Search

Bitkisel üretimde verim ve kalitenin artırılmasında etkili temel bileşenlerin başında sağlıklı ve kaliteli fide üretimi gelmektedir. Bu çalışma bitki gelişimini teşvik eden farklı bakteri strainlerinin (Plant Growht Promoting-PGPR) marul fidesi yetiştiriciliğinde, fide gelişimi ve kalitesine etkisini belirlemek amacıyla kontrollü koşullarda yürütülmüştür. Çalışma sonunda; bitki köksüz boyu, bitki gövde çapı, yaprak sayısı, yaprak eni, bitki yaş ve kuru ağırlığı, kök boyu, kök yaş ve kök kuru ağırlığı ölçülmüştür. Farklı bakteri(PGPR) strainlerinin marul fidelerine uygulanmaları sonucunda yapılan ölçümlerde; bitki köksüz boyu, bitki kök uzunluğu, bitki çapı, bitki köksüz yaş ve kuru ağırlığı, bitki kök yaş ve kuru ağırlığı, toplam yaprak sayısı, yaprak eni gibi verim ve kalite parametrelerinin gelişiminde etkili oldukları saptanmıştır. Yapılan ölçüm ve istatistiki analizlere göre tüm bakterilerin kontrole göre etkili olduklar görülmüştür. Farklı PGPR strainleri uygulamalarının kontrol uygulamasına göre fide boyunda % 28.7, gövde çapında % 14.1, yaprak çapında % 9 yaprak yaş ağırlığında % 49.5, yaprak sayısında %11.7 ve kök uzunluğunda % 15,18 oranlarında artış yaptığı saptanmıştır. Sonuç olarak uygulamada kullanılan bakterilerin tümü kontrole göre etkili olurken YÖ41 bakteri straini ön plana çıkmıştır. Çalışma sonucunda farklı bakteri uygulamalarının marul fidelerinde kullanılmasının fide gelişimi ve kalitesi üzerinde olumlu etki yaptığı belirlenmiş olup ancak çalışmanın daha da genişletilmesi ve farklı bitki tür ve çeşitlerinde kullanılmasının daha kapsamlı olacağı sonucuna varılmıştır.

Bu çalışmada, Dünya’da ve Türkiye’de kiraz üretiminin mevcut durumu incelenmiş ve Türkiye’de kiraz sektörünün SWOT analizi yapılmıştır. Araştırmanın temel materyalini ilgili istatistikler ve yapılmış olan bilimsel çalışmalar oluşturmuştur. 2017 yılı FAO verilerine göre Dünya’da yaklaşık 416.445 hektar alanda kiraz üretimi yapılmakta ve 85.401 hektar alan ve 627.132 tonluk üretim ile Türkiye dünyada kiraz üretiminde ilk sırada yer almaktadır. Üretim bakımından ilk sırada olmasına rağmen pazarlama stratejilerinin etkin ve yeterli olmamasından dolayı kiraz ihracatında Türkiye, Şili ve ABD’den sonra üçüncü sırada yer almaktadır. Türkiye’nin ağırlıklı olarak kiraz ihracatı yaptığı ülkeler, Avrupa Birliği ülkeleri (Başta Almanya, Bulgaristan ve Hollanda olmak üzere), Rusya ve Irak’tır. Dünya kiraz ithalatında ilk sırada %21 oranıyla Çin, ikinci sırada ise %19’luk oranı ile Rusya gelmektedir. Türkiye’de ağaç başına kiraz verimi 2017 yılında 29 kg olarak gerçekleşmiştir. Türkiye’de 2018 yılı verilerine göre kiraz üretimi bakımından, Konya ili ilk sırada yer almıştır. Konya ilinde 70.987 da alanda, 68.376 ton kiraz üretimi yapılmış olup, bu miktar toplam kiraz üretiminin %10,87’sini oluşturmaktadır. Üretim bakımından ikinci sırada İzmir ili gelmektedir. Türkiye’de kiraz sektörünün yapılan SWOT analizinde, Türkiye’nin sahip olduğu ekolojik çeşitlilik ve uygunluk avantaj oluştururken, işletmelerin yapısal sorunları ve üretici örgütlenmesinin yetersiz olması dezavantaj oluşturmaktadır. Diğer taraftan Türkiye’nin Avrupa Birliği ve Rusya gibi ithalatı yüksek ülkelere yakın ve iş birliği içinde olması fırsat oluştururken, yaşanan iklim değişikliğine bağlı üretim ve fiyat istikrarsızlığı önemli riskler oluşturmaktadır. İhracat olanaklarını artırabilmek için üretici örgütlenmesi ve üretici örgütlerinin etkinliğini artırmak, kiraz üretim tekniklerinin bilimsel esaslara göre yürütülmesi, uluslararası piyasalarda tat ve aroma bakımından tercih edilen kiraz çeşitlerinin yaygınlaştırılması gerekmektedir.

