Search

İstanbul’daki yaş meyve ve sebze lojistik sektörünün genel değerlendirmesinden önce lojistiğin tanımı ve tarihçesinin anlatımıyla başlanan bu çalışmada Dünyadaki lojistik hareketliliği, Türkiye’nin lojistik büyüklüğü ve İstanbul’un bu büyüklük içindeki payı ile kentsel lojistik hakkında genel bilgiler paylaşılmıştır. Bu bilgilerden sonra sektör hakkında genel bilgiler açıklanmıştır. Bu çalışma; İstanbul ili Bayrampaşa ilçesinde bulunan Bayrampaşa Yaş Meyve ve Sebze Hali özelinde hale yük getiren ve götüren araçların istatiksel bilgilerini içermektedir. Bu bilgiler, araç türlerine (Tır, Kamyon Kamyonet, Panelvan ve Minivan) ve taşıdıkları ürün tiplerine göre geldikleri veya gidecekleri mesafeye bağlı olarak zaman, mesafe, sayı, araç doluluk oranlarını ve bu hal için şehir içi ve şehir dışı yük hareketliliği hakkında genel verileri kapsamaktadır. Ayrıca bu çalışmada toplanan veriler ışığında yük araçlarının doluluk modellemesi yapılarak düşük doluluğa çözüm önerileri getirilmektedir. Bu çözüm önerileri ışığında kent içi trafiğinde yük araçlarının günlük ulaşıma etkilerini en aza indirmek için doluluk oranlarının artırılmasının; trafik sıkışıklığına, çevreye ve ekonomiye sağlayacağı faydalar hesaplanmıştır. Fresh fruit and vegetable logistics sector in Istanbul started with the logistics of the definition and explanation of the history before the general assessment in this study in the world of logistics mobility, logistics size of Turkey and Istanbul were shared general information about urban logistics with the share of this magnitude. After this information, general information about the sector is explained. This work; Bayrampaşa Bayrampaşa Fresh Fruit and Vegetable Market in the province of Istanbul in the special load and transport vehicles that contain statistical information. This information includes time, distance, number, vehicle occupancy rates and general data on urban and suburban freight mobility depending on the type of vehicle (lorry, truck van, van and minivan) and the type of product they carry or will travel. In addition, in the light of the data collected in this study, the occupancy modeling of the load vehicles is made and solutions are proposed for low occupancy. In the light of these solutions, increasing occupancy rates in order to minimize the effects of daily vehicles on daily transportation in urban traffic; traffic congestion, environment and economy.

İstanbul'daki yaş meyve ve sebze sektörüne geçmeden önce lojistiğin tanımı ve tarihçesinin anlatımıyla başlanan bu çalışmada dünyadaki lojistik hareketliliği, Türkiye'nin lojistik büyüklüğü ve İstanbul'un bu büyüklük içindeki payı ile kentsel lojistik hakkında genel bilgiler derlenmiştir. Bu bilgilerden sonra sektör hakkında genel bilgiler ve dünden bugüne yaş sebze ve meyve hal bilgileri verilmiştir. Bu çalışma; İstanbul ili Bayrampaşa ilçesinde bulunan Bayrampaşa Yaş Meyve ve Sebze Hali özelinde hale yük getiren ve götüren araçların istatiksel bilgilerini içermektedir. Bu bilgiler, araç türlerine (Tır, Kamyon Kamyonet, Panelvan ve Minivan) ve taşıdıkları ürün tiplerine göre geldikleri veya gidecekleri mesafeye bağlı olarak zaman, mesafe, sayı, araç doluluk oranlarını ve Bayrampaşa Yaş Meyve ve Sebze Hali için şehir içi ve şehir dışı yük hareketliliği hakkında genel verileri kapsamaktadır.Bu veriler ışığında yük araçlarının doluluk modellemesi yapılarak düşük doluluğa çözüm önerileri getirilmektedir. Bu çözüm önerileri ışığında kent içi trafiğinde yük araçlarının günlük ulaşıma etkilerini en aza indirmek için doluluk oranlarının artırılmasının; trafik sıkışıklığına, çevreye ve ekonomiye sağlayacağı faydalar üç farklı senaryo şeklinde hesaplanmıştır. The definition of logistics before moving on to fresh fruit and vegetables sector in Istanbul and started the narration of history in this work in the world of logistics mobility, general information about urban logistics with Turkey's logistics size and Istanbul's share of this magnitude has been compiled. After this information, general information about the sector and fresh fruits and vegetables from past to present are given.. This work; Bayrampaşa Bayrampaşa Fresh Fruit and Vegetable Market in the province of Istanbul in the special load and transport vehicles that contain statistical information. This information, depending on the type of vehicle (lorry, truck van, panel van and minivan) and the type of product they carry, the time, distance, number, vehicle occupancy rates and load mobility for Bayrampaşa Fresh Fruit and Vegetable Market covers general data about.In the light of these data, occupancy modeling of the load vehicles is made and solutions are proposed for low occupancy. In the light of these solutions, increasing occupancy rates in order to minimize the effects of daily vehicles on daily transportation in urban traffic; traffic congestion, environmental and economic benefits are calculated in three different scenarios. 98

Tez (Yüksek Lisans) -- İstanbul Ticaret Üniversitesi -- Kaynakça var. ÖZET Bu çalışmada, İstanbul genelinde işletilen mevcut toplu taşıma sistemi incelenerek, oluşmaya başlayan darboğazlar ve ortaya çıkacak ihtiyaçlar analiz edilmiştir. Geleceğe yönelik raylı sistem yatırımlarının da artması ile birlikte mevcut toplu taşıma sisteminin planlanan raylı sistemlerle birlikte sürdürülebilir olmayacağı aşikârdır. Bu gelişmeler neticesinde tüm toplu taşıma sistemi için İstanbul Kartın entegre edildiği yeni bir ücretlendirme modeli geliştirilmiştir. Ayrıca minibüs hatları için de yeni bir hat kurgusu ortaya konulmuştur. Raylı sistem, denizyolu ve lastik tekerlekli taşıtlardan oluşan İstanbul toplu taşıma ağının ana omurgasını hızlı ve yüksek kapasitede yolcu taşıma kabiliyeti olan raylı sistemler ile taşıt trafiğinden ayrılmış ve kendisine özgü yolu bulunan metrobüs oluşturulmaktadır. Başta minibüsler olmak üzere lastik tekerlekli toplu taşıma araçlarının da ana omurgayı besleyeceği şekilde bir toplu taşıma sistemi planlanmıştır. Çalışmanın çıktısı olarak ise modelleme yardımıyla, farklı senaryolarda mevcut durum ile geliştirilen öneriler arasında karşılaştırmalar yapılarak minibüs hatları için yeni bir hat kurgusu ve sistemin geneli için toplam etkinliği ve verimliliği arttıracak yeni bir ücret sistemi önerilmiştir. Kurulan model yardımıyla gerçekleştirilen kıyaslamalar neticesinde, İstanbul toplu taşıma sistemi için önerilen yeni senaryoların daha verimli ve etkin olduğu sonucuna varılmıştır. Anahtar Kelimeler: Ana hat - besleme hat, entegrasyon, minibüs hatları, modelleme, toplu taşıma, ücret sistemi. ABSTRACT In this study, The existing public transportation system in İstanbul has been examined and the bottlenecks and needs that will arise have been analyzed. With the increase in rail system investments, it is evident that the existing public transport system is not sustainable. As a result of these developments, a new public transport fare system was developed for İstanbul. In addition, a new minibus path design has been introduced. İstanbul public transportation network consists of rail system, maritime and rubber wheeled vehicles. The main backbone of this system is metrobus, which has its own road separated from vehicle traffic, and high speed and capacity rail systems. A public transport system is planned in such a way that "wheeled public transport vehicles", especially minibuses, will feed the main spine. With the help of modeling, comparisons were made between the current situation and the recommendations developed in different scenarios that include the new minibus road network and pricing policy. As a result of the study, a new fare system and a new road network for the minibus were proposed to increase the overall efficiency for the overall system. As a result of the comparisons made with the help of the established model, it has been concluded that the new scenarios proposed for the İstanbul public transport system are more efficient and effective. Keywords: Fare system, integration, main - feeder line, minibus lines, modelling, public transportaiton. İçindekiler içindekiler. i ÖZET. iii ABSTRACT. iv TEŞEKKÜR. v ŞEKİLLER DİZİNİ. vi ÇİZELGELER DİZİNİ. vii HARİTALAR. viii SİMGELER VE KISALTMALAR. ix 1 GİRİŞ. 1 2 LİTERATÜR ÖZETİ. 8 3 İSTANBUL TOPLU TAŞIMA SİSTEMİ MEVCUT DURUM. 11 3. 1 Kullanılan Veriler. 11 3. 2 İstanbul'un Mevcut Toplu Taşıma Sistemi. 14 3. 2. 1 Lastik tekerlekli toplu taşıma. 25 3. 2. 1. 1 Otobüsler. 29 3. 2. 1. 2 Minibüsler . 32 3. 2. 2 Hızlı toplu taşıma sistemleri. 36 3. 2. 2. 1 Genel görünüm. 38 3. 2. 2. 2 Metro İstanbul AŞ. 38 3. 2. 2. 3 TCDD - Marmaray. 41 3. 2. 2. 4 İETT - Tünel. 42 3. 2. 2. 5 İETT - Nostaljik Tramvay. 42 3. 2. 2. 6 İETT - Metrobüs. 43 3. 2. 2. 7 Hızlı toplu taşıma sistemlerine paralel diğer mevcut hatlar……. 44 3. 2. 3 Deniz yolları. 47 3. 2. 3. 1 Genel görünüm . 48 3. 3 Toplu Taşıma Türleri Arasındaki Aktarmalar. 49 4 ÇALIŞMA KAPSAMINDA ÖNERİLER ve VARSAYIMLAR. 51 4. 1 İstanbul Toplu Taşıma Sistemi Vizyonu. 51 4. 2 Toplu Taşımada Ücretlendirme Sistemleri. 58 4. 3 Toplu Taşıma Bölgeleri İle İlgili Öneriler. 61 4. 3. 1 Mernis veri tabanı. 62 4. 3. 2 Toplu taşıma bölgeleri (TTB). 64 4. 3. 3 Genel değerlendirme. 65 4. 3. 4 104 nolu TTB. 66 4. 4 Entegrasyona İlişkin Öneriler. 70 4. 5 Geliştirilen Stratejiler ve Politikalar. 71 4. 6 Kabul Edilen Varsayımlar. 72 4. 7 Toplu Taşıma Dönüşümüne İlişkin Uygulama Aşamaları. 73 Model Çalışmaları. 74 5 İSTANBUL TOPLU TAŞIMA SİSTEMİNİN GELECEĞİNE YÖNELİK GELİŞTİRİLEN STRATEJİLER. 86 5. 1 Tüm Toplu Taşımada İstanbul Kart Kullanımı. 86 5. 2 Mevcut Hat Dönüşümlerinin Yapılması. 88 5. 3 Ücret Entegrasyonu ve Uygulamaları. 90 5. 4 Yeni Hat Planlaması. 93 5. 5 İşletme Süreci. 94 5. 6 Planlanan Raylı Sistem Yatırımları. 95 6 SONUÇ VE ÖNERİLER. 97 KAYNAKLAR. 103 ÖZGEÇMİŞ. 106

