Search

41 p. -- Bibliogr.: p. 20-22, Marco teórico y justificación: El cáncer de mama (CM) es una neoplasia maligna formada como consecuencia de una mutación clonal de las células del tejido mamario, cuya incidencia ha experimentado un continuo y progresivo crecimiento. Representa, además, la primera causa de mortalidad por cáncer en mujeres. La etiopatogenia de esta neoplasia es multifactorial y se distinguen factores de riesgo primario así como secundario. Así, en la bibliografía se recogen diversas estrategias de disminución del riesgo del CM, entre los que se encuentra la práctica de lactancia materna. Este efecto protector contra el desarrollo del cáncer de mama ha sido documentado en diversos estudios, si bien la duración necesaria de la misma es todavía controvertida. La importancia de la identificación de factores protectores del CM radica en las consecuencias físicas y emocionales que sufren las pacientes, además de la cuantía de gasto sanitario e individual que acarrea la enfermedad. Objetivo: Identificar la efectividad de la lactancia materna como factor protector en la prevención del cáncer de mama. Metodología: Se realizaron búsquedas en bases de datos nacionales e internacionales (Ovid Medline, Pubmed, Cinahl, Cuiden, Embase) a partir de las palabras clave breast feeding, primary prevention y breast neoplasms. Resultados: Se seleccionaron 15 estudios entre los años 2011-2021, 12 con diseño de casos y controles y 3 estudios de cohortes. Conclusiones: Los resultados han demostrado el efecto protector de la lactancia materna frente al cáncer de mama, por lo que parece favorable promover esta práctica desde el rol de la enfermería. Sin embargo, se precisan estudios más exhaustivos para establecer a una afirmación concluyente sobre la duración necesaria de la misma.

Sarrera: 1. motako diabetes mellitusa gaixotasun kronikoa da, eta kasuak eta prebalentzia ikusita, areagotzen ari da. Nerabezaroan ematen diren aldaketaz gain, gaixotasun hau gaizki kontrolatzeak dakarren konplikazio akutu eta kronikoak gehitu behar zaizkio. Hori dela eta, Osasun Heziketa Programa bat garatzea erabaki da, nerabeen bizi-kalitatea eta ongizatea hobetzeko, erizaintzaren laguntzarekin. Helburua: 1.motako diabetes mellitusa duten nerabeei bideratutako osasun-heziketa programa bat diseinatzea. Metodologia: atal honetan 2 azpiatal deskribatu dira. Batetik, datu-iturriak zeintzuk izan diren adierazi da, hau da, bilaketaren metodologia eta bestetik, programan parte hartuko duten talde dianaren kaptazioa. Plangintza: programa honen helburu pedagogikoa 1. motako diabetes mellitusa pairatzen duten nerabeek bizi-kalitatea hobetzeko eta ongizatea lortzeko behar dituzten jarrerak, ezagutzak eta gaitasunak bereganatzea da. Helburu orokor honetarako, helburu zehatzak formulatu dira. Bost gai ezberdinez osaturiko unitate didaktiko bat proposatu da, bost saioetan metodología eta teknika aktibo desberdinak erabiliz. Programarako aurreikusten diren baliabideak (osasun-agenteak, denborak, lekuak, materialak) ere planteatu dira. Ebaluazioa: osasun heziketa programa ebaluatzeko hainbat tresna diseinatu dira. Horretarako, tresna desberdinak aplikatuz, emaitzen, prozesuaren eta egitura eta errekurtsoen ebaluazioa egingo da informazio kualitatiboa eta kuantitatiboa lortzeko. Ekarpen pertsonala: 1. motako diabetes mellitusa pairatzen duten nerabeen ongizatea eta bizi-kalitatea sustatzeko beharrezkoak ikusten dira osasun heziketa programak eratzea eta martxan jartzea.

[ES] INTRODUCCIÓN: El suicidio es un grave problema de salud pública y un arraigado tabú en la sociedad, de ahí que su control y prevención resulten complejos. La Organización Mundial de la Salud (OMS) lleva más de veinte años incidiendo en la necesidad de que agentes sociales y sanitarios se coordinen y colaboren para su prevención. Expresamente los medios de comunicación, que pudiendo actuar como agentes protectores (efecto Papageno), optan por el silencio -que perpetúa el estigma- o la mala información ejerciendo una influencia negativa (efecto Werther) sobre las conductas de personas vulnerables. Aspectos constatados en el diagnóstico de salud efectuado sobre la población a intervenir. OBJETIVO: Generar un comportamiento responsable y proactivo en la prevención del suicidio mediante la elaboración de contenidos periodísticos adecuados a las recomendaciones de la OMS, mediante un programa de Educación para la Salud dirigido a periodistas del Diario El Correo, edición Vizcaya. METODOLOGÍA: Intervención educativa (diseño pre-post) interdisciplinar basada en el aprendizaje significativo, liderada por profesionales de enfermería y medicina desde el Centro de Salud Mental Bombero Etxaniz, de Osakidetza. Se programan siete sesiones educativas con contenidos sobre suicidio y salud mental, a realizar en la sede de El Correo durante tres meses. SEGUIMIENTO Y EVALUACIÓN: Seguimiento continuo por el equipo interdisciplinar y evaluación mediante el análisis de sesiones y tareas a través de cuestionarios dirigidos a valorar la estructura, proceso y resultados del programa. Al año, se reevaluarán los resultados prácticos sobre los/as beneficiarios/as directos/as e indirectos/as.

[ES] Introducción. Baby Led Weaning es un método de introducción de alimentos sólidos autorregulado por el bebé. Este método de inicio de la alimentación complementaria se caracteriza por fomentar que el lactante, según su desarrollo psicomotor, utilice sus propias manos para llevarse trozos de alimentos a la boca, dejando a un lado, la alimentación triturada o con cuchara del método tradicional. Su creciente implementación en otros países apunta hacia una tendencia en aumento. Por ello, resulta esencial determinar los potenciales beneficios y riesgos del método, para que los profesionales sanitarios y las familias dispongan de información actualizada y basada en la evidencia científica. __Objetivo. Comparar el método Baby Led Weaning (BLW) frente al método tradicional de destete en lactantes de 6 meses analizando sus beneficios, riesgos y percepciones maternas. __Metodología. A través de una búsqueda bibliográfica en las diferentes bases de datos (Pubmed, Science Direct, Biblioteca Virtual en Salud de España (BVS) y Medline) y combinando los diferentes términos DeSC y MeSH se obtuvieron 51 artículos. Tras realizar un análisis de la duplicidad y aplicar los criterios de inclusión se alcanzaron un total de 16 artículos incluidos en la revisión.__Resultados. El 100% de los estudios asocia el Baby Led Weaning a una duración mayor de la lactancia exclusiva. En cuanto al riesgo de asfixia o al déficit de hierro, los estudios que analizan estas variables no encuentran diferencias significativas entre los dos grupos de destete. Tampoco se han encontrado diferencias significativas para la variable IMC, pero sí una asociación del Baby Led Weaning con mejores percentiles. Al grupo BLW se le atribuye un mejor comportamiento alimenticio, una ingesta mayor de variedad de alimentos y una menor irritabilidad alimentaria. Las/os madres/padres que utilizan BLW son más propensas/os a tener menor ansiedad, menores restricciones alimentarias, menor preocupación para la comida y menor t, [EN] Background. Baby Led Weaning is a self-regulated method of introducing solid food for the baby. This method of starting complementary feeding is characterized by encouraging the infant, according to his psychomotor development, to use his own hands to put pieces of food in his mouth, leaving aside the crushed or spoon feeding of the traditional method. Its increasing implementation in other countries points to an increasing trend. Therefore, it is essential to determine the potential benefits and risks of the method, so that health professionals and families have up-to-date information based on scientific evidence.__ Aim. Compare the Baby Led Weaning (BLW) method versus the traditional weaning method in 6-month-old infants, analyzing its benefits, risks and maternal perceptions.__ Design and Methods: Through a bibliographic search in the different databases, such as Pubmed, Science Direct, Virtual Health Library of Spain (BVS) and Medline, and combining the different terms DeSC and MeSH, 51 articles were obtained. After performing an analysis of duplication and applying the inclusion criteria, a total of 16 articles were included in the review.__ Results. 100% of studies associated Baby Led Weaning with a longer duration of exclusive breastfeeding. Regarding the risk of suffocation or iron deficiency, the studies that analyzed these variables did not find significant differences between the two weaning groups. For the BMI variable, it was found an association of the BLW with better percentiles, but there were no statistically significant differences. The BLW group is credited with better eating behavior, a higher intake of a variety of foods and less irritability with food. Mothers/fathers who use BLW are more likely to have less anxiety, less food restrictions, less worry about food and less time in the workday.__ Conclusions. To date, the research carried out seems to show that BLW does not imply greater risks than traditional ones for infants and it has pote

Introducción: El parto humanizado es aquel en el que se da una atención individual e integral donde prima una atención de la mujer desde un punto de vista holístico para la consecución de un parto natural e íntimo. Objetivo: el objetivo general es identificar el beneficio del parto humanizado para la mujer y el recién nacido. Metodología: Para la elaboración de este trabajo, se realizó una búsqueda bibliográfica sobre los beneficios de un parto humanizado para la mujer y el recién nacido en diversas bases de datos. Resultados: El parto humanizado beneficia a la mujer y al neonato. El rol de la matrona es imprescindible ya que garantiza un cuidado holístico que refuerza el papel de la mujer en el proceso del parto. La elaboración de un plan de parto y la recepción de una información adecuada y de calidad son fundamentales para conseguir un parto humanizado que consiga reducir la tasa de intervenciones médicas, disminuir la morbimortalidad materno-infantil y conseguir una mejor puntuación de Apgar en los primeros minutos de vida del neonato. Discusión: Hay un consenso en señalar que el parto humanizado aporta ventajas a la madre y al neonato reduciendo la morbimortalidad, proporcionando una atención humanista que respete la autonomía del paciente dando protagonismo a la mujer en un hecho fisiológico y natural tan importante en su vida. Conclusión: Los beneficios de un parto humanizado son numerosos, entre los que se podrían destacar: el garantizar un menor intervencionismo, aumentar el empoderamiento y satisfacción de la mujer, reducir la utilización de técnicas invasivas para facilitar una mejor recuperación física del parto, disminuir las tasas de morbimortalidad perinatal y aumentar la tasa de lactancia materna.

Introducción: las caídas constituyen un importante problema de Salud Pública, en consecuencia, suponen tanto para las personas como para el sistema sanitario un alto coste a diferentes niveles. En Euskadi se estima que las consecuencias derivadas de las caídas suponen que 13.500 personas sean atendidas en los servicios de urgencia, 4.500 ingresen en el hospital y fatalmente 150 fallezcan debido a las lesiones sufridas. La evidencia disponible permite estimar que el 20% de las caídas en pacientes hospitalizados son prevenibles. Por tanto, para favorecer el abordaje de este problema, la Organización Sanitaria Integrada Donostialdea participa como Centro Comprometido con la Excelencia en Cuidados desde el año 2015, proporcionando cuidados basados en la evidencia más eficaces y eficientes, de mayor calidad y más seguros para el paciente utilizando como soporte la metodología Best Practices Spotlight Organizations, fomentando el trabajo en equipo y la mejora en la realización de planes de cuidados, proceso en el que he podido participar como estudiante de enfermería. Objetivo: participar en un proyecto innovador de enfermería, promocionar y difundir buenas prácticas basadas en la evidencia en la Organización Sanitaria Integrada Donostialdea. Actividades y resultados: se han realizado un total de 39 actividades que se han clasificado en tres grupos; actividades relacionadas con la gestión 19, concernientes a la evaluación 6 y actividades referentes al proceso de difusión 14. Reflexión personal: la participación en este proyecto me ha brindado la oportunidad de ver desde una experiencia propia otra perspectiva de la labor de enfermería, colaborando en múltiples tareas, favoreciendo el trabajo en equipo y aprendiendo habilidades para el desarrollo de mi futura labor profesional.

Sarrera: Bularreko minbizia, emakumeetan ematen den minbizien artean ohikoena da, munduan zehar dauden emakumeen heriotza-tasa handienaren arrazoia izanik. 2020an 2,2 milioi kasu baino gehiago eman ziren munduan zehar, Espainian, besteak beste 34.088 kasu berri diagnostikatu ziren. Mastektomia tratamenduaren parte izateak, kirurgia ondoren emakumearen bizi-kalitatean eragin nabarmena du, honen beherakada ekarriz. Helburua: Lan honen helburu orokorra da mastektomia burututako bularreko minbizia duten emakumeen bizi-kalitatean, ariketa fisikoa barne hartzen duten erizaintza-zainketek duten eragina aztertzea. Metodología: Ezarritako helburu desberdinak garatzeko, errebisio narratiboa erabili da, dagokion PIO egitura aplikatuz datu-base bakoitzean (Pubmed, BVS, Dialnet eta Cochrane). Informazio gehiago lortu ahal izateko, hainbat web-orri kontsultatu dira. Emaitzak: Emakume hauen bizi-kalitateari dagokionez, ariketa fisikoa estrategia bezala erabiltzeak emaitza esanguratsuak lortu ditu, hala nola, arlo fisiko nahiz afektiboaren beherakadan. Ariketa fisiko mota desberdinak daude. Horrez gain, ariketa fisikoa barne hartzen dituzten zainketetan, erizainaren papera garrantzia handikoa da. Eztabaida: Hainbat dira mastektomia burututako emakumeen bizi-kalitatean ariketa fisikoa barne hartzen dituzten erizaintza-zainketen inguruan sortu diren eztabaidak. Onuren mantenurako, ariketa fisikoarekiko atxikipena bermatzea garrantzitsua litzateke paziente hauetan. Ondorioak: Bizi-kalitatearen beherakada ekiditeko, ariketa fisikoa lantzen jarraitzea gomendatzen da, arlo fisikoa indartzeaz gainera, arlo psikologiko eta soziala salbu mantentzeaz arduratzen da. Onura hauek etorkizunean mantendu ahal izateko, erizainaren laguntzarekin batera, garrantzitsua izango da pazienteak tratamenduarekiko atxikipena eta egokitutako entrenamendua betetzea.

