Search

Tema ovog završnog rada je turizam i utjecaji. Turizam je postao jedna od najvažnijih fenomena suvremenog razvoja u svijetu. Ono je društveni, kulturni te ekonomski fenomen koji uključuje kretanje ljudi iz njihovog stalnog boravišna na druga mjesta. Važno je da razlikujemo što je to putnik, a što turist. Putnik je osoba koja zbog ekonomskih razloga putuje kako bi ostvarila prihod, a turist je privremeni posjetitelj koji putuje u svoje slobodno vrijeme. S time putnik nije uvijek i turist. Povijest turizma se javlja prije riječi 'turist'. S jedne strane turizam pomaže u osiguranju radnim mjesta te prihoda, no s druge strane se javlja masovni turizam koji je negativan za destinacije. Kroz ovaj rad je pobliže prikazano kako to turizam ima utjecaj na socio-kulturu, okoliš te ekonomiju. Za sve su navedeni pozitivni te negativni utjecaji turizma. Također kroz rad se javlja mnogo primjera koji to pobliže objašnjavaju. The topic of this final thesis is tourism and impacts. Tourism has become one of the most important phenomena of modern development in the world. It is a social, cultural and economic phenomenon that includes the movement of people from their permanent place of residence to other places. It is important to distinguish between a traveler and a tourist. A traveler is a person who travels for economic reasons in order to earn income, and a tourist is a temporary visitor who travels in his free time. With that, a traveler is not always a tourist. The history of tourism appears before the word 'tourist'. On the one hand, tourism helps in securing jobs and income, but on the other hand, there is mass tourism, which is negative for destinations. Through this work, it is shown in detail how tourism has an impact on socio-culture, the environment and the economy. The positive and negative impacts of tourism are listed for all of them. Also throughout the work there are many examples that explain this in more detail.

Marketing usluga u turizmu podrazumijeva korištenje različitih strategija i aktivnosti koje su prilagođene turističkom tržištu sa svrhom promocije i prodaje proizvoda. Turizam je temeljen na slobodnom vremenu i dohotku potrošača pri čemu se promocija nastoji prilagoditi ciljnoj skupini potrošača. Na turističkom tržištu susreću se turistička ponuda i potražnja koje su specifične po tome što se ponuda može koristiti samo na turističkoj destinaciji na kojoj se nalazi. Turistički proizvodi dostupni su u turističkim destinacijama do kojih turisti putuju, a zajedno stvaraju doživljaj za potrošače. Turistička ponuda veoma je raznovrsna te zavisi od prirodnih, kulturnih, smještajnih i drugih resursa koji se nalaze na nekom području, dok je turistička potražnja subjektivna i ovisi o željama i potrebama pojedinaca. Nacionalni parkovi dio su turističke ponude zemalja u kojima se nalaze, a budući da se radi o zaštićenim područjima njihove marketinške aktivnosti trebaju biti u skladu s propisima zakona o zaštiti prirode. U Republici Hrvatskoj nalazi se osam nacionalnih parkova od kojih svaki predstavlja posebno područje s iznimnim prirodnim i kulturno-povijesnim vrijednostima. Njihova ponuda nastoji uključiti principe održivog turizma kako bi se područja očuvala i za buduće generacije posjetitelja. Marketing services in tourism implies the use of different strategies and activities that are adapted to the tourist market for the purpose of promoting and selling products. Tourism is based on the free time and income of the consumer, where the promotion tries to adapt to the target group of consumers. In the tourist market, tourist offer and demand meet, which are specific in that the offer can only be used at the tourist destination where it is located. Tourist products are available in tourist destinations to which tourists travel, and together they create an experience for consumers. The tourist offer is very diverse and depends on the natural and cultural resources found in an area, while tourist demand is subjective and depends on the wishes and needs of individuals. National parks are part of the tourist offer of the countries in which they are located, and since they are protected areas, their marketing activities should be in accordance with the regulations of the law of nature protection. There are eight national parks in the Republic of Croatia, each of which represents a special area with exceptional natural and cultural-historical values. Their offer is based on the principles of sustainable tourism in order to preserve the area for future generations of visitors.