Tez (Yüksek Lisans) -- İstanbul Ticaret Üniversitesi -- Kaynakça var. ÖZET Hazırlanan tez kapsamında belirlenecek olan ihale ve sözleşme yönetim modeli ile toplu ulaşım hizmetinin sunumundan sorumlu otorite ve operatör arasındaki ilişkilerin belirlenmesi, hizmetin sağlanmasından sorumlu otorite ile hizmeti sunmaya istekli tarafların karşılıklı görev, sorumluluk ve yetki alanlarının belirlendiği sözleşme tipinin ortaya konması amaçlanmaktadır. İstanbul toplu ulaşım sistemi yapısını göz önünde tutarak, yapılan literatür çalışmaları ve iyi uygulamaların incelenmesi sonucunda otorite ile operatör arasındaki ilişki düzeyini belirleyen sözleşme modeli olarak kalite teşvikli brüt maliyet anlaşmasının uygulanması gerektiği ortaya konmuştur. Anahtar Kelimeler: Entegre Planlama, esnek planlama, kalite teşvikli brüt maliyet sözleşmesi, lastik tekerlekli toplu taşıma, otobüs işletmeleri hakediş modeli. iv ABSTRACT It is aimed to determine the relations between the authority and operator responsible for the provision of public transportation service and the contract type in which mutual authority, responsibility and authority areas of the authority and the parties willing to provide the service are determined. Considering the Istanbul public transportation system structure, the literature studies and examining the good practices revealed that the quality-incentive gross cost agreement should be applied as a contract model that determines the level of the relationship between authority and operator. Keywords: Bus companies progress payment model, flexible planning tire wheeled transport, integrated planning, quality assured gross cost contract İÇİNDEKİLER İÇİNDEKİLER . i ÖZET . iii ABSTRACT . iv TEŞEKKÜR . v ŞEKİLLER . vi ÇİZELGELER. vii KISALTMALAR . viii 1. GİRİŞ . 1 1. 1. Metodoloji . 1 1. 2. Tanımlar . 2 2. LİTERATÜR ARAŞTIRMASI VE DÜNYA ÖRNEKLERİ . 7 2. 1. Amsterdam – Hollanda . 12 2. 2. Barselona – İspanya . 13 2. 3. Brüksel - Belçika . 14 2. 4. Budapeşte – Macaristan . 15 2. 5. Dijon – Fransa . 16 2. 6. Dublin – İrlanda . 17 2. 7. Elmshorn – Almanya . 18 2. 8. Frankfurt - Almanya . 19 2. 9. Gifhorn - Almanya . 20 2. 10. Grenland - Norveç . 20 2. 11. Haarlem – Hollanda . 21 2. 12. Halmstad – İsveç . 22 2. 13. Innsbruck – Avusturya . 23 2. 14. Krakow – Polonya . 24 2. 15. Londra – İngiltere . 25 2. 16. Lyon – Fransa . 26 2. 17. Manchester – İngiltere . 28 2. 18. Münih – Almanya . 28 2. 19. Oviedo – İspanya . 29 2. 20. Parla/Madrid – İspanya . 30 2. 21. Porto – Portekiz . 30 2. 22. Prag – Çek Cumhuriyeti . 31 2. 23. Roma – İtalya . 32 2. 24. Santiago De Compostela – İspanya . 33 2. 25. Sondrio/Lombardia – İtalya . 33 2. 26. Stockholm - İsveç . 34 2. 27. Sundsvall – İsveç . 35 2. 28. Trieste – İtalya . 35 2. 29. Varşova – Polonya . 36 2. 30. Wittenberg – Almanya . 36 3. MEVCUT DURUM ANALİZİ . 37 3. 1. İETT . 37 3. 2. İBB Otobüs İşletmeleri AŞ . 38 3. 3. Özel Halk Otobüsleri (ÖHO) . 39 3. 4. Mevcut Durum Değerlendirmesi. 40 3. 5. Mevcut Sorunlar . 43 3. 5. 1. Planlama sorunları . 43 3. 5. 2. Ekonomik kayıplar . 44 3. 5. 3. Kanuni haklar . 45 3. 5. 4. Kurumsallaşmadan kaynaklanan sorunlar . 45 3. 5. 5. Operatör şirketler arasındaki anlaşmazlıklar . 46 3. 5. 6. Müşteri memnuniyetsizliği . 46 3. 6. Maliyet Giderleri . 47 4. ARAŞTIRMA BULGULARI . 50 4. 1. Toplu Ulaşım Hizmet Sunumu . 50 4. 2. Sözleşme Tipi ve Kapsamı . 52 4. 3. Kalite Teşvikli Brüt Maliyet Sözleşmesinin Uygulanması . 53 4. 4. Esnek Planlamanın Uygulandığı Maltepe Örneği İncelemesi . 55 5. SONUÇ VE ÖNERİLER . 60 KAYNAKLAR . 68 EKLER. 70 EK- A. Yönerge . 70 ÖZGEÇMİŞ . 71

Tez (Yüksek Lisans) -- İstanbul Ticaret Üniversitesi -- Kaynakça var. ÖZET Yaşam kalitesini etkileyen faktörlerin başında ulaşım gelmektedir. Nüfus ve taşıt sayısındaki hızlı artışların trafikte geçirilen zamanı arttırması teknolojik faaliyetlerin ve hızlı kentleşmenin olumsuzlukları olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu olumsuzlukların giderilmesi için biyolojik, psikolojik ve sosyal açıdan oldukça karmaşık bir yapıya sahip olan insan incelenerek doğru tasarım ve planlamalar yapılmaya çalışılmıştır. Böylece işlevsellik yönünden isabetli projelerin oluşturulması amaçlanmıştır. Polis ya da ışıklı levhalar yardımıyla oluşturulan sinyalize kavşaklarda da işlevsellik açısından sürücü ve yaya davranışları incelenerek kavşağın etkin kullanımı sağlanmak istenmiştir. Trafikte insan faktörü doğrudan gözlem ile ölçülebileceği gibi matematiksel ve benzetim modellemeleri ile de yapılabilmektedir ancak doğrudan yöntemin zaman, maliyet ve güvenlik açısından zor koşullar içermesi araştırmacıları matematiksel ve benzetim modellemelerine itmiştir. VISSIM, kontrol parametrelerinin monitörden canlı olarak izlenebilme imkanının yanında gerçek değerler kullanılarak elde edilen akım parametrelerinin sanal ortamda üretilebilmesini sağlayan davranış tabanlı bir benzetim modelidir (PTV AG, 2000). Bu çalışmada, trafikte yaya ve sürücü davranışlarının sinyalize kavşaklara etkisi kapasite ve çevre parametreleri dikkate alınarak analiz edilecektir. Anahtar Kelimeler: Gecikme süresi, kavşak kapasitesi, sinyalize kavşak, sürücü davranış özellikleri, Vissim. ABSTRACT Transportation is one of the main factors affecting quality of life. The fact that the rapid increase in population and number of vehicles increases the time spent in traffic is the disadvantages of technological activities and rapid urbanization. In order to overcome these negativities, human being, which has a very complex structure in terms of biological, psychological and social aspects, has been examined and correct designs and plans have been tried to be made. Thus, it is aimed to create appropriate projects in terms of functionality. In the signalized intersections created with the help of police or lighted signs, it was aimed to ensure the effective use of the intersection by examining the driver and pedestrian behavior in terms of functionality. The human factor in traffic can be measured by direct observation or by mathematical and simulation modeling. However, the fact that the direct method contains difficult conditions in terms of time, cost and security has pushed researchers to mathematical and simulation models. VISSIM is a behavior-based simulation model that enables the realization of current parameters using virtual values as well as the ability to monitor control parameters live on the monitor (PTV AG, 2000). In this study, the effect of pedestrian and driver behavior on traffic on signalized intersections will be analyzed by considering capacity and environmental parameters. Keywords: Delay time, intersection capacity, signalized intersection, driver behaviour properties, Vissim İÇİNDEKİLER İÇİNDEKİLER. i ÖZET. iii ABSTRACT. iv TEŞEKKÜR. v ŞEKİLLER DİZİNİ. vi ÇİZELGELER DİZİNİ. vii SİMGELER VE KISALTMALAR DİZİNİ. viii 1. GİRİŞ. 1 1. 1 Çalışmanın Amacı. 3 1. 2 Çalışmanın Kapsamı. 4 2. LİTERATÜR ÖZETİ. 6 3. TRAFİK AKIMI VE KAVŞAK SİSTEMLERİ. 10 3. 1 Eş Düzey Kavşaklar. 10 3. 1. 1 Eş düzey kavşakların düzenlenmesi ve planlanmasında dikkat edilecek hususlar. 11 3. 2 Eş Düzey Kavşak Türleri. 12 3. 2. 1 Denetimli eş düzey (sinyalize) kavşaklar. 12 3. 2. 2 Denetimsiz eş düzey kavşaklar. 18 3. 2. 3 Dönel kavşaklar. 20 4. SİNYALİZE KAVŞAKLARIN VERİM VE KAPASİTELERİNİN BELİRLENMESİ. 24 4. 1 Genel. 24 4. 2 Kayıp Zamanlar ve Etkin Yeşil Faz. 24 4. 3 Doygun Akım ve Doyma Derecesi. 25 4. 4 Sinyalize Kavşaklarda Kapasite. 31 4. 5 Sinyalize Kavşaklarda Trafik Yoğunluğunun Değişimi. 33 4. 6 Sinyalize Kavşaklarda Hizmet Düzeyleri. 34 4. 7 Kapasiteyi Etkileyen Faktörler. 37 4. 7. 1 Geometrik özellikler. 38 4. 7. 2 Trafik özellikleri. 38 4. 8 Gecikme. 39 4. 8. 1 Sinyalize kavşaklarda gecikme hesabı. 39 5. KAVŞAKLARDA SÜRÜCÜ VE YAYA DAVRANIŞININ KAVŞAK KAPASİTESİNE ETKİSİ. 42 5. 1 Giriş. 42 5. 2 Kavşaklarda Kapasiteyi Etkileyen Çevresel Parametreler. 43 5. 2. 1 Araçlara ilişkin karakteristik özellikler. 44 5. 2. 2 Sürücü karakteristikleri. 45 5. 2. 3 Yaya karakteristikleri. 46 5. 2. 4 Bisiklet karakteristikleri. 46 5. 2. 5 Otobüs ve hafif raylı araç karakteristikleri. 47 5. 3 Davranışların Modellenmesinde Geliştirilen Yöntemler . 47 5. 4 Kavşaklarda Geri Sayım Sayaçlarının Sürücüler Üzerinde Yaptığı Etkiler . 52 6. ÇALIŞMA KAPSAMINDA İNCELENEN KAVŞAK VE ANALİZLERİ. 55 6. 1 Vissim Benzetim Programı. 55 6. 2 Sürücü Davranış Senaryoları (SDS). 58 6. 3 Minibüs Davranış Senaryoları (MDS). 62 6. 4 Yaya Etkisi Senaryoları (YES). 65 6. 5 Sistem Performans Göstergeleri. 68 7. SONUÇLAR VE ÖNERİLER. 70 KAYNAKLAR. 73 ÖZGEÇMİŞ. 77

Ulaşım yatırımları, kentsel mekânın biçimlenmesini doğrudan etkileyen, kentsel fonksiyonların yer seçimi kararlarında yönlendirici etkisi olan ve kentin makroform gelişim yönünü belirleyen temel etkenlerden biridir. Yeni ulaşım yatırımlarının etkileri, bulundukları kentin yakın veya çeper bölgelerinde yaşanan değişim süreci ile gözlemlenmektedir. Bu gibi yeni ulaşım yatırımlarının etkisiyle erişilebilirliği ve çekiciliği artan bölgelerde yapılaşma baskısı ortaya çıkmakta, dolayısıyla bu alanlar zaman içeresinde birçok kentsel fonksiyonların bir arada yer aldığı yapılı çevreye dönüştürmektedir.İstanbul'da 2010 yılı sonrası ortaya atılan önemli mega projeler, şimdiden kentin ana dinamiklerinde değişim sürecinin başlamasına ve kentlerin yeniden biçimlenmesine neden olmuştur. Bu mega ulaşım yatırımları arasında yer alan 3. Havalimanı Projesi de gerçekleştiği kentsel alan içerisinde, çevresinde ve hatta daha geniş bir bölgesel ölçekte mekanın farkı boyutlarda biçimlenmesi sürecini başlatmıştır. Kentin kuzeyinde konumlandırılan 3. Havalimanı Projesi, hem ulusal hem de bölgesel ölçekte önem arz eden bir yatırım olduğundan, kenti önemli bir transfer merkezi haline getirecektir. Dolayısıyla kente ve bulunduğu çevreye farklı bir boyut kazandıran 3. Havalimanı Projesi ile birlikte, kentin kuzeyinde yer alan kırsal nitelik taşıyan mevcut doğal çevre zaman içerisinde birçok kentsel fonksiyonların bir arada yer aldığı kentsel yapılı çevreye dönüşecek ve o bölge de ciddi bir kentsel gelişme hareketi başlayacaktır. Bu tez çalışması, İstanbul için küresel ölçekte önemli bölgesel ulaşım yatırımlarının olası mekânsal etkilerine dikkat çekerek, mega ulaşım yatırımlarının kentsel mekânın biçimlenmesi üzerindeki etkilerini ve bu etkilerin olumsuz taraflarına karşı alınması gereken önlemleri İstanbul 3. Havalimanı Projesi üzerinden incelemeyi amaçlamaktadır. Çalışma kapsamında, 3. Havalimanı Projesinin bulunduğu kentsel bölgedeki doğal ve fiziksel çevre üzerindeki değişimler incelenmiş, değişim sürecinin kentsel mekân üzerindeki etkilerine yönelik sonuçlar ortaya konulmuştur. Söz konusu etkilerin azaltılması için kentsel mekânın biçimlenmesini etkileyen faktörler ve ulaşım yatırımlarının kentsel mekânın biçimlenmesi üzerindeki etkileri incelenerek, öngörülen mega ulaşım yatırımlarının sürece dayanıklı, bütüncül plan karalarının üretildiği üst ölçekli planlarda ölçeklendirilerek oluşturulması gerekliliği üzerinde durulmuştur. Transportation investments are one of the main factors that directly affect the shaping of urban space, which have a directing effect on the decision making of urban functions and determine the direction of development of the city. The effects of new transportation investments are observed with the change process in the near or periphery regions of the city they are located. As a result of the new transportation investments, there is a pressure to build up in the regions where accessibility is growing, so these areas are transformed into a built environment in which many urban functions take place over time.The important mega projects that were put into practice after 2010 in Istanbul have already led to the beginning of the process of change in the main dynamics of the city and the reshaping of the cities. The 3rd Airport Project, which is among these mega transportation investments, has initiated the process of shaping the space at a different scale within the urban area in which it is realized and even on a wider regional scale. The 3rd Airport Project, located in the north of the city, will make the city an important transfer center since it is an important investment both at national and regional level. Therefore, with the 3rd Airport Project, which brings a different dimension to the city and its environment, the current natural environment, which is located in the north of the city, will transform into the urban built environment where many urban functions are taking place in time and a serious urban development movement will start in that region.This thesis aims to examine the impacts of mega transport investments on the shaping of urban space and the measures to be taken against the negative aspects of these effects by considering the possible spatial effects of major regional transport investments on a global scale for Istanbul.Within the scope of the study, the changes on the natural and physical environment in the urban area where the 3rd Airport Project is located were examined, and the implications for the effects of the change process on urban space were put forward. In order to reduce these impacts, the factors affecting the shaping of urban space and the effects of transportation investments on the shaping of urban space were examined and it was emphasized that the mega transportation investments should be scaled in the upper scale plans where durable, holistic plan decisions are produced. 145

