fish cultures. VII 55

V. ÖZET SO?UK DEPOLAMANIN GÖKKUŞA?I ALABALI?ININ (Oncorhynchus my kiss, L. 1758) PROTEİN VE YA? ÖZELLİKLERİNE ETKİSİNİN İNCELENMESİ Ülkemizde hızlı nüfus artışına paralel olarak oluşan protein açığının kapatılması ve hayvansal protein ihtiyacının sağlanmasında geleneksel et ve et ürünleri yerine su ürünlerinden karşılanması eğiliminin artması ile kültür balıkçılığı önem kazanmıştır. Kültür balıkçılğı denince akla alabalık gelmektedir. Alabalığın hızlı büyümesi, ekonomik olması ve çevre şartlarına kolay uyum sağladığından kültür balıkçılığında tercih edilmektedir. Kültürü yoğun yapılmasına karşın gökkuşağı alabalığı üzerinde geniş kapsamlı bir araştırmaya rastlanmamıştır. Bu çalışmada +4°C'deki soğuk depolamanın gökkuşağı alabalığının protein ve yağ özelliklerine etkisinin incelenmesi amaçlanmıştır. Balıklar İ. Ü. Sapanca balık yetiştirme istasyonundan sağlanmıştır. Aynı gün içerisinde balıkların iç organları temizlenmiş ve taze durumdaki balığın fiziksel ve kimyasal yapısını belirlemek için gerekli analizler yapılmıştır. Diğer balıklar alüminyum kaplı karton plakalar üzerine 4'lü gruplar halinde dizilmiş ve streç film ile kaplanarak önceden hazırlanmış +4°C soğuk depoya konulmuş ve iki gün ara ile depolama süresindeki değişimlerin belirlenmesi için analiz edilmiştir. Araştırma sonuçlarımıza göre 17 günlük depolama süresinde gökkuşağı alabalığında ağırlık kaybı %6.08 (6.75g) oranında, nem %79.10 - 77-10, kül 1.75 - 591.70, protein %21.20 - 18.60, yağ %3.80 - 3.70 arasında değişitiği saptanmıştır. Balıklann bozulmasının belirlenmesinde önemli bir parametre olan TBV-N değeri 15.30 mg/100g'dan depolama sonunda 32.20 mg/100g'a yükselmiştir. Soğuk depolama sırasında yağa bağlı bozulma olduğundan peroksit değeri 6.30 meq/kg'dan 17.60 meq/kg'a ve serbest yağ asitliği ise %1.15'den % 4.50 'ye yükseldiği belirlenmiştir. Depolama sırasında poliansature yağ asitlerinde özellikle yüksek doymamış (HPUFA) yağ asitlerinden dekasoheksanoik asit C22-6(n-3V dekasopentanoik asit ^-22-5fn-3V eikosenoik asit C2o.1/n.m, eikosatetranoik asit ^Q-Mn-S) ve un°lenik as& C18.3/n_3N sırasıyla %1.80, %1.05, %135, %0.35 ve %0.55 oranında oksidasyona bağlı azalmanın olduğu belirlenmiştir. Esansiyel amino asitlerden glisin 930mg/100g'dan 905mg/100g'a, valin 990mg/100g dan 985mg/100g'a, histitin 535mg/100g'dan 520mg/100g'a ve arginin 1020mg/100g'dan 990mg/100g'a depolama süresine bağlı olarak azaldığı saptanmıştır. Sonuç olarak gökkuşağı alabalığının +4°C soğuk depolama sırasında yağ içeriğinde oksidasyonun hemen başladığı ve 4'üncü günden sonra alabalığın içerdiği yağın tamemen bozulduğu belirlenmiştir. TVB-N değerinin depolama süresince sürekli artış gösterdiği saptanmıştır. Deneysel bulgularımız değerlendirildiğinde soğuk depolamanın balığın protein ve yağ özelliklerindeki değişimleri belirli bir süre önlediği depolama süresi uzatıkça protein ve yağ özelliklerinde değişimler başlamaktadır. 60 SUMMARY THE INVESTIGATION OF THE EFFECT OF COLD STORAGE ON THE SPECIFICATION OF PROTEIN AND FAT CONSTITUENTS OF RAINBOW TROUT (Oncorhynchw mykiss, L. 1758) The rainbow trout has been becoming an important source instead of meat and meat products, in order to over come the protein shortage which is a consequence of overpopulation. Rainbow trout is a preferred fish, because it is easy, fast to produce and adapt easily to environmental conditions. There aren't many studies about the rainbow trout although it is produced in large scale. In the present study, the investigation of the effect of cold storage on the specification of protein and fat constituents of rainbow trout. The aim of this study is to determine the storage period of fresh rainbow trout which is stored in +4°C by examining the above parameters and the relations among them. The fishes were provided by Sapanca Unit of Water Products Faculty of Istanbul University. Fresh fish were cleaned and the gills were taken then necessery analyses were carried out promptly to determine the physical and chemical characteristics. Then fresh fish were packed and chilled under +4°C. Before chilling, the fish were placed on the aluminium covered carton plates in groups of four then wrapped with stretch film and stored in +4°C. The analyses were done on the chilled trouts every second day to determine the changes in the parameters. The results of this study showed that, under 17 days storage, the weight loss of fish is 6.08% (6.75g), moisture content decreased 77.10% from 79.10%, ash content 61decreased 1.70% from 1.75%, protein content decreased 18.60% from 21.20%. There are not important changes on fat content (3.80 - 3.70%) during the storage period. The value of TVB-N, which is an important parameter to determine the spoilage rate of fish increased to 32.20 mg/100g from 15.30mg/100g after storage. During the cold storage, because of the spoilage of fish depends on the fat content of the fish, the value of peroxide increased to 17.60 meq/kg from 6.30 meq/kg and the rate of free fatty acid is increased to 4.50% from 1.15 %. And polyunsaturated fatty acids especially C22.6/n_3/, C22:5(n-3)> C20:l(n-3)' C20:4(n-3) and C18:3(n-3) decreased to 1.80%, 1.05%, 1.35%, 0.35% and 0.55% respectively among unsaturated fatty acids. From essential amino acids, glisin decreased to 905 mg/100g form 930 mg/100g, valine decreased to 985 mg/100g from 990 mg/100g, histidine decreased to 520 mg/100g from 535 mg/100g and arginine decreased 990 mg/100g from 1020 mg/100g depending on the storage period. The results of analyses showed that, fat oxidation has started immediately during the +4°C chilling and the fat of the trout has spoiled completely after the 4th day. When the results are evaluated according to TVB-N value, the spoilage started after 7th day of storage and fish were spoiled completely after 9th days. 62 72

V. ÖZET TAZE VE SO?UKTA DEPOLANAN GÖKKUŞA?I ALABALI?I ' NIN {Oncorhynchus mykiss) FİZİKSEL VE KİMYASAL PARAMETRELE RİNİN İNCELENMESİ Türkiye'de özellikle son yıllarda oluşan nüfus artışı, çevre kirliliği, protein kaynaklarının azalması ve beslenme alışkanlıklarının değişmesi sonucu su ürünlerinin yetiştirilmesi önemli bir konu olmuştur. Üretiminin kolaylığı, çabukluğu ve ucuzluğu nedeniyle alabalık su ürünleri yetiştiriciliğinde önemli bir yere sahip olmuştur. Gökkuşağı alabalığı hakkında bir çok çalışma var dır. Ancak bunun fiziksel ve kimyasal parametrelerini toplu halde içeren araştırmalar yok denecek kadar az dır. Bu sebeple, çalışmamızda gökkuşağı alabalığının fiziksel ve kimyasal özellikleri araştırılmıştır. Bun dan başka, alabalık sadece taze olarak tüketilmeyip, soğuk depo koşullarında saklanarak da taşınmakta ve satılmaktadır. Bu çalışmanın amacı taze gökkuşağı alabalığının fiziksel ve kimyasal parametrelerinin ve soğuk depo şartlarındaki raf ömrünün belirlenmesidir. örnekler İstanbul Üniversitesi Su ürünleri Fakültesi Sapanca Birimi'nden temin edilmiştir. Bütün balıklar temizlenmiş, solungaçları çıkartılmış, ve daha sonra yıkanmış tır. Bunların bir kısmı ile hemen taze balık analizleri yapılmış, diğerleri paketlenerek +4°C ± l'de soğutulmuştur. Soğutmadan önce balıklar alüminyum kaplı 61kartonlara yerleştirilmiş ve streç filmle sarılarak paketlenmiştir. Soğukta depolanan balıklarda duyusal, fiziksel ve kimyasal analizler iki günde bir yapılmış tır. Uygulanan fiziksel analizler ağırlık kaybı, pH, göz sıvısı kırılma indisi, doku, nem ve renktir. Kimyasal analizler TVB-N, ham kül, protein ve ham yağ içerikleri üzerinde yapılmıştır. Yapılan bu çalışma, öldükten hemen sonra taze alabalığın pH sının 6.79, göz sıvısı kırılma indisinin 1.3359, dokusunun (tekstür) 94.50mm, neminin %77.10 ve renginin £=61.35, a=+0.54 ve 2?==+4.70 olduğunu göstermiştir. Taze balığın kimyasal parametreleri ise TVB-N 15. 33mg/ıoogbaiık, kül %1.74, protein 19.29»ve yağ değeri ise %2.35 olarak bulunmuştur. Soğutulmuş alabalığın duyusal, fiziksel ve kimya sal analiz sonuçları birbirini doğrulamaktadır. Soğutulmuş balık için nem, kül, protein ve yağın depolama süresi boyunca önemli bir değişme göstermediği anlaşılmıştır. Çalışmanın sonuçları +4°C ± l'de depolanmış alabalıkların 7. güne kadar iyi durumda olduğunu, 9. günden sonra ise tamamen bozulduğunu göstermiştir. 62 V. SUMMARY THE INVESTIGATION OF THE PHYSICAL AND CHEMICAL PARAMETERS OF FRESH AND COLD STORAGED RAINBOW TROUT (Oncorhynchus mykiss) Specially in the recent years, the consequence of the overpopulation, environmental pollution, protein sources decreasing, and the changes in the feeding ha- bits of the population of Turkey the water products rearing has become an important subject. Because of the easiness, guickness and the cheapness of it's pro- ducing, trout has taken an important place in the water products rearing. There are a lot of studies about rainbow trout. But only a few ones includes physical and chemical parameters of this fish together. So, these characteriştics of the trout were studied in this research. Beside this, trout is not consumed only in fresh form, it is also kept cold during storage and marketing. The aim of the present study was to determine the physical and chemical parameters of fresh trout and it's shelf life under cold storage conditions. Materi- als were provided by University of istanbul, Faculty of Water Products, Sapanca Units. Ali the fishes were cleaned and the gills taken, then they were washed. Some of them were promptly examined as fresh fish ana- lyses and the others were packed and chilled under +4°C ±1. Before chilling, the fishes were placed on the 63carton plates covered by aluminium and wrapped with the stretch film for the packaging. The sensorial, physi- cal and the chemical analyses were done on the chilled trouts every second days. Physical analyses included the weight loss, pH degree, refractive index, texture, moisture and colour. The chemical analyses were done on the TVB-N, crude ash, protein and the crude fat content. The results of this study showed that, the pH of the fresh fish, just after the death was 6.79, the ref¬ ractive index 1.3359, the texture 94.50mm, the moisture content 77.10% and the colour L*=61.35, a*=+0.54, b*= + 4.70. The chemical parameters of the fresh fish were TVB-N 15.33mg/ıoog, ash content 1.74%, protein 19.29g and fat 2.35% found. The results of the sensorial, physical and chemi¬ cal analyses, carried on the chilled trouts were in ag- reement with each other. On the chilled fish the mois¬ ture content, ash, protein and fat were not changed significantly during the storage. The results of this study showed that, the chilled (+4CC±1) trouts were in good condition up to 7th day, they were spoiled after 9tn day. 64 74