Sarrera: Obulutegi Polikistikoaren Sindromea (OPS) nahasmendu endokrino eta metaboliko ohikoena da adin emankorrean dauden emakumeetan. OPSaren ezaugarriak obulazioko disfuntzioak, hiperandrogenismoa eta obulutegi polikistikoen morfologiaren presentzia dira. Gainera, II. motako diabetes mellitusa (DM2), intsulinarekiko erresistentzia (IR) eta obesitatea bezalako kondizioekin eta ondorio psikologikoekin lotzen da. Bizi-estiloaren aldatzeak (BEA) OPSan duen eragina eta bertan erizainaren esku-hartzea zein den ikertu nahi da. Helburuak: lan honen helburu nagusiak OPSaren sintomak eta komorbilitateak ezabatzeko bizi-estiloan eman beharreko aldaketak zehaztea, BEAren eraginkortasuna neurtzea eta alor horretan erizainaren esku-hartzea zein den ikertzea dira. Metodologia: errebisio bibliografikoa burutu da PIO egituratik abiatuta. Horretarako, datu-base hauek erabili dira: Pubmed, Biblioteca Virtual en Salud eta Scielo. Guztira, 31 lan erabili dira. Emaitzak: bizi-estiloan egin beharreko aldaketei dagokienez, pisua galtzeko elikadura osasuntsuaren printzipio orokorrak eta %30eko defizit kalorikoa gomendatzen da; indize gluzemiko baxuko dietek ere onurak dituzte OPSan. Astean gutxienez, 150 minutu ariketa fisiko gomendatzen dira, ariketa aerobikoa eta erresistentzia-ariketak konbinatuz. Gainera, jarrerak eta ohiturak aldatzeko laguntza psikologikoaren ondorioz emaitza hobeak lortzen dira. Bestalde, BEA eraginkorra da OPSaren sintomak eta komorbilitateak hobetzeko. Azkenik, osasun profesionalek OPSdun emakumeentzako bizi-estiloaren inguruko hezkuntza eta laguntza eskaini beharko luketela ikusi da. Eztabaida: orokorrean egile gehienak bizi-estiloan egin beharreko aldaketen eta BEAren eraginaren inguruan ados agertu diren arren, hutsunea antzeman da erizainaren esku- hartzearen alorrean, horregatik etorkizunean alderdi hau jorratzeko gida kliniko berrien eta ikerketa gehiagoren beharra ikusi da. Ondorioak: BEAren osagai nagusiak elikadura, ariketa fisikoa eta laguntza psikolog

Introducción: En las últimas décadas el colectivo de lesbianas, gais, transexuales, transgénero, bisexuales, intersexuales y con orientación sexual y/o identidad de género diversa (LGTBI+), ha logrado importantes mejoras a nivel legislativo y sociosanitario. Sin embargo, existe evidencia de que las sociedades siguen presentando estigmatización y discriminación contra las personas de este colectivo. Actualmente, el sistema sanitario sólo contempla la atención desde un punto de vista binario de género, por lo que las personas LGTBI+ no “encajan”, quedando al margen sus necesidades únicas y complejas. Todo ello genera desigualdades, contribuyendo a que tengan peores resultados en salud. Objetivos: Identificar las intervenciones de enfermería para mejorar la calidad de atención sanitaria a personas del colectivo LGTBI+. Metodología: Se realizó una revisión narrativa a partir de una búsqueda bibliográfica en las bases de datos Biblioteca Virtual de Salud (BVS), Pubmed, Cochrane, Medline y Dialnet. Resultados: Destacan tres grupos de intervenciones de enfermería según su finalidad: intervenciones para la prevención de las infecciones de transmisión sexual (ITS), para mejorar la salud mental del colectivo LGTBI+ e intervenciones enfocadas a la formación de los profesionales de la salud. Discusión: La población LGTBI+ sigue siendo un grupo vulnerable y marginado en la atención sanitaria. Esta revisión muestra que se sienten excluidos de los servicios de salud debido a la falta de conocimiento y capacitación de los profesionales sanitarios, actitudes heteronormativas, experiencias de prejuicio y estigmatización o falta de respeto y sensibilidad. Conclusión: Las intervenciones de enfermería que se identificaron, están encaminadas a la prevención de las ITS, a la mejora de la salud mental del colectivo LGTBI+ y a la formación de profesionales de la salud.

Introducción: El cuidado humanizado es esencial en las Unidades de Cuidados Intensivos (UCI) donde el paciente es especialmente vulnerable. El 30-50% de los ingresados sufre el síndrome post-UCI. Varios factores han provocado que la atención ofrecida deje al paciente de lado. Objetivo: Conocer el efecto de la implementación de cuidados humanizados en el bienestar del adulto ingresado en la UCI, identificar las intervenciones para fomentar el cuidado humanizado, definir su influencia en las variables de bienestar y conocer las variables que los pacientes perciben más relevantes. Metodología: Se ha realizado una revisión bibliográfica en las bases de datos PubMed, Cuiden, Biblioteca Virtual de la Salud y Ovid, y en las revistas “Enfermería Intensiva” y “Critical Care Medicine”. Resultados: Se han analizado 16 artículos. La duración de estancia (DEM) disminuyó con la mayoría de intervenciones; La mortalidad bajó en casi todos los casos; El delirio disminuyó con intervenciones de mejora del sueño, visitas flexibles y programas multicompetentes; La depresión y ansiedad disminuyó con apoyo psicológico y diarios mayormente; El trastorno de estrés postraumático (TEPT) bajó con psicoeducación y reducción de molestias; La comunicación aumentó la motivación del paciente. Discusión: Existe variabilidad en cuanto a metodología y foco de estudio de los estudios. Aunque se conozcan los beneficios de la presencia familiar, la política de visitas sigue siendo restrictiva. Los estudios que abordaban varias intervenciones mostraron mejores resultados. Conclusión: Los resultados sugieren que los cuidados humanizados conllevan mejorías en el bienestar del paciente. La intervención más aplicada fue la presencia familiar. El manejo del sueño, un paquete ABCDEF, cama universal y el apoyo familiar parecen disminuir la DEM. Este último aminoraba el delirio y la ansiedad. La mejora del sueño supuso mejoría en el delirio. La reducción de molestias, psicoeducación y diarios sugieren beneficios

Sarrera: Suizidioa osasun publikoko lehentasunezko arazotzat aitortzen da. Izan ere, munduko heriotza eragile nagusienetako bat da eta, tasak gorantz doaz mundu osoan. Emakumezkoek saiakera gehiago burutzen badituzte ere, gizon gehiago dira buruaz beste egitea lortzen dutenak. Espainian, nerabeen kasuan, heriotza guztien bigarren arrazoia da eta heriotza ez naturaleko lehena. Buruaz beste egiten duten pertsonen hurbilekoengan zein sozietatean inpaktu psikosozial, emozional eta ekonomiko izugarria eragiten du. Jakinekoa da suizidioa aurreikusi daitekela, eta prebenigarria dela kostu gutxiko interbentzioen bitartez. Helburua: EAEko 16-18 urte bitarteko nerabeekin suizidioa prebenitzeko Osasun- Hezkuntza Proiektua diseinatzea. Metodologia: Proietua garatzeko, bilaketa bibliografiko sistematizatua burutu da datu base zein metabilatzaile ezberdinetan. Horretarako, DeCs, MeSH eta hitz-gako ezberdinak erabili dira. Horrez gain, webgune, gida eta liburu ezberdinetan bildu da informazioa. Plangintza: Xede-taldearen ezagutza, jarrera, gaitasun eta itxaropenak identifikatu ostean, honek, 3 arlotan banatutako 25 helburu pedagogiko lortu beharko ditu. Helburuak lortzeko teknika ezberdinak burutuko dira hainbat jardueratan, 11 saiotan zehar. Xede taldea modu jarraituan zein amaieran ebaluatuko da tresna ezberdinen bitartez. Programaren prozesua, egitura eta baliabideak ere ebaluatuko dira amaieran. Ekarpen pertsonala: Gazteen suizidioaren prebentziorako programa zehatzak falta dira. Garrantzitsua da suizidioa prebenitzeko politikek maila ezberdinetan jardutea (ikasle, irakasle zein eskola-ingurunean zentratuak). Beste zenbait arlotan egin den bezala, agintariek erantzukizunak hartu eta politikak aldatu behar dituzte. Oso garrantzitsua da osasun sisteman ez ezik, hezkuntza sisteman ere politika hauek inplementatzea.

Sarrera: Bakardadeak intzidentzia handiena 65 urtetik gorakoetan du. Egungo gizartea zahartzen doa eta gero eta gehiago dira zahar-egoitzetan dauden adinekoak. Gaur egun, oraindik, zailtasunak daude bakardadea sistematikoki antzeman eta prebenitzeko. Horregatik, beharrezkoak dira bakardadea arindu edo prebenitzeko, zahar-egoitza batean erizainek burutu ditzaketen esku-hartzeak zehaztea. Helburuak: Errebisio bibliografikoa burutzeko, helburu nagusi bat eta bi helburu zehatz finkatu dira. Helburu nagusia, zahar-egoitzetako erizainek, bakardadea prebenitu edo murrizteko asmotan, eskaini beharreko erizaintza-zainketak zehaztea da, pazientearen ongizatea hobetzeko. Helburu zehatzak, berriz, bakardadea azaleratzeko erizainak erabil ditzakeen tresna batzuk azaltzea, bakardadea definitzea, motak adieraztea eta arrisku faktore zein ondorioak identifikatzea dira. Metodologia: Lehenik, ikerketa-galdera egin da eta PIO egitura burutu da DeCS eta MeSH descriptoreak zehaztuta. Gerora, hainbat datu-basetan (Pubmed, Trip Data Base, Cochrane, Dialnet eta Cuiden Plus), metabiltzaile batean (BVS) eta bi erakundetako web-orritan bilaketak eginez, berrikuspen sistematikoa osatu da. Guztira, 40 artikulu eta bi erakundetako web-orri (INE eta NANDA-I) erabili dira. Emaitzak: Bakardadea egoera subjetiboa da, mota ezberdinetakoa izan daitekeena eta ondorio larriak eragin ditzakeena. Zahar-egoitzetan, erizainak egoiliarrekin zuzeneko tratua duenez, hau detektatu eta prebenitzeko figura garrantzitsua da. Bakardadea detektatzeko, hainbat eskala erabil daitezke, hala nola, UCLA, dJGLS, ESTE II… Bestalde, prebentziorako hainbat esku-hartze garatzea bakardadeari aurrre egiteko eraginkorrak direla ikusi da; sozializazioa errazteko esku-hartzeak, hainbat terapia psikologiko, animaliekin loturiko esku-hartzeak, adiskidetasun berriak sortzeko eskuhartzeak eta jarduera soziokulturalak burutzea, besteak beste. Eztabaida: Aztertutako ikerlanetan oinarrituz, hainbat adostasun eta desadostasun topatu dira.

Introducción: La artritis reumatoide es una enfermedad autoinmune de distribución universal, con una prevalencia mundial de entre el 0,2 y el 1,2%. Los sintomas principales son la tumefacción de las articulaciones afectadas. No obstante, esta afección va unida a unos sintomas generales inespecíficos como la fatiga, malestar general o rigidez matutina que disminuyen la calidad y la esperanza de vida. Actualmente, la etiología de esta enfermedad se desconoce, aunque la interacción entre la exposición continuada a algunos factores no genéticos y factores genéticos pueden ayudar en el desarrollo de la artritis reumatoide. Objetivos: El objetivo principal de esta revisión es conocer el impacto de la consulta de enfermería en la calidad de vida de pacientes con artritis reumatoide. Los objetivos específicos se centran en identificar el impacto de la enfermedad, conocer las necesidades de los pacientes con artritis reumatoide e identificar las intervenciones de la enfermera en pacientes con artritis reumatoide. Metodología: Se trata de una revisión narrativa realizada mediante diversas bases de datos bajo unos criterios de inclusión y exclusión. La búsqueda fue realizada entre noviembre y diciembre de 2021, basada en una estrategia de búsqueda específica, dirigida a los objetivos planteados. Resultados: Se encontraron resultados que muestran el impacto físico y psicoemocional que produce la enfermedad como trastornos en la calidad del sueño, en la conectividad social y en el estado de ánimo. Se han hallado resultados que muestran que las necesidades educacionales proporcionadas en la consulta de enfermería ayudan a afrontar la situación a los pacientes. Conclusiones: La consulta de enfermería mejora los resultados clínicos y la calidad de vida de los pacientes, ayuda a disminuir el riesgo de comorbilidades, aporta información necesaria al paciente, empoderándole y ayudándole a ser más autoeficaz.

