Search

Józef Czapski and Czesław Miłosz differ by: generation (the former was born in 1896, the latter in 1910), social background (Czapski was the descendant of an European aristocratic family, Miłosz of the petty Lithuanian gentry); historical experience (Czapski fought in the Polish-Bolshevik war and in September 1939, was a soldier of General Anders’ army, while Miłosz spent the years of WWII in Warsaw under the Nazi occupation); and finally, artistic achievements (one of them was an acclaimed painter and writer, the other a great poet). Despite these differences, they shared many interests and passions: admiration of Russian literature and culture, along with strong opposition to the Soviet system; various readings (Stanisław Brzozowski, Fyodor Dostoevsky, Simone Weil); sensitivity to religious matters; and a common fate as émigrés. They met for the first time in Paris in 1935, and then in the USA in 1950. Their acquaintance evolved into a close friendship from the time of Miłosz’s arrival in hand, the texts reveal the discrepancy between their perceptions of religious phenomena: Czapski’s mysticism and Miłosz’s Manichaeism. The two writers also differ in their views on the Polish pre-war intelligentsia, as can be seen in their commentaries on Tomasz Staliński’s (Stefan Kisielewski’s) Shadows in the Cave.Maisons-Laffitte in February 1951. The best evidence of their mutual relations are their letters (unpublished except for three) as well as many references in essays. On the one hand, these texts clearly testify to their moral attitudes, compassion for the victims of totalitarianism, antinationalism, multicultural vision of Europe, attachment to the idea of the “little homeland,” and the epiphanic character of their work. On the other

Artykuł jest próbą przybliżenia nastrojów demokratycznej inteligencji rosyjskiej skupionej wokół czasopisma „Russkaja Mysl’” w 1995 roku podczas I wojny czeczeńskiej i agresji Rosji wobec separatystycznej Czeczenii. Paryski tygodnik stał się wówczas jednoznacznie antyreżimowym forum dla prodemokratycznych i antywojennych wystąpień intelektualistów – w tym przede wszystkim byłych sowieckich dysydentów, którzy obok katastrofy humanitarnej dostrzegali w wojnie czeczeńskiej ideowe zagrożenie dla młodej rosyjskiej demokracji. The aim of this paper is to bring closer the intellectual atmosphere among Russian prodemocratic intelligetnsia concentrated around emigrant newspaper „Russkaya Mysl’” printed in Paris during the first Russian-Chechen war in 1995. The weekly newspaper became that time unambiguously anti-Yeltsin and anti-war in its ideological position. Group of authors, especially former soviet dissidents, believed that this war becomes an unforgivable genocide and is killing young russian democracy rules.

Zamieszczenie monografii w otwartym dostępie przez sieć Internet-zadanie finansowane w ramach umowy nr 564/P-DUNdem/2019 ze środków Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę. Ewa Kuczyńska

Marian Marzyński jest znanym i cenionym twórcą filmów dokumentalnych, w których, bazując w dużej mierze na własnej biografii, opowiada o trudnych polsko- żydowskich relacjach oraz dwudziestowiecznej historii. Charakterystyczny styl reżysera – stała obecność w świecie przedstawionym, autorski komentarz, liczne nawiązania do własnego życiorysu, prowadzona z ręki kamera, wykorzystywanie materiałów z gromadzonego przez dziesięciolecia archiwum – pozwalają mu snuć narrację z perspektywy świadka i uczestnika wielkiej Historii. Istotnym wątkiem w twórczości reżysera jest emigracja. Zmuszony do niej w wyniku wydarzeń określanych wyrażeniem „Marzec ‘68”, jako pierwszy przekuł to doświadczenie na wypowiedzi artystyczne. Jego debiut zagraniczny – zrealizowane dla duńskiej telewizji „Skibet/Hatikvah” (1970/2010) – to pierwszy zapis filmowy sytuacji, w jakiej znaleźli się Polacy żydowskiego pochodzenia, którzy opuścili Polskę w wyniku antysemickiej nagonki. Obraz ludzi pozostających w zawieszeniu, niepewnych przyszłego losu i własnej tożsamości, jest przejmujący, mimo – a może właśnie dzięki niemu – surowości i skromności obrazu. Poświęcony mu tekst Joanny Preizner osadza filmy Marzyńskiego w historycznym, politycznym i obyczajowym kontekście, czyniąc ze wspomnień marcowych emigrantów osobną opowieść, niezbędną do zrozumienia wydarzeń i wypowiedzi pokazanych na ekranie. Marian Marzyński is a well-known and valued director of documentary films in which, basing mostly on his own biography, he talks about difficult Polish-Jewish relations and 20th-century Eastern European history. The director’s characteristic style – constant presence in the diegesis, author’s commentary, numerous references to his own biography, camera from the hand, using materials from the archive collected for decades - allow him to narrate the narrative from the perspective of a witness and participant in the great History. An important thread in the director’s work is emigration. Forced to leave his homeland as a result of the events called “March ‘68,” he was the first to translate this experience into artistic expression. His debut abroad – made for the Danish television “Skibet / Hatikvah” (1970/2010) – is the first recording of a situation in which Poles of Jewish origin found themselves after leaving Poland as a result of anti-Semitic campaign. The image of lost people, unsure of their future fate and their own identity, is absolutelty impressive, despite – or maybe thanks to – the severity and modesty of the image. The text by Joanna Preizner on that picture sets Marzyński’s films in a historical, political and moral context, making the memories of March ‘68 emigrants a separate story, necessary to understand the events and statements shown on the screen.

Szkic stanowi wprowadzenie do szerszego krytycznego omówienia dorobku artystycznego Bronki Michałowskiej-polskiej malarki i autorki kilkuset prac ceramicznych. Działalność artystyczna Michałowskiej została tu przedstawiona w kontekście jej doświadczeń emigracyjnych, w które wpisuje się kilkuletni pobyt w Londynie, a następnie wyjazd do Kanady (Toronto), gdzie mieszkała przez sześćdziesiąt lat, tam też zmarła w 2015 roku. W artykule omówiono cztery główne cykle, które można wyróżnić w malarstwie ceramicznym Michałowskiej. Wpisują się w nie obrazy ceramiczne z przedstawieniami figuralnymi, floralnymi, obrazy symboliczne i alegoryczne oraz obrazy ceramiczne o charakterze witrażowym. Osobnym komentarzem w szkicu została opatrzona ceramika użytkowa autorstwa Bronki Michałowskiej, do której zaliczyć należy: wieloelementowe komplety fajansowe, pojedyncze talerze, filiżanki, a także cukiernice, wazony i misy. The paper is an introduction to an in-depth critical analysis of the artistic oeuvre of Bronka Michałowska - a Polish painter and author of a substantial collection of ceramic works. Michałowska's artistic activity has been presented in the manuscript in the context of her immigrant experience which includes the artist's short stay in London, and later in Canada (Toronto) where she lived for sixty years and where she died in the year 2015. The paper examines several main stages in the whole collection of Michałowska's ceramic works which include the creation of: ceramic paintings with figural and floral representations, symbolic and alegorical works, and ceramic murals that resemble stained glass-work. A separate study has been dedicated to Michałowska's household ceramic objects such as multi-piece fiance sets, vases, bowls, teacups and mugs, as well as to the possible sources of her artistic (painterly) inspirations; for example, the work of such artists as Henri Matisse, Tom Thomson and Arthur Lismer.

