Search

Aim of the research: Analysis of prevalence of multiple sclerosis (MS) and direct healthcare costs of patients with MS in Poland between 2008 and 2016. Material and methods: Retrospective analysis of data on healthcare services related to the treatment of patients with MS covered by National Health Fund (NHF) in 2008-2016. The Number of patients with MS, utilization of resources, and direct medical cost were analyzed for each year in 9-year time horizon. Costs were calculated from public payer perspective and reported in EuroPPP (adjusted for purchasing power parity). Results: According to data from the NHF, the prevalence of MS in Poland was 103,06 and 113,06 per 100,000 population in 2008 and 2016, respectively. The annual growth rate of spending's on MS (+14%) was higher than the growth rate of patients (+1.3%). In the years 2008-2016, the average expenditure per patient increased from 2,800 to 6,900 EuroPPP. The largest group of patients was treated the out-patient setting (36% specialized, 29.3% primary care); however, 84% of funds were spent on hospital care. The main drivers for hospital costs were therapeutic/drug programs, which increased from 59 million in 2008 to 233 million EuroPPP in 2016. Currently, 25% of the MS population has access to publicly funded drug programs. Conclusions: The situation of patients with MS in Poland is systematically improving. Over the past 9 years, both the public payer's expenditure on treatment of MS patients and the number of patients participating in drug programs funded by NHF have tripled. [ABSTRACT FROM AUTHOR]

Copyright of Dental Forum is the property of Dental Forum and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv without the copyright holder's express written permission. However, users may print, download, or email articles for individual use. This abstract may be abridged. No warranty is given about the accuracy of the copy. Users should refer to the original published version of the material for the full abstract. (Copyright applies to all Abstracts.)

Copyright of Archives of the History & Philosophy of Medicine / Archiwum Historii i Filozofii Medycyny is the property of Polskie Towarzystwo Historii Medycyny i Farmacji and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv without the copyright holder's express written permission. However, users may print, download, or email articles for individual use. This abstract may be abridged. No warranty is given about the accuracy of the copy. Users should refer to the original published version of the material for the full abstract. (Copyright applies to all Abstracts.)

Copyright of Current Neurology / Aktualno?ci Neurologiczne is the property of Medical Communications Sp. z o.o. and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv without the copyright holder's express written permission. However, users may print, download, or email articles for individual use. This abstract may be abridged. No warranty is given about the accuracy of the copy. Users should refer to the original published version of the material for the full abstract. (Copyright applies to all Abstracts.)

Copyright of Current Neurology / Aktualno?ci Neurologiczne is the property of Medical Communications Sp. z o.o. and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv without the copyright holder's express written permission. However, users may print, download, or email articles for individual use. This abstract may be abridged. No warranty is given about the accuracy of the copy. Users should refer to the original published version of the material for the full abstract. (Copyright applies to all Abstracts.)

Stwardnienie rozsiane (SM) to choroba powodująca powstawanie obszarów demielizacyjnych w centralnym układzie nerwowym, czego skutkiem mogą być objawy takie, jak: zaburzenia chodu, koordynacji, zaburzenia czucia, ból, zaburzenia wzroku, funkcji seksualnych czy funkcji kognitywnych. Udowodniono, że dysfunkcje seksualne występują u osób chorujących na SM często. Dysfunkcje te występują częściej niż w przypadku pacjentów cierpiących na inne przewlekłe choroby – 70% pacjentów ze stwardnieniem rozsianym dotkniętych jest problemami w sferze seksualnej. Patofizjologia tych zaburzeń jest wieloczynnikowa. Jednym z czynników są uszkodzenia w centralnym układzie nerwowym, innym współistniejące zaburzenia niezwiązane bezpośrednio z obszarami demielizacyjnymi, takie jak: zmęczenie, spastyczność, osłabienie siły mięśni czy skutki uboczne wdrożonej w procesie leczenia farmakoterapii. Należy podkreślić, że część dysfunkcji seksualnych u osób z SM ma podłoże psychologiczne i społeczne. Celem artykułu jest określenie medycznych i społecznych aspektów powstawania zaburzeń seksualnych u osób ze stwardnieniem rozsianym oraz zobrazowanie wpływu dysfunkcji seksualnych na funkcjonowanie jednostki w obrębie społeczeństwa.

Etiologia stwardnienia rozsianego nadal nie została jednoznacznie wyjaśniona. U chorych występują: demielinizacja, odczyn zapalny, uszkodzenie aksonów i degeneracja oligodendrocytów. Zmiany dotyczą zarówno istoty białej, jak i szarej, ponadto wykazano, że również w pozornie niezmienionej istocie białej i szarej występuje rozlane uszkodzenie tkanek mózgu. Obecnie przyjmuje się autoimmunologiczny charakter schorzenia, na co wskazuje obecność u chorych licznych nieprawidłowości dotyczących reakcji komórkowych i humoralnych we krwi oraz w płynie mózgowo-rdzeniowym. Mechanizmy prowadzące do uszkodzenia struktur ośrodkowego układu nerwowego są wieloczynnikowe. Kluczową rolę odgrywają limfocyty T, ale włączone są także limfocyty B, komórki mikrogleju i makrofagi. Istotne jest znaczenie zależnych od demielinizacji czynników neurotoksycznych oraz zaburzeń metabolicznych, które mogą prowadzić do bezpośredniego uszkodzenia struktur ośrodkowego układu nerwowego. W pracy przedstawiono wyniki najnowszych badań dotyczących immunopatogenezy stwardnienia rozsianego. Opisano poszczególne etapy zaburzeń prowadzących do uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego: aktywację limfocytów i rolę komórek prezentujących antygen zarówno we krwi, jak i w obrębie ośrodkowego układu nerwowego, przejście przez barierę krew–mózg, funkcję limfocytów T i ich poszczególnych subpopulacji (Th1, Th2, Th17), znaczenie limfocytów B, przeciwciał i układu dopełniacza oraz demielinizację i mechanizmy uszkodzenia aksonów. Jednocześnie omówiono, jak na poszczególne etapy etiopatogenezy stwardnienia rozsianego wpływają leki stosowane w terapii choroby, uwzględniając również najnowsze preparaty będące na etapie badań klinicznych.

Wprowadzenie: Wystawienie matek podczas gestacji na fizykochemiczne czynniki może wiązać się z większym ryzykiem stwardnienia rozsianego (SM) u potomstwa. Metoda: Celem badania było ustalenie, czy radiacja słoneczna (SOR), promieniowanie ultrafioletowe B (UVB), całkowite stężenie ozonu w atmosferze (TOCA) i temperatura powietrza (AT) podczas ciąży wiążą się z rozwojem SM u potomstwa. Demograficzne i diagnostyczne dane obejmujące miesiąc urodzenia 436 dzieci (M – 171, K – 265) z następowym SM zmarłych w 2007 roku otrzymano z Głównego Urzędu Statystycznego w Warszawie. Informacje o przeszłym SOR, UVB, TOCA i AT w Polsce w rozproszonych latach (1931–2007) uzyskano z Instytutu Meteorologii. Wyniki: Dłuższe wystawienie na SOR i wyższy poziom UVB podczas matczynej gestacji wykazały asocjację z mniejszą liczbą potomstwa z SM; test liniowej regresji dał następujące wyniki: r = –0,598, p = 0,040 i r = −0,587, p = 0,035; TOCA i AT w ciągu gestacji nie korelowały istotnie z liczbą potomstwa chorego na SM: r = −0,280 (p = 0,830) i r = −0,473 (p = 0,104). Jednakże zmniejszające się TOCA w miesiącu urodzenia potomstwa z SM istotnie wiązało się z mniejszą liczbą dzieci, które później zachorowały na SM: r = +0,631, p = 0,028. Wnioski: Dłuższe gestacyjne wystawienie na SOR i na bardziej intensywne promieniowanie UVB wykazało asocjację z niższym ryzykiem SM u potomstwa. Zmniejszone ryzyko choroby korelowało także z niższym TOCA w miesiącu urodzenia.