Ülkemizde otopark yeri üretiminde sıkıntıların had safhada yaşandığı, kentlerdeki nüfusun hızla artış gösterdiği, park yerlerine gereken önemin verilmediğinden dolayı ulaşım problemlerinin artmasına neden olmuştur. Günümüzde otopark problemi metropollerin en büyük ulaşım problemlerinin başında gelmektedir. Ekonomilerin artı yönde gelişimi ve araç sahiplik oranının artmasına karşın otopark alanları aynı ölçüde yetersiz kalmıştır. Mevcutta kullanılan otoparkların kapasiteleri artan araç oranına cevap verememektedir.Bu olumsuz sebepler metropollerde otopark sorununu karşımıza çıkarmaktadır. Bu çalışmada; geleneksel açık ya da kapalı otoparkların yapımının olanaklı olmadığı ya da kapasite ve işletme koşulları yönünden ihtiyaçları karşılamadığı projelerde mekanik lift, yarı otomatik ve tam otomatik otopark sistemleri kullanılarak çözüm sağlanabilmektedir.İzmir Büyükşehir Belediyesi'nin 2012 yılında ihale ederek yaptırdığı 2014 yılında hizmete giren ve halen yılda 150 bin aracın park ettiği, 280 araç kapasiteli, yerli teknoloji ile gerçekleştirilmiş, `Alsancak Tam Otomatik Otopark Sistemi` projesinin yatırım planlama, bütçeleme, fizibilite, ihale, yapım, işletme ve uzun vadeli bakım, süreçlerinin incelenmesi, ülkemizde yeteri kadar uygulanamaması nedenlerini ve mevcut otopark problemine katkıları amaçlanmıştır The problems in the parking lot in our country are experienced in the stage, the population in the cities has accelerated, parking spaces have caused the problems in the center where the need is not given importance. Nowadays, the problem of parking is the biggest metropolitan city problem. There is a parking lot for the economy plus address and the increase in vehicle ownership. The capacities of the currently used car parks have been able to respond to the increasing rate of vehicles. These negative reasons raise the problem of parking in metropolises. This kind; mechanical elevators, semi-automatic and fully automatic filtration systems can be managed in the project provided that the construction of traditional open or closed parking lots is possible or the capacity and operating direction are open. The date that the Izmir Metropolitan Municipality was able to tender in 2012 has been in service in 2014 and has already worked with domestic technology in the park of 150 thousand vehicles, 280 vehicle parks, designing `Alsancak Fully Automatic Parking System,, budgeting, feasibility, term maintenance, the history of the processes, the reasons for the situation that can be applied sufficiently in our country and the available parking. 105

Küreselleşen ekonomilere paralel olarak kentler değişip, dönüşmektedir. Bu değişimlere ayak uydurabilmek için, modern kentlerin yaşanıla bilinir bir hale getirilmesi için plan ve projeler geliştirilmektedir. Bir kentin gelişmişlik göstergelerinden biri ulaşım ve dolaşımın kalitesidir. Bu doğrultuda devletler, ulaşım planlamaları yapmaktadırlar. Küreselleşen dünyada; daha güvenli, daha kısa sürede ve daha konforlu ulaşım istekleri ortaya çıkmaktadır. Alternatif ulaşım yolları aranmaya başlanmış, yeni ulaşım planlamaları yapılmıştır.Son elli yılda, kırsal bölgelerden kentlere doğru yoğun bir göç hareketi olmuş, kentlerin yapısında değişmeler meydan gelmiştir. Bu durum yerleşmelerin daha çok merkezden uzak çeperlerde düzensiz bir şekilde olmasına neden olmuştur. Van İli de bu göçlerden etkilenen illerden biridir. Van'da kırdan kente yönelik göçlerin hızlanması 1980 sonrasına rastlar. Çalışma ortamının yarattığı güvensizlik ve ekonomik dengenin bozulması, yörenin kırsal alanını tamamen itici hale getirmiştir. Göçle birlikte, kentte var olan kentsel altyapı sorunları bu süreçte daha karmaşık bir hal almıştır. Ayrıca göç, kentte pek çok sosyo kültürel ve ekonomik sorunun da ortaya çıkmasına neden olmuştur. Alınan göçlerle birlikte, 2013 TUİK verilerine göre Van İl'inin nüfusu, 1.070.713 olmuştur. Bu durum kentin siyasi profilinde değişimlere neden olmuştur. İran'la sınır komşusu olmasına bağlı olarak sınır ticareti gelişme araz etmiş, bu durum transit yük taşımacılığının öneminin artmasına neden olmuştur. İlde bulunan hava meydanı yolcu ve yük taşımasında önemli bir yere sahip olup kent nüfusunda hareketlenmelere neden olmaktadır. Nüfus yapısında meydana gelen değişikliklere bağlı olarak Van İli Büyükşehir Belediyesi olmuştur. On Dört İlde Büyükşehir Belediyesi ve Yirmi Yedi İlçe kurulması İle Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkındaki 6360 Sayılı Kanunla Van İlinde Büyükşehir belediyesi kurulmuştur. Büyükşehir olma sürecine bağlı olarak, kentin fiziki, mimari, sosyal yapısında değişiklikler meydana gelmiştir. Bu bağlamda kent gelişime ve değişime açık hale gelmektedir. Var olan ulaşım ağı kentin ihtiyacına cevap verecek yeterlilikte değildir. Bunlara bağlı olarak bu çalışmada büyükşehir olma sürecinde mikro ve makro eksen içerisinde Van İlinin lojistik, sosyal, siyasal ve kozmopolit yapısı dikkate alınarak, var olan ulaşım problemlerine değinilmiş, var olan ulaşım planlamalarına alternatif planlamalar geliştirilmiştir. Cities change and transform in parallel with the globalizing economies. Plans and projects are developed in order to keep up with these changes and make these cities habitable. One of the development indicators of a city is the quality of transportation and circulation. Governments design transportation plans accordingly. Safer, shorter and more comfortable transportation requests arise in the globalizing world. Alternative transportation solutions are sought, new transportation planning are made.There was an intense movement of migration from rural areas to cities in the past fifty years, and certain changes occurred in the nature of cities. This has caused the settlements to be rather irregular in fringes distant from the center. City of Van is one of the cities that have affected from such migrations. Acceleration of migrations from rural areas to the city in Van occurred after 1980. Non-confidence caused by the working environment and the disruption of economic equilibrium made the rural area of the region completely repugnant. The pre-existing urban infrastructure problems of the city became more complex in this process with migration. Bringing their own cultures and life styles to the city with migration, immigrants caused disturbances in the structure of the city with their slums. According to Turkish Statistical Institute's (TUİK) 2013 data, population of the city of Van became 1.070.713 including the received migrations. This caused changes in the political profile of the city. Border trade demonstrated growth due to being near the border of Iran, and this has increased the importance of transit freight shipment. The airport located in the city has an important position in terms of passenger and freight transportation, and causes movements in the city's population. City of Van became Metropolitan Municipality based on the changes in the population structure. A Metropolitan Municipality is formed in the city of Van pursuant to Law No. 6360 on Forming Metropolitan Municipality in Fourteen Cities and Twenty Seven District and Amending Certain Laws and Statutory Decrees. Certain changes occurred in the physical, architectural, and social structure of the city based on the process of becoming a metropolis. In this context, the city becomes open to development and change. The existing transportation network is insufficient responding to the need of the city. Therefore, the present study addresses the current transportation problems and develops plans alternative to the current transportation plans by taking into account the logistic, social, political, and cosmopolite structure of the city of Van in the process of becoming a metropolis in micro and macro aspects. 116

Kentler büyüyüp geliştikçe mevcut olan ulaşım altyapıları buna cevap verememektedir, böylece kentlerde ulaşım sorunları artmaktadır. Ayrıca taşıt sahipliliğindeki artış ve bireysel ulaşım araçlarına yönelim, toplu taşıma araçlarının verimsiz kullanımı kentiçi ulaşım sorunlarını artıran faktörler arasında yer almaktadır.Bu çalışmada kentsel ulaşım sorunları, önce genel ve Ülke bazında ele alınarak, daha sonra Manavgat ilçesi sorunlarına indirgenerek ele alınmış ve çözümlerine ilişkin öneriler üretilmeye çalışılmıştır. As the cities grow and develop, the existing transportation infrastructure can not be adequate. Thus, the problems of transportation increase. Additionally, the increase in ownership of vehicle and orientation of individual transport, inefficient use of public transport are among the factors that increase the urban transportation problems.In this study, urban transportation problems are considered firstly as general and on the basis of country and then are discussed by connecting with the problems of Manavgat and suggestions for solution have been tried to develop. 116

Doğal afetlerin kentler üzerinde önemli etkileri olmaktadır. Deprem gibi doğal afetler sonrasında kentin mevcut altyapısındaki yetersizlikler daha çok görülür hale gelmekte bunun sonucu olarak da kentin yeniden planlanması gibi çözüm arayışlarına gidilmektedir. Ulaşım altyapısı sağlıklı oturtulmayan kentlerde deprem anında ve sonrasında kent içi ulaşımda önemli sorunlar ortaya çıkmaktadır. Bu sorunların çözümü konusunda bilimsel temelde doğru politikalar geliştirilmesi gerekmektedir. Bu araştırmada Van Kent içi ulaşımın mevcut durumuna değinilmiş olup 23 Ekim ve 9 Kasım 2011 tarihlerinde yaşanan depremlerin kent içi ulaşıma yansıması, kentin deprem sonrası yeniden yapılandırma sürecinde Van kent içi ulaşımda izlenmesi gereken politikalar konusunda öneriler geliştirilmiştir. Natural disasters have serious effects on cities. After the natural disasters like earthquake, deficiencies of the city infrastructure become more clear, so it is searched for solution in order to replan the city. There appears serious problems at urban transportation during or after the earthquake at the cities in which transportation infrastructure is not good. In order to solve these problems it is necessary to improve scientific policies. In this research, ıt is dealt with the current situation of urban transportation of Van, and as 23 october and 9 november earhquakes badly affected urban transportation of Van city, suggestions were made to follow the urban transportation problems policies in the process of replaning of the city after the earthquake. 105