Artykuł Polska poezja na Wyspach: podczas wieczorów panuje tu nostalgia opisuje warunki komunikacyjne, perspektywy polityczno-kulturowe oraz estetyczno-artystyczny sposób myślenia o wierszach w poezji autorów i autorek przebywających od 2000 roku za granicami Polski. Punktem wyjścia rozważań nad polską poezją powstającą w innojęzycznym środowisku jest propozycja zastąpienia emigracyjnych narracji perspektywą spotkań kulturowych oraz codziennych praktyk pisarskich. Zasadniczą tezą – wynikającą z analiz wierszy i tradycji, z jakich pochodzą – jest przekonanie o przywiązaniu tej twórczości do monolitycznego i konserwatywnego modelu kultury. Kałuża describes the communicational conditions, politico-cultural perspectives and aesthetic or artistic approach to poems in the work of Polish poets residing outside Poland. As a point of departure she proposes to substitute twenty-first-century emigre narratives with notions of cultural encounters and everyday writing practices. Based on an analysis of both the poems and the traditions in which they are rooted, Kałuża proposes her principal thesis that these works are tied to a monolithic and conservative model of culture.

Artykuł jest próbą opisu i charakterystyki zasobów polskiej prozy artystycznej tematycznie związanej z emigracją zarobkową doby unijnej. W sprawozdaniu uwzględniono dwadzieścia tytułów (powieści i zbiory opowiadań) opublikowanych w latach 2006-2013 dotyczących polskiej obecności w Wielkiej Brytanii i Irlandii po 1 maja 2004 r. Autor rekonesansu obrał perspektywę krytyczną – problemem, wokół którego zorganizował rozważania, jest dociekanie przyczyn klęski artystycznej i komunikacyjnej, polegającej głównie na tym, że żaden z utworów z tego kręgu tematycznego nie przedarł się do szerszej świadomości czytelniczej. W zakończeniu artykułu zaproponowano roboczą typologię prozy z pierwszej i drugiej dekady XXI stulecia traktującej o pobycie Polaków na Wyspach. Examining twenty novels and short story collections published between 2006 and 2013, Nowacki outlines the developments of Polish literary prose on economic migration after Poland’s accession to the EU on 1 May 2004. The central question is about artistic and communicative failure: none of the works examined have enjoyed wider success. Nowacki concludes with a working typology of prose concerning Poles on the Isles produced in the first two decades of the twenty-first century.

Artykuł stanowi próbę odpowiedzi na pytanie, czy najnowsza proza „polsko-niemiecka” i „polsko-brytyjska”, powstająca w efekcie wyjazdów autorów z Polski, dotrzymuje tempa dyskursowi literaturoznawczemu, który wyraźnie wypiera dziś emigrację na korzyść paradygmatu migracji. Służy temu m.in. zawarte w artykule porównanie warunków e-migrowania oraz utworów młodszych e-migrantów z Polski do Niemiec i Anglii (np. Magdalena Parys, Paulina Schulz, Alexandra Tobor, Jan Krasnowolski, Adam Miklasz). Okazuje się, że urodzeni w latach 70. i 80. autorzy wykorzystują konwencje niespotykane dotąd na szerszą skalę w polskiej prozie z tego klucza. W korpusie, jaki tworzą ich teksty, pojawia się: powieść sensacyjna, thriller, thriller polityczny, kryminał oraz związane z nimi problematy: tajemnica, tabu, przełamywanie konwencji kulturowych. The article asks whether the most recent ‘Polish-German’ and ‘Polish-British’ prose by Polish emigre writers is keeping up with literary scholarship and its conspicuous preference for the paradigm of migration over emigration. Zduniak-Wiktorowicz looks at several younger Polish writers working in Germany and England (such as Magdalena Parys, Paulina Schulz, Alexandra Tobor, Jan Krasnowolski and Adam Miklasz) to produce a comparative account of both the circumstances of their emigration and their literary work. She demonstrates that authors born in the 1970s and 1980s draw on literary conventions that have never before been used on such a massive scale in this type of Polish prose. Her corpus includes the action novel, thriller, political thriller, detective novel, and themes related to these genres, such as mystery, taboo, or overcoming cultural conventions.

Portugalczycy to bez wątpienia najwięksi w dziejach odkrywcy i podróżnicy. Od XV do XVII wieku panowali na oceanach świata, ale będąc małym krajem bardzo szybko przegrywali walkę o wpływy na większości nowo odkrytych obszarów z mocniejszymi od siebie potęgami europejskimi. Na przełomie XV/XVI wieku portugalskie żaglowce dotarły do wybrzeży dzisiejszej Brazylii i ta, na ponad trzy wieki, stała się perłą w koronie portugalskich posiadłości zamorskich. Tam też, przez wieki, najczęściej emigrowali Portugalczycy. Wyjeżdżali oni jednak nie tylko do swoich kolonii. Portugalia prawie nigdy nie była dostatnim krajem dla większości jej mieszkańców. Od końca XIX wieku do lat 90. wieku XX z kraju wyjechało około 4 mln osób. Według statystyk w 2007 roku poza krajem przebywało niemal 5 mln Portugalczyków. Najwięcej w obu Amerykach 2,8 mln, w Europie diaspora portugalska liczyła w 2007 roku niemal 1,6 mln osób. Portugalczycy nie tylko migrują po świecie, oni są także znakomitymi rybakami, którzy przez ponad 500 lat łowili na Grand Banks, u północno-zachodnich wybrzeży dzisiejszej Kanady. W XX wieku ich obecność na łowiskach wschodniokanadyjskich była zdominowana przez działalność tzw. White Fleet, Frota Branca. The Portuguese are undoubtedly the greatest explorers and travelers in history. From the 15th to the 17th century, they ruled the world’s oceans, but being a small country they quickly lost their struggle for infl uence in most newly discovered areas to stronger European powers.At the turn of the 15th and 16th centuries, Portuguese sailing ships reached the coast of today’s Brazil, which for over three centuries became the pearl in the crown of Portuguese over-seas possessions for centuries. It was also Brazil where the Portuguese emigrated most oft en.However, they were leaving not only to their colonies. Portugal almost never was a pros-perous country for most of its inhabitants. In the period of 100 years, from the end of the 19th century to the 1990s, about 4 million people left the country. According to statistics, in 2007, almost 5 million Portuguese lived outside their country. Th e largest number of them lived in the Americas - 2.8 million, while across Europe the Portuguese Diaspora in 2007 was as large as almost 1.6 million people.Not only do the Portuguese migrate around the world, but they are also intrepid fi sher-men who fi shed for over 500 years on the Grand Banks, on the north-western coast of today’s Canada. In the 20th century, their presence in the East Canadian fi sheries was dominated by the so-called White Fleet, Frota Branca.