İklim ve toprak istekleri yönünden çok seçici olamayışı, değerlendirme şekilleri ve çeşit açısından zengin olması nedeniyle Asma (Vitis vinifera) dünyada en yaygın ve en eski kültür bitkilerinden biridir. Bağcılık için dünyanın en elverişli üretim alanlarından biri olan ülkemiz zengin asma gen potansiyeline sahiptir. Bitkisel üretimde önemli bir yere sahip olan bağcılık, günümüzde üretimden pazarlamaya kadar geçen süreç içerisinde bir çok sorunla karşı karşıyadır. Bu sorunlar içerisinde üretimi sınırlandıran fungal hastalıklar önemli yer tutmaktadır.Çalışmada Malatya ili bağ alanlarında kurumalara sebep olan gövde fungal etmenlerinin saptanması amaçlanmıştır. Bu amaçla Malatya ilinde bağcılığın yoğun olduğu Arapgir, Yeşilyurt, Battalgazi ve Darende ilçelerinde vejatasyon peryodu dikkate alınarak iki farklı dönemde örnekleme yapılmış ve hastalık belirtisi görülen bitkilerden numuneler alınmıştır. Çalışmada toplamda 2400 da'lık alanda survey yapılmıştır. Survey sonucu 69 adet enfekteli bitki örnekleri alınmış ve bu bitki örneklerinden 240 adet fungal izolat elde edilmiştir. Fungal izolatların tanısı morfolojik özelliklerine ve moleküler yöntemlere göre yapılmıştır. Moleküler tanılamada ITS, β-Tubulin, LSU ve TEF-1α primerleri kullanılarak sekans analizleri yapılmıştır. Sekans analizleri sonucu elde edilen dizilerin moleküler tanılamaları NCBI'ın web sayfası ile BLAST analiz programı kullanılarak genbank veri tabanında mevcut olan türlerle benzerlik oranına bakılarak moleküler tanılamaları yapılmıştır. Tanılama çalışmaları sonucunda Botryospharia spp., Phaeomoniella chlamydospora, Fomitiporia mediterranea, Cytospora viticola, Neoscytalidium dimidiatum, Neoscytalidium novaehollandiae, Dothiorella spp., Lasiodiplodia spp. hastalık etmenleri ve birçok saprofit fungus saptanmıştır. Çalışmada Türkiye'de bağlarda ilk kez tespiti yapılan Cytospora viticola ile Neoscytalidium dimidiatum'a ait seçilen birer izolatın patojenite denemeleri yapılmıştır. Teşhisleri yapılan patojenlerden Cytospora viticola bağlarda Amerika kıtasından sonraki ilk tespitidir.ANAHTAR KELİMELER: Bağ, Malatya, gövde, fungal, patojen Grapevine (Vitis vinifera L.) is one of the most prevalent and long standing cultivated crops in the world thanks to its non-selective climate and soil demands, types of usage and having a wide range of varieties. Turkey has a rich grapevine gene pool because of its favorable climate zone. Viticulture, which has an important role in agriculture, faces a lot of problems in the process of production to marketing. Among them, fungal diseases take an important place by limiting the production wherever grapevine is cultivated. It is aimed to determine the stem fungal diseases that cause drying in viticulture areas of Malatya province with this research. For this reason, Arapgir, Yeşilyurt, Battalgazi and Darende distrcits of Malatya province, where grapevine is intensely cultivated, were surveyed in two different vegetation periods and samples were taken from symptomatic plants. Surveys were conducted in totally 2400 da area. Sixty-nine infected plant samples were collected and 240 fungal isolates were obtained from these infected plants. Identification of these isolates were performed according to morphological properties and by molecular methods. Sequence analyses were performed by using ITS, β-Tubulin, LSU and TEF-1α primers and the comparisons with other sequences from GenBank were obtained using the Basic Local Alignment Search Tool, BLASTn program, of the National Center for Biotechnology Information (NCBI). As a result of the identification studies, Botryosphaeria spp., Phaeomoniella chlamydospora, Fomitiporia mediterranea, Cytospora viticola, Neoscytalidium dimidiatum, Neoscytalidium novaehollandiae Dothyorella spp., Lasiodiplodia spp. and numerous of saprophyte fungi were determined. The pathogenty trials were performed to one isolate of Cytospora viticola and Neoscytalidium dimidiatum, which are the first records for Turkey on grapevine. Cytospora viticola was first recorded in Turkey after its report in America in grapevine cultivation areas of the world.KEYWORDS: Grapevine, Malatya, stem, fungal, pathogen 67

Bitkisel üretimde tuzluluk stresi bitki gelişimini kısıtlayan ve verimi azaltan en önemli abiyotik stres olarak bilinmektedir. Bu çalışmada, silisyum uygulaması yapılarak tuz stresi altındaki kavunların bitki gelişimi, yaprak ve kökteki Si2+, Na+ , Cl- , K+ ve Ca+2 iyonlarının miktarları araştırılmıştır. Kavun tohumları 2:1 oranında torf:perlit karışımı ile doldurulmuş 1 litrelik plastik saksılara ekilmiştir. Kavun fideleri 177.2 ppm N; 52.70 ppm P;240.44 ppm K;53.46 Mg;120.30 ppm Ca; 3.36 ppm Fe; 0.85 ppm Mn; 0.45 ppm B; 0.50 ppm Zn; 0.10 ppm Cu ve 0.05 ppm Mo olacak şekilde hazırlanan besin çözeltisi ile sulanmıştır. Fideler 2-3 gerçek yapraklı oldukları dönemde silisyum ve tuz uygulamasına başlanmıştır. Silisyum 0 mM-0.5 mM-1 mM ve 2 mM konsantrasyonunda; NaCl ise 50 mM dan başlayarak 2 şer gün aralıklarla 100 mM ve 150 mM olarak uygulanmış ve final konsantrasyon olan 200 mM a ulaşılmıştır. Final konsantrasyona ulaştıktan 12 gün sonra deneme sonlandırılmış ve bitki hasadı yapılmıştır. 