Küresel iklim değişikliği konusunda geçmişten bugüne kadar birçok çalışma bulunmaktadır. Bu çalışmalar, yirmi yıl öncesine kadar sıradan bir bireyin dikkatini çekmemekteydi. İlk çalışmalarda "iklimde değişimler var mı" sorusuna cevap aranmıştır. İklimdeki değişimlerin daha sonra neden - sonuç ilişkileri incelenmiştir. Neden - sonuç ilişkileri çerçevesinde halka yansımasına bakılarak, adaptasyon ve önlem konularında araştırmalar yapılmıştır. Sonra bu değişimler farklı alanlarda da incelenmeye başlanmıştır. Yapılan literatür araştırmalarının sonunda Diyarbakır iline ait iklim değişikliği konusunda detaylı çalışmalara rastlanmamıştır. Diyarbakır kent merkezinin belirli bir süreç içerisinde çeşitli iklim değişkenlerinin zamana bağlı olarak bir değişim içerisinde olup olmadığı; varsa bu değişimin hangi yönde olduğu (artış/azalış) ve sebepleri (küresel ısınma/GAP) ile halkı nasıl etkilediği sorularının cevapları araştırılmıştır. Bu amaçla, altmış yıllık bir süreç içerisinde kentin küresel iklim değişikliğinden etkilenip etkilenmediği üzerine analizler yapılmış ve etkilenmiş ise bu etkinin ne yönde ve ne kadar gerçekleştiği tespit edilmeye çalışılmıştır. İklimi tanımlayan (belirleyen) çok sayıda değişken ile çalışılmıştır. Çalışmada; Diyarbakır Meteoroloji Bölge Müdürlüğü'nden temin edilen; günlük ortalama sıcaklık, günlük maksimum sıcaklık, günlük minimum sıcaklık, günlük ortalama basınç, günlük ortalama nem, günlük ortalama rüzgâr hızı, günlük maksimum rüzgâr hızı, günlük toplam yağış yüksekliği ve günlük kar kalınlığı verileri kullanılmıştır. Elde edilen bu verilerin zaman serisi grafikleri ve histogramları belirlenmiştir. Analizler, 1960-2019 yıllarını kapsayan toplum değerleri ile son yirmi (2000-2019) ve son beş (2015-2019) yılı kapsayan iki istatistik örnek üzerinde yapılmıştır. Analizler ayrıca, yerine göre günlük, aylık, mevsimlik ve yıllık ortalama veya toplam değerleri ile tekrar edilmiştir. Bunun yanı sıra, günlük olarak verilerin uzun zaman içerisindeki değişimlerini ve bu değişimin eğilimini belirlemek için Şen trend analizi ile zaman serisi yöntemleri kullanmıştır. Tez çalışması kapsamında, kent merkezinin ikliminde bir değişimin olup olmadığının yanı sıra değişimin nasıl ve neden meydana geldiği de araştırılmıştır. DSİ Diyarbakır Bölge Müdürlüğü'nden temin edilen gölet, baraj ve sulama alanı verileri ile iklimsel/meteorolojik veriler arasında istatistiksel bir ilişkinin (korelasyonun) olup olmadığı da araştırılmıştır. Böylece GAP'ın etkisinin Diyarbakır iklimi üzerindeki etkisi belirlenmeye çalışılmıştır. Çalışma kapsamında Diyarbakır'daki iklim değişiminin halk üzerindeki etkisini belirlemek amacıyla farklı yaş ve eğitim gruplarından oluşan 1580 kişi üzerinde bir anket çalışması yapılmıştır. Böylece yerli halkın hissettiklerinin akademik çalışma sonuçları ve mevcut literatür ile ne ölçüde örtüştüğü görülmüştür. Yapılan literatür çalışması ve tez kapsamında yapılan analizler, Diyarbakır'ın, ortalama, maksimum ve minimum sıcaklıklarında artışın olduğu ve bu artışın yerli halk tarafından hissedildiği kanaatine varılmıştır. Basınç ve nemde ise sıcaklıkların tersine düşüş yönünde bir trend tespit edilmiştir. Birbirini tersine etkileyen iklim değişkenleri olması nedeniyle basınç ve nemdeki düşüşün sıcaklıklardaki artış trendini desteklediği şeklinde yorumlanmıştır. Kar ve yağmur yağışlarında ise hem gün sayısı olarak hem de miktar olarak çok ciddi azaldığı söylenebilir. İklimsel/meteorolojik değişkenlerdeki bu sonuçlar, gerek baraj gölleri gerek sulama alanlarındaki artış dikkate alınarak buharlaşma yüzeyindeki artış ile birlikte irdelenmiştir. Böylece Diyarbakır'daki iklim değişiminin GAP'tan kaynaklı değil küresel iklim değişikliğinin bir yansıması olarak meydana geldiği kanısına varılmıştır. Anket kapsamında yöre halkına yönelik sorulan sorulara halkın verdiği cevapların analiz sonuçları ile örtüştükleri tespit edilmiştir. Tez toplam altı ana bölümden oluşmaktadır. Tez konusunun amacı ve kapsamını