oz TÜRKİYE'DEKİ DO?AL ALABALIK TOPLUMLARININ GENETİK YAPILARININ İNCELENMESİ FİDAN, Ayşe Zehra Yüksek Lisans Tezi, Biyoloji Anabilim Dalı Tez Yöneticisi: Doç. Dr. İnci Togan Ocak, 1995, 56 sayfa Bolu Abant Gölünde ve Antalya Üzüm Deresinde yaşayan kahverengi alabalık (Salmo trutta L.) toplumlarının genetik yapılan 8 enzim sisteminin 15 lokusunun (AAT, ADH, LDH, MDH, ME, PGI, PGM ve SOD) izozimlerinin nişasta jel elektroforezi ile belirlenmeye çalışılmıştır. Ldh-4, Me-2 ve Sod-1 lokuslarının izozimlerinde toplumlara özgü, toplumlar arası mobilite farklılığı gözlenmiştir. Aat- 4, Pgi-2 lokuslarında polimorfizim gözlenmiştir. Abant toplumunda averaj heterozigotluk düzeyi 0,0358, Antalya toplumunda ise 0,0224'dür. Her iki toplumda da buzul çağı sonrası işareti olarak kullanılan Ldh-5 lokusu için sadece atasal (ancestral) 105 alleli bulunmaktadır. İki toplum çalışılan lokuslar bakımından birbirlerinden, Nei'in standart genetik uzaklığı ölçütü cinsinden, 0,2507 uzaklığındadır. Bu uzaklık genellikle türler arasında gözlenen uzaklıklar düzeyindedir. ivAnahtar Kelimeler: Kahverengi alabalık toplumları, Salmo trutta L., AAT, ADH, LDH, ME, MDH, PGI, PGM, SOD, Nişasta jel elektroforezi Bilim Dalı Sayısal Kodu: 401.01.03 ABSTRACT A STUDY ON THE GENETIC STRUCTURES OF NATURAL TROUT POPULATIONS IN TURKEY FİDAN, Ayşe Zehra M. S. in Biology Supervisor: Assoc. Prof. Dr. İnci Togan January, 1995, 56 pages The genetic structure of brown trout (Salmo trutta L.) populations living in Lake Abant in Bolu and Üzüm River in Antalya were determined studying 15 loci of 8 enzyme systems (AAT, ADH, LDH, MDH, ME, PGI, PGM, and SOD) by starch gel electrophoresis. Population specific mobilities were observed for the fixed alleles of Ldh-4 Me-2 and Sod-1 loci. Polymorphism in Aat-4 and Pgi-2 loci were determined within the populations. Average heterozygosity levels of Abant and Antalya populations were 0.0358 and 0.0224 respectively. For the Ldh-5 which is the post glaciation marker locus the ancestral allele (105) was found to be fixed in both of the populations. Nefs genetic distance between the two populations was 0.2507 which is the level of genetic distance generally found between the species. Key Word: Brown trout populations, Salmo trutta L., AAT, ADH, LDH, ME, MDH, PGI, PGM, SOD, Starch gel electrophoresis Science code: 401.01.03 m 56

Su ürünleri kolay bozulabilir gıda maddesi olduğundan tüketiciye kadar tazeliğinin korunması ancak soğuk zincir ile sağlanabilmektedir. Avlanmadan tüketiciye kadar uzanan soğuk zincirin kırılmaması ile mümkündür. Su ürünlerinin soğukta muhafaza edilmesinin yanısıra materyalin çevresel faktörlerden de korunması esastır. Bu ürünün çeşitli ambalaj materyali ile korunması ile gerçekleştirilebilmektedir. Bu çalışmada, Alüminyum folyo ve strech film ile pakertlenmiş, temizlenmiş alabalıkların buzdolabı koşullarındaki raf ömrünün belirlenmesi amaçlanmıştır. Çalışmada depolamanın başlangıcında ve depolama süresince hergün olmak üzere kimyasal, fiziksel ve duyusal testler yapılmıştır. Kimyasal testlerden TVB-N (Toplam Uçucu Bazik Nitrojen) tayini, fiziksel testlerden ise pH ve nem miktarı tayini testleri yürütülmüştür. Alüminyum folyo ile paketlenmiş ürünlerin depolama süresince TVB-N, pH değerlerindeki değişimler normal değerler arasında olduğundan önemli sayılmamakta ve bozulma göstermemektedir. Ancak duyusal test sonuçlarına göre depolamanın 6. gününe kadar iyi, 9. gününe kadar pazarlanabilir kaltede depolanabileceği belirlenmiştir. 32Strech film ile paketlenmiş ürünlerin depolama süresince TVB-N, pH değerlerindeki değişimler, normal değerler arasında olduğundan önemli sayılmamakta olup bozulma göstermemektedir. 4. güne kadar iyi, 9. güne kadar paarlanabilir kalitede depolanabileceği belirlenmiştir. Duyusal analiz bulguları diğer test bulgularına göre daha önemli ve objektif değerler olduğundan her zaman değerlendirmede ön planda olmaktadır. Kimyasal, fiziksel ve mikrobiyolojik bulgulara göre bir ürün tüketilebilme değerinde olmasına karşın duyusal analiz bulgularına göre ürün tüketilemeyecek değerde ise ürünün bozulduğu kararı ver i Imek tedi r. Alüminyum folyo ve strech film ile paketlenmiş, temizlenmiş ve buzdolabında 10 gün süresince depolanan örneklerde, ALüminyum folyo ile paketlenmiş olanlarda nem kaybı fazla olmamakta, ancak strech filmle paketlenmiş ise nem kaybı fazla olmaktadır. Bu durum nem tayini ile belirlenmekle birilikte duyusal testlerde de belgelenmiştir. Sonuç olarak ALüminyum folyo ile paketlenmiş ürünler, strech film ile paketlenmişlere göre daha iyi kalitede 5 gün boyunca iyi, 9 gün boyunca da pazarlanabilir kalitede depolanabilmektedir. The only way to keep aquatic products fresh is by storing them in the cold. Here by the cold chain should not be broken. Besides keeping the aquatic products in the cold, they should, also be protected from the enviromental factors. This can be done by means of different packing materials. In this study it is aimed to find out the shell life time of the cleaned trouts packed with aluminium folio and strech film at refrigerator conditions. At the begining of this study and during the cold storage; chemical, physical and sensitive tests have been carried out daily. The TVB-N (Total Volatile Basio Nitrogen) from chemical tests and PH and the moisture have been determined. Regarding the TVB-N and PH; the products packed with aluminium folio showed normal variations. Deteriations were not observed till the 6th day of storage. The reuslts of the sensitive tests were good. Till the 9th day of storage, the quality of the products was appropiate enough to be sold in the market. Till the 4th day of storage a differation of TVB-N and pH were observed to be normal. By means of this method, the quality was good. The results of sensitive analysises are more important then the other test results. Comparing the cleaned aquatic products packed with strech film and with aluminium folio; the ones packed with aluminium folio did not show a loss of moisture during the period of storage in the refrigerator of ten days. 34However a loss of moisture in the samples packed with strech film was observed. As a result; Aquatic products packed in aluminium folio in comparison to those packed with strech film could be stored for 5 days better in good quality. Again if we compare the quality of aquatic products packed with aluminium folio with the ones packed with strech film; they could be stored 9 days long in the refrigerator, where by their quality was marketible. 35 44