200 mM tuz uygulamasında % klorofil kaybı % 61.94 olurken, 2 mM Si + Tuz uygulamasında bu kayıp %-34.58 olmuştur. Artan silisyum konsantrasyonuna paralel olarak tuz stresine maruz bırakılan kavun fidelerinde silisyum uygulamasının bitki yaş ve kuru ağırlıklarında ve kök yaş ve kuru ağırlıklarında kontrole göre kıyaslandığında bir artışa neden olduğu tespit edilmiştir. Silisyum uygulamasının tuz stresi altında yetiştirilen kavun fidelerinde Na+ ve Cl- un yapraklara taşınımını azalttığı, yapraklardaki K+ ve Ca2+ miktarında ise bir artışa neden olduğu belirlenmiştir. Bu çalışmanın sonucunda, silisyum uygulamasının genelde kontrole göre bitki büyümesine pozitif yönde bir katkı sağladığı ve bitkilerin tuz stresine karşı direnç kazanmasına yardımcı olduğu görülmüştür., The salinity stress is known as the most important abiotic stresses which is restricting plant growth and reducing yield in crop production. In this study, plant growth, Si2+, Na+, Cl-, K + and Ca2+ amount of leaves and roots of the melon seedlings which are silicon application under salt stress were investigated. Melon seeds were sown in a 1 liter plastic pots filled with peat :perlite by ratio 2: 1. Melon seedlings were irrigated with nutrient solution prepared such that 177.2 ppm N; P 52.70 ppm, 240.44 ppm K, Mg 53.46, 120.30 ppm Ca; 3:36 ppm Fe; 0.85 ppm Mn; 0:45 ppm B; 0:50 ppm Zn; 0,10 ppm Cu, Mo 0.05 ppm. Silicon and salt application were started when seedlings had 2-3 true leaves .Silicon were 0 mM-0.5 mM-1 mM and 2 mM concentration and salt (NaCl) started at 50 mM NaCl in the beginning for two days then 2 days as 100 mM, two days 150 mM and reached final concentration of 200 mM. The study was ended after 12 days of reaching final concentration.. The losing of chlorophyl % was -61.94 % of 200 mM salt application while the 2 mm Si2+ + salt application was -34.58%. It was determined that The silicon application caused a increasing fresh and dry weight of plant and fresh and dry weight of root exposed to salt stress by increasing silicon concentration compared to the control. It was found that silicon application reduced transporting of Na + and Cl- to the leaf but caused an increase amount of K + and Ca2+of the leaves of plants grown under salt stress. The results of this study, it was found that silicon application was positive affects on plant growth both salt was applied and not applied parcels compared with control plants and helped to gain resistance to salt stress of plants

ÖZET ŞANLIURFA îLî MERKEZ ÎLÇE TARIM İSLETMELERİNDE ARAZİ KULLANIMI VE ÎŞ6UCU VARLISI Yusuf gELIK Gaziosmanpaşa üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarım Ekonomisi Anabil im Dalı Yüksek Lisans Tezi 1996, 90 sayfa Danışman : Yrd. Doç. Dr. Osman KARKACIER Jüri : Doç. Dr. Kemal ESEN6ÜN Jüri : Yrd. Doç. Dr. Adnan ÇİÇEK Bu çalışmada, Şanlıurfa ili Merkez ilçe tarım işletmelerinde arazi kullanım durumu, işgücü varlığı, kullanımı ve atıl kalan işgücü miktarı incelenmiştir. Araştırmada kullanılan veriler, araştırma alanında üretimde bulunan tarım işletmelerinin 82'ei ile yapılan anketlerle elde edilmiştir. Elde edilen veriler 1993-1994 üretim yılına aittir. Araştırma sonuçlarına göre, işletmelerin sahip oldukları işletme arazisi içinde mülk arazinin payı en yüksek oranda olup, işletmeler ortalamasında, toplam işletme arazisinin % 91.19'unu teşkil etmekte, bunu sırayla % 7.47 ile ortağa tutulan arazi ve % 1.34 ile kiraya tutulan arazi takip etmektedir. İncelenen işletmelerde, aile işgücü kullanım oranı düşük olup, % 71.26 oranında aile işgücü atıl kalmaktadır. İşletmelerin tamamı yabancı işgücü çalıştırmakta, buna karşılık kendi işgüçlerinin bir kısmını da işletme dışında çeşitli alanlarda kullanmaktadırlar. Anahtar Kelimeler : Arazi kullanımı, mülk arazi, ortak arazi, kiraya tutulan arazi, işgücü miktarı, atıl işgücü. II ABSTRACT USIN6 OF LAND AND AMOUNT OF LABOUR IN FARMS IN CENTRE DISTRICT OF ŞANLIURFA PROVINCE Yusuf ÇELİK Gaziosmanpaşa Universty Graduate School of Natural and Applied Science Department of Agricultural Economics Masters Thesis 1996, 90 page Supervisor : Asst. Prof. Dr. Osman KARKACIER Jury : Assoc. Prof. Dr. Kemal ESEN.6ÜN : Asst. Prof. Dr. Adnan CîÇEK In this study, the farms have been investigated in terms of their using of land, labour amounts and idle labour amounts in centre districts of Şanlıurfa provience. The data of this study were collected from 82 of agricultural farms which are in the research area by using survey method. The data contents production years of 1993-1994. Acording to the results obtained, the property land is the highest (% 91.19) among others. And than, the 7.47 percent of the farms lands is common land. The 1.34 percent of the farms lands is renting land. In the farms studied, the rate of family labour used is low, 71.26 percent of the family labour is idle labour. All of the farms investigated employ hired labour and use a part of their family labour outside farm contrast. Key words : Using of land, property land, common land, renting land, labour amounts, idle labour. 100

ÖZET Doktora Tezi ŞANLIURFA İLİ HARRAN OVASINDA ARAZİ TOPLULAŞTIRMASI YAPILMIŞ ALANLARDA SULU TARIM YAPAN VE YAPMAYAN TARIM İŞLETMELERİNİN OPTİMUM ÜRETİM PLANLARININ TESPİTİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA Yusuf ÇELİK Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı Danışman: Prof. Dr. Taner KIRAL Bu çalışmada Şanlıurfa İli Harran Ovasında arazi toplulaştırması yapılmış alanlarda sulu ve kuru tarım yapan işletmelerin ekonomik analizleri yapılmış ve ayrıca bu işletmelerin optimum ürün bileşimleri doğrusal programlama yöntemiyle belirlenmiştir. Araştırmada, arazi toplulaştırması yapılan alanlarda bulunan köylerdeki sulu ve kuru tarım yapan işletmelerden tabakalı tesadüfi örnekleme yöntemine göre belirlenen 68 sulu tarım yapan ve 54 kuru tarım yapan işletme ele alınarak, bu işletmelerden anket yoluyla sağlanan veriler değerlendirilmiştir. Elde edilen veriler 1996-1997 üretim dönemine ait bulunmaktadır. İncelenen işletmelerden sulu tarım yapılanlarda bir çiftçi ailesi ortalama 8.48, kuru tarım yapılan işletmelerde 8.29 nüfusa sahiptir. Ortalama işletme arazi genişliği sulu tarım yapılan işletmelerde 80.54 dekar, kuru tarım yapılan işletmelerde 134.89 dekardır. Sulu tarım yapılan işletmelerde aktif sermayenin % 89.31'ini çiftlik sermayesi ve % 10.69'unu ise işletme sermayesi oluşturmaktadır. Kuru tarım yapdan işletmelerde ise aktif sermayenin % 83.78'ini çiftlik sermayesi ve % 16.12'sini ise işletme sermayesi oluşturmaktadır. Sulu tarım yapdan işletmelerde elde edilen gayrisafi üretim değerinin % 97.42'si bitkisel üretim değerinden, % 2.58' i ise hayvansal üretim değerinden oluşmaktadır. Kuru tarım yapdan işletmelerde ise gayrisafi üretim değerinin % 85.10'u bitkisel üretim değerinden, % 14.90'ı ise hayvansal üretim değerinden oluşmaktadır. Optimum üretim planına göre; incelenen işletmelerde mevcut duruma göre brüt kâr'da işletmeler ortalaması olarak sulu tarım yapılan işletmelerde % 16.66, kuru tarım yapdan işletmelerde ise % 15.49 oranında bir artış sağlanmıştır. 