Sarrera: Adineko pertsonen desgaitasunaren eta mendekotasunaren erantzule nagusietako bat dementzia da, horien artean alzheimerra nagusitzen delarik. Zentzu horretan, AFAGI elkarteak (Gipuzkoako Senitartekoen, Lagunen eta Alzheimerra edo beste dementziaren bat duten pertsonen elkarteak) alzheimer gaixotasuna edo beste dementzia batzuk dituzten pertsonen eta haien senideen bizi-kalitatea hobetzea du helburu. Helburua: Gizarteari zein elkarteari zerbait eskainiz, elkartea ezagutu eta bertako arazo bat ebaztea izan da helburua. Jarduerak eta emaitzak: Jarduera ezberdinak eraman dira aurrera: alzheimer gaixotasunari buruzko informazioa jaso da; AFAGI ezagutu da; elkarteak zuen ikusgai arazoa ebazteko, AFAGI ezagutarazteko bideo bat egin da; eta hurrengo urteko ikasleak proiektu honetara bideratzeko beste bideo bat prestatu da. Gogoetazko jarduna: Ekintza bakoitzak eragin duen gogoetazko jarduna egin da, gizartean falta den konpromezu soziala adieraziz eta AFAGI bezalako elkarteek egiten duten jardunaren garrantziaz jabetuz. Ondorioak: Proiektu honek ekarpen pertsonalak zein profesionalak suposatu ditu. Pertsonalki, kontzientzia soziala hartu da; eta profesionalki, etorkizunerako baliabideak eskuratu dira. Aurrera eraman den bideoa, gizarteari eta elkarteari eginiko ekarpen bat dela esan daiteke.

Sarrera: Minbizia gaur egun heriotza gehien eragiten dituen gaixotasuna da. Minbiziaren aurkako tratamenduak albo-ondorio ugari eragiten ditu gaixoarengan, honen bizikalitatea apalduz. Azken urteetan ikuspuntu holistiko eta integrala barne hartzen dituzten terapia osagarrien aplikazioak gora egin du, eta horien artean musikaren erabilera aurki dezakegu. Musika bidezko interbentzioak bizi-kalitatea hobetzeko eraginkorrak direla frogatu da hainbat gaixotasun desberdinen aurrean. Helburua: Musika bidezko interbentzioek paziente onkologikoen bizi-kalitatean zein eragin duten aztertzea da lan honen helburu nagusia. Metodologia: Errebisio narratiboa egin da. Bilaketa bibliografikorako Pubmed, Biblioteca Virtual de la Salud (BVS), Trip Database, Dialnet eta Cuiden datu-baseak erabili dira. Honez gain, informazio gehiago lortzeko asmoz, hainbat erakunderen weborriak kontsultatu dira. Barneratze- eta kanporatze-irizpideak aplikatu ondoren lanerako erabilgarriak izan diren 21 artikulu eta 6 erakunderen web-orrirekin egin da lan. Emaitzak: Musikoterapia musikoterapeutak aplikaturiko musikaren erabilera da, musika-medikuntza osasun-langile batek (erizainak) eskainitako musika entzuteari deritzo. Ikerketa gehienek musikoterapia aztertu dute, baina musika-medikuntza ere artikulu ugaritan izan da aztertua. Musikoterapian erizainak musikoterapeutarekin batera diziplina arteko taldean egin beharko du lan, pazientearen balorazioa eginaz besteak beste. Musika-medikuntzan berriz, erizainak musika saioak gidatu ditzake, bere esku dagoen interbentzioa baita. Hala ere, musika interbentzioen inguruko aurretiazko prestakuntza garrantzitsua izango da. Bai musikoterapiak bai musika-medikuntzak bizikalitatean eragin positiboa dutela ikusi da, baita antsietatea, depresioa eta mina hobetzeari dagokionez ere. Eztabaida: Hainbat eztabaidagai sortu dira musika bidezko interbentzioen eta erizainaren rolaren inguruan. Alde batetik, musika interbentzioen terminologia gatazka eta musika saio mota, irau

Sarrera: Zelula osasuntsuen eraldaketak eta hauen kontrolik gabeko hazkuntzak minbizia sortzen du. Minbiziari aurre egiteko tratamenduek,zehazki, kimioterapiak eta erradioterapiak, bigarren mailako efektu asko dakarte umearengan, bide batez, ospitalizazio beharra sortuz. Hartaz, haurraren bizitzak aldaketa asko jasaten ditu. Gainera, 6-10 urteko umeak garapen fasean egonik, honen haustura eragiten du; haurraren bizi-kalitatea osatzen duten 4 arloak (fisikoa, psikoemozionala, soziala eta eskolakoa) kaltetuz. Beraz, Osasun-Hezkuntza programa (OHezP) hau sortu da, haurren bizi-kalitatea hobetzen laguntzeko helburuarekin. Helburua: OSI Donostialdean gaixotasun onkologikoak pairatzeagatik ingresatuta dauden 6-10 urte bitarteko haurren bizi-kalitatea hobetzeko Osasun-Hezkuntza Programa bat diseinatzea. Metodologia: Osasun heziketa programaren PIO galderari erantzunez eta barneratze eta kanporatze irizpideak jarraituta, bilaketa bibliografikoa datu-baseetan, web-orri desberdinetan eta liburuetan egin da. Proiektuaren egitura eta programazioa egiteko aldiz, “Gral eskuliburua” eta eredu ezberdinak hartu dira erreferentzia moduan. Plangintza: OHezP-aren diseinuan haurren bizi-kalitatea neurtzen duen PedsQL eskala hartu da erreferentziatzat, lau arlotan osatutakoa: arlo fisikoa, psikoemozionala, soziala eta eskolakoa. Hauekin batera, Minbiziaren nondik-norakoak deritzon arloa ere jorratuko du. Beraz, progama 5 saioetan landuko diren 5 gai-multzotan banatuko da. Metodologia pedagogikoari dagokionez, programa hau partaideen parte hartze aktiboan oinarritzen da, adingabea prozesu osoaren elementu nagusia izanik. Ebaluazioa, hiru zatitan banatuko da: emaitzen, prozeduraren eta egituren eta baliabideen ebaluaketa egingo baita. Ekarpen pertsonala: Arlo zientifikoari zuzendutako haur-minbiziaren inguruko informazio ugari dagoen arren, ez daude haurrei zuzendutako Osasun-Hezkuntza programik eskuragai. Hauen beharra nabaria da haurrari arlo ezberdinetan eta zuzenki eragiten diolako gai

Sarrera: Amagandiko edoskitzea, faktore sozial, ekonomiko eta kulturalek eragindako gertakari biologikoa da eta amaren eta haurraren arteko lotura ezabaezina garatzen laguntzen du. Nahiz eta lehenengo orduan bularra hartzen hasten diren haurren ehunekoa nahiko handia izan, emakumeak hurrengo hilabeteetan hainbat arazorekin topatzen dira eta ehuneko hau nabarmenki jaisten da. Horregatik, edoskitzeari buruzko hezkuntzak eta formakuntzak ondorio positiboak ditu amek bularra emateko duten gaitasunean, edoskitzearen autoeraginkortasunean eta edoskitzearen ondorioz sortzen diren arazoetan. Emakume batek edoskitzeari buruzko ezagutza handiagoa eta edoskitzearekiko jarrera positiboagoa badu, aukera gehiago ditu bere haurrari bularra emateko eta edoskitze horren iraupena ahalik eta luzeena izateko. Helburuak: Amagandiko edoskitzea sustatzeko Amara auzoko haurdun dauden emakumeentzat osasun hezkuntza programa bat diseinatzea. Metodologia: Proiektua aurrera eramateko hainbat datu-baseetan oinarrituz bilaketa bibliografiko sistematizatua burutu da. Horretaz gain, hainbat web-orri eta gida kontsultatu dira. Plangintza: Amagandiko edoskitzea sustatzea helburu duen programa honen xede taldea, lortu nahi diren helburuak, aurrera eraman nahi den metodologia eta jarraituko den kronograma zehaztu dira. Horretarako, iraupen berdineko 4 saio pentsatu dira, erizain eta emagin baten eskutik aurrera eramango direnak. Ekarpen pertsonala: Amagandiko edoskitzea sustatzen duten programa asko egon arren, emakumeek honek sor ditzakeen arazoei aurre egiteko informazio falta handia dago. Bestalde, erizaintzak bularra emateari buruzko hezkuntza-arloko esku-hartzea behar du eta horretarako bularra ematea sustatzeko, babesteko eta laguntzeko politikak eta planak garatu behar dira. Hitz gakoak: Amagandiko edoskitzea, emakume haurdunak, osasun hezkuntza programa

Sarrera: Egun Gipuzkoan 10.000 pertsona inguruk hartzen du aho bidezko antikoagulatzailearen tratamendua. Gehienek osasun zentroan egiten dute kontrola modu periodikoan, beste gaixo kroniko batzuk bezala, hipertentsioa edo diabete mellitusa esaterako. Aho bidezko antikoagulatzailearen tratamenduak ohizko kontrola behar du, kasu batzuetan oso erraza delako farmakoaren maila odolean aldatzea. Autokontrola pazienteak berak etxean egiten duen kontrola da, osasun zentrora joan gabe, ohiko kontrolean bezala. Monitorizazio modu honek onura asko ditu (betiko kontrolak baino gehiago) eta horretaz gain lehen mailako arretan denbora aurreztuko luke. Autokontrola promozionatzen duen elkarte bat dago Donostian: Asociación Vasca de personas Anticoaguladas, AGIAC. Bertan pazienteari autokontrolari buruz formatzen zaio eta pazienteak tratamendua egoki hartzen ari dela ziurtatzen da, baita autokontrola ondo egiten duela ere. Helburua: AGIAC elkartearekin elkarlanean, proiektu berritzaile eta praktiko batean parte hartzea. Jarduerak eta emaitzak: AGIAC elkartearen lana ezagutu da eta beraiekin adostutako proiektua martxan jarri da. Hasteko, informazio bilketa egin da, asoziazioarekin elkarbanatu eta hainbat bilera egin eta gero bukaerako bideoaren nondik norakoa adostu da. Behin aurkezpen grafikoa osatu denean gidoia egin da ezinbestekoa den informazioa azpimarratzeko. Audioaren grabaketa egin eta bideoarekin bat moldatu da. Bukatzeko, proiektua entregatu da eta feedback-a modu sortzailean jaso da. Gogoeta: Niretzako ezezaguna zen antikoagulazioan murgiltzeko aukera ezinhobea izan da Gradu Amaierako Lan berritzaile hau. Erizainaren lana osasunaren promozioa denez, garrantzitsua da pazientea autokontrolean hezitzea bizitza kalitatea hobetze aldera. Gaixotasun kardiobaskularrak mundu mailan lehen heriotza arrazoia izanda, oso garrantzitsua da aho bidezko antikoagulatzaileen autokontrola ondo jarraitzea. Lehen mailako arretan osasun zentroetako kontrolak hobetzeko hainbat gauza izan dit

Sarrera. Gernu inkontinentzia gernuaren nahigabeko ihesa da. Hainbat inkontinentzia mota daude eta horien artean, esfortzuzko gernu-inkontinentzia dago, haurdunaldian zehar eta erditze ostean jasaten den gernu inkontinentzia ohikoena. Prebalentziari dagokionez, prebalentzia asko aldatzen da hainbat faktoreren arabera. Gernu inkontinentzia arazo sozial bezala kontsideratzen da arazo honek inpaktu sozial handia eragiten duelako. Helburua. Lanaren helburu nagusia erditze osteko emakumeen gernu inkontinentzia ekiditeko metodoak zehaztea da. Metodologia. Gaiaren inguruan idatzitako literatura zientifikoaren errebisio narratiboa egin da, PIO estruktura erabiliz. Bilaketa bibliografikoa datu-baseetan egin da, eta hainbat web-orrialde eta beste iturri batzuetara jo da. Irakurketa kritikoari esker, artikuluen ebaluazioa burutu da CASPe txantiloien bidez eta Haynes piramidearekin dokumentuen ebidentzia maila ziurtatu da. Emaitzak. Erditze osteko gernu inkontinentzia izateko hainbat arrisku faktore daude: faktore obstetrikoak eta ez obstetrikoak (amaren adina, amaren GMI, diabetesa, idorreria eta tabakismoa). Esfortzuzko gernu inkontinentzia ekiditeko hainbat metodo daude (zoru pelbikoaren muskulatura indartzeko entrenamendua, hipopresiboak, maskuriaren entrenamendua…). Hauek, etapa desberdinetan aplikatu daitezke: haurdunaldia baino lehen, haurdunaldian zehar eta erditu ostean. Eztabaida. Gernu inkontinentzia gizartean tabu denez, honekin apurtzea eta ikerketa gehiago egitea beharrezkoa da. Honez gain, emakumeei informazio egokia, osasunhezkuntza programa bat egitea eta zoru pelbikoa lantzea onuragarria da. Ondorioak. Erditu osteko gernu inkontinentzia izateko hainbat arrisku faktore daude eta hauek kontuan izan behar dira emakume bakoitzari beharrezko arreta eta zainketak emateko. Beraz, gernu inkontinentzia ekiditeko bai haurdun gelditu baino lehen, bai haurdunaldian eta bai erditu eta gero ere esku hartu daiteke.