Stwardnienie rozsiane (łac. sclerosis multiplex, SM) jest główną przyczyną niepełnosprawności u młodych dorosłych i jak większość chorób autoimmunologicznych częściej dotyczy kobiet. Wpływ ciąży na przebieg SM wzbudza zainteresowanie od wielu lat, a w ostatnim okresie stanowi temat badań wieloośrodkowych. Ciąża to zwykle okres bardzo dobrego samopoczucia chorych, najczęściej bez rzutów. Wynika to ze zmiany reaktywności immunologicznej na korzyść reakcji przeciwzapalnych związanych z limfocytami Th2 i cytokinami antyzapalnymi (interleukina 4, 5, 6, 10, TGF-β). Po porodzie zmienia się reaktywność immunologiczna i aktywność choroby wzrasta. Większość badań nie wykazała ogólnego negatywnego wpływu ciąży na niesprawność długoterminową związaną z SM; stwardnienie rozsiane nie ma negatywnego wpływu na przebieg ciąży, porodu i stan dziecka, dlatego chore kobiety mogą planować potomstwo. Choroba nie zwiększa ryzyka powikłań w ciąży i podczas porodu ani wad wrodzonych u dziecka w porównaniu z populacją ogólną. Jednakże każda terapia immunomodulująca jest przeciwwskazana w ciąży. Jeśli pacjentka decyduje się na dziecko, powinna przerwać leczenie; zaleca się również przerwę od leków przed zajściem w ciążę. W pracy podsumowano dostępne informacje na temat klinicznych problemów dotyczących ciąży i porodu u chorych na SM oraz oceniono zagrożenia dla dziecka związane z podawaniem leków.

Słuch to jeden z najważniejszych zmysłów człowieka, ściśle związany z narządem słuchu i równowagi. Nagłe lub szybko postępujące upośledzenie słuchu, któremu mogą towarzyszyć szumy uszne, uczucie zatkania ucha czy zawroty głowy, jest dla pacjenta nieprzyjemne i w dużym stopniu obniża jakość jego życia. Wśród przyczyn nagłych zaburzeń słuchu wymienia się przede wszystkim choroby laryngologiczne, ale też zaburzenia krążenia mózgowego, urazy czaszkowo-mózgowe, infekcje wirusowe (wirusy świnki, różyczki, półpaśca) i bakteryjne, choroby kości, guzy nerwu VIII, choroby genetyczne, schorzenia o podłożu autoimmunologicznym (np. stwardnienie rozsiane), leki ototoksyczne i wiele innych. Zaburzenia słuchu dzielimy na ośrodkowe i obwodowe, te drugie natomiast – na przewodzeniowe i odbiorcze. Głuchota jest objawem bardzo niepokojącym nie tylko dla pacjenta, lecz także dla neurologa. W jej przypadku kluczową rolę odgrywają: wywiad, badanie przedmiotowe, w tym badanie otolaryngologiczne, neurologiczne i audiologiczne, badanie pobudliwości przedsionków (próby kaloryczne, elektronystagmografia) oraz – w zależności od wskazań klinicznych – badania neuroobrazowe, badanie słuchowych potencjałów wywołanych z pnia mózgu, badania laboratoryjne krwi i inne, a następnie podjęcie właściwego leczenia.

Aim. Quality of life and need for social support in persons diagnosed with multiple sclerosis (MS) are to a large extent determined by the degree of their disability. The aim of the study was to analyze an association between specific forms of MS, subjectively perceived quality of life and social support. Method. The study included subjects with established diagnosis of MS, treated at rehabilitation centers, hospitals and in a home setting, as well as the members of patient organizations. After being informed about objectives of the study, type of included tasks and way to complete them, each participant was handed out a set of questionnaires: Berlin Social Support Scales (Łuszczyńska, Kowalska, Schwarzer, Schulz), Quality of Life Questionnaire (WHOQOLBREF), as well as a survey developed specifically for the purposes of this project. The results were subjected to statistical analysis with STATA 12 package. Results. The study included a total of 110 persons (67 women and 43 men). Quality of life overall, as well in physical, psychological, social relationships and environmental health domains, turned out to be particularly important in patients with primary-progressive MS. Irrespective of MS type, social support overall did not play a significant role on univariate analysis. However, subgroup analysis according to sex demonstrated that men with MS received social support four times less often than women. Conclusions. Quality of life in individuals with primary-progressive MS is significantly lower than in patients presenting with other types of this disease. Men with MS are more likely to present with worse scores for social support overall. They are less likely both to acknowledge the need for support and to realize the availability of support they actually need. [ABSTRACT FROM AUTHOR]

Introduction: Comprehensive epidemiologic data for multiple sclerosis (MS) in Poland are limited. Aim of the research: To analyse patient-reported quality of life and selected clinical and socio-demographic factors of patients registered in the Świętokrzyskie Cohort of the Polish Registry of Multiple Sclerosis (RejSM). Material and methods: Participants were residents of Świętokrzyskie Province and the data were collected between January 1st 2014 and December 31st 2015 by the RejSM web portal. After registration by doctors, the respondents assessed their quality of life individually using the Polish language versions of self-assessment questionnaires, the EuroQol (EQ-5D and EQ-VAS) and the Multiple Sclerosis Impact Scale (MSIS-29). Results: Of 1525 registered patients, 765 agreed to perform self-assessments of life quality and were included in the study. The mean degree of disability measured with the Expanded Disability Status Scale (EDSS) was 3.8 ±2.3. The mean EQ-5D index score was 0.78 ±0.28 and the mean EQ-VAS score was 65.6 ±23.8. Assessment score with MSIS-29 averaged 86.4 ±22.4 (64.2 ±19.6 for physical state and 24.7 ±7.8 for mental state). Only 34.7% of respondents were economically active. Lower quality of life was significantly associated with higher disability scores (p < 0.001), age over 40 years (p < 0.001), longer disease duration (p < 0.001), no access to therapy (p < 0.001) and unemployment (p = 0.002). No correlation was found between life quality and sex, course of disease, level of education, place of residence, or family status. Conclusions: The main factors decreasing life quality among patients in Świętokrzyskie Province are advanced disability, old age, long disease duration and limited access to both employment and immunomodulatory treatment. [ABSTRACT FROM AUTHOR]

Copyright of Polish Nursing / Pielegniarstwo Polskie is the property of Poznan University of Medical Sciences Publishing and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv without the copyright holder's express written permission. However, users may print, download, or email articles for individual use. This abstract may be abridged. No warranty is given about the accuracy of the copy. Users should refer to the original published version of the material for the full abstract. (Copyright applies to all Abstracts.)

Copyright of Current Neurology / Aktualno?ci Neurologiczne is the property of Medical Communications Sp. z o.o. and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv without the copyright holder's express written permission. However, users may print, download, or email articles for individual use. This abstract may be abridged. No warranty is given about the accuracy of the copy. Users should refer to the original published version of the material for the full abstract. (Copyright applies to all Abstracts.)

Multiple sclerosis (MS) is a chronic inflammatory and demyelinating disease of autoimmune originate. The main agents responsible for the MS development include exogenous, environmental, and genetic factors. MS is characterized by multifocal and temporally scattered central nervous system (CNS) damage which lead to the axonal damage. Among clinical courses of MS it can be distinguish relapsing-remitting multiple sclerosis (RRMS), secondary progressive multiple sclerosis (SPSM), primary progressive multiple sclerosis (PPMS), and progressive-relapsing multiple sclerosis (RPMS). Depending on the severity of signs and symptoms MS can be described as benign MS or malignant MS. MS diagnosis is based on McDonald's diagnostic criteria, which link clinical manifestation with characteristic lesions demonstrated by magnetic resonance imaging (MRI), cerebrospinal fluid (CSF) analysis, and visual evoked potentials. Among CSF laboratory tests used to the MS diagnosis are applied: Tibbling & Link IgG index, reinbegrams, and CSF isoelectrofocusing for oligoclonal bands detection. It should be emphasized, that despite huge progress regarding MS as well as the availability of different diagnostics methods this disease is still a diagnostic challenge. It may result from fact that MS has diverse clinical course and there is a lack of single test, which would be of appropriate diagnostic sensitivity and specificity for quick and accurate diagnosis. [ABSTRACT FROM AUTHOR]

Copyright of Current Neurology / Aktualno?ci Neurologiczne is the property of Medical Communications Sp. z o.o. and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv without the copyright holder's express written permission. However, users may print, download, or email articles for individual use. This abstract may be abridged. No warranty is given about the accuracy of the copy. Users should refer to the original published version of the material for the full abstract. (Copyright applies to all Abstracts.)

Copyright of Current Neurology / Aktualno?ci Neurologiczne is the property of Medical Communications Sp. z o.o. and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv without the copyright holder's express written permission. However, users may print, download, or email articles for individual use. This abstract may be abridged. No warranty is given about the accuracy of the copy. Users should refer to the original published version of the material for the full abstract. (Copyright applies to all Abstracts.)