Turizam danas može imati veliki značaj i utjecaj na državu koja se bavi ovom djelatnosti. Kako bi zemlja bila turistički uspješna, potrebno je ulagati u turizam i razvijanje destinacije, ali uz to je neophodno imati nešto drugačije i posebno što bi se moglo ponuditi turistima. Prva teza o nastanku turizma govori kako se čovjek kretao od početka svojega postojanja što turizam, odnosno kretanje čovjeka na druge destinacije, jednostavno čini neophodnim. Posebnost destinacije moguće je ostvariti uz specifične oblike turizma koji stvaraju individualnu ponudu za posjetitelje. Specifični oblici turizma u potpunosti prepoznaju turista i ponudu stvaraju prema određenim željama turista. Posebnim oblicima turizma pripada seoski turizam. Seoski turizam počeo se razvijati još u 11. stoljeću, no potpuni razvoj doživljava u 18. stoljeću kada ljudi odlaze u mala mjesta izvan grada na odmor. Kontinentalna Hrvatska ima mogućnost ostvarenja seoskog turizma na visokoj razini koja bi produžila turističku sezonu države. Turizam na selu, osim zarade, oživljava i zajednicu u kojoj se odvija, te bi on smanjio migracije stanovništva u druge zemlje. Cilj je rada prikazati mogućnost razvoja seoskog turizma u Slavoniji i Baranji. Primjeri su uspješnog turizma, koji su navedeni u radu Acin Salaš i Etno selo Karanac Oni daju dobar primjer kako je moguće iskoristiti potencijale Slavonije i Baranje za daljnji razvoj seoskog turizma. Today, tourism can have a great significance and impact on the country. In order for the country to be successful in terms of tourism, it is necessary to invest in tourism and the development of the destination, but in addition, it is necessary to have something different and special to offer to tourists. The first thesis about the origin of tourism tells how man has moved since the beginning of his existence, which makes tourism, that is, the movement of man to other destinations simply necessary. The uniqueness of the destination can be realized with specific forms of tourism that create an individual offer for visitors. Specific forms of tourism fully recognize the tourists and create the offer according to the exact wishes of the tourists. Specific forms of tourism include rural tourism. Rural tourism began to develop in the 11th century, but it experienced full development in the 18th century when people went to small towns outside the city for vacation. Continental Croatia has the possibility of realizing rural tourism at a high level, which would extend the country's tourist season. In addition to earning money, tourism in the countryside revives the community in which it takes place and would reduce population migration to other countries. The aim of the work is to show the possibility of rural tourism development in Slavonia and Baranja. The examples of successful tourism mentioned in the paper are Acin Salaš and Ethno village Karanac, they provide a good example of how it is possible to use the potential of Slavonia and Baranja for the further development of rural tourism.

Motivasyon, turistlerin belirli seyahat yerini veya turizm faaliyetlerini seçme nedenlerini açıklayabilmek adına önemli ve dolayısıyla destinasyon yönetimi ve pazarlamasının etkinliği açısından faydalı bir olgudur. Bu çalışmada temel amaç Şanlıurfa’yı ziyaret eden turistlerin hangi motivasyonlara sahip olduğunun belirlenmesidir. Şanlıurfa’yı ziyaret eden turistlerin profillerinin ve seyahat alışkanlıklarının neler olduğu da araştırmanın alt amaçlarını oluşturmaktadır. Bu çalışmada nicel yaklaşım çerçevesinde veriler üç bölümden oluşan anket formu yardımıyla toplanmıştır. Veriler Şanlıurfa'nın en çok ziyaret edilen aylarında (Eylül, Ekim ve Kasım 2019) toplanmıştır. Toplam 400 geçerli anket analize tabi tutulmuştur. Araştırmanın veri analizi sonucu, Şanlıurfa’yı seyahat eden turistlerin motivasyonlarının ‘kültür ve öğrenme’, ‘rahatlama’, ‘Şanlıurfa dokusu’ ve ‘sosyalleşme/saygınlık kazanma’ olmak üzere dört boyuttan oluştuğunu göstermektedir. Ayrıca çalışma kapsamında seyahat motivasyonlarının demografik özellikler ve seyahat alışkanlarına göre farklılık gösterdiği de tespit edilmiştir.