Karayolu ulaşımında, toplu ulaşım ile birlikte hususi ulaşım araçları da yaygın olarak tercih edilmektedir. Büyükşehirlerde ise trafik yoğunluğunu artırması ve zamanı verimli kullanma ihtiyacı insanları daha pratik olan ulaşım araçlarının kullanımına teşvik etmiştir. Bu araçlardan en çok tercih edileni motosikletlerdir. Ancak hızlı gelişen bu ulaşım değişikliğine paralel olarak karayolları güvenliği geliştirilememiş ve motosiklet kullanıcılarına uygun hale getirilememiştir. Uluslararası literatüre girmiş olan çalışmaların ülkemizde tatbik edilmediği görülmüştür. Karayolu ulaşımının yoğun bir şekilde tercih edilmesine paralel olarak trafik güvenliğinin tam sağlanamamasıyla birlikte trafik kazaları daha çok görülmektedir. Bu da karayolu güvenliğinde bariyerlerin motosikletlilere uygun hale getirilmesi ile ilgili ihtiyacı ortaya koymaktadır.Mevcut bariyer sistemleri; binek araçlar, minibüs, otobüs, kamyon, kamyonet gibi araç gruplarını dikkate alarak uygulanmaktadır. Trafikte her 100 aracın 15'i motosiklet kullanıcısı olmasına rağmen bariyer tasarımında dikkate alınmamaktadır. Bu bariyerler olası bir kaza halinde, motosiklet kullanıcılarını koruyamadığı gibi, daha fazla tehlike arz etmektedir. Son yıllarda motosiklet kullanımı arttıkça buna bağlı kaza sayısında da artış gözlenmekte ve konunun ciddiyeti artmaktadır.Bu çalışmanın amacı, mevcut bariyer sistemlerini inceleyerek, motosiklet kazalarındaki etkileşimlerini araştırmak, motosiklet bariyerleri ile ilgili ulusal ve uluslararası literatürdeki tavsiyeleri ve çözüm yöntemlerini ele alarak, mevcut bariyerlere en uygun sistemi ülkemizde de uygulanabilir hale getirmektir.Anahtar Kelimeler: Motosiklet Bariyerleri, Motosiklet Koruma Rayı, Motosiklet Koruma Sacı, Yol Güvenliği. Private transport is also a widely preferred means of transport in addition to public transport in road transport. Increased traffic density in big cities and the need of using time efficiently have lead people to use of more practical transportation vehicles. The most preferred vehicles in this sense are motorcycles. However, road safety has not been developed so fast in parallel with this rapidly developing changes in transport and not made suitable for motorcycle users. It can be observed that studies which have entered the international literature are not applied in our country. Traffic accidents increase in as much as the road safety cannot be fully ensured in parallel with the intensive preference of road transport. And this situation brings forward the need for adapting roadside barriers to motorcycle users in terms of provision of road safety.Existing barrier systems are arranged by taking into consideration the vehicle groups such as passenger cars, minibuses, buses, trucks and vans. Although 15 out of every 100 vehicles in traffic are motorcycles this case is not considered in design of roadside barriers. These roadside barriers in addition to failing to protect the motorcycle users in case of an accident, they pose additional danger. Increase in the number accidents is observed in recent years in line with the increased use of motorcycles and seriousness of the issue also increases accordingly.The objective of this study is to examine the existing barrier systems, investigate the interaction in motorcycle accidents, considering the recommendations and solutions in related national and international literature regarding motorcycle barriers and make the most suitable system for the existing barriers applicable in our country.Keywords: Motorcycle Barriers, Guardrails for Motorcycles, Motorcycle Protection Plate, Road safety. 67

Kent içi raylı sistemler; konfor, güvenilirlik, taşıma kapasitesinin yüksekliği ve hızlı ulaşım sağlaması sebebiyle günümüzde toplu taşımada en fazla tercih edilen şehir içi taşıma sistemlerinin başında gelmektedir. Özellikle İstanbul gibi yüksek nüfusa sahip büyük şehirlerde, ulaşım problemlerinin çözümünde yüksek taşıma kapasitesine sahip raylı sistem hatlarına gereksinim duyulmakta ve bu ise hatlararası entegrasyon sorununu gündeme getirmektedir. Bu tez kapsamında, kent içi raylı sistem hatlarının entegrasyonu çerçevesinde Kirazlı-Başakşehir-Olimpiyat Metro (M3) Hattı değerlendirilmiştir. Araştırmada; doküman inceleme, gözlem, örneklem, istatistiksel ölçümler, veri odaklı analizler, sayısal veri toplama ve analizi, frekans, yüzde vb. nitel ve nicel araştırma teknikleri kullanılmıştır. Değerlendirme M3 Hattı Yolcu Memnuniyeti Araştırması ve Entegrasyon Anketi ile gerçekleştirilmiştir. Araştırma ve anket çalışması, kantitatif araştırma yöntemlerinden bilimsel araştırmalarda büyük örneklemler için güvenilir bir yöntem olarak kabul gören yüz yüze görüşme ile anket uygulanması tekniğiyle gerçekleştirilmiştir. Çalışmanın birinci bölümünde genel olarak kent içi ulaşım sistemlerinin tanımı; ikinci bölümünde ulaşım sistemleri arası entegrasyon; üçüncü bölümünde İstanbul'daki kent içi toplu ulaşım sistemleri; dördüncü bölümde İstanbul'daki kent içi raylı sistemleri; beşinci bölümde M3 Metro Hattı'na ve istasyonlarına ilişkin kapsamlı bilgiler ve M3 metro hattının diğer sistemlerle entegrasyonu konuları işlenmiştir. Veri ve Yöntem başlıklı altıncı bölümde ise; ankete katılma ve örneklem kriterleri, anketin değişkenleri ve temel performans kriterleri, anket bilgileri ve verilerin değerlendirilmesi çalışmaları gerçekleştirilmiştir. Değerlendirme başlıklı yedinci bölümde; M3 Metro Hattı Yolcu Memnuniyet Anketi ve M3 Metro Hattı Entegrasyon Anketi'ne ilişkin bilgiler verilmiş ve sonuçları değerlendirilmiştir.Anahtar Kelimeler: Toplu Taşıma Sistemleri, Kentiçi Raylı Sistemler, Entegrasyon, Memnuniyet Anketi, Kirazlı-Başakşehir-Olimpiyat Metro Hattı Urban rail systems are one of the most preferred urban transport systems in mass transportation as providing comfort, reliability, high capacity of transportation and quick access. Especially in such large cities with high populations as Istanbul, in solution of the transportation problems, there is a neccessity of rail system lines with high transport capacity and this brings the issues of interline integration on the agenda.In this thesis, within the framework of the integration of urban rail lines, Kirazlı-Başakşehir-Olympiyat Metro (M3) Line has been evaluated. In the study; qualitative and quantitative research methods such as document review, observation, sampling, statistical measurements, data-driven analysis, quantitative data collection and analysis, frequency, percentage, etc. have been used. M3 Line Passenger Satisfaction Research and Integration Survey were used in the evaluation. Research and survey study were conducted with the method of the application of survey with face to face interviews, recognized as a reliable method for large sample in scientific research amongst quantitative research methods.Is has been studied that the definition of urban transport systems in the first section of the study; the integration between transport systems in the second section; urban public transport system in Istanbul in the third section; urban rail systems in Istanbul in the fourth chapter; comprehensive information of the M3 metro line and its stations and the integration of M3 metro line with other systems in the fifth section. In the sixth section titled Data and Methods; the criteria of participation in the survey and sampling, the survey variables and the basic performance criteria, the evaluation of survey information and data have been performed. In the seventh chapter titled Assessment; the information on M3 Metro Line Passenger Satisfaction Survey and M3 Metro Line Integration Survey have been presented and their results have been discussed.Keywords: Public Transportation Systems, Urban Rail Systems, Integration, Satisfaction Survey, Kirazlı-Başakşehir-Olimpiyat Metro Line. 310

Günümüzde ciddi nüfus artışına paralel olarak artan ekonomik imkanlar araç sahipliliğinide artırmıştır. Bu bağlamda ulusal anlamda Ulaşım Planlama mevzuatının yetersiz olduğundan kentlerin ulaşım ve trafik problemlerinin çözümü konusunda farklı yaklaşımlar geliştirilmesi gerekmektedir. Çalışmada kentin üst ölçekte makraformu değerlendirilip kaza analizi, toplu taşım yoğunluğu ve trafik sayımlarına bakılarak problemin yoğunlaştığı kısmın güçlü bir merkezi olan Gaziantep için Kent Merkezi olarak belirlenmiştir. Güvenli ve Düzenli Ulaşım Planı için ölçekli ve mekansal planlara paralellik gösteren bir yaklaşımla üst ölçekte kentin arazi kullanımı göz önünde bulundurularak ulaşım hiyerarşisi önerilmiştir. Aslında ülkemizde ve Gaziantep' de fazla araç olmadığı en büyük problemin kuralsızlık ve düzensizlik olduğunu doğru olmayan imar planı, toplu taşım ve otopark kararları olduğunu söyleyebiliriz. Bu çerçevede asıl problemlerin imar planlarından kaynaklandığını arazi kullanım ulaşım ilişkisinin kentin makroformu göz ardı edilerek toplu taşımaya özendirici olmadan tasarlandığını söyleyebiliriz. Bu bağlamda trafik kazalarının ve trafik yoğunluğunun tek merkezli gelişme gösteren Gaziantep Kentinde kent merkezinde daha fazla olduğunu belirtebiliriz. Bu problemin aşılması için toplu taşımın optimize edilerek kent merkezinde arazi kullanım kararları çerçevesinde erişebilirlik ilkeleri doğrultusunda otopark yerlerinin ve toplu taşım durak yerlerinin kararları verilmesi gerekmekle birlikte aktif olmayan ağ linklerini aktif olmasını sağlayacak öneriler gerekmektedir.Kısaca Ulaşım Mevzuatının mekansal planlar düşünülerek yeniden ele alınması, ölçekli yaklaşım metodolojisi ile öneri geliştirilmesi gerekmektedir. Bu bağlamda Gaziantep Kentinin Ulaşım ve trafik problemlerinin ulusal mevzuatın yetersiz olması, yüksek yoğunluklu imar planları, optimize (bütüncül) olmamış toplu taşım güzergâhları, etkin kullanılmayan arterler, denetimsizlik, otopark problemleri, geometrik sorunlar, yaya/bisiklet yolunun düzenli ve sürekli olmamasından kaynaklandığını belirtebiliriz. Problemlerin çözümüne ilişkin Gaziantep Kent Merkezinde, kent merkezi için trafik ve ulaşım önceliklerinin belirlenerek, en az taşıt trafiği yaratan kentsel planlama ve tasarım stratejisi geliştirilip, mevcut ulaşım ve yolağı altyapısının verimli kullanılması sağlanarak, kent merkezine erişimde toplu taşımaya öncelik verilerek, transit taşıt trafiğinin kent merkezini ezmemesi sağlanarak ve toplu taşıma aktarma noktaları önerileri (park+ride) getirilerek problemin en aza indirgenmesi sağlanacaktır. Today, serious growth population in parallel increasing economic opportunities get increased having vehicles as well. According to the solution of urban transportation and traffic problems because of lacking of transportation planning legislation, different approaches should be developed. Macroform evaluated in the city's upper-scale accident analysis, looking at the problems of public transport density and traffic counts with a strong center of the focus has been identified as the city center for Gaziantep. Secure and Regular Transportation Plan for the city scale and upper scale in parallel with an approach to spatial planning taking into account land use transport hierarchy is proposed. Mainly in sub-scale land use, web links should be developed using traffic counts and public transport data have been identified. The number of car parking which needs to move from the development plan based on the detection of spatially Parking Regulations while junction and the newly introduced to structuring decisions made regression analysis with road freight or land use in changing the junction and related artery on how much load changes can be detected will be made proposals have been developed.Refocusing briefly considering spatial plans of Transportation regulations, proposals should be developed with scale approach methodology. Lack of national legislation in Gaziantep city transportation and traffic problems, high density zoning plan, optimize (holistic) no public transport routes, effective unused arteries, uncontrolled, parking problems, geometrical problems, pedestrian / bicycle path may indicate that regular and due to the lack continuously. Transport hierarchy and revising land use again for the solution of problems, pedestrians and public transport indexed plans, giving priority to public transport to access the city center, is prevented from entering the city center of transit traffic, improving the road network, it is necessary to parking policy. Gaziantep City Center for the solution of the problem, determining the traffic and transport priorities for the city center, developed the urban planning and design strategies that create a minimum of vehicular traffic, ensuring efficient use of the existing transport network and pathway infrastructure, with priority given to public transport to access the city center, the center of the transit vehicle traffic providing advice to crush and public transport transfer points (park + ride) will be brought to minimize the problems. 99

Bir kentte yaşayan insanlar; çalışma, alışveriş, eğlenme, dinlenme ve ziyaret gibi ihtiyaçları nedeniyle sürekli hareket halindedirler. Kentlerdeki hareketlilik ihtiyacının karşılanmasında toplu ulaşım sistemlerinin önemli bir rolü vardır. Yüz yılı aşkın bir süredir, özellikle gelişmiş ülkelerde kent içi toplu ulaşımda öne çıkan yüksek kapasiteli raylı sistemler, son yıllarda Türkiye'de de yaygınlaşmaya başlamıştır.İstanbul'da her geçen gün artan iki yaka arasındaki yolculuklara yüksek kapasiteli ve konforlu bir raylı sistem çözümü olarak Marmaray projesi hayata geçirilmektedir. Bu çalışmanın konusu Marmaray projesinin işletmeye açılmış olan ilk etabını, Kazlıçeşme-Ayrılık Çeşmesi güzergahını kapsamaktadır. Çalışmada, Marmaray'ın İstanbul'daki toplu ulaşım ağı içerisinde aldığı yer incelenmekte ve yolculuk hareketlerine olan etkilerinin araştırılmaktadır. Living in cities, people are constantly on the move because of their needs such as work, shopping, entertainment, resting, visiting. Public transport play a key role in meeting the mobility demand in cities. Rapid transit systems, having been the prominent public transport system for more than a hundred years, especially in developed countries, has also become widespread in the recent years in TurkeyMarmaray project is being implemented to serve the increasing number of journeys between the two continents of Istanbul. This study will cover the initial part of Marmaray that has started to operate, between Kazlıçeşme and Ayrılık Çeşmesi. The place of Marmaray in Istanbul's public transport network along with its effects on travel demands is the main subject of this study. 104