2000, 161 sayfa. ANAHTAR KELİMELER: Ekonomik analiz, sermaye, brüt kâr, değişen masraflar, tarımsal gelir, doğrusal programlama, optimum işletme organizasyonu. Ph.D.Thesis DETERMINATION OF THE OPTIMAL ORGANIZATION OF IRRIGATED AND RAINFED FARMS IN LAND-CONSOLIDATED AREAS OF HARRAN PLAIN, ŞANLIURFA PROVINCE Yusuf ÇELİK Ankara University Graduate School of Natural and Applied Sciences Department of Agricultural Economics Supervisor : Prof. Dr. Taner KXRAL In this research, the economic analysis of irrigated and rainfed farms in land consolidated areas of Harran Plain, Şanlıurfa province was done and optimum crop pattern was determined by a linear programming method. The data were collected from 68 irrigated farms and 54 rainfed farms which were selected by a stratified random sampling method in the land-consolidated area by means of replies to questionnaires. The data covers the 1996-1997 production period. The average household size of farms was 8.48 persons on the irrigated farms and 8.29 persons on the rainfed farms. The average cultivated area of the irrigated and rainfed farms was 80.54 decares and 134.89 decares respectively. The value of the total assets was composed of 89.31 per cent fixed capital and 10.69 per cent operating capital on the irrigated farms* and 83.78 per cent fixed capital and 16.12 per cent operating capita] on rainfed farms. Crop production accounts for 97.42 per cent of gross production value on irrigated farms with the balance (2J58 %) coming from animal husbandry. On rainfed farm, gross production value is 85.10 per cent crop production and 16.12 per cent animal husbandry. With the implementation of optimum farm planning, the gross margins could be increased by an average of 16.66 per cent on irrigated farms and 15.46 per cent on rainfed farms from their present condition. 2000, 161 page..KEY WORDS: Economic analysis, capital, gross margin, variable costs, net farm ` income, linear programming, farm organization. 178

Çalışmanın amacı, Orta Anadolu Tarım Havzasında ÇMVA sistemi işletme başarı kriterlerine göre işletme tiplerinin ve mutlak ve nisbi kar kriterine göre de bu işletmelerde üretilen ürünlerin rekabet üstünlüklerini belirlemektir. Çalışmanın ana materyali, Orta Anadolu Havzasında yer alan 7 ilin ilçelerini temsilen, gayeli örnekleme yöntemine göre belirlenen, 9 ilçesinde yapılan anketlerden elde edilmiştir. Anket sayısı, tabakalı örnekleme yöntemine göre %5 hata payı ile %99 güven sınırları içerisinde 292 olarak belirlenmiştir. İşletme düzeyinde veriler ÇMVA sistemine göre, ürün maliyetleri ise üretim masrafları hesaplama yöntemine göre hesaplanıp, analiz edilmiştir. Elde edilen sonuçlara göre örnek seçilen işletmelerin 4 işletme tipinde olduğu belirlenmiştir. Bunlar uzmanlaşmış tarla ürünleri yetiştiriciliği, uzmanlaşmış hayvan yetiştiriciliği, karışık bitkisel ürün ve hayvan yetiştiriciliği ve uzmanlaşmış bahçe bitkileri yetiştiriciliği işletme tipleridir. İncelenen işletme tipleri brüt kar, işletme net katma değeri ve net işletme aile geliri kriterleri açısından karşılaştırılmıştır. İşletme brüt karı, işletmeler ortalaması olarak uzmanlaşmış tarla bitkileri yetiştiriciliği işletme tipinde 180.040,01TL, uzmanlaşmış hayvan yetiştiriciliği işletmelerinde 186.706,97TL, karışık bitkisel ürün ve hayvan yetiştiriciliği işletmelerinde 219.044,01 TL, uzmanlaşmış bahçe bitkileri yetiştiriciliği işletmelerinde ise 136.514,42 TL'dir. Brüt kar oranı bu işletme tiplerinde sırasıyla %65,80, %78,80, %70,85 ve %74,23'dür. İşletme net katma değeri işletmeler ortalaması olarak, uzmanlaşmış tarla bitkileri yetiştiriciliği işletmelerinde 177.103,75TL, uzmanlaşmış hayvan yetiştiriciliği işletmelerinde 174.093,75TL, karışık bitkisel ürün ve hayvan yetiştiriciliği işletmelerinde 206.647,10TL, uzmanlaşmış bahçe bitkileri yetiştiriciliği işletmelerinde ise 120.277,75 TL'dır. İşletme net katma değer oranı bu işletme tiplerinde sırasıyla %64,72, %73,48, %66,84 ve %65,42'dir. İşletme aile geliri işletmeler ortalaması olarak, uzmanlaşmış tarla bitkileri yetiştiriciliği işletme tipinde 169.030,86 TL, uzmanlaşmış hayvan yetiştiriciliği işletmelerinde 168.890,58TL, karışık bitkisel ürün ve hayvan yetiştiriciliği işletmelerinde 196.987,52 TL, uzmanlaşmış bahçe bitkileri yetiştiriciliği işletmelerinde ise 120.016,26 TL olarak belirlenmiştir. İşletme net katma değer oranı bu işletme tiplerinde sırasıyla %64,72, %73,48, %66,84 ve %65,42'dir. Brüt kar, işletme net katma değeri ve işletme aile geliri kriterleri açısından rekabet üstünlüğü olan işletme tipinin uzmanlaşmış hayvan yetiştiriciliği işletmeleri olduğu tespit edilmiştir. İşletme tiplerinde, üretilen ürünlerin mutlak ve nispi kar açışından rekabet üstünlükleri incelendiğinde, uzmanlaşmış tarla bitkileri yetiştiriciliği işletme tipinde buğday, ayçiçeği, mısır, şeker pancarı ve fasulyenin; uzmanlaşmış hayvan yetiştiriciliği işletme tipinde arpa, buğday, yonca, mısır ve şeker pancarının; karışık bitkisel ürün ve hayvan yetiştiriciliği işletme tipinde buğday, mısır, şeker pancarı ve yoncanın ve uzmanlaşmış bahçe bitkileri yetiştiriciliği işletme tipinde ise arpa, buğday, elma, kayısı ve kirazın rekabet üstünlüğü olduğu saptanmıştır., The aim of this study was to determine the competitive advantages of the types of farms according to the standart income results of FADN in Central Anatolia Agricultural Basin and the products produced in these typses of farms according to the net profit and relative profit