Myślą przewodnią artykułu jest ethos ludzkiej pracy w nawiązaniu do zjawiska emigracji na przykładzie emigrantów polskich pracujących w państwach przyjmujących Unii Europejskiej. Artykuł opisuje powyższe zagadnienie w świetle katolickiej nauki społecznej. Wartości pracy ludzkiej są tu fundamentalne i znaczące dla egzystencji ludzkiej. Historycznie ujmując to zagadnienie, trzeba podkreślić, że wartości związane z pracą człowieka ulegały ewolucji, począwszy od pracy niewolniczej, do aktów prawnych wyrażonych w kodeksach pracy czy kodeksów etyki zawodowej, wskazując w ten sposób na wymiar godności osoby ludzkiej. Ta myśl ethosu pracy w odniesieniu do godności jej podmiotu została szczególnie przywołana w polemice z filozofią marksistowską. Wielki wkład ma tu papież Jan Paweł II ukazując społeczny i podmiotowy wymiar pracy ludzkiej, zwłaszcza w słynnej encyklice Laborem exercens (O pracy ludzkiej). Konsekwentnie Jan Paweł II opowiedział się tutaj za pierwszeństwem osoby ludzkiej i pracy ludzkiej przed kapitałem – zmiany idące po linii zdecydowanego przeświadczenia o pierwszeństwie osoby przed rzeczą, pracy człowieka przed kapitałem jako zespołem środków produkcji (LB 13). Papież Franciszek jeszcze bardziej wzmocnił i uwydatnił tę myśl społeczną mówiąc o nowych formach przestępstw i ucisku – przemocy przeciwko chrześcijańskim wartościom i pojęciu pracy, a jednocześnie podkreśla godność osoby w miejscu pracy, podnosząc przy tym głos krytyki, co do zachodzących procesów na rynkach pracy, tj. globalizacji, neoliberalizmu, neokolonializmu. W tym specjalnym więc, społecznym kontekście migracje wydają się nowym wyzwaniem w trosce o godność i sprawiedliwość pracy ludzkiej., Szkoła - Zawód - Praca, Nr 16 (2018): Szkoła - Zawód - Praca

The Russo-Turkish War of 1877-1878 led to the end of the Ottoman rule in the Bulgarian lands, which entailed a huge emigration of the Muslim population. The Ottoman elite was the first who decided to leave. Officials, hodjas, imams, officers, landowners, urban dwellers, and the intelligentsia moved to the Ottoman Empire out of fear of retaliation for having links with the former authorities. Additionally, after the Unification of the Principality of Bulgaria and Eastern Rumelia in 1885, there was newmigration wave of Muslim officials, local activists, and militia officers from Southern Bulgaria. As a result, in 1879-1949 about 80% of the Muslim population of Bulgaria were small farmers, about 19% lived in cities as craftsmen, and only about 1% had a chance to make a career as entrepreneurs or merchants. The paper will focus on the three elite groups who correspond with the traditional division of the elite: the political (muftis), the economic (landowners, merchants, entrepreneurs), and the intellectuals (teachers - hodjas). Wojna rosyjsko-turecka lat 1877-1878 zakończyła panowanie osmańskie na ziemiach bułgarskich, co równocześnie doprowadziło do wielkiej emigracji ludności muzułmańskiej. Osmańskie elity jako pierwsze opuściły odrodzoną Bułgarię. Urzędnicy, hodżowie, imamowie, oficerzy, posiadacze ziemscy, mieszczanie oraz inteligenci wyjeżdżali do Imperium Osmańskiego w obawie przed rozliczeniami za powiązaniami z dawnymi władzami. Następnie, po zjednoczeniu Księstwa Bułgarii i Rumelii Wschodniej w 1885 roku, doszło do nowej fali migracyjnej muzułmańskich urzędników, działaczy lokalnych oraz oficerów milicji z ziem Bułgarii południowej. W okresie 1879-1949, w 80% muzułmanie w Bułgarii byli drobnymi chłopami, 19% żyli w miastach i pracowali jako rzemieślnicy, jedynie 1% miał szanse zrobić karierę. Artykuł skupia się na trzech grupach elity mniejszości muzułmańskiej w Bułgarii, co koresponduje z tradycyjnym podziałem elit: polityczna (mufti), ekonomiczna (posiadacze ziemscy, kupcy, przedsiębiorcy) oraz intelektualna (nauczyciele - hodżowie).

The aim of this study is to describe the legal bases of the migration policy of Armenia and its practical implementation in 1995-2013. The author examined the international and national documents that provide the legal bases of Armenia’s migration policy, as well as the balance between departures and arrivals in the period 1995-2013, Armenian citizens’ reasons for emigrating and the occupations of emigrants. The study was based on the following research methods: content, system and quantitative analysis. The results of the analyses performed indicate that the objectives of Armenia’s migration policy were not completely fulfilled. Between 1995 and 2013, the number of emigrants declined, but Armenia’s overall migration balance was negative. The majority of those leaving the country went to Russia, followed by the other states of the CIS. Celem pracy jest charakterystyka podstaw prawnych polityki migracyjnej Armenii oraz jej praktycznej realizacji w latach 1995-2013. Autorka badała dokumenty międzynarodowe i krajowe tworzące podstawy prawne polityki migracyjnej Armenii, bilans wyjazdów i przyjazdów w latach 1995-2013, powody emigracji obywateli Armenii, grupy zawodowe emigrantów. W pracy zastosowano następujące metody badawcze: analizę treści, systemową, ilościową. W wyniku przeprowadzonych analiz ustalono, że dokumenty polityki migracyjnej nie były realizowane w pełni. W latach 1995-2013 liczba emigrantów spadała, jednak bilans migracyjny był dla Armenii ujemny. Wyjeżdżający najczęściej udawali się do Rosji, a następnie do państw WNP

Aleksander Bocheński był jednym z czołowych publicystów dwutygodnika pod na­zwą „Bunt Młodych", którego stanowisko redaktora piastował Jerzy Giedroyć. Bocheński stał się współtwórcą koncepcji ideowych środowiska skupionego wokół pisma, szczególnie w kwestii mniejszości narodowych. W artykułach wyraźnie sprzeciwiał się polityce dyskry­minacji wymierzonej wobec mniejszości ukraińskiej, a także białoruskiej. Podkreślał potrzebę utworzenia dla nich autonomii i wspierania dążeń niepodległościowych. W jego przekonaniu zapewnienie odpowiednich warunków do rozwoju potrzeb kulturalnych i ekonomicznych Ukraińców ostatecznie miało wyeliminować napięcia polsko-ukraińskie. W odniesieniu do mniejszości żydowskiej prezentował stanowisko bezwzględnego wykluczenia tendencji anarchicznych, których przejawem były, częste wówczas, pogromy. W kwestii rozwiązania sytuacji żydowskiej w Polsce międzywojennej, jak większość publicystów „Buntu Młodych", proponował asymilację lub emigrację; jednak wyraźnie przychylał się do tej pierwszej z wy­mienionych wcześniej, propozycji. The political conceptions of the conservatives from „Bunt Młodych" were inspired by tradition. One of the main publicists was Aleksander Bocheński. He, like the other conservatives from "Bunt Młodych", opted for the guaranteeing of the individual's rights and freedoms, within the bounds determined by the common good and the norms of Christian morality. On the national issue there were three trends among the conservatives: nationalistic, universalistic and imperialist. The latter two recognized the primacy of the state interests over the national ones, the imperialist also postulating territorial expansion. Aleksander Bocheński didn't support for the nationalism, he rather emphasized the need to strengthen Poland's independence through the autonomy of Ukrainian minority. On the Jewish minority issue his opinion was not so clear definite. He considered at that time two options such as the assimilation or the emigration.