Copyright of Current Neurology / Aktualno?ci Neurologiczne is the property of Medical Communications Sp. z o.o. and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv without the copyright holder's express written permission. However, users may print, download, or email articles for individual use. This abstract may be abridged. No warranty is given about the accuracy of the copy. Users should refer to the original published version of the material for the full abstract. (Copyright applies to all Abstracts.)

Wprowadzenie: Przyczyny wzrastającego występowania stwardnienia rozsianego (sclerosis multiplex, SM) u kobiet nie są jasne, aczkolwiek brano pod uwagę zakażenie wirusem Epsteina-Barr i palenie papierosów. Przedstawione badanie dotyczy relacji między paleniem papierosów i rosnącą częstością SM u kobiet. Metoda: Wskaź- nik K:M (WKM) wśród palaczy w ogólnej populacji skorelowano z WKM 10 272 (M – 4367, K – 5905) chorych z SM w Polsce zmarłych w latach 1982–2008. Badano również korelację między wskaźnikiem płci wśród palaczy w ogólnej populacji i wśród oczekiwanych chorych z SM, którzy palili papierosy i zmarli w ciągu 27 lat. Dane dotyczące zbiorowości z SM otrzymano z Głównego Urzędu Statystycznego, a informację o rozpowszechnieniu palenia papierosów w ogólnej populacji – z Zakładu Epidemiologii Centrum Onkologii w Warszawie. W badaniu zastosowano test Pearsona i test liniowej regresji. Wyniki: Roczny WKM 10 272 chorych zmarłych z SM w Polsce wzrósł z 1,12 do 1,37 (1982–2008); współczynnik korelacji z rokiem kalendarzowym był istotny: r = 0,548, p < 0,01. Stwierdzono znamienną korelację pomiędzy swoistym dla płci WKM wśród palących w ogólnej populacji i wskaźnikiem K:M w zbiorowości z SM w ciągu 27 lat: r = 0,595, p = 0,003. Silną korelację znaleziono między wskaźnikami K:M palaczy papierosów w ogólnej populacji i oczekiwanych chorych na SM, którzy palili papierosy: r = 0,882, p = 0,01-7. Ustalono ścisłą zależność między wskaźnikami K:M w zbiorowo- ści SM i w kohorcie oczekiwanych chorych z SM, którzy palili papierosy: r = 0,809, p = 0,01-5. Obliczono korelację między wskaźnikiem K:M w kohorcie oczekiwanych chorych palących papierosy, którzy zmarli z SM, i kalendarzowym rokiem (1982–2008): r = 0,794, p < 0,001. Wyniki wskazują, że im większa była proporcja K do M palących papierosy w ogólnej populacji, tym liczniejszy był wskaźnik K do M w zbiorowości chorych zmarłych z SM. Wnioski: Wskaźnik K:M w SM obliczony według roku zgonu istotnie wzrósł w Polsce w ciągu trzech dekad. Rosnące występowanie SM u kobiet wykazało asocjację z proporcją K:M palących papierosy w ogólnej populacji. Wzrastające występowanie SM u kobiet przynajmniej w części wiązało się z paleniem papierosów.

Wprowadzenie. Coraz częściej w badaniach nad jakością usług medycznych skierowanych do pacjentów z ograniczoną sprawnością samoobsługową odchodzi się od zasady wyłącznie biologicznego oceniania zdrowia człowieka, a przyjmuje się bardziej holistyczny punkt widzenia, w którym szczególną uwagę zwraca się na emocjonalne doznania pacjenta, jego samopoczucie i możliwości funkcjonowania w codziennym życiu. Cel. Analiza wybranych uwarunkowań deficytu jakości opieki świadczonej dla hospitalizowanych pacjentów ze stwardnieniem rozsianym (SM). Materiał i metody. W badaniu wzięło udział 70 chorych na SM w wieku od 22 do 64 lat. Ocenę wydolności samoobsługowej badanych przeprowadzono za pomocą wskaźnika funkcjonalnego Repty. Do oceny jakości opieki wykorzystano metodę BOHIPSZO. Wyniki. Przeprowadzone badania pokazały, że wdrożony w badanym oddziale system zapewnienia jakości gwarantuje wysoki poziom świadczeń pielęgniarskich. Wskaźnik pielęgnacji wyniósł 84,24. Niemiej jednak w wielu aspektach jakość opieki pielęgniarskiej w znaczącym stopniu odbiega od zalecanych standardów i oczekiwań pacjentów. Wnioski. Wyniki przeprowadzonych badań pozwalają stwierdzić, że w świadczeniu opieki pielęgniarskiej wobec pacjentów z SM: 1) Dobrze funkcjonuje techniczna strona usług – chorzy mają zapewnione bezpieczeństwo oraz sprawnie funkcjonuje procedura ochrony pacjentów przed zakażeniami co jest rezultatem wdrożonego systemu zapewnienia jakości. 2) Na wysokim poziomie są realizowane zabiegi leczniczo – pielęgnacyjne, jednakże ich jakość spada wraz z obniżeniem wydolności funkcjonalnej podopiecznych. 3) Mankamentem technicznym są braki w dokumentowaniu procesu pielęgnowania, zwłaszcza w grupie młodszych pacjentów. 4) Niepokojąca jest niska ocena pacjentów uzyskanego wsparcia edukacyjnego oraz wyuczonych umiejętności w zakresie samopielęgnacji, w szczególności wśród osób wydolnych funkcjonalnie, którzy borykają się ze stresem związanym z rozpoznaniem u nich nieuleczalnej choroby. 5) Istnieją poważne uchybienia w zakresie podmiotowego traktowania pacjenta. 6) Niepokoją niedociągnięcia w przekazywaniu informacji choremu i jego rodzinie na temat procesu leczenia i pielęgnowania. Występują one ze szczególnym nasileniem u pacjentów niemających problemów z samoobsługą, oraz u podopiecznych, którzy wymagają asekuracji i nadzoru pielęgniarek w podstawowych czynnościach dnia codziennego. (PNN 2013;2(1):9-17)

Sexuality and quality of life in young multiple sclerosis women is poorly known. Few studies indicate that sexual dysfunction can be found in the majority of patients. The most common are desire, arousal and orgasm disorders. The etiology of sexual dysfunctions is multifactorial. Sexual rehabilitation includes several methods that are also poory known and rarely implemented. (PNN 2013;2(3):104-108)

Wprowadzenie. Stwardnienie rozsiane (SM) jest bardzo istotnym problemem zdrowotnym i społecznym w Polsce. Choroba i niepełnosprawność zajmując całe życie wpływają nie tylko na pracę zawodową, ale też na pełnione role społeczne i życie rodzinne. Jedna z podstawowych funkcji rodziny, widoczna szczególnie w przypadku choroby jednego z jej członków, to rola opiekuńcza. Zdrowi członkowie rodziny muszą przybrać rolę opiekuna – rolę, która bez podstaw znajomości postępowania i opieki nad chorym będzie sprawiała znaczne trudności, a świadczący opiekę szybko się zniechęci i jego praca będzie mało efektywna. Cel. Celem pracy było poznanie wiedzy na temat stwardnienia rozsianego wśród członków rodzin osób chorujących na SM. Materiał i metody. Badania przeprowadzono w Klinice Neurologii 10. Wojskowego Szpitala Klinicznego (WSK) w Bydgoszczy. Grupę badaną stanowiło 100 osób będących członkami rodzin odwiedzających chorych na stwardnienie rozsiane w Klinice WSK w Bydgoszczy. Badania zostały przeprowadzone z wykorzystaniem autorskiego narzędzia badawczego – kwestionariusza ankiety. Wyniki. Członkowie rodzin nie rozpoznali wszystkich czynników mogących prowokować rzut choroby SM. Ponad połowa badanych (64%) błędnie uważa, że zmęczenie w SM dotyczy jedynie sfery fizycznej chorego, a najlepszym postępowaniem jest jedynie odpoczynek. Rodziny nie znają wszystkich sposobów terapii SM. Tylko połowa badanych (51%) wie, że rehabilitacja jest jednym za sposobów postępowania w SM. Przebadane rodziny wiedzą, że SM jest chorobą przewlekłą i w konsekwencji może prowadzić do niepełnosprawności (93%). Połowa badanych nie wie, że może szukać pomocy w stowarzyszeniach zrzeszających ludzi z podobnym rozpoznaniem. Co trzecia badana osoba opiera swoją wiedzę tylko na tym, co na temat choroby wie pacjent; 20% ankietowanych twierdzi, że czyta literaturę specjalistyczną dotyczącą SM. Wnioski. Wyniki badań wskazują jednoznacznie, że rodziny pacjentów chorujących na stwardnienie rozsiane nie posiadają dostatecznej wiedzy potrzebnej do prawidłowej opieki nad chorym. Edukacja rodzin nie sprawdza się tak, jakby można było tego oczekiwać. Znaleźć należy przyczyny takiego stanu rzeczy, bo same rodziny – jak deklarują – czują się zobligowane do poszerzania swojej wiedzy. (PNN 2013;2(2):69-74)