Sarrera: bi urte baino gutxiagoko haurrei, eta bereziki urte batetik beherakoei eragin ohi dien beheko arnasbideetako infekzioaren lehen gertakaria da bronkiolitis akutua. Arnas birus sintzitialak eragindako infekzio honek pazienteetan eta hauen gurasoetan eragiten dituen ondorioak kontuan izanda, badirudi erizainaren lana azpimarratzekoa dela gaixotasunaren prebentzioan zein tratamenduan. Helburuak: errebisio narratiboaren helburu orokorra arnas birus sintzitialak eragindako bronkiolitis akutuaren kasuan eman beharreko erizaintza-zainketen inguruan dagoen egungo literatura aztertzea eta dauden ebidentziak azpimarratzea da. Metodologia: Patient, Intervention, Outcome egituran oinarrituta eta Descriptores en Ciencias de la Salud zein Medical Subject Headings deskriptoreak erabiliaz, PubMed, SciELO, Dialnet eta Cuiden datu-baseetan eta Biblioteca Virtual de la Salud meta-bilatzailean egin da bilaketa. Gainera, liburuak eta web-orriak ere erabili dira informazioa gehitzeko. Guztira, 39 erreferentzia bibliografiko erabili dira. Emaitzak: erizainak metodo sistematiko eta humanista erabiliaz emango ditu bronkiolitis akutuaren inguruko zainketak. Prebentzioaren oinarria esku higienea, tabako-kearen esposizioa murriztea eta amagandiko edoskitzea dira. Palivizumab bidezko profilaxia arrisku handieneko taldeetara mugatua dago. Bestalde, tratamendurako interbentzio gutxi iradokitzen dira; honen funtsa fluidoen balantze egokia eta oxigenoaren asetasun maila normalak lortzea da. Eztabaida: aztertutako artikuluetan oinarrituta, atal batzuetan adostasunak egon arren, desadostasunak ere aurkitu dira oxigeno-terapia hasteko SatO2 atalasean eta bronkodilatadoreen zein % 3ko gatz-serum hipertoniko nebulizatuaren erabileran. Horrez gain, COVID-19 pandemiak gaixotasun honen intzidentzian izan duen eragina nabarmendu eta gogoeta pertsonala gehitu da. Ondorioak: erizaintza-zainketak prebentzioan eta gaixotze-prozesuan egin beharreko jardueretan oinarritzen dira. Gaur egun ez dago bronkiol

SARRERA. Osteoporosia hezur-masaren murrizketa zein hezur-ehunaren mikro- arkitekturaren narriadura ezaugarri duen eta haren hauskortasuna areagotzen duen gaixotasun sistemikoa da. Osteoporosia izateko arriskua, %60an faktore genetikoei dagokie eta %40an faktore hormonal, fisiologiko eta bizimodu erari. Gaixotasun hau tratatzeko estrategiarik onena ordea prebentzioa da, bizitzaren lehenengo etapetatik hasita landu behar dena. HELBURUA. Helduen osteoporosia prebenitzeko, erizainak haurraren elikaduran duen esku-hartzea aztertzea. METODOLOGIA. Errebisio bibliografikoa egin da. Horretarako, Pubmed, Biblioteca Virtual de la Salud (BVS), Cochrane eta Dialnet datu-baseak erabili dira. Honez gain, informazio gehiago lortzeko, gaiarekin erlazio zuzena duten web-orriak kontsultatu dira. Honela, lanerako erabilgarriak izan diren 39 dokumentu lortu dira. EMAITZAK. Hezurra proteina eta mineralez osaturiko egitura bizia da, etengabe suntsitzen eta ordezten dena. Hezur-masaren gailurra (HMG) bizitzaren hirugarren hamarkada hasieran lortzen den eskeletoaren dentsitate totala da. Beraz, nerabeak dira hezur-masaren determinatzaile aldagarrien bidez hezurren eskurapena eta kontserbazioa hobetzeko azken aukera. Horretarako, erizaina biztanleriaren eta osasun- sistemaren arteko lotura izango da, haurrei bai familiei nutrizio-heziketaren programa eskaintzeko, otorduen jarraipena egiteko eta elikagaien garrantzia ikuskatzeko. EZTABAIDA. Haurtzaroa, osteoporosia saihesteko lehen urratsa da. Bereziki, kaltzioaren eta D bitaminaren kontsumoaz gain, dieta mediterraneoa gomendatzen da hezurren hazkuntza osasuntsurako. Eztabaida, gomendio kopuru zehatzean eta landare produktuen eraginkortasunean dago. Bestalde, erizainaren rolaren garrantzia argia bada ere, hauen egitekoak zehazteko daude. ONDORIOAK. Haurrek elikadura osasuntsua eramatearen garrantzia ikusi da, eguneroko produktu orekatu baten kontsumoak, etorkizunera begira, Hezur-masaren dentsitatean (HMD) eragiten baitu. Era berean, erizain

Sarrera: Espainian, minbizien intzidentziaren hirugarren postuan, minbizi hematologikoak aurkitzen dira eta hauen artean prebalentzia altuena linfoma eta leuzemia minbizi motak dute. Minbizia dutenen artean aurkitzen den sintomarik ohikoena minbiziarekin lotutako nekea da eta nabarmena da honek, pazienteen bizi-kalitatean eragin handia duela. Honen harira, jarduera fisikoa, minbiziarekin lotuta dagoen neke hori murrizteko tresna lagungarria izan daitekeela aipatu beharra dago. Helburua: Lan honen helburu nagusia linfoma eta leuzemia minbizia duten pazienteen bizi-kalitatean eta nekean erizaintza zainketak barne hartzen dituen jarduera fisikoak duen eragina aztertzea da. Metodologia: Ikerketa galderari erantzuteko errebisio narratibo bat erabili da eta PIO egituraren bitartez artikuluen bilaketa jorratu da. Bilaketa bibliografiko hau egiteko datu-base ezberdinak erabili dira, hala nola, PubMed, Biblioteca Virtual de la Salud, Dialnet, Cuiden eta Cochrane. Bilaketa mugatzeko iragazkien erabilera egin da eta barneratze eta baztertze irizpideak aplikatu dira. Azkenik, web-orrien bitartez lana osatzeko informazioa lortu da. Emaitzak: Erizaintza zainketak barne hartzen dituen jarduera fisikoko programen artean erabilienak aerobikoa eta indar ariketak direla agerikoa da, hauek jorratzerakoan eta zenbait eskalen bitartez ebaluatu ondoren, aztertu da nekearen murrizketa eta bizi-kalitatearen hobekuntza nabaria dela. Linfoma eta leuzemia parekatzerakoan, bi minbizietan nabaria da jarduera fisikoko programen onura, nahiz eta zenbait ikerketetan hobekuntzarik ez lortu. Horrez gain, programa horien bitartez pazienteen funtzio fisikoa, mina, loaren nahasmendua, antsietatea, egoera psiko-sozialaren, etab. hobekuntza nabarmena da. Eztabaida: Ikerketen emaitzak aztertuta, nabarmena da nekea murriztea eta bizi-kalitatea hobetzea lortu duten ikerketak gehiengoak direla. Gainera, aztertu den moduan, erizaintza zainketak barne hartzen dituen jarduera fisikoko programa zehatza dira eragi

Introducción: la enfermería basada en la evidencia surge de la necesidad de efectuar un cambio por la existencia de una gran variabilidad en la forma de proceder al realizar diferentes técnicas y cuidados. Esta variabilidad origina un aumento de la morbimortalidad, por ello, la enfermería basada en la evidencia pretende que el profesional tome decisiones basadas en la mejor evidencia científica. Diversos estudios han puesto de manifiesto que la morbimortalidad producida por los medicamentos es muy elevada y, lo que es más alarmante, que este problema se debe en gran medida a fallos o errores que se producen durante su utilización clínica. La complejidad del denominado “sistema de utilización de los medicamentos”, que incluye los procesos de: selección, prescripción, validación, dispensación, administración y seguimiento, es cada vez mayor, lo que conlleva un mayor riesgo de que se produzcan errores y de que éstos, a su vez, causen efectos adversos a los pacientes. Partiendo de esta base, la Organización Sanitaria Integrada Donostialdea, (entidad acreditada dentro de la red de Centros Comprometidos con la Excelencia en Cuidados), se encuentra inmersa en la elaboración e implementación de un documento de Buenas Prácticas: Preparación y Administración de Sueroterapia y Medicación, en la que he participado como alumno colaborando en el proceso. Objetivos: participar en un proyecto innovador de enfermería utilizando como soporte la metodología BPSO® y sus diferentes propuestas para la implantación y uso de las Guías de Buenas Prácticas en el Hospital Universitario Donostia. Actividades y Resultados: en este apasionante proyecto, han sido múltiples y variadas las actividades realizadas, en todas ellas hemos utilizado como soporte la metodología de Centros comprometidos con la excelencia en cuidados, agrupándolas en: participación en la estrategia y gestión, evaluación y monitorización y promoción y difusión de las buenas prácticas. Reflexión Personal: participar en este p

Sarrera: Espeleologia-ibilbideetako ingurune eta egoera latzek hainbat arrisku eta lesio eragin ditzakete; hala nola, itotzeak, arnesaren sindromea, hipotermia, nekea eta traumatismoak. Gainontzeko mendi kirolekin alderatuta, espeleologiako erreskateek duten irisgarritasun eta komunikazio zailtasunengatik, osasun profesionalak biktima hartatu arteko denbora-tartea zabala izaten da. Hori dela eta, istripuen ondorioak arintzeko asmoarekin, espeleologoak ager daitezkeen ezbeharren aurrean eta osasun-profesionalik ez dagoenean, nola jokatu behar duen jakiteko formakuntzaren garrantzia azpimarratu da, horretarako botikina euren aldamenean eramanez. Helburuak: Felix Ugarte Elkarteari espeleologiako lesioei aurre egiteko sorospen ikastaro bat eman eta botikin espezifiko eramangarri bat diseinatzea. Metodologia: Helburu guztiak bete eta ebidentzia zientifikoan oinarritua dagoen informazioa biltzeko, bilaketa bibliografikoa gauzatu da Pubmed, Dialnet, Web of Science eta BVS datu baseetan. Hortaz gain, informazio zabalagoaren bila hainbat webgune eta liburu ere kontsultatu dira. Horrela, edukia kritikoki irakurri eta barneratzeeta kanporatze-irizpideak aplikatu ondoren, 10 artikulu, 4 liburu, 8 gidaliburu eta 2 web-orri hautatu dira. Plangintza: EHUko erizaintza graduko laugarren mailako bi erizain ikasleek espeleologiako lesioen prebentzioari eta tratamenduari buruzko bi proiektu batu eta bi saio gidatu dituzte FUE elkartean. Horretarako, espeleologo taldea ezagutu eta euren beharren araberako osasun-hezkuntza proiektua sortu dute. Azkenik, saioen azterketa eta galdetegien bidez (pre-post), programaren egitura, prozesua eta emaitzak baloratu dira. Ekarpen pertsonala: FUEko kideei egindako osasun-hezkuntza programak izandako eragina neurtzeko SPSS programa estatistikoko erlazionatutako laginetarako T student proba parametrikoa erabili da. Horrela, egindako ikastaroko azpiatal ezberdinek hobekuntza adierazgarria erakutsi ez duten arren, ikastaroa osotasunean esanguratsua izan

Introducción: dentro del amplio concepto de la sexualidad se encuentra la transexualidad. Concepto que no es nuevo, pero en la actualidad, está cogiendo visibilidad. Clasificado como enfermedad en diversos manuales, existe un movimiento en contra de esta patologización. Los adolescentes transexuales, además de estar pasando por la etapa dificultosa de la adolescencia tienen que sumar la situación de transexualidad y, por lo tanto, las conductas discriminatorias que pueden sufrir. Para terminar con esas discriminaciones la formación es esencial, por ello, en este Trabajo de Fin de Grado se plantea un Programa educativo desde el punto de vista de enfermería. Objetivo: diseñar un Programa de Educación Para la Salud sobre sexualidad y transexualidad dirigido a los adolescentes con el fin de formarlos en este tema. Metodología: se realizó mediante búsquedas bibliográficas en diversas bases de datos y páginas webs relacionados con el tema. También se ha recopilado y analizado documentación relacionada con la elaboración de Programas de Educación para la Salud. Planificación: en este Programa se han planteado unos objetivos pedagógicos y unas actividades programadas con sus contenidos educativos, estrategias metodológicas y recursos tanto organizativos, materiales y humanos con el fin de alcanzar dichos objetivos. Además, también se han planificado las herramientas de evaluación correspondientes a la estructura, el proceso y los resultados del Programa. Aportación personal: la formación y educación en sexualidad y transexualidad es esencial para fomentar conductas sexuales sanas y seguras y evitar las conductas discriminatorias y sus consecuencias, de ahí la necesidad de elaborar Programas de Educación para la Salud. Si bien el Programa que se plantea está dirigido a un grupo de adolescentes en el ámbito escolar, esté puede ser una manera para visibilizar la profesión de enfermería y una vía de conexión del adolescente con el sistema sanitario para recibir una atención ind