criteria. The main material of the study was obtained from the questionnaires conducted in 9 districts which were representing 7 provinces according to purposive sampling method in Central Anatolia Basin. According to the stratified sampling method, the number of questionnaires was determined as 292 with a 5% error margin and 99% confidence limits. At the farms level, the data were analyzed according to the FADN system and the product costs were analyzed according to the production costs calculation method. According to the results, it was determined that the selected enterprises were in 4 types. These were specialized field crops, specialized livestock, mixed crops-livestock, and specialized horticultural crops. The types of farms were compared in terms of gross farm income, farm net value added and farm family income. Gross farm income was 180.040,01TL in specialized field crop, 186.706,97TL in specialized livestock, 219.044,01 TL in mixed crops-livestock and 136,514,42 TL in specialized horticultural as average of farms. The gross farm income rate in these farm types was 65,80%, 78,80%, 70,85% and 74,23% respectively. Farm net value added was 177.103,75TL in specialized field crop, 174.093,75TL in specialized livestock, 206.647,10TL in mixed crops-livestock and 120.277,75 TL in specialized horticultural as average of farms. The farm net value added rate in these farm types was %64,72, %73,48, %66,84 and 65,42% respectively. Farm family income was determined as 169.030.86 TL in specialized field crop 168.890,58 TL in specialized livestock, 196.987.52 TL in mixed crops-livestock, and 120.016,26 TL in specialized horticultural as average of farms. The farm family income rate was 64,72%, 73,48%, 66,84% and 65,42% respectively. It was determined that the type of enterprise which has competitive advantage in terms of gross farm income, farm net value added and farm family income of the farms was specialized livestock farm type. When the competitive advantages of the produced products in terms of net and relative profit are examined, it was observed that wheat, sunflower, corn and sugar beet in specialized field crop, barley, wheat, alfalfa, corn and sugar beet in specialized livestock, wheat, corn, sugar beet and alfalfa in mixed crops-livestock, barley, wheat, apple, apricot and cherry in the specialized horticultural were found to have competitive advantage.

Bu çalışma, Irak, Musul İli'nde hane halklarının tavuk eti tüketim düzeylerini ve tüketim davranışlarını incelemek amacıyla yapılmıştır. Çalışmanın verilerini temin etmek amacıyla anket yapılacak hane halkı sayısı `Ana Kitle Oranlarına Dayalı Kümelendirilmemiş Tek Aşamalı Basit Tesadüfi Olasılık Örnekleme` yöntemine göre belirlenmiştir. Anketler 2018 yılı Temmuz-Ağustos aylarında Musul İli'nde 96 hane halkı ile yüz yüze yapılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre; incelenen ailelerde ortalama birey sayısı 4,74 kişi olarak belirlenmiştir. Nüfusun %44,18'inin üniversite mezunu olduğu tespit edilmiştir. Ailelerin aylık ortalama geliri 1.192.395,83 dinar, toplam harcaması 591.406,25 dinar ve gıda harcaması 272.933,98 dinar olarak saptanmıştır. İncelenen ailelerde aile başına ortalama aylık tavuk eti tüketim miktarı 8,45 kg olup, kişi başına ise 1,78 kg olarak bulunmuştur. Tavuk eti tüketim düzeyinin farklı gelir gruplarında değişiklik gösterdiği ve tüketicilerin gelir düzeyine bağlı olarak tavuk eti tüketim düzeylerinin de arttığı belirlenmiştir. Tüketicilerin büyük bir kısmı tavuk eti tüketimini tercih etmiştir. Ailelerin tavuk eti tüketim miktarı ile gelir düzeyi arasında anlamlı bir ilişki bulunmuştur. İncelenen hane halklarının tavuk etini daha çok (%77,05) sağlıklı olduğu için tercih ettikleri tespit edilmiştir. Ailelerin tavuk eti tüketim sıklığı incelendiğinde, tüketicilerin %52,08'inin haftada 2-3 kez tükettiği gözlenirken, %26,04'ünü haftada 1 kez, %14,58'ini 15 günde bir kez ve %7,29'unu ise ayda 1 kez tavuk eti tükettiği tespit edilmiştir. Ailelerin en fazla (%59,38) tavuk etini süper marketten satın aldıkları belirlenmiştir. Tüketicilerin ortalama %62,50'si tavuk etini bütün tavuk olarak satın alırken, %37,50'si parça halinde satın aldıkları tespit edilmiştir. Tavuk etinde en çok tercih edilen kısmın %59,38 oranı ile göğüs eti, %33,33'ü but eti ve %7,29 ise kanat etidir. Hane halklarının büyük bir kısmının (%78,13) tavuk eti ile ilgili olumsuz haberlere rastlamış oldukları belirlenmiştir. Bu haberler sonrasında ailelerin %49,33'ünün tavuk eti tüketimlerini azalttığı tespit edilmiştir. Hane halklarının, tavuk eti satın alma tercihlerini etkileyen faktörlerden, sırasıyla, hijyen, tazelik ve renk faktörlerine çok önem verdikleri tespit edilmiştir.Anahtar Kelimeler: Tavuk Eti, Tüketim, Musul, Irak This study was conducted to investigate chicken meat consumption levels and consumption behaviours of households in Mosul province, Iraq. In order to provide the data of the study, the number of households to be surveyed was determined according to the method of `Non-Clustered Single Stage Simple Random Probability Sampling Based on Main Population Ratios`. The surveys were conducted face-to-face with 96 households in Mosul Province in July-August 2018. According to the results of the research; The average number of individuals was 4,74. It has been determined that 44,18% of the population waz university graduates. The average monthly income of the families was 1.192.395,83 dinars, the total expenditure was 591.406,25 dinar, and the food expenditure was 272.933,98 dinars. Per family in examined families average monthly consumption of chicken meat was 8,45 kg and 1,78 kg per person. It was determined that chicken meat consumption level varies in different income groups, and chicken meat consumption levels increased depending on the income level of consumers. Most of the families preferred to use chicken meat. There is a clear