W obrazie klinicznym stwardnienia rozsianego (łac. sclerosis multiplex, SM) na funkcjonowanie chorych wpływają – poza objawami neurologicznymi – współwystępujące objawy neuropsychologiczne, do których zalicza się zaburzenia emocjonalne i dysfunkcje poznawcze oraz czynniki osobowościowe. Dysfunkcje w sferze procesów uwagi, funkcji wykonawczych czy pamięci mają wpływ na zmniejszenie zdolności adaptacyjnych, które są kluczowe dla jakości życia chorych. W badaniach dużych grup klinicznych udowodniono obecność dysfunkcji poznawczych u 40–65% pacjentów. Najczęściej na SM zapadają osoby młode, u których dysfunkcje ruchowe i zaburzenia poznawcze mogą utrudniać codzienne funkcjonowanie, a często też stają się przeszkodą w podejmowaniu zadań życiowych. Dlatego też istnieje potrzeba opracowania nowych i skutecznych programów rehabilitacyjnych dla tej grupy chorych. Rehabilitacja neuropsychologiczna pacjentów z SM obejmuje różnego rodzaju oddziaływania, których celem jest leczenie dysfunkcji poznawczych. W pracy neuropsychologa coraz częściej jako narzędzie terapeutyczne wykorzystuje się programy komputerowe służące do treningów poznawczych. Podstawą dla tego typu oddziaływań są dowody świadczące o zmianach neuroplastycznych u osób ze stwardnieniem rozsianym. Największe efekty terapeutyczne osiąga się jednak dzięki współpracy zespołu interdyscyplinarnego, w którego skład powinni wchodzić neurolog, psychiatra, neuropsycholog oraz rehabilitant. W Polsce uzyskanie takiej pomocy przez pacjentów z SM jest nadal bardzo trudne. Przykładem obrazującym skuteczne zastosowanie rehabilitacji neuropsychologicznej za pomocą programów komputerowych jest studium przypadku chorego ze stwardnieniem rozsianym.

Stwardnienie rozsiane (łac. sclerosis multiplex, SM) jest przewlekłą, demielinizacyjną chorobą ośrodkowego układu nerwowego, która występuje blisko dwa razy częściej u kobiet. Szczyt zachorowań odnotowuje się między 2. a 4. dekadą życia, co przypada na okres największej zdolności rozrodczej pacjentek. Społeczny stygmat choroby, lęk przed niepełnosprawnością oraz brak dostatecznej informacji o wpływie ciąży na przebieg SM powoduje, że podjęcie decyzji o posiadaniu dziecka staje się szczególnie trudne. Tymczasem dostępne dane jednoznacznie potwierdzają korzystny wpływ macierzyństwa na przebieg SM. Ciąża jako jedyny stan fizjologiczny zdecydowanie zmniejsza wskaźnik rzutów choroby, a jednocześnie opóźnia okres osiągnięcia znaczącej niepeł- nosprawności u pacjentek z rzutowo-remitującą postacią SM. Wszystkie kobiety z rozpoznanym SM, które planują urodzenie dziecka, powinny również uzyskać wyczerpującą informację o wzroście prawdopodobieństwa rzutu choroby w okresie połogu. Jedna trzecia pacjentek doświadcza bowiem rzutu choroby w ciągu pierwszych trzech miesięcy po porodzie. Wiedza ta może pomóc we wcześniejszym zorganizowaniu pomocy przy opiece nad noworodkiem. Wiele kwestii, w tym – między innymi – wpływ laktacji na aktywność kliniczną SM oraz wpływ leków modyfikujących przebieg choroby na macierzyństwo, wymaga jednak dalszych badań.

Witamina D jest powszechnie znana ze swojej roli w gospodarce wapniowo-fosforanowej, ale wzrastająca ilość danych wskazuje na jej działania plejotropowe. Zaobserwowano pozytywną korelację między niedoborem witaminy D a występowaniem chorób autoimmunologicznych, w tym stwardnienia rozsianego, reumatoidalnego zapalenia stawów, tocznia rumieniowatego układowego itp. Receptory witaminy D są obecne w szeregu tkanek i narządów, w tym w kościach, mięśniach, narządach rozrodczych, sercu, mózgu oraz w obrębie układu odporno- ściowego. Coraz lepiej poznawane działanie immunomodulujące witaminy D obejmuje wpływ zarówno na mechanizmy odporności wrodzonej, jak i adaptacyjnej, poprzez hamowanie proliferacji i cytotoksyczności limfocytów T, promowanie różnicowania limfocytów T regulatorowych oraz modulowanie działania makrofagów i komórek dendrytycznych. Stwardnienie rozsiane (łac. sclerosis multiplex, SM) jest chorobą autoimmunologiczną ośrodkowego układu nerwowego spowodowaną przez skomplikowane i w dużej mierze nieznane interakcje między predyspozycjami genetycznymi i czynnikami środowiskowymi. Badania epidemiologiczne wskazują, że ekspozycja na promieniowanie słoneczne i związany z nią poziom witaminy D są ważnymi czynnikami mogącymi wyjaśniać zróżnicowanie geograficzne częstości zachorowań na SM. Wyniki niektórych wstępnych obserwacji sugerują, że suplementacja witaminy D może zmniejszać ryzyko zachorowania na SM oraz modulować przebieg choroby i zmniejszać częstość jej nawrotów u pacjentów z rzutowo-remisyjną postacią SM. Wyniki te skłoniły do podjęcia prób włączenia witaminy D jako składnika wspomagającego terapię SM. Obserwacje te wymagają dalszego potwierdzenia i badań klinicznych.