Despite efforts of the Soviet Union authorities to make Ukraine an integral part, historical circumstances and prominent personalities have influenced preservation of memory of its history and political ambitions. The end of the Second World War led to redistribution of spheres of influence between the two superpowers. Their relationships for a long period were characterized as the Cold War. In difficult conditions of ideological and political confrontation, several emigrant centers were formed; Paris was one of the most influential ones. Prolonged journalistic and socio-political activity of a brilliant intellectual Jerzy Giedroyc is associated with the French center of Polish emigrationThe article deals with the main components of Jerzy Giedroyc' activity as the editor of the journal "Culture". In fact, until the destruction of the Soviet Union, the journal remained the most authoritative in émigré and dissident circles. On its pages there was an intense literary, historical and political debate, and the representatives of the opposition forces of the Warsaw Pact were able to publish their work.The particular Giedroyc' merit is associated with a new formulation of the Ukrainian issue and the formation of the circle of supporters of its ideas. Due to his conception, the idea of Ukraine statehood received special support; it joined the efforts of Ukrainians and Poles to implement independence. The cooperation of the editor of "Culture" with the Ukrainian emigration was extremely productive, the term "Executed Renaissance ", as well as the idea of creating an anthology of works of representatives of this generation, belong to him.Jerzy Giedroyc together with accomplices developed the conception of the Central and Eastern Europe transformation to overcome totalitarianism, establish peace and democratic order. The pages of "Culture" published material substantiating the conceptions of the federation of the countries of the Inter-Sea (a federation of territories between the three seas - the Adriatic, Baltic and Black).Jerzy Giedroyc’s ideas were condemned in socialist Poland, and they were absolutely seditious in the Soviet Union. Despite ambiguous attitude towards the idea of the Ukrainian independence among the Polish figures, gradually, thanks to Jerzy Giedroyc activity, it found support in opposition circles of Poland.The evidence of efficiency of Giedroyc’s activity was «The Declaration on the Ukrainian Cause» signed by the representatives of the Polish, Russian, Czech and Hungarian emigration in 1977. The declaration later became the basis for the establishment of the national states in the CEE., W artykule rozpatrują się podstawowe składowe działalności Jerzego Giedroycia jako redaktora czasopisma „Kultura”. Na łamach czasopisma roznieciły się ostrzejsze dyskusje literackie, historyczne i debaty polityczne pod czas „zimnej wojny”, a przedstawiciele sił opozycyjnych państw układu Warszawskiego mieli możliwość opublikować swoje napracowania.Szczególna zasługa Giedroycia związana jest z ponownym ujęciem kwestii ukraińskiej i formowaniem kółka zwolenników swoich idei. Właśnie zawdzięczając jego koncepcji, nabyły szczegółowego wsparcia ideę państwowości Ukrainy i polsko-ukraińskiego sprzymierzenia. Jerzy Giedroyc wraz ze swoimi zwolennikami opracował koncepcji transformacji Europy Centralno-Wschodniej dla obalenia totalitaryzmu, ustanowienia pokoju i ładu demokratycznego. Deklarowane przez niego idee były osądzone w Polsce socjalistycznej, lecz stopniowo odnajdowały więcej poparcia w jej kołach opozycyjnych.Świadectwem efektywności i sięganiem na dużą skałę działalności Jerzego Giedroycia stało podpisanie przedstawicielami polskiej, rosyjskiej, czeskiej i węgierskiej emigracji „Deklaracji w sprawie ukraińskiej” 1977 r. Ta deklaracja później stała podłożem stworzenia państw narodowych w ECW., В статті розглядаються основні складові діяльності Є. Гедройця в якості редактора часопису «Культура». На його сторінках розгорілись гострі літературні, історичні та політичні дебати в період «холодної війни», а представники опозиційних сил країн Варшавського блоку мали можливість публікувати свої напрацювання.Особлива заслуга Гедройця пов'язується із новою постановкою українського питання та формування кола прихильників своїх ідей. Саме завдяки його концепції, набули особливої підтримки ідеї державності України та польсько-українського примирення. Є. Гедройць разом з однодумцями розробив концепції трансформації Центрально-Східної Європи задля подолання тоталітаризму, встановлення миру та демократичного ладу. Декларовані ним ідеї засуджувались в соціалістичній Польщі, але поступово знаходили все більше підтримки в її опозиційних колах.Свідченням масштабності та ефективності діяльності Є. Гедройця стало підписання представниками польської, російської, чеської та угорської еміграції «Декларації в українській справі» 1977 р. Ця декларація пізніше стала підґрунтям створення національних держав у ЦСЄ.

According to the source query, more than 60 chaplains from the November Uprising emigrated in the years 1831–1832 to Western Europe (mainly France), the United States and to Algeria which was being conquered by the government of Louis Philippe. In the period 1832–1863 further 50–60 priests had to leave their homeland. Moreover, the defeat of the January Uprising caused even further emigration of clergymen. According to estimates, in 1863–1865 there were about 210 priests in France and the Papal States. The author undertakes an analysis of selected correspondence of chaplains as a source for the history of Polish emigration in France in the nineteenth century. Among the numerous epistolary sources, selected letters were chosen which can be found in the Military Archives at Chateau de Vincennes, the Princes Czartoryski Library and the Bernardine Archives in Krakow. This is both official and private correspondence. Epistolary legacy is an important source in biographical research, as one can find there, among others, details concerning social origin, participation in the uprising, places of emigration or pastoral activities. Publikacja dofinansowana przez Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie. Udostępnienie publikacji Wydawnictwa Uniwersytetu Łódzkiego finansowane w ramach projektu „Doskonałość naukowa kluczem do doskonałości kształcenia”. Projekt realizowany jest ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój; nr umowy: POWER.03.05.00-00-Z092/17-00.