Sarrera: Eutanasia, mediku batek gaixo eskatzailearen sufrimenduarekin amaitzeko eragindako heriotza da. Prozesua luzea eta gogorra da, bai gaixoarentzat, bai profesionalentzat, alderdi askoren desoreka ekartzen baititu berarekin (arlo biologikoa, psikologikoa, soziala, familiarrra eta ekonomikoa). Erizaintzak prozesuaren urratsak ezagutzea eta emozioen maneiu egokia egitea funtsezkoa da prozesua ondo atera dadin, bizi-kalitatea, autonomia, ongizatea, justizia eta erantzukizun morala bezalako faktoreak beti kontuan izanda, ahalik eta zainketa egokienak eman ahal izateko eta gaixoaren duintasuna uneoro bermatzeko. Helburua: Donostiako Arantzazu ospitaleko gaixotasun terminaletaz arduratzen diren erizainei eutanasiaren prozesuari buruzko osasun programa bat diseinatzea. Metodologia: Osasun heziketa programaren PIO galderari erantzunez, eta barneratze eta kanporatze irizpideak jarraituta, bilaketa bibliografikoa iturri desberdinetan egin da: datu-baseetan (Pubmed, BVS eta Dialnet) eta web-orri desberdinetan. Proiektuaren egitura eta programazioa egiteko aldiz, “Gral eskuliburua” eta eredu desberdinak hartu dira erreferentzia moduan. Plangintza: Programa 5 saioetan landuko diren 5 gai-multzoetan banatuko da. Honetarako, osasun-agente desberdinek hartuko dute parte, gaiak behar bezala jorratzeko. Metodologia pedagogikoari dagokionez, programa hau partaideen parte hartze aktiboan oinarritzen da. Bukatzeko, ebaluazioa hiru zatitan banatuko da; emaitzen, prozesuaren eta egituren eta baliabideen ebaluaketa egingo baita. Ekarpen pertsonala: Nahiz eta Espainian eutanasia 8 hilabete daraman legeztatuta, gaur egun informazio asko aurkitu dezakegu gaiari buruz, baina egindako bilaketan ez dira erizainei zuzendutako osasun-hezkuntza programarik ikusi. Hala ere, pazienteari zuzenki eragiten dion arazo bat da eta ondorioz, erizaina ezinbesteko papera betetzen du osasun hezitzailearen rolean, asko eman baitioke hiltzeko laguntza prozesuari.

Sarrera: Gaixotasun zeliakoa jatorri autoimmuneko gaixotasun gisa deskribatzen da. Honek glutena dietan hartu ondoren genetikoki lehenetsitako banakoei eragiten die, hesteetako mukosaren hantura kronikoa eraginez. Gaitz honen jatorria multifaktorial bezela ikusten da gaur egun. Hots, faktore genetikoek zein ingurunekoek parte hartzen dutela zeliakiaren garapenean. Gaur egun, gaitz zeliakorako tratamendu eraginkor bakarra glutenik gabeko dieta da. Hau bizitza osoan zehar jarraitu beharko da, garia, garagarra eta zekalea zorrotz saihestuz. Honek, normalizazio klinikoa eta funtzionala ekarriko ditu gaixoan. Helburua: Donostia osoan zeliakia gaitza diagnostikatu zaien 6-10 urteko haurren guraso zein tutoreei, hauen ezagutza handitzeko eta nola jokatzen ikasteko, zuzendutako osasun-hezkuntza programa bat diseinatzea. Metodologia: Bilaketa bibliografikoaren iturriak datu baseak izan dira; Pubmed, Dialnet, Cuiden, eta Biblioteca Virtual en Salud. Hauez gain, “Google académico” bilatzailea erabili da informazio osagarria baliatzeko, baita zeliakiaren inguruko elkarteen webguneak eta osasun hezkuntza programaren diseinuaren eskuliburuak ere. Plangintza: Osasun-hezkuntza programaren talde-diana, helburu pedagogikoak eta metodologia pedagogikoa zehaztu dira. Gainera, gaitegia 4 saio ezberdinetan banatzea erabaki da, eta hauek baloratzeko ebaluazio tresnak garatu egin dira. Gogoeta eta ekarpen pertsonala: Urteetan zehar, zeliakia hitza gure gizartean gero eta gehiago entzuten ari da, eta ikusi ahal izan den moduan, datuek ere gora egin dute. Umeei diagnostikatutako gaitzek guraso zein tutoreengan beldurrak sortarazten dituzte, batez ere, bizitza osoan zehar aurrera eraman behar den tratamendu baten aurrean jartzen direnean. Gaitz honek umearen egoera biopsikosoziala zalantzan jartzen du, eta honi aurre egiteko baliabideak gutxi dira. Horregatik erabaki da heziketa programa bat diseinatzea.

Introducción: Las unidades de cuidados intensivos (UCI) son áreas especializadas que ofertan cuidados a pacientes críticos, que se encuentran ante un grave pronóstico, quienes requieren de cuidados constantes y atención especializada. No obstante, en ocasiones las medidas establecidas no conllevan una mejoría. Es este el escenario en el que tiene lugar la limitación del esfuerzo terapéutico (LET) que consiste en adecuar las medidas y procedimientos al estado de salud del paciente. Objetivo: analizar el cuidado de enfermería en la LET en la unidad de cuidados intensivos. Metodología: Se ha realizado una revisión de la literatura, mediante la formulación de la pregunta PIO. Se definieron una serie de palabras clave y descriptores para el rastreo en las bases de datos, utilizando filtros y criterios de inclusión y exclusión para acotar la temática. Resultados y discusión: se encontraron dificultades a la hora de aplicar la LET, se identificaron los aspectos a tener en cuenta en la instauración de la LET y la atención de enfermería al paciente que se le aplica la LET. Conclusión: el trabajo colaborativo de los profesionales de la salud en la LET es fundamental para proporcionar las medidas adecuadas al paciente y durante este proceso se ha observado que enfermería oferta una serie de cuidados. Se han identificado áreas de mejora en los cuidados dirigidos a la instauración y manejo de la LET.

Sarrera: bihotz-gutxiegitasuna behar metabolikoetara egokitutako odol-fluxua mantentzeko ezintasuna adierazten duen sindrome patologikoa eta sistemikoa da. Mundu mailan, gaixotasun hau 26 milioi pertsonek pairatzen dutela kalkulatzen da. Azken hogei urteetan osasun publikoko arazo bat bilakatzera iritsi da, heriotza-tasa altua izateaz gain ospitaleratze-tasa altua duelako. Gaur egun bihotz-gutxiegitasuna sendatzeko tratamendu zehatzik ez dagoenez osasun-hezkuntzak garrantzia handia izan dezake gaixotasuna duten pertsonentzat. Helburuak: lan honen helburu nagusia da bihotz-gutxiegitasuna duten pertsonek tratamenduarekiko duten atxikidura aztertzea eta osasun-hezkuntzak atxikidura horretan duen eragina azaltzea. Metodologia: lan honen diseinua errebisio bibliografikoa da. Informazioa bilatzeko Pubmed, Cochrane, Biblioteca Virtual de la Salud, Dialnet eta Cuiden datu baseak eta hainbat web orri erabili dira. Lan hau garatzeko 32 dokumentu erabili dira. Emaitzak: aurkitutako artikuluetan aztertzen da bihotz-gutxiegitasunaren tratamenduarekiko atxikiduran eragina duten faktoreak, erabiltzen diren osasun-hezkuntza jarduerak eta programa zehatzak. Era berean, ikerketetan garrantzia ematen zaio atxikidura lortzeari, osasun-hezkuntza estrategia desberdinek atxikiduran duten eraginari eta erizainak atxikidura hobetzeko osasun-hezkuntzaren bidez erabili ditzakeen estrategiak azaltzen dituzte. Eztabaida: hainbat artikuluetan adierazten da, tratamendurekiko atxikidura egokia izanez gero gaixoaren bizi-kalitatea hobetzen dela eta gaixotasunaren deskonpentsazioagatik sortutako berrospitaleratzeak murriztu egiten direla. Ikerketa ezberdinen arabera, osasun-alfabetatzean oinarritutako osasun-hezkuntza, etxez etxeko bisitak, telefono bidezko jarraipena, altarako orientazioa eta taldeko hezkuntza bihotz-gutxiegitasunaren tratamenduarekiko atxikidura hobetzeko estrategia egokiak dira. Espainiako osasun-sistemari dagokionez, estrategia ezberdinak erabiltzen dira atxikidura hori lortzeko

Sarrera: XXI. mende honetan, osasun-zerbitzuak pazientearentzat seguruak eta ondorio negatiborik edo albo-ondoriorik gabekoak izan behar dute. Hala ere, esku hartze sanitarioarekin erlazionatutako albo-ondorioak ugariak dira gaur egun. Hala nola, medikazioarekin erlazionatutako erroreak, infekzio nosokomialak… Horretarako, Donostiako ESIak pazientearen segurtasuna bermatzeko hainbat estrategietan parte hartzen du. Pazientearen segurtasun estrategia 2017-2020 eta honekin batera Zainketen Bikaintasunarekin Konprometitutako Zentroen programara batu da. Horrela, aztertzen diren gomendioak zein gidak ezartzen ari dira segurtasuna bermatzeko. Helburua: Donostiako Unibertsitate Ospitaleko BPSO erizain proiektu berriztatzailean eta pazientearen segurtasuna bermatzen duten proiektuetan parte hartzea, taldeko bileretan, difusio-jardueretan eta ebaluazio jardueretan parte hartuz. Jarduerak eta emaitzak: programan zehar hainbat jarduera burutu dira. Hasiera batean, taldeko bilerak egin dira DUOn martxan dauden gaietan sustatzaileak kokatzeko. Bertan, batzorde desberdinekin eta talde-lan desberdinetan lan egin da pazientearen segurtasun egoera ezagutzeko. Profesionalek gaien berri izan dezaten sustatzaileak difusio-jardueretan parte hartu du. Bukatzeko, ebaluazio jardueretan parte hartu da estrategien ezarpena eta mantenua ziurtatzeko. Gogoetako jarduna: proiektu honetan parte hartzeak ezagutza desberdinak garatzeko aukera eman dio egileari, bai pertsonalki eta baita profesionalki ere. Talde-lanean arituta pazientearen segurtasunari bideratuta erizaintza-zainketetan murgiltzea ahalbidetzen du. Hitz gakoak: BPSO, erizaintza, pazientearen segurtasuna

Sarrera. Minbiziak gaur egun duen prebalentzia geroz eta altuagoa dela eta, harekin eta haren tratamenduekin lotutako albo-ondorioak pairatzen dituzten pazienteen prebalentzia ere handitzen ari da. Pazienteek sufritzen duten albo-ondorio bat funtzio kognitiboaren narriadura da, paziente hauen bizi-kalitatean okerrera eragiten duelarik. Funtzio kognitiboaren narriadura gutxitzeko ariketa fisikoa interbentzio posible bat izan daiteke. Helburua. Ariketa fisikoak barneratzen duen erizaintzako zainketak paziente onkologikoen funtzio kognitiboan duen eragina aztertzea da errebisio honen helburu nagusia. Helburu zehatzei dagokienez, paziente onkologikoen funtzio kognitiboaren narriadura ezagutzea, narriadura kognitiboa gutxitzeko ariketa fisikoko zein interbentzio diren onuragarriak zehaztea eta minbizi ezberdinetan ematen den narriadura kognitiboan ariketa fisikoaren onurak aztertzea dira. Metodologia. Bilaketa bibliografiko baten bitartez egindako errebisio hau aurrera eramateko, osasun-zientzietako datu base ezberdinak erabili dira: Pubmed, Dialnet eta BVS (Biblioteca Virtual de la Salud). PIO egitura jarraituta bilaketa burutu da, guztira 17 artikulu lortuz. Horrez gain, gaiarekin erlazionatutako organismo ofizialen hiru web-gune ere erabili dira informazio gehigarria lortzeko, Asociación Española Contra el Cáncer, Osasunaren Mundu Erakundea eta Sociedad Española de Oncología Médica. Emaitzak. Minbizia duten pazienteetan ariketa fisikoa egitea eraginkorra da funtzio kognitiboaren narriadura hobetzeko interbentzio bezala; izan ere ikerketetan ondorio positiboak ageri dira alderdi desberdinetan: lan-memorian, memoria bisualean, funtzio exekutiboan, abiadura psikomotorrean eta prozesatze abiaduran besteak beste. Eztabaida. Ariketa fisikoa funtzio kognitiboa hobetzeko baliagarria dela frogatu da, baina ariketa fisikoko mota ezberdinetako ikerketak egin dira orain arte, eta programa optimo bat falta da. Ondorioak. Narriadura kognitiboa tratatzeko ariketa fisiko aerobikoa, i

Introducción: La diabetes mellitus tipo 2 es un problema grave de salud pública que factores modificables como la dieta, la actividad física y los hábitos de vida determinan. Diferentes aproximaciones dietéticas emergen como alternativa para su prevención y control. Objetivos: Conocer los efectos que la dieta cetogénica tiene sobre la diabetes mellitus tipo 2. Metodología: Revisión bibliográfica sobre literatura científica de los últimos 10 años en las bases de datos Biblioteca Virtual de Salud, Pubmed, Dialnet, Nature, Tripdatabase y Cochrane Library, empleando la estructura PIO -paciente, intervención y resultado-, aplicando filtros y siguiendo criterios de inclusión/exclusión acorde con el tema de estudio. Resultados: La evidencia científica apoya la inclusión de una dieta cetogénica bien formulada en la lista de opciones dietéticas saludables y sostenibles para prevenir y/o controlar la diabetes mellitus tipo 2, ya que logra, en poco tiempo, normalizar el nivel de glucosa en ayunas, reducir significativamente el peso y mejorar el perfil lipídico. Discusión: Las dietas hipocalóricas, bajas en grasas y altas en carbohidratos mayoritariamente recomendadas, han fracasado en el control de la diabetes. La dieta cetogénica normaliza la hemoglobina glicosilada y consigue la remisión de la enfermedad en un porcentaje elevado de pacientes. Es necesaria una reevaluación de las directrices dietéticas que apoye la actuación precoz sobre la prediabetes para lograr un control más sencillo y menos exigente para el paciente. Conclusiones: La dieta cetogénica bien formulada, en nuestro entorno dieta cetogénica mediterránea modificada, es una opción que debe ofrecerse a la población en riesgo de diabetes y a los diabéticos ya diagnosticados, con el objetivo de promover la salud.