Mickiewicz Piotr, Garczyński Wojciech. Możliwości funkcjonalne chorych na stwardnienie rozsiane w zależności od czasu trwania choroby = Estimation of functionality of the patients suffering from multiple sclerosis depending on duration of illness. Journal of Education, Health and Sport. 2016;6(9):757-771. eISSN 2391-8306. DOI http://dx.doi.org/10.5281/zenodo.159300 http://ojs.ukw.edu.pl/index.php/johs/article/view/3898 The journal has had 7 points in Ministry of Science and Higher Education parametric evaluation. Part B item 755 (23.12.2015). 755 Journal of Education, Health and Sport eISSN 2391-8306 7 © The Author (s) 2016; This article is published with open access at Licensee Open Journal Systems of Kazimierz Wielki University in Bydgoszcz, Poland Open Access. This article is distributed under the terms of the Creative Commons Attribution Noncommercial License which permits any noncommercial use, distribution, and reproduction in any medium, provided the original author(s) and source are credited. This is an open access article licensed under the terms of the Creative Commons Attribution Non Commercial License (http://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/) which permits unrestricted, non commercial use, distribution and reproduction in any medium, provided the work is properly cited. This is an open access article licensed under the terms of the Creative Commons Attribution Non Commercial License (http://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/) which permits unrestricted, non commercial use, distribution and reproduction in any medium, provided the work is properly cited. The authors declare that there is no conflict of interests regarding the publication of this paper. Received: 02.09.2016. Revised 24.09.2016. Accepted: 24.09.2016. Możliwości funkcjonalne chorych na stwardnienie rozsiane w zależności od czasu trwania choroby Estimation of functionality of the patients suffering from multiple sclerosis depending on duration of illness Piotr Mickiewicz1 A,B,D-F, Wojciech Garczyński2,3 A 1 absolwent Wyższej Szkoły Edukacji i Terapii w Poznaniu 2 Wyższa Szkoła Edukacji i Terapii w Poznaniu, Wydział Studiów Edukacyjnych 3 Indywidualna Praktyka Fizjoterapeutyczna w Szczecinie A. przygotowanie projektu badawczego; B. zbieranie danych; C. analiza statystyczna; D. interpretacja danych; E. przygotowanie manuskryptu; F. opracowanie piśmiennictwa: G. pozyskanie funduszy. Słowa kluczowe: stwardnienie rozsiane, czas trwania choroby, sprawność, rehabilitacja Key words: multiple sclerosis, disease duration, efficiency, rehabilitation Wstęp. Stwardnienie rozsiane jest chorobą przewlekłą, postępującą i dokonującą nieodwracalnych zmian w obrębie układu nerwowego. Dotyczy ona najczęściej ludzi młodych i choruje na nią ponad 2,5 mln ludzi na całym świecie. Można wyróżnić pięć form klinicznych stwardnienia rozsianego, które objawiają się u pacjentów pod postacią charakterystycznych objawów. Rzuty choroby mają negatywny wpływ na sprawność fizyczną i psychiczną pacjentów, co może utrudniać ich funkcjonowanie. Cel pracy. Ocena możliwości funkcjonalnych pacjentów chorych na stwardnienie rozsiane w zależności od czasu trwania choroby. Materiał i metody. Badanie zostało przeprowadzone w kwietniu 2016 roku wśród pacjentów chorych na stwardnienie rozsiane, zakwalifikowanych do programów klinicznych Oddziału Neurologii Samodzielnego Publicznego Wojewódzkiego Szpitala Zespolonego przy ul Arkońskiej 4 w Szczecinie oraz Polskiego Towarzystwa Stwardnienia Rozsianego Oddziału Wojewódzkiego w Szczecinie. Badana grupa liczyła 40 osób (25 kobiet i 15 mężczyzn), średni wiek badanych wyniósł 45,5 lat ±13,22. Do oceny badanej grupy posłużył autorski kwestionariusz ankiety. Wyniki. W wyniku badań pacjenci zostali podzieleni na trzy grupy uwzględniające czas trwania choroby. Grupa A – chorujący do 5 lat, grupa B – chorujący od 6 do 15 lat i grupa C – chorujący powyżej 16 lat. Pacjenci chorujący do pięciu lat właściwie nie mają problemów z samodzielnym funkcjonowaniem. Pacjenci z grupy B i C największy problem mieli z poruszaniem się po schodach, 84,6% z nich nie jest w stanie poruszać się po nich samodzielnie. Zgięcie w stawie kolanowym w pozycji leżącej nie było w samodzielnie stanie wykonać 30,8% badanych z grupy B i 53,8% badanych z grupy C. Pomocy podczas chodzenia potrzebowało 30,8% badanych z grupy B i 23,1% z grupy C, natomiast samodzielnie nie poruszało się 38,5% badanych z grupy B i 46,6% badanych z grupy C. Wnioski. Uzyskane w badaniu wyniki potwierdzają, że czas trwania choroby może być brany pod uwagę przy ocenie funkcjonalnej osób chorych na stwardnienie rozsiane. Abstract: Multiple sclerosis is a chronic and progressive disease which makes irreversible changes in human nervous system. It concerns mostly young people and there are over 2,5 millions of people suffering from it all over the world. There are five clinical forms of multiple sclerosis which appear in the form of specific relapses. Relapses may have negative effect on patients’ physical and mental efficiency which may impede their functioning. Objectives: Estimation of functionality of the patients suffering from multiple sclerosis depending on duration of illness. Material and methods: The research was made in April 2016 among patients sick with multiple sclerosis, qualified for clinical programs of the Department of Neurology of the Independent Public Provincial Hospital at the street Arkonska 4, Szczecin and of Polish Multiple Sclerosis Society Provincial Branch in Szczecin. The analyzed group consisted of 40 persons (25 women and 15 men); the patients’ average age was 45,5 years ± 13,22. To evaluate the test group the author’s questionnaire was used. Results: During the analysis all patients were divided into three groups taking into account duration of illness. Group A – suffering from multiple sclerosis from 5 years, group B - suffering from 6 to 15 years and group C – suffering from more than 16 years. Patients sick for 5 years do not practically have problems with independent function. The patients from B and C group had the biggest problem with walking up the stairs, 84,6% of them are unable to climb the stairs independently. 30,8% of the examined patients from group B and 53,8% of the examined patients from group C were incapable of self-flexion of the knee joint in the lying down position. 30,8% of surveyed patients from group B and 23,1% of analyzed patients from group C needed assistance when walking whereas 38,5% of examined patients from group B and 46,6% patients from group C could not move independently. Conclusion: Obtained results confirm that duration of illness may be taken into consideration while functional assessment of people sick with multiple sclerosis.

Garczyński Wojciech, Krajewski Stanisław. Próba ukierunkowania rehabilitacji u pacjentów ze stwardnieniem rozsianym w zależności od typu klinicznego choroby = The attempt conditions for the rehabilitation of patients with multiple sclerosis, depending on the type of clinical disease. Journal of Education, Health and Sport. 2016;6(7):35-58. eISSN 2391-8306. DOI http://dx.doi.org/10.5281/zenodo.56870 http://ojs.ukw.edu.pl/index.php/johs/article/view/3655 The journal has had 7 points in Ministry of Science and Higher Education parametric evaluation. Part B item 755 (23.12.2015). 755 Journal of Education, Health and Sport eISSN 2391-8306 7 © The Author (s) 2016; This article is published with open access at Licensee Open Journal Systems of Kazimierz Wielki University in Bydgoszcz, Poland Open Access. This article is distributed under the terms of the Creative Commons Attribution Noncommercial License which permits any noncommercial use, distribution, and reproduction in any medium, provided the original author(s) and source are credited. This is an open access article licensed under the terms of the Creative Commons Attribution Non Commercial License (http://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/) which permits unrestricted, non commercial use, distribution and reproduction in any medium, provided the work is properly cited. This is an open access article licensed under the terms of the Creative Commons Attribution Non Commercial License (http://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0/) which permits unrestricted, non commercial use, distribution and reproduction in any medium, provided the work is properly cited. The authors declare that there is no conflict of interests regarding the publication of this paper. Received: 25.05.2016. Revised 25.06.2016. Accepted: 28.06.2016. Próba ukierunkowania rehabilitacji u pacjentów ze stwardnieniem rozsianym w zależności od typu klinicznego choroby The attempt conditions for the rehabilitation of patients with multiple sclerosis, depending on the type of clinical disease Wojciech Garczyński 1,2, Stanisław Krajewski 3,4 1 Wyższa Szkoła Edukacji i Terapii w Poznaniu, Wydział Studiów Edukacyjnych, ul. Grabowa 22, 61-473 Poznań 2 Indywidualna Praktyka Fizjoterapeutyczna, ul. Biskupa Bandurskiego 71/17, 71-685 Szczecin 3 Bydgoska Szkoła Wyższa ul. Unii Lubelskiej 4; 85-059 Bydgoszcz 4 Klinika Neurochirurgii 10 Wojskowy Szpital Kliniczny z Polikliniką, ul. Powstańców Warszawy 5, 85-681 Bydgoszcz Autor korespondencyjny: dr n. o zdr. Wojciech Garczyński Indywidualna Praktyka Fizjoterapeutyczna ul. Biskupa Bandurskiego 71/17 71-685 Szczecin w.garczynski@gmail.com Słowa kluczowe: rehabilitacja, stwardnienie rozsiane. Key words: rehabilitation, multiple sclerosis. WSTĘP. Stwardnienie rozsiane (łac. sclerosis multiplex, SM) jest to choroba o podłożu zapalno-demielinizacyjnym ośrodkowego układu nerwowego, w której dochodzi do wieloogniskowych zmian. Etiopatogeneza związana jest z uwarunkowaniami genetycznymi i immunologicznymi. Stwardnienie rozsiane może mieć przebieg z rzutami lub bez. Forma kliniczna pierwotnie postępująca (PPMS) stwardnienia rozsianego występuje bez rzutów, pozostałe formy kliniczne: rzutowo – remisyjna (RRMS), wtórnie postępująca (SPMS) i postępująco – nawracająca (PRMS) charakteryzują się pojawianiem się rzutów choroby, forma łagodna (BNMS) może występować bez rzutów. CEL BADAŃ. Głównym celem podjętych badań było poszukiwanie zależności pomiędzy zróżnicowaniem funkcji fizycznych chorych na stwardnienie rozsiane a typem klinicznym schorzenia. Ewentualne znalezienie takich zależności w konsekwencji pozwoliłoby na wczesne ukierunkowanie procesu rehabilitacji dostosowanej do potrzeb pacjentów z określonym typem klinicznym choroby. MATERIAŁ I METODA. W badaniu wzięło udział 313 osób ze zdiagnozowanym stwardnieniem rozsianym, przebywających na czterotygodniowych turnusach rehabilitacyjnych w Centrum Rehabilitacji dla Osób Chorych na Stwardnienie Rozsiane im. Jana Pawła II w Bornym Sulinowie. Zastosowano metodę sondażu diagnostycznego z wykorzystaniem standaryzowanych kwestionariuszy, typowych do oceny funkcji u chorych na stwardnienie rozsiane (EDSS, MFIS, MDST, HADS, EQUI – SCAL). Do obliczeń statystycznych wykorzystano program Statistica 10 firmy StatSoft. WYNIKI. Uzyskano statystycznie istotne różnice w wieku zachorowania na stwardnienie rozsiane oraz w średnim czasie trwania choroby z podziałem na formy kliniczne (odpowiednio p