44 ÖZET Bu araştırmada; tütsülenmiş balıklarda gıdalarda bulunan sekiz poliaomatik hidrokarbon (PAH) bileşenin oluşumunda değişik tütsüleme yöntenlerinin ve balık çeşitlerinin etkisinin araştırılması amaçlandırılmıştır. Bu amaçla; farklı yağ içeriğine sahip yılanbalığı ve alabalık örnek olarak kullanılmıştır. Çalışmada, Ege Üniversitesi Gıda Mühendisliği Bölümü Pilot Tesislerinde tütsü buharıyla bütün ve fileto halde tütsülenen ve tütsülenmiş balık üreten bir firmadan direkt ateş üzerinde bütün halde tütsülenmiş olarak alınan örnekler olmak üzere 3 grup örnek kullanılmıştır. Her örnek grubunda balıkların derileri ve yenen kısımları ayrı ayrı değerlendirilmiştir. Örneklerdeki PAH miktarları Yüksek Basınç Sıvı Kromotografisi (HPLC) tekniği kullanılarak analizlenmiştir. Örneklerde tespit edilen PAH bileşen düzeyleri arasındaki fark % 99 güven aralığında varyans analizi ile istatiksel açıdan incelenmiştir. Çalışma sonucunda; firmadan alınan örneklerdeki PAH kontaminasyonun pilot tesislerde üretilen örneklerden daha yüksek düzeyde (p

ÖZET Çalışmada, alabalıklarda kuyruğun hızlı hareketini sağlayan kuyruk kaslarının güçlü kasılma yeteneğini açıklayabilmek için kuyruk bölgesi kas fibrillerinin ve bu fibrill erdeki sinir-kas ilişkilerinin incelenmesi amaçlandı. Alabalıkların kuyruk bölgesi kaslarının yapısal özellikleri, sinir sonlarının tipleri ve biçimleri ışık mikroskobik düzeyde incelendi. Alabalığın kuyruk bölgesinde bulunan 7 kastan hazırlanan preparatlar incelendiğinde m. lateralis superfisialis'in küçük çaplı kırmızı kas fibril lerinden oluştuğu görüldü. M. lateralis superfisialis dışında kalan diğer 6 kas grubunun çoğunluğunun büyük çaplı beyaz kas fibrillerinden oluştuğu ve bunların aralarında intermediyet tip kas fibrillerinin yer aldığı saptandı. Bu kas f ibrillerinden başka küçük çaplı üçgen şekilli miyosatellit hücrelerinin de mevcut olduğu tespit edildi. M. lateralis superfisialis 'i oluşturan kırmızı kas fibrillerinin horizontal septum bölgesinde 2 katman halinde bulunduğu, çaplarının yaklaşık 16-17 mikron olduğu, bol miktarda lipid içerdikleri ve innervasyonun multiple ve end plate tip sinir sonları ile sağlandığı tespit edildi. Alabalıklarda m. lateralis superfisialis dışında kalan 1diğer kuyruk bölgesi kaslarında yaygın olarak bulunan ortalama 70-100 mikron çapa sahip, lipid yönünden fakir olan beyaz kas fibrillerinin multiple ve end grappe tip sinir sonları ile innerve olduğu görüldü. Ayrıca sadece beyaz kas fibril lerinde sinir sonları dışında kalan bölgelerde endomizyumun AChE pozitif reaksiyon verdiği saptandı. Anahtar kelimeler: Motor sinir sonları - Histokimya - Salmo irideus gairdneri - Kas fibrilleri. SUMMARY Studies on the Morphological and Histochemical Properties of Motor Nerve Terminals of the Tail Muscles of Trout In this study, muscle fibers of tail and neuro-muscular relations of fibers were investigated in order to define the capability of strong contraction of trout (Salmo irideus gairdneri) tail muscles which provided rapid tail movements. Structural properties, shapes and types of motor nerve terminals of tail muscles were observed by the light microscopy. In the light of the examinations of slided taken from 7 different muscles of tail region, it was observed that, m. lateralis superf icialis was formed from small diameter red muscles fibers whereas the larger part of the other 6 muscles were formed from large diameter white fibers. Meanwhile, intermediate type muscle fibers were found among these muscles. In addition to them, small, triangled myosatellite cells were observed too. It has been established that the red muscles fibers of m. laterales superficialis consisted of two layers at the horizontal septal region and their diameters were approximately 16-17 micrones and that they contained a large quantity of lipid and the innervation occured by multiple and end plate type. 3White muscle fibers which are extensively found in the other muscles of the tail in trout, except m. lateralis superf icialis, with a diameter of 100 microns, poor in lipid are innerved by multiple and end grappe type nerve terminals. Also, it has been determined that endomysium had positive AChE activity only in white muscle fibres in the other regions except nerve terminals. Key words: Motor Nerve Terminals- Histochemistry - Salmo irideus gairdneri- Muscle fibers. 57

Bu çalışma sığır dalağı ile akciğerinin ve bunların soya küspesi proteini ile zenginleştirilmiş şekillerinin sofralık gökkuşağı alabalıklarında büyüme hızı, yemden yararlanma ve yaşama gücüne etkilerinin belirlenmesi maksadıyla yürütülmüştür. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Su Ürünleri Bölümü Araştırma ünitelerinde gerçekleştirilmiş olan araştırma, 2x5x3 faktöriyel deneme düzenine göre kurulmuştur. 1.70 x 0.40 x 0.45 m. ebatlarındaki beton yalakların her birine ortalama ağırlıkları 104.54 ± 0.87 g. olan balıklardan 12'şer adet konulmuş, her kg.balık için 1.2 l/dak su verilmiştir. Rasyon grupları; devamlı % 45 proteinli ticari yem (kontrol grubu), sığır dalağı, sığır akciğeri, soya proteini ilave edilmiş sığır dalağı ve soya proteini ilave edilmiş sığır akciğerlerinden oluşmuşlardır. Yaş ve karma yemler 3 ve 6 günde bir kullanılmışlardır. Yaş yemlere soya ilavesi her iki proteinin eşit olacağı miktarlarda katılmıştır. Ticari yemler balıkların vücut ağırlıklarının % 1.5'i kadar, diğerlerinden ise, protein miktarları buna denk gelecek şekilde verilmiştir. 160 gün süren deneme sonunda şu sonuçlar elde edilmiştir. 1. Balıkçıklar, ortalama 104.54 ± 0.87 g.'dan ortalama 361.76 ± 36.27 g.'a gelmişlerdir. Günlük ağırlık artışları ortalama, balık vücut ağırlıklarının % 1.563 ± 0.225'i kadar olmuştur. Bu değerler entansif alabalık üretimi kriterlerine göre normal sınırlar içerisinde mütela edilmiştir. 2. En iyi sonucu kontrol grubu vermiş, bunu sırasıyla altı günde bir soya ilave edilmiş dalak, üç günde bir soya ilave edilmiş dalak, altı günde bir soya ilave edilmiş akciğer, üç günde bir soya ilave edilmiş akciğer, altı günde bir dalak, altı günde bir akciğer, üç günde bir dalak ve üç günde bir akciğer verilen gruplar takip etmişlerdir, bu değerler sırasıyla; % 2.01, % 1.691, % 1.606, % 1.572, % 1.490, % 1.488, % 1.385, % 1.328 ve % 1.266'sı şeklinde olmuştur, bu farklılıklar her birinin arasında ayrı ayrı istatistiki olarak önemli çıkmıştır (P

20- 5. ÖZET Alabalık isletmelerinde yem giderlerinden kaynaklanan masrafların azaltılması, ancak bilinçli bir besleme ve yemlerin balıkların tüm gereksinimlerini karşılayabilecek kalitede olmasıyla mümkündür. Bu düşünceden hareket edilerek bu çalışmada, farklı düzeylerde ham protein içeren iki ticari yemin iki ayrı oranda alabalıklara yedirilmesinin, balıkların canlı ağırlık artısı ve yem değerlendirme sayılarının etkilerinin araştırılması amaçlanmıst ir. Deneme, Sinop-Ayanc ık-înalt ı -Dört havuz 1 ar f daki Al ab al ık üretme ve Yetiştirme isletmesi ' nde yürütülmüştür. Denemede 4 grup oluşturulmuştur. 7. 46 ham proteinli yem balıkların canlı ağırlığın 7. 3 ü oranında I. gruba, 7. 5 i oranında III. gruba verilmiş; 7. 38 ham proteinli yem ise balıkların canlı ağırlığının 7. 3 ü oranında II. gruba, 7. 5 i oranında ise IV. gruba verilmiştir. Denemede, ortalama canlı ağırlıkları 7.80 g olan 400 adet gökkuşağı alabalığı İOncorhynchus mykiss`) yavruları kullanılmış, her grupta 100 adet balık bulundurulmuştur. Araştırma sonuçlarına göre; A) Gruplardaki balıkların deneme sonunda en yüksek ortalama bireysel canlı ağırlıkları 33.26 g ile III. grupta olmuş 32.20 g ile bunu I. grup izlemiştir. En düşük canlı ağırlık ise 27.13 g ile II. grupta olmuştur. ED Yem değerlendirme sayısı 2.386 ile en iyi I. grupta ve 2.493 ile II. grupta olmuş, en kötü ise 4.151 ile IV. grupta olmuştur. C) Genel sonuç olarak denemenin yürütüldüğü isletmenin koşullarında 7. 46 ham protein içeren yem 7. 38 ham protein içeren yeme göre yavru alabalıkların gelişmelerini daha iyi etkilemiştir. -21- 5- SUMMARY In order to decrease the expenses which source out from the overhead of the feeding at the trout operations area, is only possible when a sound feeding and right diet process of the fish can be med at the required quality. From this point of wiev two types of commercial diets that contained raw protein applied to the t rout s at the different rations. It is applied to determine for the increase and development of the alive weight and the effect of the feed conversion rate. Experiment is conducted at the trout breed and production center at Sinop/Ayanc ık/ İnal t ı/Dörthavuz lar areas. Experiments are conducted on 4 different types of trouts. Group I is given 46*/. of raw protein with the alive weight ratio of 37. and 57. to the group III; and on the other hand, 387. of the raw protein diet is applied to that trouts whose alive weight is 37. which was the group II and 57. to the group IV. In the experiments 400 young rainbow trouts are used with the mean alive weight of 7.80 gr and each group had about 100 trouts. Thus, according to the experiments that are revealed: A) The maximum weight of the individual alive fish that are consantrated in group III have come up with the weight of 33.26 gr Whereas the weight of minimum trouts consantrated in the group II with the weight of 27.13 gr. B) Best group was group I with the feed conversion rate of 2.386 and the group II of with the rate of 2.499. The worst group was the IV group with the 4.151 reading.-22- C) As a general result, under the condition of the trout operations center, the best result is taken with great progress of the young t rout s are by applying the ratio of 467. of the raw protein in respect to 387.. 25