correlation between the families' incidence and the rate of income. Most of the chickens surveyed were diagnosed with high fat content (77,05%). When the frequency of chicken meat consumption of the families was examined, it was observed that 52,08% of the consumers consumed 2-3 times a week, 26,04% once a week, 14,58% once every 15 days and 7,29% once a month. It was determined that families purchased the highest amount of chicken meat (59,38%) from the supermarket. It was determined that 62,50% of the consumers buy chicken meat as whole chicken, while 37,50% buy it in pieces. The most preferred part of chicken meat is breast meat with 59,38%, 33,33% is leg meat and 7,29% is wing meat. A large portion (78,13%) of Hane's population has been reported to have been exposed to unhealthy news related to cats. After these news, it was determined that 49,33% of families reduced their consumption of chicken meat. It was determined that households give great importance to hygiene, freshness and color factors, respectively, among the factors affecting their buying preferences for chicken meat.Keywords: Chicken Meat, Consumption, Mosul, Iraq 98

Bu çalışmanın amacı, Karaman ili Ermenek ilçesinde kiraz üretimi yapan işletmelerin ekonomik analizini yapmaktır. Çalışmanın ana materyali, araştırma alanından tabakalı tesadüfi örnekleme yöntemine gore belirlenen 61 kiraz üreticisi ile yüz yüze görüşülerek yapılan anketlerle elde edilmiştir. Anket yapılan işletmeler, arazi büyüklük gruplarında, klasik geç çeşit kiraz üreten ve klasik erkenci çeşit kiraz üreten işletmeler olarak gruplandırılmış ve analizler karşılaştırmalı olarak yapılmıştır. Ayrıca konu ile ilgili yapılmış ilgili literatürden de yararlanılmıştır. Türkiye'de özellikle bazı meyve ve sebze çeşitlerinin dikim ve ekim alanlarında ve dolayısıyla üretimde son yıllarda önemli gelişmeler yaşandığı belirlenmiştir. Tarım işletmelerinde tek yıllık ürün üretiminde verilen ürün deseni tercih kararlarında optimizasyon sağlanamaması durumunda, bir sonraki yıl düzeltme imkanı olmakla beraber, çok yıllık ürünlerde tesis döneminin ürün çeşidine göre 2-10 yıl arasında değişmesi nedeniyle, bu ürünlerin araziden sökülüp başka ürün üretme kararı kolay alınamadığı bu nedenle, özellikle çok yıllık meyve bahçelerinin tesisinde, seçilecek meyve çeşitlerinin verimlilik ve karlılık analizlerinin iyi yapılması gerekliliği saptanmıştır. Bu gereklilikler doğrultusunda, bu çalışmada, araştırma alanında farkli kiraz çeşitlerinin ekonomik analizi yapılmıştır. Elde edilen bulgulara göre, klasik geç çeşit kiraz üreten işletmelerin sırasıyla dekara brut karı, saf hasılası, tarımsal geliri; 2.117,60, 1.626,24, 1.808,70 TL ve bu gruptaki işletmelerin ekonomik rantabiliteleri ortalama %15,82'dır. Klasik erkenci kiraz çeşidi üreten işletmelerde sırasıyla dekara brüt kar, saf hasıla, tarımsal gelir; 1.732,37, 1.315,76, 1.485,95 TL ve ekonomik rantabilite ise %21,57'dir.Bu sonuçlara gore klasik geç çeşit kiraz üreten işletmelerin daha karlı oldukları saptanmıştır. Ayrıca, araştırma alanında kiraz üretiminin sorunları incelendiğinde, su kaynaklarının yetersiz olması, meyve halinin bulunmaması, girdi fiyatlarının yüksek olması, aracıların daha fazla gelir elde etmesi gibi sorunlar yaşandığı belirlenmiştir. Kiraz yetiştiriciği yapan işletme yöneticilerine göre öncelikli olarak bölgede meyve halinin kurulması, üretici birliklerinin kurulması, piyasadaki komisyoncuların denetlemesi gerektiği saptanmıştır., The aim of this study was to make economic analysis of cherry producing farms in Ermenek district of Karaman province. The main material of the study was obtained through surveys conducted by face to face interviews with 61 cherry growers according to stratified random sampling method. Survey construction factory, land size groups, classic late varieties of cherry varieties and early cherry varieties of classical varieties were grouped as cherry factory and analyzes are made comparatively. It also benefited from the related literature. According to the survey results, especially the planting of fruits and vegetables in Turkey and in some growing areas and is consequently experienced significant improvements in production in recent years. In the case of optimizing the product pattern preference decisions given in single-year crop production in agricultural enterprises, although it is possible to correct the following year, it is not possible to make the decision to remove these products from the land and produce other products easily, since the plant period varies between 2-10 years depending on the product type. Therefore, it is determined that the productivity and profitability analyzes of the fruit varieties to be selected should be done well especially in the establishment of perennial orchards. In line with these requirements, in this study, economic analysis of different cherry varieties in the research area was carried out. According to the findings obtained, the classical late varieties of cherry producing gross profit per hectare, pure yield, agricultural income; 2,117,60, 1,626,24, 1,808,70 TL and the economic profitability of the enterprises in this group is 15,82% on average. In classical early cherry cultivars, gross profit per hectare, pure product, agricultural income; 1,732,37, 1,315,76, 1,485,95 TL and economic profitability is 21,57%. According to these results, it was found that classical late varieties of cherries producing more profitable. In addition, when the problems of cherry production in the research area were examined, it was found that there were problems such as insufficient water resources, lack of fruit state, high input prices, and higher income from intermediaries. According to the managers of the cherry growing enterprises, the establishment of the fruit state in the region, establishment of producer unions and the supervision of the market brokers have been determined.