Wprowadzenie: Długookresowe badania stwardnienia rozsianego (SM) udowodniły spadek umieralności (U) w Europie i USA. Celem badania jest wykazanie związku między zmniejszeniem U na SM i rozpowszechnieniem palenia papierosów (PP) w Polsce. Metoda: Badania oparto na 10 272 chorych na SM (M – 4367, K – 5905), którzy zmarli w latach 1982–2008. Przeciętne, roczne, surowe współczynniki U (SWU) oraz dostosowane do płci współczynniki U (DPWU) w SM na 100 000 ludności skorelowano z rocznymi współczynnikami rozpowszechnienia (WR) PP na 100 mieszkańców w ogólnej populacji i 2 podpopulacjach. Dane uzyskano z Głównego Urzędu Statystycznego oraz z Centrum Onkologii w Warszawie. Wyniki: SWU, DPWU wśród M i K na SM były istotnie wyższe w latach 1982–1995: 1,33 (SD 0,07), 1,19 (SD 0,13), 1,47 (SD 0,07) niż w latach 1996–2008: p=0,000006, p=0,0002, p=0,0008. WR PP obniżyły się w latach 1982–2008 w ogólnej populacji (p=0,000003) i wśród mężczyzn (p=0,0000004), lecz nie wśród kobiet (p=0,127). SWU i DPWU wśród M z SM wykazały wysoką korelację z WR PP w latach 1982–2008; r=0,673, p=0,0006 i r=0,774, p=0,0001. Nie stwierdzono korelacji DPWU wśród K z SM i WR PP: r=0,369, p=0,0910. Wniosek: Spadek U na SM miał związek z rzadszym PP w ogólnej populacji i wśród mężczyzn, lecz nie wykazał asocjacji w podpopulacji kobiet w latach 1982–2008 w Polsce.

Stwardnienie rozsiane jest demielinizacyjną chorobą centralnego układu nerwowego o podłożu immunologicznym, rozwijającą się pod wpływem czynników środowiskowych oraz predyspozycji genetycznej. Choroba ta występuje najczęściej między 20. a 40. rokiem życia i przebiega w fazach rzutów i remisji. Wymaga ona długotrwałej terapii farmakologicznej i niefarmakologicznej oraz profesjonalnej opieki pielęgniarskiej. Celem niniejszej pracy jest przedstawienie roli pielęgniarki w leczeniu chorych na stwardnienie rozsiane. Z doniesień wynika, że rola pielęgniarki w leczeniu chorego na stwardnienie rozsiane związana jest z czynnym udziałem w procesie: monitorowania stanu zdrowia chorego w kierunku objawów skutków ubocznych stosowanych preparatów oraz ich skuteczności (poprawa stanu neurologicznego i funkcjonalnego chorego), edukacji oraz udzielania wsparcia choremu i jego rodzinie, a także prowadzeniu chorego przez proces terapii stosowanej w stwardnieniu rozsianym podczas hospitalizacji i po jej zakończeniu. Edukacja chorego i jego rodziny obejmuje przede wszystkim zalecenia dotyczące postępowania w czasie farmakoterapii modyfikującej przebieg choroby, stosowanej podczas rzutu choroby oraz eliminującej objawy choroby. (PNN 2012;1(1):29-34)

Wstęp: Na podstawie dotychczasowych badań uważa się, że terapia lekami immunomodulacyjnymi (DMT) jest skuteczna w leczeniu postaci rzutowo-remitującej stwardnienia rozsianego. Celem pracy była ocena wartości rokowniczej somatosensorycznych potencjałów wywołanych (SSPW) u chorych w czasie 2-letniej kuracji interferonami beta (1a i 1b) oraz octanem glatirameru. Materiał i metody: Materiał kliniczny stanowiło 106 pacjentów (35 mężczyzn i 71 kobiet) wwieku 18-54 lat, z ustalonym rozpoznaniem stwardnienia rozsianego, poddanych co najmniej 2-letniej kuracji immunomodulującej. Wyniki: Przed wdrożeniem leczenia prawidłową wartość SSPW odnotowano u 37 (35%), zaś nieprawidłową – u 69 chorych (65%). W badanej grupie u 32 pacjentów (30,1%) wystąpił w trakcie kuracji rzut choroby. Spośród nich 6 osób miało wyjściowo prawidłowy wynik SSPW, zaś u pozostałych stwierdzono wynik nieprawidłowy. Po zakończeniu DMT w grupie z wyjściowo prawidłowym SSPW zaobserwowano pogorszenie stanu neurologicznego (ocenione jako progresja EDSS >1,0 w stosunku do oceny przed leczeniem) u 8 chorych, zaś w grupie z wyjściowo nieprawidłowym SSPW – u 18 chorych. Wnioski: W grupie pacjentów z wyjściowo nieprawidłowym wynikiem SSPW rzut choroby w trakcie leczenia immunomodulacyjnego wystąpił znacznie częściej niż w grupie z prawidłowym wynikiem SSPW.

W świetle badań ostatnich lat postać remitująco-rzutowa jest najczęściej rozpoznawaną odmianą stwardnienia rozsianego w Polsce, a przeciwciała monoklonalne są istotną alternatywą dla tych pacjentów, u których nieskuteczna okazuje się terapia pierwszego rzutu interferonem beta lub octanem glatirameru. Celem takiego leczenia immunomodulacyjnego jest ograniczenie postępu choroby na jej wczesnym etapie, w którym dominuje głównie komponenta zapalna nad zmianami neurodegeneracyjnymi, a więc w momencie, gdy prawdopodobieństwo osiągnięcia efektu terapeutycznego jest największe, przynajmniej teoretycznie. Obecnie przeciwciała monoklonalne, takie jak natalizumab, daklizumab, alemtuzumab i rituksymab, osłabiając na odpowiednim etapie aktywność komórek układu odpornościowego, skutecznie zmniejszają wielkość lub liczbę zmian w obrazie rezonansu magnetycznego mózgu. Ponadto ograniczając nawroty choroby, mają pozytywny wpływ na stan kliniczny pacjentów. Jedynym odstępstwem od tej reguły okazuje się ustekinumab, który nie wykazuje efektywności w terapii. Decyzje o włączeniu leków drugiego rzutu, jakimi są przeciwciała monoklonalne w stwardnieniu rozsianym, powinno się podejmować w oparciu o stan ogólny pacjenta i jego choroby towarzyszące. W Polsce jest zarejestrowany tylko jeden z wyżej wymienionych terapeutyków – natalizumab (Tysabri), pozostałe znajdują się w fazie badań klinicznych. Z ostatnich danych wynika, że niekiedy terapia tymi lekami (natalizumab, rytuksymab) pociąga za sobą groźne w skutkach działania niepożądane, zwłaszcza możliwość pojawienia się postępującej wieloogniskowej leukoencefalopatii mózgu. W przypadku stosowania alemtuzumabu istnieje z kolei duża skłonność do wywoływania zaburzeń autoimmunologicznych, głównie tarczycy. Celem niniejszej pracy jest podsumowanie aktualnych danych z badań klinicznych nad skutecznością przeciwciał monoklonalnych w leczeniu postaci remitująco-rzutowej stwardnienia rozsianego, z jednoczesnym uwzględnieniem działań niepożądanych.

Badanie wzrokowego potencjału wywołanego stanowi istotny element diagnostyczny stwardnienia rozsianego. Jest przydatne w wykrywaniu niemych klinicznie ognisk demielinizacji. Celem pracy było zbadanie, czy WPW oprócz wartości diagnostycznej może stanowić również istotną wartość prognostyczną odpowiedzi na kurację lekami immunomodulującymi (DMT) u chorych na stwardnienie rozsiane (SM). Materiał i metody: Materiał kliniczny stanowiło 110 pacjentów (35 mężczyzn i 75 kobiet) w wieku 18-54 lat, z rozpoznanym SM, poddanych co najmniej 2-letniej kuracji immunomodulującej (IFN β-1a, IFN β-1b, GA). Wyniki: W ocenianej grupie pacjentów u 32 chorych (29%) wystąpił w trakcie kuracji rzut choroby. W tej grupie 8 pacjentów miało wyjściowo prawidłowy wynik WPW, zaś pozostałe 24 osoby – wynik nieprawidłowy. Po zakończeniu 2-letniego okresu leczenia w grupie z prawidłowym WPW przed leczeniem immunomodulującym progresję choroby stwierdzono u 7 chorych, spośród których u 3 wykryto również nowe ogniska w obrazie MRI. W grupie z nieprawidłowym WPW progresję choroby stwierdzono u 22 chorych, w tym u 12 z obecnością nowych zmian demielinizacyjnych w badaniu MRI. Wnioski: W grupie leczonej DMT progresja choroby w ocenie klinicznej oraz radiologicznej dominowała u chorych z nieprawidłowym WPW w badaniu wyjściowym, w porównaniu z pacjentami z prawidłowym wynikiem WPW.