ÖZET Bu çalışmada, Rize il sınırları içerisinde bulunan Fırtına dere sinden, bir yıl boyunca her ay alman su örneklerinin fiziksel ve kimyasal özellikleri belirlenmiştir. Elde edilen bulgulara göre bulanıklığın bazı aylarda alabalık yetiştiriciliği için önerilen tolere değerinin üzerine çıktığı, diğer parametrelerin ise uygun olduğu belirlenmiştir. Bulanıklığın bazı tedbirler alınarak giderilmesi durumunda, Fırtına deresinin alabalık yetiştiriciliğinde kaynak olarak kullanılabileceği saptanmıştır. SUMMARY In this study, the physical and chemical characteristic of water samples taken from river Fırtına in the region of Rize have been exaimined. The water samples were taken with monthly periods throught a year. According to results came out from this study, the turbidity in the river Fırtına exceeds the proposed limits for trout rearing in the certain months of the year, while other parameters remain within reasonable ranges. It has been ascertained that the river Fırtına can be used as on origin for trout rearing if the turbidity is removed by means of certain precaution. VI 45

ÖZET Bu çal ıhmada, Atatürk üniversitesi Ziraat Fakültesi Su ürünleri Bölümü ve Van Tarım îl Müdürlümü Tesislerinde yetiştirilen gökkuşağı alabalıkları COncorhynchus mykiss> arasında yapılan yapay dölleme ile melez kombinasyonlar elde edilmiştir. Bu melez kombinasyonlar hem kendi aralarında ve hem de saf kombinasyonlarla, üreme özellikleri ve besi performansları yönünden karsı last ir ı İmi st ir. Deneme, 13/1/1392 ~ 23/3/1992 tarihleri arasında kuluçka ve 20/4/1992- 20/7/1992 tarihleri arasında da besi dönemi olarak iki safhada gerçekleştirilmiştir. Kuluçka döneminde dört grup ikişer tekerrür lü olarak denemeye alınmış, her tekerrüre 3000 adet yumurta konulmuştur. Besi dönemi 4 grup 3'er tekerrürlü olarak düzenlenmiştir. Her tekerrürde 200 adet balık denemeye alınmıştır. Kuluçka döneminde saf ve melez kombinasyonların döllülük oranı, çıkış gücü, kuluçka randımanı, keseli dönemde yasama aücü, anormal yavru sayısı gibi özellikler incelenmiştir. Besi döneminde ise, canlı alırlık artısı» yem değerlendirme ve yasama gücü yönünden kombinasyonlar arasında karşılaştırma yapılmıştır. Kombinasyonlar arasında döllülük nisbeti bakımından en iyi sonuç E? x Et*'* grubunda C `/.90. 68 > alınmıştır. Bunu, `/. 77.39 ile Ef x Vo`*,7. 77,26 ile V$ x V«r* grupları takıp etmiş, en düşük döllülük oranı ise V$ x E»-* kombinasyonunda bulu nmus t u r ( V. 69. 33 >. T.C. / ' '.T:SE:< Ö?RETİM Kl4v...o DOKÜMANTASYON MERKEZİ1 1 Çıkış gücü en yüksek E$ x V«r* kombinasyonunda (7. 99.81), en düşük ise, Vs x V`-` grubunda görülmüştür (7.98. 26). Kuluçka randımanı E? x E «r* grubunda en yüksek( 7.89.36) ve V? x Eır*grubunda ise en düşük bulunmuştur (7.68.33). Keseli dönemde yasama gücü Ej x Vo-* grubu (7. 99.04) ile Ef x E of* grubunda (7. 99.02) benzer olmuştur. En düşük yasama gücü ise, Vg x Ee-* grubunda gözlenmiştir (96.41 ).Anormal yavru oluşumu en fazla V x E grubunda ( 7. 0.93), en düşük ise E J x V«^* grubunda (7. 0.22) görülmüştür. Besi döneminde en yüksek canlı alırlık artısı E* x V«r* grubunda meydana gelmiştir. En düşük artış ise V? x V^ grubunda gerçekleşmiştir. Canlı ağırlık artısı bakımından E? x V«^ grubu bütün gruplarda önemli derecede üstünlük göstermiş t i r ( P < 0. 0 1 ). Yemi en iyi E$ x Ve-* grubu değerlendirmiştir. Fakat, E$ x E0.05). Yasama gücü Vf x V0.05). Ill SUMMARY This study has been made on the two different herds of the rainbow trouth CO. mykiss) which a.re raised at the Trouth Hatchery Center of Department of Fishery science, College of Agriculture and at the Agricultural Directorate of Van. Brood females and males fishes from two population were crossed, reciprocally and obtained pure and cross offsprings. Pure and cross combinations were compared in respect to the reproductive traits and the growth performance. Experiment began at 13/1/1992 and ended at 20/7/1992. The eggs and milt were stripped by hand and fertilized using `dry method `. In the incubation period 6000 fertilized eggs for each combination were incubated in the hatchery trays. In the feeding study each group(V x V,E x E,.. ) was dividet to triplicate replicates of 200 fish and stocked in 1. m diameter round concrete tanks. The fertilization rate, hatching rate, hatchery yield and abnormalities in fry for all groups were investigated in the first period of the study. The live weight gain, food conversion rate and survial rate of finger lings for pure,, crossed combinations were examined in the second period of the experiment. The best result in fertility was obtained from Es x E. V* x Ecr» crosses were found to be quite poor (69.33 7.) in fertility.IV Hatching rate was best in E* x V** (99.81 7.) crosses, followed by E? x E«* (98.54 `/.) and V* x E«* (98.55 '/.') and V* x V»* (98.26 `/.') pure group was found to be poorest in ha t c ha b i 1 i ty. In the period of larvae (or fry period) the best results in survial potential of sac-fry were obtained from E? x E x V

ÖZET Bu araştırmada, Gökkuşağı alabalığı (Salmo gairdneri, R.) başlangıç yemine ilave edilen Betain'in balıklardaki canlı ağırlık artışı, Yemden yararlanma oranı, Spesifik büyüme hızı ve Mortaliteye etkisi incelenmiştir. Araştırmanın yemlenme deneyleri Î.Ü. Su Ürünleri Yüksekokulu Sapanca îçsu Ürünleri Uygulama ve Araştırma Biriminde sürdürülmüştür. Başlangıç ağırlıkları ortalama 2.46 gram olan balıklar, herbirinde 125 adet balık bulunacak şekilde, 445 litrelik 8 deney tankına yerleştirilmiş ve her biri iki paralele sahip biri kontrol olmak üzere dört deney grubu oluşturulmuştur. Besin maddeleri miktarı ve enerji düzeyi saptanan yeme kontrol grubu dışında % 2 oranında sırasıyla Betain hidroklorür (Aldrich A/S), Betafin ve Finnstim (Finsugar Bioproducts) ilave edilmiştir. Toplam 98 gün süren yemleme deneyleri sonunda balıklar, Deney grubu I (Kontrol) de 33.11 gram, Deney Grubu II (Betain hidroklorür) de 39.23 gram, Deney Grubu III (Betafin) de 38.55 gram ve Deney Grubu IV (Finnstim) de 39.01 gram canlı ağırlığa ulaşmışlardır. 14 günlük 7 periyodda saptanan canlı ağırlık artışı, yem tüketimi, spesifik büyüme hızı ve mortaliteye göre, en iyi gelişmenin deney grubu II (Betain hidroklorür) ve Deney Grubu IV (Finnstim)1 de olduğu, bu gruplardaki yemden yararlanma oranın sırasıyla 1.18 ve 1.19, spesifik büyüme hızının ise aynı sonuçla 2.82 olduğu görülmüş,ancak mortalite deney grubu IV (Finnstim) 'de (% 0.23) en düşük düzeyde bulunmuştur. Araştırmada elde edilen sonuçlara göre başta Finnstim olmak üzere cezbedici maddelerin Gökkuşağı alabalığı diyetlerinde % 2 oranında kullanılmasının canlı ağırlık artışı ve yemden yararlanmayı pozitif yönde etkilediği görülmüştür. SUMMARY In this study Rainbow trout (Salmo gairdneri,R. ) fed on a starter feed supplemented with Betain were investigated in terms of live weight increment, specific growth rate and the effect of Betain on the mortality. Feeding trials was carried out at the Sapanca Inland waters Products, Research and Experiment Unite of the school of Aquatic Products Istanbul University. The fish weighted a mean value of 2.46 g. at the beginning of the experiment were placed into 8 tanks, each of which was 445 I, in the way each tank included 125 fishes. Four experimental groups included a control, each of which had two replicates, were set up. After the determination of the amount of nutrients and energy level the feed of the experimental groups II, III and Iv were supplemented with 2 % of Betain Hydrocloride (Aldrich A/S), Betafin and Finnstim (FÎnsugar Bioproducts), respectively at the end of experimental period of 98 days the fish live weights in group I (Control), group II (Betain hydrocloride), group III (Betafin) and group IV (Finnstim) were found 31.11 g, 39.23 g, 38.55 g and 39.01 g, respectively. Considered the live weight increment, feed consumption spesific growth rate and mortality, the best results of growth were found in the group II and IV with 1.18 and 1.19 of feed efficiency ratio, respectively. Spesific growth rate was calculated as 2.82 for both groups, while mortality rate was found the lowest in the group IV.Acording to the results, using the attractants, mainly Finnstim at the percentage of 2 % in the Rainbow trout diets led to the increase of live weight and had a positive effect on the feed efficiency. 38