Bir destinasyonu ziyaret eden turistlerin profillerinin öğrenilmesi, destinasyon pazarlaması için önemli ipuçları verecek, turizm ve tanıtım politikalarının oluşturulmasında yardımcı olacaktır. Bu çalışmanın amacı kültür turizmi kapsamında gelişen bir destinasyon olan Amasya’yı ziyaret eden yerli turistlerin profilini belirlemektedir. Çalışmada elverişli örnekleme yöntemiyle Amasya’yı ziyaret eden 576 yerli turiste anket uygulanmıştır. Araştırma sonucunda yerli turistlerin genç, eğitimli, çevre illerde yaşayan, kendi araçlarıyla Amasya’ya gelerek günübirlik ziyarette bulunan kişiler oldukları tespit edilmiştir. Ayrıca yaptıkları ziyaretten memnun kaldıkları, tanıdıklarına tavsiye etme eğiliminde oldukları tespit edilse de zamanları olsa dahi, daha uzun kalmayı düşünmeyeceklerini belirtmeleri turizm gelirlerinin artırılması için çözülmesi gereken bir sorun olarak görülmektedir.

Fishing activities are some certain people’s main means of living. In this regard, these people are required to carry on these activities all year round. In addition to this, recreational fishing is one of the popular leisure time activities in the western countries. Recreational fishing is activity that adds critical social and economic value. This research is a qualitative study design and is completed in Kusadasi, Didim and Didim/Akbuk districts all of which have a coastline in Aydin province. The aim of this research is to reveal whether the people who are engaged in fishing activities with their own boats or with the boats of others and who make their livings in this way have been engaged in recreational fishing activities and whether they have experienced any problems at sea during their recreational fishing activities. According to the results of the research, it has been determined that the people expressing that they have been engaged in fishing activities have been involved in recreational fishing.

Uluslararası turizm hareketliliği ve etkisi her geçen gün büyümekte ve bununla birlikte turizm en önemli sektörler arasında yer almaktadır. Böylece turizm hareketliliğinden faydalanmak isteyen birçok ülke tercih edilebilir bir destinasyon olmaya çalışmaktadır. Bu durum uluslararası seyahate katılan insanların daha iyi tanınmasını ve çözümlenmesini beraberinde getirmektedir. Ayrıca destinasyon seçiminde etkili olan faktörlerin ne olduğu ve bu etkilerin sonuçları iyi çözümlenmelidir. Bu çalışmanın amacı yurtdışını ziyaret eden Türk vatandaşlarının profilini belirlemektir. Bu amaçla TUİK’ten elde edilen veriler derlenerek Yurtdışını ziyaret eden vatandaşların profili geniş kapsamda belirlenmeye çalışılmıştır. Çalışmada, 2012-2018 yılları arasında, yurtdışını ziyaret eden vatandaş sayısının arttığı, kişi başı harcama ve geceleme sayısının azaldığı, gidiş nedenine ve geceleme süresine göre ülkelerin farklılık gösterdiği gibi sonuçlara ulaşılmıştır. Ayrıca çalışmada eğitim, gelir, ziyaret dönemi, harcama ve konaklama türü gibi değişkenler çözümlenmeye çalışılmıştır.

Turistlerin gittikleri destinasyonda çevrenin sürdürülebilirliği için yapmış oldukları tutum ve davranışlar önemlidir. Turizmde çevrenin sürdürülebilirliğinin sağlanması ve gelecek nesillere aktarılması önemli bir konudur. Bu araştırmada turistlerin beş faktör kişilik özelliklerinin, turizmde sürdürülebilir çevre davranışları üzerindeki etkisi incelenmiştir. Araştırmada İstanbul’da faaliyet gösteren bir seyahat acentasıyla Eylül 2018 tarihinde yurt dışına çıkan 486 yerli turiste anket tekniği uygulanmıştır. Araştırmanın sonuçlarına göre uyumluluk, duygusal denge ve deneyime açıklık kişilik özelliklerinin sürdürülebilir çevre davranışları üzerinde bir etkisinin olmadığı, dışa dönüklük ve sorumluluk kişilik özelliklerinin ise sürdürülebilir çevre davranışları üzerinde anlamlı bir etkiye sahip olduğu bulunmuştur. Araştırmanın diğer sonuçları sonuç ve tartışma kısmında değerlendirilmiştir, The attitudes and behaviors of the tourists for the sustainability of the environment are important. Ensuring the sustainability of the environment and transferring it to future generations is an important issue in tourism. In this study, the effects of five factor personality traits of tourists on sustainable environmental behaviors in tourism were investigated. In this research, 486 outgoing local tourists were surveyed in September 2018 going abroad with a travel agency operating in Istanbul. According to the results of the study, it was found that compatibility, emotional balance and openness to experience had no effect on sustainable environmental behaviors, while extraversion and responsibility personality traits had a significant effect on sustainable environmental behaviors. Other results of the study were evaluated in the conclusion and discussion section.