Çalışmada, Konya ilinde gıda sanayi işletmelerinin yapısal özellikleri, Ar-Ge yapısı ve işletme yöneticilerinin Ar-Ge yönetim yaklaşımlarını etkileyen faktörler incelenmiştir. Araştırmanın temel verileri, kota örneklemesi yöntemine göre belirlenen 67 gıda sanayi işletmesi yöneticileri ile yapılan anketlerle elde edilmiştir. Araştırma bulguları, gıda sanayinde yer alan her bir alt sektör için ve genel olarak değerlendirilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre, gıda sanayi işletmelerinde işletmecilik fonksiyonlarının çoğunlukla işletme sahipleri tarafından yürütüldüğü, işletmeci yöneticilerinin genellikle erkek bireylerden oluştuğu ve eğitim seviyelerinin genelde lisans düzeyinde olduğu tespit edilmiştir. İncelenen gıda sanayi işletmelerinde, Ar-Ge faaliyetlerinin yeterli düzeyde yapılmadığı ve Ar-Ge yapmamalarının sebepleri içerisinde; Ar-Ge birimine bugüne kadar ihtiyaç duyulmaması, kalifiye personel eksikliği, firma üst yönetiminin talep etmemesi ve finansman yetersizliği gibi faktörlerin etkili olduğu tespit edilmiştir. Gıda sanayi işletmelerinde, işletme personellerinin yüksek oranda (%79,10) Ar-Ge ile ilgili eğitim almadıkları tespit edilmiştir. Gıda sanayi işletme yöneticilerinin Ar-Ge algıları faktör analizi ile belirlenmiş ve belirlenen faktörlerin işletmelerde Ar-Ge üzerine etkisi regreasyon analizi ile incelenmiştir. Yapılan regreasyon analizi sonuçlarına göre gıda sanayi işletmelerinde Ar-Ge'nin işletme faaliyetlerine katkısının olumlu olduğunu düşünen ve Üniversite-Sanayi işbirliğinin gıda sanayi işletmelerinin Ar-Ge'ye katkısı olduğunu düşünen işletme yöneticilerinin diğer işletme yöneticilerine göre Ar-Ge faaliyetlerinin daha yüksek düzeyde olduğu tespit edilmiştir. Yapılan korelasyon analizi sonucunda alınan patent sayıları ile Ar-Ge departmanında çalışan personel sayısı arasında pozitif yönlü, anlamlı bir ilişki olduğu tespit edilmiştir. Gıda sanayi işletmelerinde Ar-Ge yapan ve yapmayan işletmeler arasında farklılıklar belirlenmiştir. Yapılan Mann Whitney U testi analizi sonuçlarına göre, işletme sahibinin eğitim durumu, işletme personel sayısı, reklam yapma durumu, rakip firmaların Ar-Ge faaliyetlerini takip etme durumu, Ar-Ge projelerine destek veren kurumlar hakkında bilgi durumu ve üniversitelerle işbirliği yapma durumunun Ar-Ge yapılan işletmelerde, Ar-Ge yapmayan işletmelere göre daha iyi durumda olduğu tespit edilmiştir.Anahtar Kelimeler: Gıda Sanayi, Ar-Ge Faaliyetleri, Konya, Regreasyon analizi In the study, the structural characteristics of food industry enterprises in Konya province and especially factors affecting research and development management approaches of research and development managers and business managers were examined. The basic data of the study was obtained by questionnaires conducted with 67 food industry managers determined according to quota sampling method. The research findings were evaluated for each sub-sector and overall. According to the results of the research, it has been determined that the management functions in the food industry enterprises are mainly carried out by business owners, business managers are mostly male individuals and education levels are generally undergraduate education level. In the food industry enterprises examined, research and development activities are not done adequately and within the reasons of not doing research and development; It has been determined that factors such as the lack of need for research and development unit, the lack of qualified personnel, the lack of demand from the top management of the company and the inadequacy of financing have been determined. In the food industry, it has been determined that the operating personnel are not trained in research and development (79,10%) in high proportion. The research and development perception of food industry managers was determined by factor analysis and the effect of the determined factors on research and development activities was examined by regression analysis. According to the regression analysis, it was determined that the research and development capabilities of the business executives who think that the contribution of research and development to the business activities of food industry enterprises is positive and that the University-Industry cooperation has a higher level of research and development activities than other business managers of business managers who think that food industry enterprises contribute to research and development. As a result of the correlation analysis, it was determined that there is a positive and significant relationship between the number of patents received and the number of personnel working in research and development department. According to the results of the Mann Whitney U test analysis, the information about the educational status of the business owner, the number of operational personnel, the status of advertisement, the situation of competing firms following research and development activities, the information about institutions supporting research and development projects, it has been found that the enterprises constructed are in better condition than the ones not doing research and development.Key Words: Food Industry, Research and development Activities, Konya, Regression analysis 195

Bu çalışmada, Konya ili Çumra ilçesinde tarım işletmelerinin, toprak analizi yaptırıp yaptırmamalarında etkili sosyo-ekonomik faktörler ve toprak analizi yaptırmanın işletme faaliyet sonuçlarına etkisi incelenmiştir. Diğer taraftan araştırma alanında toprak analizini etkileyen sosyo-ekonomik faktörlerin SWOT analizi yapılmıştır. Çalışmanın temel materyalini, Çumra ilçesinde faaliyette bulunan tarım işletmelerinden, tabakalı tesadüfi örnekleme yöntemine göre seçilen 82 tarım işletmesinden anket yöntemi ile elde edilen veriler oluşturmuştur. Elde edilen veriler, 2014-2015 üretim dönemine aittir. Araştırma sonuçlarına göre, incelenen işletmelerin % 64,63'ünün toprak analizi yaptırdıkları ve %35,37'sinin ise toprak analizi yaptırmadıkları belirlenmiştir. Toprak analiz yaptıran işletme yöneticilerinin %66,04'ü destelerden yararlanmak, %32,08'i bilinçli rasyonel üretim yapmak ve diğer nedenlerden dolayı toprak analizi yaptırdıkları saptanmıştır. Toprak analizi yaptıran işletme yöneticilerinin %30,19'u analiz sonuçlarını uygularken, %69,81'i analiz sonuçlarını tam olarak uygulamadıkları belirlenmiştir. Fakat genel anlamda, toprak analizi yaptıran işletme yöneticilerinin, toprak analizi, gübreleme ve diğer tarımsal üretim teknikleri ile ilgili