ÖZET Bu çalışmada, gökkuşağı alabalıklarında (Oncorhynchus mykiss W., 1792 ) 7-8 aylık büyüme dönemine gelinceye kadar, boy-ağırlık oranlarında stoklama yoğunluğunun etkisi araştırılmıştır. Araştırma, î.ü. Su Ürünleri Yüksekokulu Sapanca tc su Ürünleri Üretimi Araştırma ve Uygulama Biriminde yapılmıştır. Ortalama 4.18 cm. total boy ve 0.97 g. ağırlığındaki yavru alabalıklar, 4 adet deney tankına; 2000 adet/m3, 2500 adet/m3, 3000 adet/m3 ve 3500 3 adet/m olacak şekilde stoklanmıştır. Tanklardaki balık sayısı, birinci periyotta % 25, dördüncü periyot ta ise % 17.2 oranında azaltılmıştır. Yemleme, periyotlara göre su sıcaklığı ve balık büyüklüğü dikkate alınarak, canlı ağırlıklarının yüzde oranlarına göre düzenlenmiştir. Gruplar arasındaki stoklama yoğunluğunun farklı olmasına bağlı olarak, yoğunluk arttıkça boy ve ağırlık artışının azaldığı görülmüştür. Buna göre çalışma bitiminde gruplar sırasıyla; 11.20 cm-18.80 g (I), 10.80 cm-15.00 g (II), 10.20 cm-11.70 g (III) ve 9.30fCm-8.30 g (IV) olmak üzere ortalama total boy ve ağırlığa ulaşmışlardır. Ayrıca, gruplarda- ki ortalama kondüsyon faktörleri; 1.20 (I), 1.14 (II), 1.03 (III) ve 0.96 (IV) olarak hesaplanmıştır. Gruplara göre ölüm oranları; % 043 (I, II), % 0.51 (III) ve % 0.77 (IV) olarak bulunmuştur. Gruplarda yemden yararlanma oranına ait ortalamalar 1.26 ile 2.53 arasında değişmiştir. SUMMARY In this study, the effect of stocking density on the rates of lenght-weight up to the stage of 7-8 months in rainbow trout (Oncorhynchus mykiss, W., 1792 > has been investigated. The research was performed at the Sapanca Inland waters Products, Research and Experiment Unite of the school of Aquatic Products Istanbul University. The fry of 4.18 cm total lenght and 0.97 weight has been stocked in four tanks at densities of 2000 individuals/m3, 2500 ind./m3, 3000 ind./m3 3 and 3500 ind./m. The amount of fish in the tanks were reduced at the rate of % 25 in the first period and % 17.2 in the fourth period. Feeding was made in each period, based on the live weight of fish and water temperature according to percent of fish weight. It was observed that the increase of lenght and weight was reduced when the density was increased. At the end of this study, the groups was reached to 11.20 cm-18.80 g (I), 10.80 cm-15.00 g (II), d0.20 cm-11.70 g (III) and 9.30 cm-8.30 g (IV) respec tively. Furthermore the mean condition factor was calculated as 1.20, 1.14, 1.03 and 0.96. The mortality of groups was % 0.43 (I, II), % 0.51 (III) and % 0.77 (IV). The rate of feed conversion in the groups varied beetween 1.26 and 2.53. 41

Bu araştırmada, aynı yaşlardaki (5 yaş) dişi damızlık Gökkuşağı alabalıklarıyla (Salmo gairdnerii R.) çiftleştirilen genç (2 yaş) ve yaşlı (5 yaş) erkek damızlık balıklardan elde edilen yumurtaların döllülük nisbeti, çıkış gücü, embriyo dönemi yaşama gücü, keseli dönemde yaşama gücü ve kuluçka randımanları ile yavruların gelişme performansları karşılaştırılmıştır. Kuluçka döneminde genç erkek x yaşlı dişi grubunda döllülük nisbeti % 95.47, embriyo dönemi yaşama gücü % 93.99, çıkış gücü % 98.43, keseli dönemde yaşama gücü % 98.13 ve kuluçka randımanı ise % 93.98 olarak tesbit edilmiştir. Yaşlı erkek x yaşlı dişi grubunda ise, döllülük nisbeti % 85.36, embriyo dönemi yaşama gücü % 79.75, çıkış gücü % 94.47, keseli dönemde yaşama gücü % 95.12 ve kuluçka randımanı % 81.07 olarak belirlenmiştir, iki grup arasında incelenen bütün parametreler arasında istatistiki olarak önemli farklar meydana gelmiştir (P0.05). Genç erkek x yaşlı dişi grubunda yem değerlendirme katsayısı 3.68, yaşlı erkek x yaşlı dişi grubunda ise 3.47 olarak bulunmuştur. Ortalama yem değerlendirme katsayısı ise, her iki grup için 3.575 olarak hesaplanmıştır. Yem değerlendirme katsayısı yönünden, gruplar arasındaki fark istatistiki olarak önemsizdir (P>0.05). Besi denemesi sonunda, genç erkek x yaşlı dişi grubu yavrularının ortalama yaşama gücü % 94.5, yaşlı erkek x yaşlı dişi grubunda ortalama yaşama gücü ise % 93.8 olarak bulunmuştur. Bu özellik bakımından da gruplar arasında fark görülmemiştir (P>0.05). Sonuç olarak, genç erkek, yaşlı dişi grubu kuluçka döneminde incelenen özelliklerii bakımından, yaşlı erkek x yaşlı dişi grubundan daha üstün bulunmuştur. Besi döneminde ise, canlı ağırlık artışı, yem değerlendirme katsayısı ve yaşama gücü bakımından gruplar arasında önemli farklılıklar görülmemiştir (P>0.05). In this study, the same aged females (5 years old) of the rainbow trout (Salmo gairdnerii R.) were mated with the young (2 years old) and the old (5 years old) males fishes. This two groups were compared with each other in regard to the percentage of the fertilized eggs, hatching rate, embriyonical survival rate, the hatching yield and the growth performances of the fingeriings. In the hatchery period the percentage of the fertilized eggs, the embriyonical survival rate, the hatching rate, the survival rate of the larvae and the hatching yield were calculated as 95.47 %, 93.99 %, 98.43 %, 98.13 % and 93.98 % in the first group (male young fish x famale old fish) respectively. In the second group (male old fish x famale old fish) the percentage of the fertilized eggs, the embriyonical survival rate, the hatching rate, the survival rate of the larvae and the hatching yield were found 85.36 %, 79.75 %, 94.47 %, 95.12 % and 81.07 % respectively. The differences between two groups for all parameters examined in this experiment were found statistically important (P0.05). The coefficients of the feed conversion were found as 3.68 and 3.47 in the first and in the second group, respectively. The differences for the coefficient of the feed conversion were statistically not found between two group. At the and of the feeding experiment the mean survival rate of the young fishes were found as 94.50 % and 93.8 % in the first and in the second group, respectively. The types of the mating have no effect on the survival rate of the fingenling (P>0.05). As a result, the fist group (male young fish x famale old fish) for all hacthery caracteristics is superior than the second group (male old fish x famale old fish). But,iv in the feeding period, the types of the mating have no significantly effected (P>0.05) the live weight gain, the food conversion rate and the survival rate. 43