Trafik problemi, gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin baş etmesi gereken konuların başında gelmektedir. Bu sebeple pek çok kent, bütçesinin büyük bir bölümünü ulaşım yatırımlarına ayırmaktadır.Trafik problemlerinin çözümünde ilk akla gelen uygulamalardan karayolu kapasitesini artırma uygulamaları, kısa vadede trafik problemlerini çözse de uzun vadede trafiğe çözüm olmamaktadır. Yapılan karayolu yatırımları kendi trafiğini doğurmakta, ulaşım rahatladıkça trafiğe çıkan araç sayısı artmakta ve bir süre sonra trafik sıkıntıları yeniden ortaya çıkmaktadır. Hızlı Otobüs Taşımacılığı (Bus Rapid Transit, BRT) ve Otobüs Şeridi (Bus Lane) uygulamaları, son yıllarda dünyanın birçok ülkesinde hızla yayılmaktadır. Bunun sebebi; bu projelerin kısa sürede tamamlanması ve hızlı bir şekilde olumlu sonuçlar alınması. İstanbul'da bu sistemlerin örnek uygulamaları yapılmıştır. Bu tez kapsamında Dünyadaki ve İstanbul'daki Hızlı Otobüs Taşımacılığı uygulamaları (Metrobüs Sistemi ve Toplu Ulaşım Şeridi) ve birçok ülkede uygulamaları olan fakat Türkiye'de benzer uygulaması bulunmayan doluluk oranı yüksek olan (içinde 3 ve daha fazla kişi olan) araçlarında kullanabileceği şerit uygulamaları incelenmiştir. İstanbul'da mevcut karayollarında yüksek doluluklu şerit uygulamalarının trafiğe etkisinin değerlendirilmesi için 2 farklı güzergâhta PTV Vissim trafik mikrosimülasyon programı ile mevcut durum ve senaryo modelleri yapılmıştır. Tez kapsamında yapılan bu modellerde mevcut karayolu altyapısının verimli kullanılması ve kişi başı ortalama seyahat süresinin azaltılması amaçlanmıştır. Senaryo modellerde toplu ulaşım araçlarının ve yüksek doluluklu araçların seyahat süreleri kısaldı. Ayrıca sistemdeki tüm kişilerin ortalama kişi başı seyahat süresinin azaldığı tespit edilmiştir. Traffic problem is one of the most important issues that must be solved in developed and developing countries. Therefore, many cities use most of their budget to transportation investments. Projects to increase highway capacity are the first thing coming to mind in an attempt to solve traffic problem. Although these projects are useful for short-term, they are not long-term solutions for traffic problem. New highway projects encourage people to drive their cars instead of using public transportation. Because of this, new traffic congestions emerge. 'Bus Rapid Transit' and 'Bus Lane' projects are rapidly getting popular around the world since these projects have been completed in a short time. In addition, it is a fact that positive results have been obtained after these projects were being implemented. 'Bus Rapid Transit' and 'Bus Lane' were put into practice in İstanbul. As part of this thesis, these projects were researched with their examples in İstanbul and the world. Also 'High Occupancy Vehicle Lane' (HOV) project which is not implemented in Turkey was handled in the thesis. HOV suggestions at two different routes in İstanbul were modeled with PTV Vissim traffic simulation program. Present and suggestion models were modeled. Aim of the modals was using the present highway capacity productively and decreasing travel time per person. Public transportation vehicle and HOV vehicle's travel time were decreased. In addition this, average travel time per person was decreased. 154

Günümüzde dünyanın büyük kentlerindeki nüfus artışı beraberinde pek çok sorunu da getirmiştir. Bunların içerisinde en büyük paya sahip olan ise ulaşım sorunudur. Kent içinde etkin, sağlıklı ve ekonomik bir ulaştırma sisteminin kurulması gerekir. Ulaşım problemlerinin çözümünde taşıtların yerine insanların hızlı, ekonomik, güvenli, konforlu ve özgür hareket etmesini sağlayacak ve yolculukları otomobilden toplu taşıma sistemine kaydıracak bir yaklaşıma ihtiyaç duyulmakta, bunu gerçekleştirebilmek ise bireysel taşımacılık yerine toplu taşıma sistemlerini geliştirmek ve yaygınlaştırmak ile mümkün olmaktadır. Tez çalışmasına konu Malatya ilinde toplu taşımacılık faytonlardan sonra ilk olarak lastik tekerlekli araçlar ile sağlanmıştır. Günümüzde ise kent içi toplu taşıma otobüsler ve minibüsler ile sağlanmaktadır. Genellikle küçük ve orta ölçekli kentlerde toplu taşıma özel halk otobüsleri ile sağlanmaktadır. Ancak Malatya ilinde otobüs hatları belediye aracılığı ile yürütülmektedir. Minibüsler ise özel teşebbüsler aracılığı ile çalıştırılmaktadır. 2014 yılında hizmete girecek olan trambüslere mevcut otobüs ve minibüslerin entegre edilmesi ile sağlıklı bir toplu taşıma sistemi ortaya çıkacaktır. Today, the population growth in the world's major cities also brought with it many problems. If they are having the largest share of the transportation problem. Effective in Kent, healthy and affordable transport system needs to be established. Transportation in solving the problems of the vehicles instead of people, fast, affordable, safe, comfortable and free movement will be provided and the trip from the car to public transport system to shift approach are needed, to achieve it, the individual transport rather than public transport system to enhance and promote is made possible by. Thesis subject to public transportation in the province ofMalatya as coach after the first has been provided with rubber-drafted final specifications for vehicles. Today, urban public transport is provided by buses and minibuses. Often in small and medium-sized cities, public transport is provided by private buses. However, in the province of Malatya is conducted through the municipal bus lines. Minibuses are operated by means of the private enterprise. Which will enter service in 2014 to trolley buses and minibuses to be integrated with the existing public transport system will emerge healthy. 62

Ulaşımda her geçen gün alternatif enerji kaynakları gelişmektedir. Dünyada ve ülkemizde çevre dostu doğalgazlı araçlar, fosil yakıtlar yakan araçlara göre alternatif araçlardır. Doğalgaz kullanan bu araçların kullanılmasının en önemli nedenleri ekonomik olması, çevre dostu ve insan sağlığı konusunda diğer yakıt türlerine göre daha avantajlı olmasıdır.Toplu taşımalarda, okul vasıtalarında, günlük servislerde alternatif olarak doğalgaz kullanımı tercih edilmeli ve avantajlarından yararlanılmalıdır. Doğalgaza dönüşüm, standartlara uygun olarak yapıldığı zaman, güvenlik ve teknik açıdan bir sorun çıkarmayacağı incelemeler sonucu ortaya konulmuştur. Teknolojik açıdan bakıldığında ise mevcutta kullandığımız vasıtaların yakıt kullanmak için doğalgazı tercih etmeleri beraberinde bazı önlemlerin alınmasını gerektirir. Vasıtaların doğalgazlı araçlara dönüşümleri tamamen mühendislik çalışmaları yapılarak uygulanmalıdır. Dönüşüm uygulaması yapılırken kullanılan malzemeden uygulamayı yapılan personele kadar her şey eğitimini almış personel ve kaliteli malzemeler kullanılarak yapılmalıdır.Doğalgazlı vasıtalarda uygulanacak fiyatlandırma politikası; vergi kaybına yol açmadan, sektörü serbest piyasa şartlarında rekabete sokacak şekilde olmalıdır. Tezimde; Türkiye şartlarında yeni bir enerji çeşidi olarak doğalgaz kullanımı ve ülkemizde doğalgaz kullanımının çevre kirliliği, maliyet ve performans bakımından getireceği avantajlar ve dezavantajları incelenmiştir. Diğer yakıtlarla fiyat karşılaştırması yapılmış, toplu taşımacılıkta kullanımına iyi bir örnek olacağı düşünülerek belirli bir hat üzerinde inceleme yapılmıştır. Araştırmamın, İstanbul'u yöneten ve yönetecek olan yöneticilere kent içi ulaşımla ilgili verecekleri kararlarda otomobillere değil, insana ve doğaya yaşamına öncelik vermelerine yardımcı olacağına inanıyorum. Public transport is developing alternative sources of energy every day. Eco-friendly natural gas vehicles in the world and in our country, one of the most important vehicles that use alternative fuels to fossil origin as it seems. the most important reasons that require support for natural gas vehicles; economical, eco-friendly and is more advantageous for the human health. Public transportation, the use of natural gas as an alternative to the school vehicles, services should be preferred. Natural gas conversion is made in accordance with the standards, security and technical point of view as a result of a problem with the anayone. To use the existing technological perspective, the vehicles fuel natural gas requires some accompanying measures they prefer. Vehicles should be made as a result of the completely natural gas cycle engineering work. Conversion application used when everything in the application of the staff must be trained and qualified. Natural gas vehicle pricing policy to be applied; without the tax loss, must be to compete in the free market sector. My Dissertation; The use of natural gas as a new type of energy in Turkey and the use of natural gas in the country in terms of environmental pollution would bring advantages and disadvantages, cost and performance. Made available to the public transportation to other fuels price comparison would be to set a good example in the review on a certain line. My research, İstanbul, the administrators who manage and administer urban transportation will give decisions related to human and nature, not priority field believe help them. 96

Hammaddelerin, petrol kaynaklarının, su kaynaklarının olduğu gibi yolların da bir sınırı bulunmaktadır. Araç sayısının hızla arttığı, kentlerin nüfuslarının yoğunlaştığı bu dönemde yerleşik kent yapısında yeni yolların oluşturulamaması, trafik konusunda gitgide artan bir sıkışıklık ve memnuniyetsizlik sonucu doğurmaktadır.Artan memnuniyetsizliklerin giderilebilmesi amacıyla merkezi ve yerel yönetimlerin en önemli yatırım konularının başında ulaşım yatırımları gelmektedir.İnsanların seyahatlerini daha kısa sürede daha konforlu hale getirebilmek amacıyla AR-GE çalışmaları yapılmakta ve geliştirilen sistemler Akıllı Ulaşım Sistemleri şemsiye kavramı altında tanımlanmaktadır.Gelecekte Akıllı Ulaşım Sistemleri kavramı daha da önem kazanacak ve tamamen elektronik, insandan bağımsız sistemler ulaşımın her kademesinde kullanılmaya başlanacaktır. Bu kapsamda yapılan bu tez çalışmasının Akıllı Ulaşım Sistemleri kavramının daha iyi anlaşılması konusunda yardımcı olacağı düşünülmektedir.Yapılan çalışmada Akıllı Ulaşım Sistemleri kapsamına giren sistemler ve İzmir özelinde bu konuda yapılan çalışmalar irdelenmiştir.Yapılan çalışmalar ışığında yakın bir tarihte ülkemizin ulaşım teknolojileri konusunda bir cazibe merkezi haline geleceği sonucuna varılmıştır. There is a limit for the roads as there is also for raw materials, petroleum resources and water resources. In the period with increasing number of vehicles in traffic and population in the cities, to be not able to design new roads in settled city structure causes a continuously increasing congestion in the traffic and so a dissatisfaction. With the aim of elimination of the increasing dissatisfaction, the transportation investments come first among the most important investment subjects of the central and local administrations. R&D studies are maintained to make the transportation of people more comfortable and shorter, and developed systems are defined under the title of ITS concept. In the future, ITS concept will be more important and the systems that are totally electronic and independent from human will be used in every step of the transportation. This thesis that deals with this concept, will be helpful for the understanding of the concept of ITS. In this study, the systems that are relevant to the ITS and the works that are being done in İzmir area have been investigated. It has been reached that our country will be an outstanding center of the transportation technologies in the near future with the help of performed studies. 74