Teorie migracji wskazują na wiele czynników, które mogą warunkować podejście do migracji. Klasyczne ekonomiczne teorie przyjmują, że człowiek kieruje się względami ekonomicznymi i dokonuje kalkulacji zysków oraz strat związanych z ewentualnymi przemieszczaniem się, teorie neoklasycystyczne zwracają uwagę, że emigracja ma miejsce wtedy, gdy na określonych obszarach jest więcej osób poszukujących pracy niż miejsc, gdzie mogą ją podjąć, co w efekcie prowadzi do zróżnicowania w zarobkach. Natomiast teorie socjologiczne podkreślają, że podjęcie decyzji o migracji dokonuje się w oparciu o doświadczenia byłych imigrantów, którzy są najlepszym źródłem informacji o korzyściach i problemach, które mogą ich spotkać. Istotnym elementem decydującym o podjęciu decyzji o emigracji jest przezwyciężenia przezwyciężenie przywiązania do miejsca zamieszkania. Psychologowie zwracają uwagę, że może to być uzależnione od zmiennych indywidualnych, do których można zaliczyć samoocena, czy optymizm. Drugą grupę zmiennych stanowią zmienne kontekstualne związane ze środowiskiem: wzorce podejmowania pracy za granicą. W naszych badaniach zadaliśmy sobie pytanie, czy specyfika miejsca zamieszkania (pogranicza) różnicuje postawy wobec migracji. Czy mieszkańcy pogranicza różnią się pod względem poczucie własnej skuteczności i optymizmu oraz satysfakcji z życia i jaki jest wpływ tych zmiennych na stosunek do migracji. W badaniach przeprowadzonych wśród młodych mieszkańców Lublina i Szczecina wykorzystano metody kwestionariuszowe: ankietę własnego autorstwa, Skalę Satysfakcji z Życia, Skalę Uogólnionej Własnej oraz Test Orientacji Życiowej. Uzyskane wyniki wskazują na różnice pomiędzy badanymi w poziomie: przywiązania do miejsca, zainteresowania innym krajem, poczucia własnej skuteczności i satysfakcji z życia. Uzyskane wyniki wskazują na pewne związki czynników psychologicznych z postawą wobec migracji.

Die Literatur ist ein Fenster, durch welches ein Volk einem anderen in die Augen schauen kann. (Karl Dedecius) The 19th century was the theatre of two great uprisings against partitioners of Poland, both began in Warsaw: the first one on the 29th November 1830 (the November Insurrection). It lasted one year and ended with a defeat. The insurgents had to choose: either to believe the amnesty proclaimed by the tzar or to emigrate. While emigrating, one party chose the southern direction and crossed the Austrian frontier, the bigger one crossed the Prussian frontier and had to lay down their arms. The Prussian authorities tried to get rid of the emigrants as soon as possible, having interned them. They pressed them to accept the tzar’s amnesty and manifested hostility against the insurgents. Having laid their arms, they were escorted by the Prussians to borders. The situation of those who had left Prussia on their way to France radically changed. The middle and southern German countries (Thuringia, Saxony, Hessia, North Rhine- Westphalia, Baden-Wurttemberg) – or rather their population – welcomed the Poles with an exceptional enthusiasm: this phenomenon has been called Polenbegeisterung. Besides individual cases of hospitality, many parties and meetings were organized, the most famous being the so-called Hambacher Fesst (May 1832). It was a demonstration of about 30.000 German citizens at the Hambach Castle in Neustadt (Palatinate) in honour of the Poles and their defence of freedom. In several German countries, the so-called Polenvereine were organized during which donations for Poles were collected. However, the creation of hundreds (about 1000) so-called Polenlieder that is poems devoted to the November Insurrection (plus several novels, dramas, historical essays and a vaudeville) was the most interesting result of the Polenbegeisterung. Such a phenomenon most probably has never manifested itself elsewhere. Even a list of a few of the famous German poets, authors of the Polenlieder, is meaningful: Adalbert von Chamisso, Theodor Fontane, Franz Grillparzer, Nikolaus Lenau, Julius Mosen, Ernst Ortlepp, August von Platen, Ludwig Uhland; but there were many others, as well as several anonymous writers. Many of them created (and even published) collections of the Polenlieder: von Platen, Ortlepp, Moritz Veit (who published them at their own expense), Uhland, Lenau, Harro Harring, Friedrich Wilhelm Rogge, Friedrich Gross and others. One should mention that several Polenlieder were written as texts to be sung (in the spirit of the epoch) and poets used to suggest the tune (usually one of the well-known German songs). It is therefore surprising that this phenomenon is relatively little known to the larger (even Polish) public. My article presents a careful analysis of these poems whose profound knowledge of the events and persons surprises us today. I treat the big collection as a whole (even if they were not one unit, formally speaking) and select main topics that occur, at least, in several poems. Namely, the course of the uprising, the heroism of the insurgents, the defeat implying grief, compassion towards the Poles, and, among many other themes, an appeal for further struggle for freedom. In fact, freedom is a theme of an infinite number of the Polenlieder. Justinus Kerner, in his poem Sowinski, calls its hero “Sohn der Freiheit” Also other historical figures frequently appear in the Polenlieder: generals Chlopicki, Dembinski, Krukowiecki, Uminski, Dwernicki, Skrzynecki, Rybinski, “Virgin hero” Emilia Plater, politicians and aristocrats Czartoryski, Malachowski, Poniatowski, Lubomirski, Sobieski, Rozycki, Ledochowski, Madalinski, Wysocki (der edle Pole), frequently Kościuszko. German poets, recalling the Insurrection leaders, almost without exceptions call them heroes (brave, mutig, tapf, edel, Helden); some mention also Grafin Plater and Sowinski – both exalted by Mickiewicz (in Śmierc pulkownika and Sowinski w okopach Woli, respectively). The most famous poem of the Polenlieder – and from the literary point of view the most interesting one – tells us about Polish soldiers crossing the Prussian frontier. Die letzten Zehn vom Vierten Regiment (bei ihrem Ubergang uber die preussische Grenze) by Julius Mosen, a poem popular thanks to an excellent translation into Polish, done by Jan Nepomucen Kaminski (Walecznych tysiąc opuszcza Warszawe), used to belong to the canon of the Polish patriotic songs. Comparing with the Polenlieder, fewer poems (literary works in general) on the November Insurrection exist in the Polish poetry. It is significant however, that Polish poems are generally similar to the Polenlieder: one can find the same pathos, despair, homage to those who perished but also the need of further struggle and hope for freedom in the future. Why is it so that this Insurrection poetry of the 19th century has been so much forgotten by now? Is it because Polenlieder was a single phenomenon? Or because we do not empathize neither with the attitude of our neighbours (then – for a short time – so sympathetic with us), nor with that of our own poets-insurgents? Or because it is a contemporary tendency to judge the past insurgent impulses by a “success”, that the November, as well as the January (1863) and the Warsaw (1944) Insurrections did not make. We seem to take for granted the value, in the name of which the Polish November Insurrection broke out – and which the Polenlieder praised so highly – freedom.