ÖZET Bu çalışmada Eylül, Ekim, Kasım, Aralık, 1991 ve Ocak, Şubat, Mart, Nisan, Mayıs, Haziran, Temmuz 1992 aylarında yukarı karasu havzasının fizyolojik yapısı, su temperatürü, su debisi gibi konularda veri elde edilmiştir. Ekim-Kasım 1992 aylarında Karasu'nun membaını teşkil eden Yeşil Dereden 35, Köşk Deresinden 66, Mezra Deresinden 30 alabalık toplanmış ve yapılan incelemeler neticesinde şu sonuçlar elde edilmiştir. 1. Balıklarda omur sayılarının düşük olmaları (56-57), postorbital lekenin belirgin oluşu ve siyah beneklerin yan çizgi altına inmeyişi yönünden literatür bilgilerine uygun olarak Salmo trutta macrostigma DUMERIL 1858 alt türüne uygun özellikler tesbit edilmiş ancak kesin hükümden kaçınılmıştır. 2. Toplam 131 ferdin 48 tanesi 1. yaşlarında (% 36.64), 46 ferdin 2. yaşlarında (% 35.11), 16 ferdin 3. yaşlarında (% 12.21), 21 ferdin ise 4. yaşlarında (% 16.03) olduğu tesbit edilmiş ve 4 yaşın üzerinde ferde rastlanmamıştır. Habitatlardan Mezra Deresinde 4. yaşındaki balıkların en fazla olduğu (% 36.66), Köşk deresinde ise en az nisbette (% 1.5) bulunduğu tespit edilmiş, bu durum 1. habitatın meskûn bölgelerden uzak olmasına 2. habitatın ise şehir merkezine yakın oluşuna bağlanmıştır. 3. 131 adet ferdin 61 tanesi erkek (% 46.56), 70 tanesinin dişi (% 53.43) olduğu belirlenmiştir. 4. Toplanan alabalıklarda kondüsyon değerleri sırasıyla Mezra deresinde 1.185, Yeşil derede 1.172, Köşk deresinde 1.162 olarak tesbit edilmiştir. Regresyon eğrileri ise Mezra deresinde W = 1.937 x _2-953, Yeşil derede W = 1.811.x L2-846, Köşk deresinde W = 1.894 x L2-894 olarak hesaplanmıştır. Bu değerlerden hareketle habitatların beslenme kapasitelerinin ortanın üzerinde olduğu kanısına varılmıştır. 5. Balıklarda cinsi olgunluğa ulaşma yaşının 2. yıllarının sonu (dişiler 14.1 cm, erkekler 13.7 cm) iken ve dişilerde yumurta verimini 2366 adet/kg olduğu belirlenmiştir.ii Canlı ağırlık - yumurta verimi arasındaki ilişki ise Y = 50.567 + 2.3031 x olarak tesbit edilmiştir. 6. Balıklarda ortalama et veriminin % 67, oransal baş ağırlığının % 16.75, oransal iç organlar ağırlığının % 11.75, oransal yüzgeç ağırlığın ise % 3.5, olduğu tesbit edilmiştir. İÜ SUMMARY in this study, we had the data on the subjects of the phisiographic structure, the temperature and the yield of the River Karasu in Erzurum in Turkey, in September, October, November and December in 1991; and obtained 35 salmo-trutta L. from the Yeşiidere which is the source of the Karasu, 66 fish from the stream Köşk, 35 fish from the stream Mezra, which flows into the Karasu basin in October and November in 1992. Our findings are as the follows: 1. The features which belong to Salmo Trutta macrositigma Dumeril 1858 that was the sub-species of Salmo Trutta were determined : Its total vertebra was little (56-57), postorbital spot was clear and small black spots on the skin were not under the line on the sides-This was in accord with the knowladge of literature but we avoided claiming very certain knowladge. 2. It was determined that 48 of 131 fish were one-year-old (36-64 %), 46 were about two (35, 11 %), 16 were about three (12, 21 %) and 21 were four. Yet, we didn't see any fish over four years. And it was also determined that the four-years-old fish are the most (36,66 %) in the Stream Mezra, but are the least (1,5 %) in the stream Köşk. It is thought that this is because of the different distances in the area. The former is far from the center but the latter is close to it. 3. Of the 131 fish 61 fish were male (64.56 %) and 70 others were female (53, 43 %). 4. The average conditional-factor was found as 1,185 in the stream Mezra, 1.172 in the Yeşiidere and, 1.162 in the stream Köşk. In addition, the regressive-curve was W=1.937 x L2-953 in the stream Mezra, W = 1.811 x _2-846 in the Yeşiidere and W=1.894 x L2-894 in the stream köşk. It is understood that the capacity of feeding is over normal nutritional-capacity in the region regarding this value.iv 5. The age of sexual-maturity is the end of the second years-as tha male's Lenght is 13.7 cm and the female's lenght is 14.1 cm and the egg-yield is approximately 2366 egg/kg. The relationship between the weight and the egg-yield is Y = 50.567 + 2.3031 x. 6. The average meat yield is 67 %, the weight of the head is 16,75 %, the weight of the internal organs is 1 1,75 %, and the weight of the fins is 3,5 %. 46

Bar kal Çayı havzasında, Zeman, Kara ve Altıparmak derelerinde yaşamakta olan Salmo trutta labrax Pallas, 1811 (Karadeniz alabalığı) 'nm çeşitli yönlerden incelenmesini konu edinen bu araştırmada, toplam 98 fert incelenmiş ve şu sonuçlar elde edilmiştir: 1- Havzada 4 yaşından daha büyük bireylere rastlanıl mamıştır. Populasyonun büyük çoğunluğunu 2 yaşındaki fertler oluşturmuştur. 2 yaşından sonra giderek birey sayısı azalmıştır. Bu sonuçlar, bir ve daha düşük yaşlardaki balıkların avlanma ağından kaçabilmelerine, iki yaşın üzerinde olanlarmsa avlanmalarla ve tabii ölümle de azalmalarına bağlanmıştır. Ayrıca 4 yaşından daha büyük bireylere rastlanılroaması, havzada kesif bir avcılığın olduğunu düşündürmektedir. 2- Fertlerde nisbi olarak en fazla boyca büyüme 1-2 yaşlar arasında, ağırlıkça 2-3 yaşlar arasında olduğu görülmüştür. Bu sonuçlar literatür bilgileriyle uyum içerisindedir. 3- Yaşlara ve derelere göre değişmekle beraber ortalama kondüsyon faktörü 1,1316 regresyon eğrisinin `b` değeri ortalama 3,0 dolaylarında ve ortalama kesim randımanı %67.76 olarak belirlenmiştir. Bu sonuçlar, havza sularının ortalamanın üzerinde bir besleme kapasitesine sahip oldukları kanaatini vermektedir. 4- Dişi fertlerde ilk yumurta teşekkülü 14,1 cm, 2 yaşlarının sonunda olduğu belirlenmiş ve yumurta verimi ortalama 2305 adet/kg olduğu tespit edilmiştir. Canlı ağırlıkla-yumurta verimi arasındaki regresyon r=0,8980 şeklinde bulunmuştur. Bu sonuçlar da, havza sularının besleme kapasitesi yönünden normalin üzerinde olduğunu göstermektedir. 5- Yaşlara ve derelere göre değişmekle beraber, fertlerde ortalama; baş uzunluğu (B. ü) /toplam boy (T. B)=%21,96ii J olarak belirlenmiştir. Bu sonuç Salmo trutta labrax alt türü için daha önceki çalışmalarda belirtilmiş olan ölçülerle uyum içerisindedir. Sonuç olarak, şimdiye kadar hiçbir şekilde yapılmamış olan, Barhal havzasını da içine alacak -şekilde tüm Doğu Anadolu ve Doğu Karadeniz (Çoruh, Araş, Fırat, Dicle, Harşit ve Yeşilırmak sistemleri) alabalıkları; a) Kan özellikleri yönünden, b) Sitogenetik olarak incelenmelidir. In this researh that was examined by the sum of 98 people Salmo trutta labrax Pallas, 1811 (Black sea brown sea trout) that is still living in the catchment of Barkal River, Zeroan, Kara, Altıparmak spring is studied from different faces and the following result is acquired. 1- The ones older than 4 years of age couldn't be come across the biggeit amount of the population was made up of ones at the aged of 2. Afterthe age the age of 2 the number of theother aged ones getting less. Those results were obliged to the fishing net and their natural death. Furthermore not coming across there is agreat amount of fishing. 2- It is understood that the growing rate in lengt is the most between the ages of 1 and 2 and the growing rate in weight is the most at the ages of 3 and 4. Those results are the same of the general insructions. 3- While it differs according to the ages and the spring general condition factors is 1,1316 and the regimentation curve of `b` value is aproximately 3,0 and the aproximate yield is regarded as 67,67%. Those results make usbelieve that the aproximate rate of feeding is over than others. 4- In females the first formation of egg is 14,1 cm, this is understood at the age of 2 and the output is 2305 piece/kg. The regimentation between lively weight and egg output is egnal to r= 0,8980 those results shour that the the capisity of feeding is greater than those of normal ones. 5- While differs according to ages and springs the general the sines for fish is defined as; lenght of herad (B. U) /whole lenght

ÖZET Bu araştırma, çeşitli antibiyotiklerin (Verimisin, Tetra ve Alfasilin) alabalık yavrularında (Salmo gairdnerii R.) canlı ağırlık artışı, yem değerlendirme ve yaşama gücü üzerindeki etkilerini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Araştırma dört gruplu ve üç tekerrürlü olarak düzenlenmiştir. Her tekerrüre 30 adet balık konulmuş ve toplam 360 adet balık denemeye alınmıştır. Denemede 2x0.5 m ölçülerindeki dikdörtgen şeklindeki beton yalaklar kuUanılmıştır. Balıklar gruplara (kontrol, verimisin, tetra ve alfasilin) rasgele dağıtılmışlardır. Bütün guruplara, günde üç defa olmak üzere, canlı ağırlıklarının % 5'i oranında yem verilmiştir. Antibiyotikler ise; 100 mg. ilaç/ 1 kg. balık / gün oranında yeme ilave edilmişlerdir. Tanımlar ayda bir yapılmıştır. Araştırma, 3-12-1990 tarihinde başlayıp, 89 gün devam etmiştir. Araştırmadan elde edilen genel bulgular, aşağıdaki gibidir. 1- Deneme süresince, kontrol grubunun ortalama canlı ağırlık artışı, 3.75 g' dan 13.47 g'a, verimisin grubunun 3.69 g'dan 13.85 g'a, tetra grubunun 3.69 g'dan 13.86 g'a ve alfasilin grubunun ise 3.77 g'dan 14.06 g'a yükselmiştir. Ayrıca, deneme süresince bütün gruplar için ortalama canlı ağırlık artışı 3.72 g'dan 13.81 g'a ulaşmıştır. Genel canlı ağırlık artışı yönünden, gruplar arasındaki farklılık istatistiki olarak (P

Bu çalışmada Ölüdeniz 'de alabalığın deniz ortamına adaptasyonu araştırılmıştır. Çalışmada kademeli tuzluluk artışını öngören yöntem kullanılmıştır. Araştırma süresince balıklar ozmatik ve termal şoku kısa sürede atıp normal aktivitelerini sürdürmüşlerdir. Çalışma sonunda balıkların iyi geliştiği gözlenmiştir. ABSTRACT In this study Rainbow trout adaptation to marine environment was investigated in Ölüdeniz. A methot suggesting the gradual increase in salinity was used in the study. During the study the fish got rid of the osmatic and termal shock and led their normal activities. Consequently it was observed that the fish developed well throughout this study. ABSTRAK Bu çalışmada Ölüdeniz 'de alabalığın deniz ortamına adaptasyonu araştırılmıştır. Çalışmada kademeli tuzluluk artışını öngören yöntem kullanılmıştır. Araştırma süresince balıklar ozmatik ve termal şoku kısa sürede atıp normal aktivitelerini sürdürmüşlerdir. Çalışma sonunda balıkların iyi geliştiği gözlenmiştir. ABSTRACT In this study Rainbow trout adaptation to marine environment was investigated in Ölüdeniz. A methot suggesting the gradual increase in salinity was used in the study. During the study the fish got rid of the osmatic and termal shock and led their normal activities. Consequently it was observed that the fish developed well throughout this study. 29