Miejscowe skurcze toniczne to powszechnie spotykany objaw stwardnienia rozsianego (łac. sclerosis multiplex, SM). Do ich zwalczania coraz częściej stosowany jest zastrzyk domięśniowy botuliny typu A. Do analizy statystycznej zaakceptowaliśmy 4 z 10 badanych pacjentów z SM i spastycznością kończyn dolnych oraz 5 zdrowych wolontariuszy. Pacjenci zostali poddani badaniu fMRI trzykrotnie: w tygodniu przed zastrzykiem botuliny A, a następnie w 4. i 12. tygodniu po iniekcji. Podczas badań fMRI probanci wykonywali zginanie i prostowanie stawu kolanowego według planu blokowego, przy czym faza czynna zamieniała się z fazą spoczynku w 15-sekundowych odstępach. Obraz przeciętnej aktywacji pacjentów podczas pierwszej sesji wskazywał, w porównaniu z grupą kontrolną, na istotny wzrost aktywacji obustronnej kory czuciowo-ruchowej płatu czołowego i ciemieniowego. Podczas drugiej sesji w 4. tygodniu aktywacja zmalała do tego stopnia, że statystycznie nie różniła się od zdrowej kontroli. Z kolei w obrazach trzeciej sesji po 12 tygodniach odnotowano w związku z wygaśnięciem efektu botuliny A ponowny wzrost aktywacji niemal do objętości pierwotnej. Wnioski: Stwierdzamy, że aktywacja kory ruchowej odzwierciedla zmiany w obwodowym układzie nerwowym zachodzące podczas leczenia za pomocą botuliny A, w czym prawdopodobnie pośredniczą zmiany w aferentacji. Jest to nowe odkrycie, aczkolwiek nie wykracza poza stwierdzenia podobnych badań przeprowadzonych innymi metodami.

Badanie ośrodkowego układu nerwowego (OUN) techniką rezonansu magnetycznego (magnetic resonance imaging, MRI) jest obecnie najważniejszym badaniem dodatkowym w diagnostyce i monitorowaniu stwardnienia rozsianego (SM). W ostatnich latach pojawiło się duże zainteresowanie możliwościami poszukiwania korelacji między obrazem uzyskanym w MRI a kliniką i neuropatologią podczas rozwoju SM. Badacze poszukują korelacji między obrazem MRI a zapaleniem, demielinizacją, neurodegeneracją oraz gliozą w OUN. Obecnie uważa się, że hipointensywne zmiany w obrazach T1-zależnych najlepiej korelują z rozwojem demielinizacji i neurodegeneracją. Ponadto liczne badania potwierdzają, że objętość ognisk widzianych w sekwencji T1 może korelować z nasileniem niesprawności u pacjentów z SM. Obrazy T1-zależne wzmocnione gadoliną ujawniają miejsca w OUN, w których nastąpiło uszkodzenie bariery krew-mózg i świadczą o aktywnym procesie zapalnym. Olbrzymia większość ognisk patologicznych w OUN w przebiegu SM jest hiperintensywna w sekwencji T2. Nie jest to jednak obraz typowy dla jakiegokolwiek procesu patologicznego. Istnieją badania sugerujące, że liczba ognisk w sekwencji T2 u chorych z CIS (clinically isolated syndrome) koreluje z prawdopodobień- stwem rozwoju SM w przyszłości. Przedstawione wyniki wskazują, że przy pomocy MRI wciąż nie uzyskujemy odpowiedzi na wiele pytań dotyczących przyżyciowej oceny zmian patologicznych zachodzących w OUN podczas SM, niemniej jednak dostępne dane sugerują, że możemy to już robić z pewnym przybliżeniem.

Limfocyty Th17 są stosunkowo niedawno opisaną subpopulacją limfocytów pomocniczych T (Th), charakteryzującą się wytwarzaniem cytokiny IL-17 (IL-17). Badania nad tymi limfocytami rzuciły nowe światło na patogenezę stwardnienia rozsianego (SM) i jego doświadczalnego modelu – eksperymentalnego autoimmunizacyjnego zapalenia mózgu i rdzenia kręgowego (experimental autoimmune encephalomyelitis, EAE). Limfocyty te wykazują znaczne podobieństwo do limfocytów Th1, a dziewicze limfocyty CD4+ różnicują się w kierunku fenotypu Th17 pod wpływem stymulacji ściśle określonego zestawu cytokin. Powstawanie mysich limfocytów Th17 indukują cytokiny TGF-β oraz IL-6 lub IL-21. Komórki Th17 produkują różne chemokiny, m.in. IL-17A/F, IL-21 i IL-22. Udokumentowano, że neutralizacja IL-17 zmniejsza objawy choroby EAE. Głównym mediatorem stanu patologicznego w ośrodkowym układzie nerwowym (OUN) indukowanego przez limfocyty Th17 jest cytokina IL-17A. Do najlepiej scharakteryzowanych funkcji IL-17A należy indukcja wytwarzania neutrofilowych chemokin ELR+ CXC, tj. CXCL1 i CXCL2. Ponadto limfocyty Th17 mogą sprzyjać rozwojowi EAE poprzez aktywację neutrofili wewnątrz szpiku kostnego, co w konsekwencji prowadzi do mobilizacji niedojrzałych monocytów do krwiobiegu i rozwoju zapalenia w ośrodkowym układzie nerwowym. Rosnąca liczba danych płynących z badań nad SM i EAE potwierdza istotny udział limfocytów Th17 w patogenezie tej choroby, a poznanie dokładnej roli tych limfocytów wymaga dalszych badań – ich wyniki mogą być użyteczne w opracowywaniu nowych metod terapii SM.

Zmęczenie, definiowane jako subiektywne odczucie braku energii do rozpoczynania i podtrzymywania dowolnej aktywności pozostające bez związku z depresją lub osłabieniem siły mięśniowej, jest jednym z najczęstszych i zwykle najbardziej uciążliwych objawów stwardnienia rozsianego (SR). Dotyczy prawie wszystkich chorych, natomiast u ponad połowy jest objawem dominującym. Może występować u chorych ze stosunkowo niewielkimi objawami neurologicznymi i w znacznym stopniu wpływać na jakość życia. Mimo intensywnych badań w ostatnich latach patofizjologia zespołu zmęczenia nie jest w pełni poznana. Za występowanie zmęczenia w SR odpowiedzialne mogą być różne mechanizmy: lokalny zanik kory przedczołowej i jąder podstawy, zmiana aktywności limfocytów B, zaburzenia transmisji glutaminergicznej przez cytokiny prozapalne (TNF-α, IL-1β i IL-6), nieprawidłowe funkcjonowanie osi podwzgórze – przysadka – nadnercza, zaburzenia metabolizmu astrogleju i spadek produkcji dehydroepiandrosteronu (DHEA) oraz obniżenie poziomu neuroprzekaźników noradrenaliny i serotoniny. Rozpoznanie zespołu zmęczenia opiera się na wywiadzie, badaniu fizykalnym, przesiewowych badaniach laboratoryjnych i skalach oceniających zmęczenie, np. Skali Ciężkości Zmęczenia (FSS) i Skali Oddzia- ływania Zmęczenia (MFIS). Warunkiem koniecznym jest wykluczenie depresji oraz dodatkowych przyczyn organicznych (niedokrwistości, chorób serca, nerek czy niedoczynności tarczycy). Leczenie zmęczenia jest mało skuteczne. Farmakoterapia daje niewielką poprawę, chociaż ostatnie próby z zastosowaniem modafinilu i famprydyny przyniosły obiecujące rezultaty. Zaobserwowano korzystny wpływ ćwiczeń fizycznych, krioterapii i magnetostymulacji. Pomocne są też wsparcie emocjonalne chorego, terapia poznawczo-behawioralna i psychoterapia oraz unikanie czynników mogących nasilać zmęczenie, takich jak gorączka, lęk, depresja, ból, zaburzenia snu, czy niektórych leków, np. opiatów, benzodiazepin.