(EUS) Amagandiko edoskitzea (AE) haur jaioberria elikatzeko aukera osasuntsuena eta merkeena dela jakin arren, haur jaioberrien % 40 bakarrik elikatzen da ama-esneaz esklusiboki. Gaur egungo ebidentziaren arabera, edoskitzeak dakartzan onurak lortzeko indikatzaile garrantzitsuena haurraren lehen 6 hilabeteetan amagandiko edoskitzea soilik mantentzea da. Hala nola, Registered Nurses’ Association of Ontario (RNAO) elkarteak sortutako erizaintza-zainketen gidei esker, erizainen diziplina ebidentzia hoberenetan oinarritutako praktikak egitera bultzatzen duen proiektuaren partehartzaile da Mendaroko Ospitalea. Hori dela eta, bertan eskaintzen diren zainketak kalitate hoberenekoak izatea sustatzen da. Lan honen helburua da amagandiko edoskitzeari dagozkion zainketen kalitatea hobetzeko proiektu berritzailean parte hartzea, ebidentzian oinarritutako ezaguerei esker erizaintza eraldatzeko, ikerketa eta praktika uztartuz. Jarduerei dagokienez, Covid-19ak eragindako pandemiaren ondorioz, Mendaroko Ospitaleko BPSO (Best Practice Spotlight Organization) proiektuan hainbat oztopo nabari izan dira. Horien artean, erizaintzako ikasleek proiektuko partaidetzan eta beraien Gradu Amaierako Lanaren (GrAL) garapenean zailtasunak izan dituzte eta lanaren berregituraketa egin da. Amagandiko edoskitzean lan egiten duten erizainen laguntzarekin batera, ikasleak lana planifikatu, eraldatu eta ikertu du, eta ondoren, bere ekarpen pertsonala eta hedapen materiala sortu ditu. Proiektuan parte hartzeak eta Mendaroko Ospitaleko ibilbidea ezagutzeak ikasleari irakaskuntza interesgarri ugari eskaini dizkio. Taldekideekin komunikazio ona mantentzea eta emaitzen erregistroak zehaztasunez egiteak duen garrantzia ikusi du. Gainera, egoera epidemiologiko berezia dela eta, egoerara egokitzen ikasi du eta etorkizunean sortu ahal zaizkion oztopoei aurre egiteko hainbat tresna lortu ditu.

Sarrera: haurdunaldian emakumearen gorputzak aldaketa asko pairatzen ditu, eta garai honetan ariketa fisikoa egiteak makina bat onura ditu, bai amarentzat eta baita fetuarentzat ere. Alabaina, kirola egiten duten etorkizuneko amak oso gutxi dira, hainbat arrazoi direla medio, eta honek eragiten dituen ondorio kaltegarriak ikusgai dira egungo osasun-sisteman. Horregatik, haurdun dauden emakumeak kirola egitera animatzeak berebiziko garrantzia du, garai honek berez dakarren motibazioari probetxua ateraz, onurak ager daitezkeelako emakumearen eta haurraren etorkizun urrun nahiz hurbilean. Helburua: haurdun dauden emakumeei garai honetan ariketa fisikoa egiteko osasunhezkuntza programa bat diseinatzea da. Metodologia: osasun-hezkuntza programaren helburuari erantzuteko bilaketa bibliografiko bat burutu da Patient, Intervention and Outcome egitura jarraituz eta dagozkion Descriptores de Ciencia de Salud eta Medical Subject Headings terminoak erabiliz. Bestalde, hainbat erakunde ofizialen webguneak edo dokumentuak ere erabili dira informazioa lortzeko eta osasun-hezkuntzaren egitura eta saioak garatu ahal izateko. Plangintza: programa Oreretan garatuko da, eta erditze-data 2023ko apirilean duten emakume oreretarrei zuzendutakoa izango da. Iraupena 2022ko urritik 2023ko apirila bitartekoa izango da, eta astean behin, astelehenetan, 90 minutuko saioak burutuko dira. Osasun-agenteen taldea emagin batek eta entrenatzaile fisiko batek osatuko dute. Proiektuak hiru zati izango ditu, hiruhileko bakoitzean bat, eta zati bakoitzean hiruhileko horretan egin beharreko ariketa zehatzak ikasiko eta praktikatuko dira, gero xedetaldeak beraien egunerokotasunean finkatu ditzan ohitura hauek. Bukatzeko, programa bete eta helburuak lortu diren ziurtatzeko, hainbat ebaluazio tresna sortu dira. Ekarpen pertsonala: gaiari buruzko informazioa dagoen arren, haurdun dauden emakumeen artean gelditasun handia dagoela ikusi da. Beraz, etorkizunera begira, funtsezkoa da haurdun dauden emakumeekin la

Sarrera. Espainian gorputzez kanpoko zirkulazio (GKZ) sistema behar duten 20.000 ebakuntza kardiobaskular baino gehiago gauzatzen dira urtean. Ebakuntza horietako bakoitzaren atzean, gutxienez, erizain perfusionista bat egongo da. Erizain hauek, zirkulazio artifizialeko teknikez baliatuz, pazientearen bihotza eta birikak izango dira ebakuntzak irauten duen bitartean. Helburua. Lanaren helburu nagusia erizain perfusionistak gorputzez kanpoko zirkulaziodun bihotz-kirurgia jasango duen pazienteari emango dizkion erizaintza-zainketak zehaztea da. Metodologia. PIO egitura erabiliz, gaiaren inguruan idatzitako literatura zientifikoaren berrikuspen narratiboa gauzatu da. Datu baseetan bilaketa bibliografikoa egiteaz gain, aldizkari zientifiko ezberdinak nahiz bestelako iturriak aztertu dira. Irakurketa kritikoa burutu ahal izateko, CASPe txantiloiak erabili dira. Ondoren, Haynes piramideaz baliatuz, hautatutako dokumentuen ebidentzia maila zehaztu da. Emaitzak. GKZaren aurreko zainketei dagokienean, erizain perfusionistak ebakuntza aurreko balorazioa gauzatuko du. Pazientearen historia klinikoa eta froga gehigarriak informazio iturri gisa erabiliz, pazientearen perfusio optimoa bermatzeko estrategiak hautatuko dira. Horrez gain, ebakuntzaren aurrean eduki dezakeen antsietate-maila jaisteko, pazienteari prozeduraren inguruan informazioa emango zaio. GKZari ekingo zaionean, erizain perfusionistak bizi-funtzio garrantzitsuenak monitorizatuko ditu, GKZa ezarri eta ebakuntzak irauten duen bitartean mantenduko du, horretarako medikazio egokia eta kardioplegia-soluzioak erabiliz. GKZa bukatutzat ematen denean, perfusionistak pazientea GKZ sistematik banantzean sor daitezkeen konplikazioak arinduz hartuko du parte, ezkerreko bentrikuluaren funtzionamendua bermatuko duten gailuak maneiatuz, esaterako. Eztabaida. Ardura nahiz espezializazio maila altua eskatzen duen alorra izan arren, herrialde batetik bestera profil profesionala nabarmenki aldatzen da, espezialitatearen garapenean

Sarrera: interbentzio kirurgiko baten bitartez, errai huts bat kanpoaldearekin komunikatuz sortzen den irekidura da ostomia. Mundu osoan 1,9 milioi pertsona inguruk dute, eta koloneko minbizia da ostomia sortzeko arrazoi nagusia. Ostomia izateak pertsonaren bizitzan, familian eta osasun-sistemarengan eragiten dituen ondorioak kontuan hartuz, erizainek zuzendutako esku-hartze ugari jarri dira martxan. Helburuak: errebisio bibliografikoa burutzeko 3 helburu finkatu dira. Lehenengo helburua ostomien definizioa egitea, paziente ostomizatuen epidemiologia eta bizikalitatea azaltzea, eta izan ditzaketen konplikazioak deskribatzea izango da. Bigarren helburua ostomizatuta dagoen pazienteari eta konplikazioak dituztenei erizainak eskaini beharreko erizaintza-zainketak azaltzea, eta, azkenik, hirugarren helburua zainketa horien eraginkortasuna aztertzea. Metodologia: Descriptores en Ciencias de la salud eta Medical Subject Headings deskriptoreak aukeratuz eta Patient, Intervention, Outcome egituran oinarrituz, berrikuspen bibliografiko bat egin da Dialnet, Cuiden, Pubmed eta Cochrane Plus datubaseetan nahiz Biblioteca Virtual de la Salud meta-bilatzailean. Horrez gain, web-orri ezberdinak erabili dira informazioa osatzeko. Guztira, 34 erreferentzia bibliografikorekin burutu da berrikuspen bibliografikoa. Emaitzak: ostomia bat izateak aldaketa ugari sortzen ditu pertsonaren bizi-erritmoa eta kalitatea erabat aldatzen dituelarik. Ostomizatuak aldaketa emozional eta psikologiko ugari bizitzen ditu, horiek autoestimuan, sexualitatean, harreman sozialetan, familia dinamikan, eta orokorrean bizi-kaltatean ondorio handiak sortuz. Gainera, ostomia duten pertsonen % 50a baino gehiagok bizi-kalitatea okerragotu dezakeen konplikazioren bat izaten dute prozesuan zehar. Zentzu honetan, nabarmentzen da ostomiarekin lotutako morbilitatearen zama nahiko esanguratsua dela ostomizatuarentzat, familiarentzat eta osasun-sisteman dituen ondorio ekonomikoentzat. Eztabaida: egindako berrikuspen bi

Sarrera. Osasunaren Mundu Erakundearen (OME) arabera, suizidioa emaitza hilgarria duen ekintza bat da, subjektuak nahita hasitakoa eta egindakoa, bere emaitza hilgarria jakinda edo espero izanda. Gaur egun, suizidioa osasun publikoko arazo larria da. Mundu mailan, urtero 800.000 pertsona baino gehiagok egiten dute beren buruaz beste eta Espainian kanpoko heriotza-kausa nagusia da, 2020.urtean suizidioaren ondoriozko heriotzen maximo historikora iritsiz. Arazo honen aurrean, Lehen Mailako Arretako (LMA) erizainak paper garrantzitsua du suizidio-arriskuaren detekzioan eta prebentzioan. Helburu orokorra. Bere buruaz beste egiteko arriskua duten pazienteen detekzioaren eta prebentzioaren aurrean LMAko erizainak burutu beharreko jarduerak zehaztea eta hauen eraginkortasuna aztertzea. Metodologia. Helburuen garapenerako berrikuspen bibliografikoa egin da. Horretarako, PIO egitura jarraituta, osasun-zientzietako datu-base desberdinetan bilaketa egin da: BVS, Cuiden, Dialnet eta Pubmed. Bilaketa zehazteko iragazkiak eta barneratze- eta kanporatze-irizpideak aplikatu dira, guztira 24 artikulu eskuratuz. Horrez gain, gaiarekin erlazionatutako 4 web-orri eta 3 liburu erabili dira. Emaitzak. Pertsona batek bere buruaz beste egiteko eragina duten arrisku-faktoreak, - prezipitatzaileak, -babesleak eta alerta-zeinuak aurkitzen dira. Arriskuan dauden pertsonak identifikatzeko, osasun-profesionalek elkarrizketa klinikoaren eta ebaluazio- eskalen bidez, ebaluazio egoki bat egitea ezinbestekoa da. LMAko erizainek suizidioaren arrisku-faktoreak detektatzen eta arretaren jarraitasunean paper garrantzitsua jokatzen dute. OMEk suizidioaren prebentzioaren garrantzia aitortzen du, nazio-mailan eta tokian tokiko estrategiak ezartzeko beharra nabarmenduz. Hala ere, Espainiak oraindik ez du suizidioari aurre egiteko programa nazionalik. Eztabaida. Esku-hartze goiztiarrek (arretaren koordinazioa, segurtasun plangintza, kontaktu aktibo bidezko jarraipena) suizidio-saiakerak murrizten dituela iku