Son yıllarda internet teknolojilerindeki hızlı gelişmeler ve buna bağlı olarak internet kullanımına yönelik geliştirilen cihazlar hem işletmeler hem de tüketiciler tarafından yoğun bir şekilde kullanılmaktadır. Buna bağlı olarak pazarlama çalışmaları da dijital ortamda yapılmaya başlanmış ve dijital pazarlama kavramı ortaya çıkmıştır. Dijital pazarlama pek çok işletme tarafından kullanılmaktadır. COVID 19 salgın süreci dijital pazarlamanın kullanımını daha da arttırmıştır. İşletmeler dijital ortamda pazarlama faaliyetlerini gerçekleştirmek için dijital pazarlama tekniklerinden yararlanmaktadırlar. Dijital pazarlama, web sayfası pazarlama, e-posta pazarlama, sosyal medya pazarlaması, içerik pazarlaması, SMS-MMS pazarlaması, mobil pazarlama, pazarlama otomasyonu ile pazarlama, arama motoru pazarlaması, tavsiye pazarlaması, dinamik ücretlendirme, anlamsal pazarlama, tahmine dayalı pazarlama, temas noktası pazarlama, büyük veri pazarlaması, giyilebilir teknoloji gibi pazarlama teknikleri ile gerçekleştirilmektedir. Turizm endüstrisinde de dijital pazarlama teknikleri yoğun şekilde kullanılmaktadır. Bu çalışmanın amacı dijital tekniklerin Türkiye'deki seyahat acentelerinin pazarlama performansına etkisi ve turistik ürün satın alma kararı üzerindeki etkilerini tespit etmektir. Bu kapsamda öncelikle iki adet ölçek geliştirilmiştir. İlk ölçek dört faktörden oluşan Dijital Tekniklerin Turizm Pazarlama Performansına Etkisine İlişkin Tutum Ölçeğidir. İkinci ölçek ise yine dört faktörden oluşan Dijital Tekniklerin Turistik Ürün Satın Alma Karar Sürecindeki Rolüne İlişkin Tutum Ölçeğidir. Araştırmada geliştirilen ölçekler ve yapılan analizler sonucunda ortaya çıkan sonuçlar; literatürdeki boşluğun giderilmesine, araştırmacılara farklı bakış açısı kazandırmaya, seyahat acentelerinin farklı pazarlama stratejileri belirlemelerine ve nihai olarak turizm ürünü satın alma aşamalarında tüketicilere dijital teknikleri kullanırken farkındalık yaratmada katkı sağlayabilir. Turizm endüstrisinde pazarlama fonksiyonu genellikle 1618 sayılı kanun ile Türkiye Seyahat Acenteciliği Birliği'ne üye seyahat acenteleri tarafından yürütülmektedir. Dolayısı ile araştırmanın birinci evrenini Türkiye'de turistik ürün (paket tur) pazarlamasını gerçekleştiren 10.480 adet A grubu belgeye sahip seyahat acentelerinin yetkilileri oluşturmaktadır. Araştırmanın ikinci evrenini ise dijital teknikleri kullanarak en az bir defa turistik ürün satın alan tüketiciler (turistler) oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak anket kullanılmıştır. A grubu seyahat acentelerinden Edirne, Kırklareli, Tekirdağ, Çanakkale ve İstanbul illerinde bulunanlar ziyaret edilmiş; kâğıda basılı anketler elden teslim edilmiştir. Para, zaman, mesafe gibi kısıtlar nedeni ile Türkiye'nin diğer illerindeki acentelere anketler Google forms, Word, PDF şeklinde TURSAB e-posta grupları, kurumsal e-posta, sosyal medya (facebook vb.) şeklinde ulaştırılmıştır. Araştırmada hem işletme hem de tüketiciler için amaçlı örneklem tercih edilmiştir. Bu kapsamda dijital teknikleri kullanarak pazarlama faaliyetinde bulunan A grubu seyahat acentesi yetkililerinden gelen 334 adet çevrimiçi ve 127 adet basılı olmak üzere toplam 461 adet anket değerlendirmeye alınmıştır. Araştırmada dijital teknikler kullanmak sureti ile en az bir kez turistik ürün satın alan tüketicilerden ise 808 adet çevrimiçi ve 254 adet basılı olmak üzere toplam 1062 adet anket değerlendirmeye alınmıştır. Analizler SPSS (Statistical Package for Social Sciences) ve AMOS (Analysis of Moment Structures) paket programı kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın sonucuna göre acenteler e-posta, SMS, MMS, sosyal medya ve web sitelerini etkin olarak kullanmakta; özellikle tanıtım ve yorumlardan yararlanmakta, içerik pazarlaması ise maliyet avantajı nedeni ile tercih edilmektedir. Arama motoru pazarlaması, giyilebilir teknolojiler ve anlamsal pazarlama acenteler tarafından daha az tercih edilmektedir. Dijital teknoloji kullanımı seyahat acentelerinin turizm pazarlama maliyetlerini genel olarak azaltmakta, satışlarında ise ciddi artışlar sağlamaktadır. 