In the article it is described the period of life of Ivan AndriyanovychFeschenko-Chopivskiy during 1920 – the first half of the 1940-s who was an Ukrainian scientist, specialist in metallurgy, public, political and public figure during his stay in Poland. It is considered here his participation in the structures and organizations of Ukrainian emigration and namely: emigration government negotiating committees and the Council of the Republic of Tarn. In 1921 Feschenko-Chopivskiy was completely away from politics because of its futility and insignificance and focused solely on scientific and public work. So the focus of research is just paid to I. Feschenko-Chopivskiy’s scientific achievements and his social work activities. It is confirmed in the article that despite of the formal cooperation with the Polish scientific community and the militarydepartment, he did not break relations with the Ukrainian community in Krakow and Katowice. The scientist was one of the founders of modern Polish metallurgy and has initiated a number of new technical developments, including the military one. For almost two decades he taught in Mining Academy in Kracow and was the head of the Department of Mining Academy, from 1933 – he was corresponding member of the Polish Academy of Technical Sciences. His participation in numerous conferences and congresses, guide research and publication centers during the 1930–1936 brought him glory as well as his three-volume work «metallurgy». During Second World War I. Feschenko-Chopivskiy headed at first Ukrainian Relief Committee, and later the regional branch of the Ukrainian National Association., W artykule jest opisany okres życia od 1920-ch – pierwszej połowy 1940 lat ukraińskiego uczonego-metaloznawca, państwowego, politycznego oraz społecznego działacza Iwana syna Adrijana Feszczenki-Czopiwskiego podczas jego zamieszkania w Polsce. Przedstawiono jego udział w strukturze i organizacji ukraińskieg emigracji – rządzie na emigracji, negocjacyjnych komitetach oraz Radzie Republiki w miaście Tarnów. Główna uwaga zwrócona na osiągnięcia naukowe i społeczną działalność I.Feszczenki-Czopiwskiego. Potwierdza się, że pomimo oficjalnej współpracy z polskim środowiskiem naukowym oraz wojskowym urzędem, on nie zrywał stosunków z hromadą ukraińską Krakowa i Katowic. Podczas Drugiej Wojny Światowej ukraiński uczony zpoczątku kierował Ukraińskim Komitetem Pomocy, a potem obwodowym oddziałem Ukraińskiego Narodowego Stowarzyszenia., У статті висвітлюється період життя упродовж 1920-х – першоїполовини 1940-х рр. українського науковця-металознавця, державного, політичного та громадського діяча Івана Андріяновича Фещенка-Чопівського під час його проживання у Польщі. Розглянута його участь у структурах та організаціях української еміграції – еміграційному уряді, переговорних комісіях та Раді Республіки у місті Тарнові. Основна увага приділена науковим здобуткам і громадській діяльності І. Фещенка-Чопівського. Підтверджується, що попри офіційну співпрацю із польською науковою спільнотою та військовим відомством він не поривав зв’язків із українською громадою Кракова та Катовіце. У роки Другої світової війни український вчений спочатку очолював Український допомоговий комітет, а згодом обласну філію Українського національного об’єднання.

The text is part of research regarding the issue of space. Space is described as an object of valuation. The aim of the article is to show the linguistic means by which Maria Pawlikowska-Jasnorzewska evaluates England’s space of emigration. The text consists of three parts, which comprise: 1. presentation of elements of the poet’s biography, the characteristics of a letter as a communication tool; 2. clarification of the concepts of value and valuation, presentation of examples and their interpretation; 3. summary and conclusions. In the letters linguistic material is a predominance of means negatively evaluating space. Among them, the largest number constitutes of lexical means. Formative, connotative and metaphorical means are also present.

Z Rozdziału I "W CESARSKO-KRÓLEWSKIEJ GALICJI I LODOMERII": "Głośne kichnięcie obwieściło domownikom narodziny Henryka Tadeusza, syna Tadeusza Kapiszewskiego i Zofii z domu Skanderbeg Bułharyn. Działo się to 19 grudnia 1899 roku w Niżankowicach (leżących na ziemi sanockiej – wówczas w Królestwie Galicji i Lodomerii. Opowieść o życiu Henryka zacznijmy od opisu domu rodzinnego. Wyobraźmy sobie dużą piętrową kamienicę, na parterze której Tadeusz Kapiszewski – szczęśliwy ojciec pierworodnego Henryka – prowadził aptekę „Pod Gwiazdą”. W drugiej części parteru mieścił się obszerny salon. Każdy mieszkaniec i gość domu państwa Kapiszewskich zapamiętywał go dobrze, bowiem jego wielką ozdobą był biegnący u szczytu, na wszystkich ścianach, pod samym sufitem fryz przedstawiający dumnie kroczące gęsiego pawie, z przepięknie rozłożonymi wachlarzowato ogonami. Namalował je zaprzyjaźniony z rodziną malarz Andrzej Demkowicz, Rusin."(...)

Review: Ewa Kolodziejczyk, Amerykanskie powojnie Czeslawa Milosza [Czeslaw Milosz’s Postwar Years in America], Wydawnictwo The Institute of Literary Research of the Polish Academy of Sciences (Warsaw), Warsaw 2015

The article describes the contacts of the philosopher, writer, publicist and Christian Democrat activist Jerzy Braun with the Communist Secret Police (Służba Bezpieczeństwa, SB) of the People's Republic of Poland, throughout the last 10 years of his life, when he lived in Italy. Braun made his mark on the history of Poland, particularly during World War II, as head of the underground organisation "Unia", the last head of the Council of National Unity (Rada Jedności Narodowej, RJN) and the de facto last delegate of the government of Poland to the country. However, several years ago, accusations were levelled in the media, that in the 1960s and 70s, the writer cooperated with the Secret Police. They gave rise to disputes between historians and journalists and discord between members of his family. The author of the article examined the matter and attempts to explain it as thoroughly as possible. The events described indicate that while in Italy, Braun knowingly maintained contacts with officers of the civilian intelligence agency (the so-called Department 1 of the Ministry of the Interior) and had been taking money from them for many years. They treated him as a source of information, although they emphasised that the cooperation was not easy, as Braun often gave evasive answers. Nevertheless, he got himself involved in the game and profited from it. Although the money he received was neither substantial nor regular, it saved him many times, when he found himself in dire straits. Additionally, thanks to his relations with the Secret Police, he did not have any trouble prolonging his stay abroad.