ÖZETTOPLU ULAŞIMDA TICARI HIZ VE HIZIN YAKIT TÜKETİMİNE ETKİSİRemzi AYDINFEN BİLİMLERİ ENSTÜTÜSÜKENTSEL SİSTEMLER VE ULAŞTIRMA YÖNETİMİTez Danışmanı: Prof Dr. Mustafa ILICALIOcak 2013, 69 Sayfaİstanbul'un ulaşım sorunu sürekli olarak büyümektedir. Metropolün hem sanayi, ticaret ve turizm merkezi olması, hem de kontrolsüz büyümesi bu sürekliliğin temel taşlarını oluşturmaktadır. Sürekli büyüyen ve çevreye yayılan metropol kentlileri de giderek büyüyen ulaşım sorunlarıyla karşı karşıya kalmaktadır.Artan araç sayısı trafik tıkanıklıklarına buna bağlı olarak ta seyahat sürelerinin uzamasına neden olmaktadır. Kent trafiğinin işleyebilmesi için İnsanların toplu ulaşıma yönlendirilmesi yeni odak noktalarının oluşturulması zorunlu olmaktadır. Ulaşım hizmetlerinin düşük maliyet düzeyinde tutulabilmesi için böyle bir yönelim zorunluluktur. Sosyal faydanın ulusal ekonomi ölçeğinde sağlanması ise hizmetin ağırlığını ucuz ulaşım sistemlerine veya yöntemlerine kaydırmakla olur. İstanbul tek başına Türkiye'nin akaryakıt tüketiminin %20'sini kent içi ulaşımında kullanmaktadır.Toplu taşıma kitlesel taşımadır. Ancak düşük hızlı taşıma demek değildir. Toplu taşımada ticari hızı artırarak seyahat sürelerinin kısalması ve yakıt tüketimi ile birlikte işletme giderlerinin azaltılması planlanmaktadır.Trafiğin yoğun olduğu Avrupa ve Anadolu yakasındaki belirli bölgelerde belirli güzergahlar üzerinde belirli hatlar belirlenmiştir. Belirlenen bu hatlar üzerinde toplu taşıma araçlarının bir ay süre ile anlık ve ticari hız hızları belirlenmiştir. Daha sonra otobüslerin hızları ile yakıt tüketimlerini ilişkilendirmeye çalıştık. İncelemeler sonucunda sabah ve akşam pik saatlerde araçların hızlarında düşüşler buna bağlı olarak işletme giderlerinde artışlar gözlemlenmiştir.Anahtar Kelimeler: Ticari Hız, Değerlendirme Modelleri, Hat, Güzergah ABSTRACTAVERAGE TRAVEL SPEED IN PUBLIC TRANSPORTATION AND ITS IMPACT ON FUEL CONSUMPTIONRemzi AYDINURBAN SYSTEMS AND TRANSPORTATION MANAGEMENTThesis Supervisor: Prof Dr. Mustafa ILICALIJanuary 2013, 69Istanbul?s public transportation service problem is getting bigger day by day. As being one of the biggest metropole all over the world, the center of industry, trade and tourism, its uncontrolled growth affectes this persistance problem. Besides, not only the increasing number of citizens but also vehicles come up against the transportation problem and this consequently causes to the trafic jam which means a delay in time of arrival. It is required to establish the new transport service access point to relieve the traffic jam. The low transportation cost is also inevitable for the transportation service. It is possible only when the facilities are conducted by the cheap transportation systems or modes of transportation in the national economy scale. On the other hand, %20 of fuel consumption of Turkey is already consumed in Istanbul by the public transportation.The public transportation means mass transportation. In consequence of gaining more time by increasing the public transportation?s speed will provide a decrease the workforce loss, fuel consumption and the administrative expenses.Momentary changes of speed and fuel consume of public service vehicles' on the specific routes where traffic is intense in specific districts in both Asian and European side in istanbul, was examined for a month. As a conclusion, it has been found that, in the peak hours in the morning and in the evening, vehicles' speed decrease and so operation expenses increase. In other times of the day, it has been seen that vehicles' speed increases and so operation expenses decrease due to that.Key words: Average travel speed, Evaluation Models, Line, Rout 84

Bu tez çalışmasının amacı, karayolları alanında olay yönetimini tanımlayarak, Türkiye?deki ve yurtdışındaki mevcut durumları karşılaştırmak suretiyle sistematik bir olay yönetimi yaklaşımının yararlarını sunmaktadır. Olay yönetimi, ?herhangi bir sistemde, sistemin kendisinden veya dış kaynaklı olarak oluşan olağan dışı olayın algılanması ve tanımlanması yoluyla, olaya gösterilmesi gerekli tepkinin planlanması ve uygulanmasının belirli bir düzen içerisinde yapılması? şeklinde tanımlanabilir.Özellikle Karayollarında ise karayolu üzerinde oluşan bir olayın, algılanması, olaya müdahale edilmesi ve olayın ortadan kaldırılarak, karayolu kapasitesi kullanımının mümkün olduğu kadar hızlı bir şekilde olağan haline dönüştürülmesi işlerinin sistemli bir şekilde planlanması ve koordine edilmesidir. Bu tez çalışması beş bölümden oluşmaktadır. Giriş bölümü olay yönetimi sisteminin tanımını, uygulama aşamalarını ve yararlarını sunmaktadır. İkinci bölüm Amerika Birleşik Devletleri Florida Eyaleti örneği ile karayolları sistemlerinin gelişimini ve mevcut süreç ve değerlendirme metodlarını açıklamaktadır. Üçüncü bölümde, Eskişehir örneği ile Türkiye?de ki mevcut olay yönetimi yaklaşımı, paydaş organizasyonlar ve organizasyon yapıları sunulmaktadır. Dördüncü bölümde 112 Acil Çağrı Merkezi projesinin gerçekleştirildiği Antalya ilindeki örnek olay yönetimi anlatılmaktadır. Final bölümü olarak düşünülen beşinci bölümde ise tezde ele alınan olay yönetim sistemlerinin, müdahale süreleri, avantajları ve dezavantajları karşılaştırmalı olarak sunulmaktadır.Anahtar Kelimeler: Karayolu Acil Durum, Trafik Olay Yönetimi, Ortak Acil Çağrı Numarası, 112 Acil Çağrı Projesi Thesis aims to define incident management in highway systems context, present a comparison of the current situation in Turkey and abroad, and the benefits of a systematic incident management approaches. ?Incident management? can be defined as; identification, planning and implementation of the required response to a specific incident in a specific order, which is originated from systemic structure or/and from the external conditions.Particularly in highway systems, incident management is posed as the systematical planning and coordinating of the detection of the event that occurs on the highway, intervening efforts, and resolving the situation and restoring the usual capacity usage as quickly as possible.This thesis is the divided into 5 main parts. Introduction part comprises the definition of incident management implementation phases and the benefits of incident management system. The second part is consisted of the detailed explanation of the evaluation of highway systems and strategies in a case of the United States, the current process and assessment methods. In the third part, current incident management approaches in Turkey are introduced, stakeholder organizations and the organizational structures of these organizations regarding to highways are examined via Eskisehir case study. The fourth part presents a case study of Antalya where the ?112 Emergency Call Project? occurs. The fifth part which considered as the ?final part? presents the analysis of a review of the incidents systems with intervention times, advantages, and disadvantages comparatively. Keywords: Road emergency, Traffic Incident Management, Joint Emergency Call Number, 112 Emergency Call Project 100

Kentlerdeki nüfus yoğunluğu ve özel araç sayısının giderek artması trafik tıkanıklığı, hava kirliliği, fazla enerji tüketimi, vb. olumsuzlukları da beraberinde getirmektedir. Bu gibi sorunların çözümü, ulaşım ihtiyacının karşılanması ve kentsel gelişimin sağlanması kent içi ulaştırmanın temel amaçlarındandır. Kent içi ulaşımın düzenlenmesi için en uygun çözüm yolu, toplu taşıma sistemlerine öncelik vermektir.Yeni yapılacak toplu taşıma sistemlerinde hangi sistemin olacağına karar vermek için etüt aşaması çok önemlidir. Etüt aşamasında ekonomik, fiziki, teknik ve mali özellikler göz önünde tutularak halkın ihtiyaçlarını karşılayabilecek nitelikte bir sistem tercih edilmelidir. Birinci bölümde, kent içi ulaşımın bugün ve hedef yılı için; kentin üst ve alt ölçekli plan kararları dikkate alınarak düzenlenen Diyarbakır ulaşım ana planında önerilen raylı sistem hattı ile entegrasyonu ve birbirini tamamlayacak şekilde işletilebilmesi, aktarma olanaklarının geliştirilmesi amacıyla Metrobüs Sistemi hattı kurgulanması hedeflenmiştir.İkinci bölümde kent içi toplu ulaşım sistemleri hakkında detaylı bilgiler verilmiştir. Üçüncü bölümde Metrobüs sistemleri ve bileşenleri irdelenerek dünyadan ve ülkemizden örnekler ile hızlı, rahat, konforlu ve altyapı maliyeti düşük bir toplu taşıma sistemi olduğu farklı kentlerdeki uygulama örnekleri ile kanıtlanmıştır. Dördüncü bölümde, Diyarbakır kentine ait genel özellikler ve mevcut ulaşım altyapısına ilişkin tespitler yapılmıştır. Bu değerlendirmeler dikkate alınarak, Diyarbakır kent içi ulaşım ana planı çıktıları, yolculuk talepleri doğrultusunda Üniversite ile Kent Merkezinin erişebilirliğini büyük ölçüde rahatlatacak, çevreye duyarlı, ekonomik, hizmet seviyesi yüksek, revizyona açık toplu taşıma sistemi olan mevcut ulaşım dokusu ve modeli ile Diyarbakır kentine özgü üniversitenin kent ile bütünleşmesine de büyük bir imkan sağlayacak Üniversite Metrobüs Ring Sistemi önerilmektedir.Anahtar Kelimeler: Diyarbakır, Toplu Ulaşım Sistemleri, Metrobüs Ring Sistemi The urban population density and increasing the number of private vehicle traffic congestion, air pollution, energy consumption, etc. on the negative. Urban transport purposes are the solution of problems like this, transportation needs are met and the provision of basic urban development. The most appropriate solution for the regulation of transportation, is to give priority to public transport systems.Deciding which new collective transport systems to study, the phase is very important. Surveying the physical, economic, technical and financial phase properties to meet the needs of the public, taking into consideration that a system should be preferred.In the first section, urban transportation today and the target for the year; considering the scale of the city's upper and lower background judgments proposed transportation master plan held in Diyarbakir rail system line with the integration and improvement of transport facilities for the purpose of administrating complement, the Metrobus system line editing.The second section provides detailed information about urban public transport systems. The third part Phileas studied with examples from our country and from the world systems and components express, relaxed, comfortable and lower the cost of infrastructure is a public transportation system has been proven with application examples in different cities. The fourth section, belongs to the city of Diyarbakir, general specifications and the current transportation infrastructure made the findings. Taking into account these considerations, the main urban transport plan outputs, Diyarbakir, according to the demands the journey , , the journey can greatly ease the reachability to University and city centre, environmentally sensitive, economically, the high level of service, are available on the access to the public transport system open to revision and integrate in the university town of Diyarbakir with the model-specific to University City with a large Ring of Metrobus System is recommended.Keywords: Diyarbakir, Public Transportation Systems, Metrobus Ring System 116

Dünyada küreselleşme ile birlikte artık ülkelerin değil kentlerin rekabet ettiği bir zamana tanıklık etmekteyiz. Sosyal, mekânsal ve ekonomik anlamda kentsel yaşam kalitesinin artması kentsel nüfusun artışına neden olup, kentlerin çeperlerini genişleterek yayılmasına neden olmuştur. Tüm bu gelişmeler özellikle kent merkezinde yoğun bir hareketliliğe neden olmuştur. Kentlerde gelişen bu durumimar planları ile birlikteulaşım planlarının bütüncül bir plan yaklaşımıyla gelişmesine neden olmaktadır. Diyarbakır metropol bir kent olmasına rağmen ne yazık ki 2011 yılına kadar bir ulaşım planı yapılmamıştır. Özellikle Cumhuriyet sonrası kentin sur dışına çıkması ile birlikte kent büyük bir yapılaşmaya maruz kalmıştır.1980 sonrası kentte gelen göç plansız yapılaşmaya neden olmuş olup mevcut ulaşım sistemleri yetersiz kalmıştır. Kent merkezindeki tren istasyonu, havaalanı, askeri üsler gibi büyük arazi kullanımları ile Dicle Vadisi, Hevsel Bahçeleri gibi doğal eşikler kentsel ulaşımda darboğaza neden olmuştur. Bu çalışmada, Diyarbakır kent içi ulaşımında yer alan ulaşım türlerinin mevcut durumu Ulaşım Ana Planı verilerine göre değerlendirilerek oluşan ulaşım sorunlarına yönelik kent merkezinde ve yakın çevresinde çözüm önerisi olarak bir yayalaştırma alanı geliştirilip sunulmuştur.Anahtar Kelimeler: Ulaşım, Kentiçi Ulaşım, UlaŞım Master Planı, Ulaşım sorunları, Yaya Ulaşımı In the world of globalization, we are now the countries are not of the cities competing in a time of testimony. The social, spatial and economic terms, the urban quality of life, increase of the urban population leads to the increase in the cities, the wall of expanding the spread of the cause. All of these developments, especially in the city centre of an intense mobility. Cities in developing this situation with the development plans together with the transport plans, a holistic plan approach to the development of the cause. Diyarbakir metropolis of a city, although, unfortunately, until the year 2011 a transportation plan has been made. Especially after the Republic of the city fortification to go out together with the city construction is exposed to kalmistir.1980 post-city migration from the unplanned construction have been caused by existing transportation systems are inadequate. City centre, train station, airport, military bases, such as the major land uses, with the Tigris Valley, Hevsel Gardens as well as the natural thresholds for the urban public transport from the downturn.In this study, the city of Diyarbakir in the transportation in the area of transport of the species of the current situation are determined to be of transport problems of the city centre and in close vicinity of the solution to the suggestions offered in the fields.Keywords: Transportation, Urban Transportation, Transportation Master Plan, Transportation issues, Pedestrian Access 112