30 yaş ve altındaki tüketiciler turizm ürünü satın alma karar sürecinde ihtiyacın doğması, karar verme ve satın almanın gerçekleşmesi aşamasında dijital teknikleri daha etkili kullanmaktadırlar. Turizm ürününe ilişkin ihtiyacın doğması, alternatiflerin değerlendirilmesi ve karar verme aşamalarında eğitim ve meslek değişkenleri oldukça etkilidir. Özellikle gelir seviyesi değişkeninde bu etki daha da belirgindir. Dijital teknikler satın alma kararı vermeyi kolaylaştırmaktadır. Dijital teknikler sayesinde ödemelerde ise web sitelerinde çok az sorun yaşanmakta; bu durum satın alma aşamasında etkili olmaktadır. Dijital ortam işletmeler ve tüketiciler açısından avantajlarla dolu olduğu gibi bazı riskler de taşımaktadır. Dolayısı ile işletmelere resmî web sayfalarına sahip olmaları, tüketicilere ise öncelikle işletmelerin resmî web sayfasını inceleyip gerekli bilgileri edindikten sonra gerekirse diğer kanallardan işletmeye ulaşmaları önerilmektedir. In recent years, rapid developments in Internet technologies have been experienced and consequently, the devices developed for using Internet have commonly been used by both businesses and consumers. Accordingly, marketing studies have started to be done in the digital environment and the concept of digital marketing has emerged. Digital marketing has been applied by many businesses. The COVID 19 epidemic process has further increased the application of digital marketing. Businesses have been applying digital marketing techniques to carry out their marketing activities in the digital environment. Digital marketing has been applied by use of marketing techniques such as web page marketing, e-mail marketing, social media marketing, content marketing, SMS-MMS marketing, mobile marketing, marketing with marketing automation, search engine marketing, referral marketing, dynamic pricing, semantic marketing, predictive marketing, touch point marketing, big data marketing, and wearable technology. Digital marketing techniques have also been applied extensively in the tourism industry. This research aims to determine the effects of digital techniques on the marketing performances of the travel agencies in Turkey and on the decision to purchase touristic products. Within this scope, primarily, two scales have been developed. The first scale is the Attitude Scale on the Effect of Digital Techniques on Tourism Marketing Performance, which consists of four factors. The second scale is the Attitude Scale on the Role of Digital Techniques in the Decision Process of Purchasing Touristic Products, which also consists of four factors. The results of the scales developed for the research and the analyzes performed can be stated to contribute to filling the gap in the literature, providing researchers with a different perspective, helping travel agencies determine different marketing stratagies, and ultimately raising consumers' awarenesses of using digital techniques during the purchasing stages of tourism products. In the tourism industry, the marketing function is generally carried out by travel agencies which are members of the Turkish Travel Agency Association, that was established with the law numbered 1618. Hence, the first universe of the research consists of the officials of 10.480 travel agencies holding A group certificate which carry out the marketing of touristic products (package tours) in Turkey. The second universe of the research consists of consumers (tourists) who have purchased touristic products at least once by using digital techniques. A questionnaire was used as a data collection tool in the research. Group A travel agencies located in Edirne, Kırklareli, Tekirdağ, Çanakkale, and İstanbul provinces were visited and paper questionnaires were hand delivered. Due to constraints such as money, time, and distance; questionnaires were sent to agencies in other provinces of Turkey via Google forms, Word and PDF files, TURSAB e-mail groups, corporate e-mail addresses, and social media (Facebook, etc.). In the research, purposeful sampling was preferred for both businesses and consumers. In this context, a total of 461 questionnaires, 334 of which were online and 127 of which were printed, obtained from the Group A travel agency officials engaged in marketing activities using