Celem niniejszego artykułu jest przypomnienie postaci i działalności Marcina Rosienkiewicza, niemal zapomnianego patrioty, autora pierwszej książki dla Polaków wydanej w Stanach Zjednoczonych, założyciela pierwszej polskiej szkoły w tym kraju, jak również biblioteki polskiej w Filadelfii, a także współzałożyciela Komitetu Polskiego, pierwszej polskiej organizacji w Ameryce. Praca stanowi pokłosie kilkumiesięcznych badań źródłowych prowadzonych przez autorkę w ramach stypendium Fundacji Kościuszkowskiej między innymi w Muzeum Polskim w Chicago, Historical Society of Pennsylvania, Ohio State University oraz Bibliotece Polskiej w Paryżu. W artykule szczególny nacisk kładzie się na nieznane fakty biograficzne, a także na literacką działalność Rosienkiewicza, nauczyciela krzemienieckiego, który po powstaniu listopadowym został internowany do Stanów Zjednoczonych w grupie 234 Polaków. W artykule została omówiona jego współpraca z Julianem Ursynem Niemcewiczem, a także próby współtworzenia polsko-amerykańskiego środowiska literackiego oraz ocalenia od zapomnienia pamięci Polaków tworzących w Stanach Zjednoczonych w XIX wieku. The purpose of the present article is to remind the public about the life and work of Martin Rosienkiewicz, a patriot who has virtually sunk into oblivion. He was the author of the first coursebook for Polish learners published in the United States, the founder of the first Polish school established therein and of the Polish library in Philadelphia, as well as the co-founder of the Polish Committee, the very first Polish organisation in the U.S. This work comes as an outcome of a series of studies being conducted by the author as part of the Kosciuszko Foundation scholarship in the following institutions: The Polish Museum in Chicago, the Historical Society in Pennsylvania, Ohio State University and the Polish Library in Paris, which altogether took several months. The article lays a special emphasis on so far unknown biographical facts together with the literary activity of Rosienkiewicz, who used to work as a teacher in Krzemieniec and after the November Uprising was interned to the United States in a group of 234 Poles. Another aspect discussed in the present work is Rosienkiewicz's cooperation with Julian Ursyn Niemcewicz. Finally, it describes how the former author attempted to have his share in shaping the literary life of Polish community in the U.S. and how he managed to make the memory of the Polish writers creating in the 19th century America preserved from obscurity.

The subject of the article is a migration movement of the population in the suburban area of the complex settlement system – Katowice conurbation. The aim of the study is to show the directions and trends in the internal migration of the population of eight selected rural communities. The analysis includes statistical data about migration movement and de-tails about the inflow and outflow of population. The researched rural communities are the subject of the process of sub-urbanization and are located in the zone of influence of large and medium-sized cities.

The innovativeness of an economy is one of the indicators of national and regional economic development. It is widely accepted that a major factor in the development of a knowledge-based economy is highly skilled human capital. Due to a high demand for an educated workforce and the intensifying process of globalization, which undermines migration barriers, the process of „brain drain” can be increasingly observed in the modern world. This process includes educated and very well educated individuals who are attracted by highly developed regions and countries. Therefore, this selective type of migration has a negative impact on the innovative potential of poorer areas. The aim of this paper is to show how international migration from Poland following the enlargement of the European Union affected the quality of the job applicant pool in Poland. We also want to show how international migration affects the level of innovation on a local scale. We used different sources of data to achieve our goals. This included statistical data provided by the Central Statistical Office (Polish acronym: GUS) and 92 jadwiga galka, Slawomir dorocki survey data collected among Polish immigrants in London in 2010. Research has shown that, following Poland’s entry into the European Union, changes in the quality of the job applicant pool are evident in large cities such as Warsaw, Krakow and Poznan.

Krzysztof Wasilewski

The article presents issues in Ukrainian society that have arose since 2014and that relate with the raising rates of immigration. The first part distinguishes the new wave of migration, but also pays attention to the rising rates of students migrating abroad-especially to Poland. Next, the article shows the correlation between the growing number of the Ukrainian immigrant society and the changes of attitudes towards them. In the concluding paragraph, the article looks at personally collected data and research exploring the change in Ukrainian mentally., W artykule przedstawione są wyzwania ukraińskiego społeczeństwa, którepojawiły się po roku 2014 związane ze wzrostem emigracji. W pierwszej części przedstawiono propozycję wyodrębnienia kolejnej fali emigracji, ale także zwrócono uwagę na coraz częstsze zjawisko studentów wyjeżdżających na studia za granicą, zwłaszcza do Polski. Następnie pokazano współzależność pomiędzy zwiększającą się liczbą ukraińskiego społeczeństwa a zmianą sympatii do nich. I na sam koniec przedstawiono wyniki własnych badań na temat zmiany świadomości studentów powyjeździe za granicę., У статті висвітлено проблеми українського суспільства, котріпоявилися після глибоких змін по 2014 році пов’язані зі збільшенням обсягів еміграції. Спершу представлено пропозицію виділення наступної хвилі еміграції, а також звернуто увагу на щораз частіше явище виїзду студентів на навчання за кордон, зокрема до Польщі. У наступній частині показано взаємозалежність збільшення українського населення у Польщі та зміни симпатії до них. А на сам кінець наведено результати власних досліджень на тему зміни свідомості студентів після виїзду за кордон.

Celem artykułu jest przybliżenie strategii autokreacyjnych zawartych w szkicach Kazimierza Wierzyńskiego Cygańskim wozem. Miasta, ludzie, książki (1966) oraz Moja prywatna Ameryka (1966). Autorka opisuje aspekt tworzenia wizerunku własnego przez pisarza, skupiając się na akcentowanym przez niego statusie emigranta. W artykule zwrócono także uwagę na metanarrację oraz świadomie odgrywane role, które wynikają z przyjętej przez pisarza strategii twórczej. The paper aims to present the autocreation strategies of Kazimierz Wierzyński in Cygańskim wozem. Miasta, ludzie, książki (1966) and Moja prywatna Ameryka (1966) essays. The author indicates the aspect of the writer’s self-creation via immigrate status prism that had been given to him. The paper attempts to draw attention to Wierzyński’s awareness in the metanarrative area and consciously played roles which were the result of creative strategy.

During the Russo-Turkish War (1877-1878) and the first months after that conflict about 500 thousands Muslims emigrated from Bulgarian lands, 250 thousands died because of hostilities, hunger, diseases and cold. The prewar number of Muslim population of Principality of Bulgaria and Eastern Rumelia decreased by about 50%. After the peace, the emigration of Muslims was still progressing - it is estimated that in 1878-1912 350 thousands Muslims left Bulgarian lands. The paper concentrated on the main causes and effects of that phenomenon: a lack of career possibilities for the Muslim elites, the fear of retaliation for taking part in pogroms during the April Uprising, the so-called Agrarian Revolution, the defeat of rebellions against the new authorities, army recruitment and an inability to adapt to transformations of the Bulgarian society. There are also presented the attitude of Bulgarian authorities to these phenomenon, which had the pivotal meaning for the demographic structure of Bulgarian state: the percent of Muslims declined from 23,5% in 1879\1881 (for Principality of Bulgaria and Eastern Rumelia) to 15% in 1905.