ÖZET Bu çalışmada, dumanlanmış ve vakumla paketlenmiş alabalık (Salmo gairdneri Richardson I836) ların 5-6 C sıcaklıktaki raf ömrünün belirlenmesi amaçlanmıştır. İşlemin başlangıcında; Yüksekokulumuzun Sapanca biriminden temin edilen alabalık örnekleri iç organları çıkarılarak ve yıkanarak temizlendi. Daha sonra % 10'luk salamura içerisinde 8-I0 saat bırakıldı. Tuzlanan balıklar sularının sızması için bir süre bekletildi. Daha sonra dumanlanmak üzere fırına asıldı ve dumanlandı. Dumanlama işlemin den sonra soğutulan balıklar Poliamid /Düşük densiteli Polietilen (PA/LDPE) laminasyonlu vakum torbaları içerisinde paketlendi. Paketle nen balıklar Bir buzdolabında 5-6 C sıcaklıkta depolandı. Depolama esnasında 5 'er günlük periyodlarla kimyasal ve duyusal analizler yapıldı. Toplam Uçucu Bazik Azot (TVB-N), tuz ve nem tayinleri yapıldı. Duyusal değerlendirmeler de hedonik skalaya göre yapıldı. Dumanlanmış ve PA/LDPE laminasyonlu torbalarda vakumla paketlenmiş alabalıkların 5-6 C'de 50 gün depolanabilecekleri tespit edilmiştir. SUMMARY în this study, the determination of shelf life of trouts (Salmo gairdneri Richardson İ836) smoked and vacuum packed at a temperature of 5-6 C was aimed At the begining of the process the samples of trout supplied from the unit of our school in Sapanca were cleaned by eviscerating and washing. Then, they were placed in lo% brine for 8-I0 h.The brined fish were allowed to drip. Thereafter the fish were introduced into the smokehouse and smoked. After smoking they were allowed to cool and packed in vacuum bags. Packed fish were stored in refrigerator at 5-6°C. Chemical and sensory analyses were performed at 5 days intervals during storage. Total Volatile Nitrogen (TVB-N), salt and moisture was determined. The sensory evaluations were performed according to hedonic scale. It was determined that smoked and vacuum packed in PA/LDPE lami nated bags stored at 5-6 C could be preserved for 50 days. 31

ÖZET Bu araştırmada, Gökkuşağı alabalığı (Salmo gairdneri R., 1836) yavruları için başlangıç yemi olarak kullanılan üç yerli ve bir ithal (Aqualim-Pransa) yemin balıklardaki gelişme üzerine etkileri incelenmiştir. Araştırmanın yemleme deneyleri İstanbul üniversitesi Su Ürünleri Yüksekokulu Sapanca İçsu Ürünleri üretimi Araş tırma ve Uygulama Biriminde sürdürülmüştür. Başlangıç ağırlıkları ortalama olarak 0.1 gram olan balıklar, her birinde 250 adet yavru balık olacak şekilde 445 1 hacimli 4 adet deney tanklarına rastgele yerleştiril miştir. Besin maddeleri miktarı ve enerji düzeyleri saptanan yemlerle toplam 77 gün süren yemleme deneylerinin sonucunda balıklar sırasıyla; 3.15, 3.43, 4.84 ve 5.00 gram alırlığa ulaşmışlardır. 14 günlük periyotlarda saptanan canlı ağırlık artışı, yem tüketimi ve ölüm oranına göre balıklardaki yemden yarar lanma oranları ithal yemle beslenen grupta en iyi (0.70) ve yerli yemlerle beslenen gruplarda sırasıyla 2.37, 1.34 ve 0.75 olarak bulunmuştur. Bu araştırmada elde edilen sonuçlara göre; ithal yemin yavru balıkların gelişmesinde en iyi sonucu verdiği, yerli yemlerden I nolu yemin deneyin ileri safhalarında görülen hastalık nedeniyle sonuçları etkilediği, II ve III nolu yem lerin de ithal yeme yakın düzeyde olduğu görülmüştür. SUMMARY In this study, three local and one imported feed (Aqu- alim-France) used as the starter feeds were investigated ac cording to effects on the growth of trout (Salmo gairdneri R.,1836) fry. Feeding trials of the research has been carried out at Sapanca Freshwaters Production Research and Experiment Insti tute of İstanbul University. At the beginning of trials, average individual wet weig ht of 1000 fish were 0.1 g. Fish were devided four groups and were randomly allocated to 445 1 fiberglas tanks so that each. tankcontained 250 fish. Proximaet analyses of feeds were made and at the end of feeding trials (total 77 days) average individual wet weight of fish has been found 3.15, 3.43>, 4.48 and 5.00 g respective ly. Wet weight gain, feed consumption, mortality and feed efficiency ratio has been noted periodically in every two we eks interval. The best feed efficiency ratio has been found in 4 group fed imported feed (0.70) and 2.37, 1.34, 0.75 res pectively in the other groups fed local feed. According to the all results of this research imported feed has been found as the best feed for trout fry. 34

T Bayburt il sınırları içersinde bulunan sulardan balık yetiştiriciliği için uygun sular belirlenerek nitelikleri incelenmiştir, Burada bulunan ve tek su ürünleri işletmesi durumundaki Yazyurdu alabalık işletmesinin nitelikleri incelenerek üretim tekniği üzerinde inceleme yapılmıştır. ABSTRACT In Bayburt border we investigated the water sources which are propriety for fish breeding. There is only one farm which name is Yazyurdu, investigated quality and production technique. ABSTRAKT Bayburt il sınırları içersinde bulunan sulardan balık yetiştiriciliği için uygun sular belirlenerek nitelikleri incelenmiştir, Burada bulunan ve tek su ürünleri işletmesi durumundaki Yazyurdu alabalık işletmesinin nitelikleri incelenerek üretim tekniği üzerinde inceleme yapılmıştır. ABSTRACT In Bayburt border we investigated the water sources which are propriety for fish breeding. There is only one farm which name is Yazyurdu, investigated quality and production technique. 30

Peryodik olarak yerilen sığır dalağının, damızlık gökkuşağı alabalıklarının büyüme hızları ve yaşama güçlerine olan etkilerini belirlemek maksadıyla. kurulmuş olan bu denemede, tamamen kuru yem, 10 günde bir sığır dalağı * kuru yem ve 5 günde bir dalak * kuru yem olmak üzere.üç rasyon grubu kullanılmıştır, iki tekerrürlü olarak kurulmuş olan bu araştırmada, deneme kabı olarak 2.0 x 0.50 m'lik yuvarlak havuzcuklar kullanılmış ve her tekerrürde 15'er adet balık denemeye alınmıştır. Kuru yem olarak %40 proteinli ve 2550 KCal/kg değerli alabalık yemi, su olarak da Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Su Ürünleri Bölümü tesislerinde kullanılan artezyen suyundan yararlanılan deneme, 11.02.1989 tarihinden 13.08.1989 tarihine kadar 182 gün süre ile devam etmiştir. Her 15 günde bir tartmaları yapılan araştırmadan şu sonuçlar elde edilmiştir. 1- Deneme müddetin ce, balıklar ortalama 256.6 ±8.5 gr'dan, ortalama 41 1.64 ± 17.84 gr'a ulaşmışlardır. Oldukça düşük olarak kabul edilen bu ağırlık artışındaki yetersizlik, balıkların büyüklüğüne göre, kullanılan suyun fazla soğuk olmasına bağlanmıştır. 2- Büyüme hızı üzerinde, hiçbir rasyon grubunun etkisi, istatistiki olarak önemli çıkmamıştır (p > 0.05). Bununla beraber, en iyi sonuçlar, 5 günde bir dalak verilen gruptan elde edilmiştir. En düşük değeri ise, tamamen kuru yem verilen grup vermiştir. 3- Ortalama yem değerlendirme katsayısı (YD) 2.63 olarak belirlenmiştir. Bu değerin oldukça yüksek oluşu, balıkların fazla yaşlı olmalarına bağlanmıştır. 4- Rasyon gruplarının hiçbirisi. YD üzerine olan etkileri istatistiki olarak önemli çıkmamıştır. Bununla beraber, en iyi sonuçlar, 5 günde bir dalak verilen gruptan elde edilmiş, en olumsuz neticeleri ise, tamamen kuru yem yiyen grup vermiştir.11 3- Kesim randımanı, tüm gruplarda, birbirine çok yakın değerler vermiş, genel ortalama %65.70 olarak belirlenmiştir. Yaşama gücü ise, %98'dir. Her iki kriter de entansif alabalık üretiminde, normal sınırlar içerisindedir. Her iki değer üzerinde de hiçbir rasyon grubunun etkileri, istatistiki olarak önemli çıkmamıştır (p > 0.03). 6- Balıkların sağlık durumlarının belirlenmesinde, çok önemli kriter olan karaciğerin, vücut ağırlığına oranları, tamamen kuru yem yiyen grupta ortalama %2.045 ± 0.120. 10 günde bir dalak verilen grupta %1.71 ± 0.192, 5 günde bir dalak verilende ise. % 1.37 ±0.470 olarak tesbit edilmiştir. Böylece, dalağın balıkların sağlık durumları üzerinde müsbet etkide bulunduğu kanısına varılmıştır. Ancak bu farklılıklar, istatistiki olarak önemli çıkmamıştır (p > 0.05) Bütün bunlardan hareketle, bu araştırmadan elde ettiğimiz sonuçlar şu şıklar altında toplanabilir : a) Kolay ve ucuz temin edilebilmesi şartı ile, damızlık alabalıklara her 5 günde bir sığır dalağı yedirilmesi, her bakımdan yararlıdır. b) Damızlık alabalıklar için, sığır dalağının daha sık peryotlarda denenmesinin gerekliliği doğmuştur. c) Büyütme hızı yavaş olmakla beraber, kullanılan artezyen suyu, damızlık alabalık beslenmesinde rahatlıkla kullanılabilir. This study was conducted to determine the effects of cattle spleen as fishfeed on the survival and growtht rates of Rainbow trout (Saimo gairdnerii R.). Three types of rations with two replications were used. They were; complete dry fish feed, dry feed puis cattle spleen once in ten days, and dry feed plus cattle spleen once in five days. A circular concrete pools of 2.0x0.50 m size were used as the experimental containers. 1? fish were used in each replica tion. Dry trout fishfeed contained 40% protein and had 2735 K cai/kgXhe wa ter from the artesian wells for the Department of fishery science was used in the experiment. It covered 182 days period between 11.2.1989 and 13-8. 1989. The fish were weighed once every fifteen days. The following conclusions were obtained from the experiment. 1- During the experiment period, the fish have reached to 411.64 ± 17.84 gr from 256.6 ± 8.50 gr on the avarage. It is concluded that relatively small increase in weight was due to the low tempareture of the water. 2- None of the rations, had a significant effect on growth rate (p > 0.05). However the best result were obtained from the group feed wet spleen once in five days. The worst results were from the group that was jpven dry feed only. 3- Average feed conversion ratio (AFCr) has been found to be 2.63. This high ratio was linked to the age of the fish. 4- None of the rations had a significant effect on AFCr (p > 0.05)- However the best results were optained from the group which was provided with spleen once in five days. The worst results were obtained from the group fed all dry feed.IV 5- Carcass yield values have been very close in all groups. General carcass yield value has been calculated to be 65 70% on the average. Survival rate is 98%. Both values are with in the limits acceptable for the intensive trout cultivation. None of the ration groups had a significant effect on these values (p >0.05). 6- Liver over body weight ratios which are important health indicators have been computed as 1.37 ± 0.470% for the group which was given spleen once in five days, 1.71 ± 0.192%, for the group which was given spleen once in ten days and 2.045 ± 0.120% for the group fed dry feed. This even though the differences between the groups were not statistically significant (p > 0.05) The result show that liver has a positive effect on the healt condition. As a result of the for going conclusions, it can be stated that. a) It is useful in many ways to give the fish cattle spleen if it can be provided easily and economically. b) Breeding fish rations must be provided with cattle spleen more often than the others. c) The water from the artesion wells can be used in rainbow trout raising, even though the low temperature of the water adversly effect the growth rate. 44