digital techniques were evaluated. On the other hand, a total of 1062 questionnaires, 808 of which were online and 254 of which were printed, obtained from the consumers who have purchased touristic products at least once by using digital techniques, were evaluated. Analyzes were performed using SPSS (Statistical Package for Social Sciences) and AMOS (Analysis of Moment Structures) package programs. According to the results of the research; agencies use e-mail, SMS, MMS, social media and websites effectively and particularly benefit from promotions and comments and content marketing is preffered because of its cost advantage. Search engine marketing, wearable technologies, and semantic marketing are less preferred by agencies. The use of digital technology generally reduces the tourism marketing costs of travel agencies and provides significant increases in sales. Consumers aged 30 and under use digital techniques more effectively in the stages of emergence of need, decision making, and realization of purchasing during the decision process of purchasing a tourism product. Education and profession variables are very effective in the stages of the emergence of the need for the tourism product, the evaluation of alternatives, and the decision-making. This effect is even more evident in the income level variable. Digital techniques facilitate making decision of purchasing. Thanks to digital techniques, very few problems arise associated with payments made through websites and this is decisive at the purchasing stage. While the digital environment is full of advantages for businesses and consumers, it also carries some risks. Therefore, it is recommended for businesses to have official web pages and for consumers to reach the businesses through other channels, if necessary, after first examining the official websites of the businesses and obtaining the necessary information.

Oko definicije turizma postoje prijepori i neslaganja među autorima, jer ga nije moguće jednoznačno predstaviti kao industriju, jer pod sebe podrazumijeva više djelatnosti. Turizam podrazumijeva privremeno napuštanje mjesta prebivališta u neko drugo mjesto, iz različitih razloga poput odmora, rekreacije, opuštanja, zabave itd., a podrazumijeva ostanak u tom mjestu najmanje 24 sata i jedno noćenje. Kako bi se turizam razvijao potreban je rad puno agenasa, prvo turističke organizacije koja predstavlja svoju državu na drugim tržištima, onda razne ponuđače usluga poput putničkih agencija i touroperatera koji nude paket putovanja potencijalnim potrošačima. Potrebna su brojna reklamiranja u medijima i na društvenim mrežama, a osim toga, nužno je pružanje kvalitetnih usluga kao što su smještaj, hrana i piće, usluga prodaje putovanja te posrednici u putovanjima, usluge prijevoza te usluge atrakcija u mjestima destinacijama. Kvalitetna ponuda usluga u turizmu privlači i zadržava gosta stoga je dan primjer iz prakse u pružanju kvalitete usluge u turizmu kako bi se shvatila kompleksnost te grane. There are controversies and disagreements among the authors about the definition of tourism, but it is possible to unambiguously present it as an industry, because it implies more activities. Tourism implies temporarily leaving the place of residence to stay at another place for various reasons such as vacation, recreation, relaxation, entertainment, etc. Moreover, it entails staying there for at least 24 hours, including overnight stay. A lot of work is required from different agents for tourism to develop, firstly from tourism organization that represents its country in other markets, then various service providers such as travel agencies and tour operators that offer travel packages to potential consumers. Numerous advertisements in the media and on social networks are necessary. In addition, it is important to provide good quality services such as accommodation, food and drink, travel sales services and travel agents, transportation services and other attractions in the place of destination. The good quality services in tourism attract and retain the guest, therefore, a practical example of quality service in tourism has been provided to understand the complexity of this branch.