içeren "Giriş" bölümünden sonra konuya ilişkin güncel literatür üzerinde geniş bir tartışma verilmiştir. Yöntembilim (metodoloji) üçüncü bölümde detaylı bir şekilde sunulmuştur. Dördüncü bölüm analizlerden elde edilen sonuçları içermektedir. Çalışma, beşinci bölümde verilen sonuç ve öneriler kısmı ile sonuçlandırılmıştır. Son bölümde ise tezde çalışılan literatürün referansları verilmiştir. There are many studies performed on global climate change from the past to the present. These studies did not attract the attention of an ordinary individual until twenty years ago. In the first lots of studies, the answer to the question of "are there changes in climate" was sought. Later cause - effect relations of changes in climate were studied. In the framework of cause - effect relations, research has been carried out on adaptation and prevention issues by looking at public reflection. Then, these changes began to be studied in different areas. An investigation was made on related literature, however any published studies performed on Diyarbakir climate have not been found. In order to answer the questions of "what happened in Diyarbakir climate" and "What have to be done?" for herein first, the previous researches on the "global climate change" have been abstracted and discussed briefly. For this purpose, within a period of sixty years, analyses were made on whether the city was affected by global climate change and if it was affected, it was tried to determine in what direction and how much it took place. Numerous climatic/meteorological variables have been studied. In this study, the average daily temperature, daily maximum temperature, daily minimum temperature, daily average pressure, daily average humidity, average wind speed, maximum daily wind speed, daily total rainfall, and daily the height of the snow thickness data were used. The data have been obtained from Diyarbakır Regional Meteorological Department; Time series graphics and histograms were obtained from the data at hand. Monthly and 1960-2019 community values, sample values covering the last twenty years (2000-2019) and seasonal data covering the last five years (2015-2019), basic statistical quantities and internal dependencies up to the 5. order were calculated separately. In addition, the method of Şen trend analysis was applied to determine the trends of changes in the data over a long period of time on a daily basis. The study investigated whether there was change in the climate of the city centre, as well as how and why the change occurred. . The results of analysis of pond, dam and irrigation Area information and climatic/meteorological variables from DSI Diyarbakır Regional Directorate were examined in Excel. In the scope of this thesis, all the results of the analysis were discussed with the survey conducted on climate change to the people of Diyarbakir. These analyses and surveys showed an increase in the average, maximum and minimum temperatures in the Diyarbakir climate and this situation is felt by the public. It was determined that the pressure and humidity decreased due to being inversely proportional to the temperature. Snow and rain rainfall in both the number of days as well as the amount can be said to decrease very seriously. When the results of climatic/meteorological variables were examined with evaporation fields, it was concluded that the change was not caused by the GAP but by global warming. It was determined that the results of the analysis carried out with the survey answers also coincided with each other. The thesis consists of six main chapters. Following to the introduction, which includes the aim and the scope of the work, a large discussion made on current published studies is presented. The methodology is given in the Third chapter in detail. Chapter Four includes the results of the analyses made on the subject. The work has been concluded in the Fifth chapter. The references list is given in the last chapter. TÜBİTAK