Sarrera: Heriotza bizitzaren zati bat da, eta ukaezina da guztioi gertatuko zaigun zerbait dela. Heriotzaren hezkuntzak pertsona gisa hazteko eta bizitzarako prestatzeko aukera eman arren, zoritxarrez, eskola curriculumetik kanpo dagoen arlo bat da. Helburua: 9-10 urte bitarteko haurrek heriotza prozesu natural gisara maneiatzen ikasteko Osasun programa bat diseinatzea Metodologia: OHeP hau, programa piloto gisara diseinatuta dago, eskala txiki batean planteatuko den programa bat da, emaitzak jaso eta hauekin egokitzapenak egiteko. Programa garatzeko, konstruktibismo ereduan oinarritu da lan hau. Edukia lantzeko, banakako nahiz taldeko metodo eta teknika aktiboak erabili dira. Plangintza: Proiektu hau aurrera eramateko eta proposaturiko helburuak betetzeko, metodologia zein teknika desberdinak erabiltzen dituzten 5 saioz eta 5 gaiez osaturiko OHeP bat proposatzen da. Proiektua martxan jartzeko eskola eta gurasoen baimen informatua beharko da. Hezkuntza hau aurrera eramango duen osasun-agentea erizaina izango da., eskola erizaina haiz zuzen. Ebaluazioa: Programa eta ezarritako helburuak bete diren balioztazeko zenbait ebaluazio tresna garatu dira: pre eta post testak, ebaluaketa jarraia, ebaluazio errubrika eta galdetegiak, besteak beste. Azken gogoeta: Aurretik aurkeztutako lana, OHeP bat da, 9-10 urte bitarteko haurretan eskaintzeko proposamena egiten dena. Programa honek, haurrek heriotzaren inguruan duten pertzepzioa eta ezagutza handitzea du helburu, hauen hezkuntzan modu natural batean gaia integratuz. Gaiaren inguruko bibliografia urriak edota zaharkituak, baimenen beharrak eta irakasleen prestakuntza gabeziak heriotza eskoletan integratzeko oztopoak dira. Horregatik, proiektu hau Zubi-musu ikastolan eskaintzeko eskaera formala egingo da 2023 urterako eta programa honetako emaitzak baliagarri suertatuko dira ondorengo programen egokitzapenetarako.

Sarrera. Infekzio nosokomialak (IN) pazienteek osasun-arreta jasotzean pairatutako infekzioak dira. Hauek morbilitate, hilkortasun eta kostu ekonomikoak areagotzen dituzte, eta ospitaleko heriotza prebenigarrien arrazoi nagusia dira. Zainketa Intentsiboetako Unitateetan (ZIU) INen prebalentziak altuagoak dira gailu inbaditzaileen erabilera dela-eta. Pertsonen azaleko mikroorganismoen kolonizazioek INak hedatzea eragin dezakete pazienteen artean. Azalaren deskolonizaziorako eraginkorra den klorhexidina antiseptikoarekin pazienteen bainua egiteak INak agian prebenitu ditzake. Helburua. ZIUko paziente helduetan INak prebenitzeko klorhexidinarekin egindako bainuaren eraginkortasuna aztertzea. Metodologia. PubMed, Embase, Cumulative Index to Nursing and Allied Health Literature, Scopus, Biblioteca Virtual de la Salud, Cuiden eta Dialnet datu-baseetan ausazko saiakuntza kontrolatuen berrikuspen sistematikoa. Ikerketen alborapen-arriskua A revised Cochrane risk-of-bias tool for randomized trials tresna bidez ebaluatu da. Emaitzak. Guztira 5 ikerketa barneratu dira. Ikerketa guztietan alborapen-arriskuaren inguruan kezkak egon dira. Ikerketa batean alborapen-arrisku handia egon da. Ikerketa batzuetan interbentzioa eraginkorra izan zen bakterio gram-positiboek eragindako infekzioak prebenitzeko, baina ez gram-negatiboen kasuan. Interbentzioa eraginkorra izan zen batez ere bakteriemiak prebenitzeko, baina ez aireztapen mekanikoarekin erlazionatutako pneumoniak edo gernu-bideko infekzioak prebenitzeko. Ez zen eragin azpimarragarririk egon hilkortasunean. Eztabaida. Aztertutako bost ikerketetatik bietan interbentzioa ez zen eraginkorra izan, batean INen prebalentzia oso baxua dela-eta eta bestean mikroorganismo nagusiak bakterio gram-negatiboak zirelako. Interbentzioa eraginkorra izan zen batez ere bakterio gram-positiboen aurka eta bakteriemiak prebenitzeko garaian, baina ez beste infekzio motetan edota bakterio gram-negatiboen aurka. Berrikuspen honen mugak direla-eta emaitza

Introducción: Según la Organización Mundial de la Salud las enfermedades cardiovasculares (ECV) son la primera causa de defunción en el mundo. El tratamiento de referencia para la prevención primaria y secundaria de las ECV son los anticoagulantes orales (ACO). El 70-75 % de los pacientes anticoagulados toma los ACO antagonistas de la vitamina K (AVK). El control del tratamiento con AVK sigue diferentes modelos organizativos, uno de ellos es el autocontrol. La única asociación que emite información sobre el autocontrol en la Comunidad Autónoma Vasca se encuentra en Gipuzkoa, denominada Asociación Vasca de personas Anticoaguladas (AGIAC). Objetivos: El objetivo general es realizar un proyecto innovador con la Asociación Vasca de Personas Anticoaguladas. El objetivo específico es diseñar un vídeo para formar a los profesionales de la salud en el autocontrol del tratamiento anticoagulante oral (TAO). Actividades y resultados: La realización del proyecto se divide en un periodo formativo y en un periodo práctico. En el periodo formativo, las participantes se forman en el autocontrol del TAO. Una vez obtenida y procesada toda la información necesaria para el proyecto, comienza el periodo práctico en el cual se hace uso de programas informáticos para crear y diseñar un vídeo. Práctica reflexiva: Haber trabajado con una asociación como AGIAC ha sido una experiencia muy enriquecedora, tanto a nivel personal como a nivel académico. El autocontrol es un método que además de ser seguro y eficaz, responsabiliza al paciente de su tratamiento y mejora el autoconocimiento de su enfermedad. Por lo tanto, es un método que empodera al paciente anticoagulado. Corresponde a los profesionales de la salud la reivindicación e integración del autocontrol, proporcionar un programa adecuado de educación es una parte importante en este proceso.

Sarrera: Munduko Osasun Erakundeko (OME) datuen arabera urtean munduan 700.000 pertsonek egiten dute bere buruaz beste. Osasun publikoko arazoa da suizidioaren fenomenoa eta argi dago erizainaren papera oso garrantzitsua dela kontuan izanik erizaina maila asistentzial guztietan dagoen figura dela. Erizainak suizidioaren prebentzioa eta honek beragan hartzen dituen zainketak emateko prest egon behar du. Helburua: Suizidioaren arrisku, babes eta faktore bizkortzaileak deskribatu, arrisku suizida duen pazientearen ebaluazioa zehaztu eta gaur egun suizidioaren aurrean dauden erizaintza esku-hartze ezberdinak aztertzea, lehen arreta maila eta larrialdi mailan. Metodologia: errebisio bibliografikoa burutu da PIO egituratik abiatuz, hainbat osasun arloko datu-base erabili dira; Pubmed, Biblioteca Virtual en Salud (BVS), DialNet eta CUIDEN. Bestalde, gaiaren inguruko hainbat web-orrialde kontsultatu dira: OME, Fundación Española para la Prevención del Suicidio (FSME), Zero Suicide Institutoa, Suicide Prevention Resource Center (SPRC) eta Osakidetza. Emaitzak: Suizidioa prebenitzeko ezinbestekoa da suizidio-arriskuaren faktoreak identifikatu eta arrisku horiek arintzea esku-hartzeen bidez. Gainera, arrisku suizida duen pazientearen ebaluazioa egitea oso beharrezkoa da, horretarako bi tresna egonik: eskalen erabilera eta elkarrizketa klinikoa. Lehen arreta mailako osasun profesionalak suizidioaren arrisku maila baloratuko du (baxua, erdikoa eta altua) eta horren araberako esku-hartzea eta deribazioa egingo da. Larrialditako unitatean, osasun profesionalak erosotasuna eta lasaitasuna eskaini beharko dio pazienteari, bere segurtasuna ziurtatuz, eta pazientea bakarrik ez utziz. Eztabaida: Aztertutako literatura guztiak bat egiten du suizidioa osasun publikoko arazoa denaren ideiarekin. Bestalde, beharrezkoa da arrisku-faktore tipikoez gain, gaur egunerako zehatzagoak direnak aztertzea, batez ere gazteen artean. Aztertutako protokolo eta gidetan suizidioaren ebaluaziorako eskalen

Introducción: Según un estudio realizado por la Organización Mundial de la Salud en 2018, alrededor del 35 % de las mujeres de todo el mundo han sufrido violencia sexual y/o física. Los datos del Instituto Nacional de Estadística muestran que la Violencia de Género (VG) ha disminuido en un 11,5 % en los últimos 9 años, aún así se sigue apreciando un número muy elevado de mujeres que denuncian casos de violencia. Objetivo: Analizar la detección y actuación de enfermería en mujeres que han sufrido violencia de género. Metodología: Revisión bibliográfica realizada en las bases de datos: Pubmed, Dialnet, BVS, Cochrane y Cuiden. Se seleccionaron 23 artículos, además de otras fuentes de información como un libro, guías de prevención y actuación, junto con artículos de asociaciones. Resultados: A la hora de detectar la VG, los profesionales sanitarios deben prestar atención a los signos de violencia que presenten las pacientes al acudir a los servicios sanitarios, y en consecuencia, realizar un plan de cuidados. La comunicación es imprescindible para crear un círculo de confianza con la víctima y apoyarla en el proceso judicial de la denuncia. Discusión: Para asegurar una detección precoz de la violencia de género es fundamental la formación de los/las profesionales sanitarios, así cómo el desarrollo de habilidades de comunicación terapéutica con las pacientes y entre los integrantes del equipo multidisciplinar. Además, la creación y revisión de las guías de actuación por parte de los sistemas sanitarios, supone una actuación asistencial basada en la literatura contrastada más actual. Finalmente, se debe informar a la paciente de los dispositivos de ayuda que están a su alcance para asegurar un cuidado holístico de la misma. Conclusión: El/la profesional de enfermería puede detectar casos de VG, teniendo en cuenta los indicadores de sospecha y empleando test de cribado. Su actuación se centrará en trabajar las necesidades de la mujer e incrementar su autonomía a nivel pers

Sarrera: Bihotz-Biriketako Gelditzea (BBG) bihotzaren aktibitate mekanikoaren edo/eta berezko arnasketaren bat-bateko etetea da. Gaur egun, ospitalez kanpoko BBG osasun publikoko arazo bilakatu da, heriotza eragile nagusienetarikoa baita mundu mailan. Heriotza ugari eragiteaz gain, beste hainbat ondorio kaltegarri ere ekar ditzake, besteak beste, lesio neurologikoak, ondorio psikologikoak (esate baterako, antsietatea, depresioa eta TOEN), ekonomikoak eta sozio-familiarrak. Lekukoek Bihotz-Biriketako Bizkortzea (BBB) gauzatuz gero bizirauteko aukerak bikoiztu edota laukoiztu egin daitezkeela frogatu da, baina zoritxarrez lekukoen interbentzio-tasa oso baxua da. Horregatik, BBGen biziraupen-tasa hobetzeko ezinbestekoa da populazioari lehen sorospenak gauzatzen irakastea, eskoletatik hasiz. Horrez gain, BBGen tasa murrizteko, garrantzitsua da BBG sortzaileak izan daitezkeen egoerei aurre egiteko lehen sorospenak ere irakastea. Helburua: Udarregi ikastolako LH 5-6. mailako ikasleei lehen sorospenak irakasteko Osasun-Hezkuntza Programa bat diseinatzea. Metodologia: Proiektu hau jorratu ahal izateko gaiaren inguruko bilaketa bibliografikoa gauzatu da datu-base desberdinetan, hala nola, PubMed, BVS eta Dialnet. Horrez gain, web-orri desberdinak eta liburu bat ere erabili dira. Plangintza: Xede-taldeak lehen sorospenen inguruko ezagutzak, jarrerak eta gaitasunak eskuratzeko metodologia eta teknika desberdinak erabiltzen dituzten 4 saioz osatutako Osasun-Hezkuntza Programa bat proposatu da. Bestalde, ezarritako helburuak lortu diren aztertzeko zenbait ebaluazio tresna sortu dira. Ekarpen pertsonala: Hezkuntza politikak aldatu behar direla uste da, eskoletan lehen sorospenak derrigorrezko irakasgai bihurtuz; gaur egun Euskal Herrian eta Espainian utopia hutsa dena. Hitz gakoak: haur, eskola, lehen sorospenak, Bihotz-Biriketako Bizkortzea, osasun-hezkuntza.