eğitim ve yayım faaliyetlerine daha fazla ilgi duydukları ve katıldıkları tespit edilmiştir. İncelenen işletmelerde işletmeler ortalaması arazi varlığı 300,82 da olup, bu değer toprak analizi yaptıran işletmelerde 380,89 da ve yaptırmayan işletmeler de ise 154,48 da olarak tespit edilmiştir. Toprak analizi yaptıran işletmelerde mülk arazi oranı % 81,16 iken, yaptırmayanlarda % 86,87'dir. Toprak analizi yaptıran işletmelerde mısır, buğday, fasulye ve ayçiçeği üretim alanlarının daha yüksek düzeyde olduğu belirlenmiştir. Toprak analizi yaptıran ve yaptırmayan işletmelerde çiftlik sermayesi ve işletme sermayesi oranları hemen hemen aynı düzeyde olduğu belirlenmiştir. Toprak analizi yaptıran işletmelerde borçlanma oranı % 15,64 iken, analiz yaptırmayan işletmelerde % 10,78'dir. Toprak analizi yaptıran işletmelerde GSH'nın %94,68'ini bitkisel üretim değeri oluştururken, toprak analizi yaptırmayan işletmelerde % 75,14'ünü bitkisel üretim değeri oluşturmaktadır. Toprak analizi yaptıran işletmelerde yıllık faaliyet sonuçlarının daha yüksek olduğu belirlenmiştir. Bu kapsamda dekara brüt kar değeri toprak analizi yaptıran ve yaptırmayan işletmelerde sırasıyla 459,82 TL ve 298,79 TL, saf hasıla 344,78 TL ve 199,94 TL, tarımsal gelir ise 306,63 TL ve 249,53 TL olduğu tespit edilmiştir. In this study, the effect of soil analysis on socio-economic factors of agricultural enterprises in Cumra region of Konya province was investigated. On the other hand, SWOT analysis of socio-economic factors affecting soil analysis was conducted. The main material used in the study was obtained from 82 agricultural enterprises that were selected according to stratified random sampling survey techniques in Cumra district. The data was collected during production period of year 2014-2015.According to the survey results, it was determined that 64.63% of the surveyed enterprises performed soil analysis, while 35.37% did not conduct it. It was estimated that 66.04% of the enterprise managers conducted soil analysis due to availability of support; however, 32.08% performed it due to conscious rational production and several other reasons. However, 30.19% of the enterprise managers conducting soil analysis determined the results at the time of application, 69.81% obtained it after the application. In general, it was found that enterprise managers who conducted soil analysis were more interested and involved in training and dissemination activities related to soil analysis, fertilization and other agricultural production techniques.In surveyed enterprises, average value of the land was 300.82 that was found to be 380.89 in the enterprises with applied soil analysis and 154.48 in the enterprises without applied soil analysis. Land ownership rate in soil analysis conducting and non-conducting enterprises was 81.16% and 86.87%, respectively. It was determined that in the enterprises conducting soil analysis wheat, beans and sunflower production was being performed at higher levels. However, it was estimated that the ratios of farm land and working capital were almost same in both enterprises, that do and do not have conducted the soil analysis. Loan rate in soil analysis conducting and non-conducting enterprises was 15.64% and 10.78%, respectively. In the enterprises with and without soil analysis, 94.68% and 75.14% of GSH constituted the value of crop production, respectively. It was determined that the annual activity results were higher in the enterprises having soil analysis. In this context, it was determined that for the enterprises with and without soil analysis, land evaluation gross profit was 459.82 and 298.79 TL; net income was 344.78 and 199.94 TL; and agricultural income was 306.63 and 249.53 TL, respectively. 144

Bu çalışmanın amacı, Isparta ili Eğirdir ilçesinde elma yetiştiriciliği yapan tarım işletmelerinin AB Tarım İşletmeleri Muhasebe Veri Ağı Sistemine (FADN) göre ekonomik büyüklük gruplarını belirlemek ve ekonomik büyüklük grupları itibariyle standart faaliyet sonuçlarını ortaya koymaktır. Çalışmanın ana materyalini, basit tesadüfi örnekleme yöntemine göre belirlenen 71 elma üreten işletmeyle yapılan anket çalışması sonucu elde edilen veriler oluşturmuştur. Araştırma sonuçlarına göre, incelenen işletmelerin ortalama ekonomik büyüklükleri 2,39 ile 53,39 ESU arasında değişiklik göstermekte olup işletmeler ortalaması 19,40 ESU olarak bulunmuştur. Ekonomik büyüklük gruplarında brüt işletme karı 4.847,83 TL ile 104.423,92 TL arasında değişim göstermektedir. Toplam üretim değeri içinde brüt karın payı ekonomik büyüklük gruplarında % 34,27 ile % 71,18 arasında değişmekte olup, işletmeler ortalaması bu oran % 67,18 olarak bulunmuştur. Toplam gelirde olduğu gibi brüt işletme karı da ekonomik büyüklük gruplarına paralel olarak artış göstermiştir. İşletme net katma değerinin toplam üretim değeri içerisindeki payı % 10,35 ile % 61,38 arasında değişmekte ve işletmeler ortalaması % 51,72 olarak bulunmuştur. İşletme başarı ölçütlerinden bir diğeri olan net işletme aile gelirinin toplam üretim değeri içindeki payı % - 9,25 ile % 44,04 arasında değişmekte olup, işletmeler ortalaması bu oranın % 36,07 olduğu tespit edilmiştir. 2-4 ESU büyüklük grubundaki işletmelerde net aile işletme geliri negatif bulunmuştur. İncelenen işletmelerde ekonomik büyüklük gruplarına paralel karlılığın arttığı belirlenmiştir., The aim of this study was to determine economic size groups and standard economic results of apple farms according to the Farm Accountancy Data Network (FADN) in Egirdir, Isparta. The main material of the research was the data which is obtained by the survey sample with 71 farmers with the respect of Simple Random Sampling Method?s calculation. According to the research results, farm economic size various from 2,39 to 53,39 ESU. Average economic size was calculated 19,40 ESU. Gross farm income was various from 4.847,83 TL to 104.423,92 TL. The percentage of gross farm income in total production value was various from 34,27 % to 71,18 % and in the average of farm, it was 67,18 %. Gross farm income was increased by the economic size groups. Farm net value added was various from 10,35 % to 61,38 % in the total production value and in the average of farm, it was calculated 51,72 %. Family farm income was various from - 9,25 % to 44,04 % in the total production value and in the average of farm, it was calculated 36,07 %. Family farm income was negative in the 2-4 ESU economic size groups. The profit was increased by the economic size groups in the survey farms.