Sürdürülebilir ulaşım planlarının en önemli öğelerinden birisi trafik talep yönetimidir. Bir başka deyişle trafik talep yönetimi bu ulaşım planının uygulanabilmesi için, bünyesinde pek çok unsuru barındıran bir sistemdir. Yaya yolları, bisiklet yolları, ulaşım stratejileri, karayolları ağı, ulaşım yönetim metotlarının tümü sürdürülebilir ulaşım planlamasının gerçekleşmesini sağlamaktadır.Trafik talep yönetimi; trafik sıkışıklığını azaltmayı, yol güvenliğini arttırmayı, çevre kirliliğini azaltmayı, enerji tüketimini azaltmayı ve tasarruf etmeyi hedeflemektedir.Trafik talep yönetimi için birden çok strateji belirlenmektedir; trafiğin yoğun olduğu saatlerde trafiği azaltmak, trafik akışını sağlayabilmek, özel araç kullanımını azaltmak, toplu taşım araçlarının kullanımını arttırmak.Bursa ilinin Gürsu ilçesinde sürdürülebilir bir ulaşım planı yapılması için öncelikli olarak trafik talep yönetimi gerçekleştirilmelidir. Çalışma içerisinde bu bağlamda yaya yolları, trafiğin azaltılması, toplu taşımacığın arttırılması gibi unsurları içinde barındıran bir uygulama yapılması hedeflenmiştir.Anahtar kelimeler: Gürsu, sürdürülebilir, trafik, ulaşım planı, toplu taşımacılık. One of the most important elements of sustainable transport plans, traffic demand management. In other words, the transportation plans for the implementation of traffic demand management, hosting many elements within the system. Pedestrian paths, bicycle paths, transportation strategies, road network, transportation management methods provide all of the realization of sustainable transport planning.Traffic demand management, reducing traffic congestion, improving road safety, reducing environmental pollution, aims to reduce energy consumption and save money.Determined by multiple strategies for the management of traffic demand; reduce the traffic during rush hour traffic, maintain traffic flow, reduce the use of private vehicles, increase the use of public transport.Gürsu district of the city of Bursa for a sustainable transportation plan is to be carried out as a priority of traffic demand management. Working in the pedestrian walkways, traffic reduction, improving public transport, which includes elements that the aim to make an application.Key Words: Gürsu, sustainable, traffic, transportation plans, public transport 81

Bu çalışmada ülkemiz karayollarının teknik yapısı, fiziki durumu ve yakın çevresi itibariyle kritik görülen kesimlerine, sürücülere güven vermesi ve meydana gelebilecek trafik kazalarının sonuçlarını hafifletmesi bakımından yol kenarı güvenliği elemanlarının (otokorkulukların) herhangi bir sebeple yoldan çıkma eğilimindeki araçları tutarak tekrar yol içerisine güvenli bir şekilde yönlendirmesi gerektiği üzere otokorkuluk tasarımları incelenerek mevcut metrobüs güzergahındaki otokorkuluk sistemi incelenmiştir.Otokorkuluklar günümüzde yolkenarı güvenliğini sağlamak için çok yaygın olarak kullanılan koruyuculardır. Otokorkuluklar çok değişik şekil ve ebatta imal edilebildiği gibi inşaatında çelik, ahşap, beton ve benzeri malzemeler kullanılabilmektedir. Otokorkuluklar, araç çarpmaları durumunda cinsine ve sınıfına göre esneyerek veya esnemeden çarpan aracı güvenli bir şekilde yol içerisinde tutabilme ve aynı zamanda can ve mal kaybına engel olma prensibine göre dizayn edilmektedir. Literatürde otokorkuluklara çarpan araçların otokorkuluğu kopartması, altından veya üstünden geçmesi, çarparak takla atması, otokorkuluk rayının aracın içerisine saplanması, aracın otokorkuluğun rampa etkisiyle havalanması gibi istenmeyen davranışlarda bulunabildiği görülmektedir. Tüm bu istenmeyen davranışlar, hatalı otokorkuluk tipi kullanımı, yanlış tasarım seçimi ve tam anlaşılmayan otokorkuluk davranış özeliklerinden kaynaklanmaktadır.Bu çalışmada ülkemizde kullanılan otokorkuluk tipleri ve yol güvenliği problemlerinin neler olduğu belirlenerek, İstanbul metrobüs güzergahı otokorkuluk sistemleri ile ilgili çarpma sırasında meydana gelebilecek tehlikeler özetlenmiştir. Son olarak halatlı otokorkuluklara alternatif olarak çelik ve beton otokorkulukların kullanılabileceği yapılan bilgisayar simülasyonlarıyla belirlenmiştir. In this study, our country's highways technical structure, physical condition and immediate surroundings as the critical common segments, the drive to inspire confidence and may occur in traffic accidents, the results easier terms of roadside safety elements (car railing of) for any reason obliquity tend vehicles holding back way into the secure Railing design should redirect to the existing Metrobus routes will be examined and investigated the barrier system.Nowadays auto roadside guardrails to ensure safety are widely used as a preservative. Car fenders can be manufactured in many different shapes and sizes, such as construction steel, wood, concrete and similar materials can be used. Car fenders, car crash if they yawn or stretch depending on the type and class from the road in the multiplier to keep the vehicle safely and also prevent loss of life and property have been designed according to the principle. In the literature, auto guardrail crashes into cars car rail cut also reflects under or over pass, hit a rollover, auto guardrail rail car into the handle of the vehicle's auto-railing of the ramp, with the effect ventilation, such as unwanted behavior in can be seen. All this unwanted behavior, use of incorrect type of car handrails, guardrails car is not fully understood the wrong design choice and is a result of the behavior characteristics.In this study, we used auto guardrail types and road safety problems, what is determined, Istanbul Metrobus route auto guardrail systems with crash occur during the coming danger summary. Performance of alternative steel and concrete safety barriers are investigatedusing computer simulations. 72

Hava Kirliliği, yabancı maddelerin havada, insan sağlığı ile canlı hayatına ve çevreye zararlı etkisi olabilecek boyutta bulunmasıdır. Hava kirliliğinin ana sebepleri ısınma ve sanayi kaynaklı emisyonlar olmakla birlikte özellikle büyük kentlerdeki hızlı nüfus artışı ve göçler, otomotiv sanayinin gelişmesiyle artan araç sahipliği ile ulaşım ana kaynak haline gelmiştir. Kentiçi ulaşımda ulaşımın büyük oranda karayolu ulaşımı ile sağlanması motorlu taşıtlardan kaynaklanan hava kirliliğinin önemini arttırmaktadır. Büyük kentlerde hızla artan trafik ortalama hızı düşürerek trafikte tıkanmaların yaşanmasına ve trafiğin olumsuz etkilerinden biri olan canlıların yaşadığı ortamı oluşturan hava kirliliğinin artmasına neden olmaktadır. Özellikle kentiçi ulaşımda ticari taksilerin oluşturduğu yoğunluğun tıkanıklığa etkisi ve yoğun trafikte meydana getirdiği emisyonlar hava kalitesini düşürmekte çevre ve insan sağlığını olumsuz etkilemektedir. Ticari taksilerin belli bir işletmecilik anlayışına sahip olmaması, trafikte yoğun ve boş olarak gelişigüzel seyretmeleri trafik akışı ile birlikte hava kirliliğini de olumsuz etkilemektedir. Bu çalışmada taksilerin trafikte seyri sırasında egzoz gazlarındaki kirleticilerin hava kirliliğine etkileri ölçülüp analiz edilerek bu etkilerin azaltılması için sürücü, araç ve yol bazında alınması gereken önlemler ile müşteri yönlendirilmesi ve egzoz emisyonlarının izlenmesi için teknolojik çözümler önerilmiştir. Air pollution means that foreign substances exist in the air at a level that may be harmful to human health, all living things and the environment. Although the main causes of air pollution are warming and industrial emissions, especially in big cities, due to rapid population growth, immigration and the increase in car ownership supported by development of the automotive industry, transportation has become the main source of air pollution. The fact that city dwellers prefer highways in urban transport increases the importance of air pollution caused by motor vehicles. Rapidly increasing traffic in big cities reduces average speed, causes traffic congestions and results in an increase in air pollution, which has a negative effect on the environment in which we live. Especially in urban transport, effects of commercial taxis on traffic congestion and emissions in heavy traffic reduce air quality and create adverse effects on environment and human health. Commercial taxis lack an understanding of management and they continuously and randomly travel even when they are free, which augments the negative effects on traffic flow and air pollution. In this study, effects of pollutants in exhaust gases of taxis in the traffic are measured and analyzed; actions to be taken on the bases of drivers, vehicles and roads in order to cut these effects are discussed; technological solutions to guide taxi customers and monitor exhaust emissions are suggested. 165

Bu çalışmada entegre olmuş ulaşım sistemlerinin yolculuk talebindeki değişiminin incelenmesi yapılmıştır. Amaç mevcut bir ulaşım sisteminin entegre olması sonucunda yolculuk talebindeki değişiminin ortaya konulmasıdır. Çalışma kapsamında İstanbul'daki Şişhane-AOS raylı sistem hattı incelenmiştir.Kullanılan yöntemde; 2006 yılında İstanbul Büyükşehir belediyesi Ulaşım Planlama Müdürlüğü tarafından gerçekleştirilen ?Ulaşım Ana Planı 1. Aşama Analitik Etüt ve Model Kalibrasyon(İUAP-UTM)? çalışmasından faydalanılmaktadır. Belirlenen senaryolar İUAP-UTM' de test edilerek yolculuk sayılarındaki değişim ortaya konulmaktadır.Model sonuçları ile gerçek yolculuk sayıları mukayese edilerek modelin tutarlılığı belirlenmektedir. Sonuç olarak entegre olmuş ulaşım sistemlerinin yolculuk sayıları hem gerçek değerlerle hem de İUAP-UTM modelinde test edilerek çalışılan hat üzerinde entegrasyonun çalışmalarının yolculuk talebindeki etkisi ortaya konulmaktadır. Ayrıca raylı sistem hattında düşünülen değişiklikler ulaşım planlama modelinde test edilerek ön fizibilite çalışmalarının yapılmasına olanak sağlayarak, entegrasyon ve ulaşım planlamasının gerekliliği vurgulanmaktadır.Anahtar Kelimeler: Entegrasyon, Ulaşım planlaması, toplu taşıma türleri, Şişhane-AOS In this study the effect of integrated transportation systems on travel demand is analyzed. The main objective of the study is the introduction of the variation in travel demand as a result of integration of a present transportation system. Şişhane-AOS railway line in Istanbul is examined within the context of the study.As part of the method used in the study, it is benefited from the data of ?Transportation Master Plan 1st Stage Analytic and Model Calibration Study (IUAP-UTM)? that was prepared by Istanbul Metropolitan Municipality, Transportation Planning Directorate. By testing the specified scenarios in IUAP-UTM, the difference in number of trips is stated.Comparing the difference between the number of real trips and model results, the consistency of the model is determined. As a result, by testing the number of trips in integrated transportation systems both with real values and IUAP-UTM model results, the effect of integration studies in travel demand on the case line is stated. Furthermore by testing railway line modifications in transportation planning model, pre-feasibility studies are provided; the requirement for integration and transportation planning is emphasized.Keywords: Integration, Transportation Planning, Public Transport Modes, Şişhane-AOS 156