W chwili obecnej leczenie immunomodulujące stwardnienia rozsianego (łac. sclerosis multiplex, SM) polega na podawaniu leków w postaci iniekcji podskórnych, domięśniowych bądź dożylnych. Powoduje to liczne niedogodności dla pacjentów, wobec czego istnieje zapotrzebowanie na wprowadzenie leku doustnego o skuteczności przewyższającej skuteczność leków obecnie stosowanych. Pierwszym tego typu lekiem jest fingolimod (FTY720). Lek ten dobrze wchłania się z przewodu pokarmowego, a maksymalne stężenie we krwi osiąga po 12-16 godzinach od podania. Mechanizm działania fingolimodu polega na powodowaniu sekwestracji dojrzałych limfocytów w węzłach chłonnych i kępkach Peyera, co zmniejsza ich liczbę we krwi oraz w naciekach limfocytarnych. FTY720 nie upośledza funkcji limfocytów, a zwłaszcza aktywacji limfocytów T. Uważa się, że fingolimod może hamować migrację limfocytów na drodze dwóch niezależnych mechanizmów: pierwszy to zmniejszanie liczby receptorów S1P1 na limfocytach T i osłabienie sygnału do ich migracji, drugi to stałe pobudzanie tych receptorów obecnych na śródbłonku zatok w węzłach chłonnych do wzmacniania bariery ograniczającej migrację limfocytów. Zachęcające wyniki badań klinicznych II fazy umożliwiły zaprojektowanie dwóch dużych badań III fazy, które otworzyły fingolimodowi drogę do rejestracji: FREEDOMS (FTY720 Research Evaluating Effects of Daily Oral therapy in Multiple Sclerosis) i TRANSFORMS (Trial Assessing Injectable Interferon versus FTY720 Oral in Relapsing-Remitting Multiple Sclerosis). W zakresie wszystkich klinicznych i rezonansowych punktów końcowych w badaniu FREEDOMS udowodniono przewagę fingolimodu nad placebo. Badanie TRANSFORMS pozwoliło udowodnić, że fingolimod zmniejsza aktywność SM skuteczniej niż interferon β-1a. Dane te potwierdzają, że fingolimod jest obiecują- cym nowym lekiem w terapii SM.

Stwardnienie rozsiane (łac. sclerosis multiplex, SM) to przewlekła choroba ośrodkowego układu nerwowego, stanowi też główną przyczyną niepełnosprawności (nieurazowej) w populacji młodych dorosłych. Lekami, które zgodnie z wynikami badań klinicznych mają wpływ na przebieg choroby, są: interferony beta (IFN-β-1a i IFN-β-1b) oraz octan glatirameru (GA). Celem pracy była analiza przebiegu choroby oraz zmian w obrazie rezonansu magnetycznego (RM) mózgu i rdzenia szyjnego u chorych z postacią rzutowo-remisyjną stwardnienia rozsianego (RRSM) u chorych w przebiegu 2-letniej terapii lekami immunomodulującymi (DMD): IFN-β-1b (250 µg), IFN-β-1a (44 µg), IFN-β-1a (30 µg) oraz GA (20 mg). Badanie trwało 24 miesiące. Materiał kliniczny stanowiło 118 chorych z RRSM. Grupa chorych, u których włączono leczenie, to: 20 osób leczonych IFN-β-1a (30 µg), 40 – IFN-β-1b (250 µg), 33 – IFN-β-1a (44 µg) i 25 – GA (20 mg). W badanej grupie przeważały kobiety – 66,1%. Średni wiek chorych wynosił 29,0±8,6 (18-50) roku; wartość EDSS w chwili rozpoczęcia leczenia – 2,3±0,9 pkt; roczny wskaźnik rzutów (ARR) – 0,82. W badaniu stwierdzono podobny wpływ poszczególnych leków na oceniane parametry. Po dwóch latach leczenia wartość EDSS wyniosła 2,6±1,3 pkt (wzrost o 0,3 pkt). Zaobserwowano zmniejszenie rocznego wskaźnika rzutów (ARR) do 0,55 (redukcja o 32,9%). Stwierdzono wyraźną różnicę progresji choroby w ocenie RM – po pierwszym roku progresję stwierdzono u 87,0% chorych, po drugim roku leczenia – u 42,9%. Wyniki przeprowadzonych badań wskazują, że badane leki działają podobnie na postęp choroby, leczenie DMD wpływa stabilizująco na narastanie niesprawności tylko u części chorych, korzystny wpływ leczenia immunomodulującego obserwowano szczególnie w drugim roku leczenia, a obecność nowych rzutów choroby w trakcie kuracji jest najważniejszym klinicznym wykładnikiem braku odpowiedzi na leczenie.

Temat: Większa część chorych na NZSR leczonych IFN beta wykazuje korzystną modyfikację choroby. Niepowodzenie leczenia (NL) interferonem beta występuje u 7-49% chorych na NZSR w zależności od kryteriów braku odpowiedzi na terapię. Cel: Przedstawienie kryteriów, charakterystyki, predykcji braku odpowiedzi na IFN beta oraz krótki opis prób minimalizacji NL. Metoda i pacjenci: Dokonano krytycznego przeglądu 35 artykułów o przebiegu naturalnym i leczeniu IFN beta chorych na NZSR. Wyniki: Kryterium trwałego NL oparte na pogorszeniu niepełnosprawności (NP) o ‡1 st. EDSS (potwierdzonej po 6 miesiącach) u chorych na NZSR otrzymujących IFN beta przez 2 lata wykazało wysoką czu- łość (85%) w określeniu trwałego braku odpowiedzi. Przed leczeniem IFN beta niereagujący mieli niższy wskaźnik rzutów (1,4), wyższy stopień NP (2,7) i większą liczbę pokontrastowych uszkodzeń (3) w porównaniu z reagującymi (1,9, 1,8, 0); p

Copyright of Polish Nursing / Pielegniarstwo Polskie is the property of Poznan University of Medical Sciences Publishing and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv without the copyright holder's express written permission. However, users may print, download, or email articles for individual use. This abstract may be abridged. No warranty is given about the accuracy of the copy. Users should refer to the original published version of the material for the full abstract. (Copyright applies to all Abstracts.)

Copyright of Advances in Rehabilitation is the property of Termedia Publishing House and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv without the copyright holder's express written permission. However, users may print, download, or email articles for individual use. This abstract may be abridged. No warranty is given about the accuracy of the copy. Users should refer to the original published version of the material for the full abstract. (Copyright applies to all Abstracts.)

Copyright of Modern Nursing & Health Care / Wspolczesne Pielegniarstwo i Ochrona Zdrowia is the property of Wydawnictwo Continuo and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv without the copyright holder's express written permission. However, users may print, download, or email articles for individual use. This abstract may be abridged. No warranty is given about the accuracy of the copy. Users should refer to the original published version of the material for the full abstract. (Copyright applies to all Abstracts.)

Aim: The aim of the study was to determine temporal orientation in patients diagnosed with RR-MS as compared with that of healthy individuals; to analyse self-evaluated acceptance levels in terms of physical and psychological condition and self-reliance; an attempt to identify factors of illness acceptance in patients with RR-MS including temporal perspective. Method: Acceptance of Illness Scale (AIS, adapted into Polish by Z. Juczyński), Zimbardo Time Perspective Inventory (ZTPI, adapted into Polish by M. Mażewski), and original interview aimed to assess socio-demographic data and self-evaluated physical as well as psychological condition and self-reliance of patients with MS (referred to the neurological testing according to the EDSS). Results: Patients with RR-MS focus on fatalistic and hedonistic present more than healthy individuals. They also tend to reflect on their negative past experience. Acceptance of illness correlated positively with subjective assessment of physical and psychological condition as well as self-reliance, and negatively with objective disability score (measured with the use of EDSS) and a factor considering time of disease duration. Conclusions: Avoiding contemplation of negative past and concentrating on hedonistic future constitute significant predictors of illness acceptance. These results may be of importance in terms of holistic approach to treatment of RR-MS patients. In the initial stage of the disease progression, patients might benefit from psychological support due to change in temporal orientation. [ABSTRACT FROM AUTHOR]

Copyright of Psychiatria Polska is the property of Editorial Committee of Polish Psychiatric Association and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv without the copyright holder's express written permission. However, users may print, download, or email articles for individual use. This abstract may be abridged. No warranty is given about the accuracy of the copy. Users should refer to the original published version of the material for the full abstract. (Copyright applies to all Abstracts.)