"Motywy destrukcji i transgresji w twórczości pisarki irackiej Haify Zangany" Podstawowym założeniem niniejszej pracy jest przedstawienie motywów zniszczenia i transgresji w dziełach literackich irackiej pisarki Haify Zangany (1950 -) i głęboki wpływ przeszłości na życie autorki i jej bohaterów. Pierwsza część "Życie i twórczość Haify Zangany" prezentuje jej biografię i jest próbą klasyfikacji jej dzieł literackich. Kolejna część"Motywy destrukcji w twórczości Haify Zangany" prezentuje różne formy destrukcji w utworach. Dotyczy to głównie więzienia, przemocy, tortur i chorób. Zniszczenie ukazuje degradację psychiczną, która przejawia się apatią, depresja, bezsennością i ciągłym przeżywaniem traumatycznych wydarzeń z życia. Emocje, niepowodzenia i zachowania bohaterów na emigracji są kolejnym elementem świata narracji i przedmiotem analizy literackiej. Trzecia część "Motywy transgresji w twórczości Haify Zangany" pokazuje zmiany w świadomości i postawach bohaterów. Niektórzy z nich stoją przed wyzwaniami i próbują zmienić swoje życie a inni uciec w świat snów, koszmarów sennych i niesamowitości. Ostatnia część "Między destrukcją a transgresją" ukazuje publicystykę Haify Zangany. W marcu 2003 roku przestała pisać prozę i skoncentrowała się na dziennikarstwie i prawach człowieka w Iraku. Stało się to jej narzędziem krytyki i ukazywania problemów, które wymagają rozwiązania lub publicznej dyskusji. "The Motifs of Destruction and Transgression in the Literary Works of the Iraqi Writer Haifa Zangana" The primary objective of this dissertation is to present motifs of destruction and transgression in the literary works by the Iraqi writer Haifa Zangana (1950-) and the profound influence the author’s past has had on the lives of her characters. The first part “Haifa Zangana’s Life and Works” presents her biography and is an attempt at a classification of her literary works. The second “Motifs of Destruction in Haifa Zangana’s Works” presents the destruction found in the texts referring to imprisonment and violence, including torture and illnesses. The destruction shows psychological degradation manifested in apathy, depression, insomnia and constant revisiting of traumatic events. Emigration, emotions and behaviours of characters associated with it are another element of the narrative world and have been the subject of literary analysis. The third part “Motifs of Transgression in Haifa Zangana’s Works” shows changes in the awareness and attitudes of the characters. Some of them face challenges and try to change their lives or escape into the unreal, which can be seen in dreams, nightmares and eeriness. The last part “Between Destruction and Transgression” presents Haifa Zangana’s articles. In March 2003 she stopped writing prose and focused on journalism and human rights in Iraq. It is her tool used to condemn mistakes and point to problems which require a solution or public discussion.

First volume of Jan Lechoń poetry appears in print when he was 13. It surprises its maturity and depth. The young poet reached the common motives of decadent sadness and doubt, but spiritual loneliness, interest of existential themes were not typical for teenager. “Karmazynowy poemat” was received as a literary revelation. Lechoń reaches literary perfection as a young man, so all the adult life he efforts to remain poetic laurel. As a mature creator he glanced at his reflection in the mirror, not only to seek the passage of himself, but also to examine his conscience to settle with the past. At the end of his life, Lechoń was convinced “it is all over”. His poems from this period says about longing for the lost homeland. Inner conflict of poet balancing between memories of his youth and terrifying death wish was his characteristics lifelong feature. Premature maturity and tragic death seemed to be his destiny — each lived year of Lechoń’s life can be considered as a temporary postponement of death heppened to him on New York pavement on tragic Friday afternoon in June 1956. Udostępnienie publikacji Wydawnictwa Uniwersytetu Łódzkiego finansowane w ramach projektu „Doskonałość naukowa kluczem do doskonałości kształcenia”. Projekt realizowany jest ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój; nr umowy: POWER.03.05.00-00-Z092/17-00.

Leaving one’s homeland comes as a shock for an emigrant and his family. It is even more difficult when they decide to settle down in a country as far away from Poland as Australia is. Its exotic character, so different from European lifestyle conventions, can cause difficulties in adapting to the new culture and make the whole process last longer. Language and culture - the two elements closely connected with emigration are discussed in the article. On the one hand there is a need to preserve one’s own values, on the other, however at the same time, one must adapt to new values to avoid isolation.

Najnowsze dane demograficzne potwierdzają, że Polska pozostaje nadal krajem emigracji netto, zatem odpływ zdecydowanie przewyższa napływ. Aż 75% czasowych emigrantów pozostawało poza Polską dłużej niż 12 miesięcy, byli oni rezydentami krajów przyjmujących, a perspektywy ich powrotu są niepewne. Jakie będą konsekwencje obecnej fali odpływu dla gospodarki, funkcjonowania społeczeństwa, lokalnych społeczności? Artykuł koncentruje się na zobrazowaniu dynamiki obecnych migracji, z uwzględnieniem aspektu regionalnego oraz jej cech socjo-demograficznych. Przeprowadzono analizy porównawcze obejmujące okres pomiędzy dwoma ostatnimi spisami powszechnymi ludności, tj. w 2002 i 2011 roku. Przedstawione dane stanowią podstawę wskazania typów dyskursów medialnych na temat migracji rodzin. According to the most recent demographic data, Poland remains a country of net emigration, with population outflows significantly higher than the numbers for the incoming flows. As many as 75% of temporary migrants have remained abroad for 12 months and longer, which indicates their residential status in the destination countries and uncertain prospectsfor return. What kind of consequences will the current population outflows have on the economy, society, and local communities? The article focuses on outlining the dynamics of contemporary migration, shedding light on both regional aspects and socio-demographic characteristics of migrants. The comparative analysis pertains to the period between the two most recent Polish National Censuses of 2002 and 2011. The data constitute the basis for identifying specific types of media discourses that address the theme of family migration.

Niniejszy artykuł porusza problem migracji Polaków i jej następstwa jako ryzyka utarty kluczowych pracowników. Tekst zawiera charakterystykę procesu migracji na obszarze Polski oraz wyjaśnienie jej znaczenia dla zmian zachodzących na rynku pracy. Analiza zagadnienia przeprowadzona została w oparciu o dane statystyczne zawarte w raportach Głównego Urzędu Statystycznego oraz badania empiryczne raportów finansowych 66 spółek branży handlowej notowanych na rynku NewConnect. The present paper discusses the problem of migration of Poles and its consequences as risk of losing key employees. The text describes characteristic of migration process on Polish territory and an explanation of its significance for changes in the labor market. Analysis of the issues was carried out on the basis of statistical data contained in the reports of the Central Statistical Office and empirical studies of 66 financial reports companies listed on NewConnect.

Autorka opisuje losy członków Stronnictwa Narodowego, którzy znaleźli się na emigracji w Stanach Zjednoczonych po drugiej wojnie światowej. Przedstawia ich poglądy na sprawy krajowe oraz międzynarodowe. Omawia działalność poszczególnych struktur, a także prezentuje najważniejszych działaczy partii w tym okresie., The author describes the history of National Party members who immigrated to the United States after the Second World War. She writes about their views and opinions on domestic and international affairs. The author also presents the activity of party structures and gives short descriptions of the most important members of the party.