Özellikle 20. Yüzyılın ikinci yarısından itibaren hızlanan teknolojik gelişmeler, artan sanayileşme ve şehirleşme sürecinin sonucunda hemen her alanda ortaya çıkan gelişmeden ulaşım ve ulaştırma sektörü de payını almıştır ama tüm bu gelişmeler sonucunda artan nüfus ve araç sahipliği gibi olgular ulaşımı darboğaza sokmaya başlamış, yine ortaya çıkan gelirin bireyler arasında dengeli dağılmaması sebebiyle herkesin araç sahibi olamaması sebebiyle idari yapılanma ulaşım konusunda da çözüm arayışlarına girmek zorunda kalmıştır.Bu arayışlar sonucunda toplutaşıma sistemleri alternatifleri geliştirilmiş, bu çalışmanın da konusunu oluşturan BRT (Bus Rapid Transit)-Metrobüs de bu süreçte, 70'li yıllarda, özellikle iktisadi açıdan olumsuzluklar yaşayan Güney Amerika'da ortaya çıkmıştır. Güney Amerika ve Batı dünyası hariç, dünyanın geri kalan kısmında bu sistem, Metro veya Raylı sistem benzeri, ona kısmen de alternatif bir sistem olarak düşünülmüş ve ikame edilmeye çalışılmıştır. Bu kapsamda İstanbulda da acil ulaşım ihtiyaçlarına cevap olabilmesi için sistem biraz acele bir şekilde imal edilmiş ve kullanıma sunulmuştur. Ama bu acelenin ve tecrübe eksikliğinin sonucunda sistemde aksayan yünler ortaya çıkmış ve bunların modern teknoloji ve yeni yaklaşımlar ve uygulamalar geliştirilerek çözülmesi bir zorunluluk halinde her geçen gün artan bir şekilde kendisini dayatmaya başlamıştır. İşte bu çalışmada teori, pratik ve saha gözlemleri birleştirilmeye ve ortaya çıkan çözüm önerileri akademik tartışmaya açılmaya çalışılmıştır. During the second half of the 20th Century rapid technical developments, ongoing industrialization and growing big cities results serious advancements but also more serious problems. That rapid develpoment and resultant problems have also a negative effect on transportation and mobility, especially mobility in the metropolitan cities. Fast growing population and urbanization began to strangle cities transportation and mobility. Public administrations focuses on public transportation oppurtunities to overcome those challenges. As a result many alternative public transportation offers or modes appear. Bus Rapid Transit-BRT is also one of those potential solutions. Especially, Latin American countries prefers and choose that new system in order to built more expensive Metro systems. İstanbul city also joins to that group and build an Metrobus system. But Istanbul Metrobus system builded in a great rush and that rush later causes some operating difficulties. This study tries to offer some possisble solutions to those problems. 119

Küçük bir şehirde yol ağını kontrol altına almak kolaydır. Gün geçtikçe kırsal kesimdeki nüfus büyük şehirlere gelmiştir. İnsanların biriktiği büyük şehirlerde endüstriyel kuruluşlar gelişmiştir. Örneğin, İstanbul ili neredeyse sınır illerle birleştirmiştir. Hal böyle olursa çok karmaşık yollar oluşmuştur. Bu yolları kullanan sürücüler ve yayalar bir hiyerarşi içerisinde olmalıdır. Bir hiyerarşinin sağlanması için ileri teknolojiden faydalanmak gerekli oluşmuştur. İşte bu şekilde ITS (Akıllı Ulaşım Sistemleri) doğmuştur. ITS her zaman gelişen teknoloji ile çok daha etkin hizmet sunmaktadır. Bu iş için çok kapsamlı ar-ge çalışmaların çalışmalarının yapılması gerekir. Yol kullanıcıları böylece kendilerini daha huzurlu hisseder. İstanbul halkı, TKM'nin sunduğu ITS sistemleriyle güvenli ve rahat ulaşım elde etmiştir. It?s easy to control the flow of traffic in small cities. As time passes, the population is crowded in big cities.For example, İstanbul is attached to close cities. So, complex roads are formed. A hiyerarschi is needed among road users. In this care, ITS play an important role for a safe transportation. As time, pases, more effective ways are applies on ITS. Some survays are being performed on ITS. So, the road users feel themselves very safe. TCC apply ITS aplication for the aim of safety of road users. 99

Sanayileşme ile birlikte büyük şehirlerin nüfusları hızla artmaya başlamıştır. Ulaşım şehirleşmenin en temel ihtiyaçlarından biri olarak ortaya çıkmıştır. İlk etapta 1860'li yıllarda kent içi ulaşım da raylı sistemler kullanılmaya başlamış, ancak özellikle 1950'li yıllardan sonra otomobil kullanımı hızla artmıştır. Ülkemizde de özellikle İstanbul'da 1950 yılına kadar kent içi raylı sistemler artarak 130 kilometrelere yaklaşmış, daha sonra dünyadaki özel otomobil kullanımına paralel olarak 1966 yılına kadar büyük bir bölümü sökülerek yerini karayollarına bırakmıştır. Oysa dünyada özel oto kullanımı artmaya devam ederken kent içi raylı sistemleri de ihmal edilse de artırılmıştır.Günümüzde, Türkiye'de yapılan raylı sistem yatırımı sayısı gittikçe artmaktadır. Bu yatırımların performanslarını değerlendiren çalışmalar ise bir o kadar kısıtlıdır. Türkiye'deki raylı sistem deneyimini inceleyen çalışmalar tek tek sistemler için yapılmakta olup, tüm sistemleri birbiriyle karşılaştırarak kapsamlı ve sistematik biçimde raylı sistem deneyimini bütün olarak inceleyen çalışmalar bulunmamaktadır. Bu yatırımların hangi beklentiler içerisinde planlandıkları ya da işletilmeye başlandıktan sonra beklentileri karşılayıp karşılamadıkları bilinmemektedir. Bu sebeple, raylı sistem yatırımlarının planlama aşamalarını, yatırım amaçlarını ve ortaya çıkan sonuçları araştıracak çalışmalara ivedilikle ihtiyaç vardır.Bu çalışma, Türkiye'deki raylı sistem yatırımlarının yapılabilirlik etütlerinin beklentileri karşılanıp karşılanmadığını ve nasıl yapılması gerektiğini araştırmaktadır. Bu beklentileri ortaya çıkarmak üzere özellikle İstanbul ve Kayseri kentlerinde hali hazırda işletilen raylı sistem yatırımları incelenmiştir. Raylı sistem yatırımlarının temel performans göstergeleri olarak maliyet ve yolcu sayıları tahminleri ile gerçekleşen durum verileri de toplanmış, karşılaştırmalı bir analiz yapılmıştır.Sonuç olarak, tüm sistemlerin ortak başarısının toplu taşın sistemindeki yolcu sayılarının artışına yaptıkları katkı olduğu gözlenmiştir. Bunun yanı sıra; yolcu sayısı tahminleri, maliyet tahminleri, entegre edilmiş toplu taşın sistemi, trafik sıkışıklığını azaltma, kente imaj kazandırma vb. konularındaki beklentileri karşılayamadıkları görülmüştür. Beklentiler ve ortaya çıkan sonuçlar arasında fark olduğu tespit edilmiştir. With the industrialization of major cities began to rapidly increase their population. Transportation as one of the most basic needs of urbanization has emerged. The first stage in 1860s urban transport and rail systems in use began, but especially the 1950s, then car use has increased rapidly. In our country, especially in Istanbul until 1950 urban rail systems increased by 130 kilometers to come close, then the world's private cars in parallel to the use of a large part dismantled until the year 1966 where the highways have left. But while the world continues to increase private car use in urban rail systems are also negligible, although increasing.Today, the railway system in Turkey is increasing the number of investments. The studies evaluating the performance of these investments are limited. Rail systems studies in Turkey, investigated the experiences being made for the individual systems. In the other hand compare all the systems together in a comprehensive and systematic way to experience the rail system as a whole are not being studied. Which of these investments are expected to operate within the planned initiation of or did not meet the expectations it is not known. Therefore, the rail system in the planning stages of investment, investment objectives will be investigated and the result is needed urgently to work.This study is exploring the feasibility studies of investment in the rail system in Turkey expectations are met or not and also is exploring how to do that. For appearing this expectations especially in Istanbul and Kayseri cities already operated rail investments are examined. Cost and number of passengers forecast and actual case data were gathered as a key performance of Railway system investments indicators and comparative analysis was performed.As a result, the common success of all systems of public passenger transport system depends on increasing number of passengers was observed. Besides this, the estimated number of passengers, cost estimates, an integrated public transport system, reducing traffic congestion, to gain urban prestige, etc. subjects were unable to meet their expectations. Expectations and the differences between the outcomes have been identified. 83

ÖZET Ulaşım planlaması süreci, arazi kullanım fonksiyonları ile ulaşım problemleri arasındaki etkileşimin fark edilmesiyle giderek daha çok üzerinde durulan bir konu olmaktadır. Özellikle hızla büyüyen kentsel alanlarda karşılaşılan ulaşım problemlerine yönelik, planlı ve programlı arazi kullanımı - ulaşım ilişkisinin kurulması gerekmektedir. Ulaşım, çeşitli öiçeklerdeki gelişme dinamiklerini yönlendirmesi ve yüksek yatırım maliyeti gerektirmesi bakımından, planlama konuları arasında öncelikli bir öneme sahiptir. Ulaşımın arazi kullanımıyla ilişkilendirilmesi ise, geçmişin ve günün koşullarını açıklayabilmesi ve geleceğe ilişkin tahminlerin yapılabilmesi açısından önemlidir. Bu tez çalışmasında İstanbul örneği kullanılarak kentin mekansal gelişmesi üzerinde rol oynamış ulaşım sistemlerinin kentsel gelişme üzerindeki etkileri değerlendirilmiştir. Kamu toplu taşıma sistemlerinden İETT, raylı sistem ve denizyollarının erişme noktalarının ve uzunluklarının arazi kullanımları ve kentsel gelişme üzerindeki etkisi araştırılmıştır. Tez çalışması yedi bölümden oluşmaktadır. Giriş bölümünde konunun seçilme nedeni, amacı ve inceleme kapsamı ele alınmıştır. İkinci bölümde metropoliten kent yapısı ve planlaması açıklanmıştır. Üçüncü bölümde arazi kullanımı ve ulaşım etkileşimi incelenmiştir. Dördüncü bölümde arazi kullanımı - ulaşım etkileşiminin modellenmesi açıklanmıştır. Beşinci bölümde İstanbul Metropoliten Kent Alanı' nda arazi kullanımı ve ulaşım karakteristikleri incelenmiştir. Altıncı bölümde arazi kullanımı - ulaşım etkileşimi çözümlemeleri yapılmıştır. Yedinci bölümde elde edilen sonuçlar ve öneriler belirtilmiştir. Anahtar Kelime : Arazi kullanımı - Ulaşım VI ^fYfiKSEKOGRCThlinnBUi LAND USE - TRANSPORTATION INTERACTION : AN EVALUATION ON ISTANBUL SUMMARY Transpotation has special importance among the issues that are related to planning, because it influences the development dynamics and requires a considerable investment cost. The relationship between land-use and transportation enables to explain past and present conditions and to predict the changes in the future. The continious increase in urban transportation problems has necessitated new approaches and techniques in the TRANSPORTATION PLANNING process. The awaranes of the interaction between land-use and transportation has brought new planning procedures in the urban development areas. Especially; in very rapidly developing areas, the planned and programmed relationship of urban land-use and transportation is necessary to be built for better development. The aim of this study is to determine the policies and strategies which have to be considered to achieve balanced and sustainable urban developments, by evaluating the interaction between urban land-use and transportation. This study consists of seven main chapters. In the first chapter; the selection reasons of this matter, aim and scope of the study were explained. In the second part; the structure of metropolitan area and planning of metropolitan area were explained. In the third part, interrelation between transportation and land use were explained. In the fourth part; land-use and transportation matters were examined at the level of metropolitan area. In the fifth part; land use characteristics and transportation characteristics of Istanbul were explained. In the sixth part; the interrelation of transportation - land use were analyzed. In the seventh part; the results of study were explained. Modelling of land-use/transportation interactions were examined into two streams, namely economic behavioral and mathematical programming or network equlibrium. Tha main interaction occuring into land use-transportation system are explained in this chapter. Modelling of interactions can be classified as, vn. Modelling of the short-run interaction. Modelling of the long-run interaction The four staged modelling is the most developed part of the Urban Transportation Modelling process. In this subsection the modelling steps are described;. Trip generation. Trip distribution. Modal split. Traffic assignment The nature of population distribution in Istanbul were analyzed in terms of physical and economic accessibilitiy. Population density, employment, land price and accessibility were examined for Istanbul Metropoliten Area. And the sensitivity of densities accordigg to changes in both land price and accessibility to Central Business Area were analyzed. Key Word : Land Use - Transportation vm 130