Ovaj rad temelji se na negativnim posljedicama turizma koje imaju utjecaj na društvo i okoliš. Na početku je potrebno definirati pojmove poput turizma i turista i njihova višestruka značenja. Također se navodi njihovo podrijetlo. Zatim je riječ o turističkom mjestu i destinaciji, konkretnom geografskom prostoru čije karakteristike privlače turiste. Definira se podjela turističkih mjesta prema njima. Turistička destinacija je krajnja lokacija turističke potrošnje i postoje nekoliko njenih uvriježenih definicija. Nakon toga govori se o njenom razvoju koji ima nekoliko faza. U trećem poglavlju obrađuju se tematika i problem ovog rada. Pomnije je sagledano nekoliko najčešćih negativnih društvenih utjecaja turizma. Prvi s kojim se u radu susrećemo je konflikt turista i domaćina koji je uzrokovan njegovim ponašanjem dok je na odmoru. Novonastalo ponašanje je posljedica novousvojenog identiteta turista koji mu omogućava slobodnije ponašanje. Ono što ga u tome privlači je anonimnost koju to nudi. Za vrijeme turističkog putovanja mijenja se i ponašanje lokalnog stanovništva, ponajviše zbog razlike uloga, odnosno činjenice da je turist na odmoru, dok lokalno stanovništvo mora raditi. Ono se usprkos tome trudi u najboljem svjetlu prikazati destinaciju i njenu populaciju, iako to nekad nije istina. Sljedeći problem je autentičnost, postavlja se pitanje koliko su turist i destinacija autentični u svijetu u kojem svatko originalnost percipira drugačije. Prema mnogim autorima glavni krivci negativnih učinaka su masovni i kulturni turizam. Zbog njih najviše „pati“ priroda jer je ona glavna kulisa aktivnosti koje se izvode. Njena vrijednost kao atrakcije smanjuje se štetnim učincima. Često se kaže da turizam uništava turizam. Raskorak između ekološkog ponašanja i svijesti je sve veći. Divljina sve češće postaje kultivirani krajolik što utječe na promjenu klime. Jedan od najočitijih aspekata turizma jest njegova sezonalnost. Glavni proizvod je „sunce i more“ koji je moguće ponuditi turistima samo nekoliko mjeseci godišnje. Što se tiče uvjeta za rad, najčešće su nepovoljni u usporedbi s nekim drugim djelatnostima. Zadnji aspekt obrađen u ovom radu je kriminal, tj. nemoral. Istraživanja su pokazala da se na kriminalna djela prema turistima nerijetko gleda olako jer se njih smatra bogatima, stoga šteta nije velika, što naravno nije istina. Takvo razmišljanje je posljedica stereotipizacije turista. Drugi, pak, smatraju da su sami krivi ukoliko im se dogodi nešto loše tijekom putovanja jer ne znaju dovoljno o destinaciji i populaciji i zalaze na kriva mjesta u krivo vrijeme. Turizam se usko vezuje i uz porast prostitucije i kockanja iako se to, naravno, ne događa isključivo radi njegovog razvoja. Problem kod kockanja je jednostavan: često je povezan s političkom korupcijom i organiziranim kriminalom. Na kraju obrade glavne teme riječ je o ubojstvima turista. Na sreću, u Hrvatskoj nisu česta, a u najviše slučajeva počinitelji su također turisti. Suvremeni problemi u turizmu tiču se kontroverznih pitanja. Najveća kontroverza je ustvari odrediti koliko je turizam zapravo koristan. Njegove pozitivne posljedice se isključivo svode na ekonomski boljitak zajednice i rijetki bi ga se odrekli. This paper is based on the negative consequences of tourism that impact both society and the environment. At the beginning, it's necessary to define terms such as tourism and tourists and their multiple meanings. Their origin is also stated. Then we have the terms tourist place and destination, a specific geographical area whose characteristics attract tourists. The division of tourist places according to them is defined. A tourist destination is the final location of tourist consumption and there are several mainstream definitions. After that, we talk about its development, which has several stages. The third chapter deals with the topic and problem of this paper. Several of the most common negative social impacts of tourism are examined more closely. The first one we encounter is the conflict between tourists and hosts caused by their behavior while on vacation. The newly created behavior is a consequence of the newly adopted identity of the tourist, which enables him to behave more freely. What draws him in this is the anonymity it offers. During a tourist trip, the behavior of the local population also changes, mostly due to the difference in roles, i.e. the fact that the tourist is on vacation, while the local population has to work. Nevertheless, it strives to portray the destination and its population in the best light, event if that's not the truth. The next problem is authenticity, the question arises as to how authentic the tourist and destination are in a