ÖZET Bu çalışmada salamura ve kuru tuzlama yöntemi ile tuzlu balık (lakerda) üretimi ele alınmıştır. Bu yapılır ken her bir yönteme % 12, % 15 ve % 20 tuz konsantrasyon ları uygulanmıştır. Ayrıca her bir tuz konsantrasyonuna da sadece tuz (T), tuz + % 0,1 askorbik asit (A) ve tuz + % 0.1 askorbik asit + % 0.2 antioksidan (AA) uygulanarak toplam 18 deneme ünitesi oluşturulmuştur. Elde edilen 18 deneme ünitesinde periyodik olarak tuz, kurumadde, yağ, protein, TBA, TM/ ve pH analizleri yapılarak, uygulanan yöntemlerin tuzlu balık kalitesi üzerine etkileri araştırılmıştır. Elde edilen sonuçlara göre kuru tuzlama yönteminde tuz konsantrasyonlarına bağlı olarak balık dokusuna daha kısa sürede daha fazla tuzun geçtiği saptanmıştır. Sala mura yönteminde ise dokuya geçen tuz miktarı daha az ve kuru tuz lamadakine eşdeğer bir tuz miktarına ulaşıncaya kadar geçen sürede uzamıştır. Nitekim yaklaşık olarak eşdeğer tuz miktarına, kuru tuzlama grubu (% 12,71) 9. günde, salamura grubu ise (% 12.81) 60. günde erişmek tedir. Ayrıca salamura grubunda dokunun su absorbe etmesi ile yumuşadığı da belirlenmiştir. Kurumadde bakımından salamura yöntemi azalma göste rirken, kuru tuzlama yönteminde artış olduğu belirlen miştir. Zira başlangıçta % 27.32 olan kurumadde, sala- muralı grupta ortalama % 21.64'e azalmış, kuru tuzlamada % 32. 99' a çıkmıştır. Yağ miktarı bakımından her iki yöntemde zamanla azal malar meydana gelmiştir. Ancak salamura yöntemindeki azalma kuru tuzlama yöntemine göre daha fazla olmuştur. Başlangıçta % 4.41 olan yağ miktarı, muhafaza süresininsonunda salamuralı gruplarda ortalama % 1.79'a, kuru tuzlama gruplarında % 2.21' e düşmüştür. Protein miktarı bakımından da her iki yöntemde azal malar olmuştur. Ancak salamura yöntemindeki protein kaybı, kuru tuzlamaya göre daha fazla olmuştur. Başlangıçta % 21.55 olan protein miktarı salamuralı gruplarda ortalama % 10.82'ye düşerken, kuru tuzlama gruplarında % 17.48 düzeyinde kalmıştır. TBA değeri, salamura ve kuru tuzlama yöntemlerinde, sadece tuz (T) uygulanan gruplarda yüksek bulunmuştur. Diğer katkı maddelerinin uygulandığı gruplarda ise TBA değeri düşük olarak saptanmıştır. Nitekim T grubunda ortalama 2.11 mg malonaldehi t/1000 g. olan TBA değeri, A grubunda 0.79, AA grubunda 0.34 olarak belirlenmiştir. Bu da her iki yöntem ile tuzlu balık üretimi sırasında koruyucu katkı kullanımının yararlı olduğunu ortaya koymuştur. TM/ değeri bakımından ise kuru tuzlama yönteminin her tuz konsantrasyonunda ve katkı maddesi kullanımında, salamuraya göre daha kaliteli ürün verdiği belirlenmiştir. Zira salamura yönteminde ortalama 26.13 mg'a kadar yük selen TMA değeri, kuru tuzlama yönteminde 4.16 mg olarak bulunmuştur. Bu da kuru tuzlama yönteminin uluslararası standardı (10-15 mg TM/-N/100 g. ) aşmadığını ortaya koymaktadır. pH bakımından her iki tuzlama yöntemi arasında belir gin fark olmamasına karşılık, kuru tuzlama yönteminin daha iyi sonuç verdiği saptanmıştır. Buna göre kuru tuzlama yönteminin salamuraya göre daha kaliteli ürün verdiği ortaya çıkmaktadır. Ancak tuzlu balık ürünlerinde fazla tuzluluk istenmeyen bir özelliktir. Bu nedenle araştırmamızda elde edilen sonuçlara göre, kuru tuzlama yönteminde %15 tuz konsantrasyonu ve %0. 1 askorbik asit kullanımının kaliteli bir ürün elde edilmesini sağlayabileceği belirlenmiştir. S U MM A R Y In this study, salted fish production using dry salting and brining methods was examined. The salt concentration applied are 12 %, 15 % and 20 %, 0.1 % ascorbic acid (A) and 0.1 % ascorbic acid + 0.2 % antiok- sidant were added into the per salt concantrat ion. There fore, 18 testing fish groups have been formed. Salt, dry matter, crude oil, protein, TBA, TM/ and pH analysis were conducted for each testing fish groups in different intervals. The effect of preservat ion methods on the quality of salted fish were examined. The results show that the salt migration into the fish tissues have been more and fast due to applied salt concentration in dry salting method as compared to the brining method. The salt concentration determined in fish tissues generally is 12 % in dry salting methods after 9 days. Whereas the required time to reach the same salt concentration is approximately sixty days in brining methods. The was observed that the fish tissues have been softer in brining methods because of water absorbt ion. Dry matter of fish samples have increased in dry salting method while decreasing in brining methods. Dry mattar of fish samples reduced from 27.32 % to 21.64% (avarage) in brining fish groups. Where as in dry salting, it increased from 27.32 % to 32.99 %. The amount of crude oil decreased in both preservation methods during the storage time. The decrease was higher in brining than the dry salting. Crude oil content of fresh fish samples was found to be 4.41 %. At the end of the storage time it lowered to 1.79 % in brining and 2.21 % in dry salting groups.It has been a decrease in protein content of fish samples in both preservation methods. The loses of protein in brining groups were higher than dry salting groups. The amount of protein of brining groups changed from 21.55 % to the 10.82 %. Whereas it changed from 21.55 % to the 17.48 % in dry salting groups. The TBA value of fish samples was found to be high in both methods which did not contain any additives. In preservation methods which are added ascorbic acid and antioxidant the TBA value was found to be low. The avarage value of TBA was 2.11 mg malonaldehyde/1000 g. in both preservation methods without additives. This values, in added ascorbic acid groups and ascorbic acid + antioxidant groups were 0.79 and 0.34 respectively. It is concluted that the addition of antioxidant and ascorbic acid is useful. According to the determined TM/ levels the more quality products were obtained by using dry salting with and without additives. The TMA measured in brining and dry salting groups was 26.13 mg and 4.16 mg respact ively. These values were below from the levels accepted as international standard (10-15 mg TM/-N/100 g.). Although it was not found a significant difference among the two preservation methods in pH, better results were found in dry salting. According to these findings dry salting methods would give the best results when compared with the brining methods. Although high salt contents give undesirable products, in this research it was pointed that dry salting using of 15 % salt and 0.1 % ascorbic acid could gives the best quality product. 50