Sarrera: Dismenorrea, min menstruala, emakume gazteetan ohikoa den arazo ginekologikoa da. Dismenorrea primarioa (DP), ugaltze adinean dauden emakume gazteen artean, dismenorrea mota ohikoena da. Patologia pelbiko organikorik gabeko beheko abdomeneko karranpa mingarri espasmodikotzat definitzen da. Helburua: Dismenorrea pairatzen duten gazteen bizi kalitatea hobetzeko erizainaren eskuhartzea zehaztea; horretarako, dismenorreari buruzko ezaugarri eta kontzeptu garrantzitsuenak identifikatuz, dismenorreak eragiten dituen ondorioak zehaztuz, bizi kalitatean duen eragina ezagutuz eta berau pairatzen duten emakume gazteetan eman beharreko erizaintza zainketak aztertuz. Metodologia: Errebisio bibliografiko bat egin da. Horretarako, osasun zientzietako datu-base ezberdinak erabili dira: PubMed, WOS, Cuiden eta Dialnet. Emaitzak: Dismenorrea mota ohikoena DP da. Zenbait arrisku faktorek areagotu egiten dute DP jasateko aukera, eta ondorioz, DPak eragiten dituen ondorio biologiko, sozial eta psikologikoak. Horiek eragin zuzena dute emakume gazteen bizi kalitatean, nabarmen jaisten baita. Erizaintza zainketen inguruan, erizainak paper garrantzitsua du diagnostikatu aurretik eta diagnostikatu ondoren. Diagnostikoaren aurretik, prebentzioa eta osasun heziketa eginbehar garrantzitsuenak izango dira. Diagnostikatu ondoren, berriz laguntza emozionala eta emakume gaztearen etengabeko ebaluazioa. Eztabaida: DP prebalentziari dagokionez, aldaketa handiak daude, dokumentatu gabeko kasu asko baitaude. Ikerketa ezberdinetan ikusi da ondorio biologikoen artean, mina sintoma esanguratsuena izanik, sozialki eta psikologikoki emakume gazteak ondorio batzuk pairatzera eramaten dituzte. Autore gehienen arabera, emakume gazte askok ez dute laguntza profesionala eskatzen eta DP bere bizitzaren ohiko ezaugarri gisa onartzen dute. Erizainaren eskuhartzeak bizi kalitatean eragin positiboa izango luke. Ondorioak: DP zerbait naturala bezala ikusten da, eta gizartean onartuta eta normalizatuta dagoen

Sarrera: gaur egun asaldura mentalak intzidentzia altua dute gure gizatean, eta frogatu da %75, 18 urte bete aurretik agertzen direla. Asaldura multzo honen inguruko ezjakintasuna handia da nerabeen artean, baita berak dakarren estigma ere. Horregatik, lan honetan, asaldura mentalen nondik norakoak, osasun mentalaren promozioa lortzeko egunerokotasunean egin daitezkeen zenbait ekintza, eta laguntza eskatzearen garrantzia lantzen dira. Hau guztia, Osasun-Hezkuntza (OHEZ) programa bat proposatuz egiten da. Helburua: lan honen helburua Zumaiako Herri Institutuko batxilergoko ikasleei (17-18 urte) asaldura mentalen jakintzetan formatzeko OHEZ programa diseinatzea da. Metodologia: OHEZ progama garatzeko bilaketa bilbliografiko bat egin da datu-base desberdinetan. Horrez gain, web-orri ofizialak eta gidaliburuak zein liburuak kontsultatu dira beharrezko informazioa lortzeko. Hirugarrenik elkarrizketa batzuk egin dira. Plangintza: OHEZ programan, xede-taldeak lortu beharreko helburu espezfiko zein zehatzak planteatu dira, eta haiek erdietsi ditzaten lortu beharreko ezagutza, jarrera eta gaitasunak garatzeko hainbat hezkuntza teknikaz osatutako saioak prestatu dira. Horretarako, landu beharreko gaitegia 10 bloke nagusietan banatu da eta hauek zortzi saiotan landuko dira. Ebaluazioari dagokionez, xede-taldeak programaren amaieran hainbat galdetegi beteko ditu, programaren emaitzak, prozesua bera eta egitura ebaluatzeko. Osasun-agentearentzat, saioetan beteko dituen hainbat errubrika diseinatu dira, bai hezkuntza edukien bai prozesuaren ebaluaziorako, baita egitura eta baliabideak ebaluatzeko programa amaierarako galdetegi bat ere. Ekarpen pertsonala: nerabezaroa eta buru osasuna agerikotasun handiagoa behar duten gaiak dira. Horregatik, nerabeak asaldura mentalen inguruan heziko dituen programa bat diseinatzea izan da xede, normalizazioari bide eginez estigma gutxiagotu, eta horrela laguntza eskatzeko jarrera bat sustatzeko asmoz. Horretarako etengabeko gogoeta kritikoa eta

Introducción: La Enfermería tiene como uno de sus fines el cuidado y atención de las personas para mantener su salud. Un sueño reparador y el descanso son necesarios para el mantenimiento de la salud. Recientes estudios sugieren una relación bidireccional entre las alteraciones del sueño y la enfermedad de Alzheimer. Objetivos: El objetivo principal es conocer la relación existente entre las alteraciones del sueño y el posterior desarrollo del Alzheimer. Metodología: Se realizó una revisión sistemática mediante una búsqueda con descriptores DeCS/MeSH y palabras clave, introduciéndolas en bases de datos y aplicando criterios específicos para conseguir una selección de artículos más precisa. Se obtuvieron 3.860 estudios tras la búsqueda y se analizaron un total de 21 publicaciones. Resultados: Tras el análisis de los estudios, 15 han estudiado la relación entre alguna alteración del sueño con el riesgo de desarrollar Alzheimer y 6 tratan sobre las intervenciones a realizar para mejorar la higiene del sueño. Se confirma que las personas con problemas de sueño tienen un mayor riesgo de padecer Alzheimer. Discusión: Hay discrepancias sobre cuáles son las alteraciones del sueño asociadas al mayor riesgo de Alzheimer. Las intervenciones eficaces para mejorar el sueño son diferentes en personas con o sin alteraciones del sueño. Aun así, se incide muy poco en establecer medidas preventivas relacionadas con el sueño para prevenir el Alzheimer. Se resalta la importancia de llevar a cabo intervenciones enfermeras relacionadas con la higiene del sueño que garanticen la salud y calidad de vida de las personas mediante la concienciación, formación y educación para la salud. Conclusiones: Las personas con alteraciones del sueño tienen un mayor riesgo de desarrollar Alzheimer, especialmente las personas con insomnio y apnea obstructiva del sueño. Se destaca la importancia de la prevención incidiendo sobre estrategias eficaces para mejorar la higiene o calidad del sueño.

SARRERA: 1 motako diabetes mellitusa (IDM) haurren osasun-arazo kroniko ohikoena da eta gaixotasun endokrinologiko kroniko ohikoena adin pediatrikoan. Gorputzaren erreakzio autoimmunologiko batek sortzen du eta pankreako intsulinaren produkzioan du eragina odoleko azukre mailak ezegonkortuz. Tratamenduak, bizi osorako auto-zainketa bat eskatzen du, intsulinaren kanpo administrazio, elikadura osasuntsu eta ariketa-fisikoaren arteko oreka egokian oinarrituko dena. IDMa duten gazteek nerabezarora heltzean hainbat disfuntzio biologiko izateko arrisku gehiago dute, gaitz psikologikoak garatzeko arriskua areagotuko zaie eta honek zailtasun sozialak izateko arriskua ere handituko die. Horregatik sortzen da proiektu hau, IDMa duen gaztearen osasun fisiko, psikologiko eta sozialari begira, bere gaixotasunarekin izan dituen bizipenez hausnartu eta jarrera positiboak indartzeko. HELBURUA: IDMa duten 12-16 adin tarteko gazte gipuzkoarrek gaixotasunaren aurrean beraien burua ahalduntzea. METODOLOGIA: Proiektu honen justifikazioa garatzeko eta helburu pedagogiko nahiz edukiak identifikatzeko, bilaketa bibliografiko sistematizatua burutu da, datu base ezberdinetan. Honetaz gain zenbait web-orri, eskuliburu, aldizkari eta liburu erabili dira. PLANGINTZA: IDMa duten gazteak gaixotasunaren gainean ahalduntzea lortzeko, beraien ezagutzak jarrerak eta gaitasunak lantzea da proiektuaren helburua. Horretarako bost saiotan banatutako osasun programa bat antolatuko da, eta saio bakoitzean gai-arlo nagusi bat landuko da jarduera ezberdinak eginez, proposatutako helburu zehatzak betetzeko. Osasun-agente ezberdinek hartuko dute parte saioetan eta gazteek helburuak lortu dituzten jakiteko, ebaluazio tresnak sortuko dira. EKARPEN PERTSONALA: IDM aren ondorioz asaldura psikologikoen prebentzioa egitea da lan honen ekarpen nagusiena. Gaur egun egiten den artatzea, behin asaldura sortzen denera mugatzen baita. Egungo osasun arreta publikoan, ez da IDMa duen gaztea alderdi holistiko batetik begirat

[EUS] Sarrera: Anorexia nerbiosoa elikadura jokaera nahaste larrienetarikoa eta hilkortasun altua duen gaixotasun psikiatriko bat da. Gaixotasun honek hainbat ondorio larri eragiten ditu; eta intzidentzia ere goraka doa azken urteotan. COVID 19aren ondoriozko pandemiarekin, gainera, okerrera egin du egoerak. Nerabeak aldaketa unean daudela eta arrisku faktoreek zuzenean eragiten dietela ikusita, osasun-hezkuntza programa bat egitea erabaki da. Helburuak: Beasaingo Institutuko 12 urteko nerabeetan anorexia nerbiosoa prebenitzeko osasun-hezkuntza proiektu bat diseinatzea. Metodologia: Gaiaren inguruko informazioa aurkitzeko datu baseetan burutu da bilaketa. Behin zein informazio dagoen aztertu ostean, anorexia nerbiosoaren hainbat fundaziotatik lortu da lana garatzeko beharreko informazioa. Horretaz gain, anorexia nerbiosoarekin lan egindako erizainekin eta nerabeen irakasle den batekin kontaktuan jartzea lortu da. Plangintza: Bibliografia irakurri eta aurrez aipatutako profesionalekin kontaktuan jarri ostean, egokiena gaia zeharka lantze dela ikusi da (nerabeekin anorexia nerbiosoaren inguruan sakonduz gero, ideia arriskutsuak transmititzeko aukera baitago). Horregatik, gaixotasuna sor dezaketen arrisku faktoreen lanketa egingo da nerabeekin: autoestimua, gorputz irudia, ohitura osasungarriak sustatzea, sare sozialen erabilera eta gordofobia. Gai bakoitzarentzat 2h-ko saioa eskainiko da goizeko 8:00etatik 10:00etara, 2022ko ekainaren 6tik 10era. Ebaluazioa: Programa burutu ostean, hainbat ebaluazio burutuko dira: edukien ebaluazioa (saio bakoitzaren ondoren eta programaren amaieran), egitura/baliabideen ebaluazioa (xede taldeak eta osasun agenteek) eta saioan zehar sentitu dutenaren ebaluazioa (xede taldeak). Ekarpen pertsonala: Anorexia nerbiosoa geroz eta egoera larriagoan dagoen gaixotasun psikiatrikoa da, gainera, COVID 19ak eragindako pandemiaren ondoren, egoerak okerrera egin du. Horregatik, prebentzioa egitea ezinbestekoa da eta erizaintzak asko dauka egiteko, [ENG] Introduction: Anorexia nervosa is a serious eating disorder and one of the psychiatric illnesses with the highest levels of mortality. This illness has several severe consequences and in the last years its incidence has grown. Furthermore, the COVID 19 pandemic has made the situation worse. Considering that teenagers are in constant change and that they are more likely to be affected by the risks factors to develop this illness, it has been decided to implement a health promotion program. Objectives: To design a health promotion program to prevent anorexia nervosa among 12-year-old teenagers at the secondary school of Beasain. Methodology: To find information about the topic, first a search in the databases provided to that effect has been carried out. Once examined the information available in them, different anorexia nervosa foundations have been contacted to obtain further information. A nurse that has worked with anorexia nervosa patients and a secondary school teacher have also been interviewed. Planification: After reading the bibliography and contacting with the professionals mentioned above, it has been concluded that it is better to present the topic of anorexia nervosa to teenagers indirectly. Because of that, it has been decided that the students should analyze the risk factors that can lead to the illness, namely, self-esteem and body image issues, healthy habits, use of the social media and fat-phobia. Evaluation: After carrying out the program, the following aspects will be evaluated: the contents, the structure and methodology and the emotions. Personal contribution: Anorexia nervosa is a psychiatric illness that is creating great concern. Prevention is essential and nurses can play a vital role in that. To carry out a prevention program such as this, it would be interesting to evaluate the need for school nurses.