world where everyone perceives originality differently. According to many authors, the main culprits of the negative effects are mass and cultural tourism. Because of them, nature "suffers" the most because it's the main backdrop for the activities that are performed. Its value as an attraction decreases with detrimental effects. It is often said that tourism destroys tourism. The gap between environmental behavior and awareness is widening. Wilderness is increasingly becoming a cultivated landscape which is affecting climate change. One of the most obvious aspects of tourism is its seasonality. The main product it offers is "sun and sea" which can be offered to tourists only a few months a year. As for working conditions, they are most often unfavorable compared to some other activities. The last aspect addressed in this paper is crime, i.e. immorality. Research has shown that crimes against tourists are often taken lightly because they're considered rich, so the damage is not that big, which of course isn't true. Such way of thinking is a consequence of the stereotyping of tourists. Others, elseway, feel that they are guilty if something bad happens to them during the trip because they don't know enough about the destination and population and go to the wrong places at the wrong time. Tourism is closely linked to the rise of prostitution and gambling, although this, of course, doesn't happen solely because of its development. The problem with gambling is simple: it's often linked to political corruption and organized crime. In conclusion, we talk about the murders of tourists. Fortunately, they are not common in Croatia, and in most cases the perpetrators are also tourists. Contemporary problems in tourism concern controversial issues. The biggest controversy is actually determining how useful tourism actually is. Its positive consequences are exclusively narrowed down to the economic prosperity of the community and few would give it up.

Turizam je jedan od najbrže rastućih sektora na svijetu. Suvremeni trendovi nalažu kraće odmore u jednoj destinaciji, te preferiraju više atraktivnih destinacija u odabranoj zemlji odmora, ali i organizirana kružna putovanja. Razlikujemo turizam prirodnih resursa i društvenih resursa: zdravstveni turizam, sportski turizam, nautički turizam, eko turizam, lov i ribolov, ruralni turizam, kulturni turizam, gastronomski turizam, turizam događaja, vjerski turizam, turizam na umjetno stvorenim atrakcijama. Turisti današnjice tragaju za što kvalitetnijim odmorom, rekreacijom, zabavom i zdravljem, sve više sami istražuju i osmišljavaju putovanja te su u potrazi za nezagađenom atraktivnom prirodom koja nudi relaksaciju, zadovoljstvo, rekreaciju, zdravstvenu rehabilitaciju, umjetnost i tradiciju. Poluotok Istra je zelena mediteranska oaza srcolikog oblika smještena u najzapadnijem dijelu Hrvatske. Prirodne ljepote i blaga klima zaslužni su što je ovo odredište od davnina omiljeno ljetovalište na Jadranu. Istra kao regija vrlo se dobro razvila posljednjih desetak godina. Zdravstveni turizam smatra se vrstom aktivnosti u kojoj bitno mjesto zauzima stručno i kontrolirano korištenje prirodnih ljekovitih činitelja i procedura fizikalne medicine, a sve u svrhu održanja i unapređenja fizičkog, psihičkog i duhovnog zdravlja turista, a u cilju poboljšanja kvalitete njihovog života. Na zdravstveni turizam danas otpada oko 15% ukupnog europskog međunarodnog turističkog prometa. Tourism is one of the fastest growing sectors in the world. Modern tourist looking for shorter vacations in one destination, and prefer more attractive destinations in the vacation country, but also organized cruises. We differentiate two type of tourism: natural resources and social resources: health tourism, sports tourism, nautical tourism, eco tourism, hunting and fishing tourism, rural tourism, cultural tourism, gastronomic tourism, event tourism, religious tourism, tourism on artificially created attractions. Today, tourists are looking for the best possible vacation, recreation, entertainment and health, exploring and designing trips by themselves and looking for unpolluted attractive nature that offers relaxation, pleasure, recreation, health rehabilitation, art and tradition. The Istrian peninsula is a green mediterranean oasis located in the west part of Croatia. The natural beauty and mild climate are responsible for the fact that this destination has long been a favorite summer resort on the Adriatic Sea. Istria as a region has developed very well in the last ten years. Health tourism is based on natural remedies and procedures of physical and rehabilitation medicine that are used to preserve and improve health and quality of life. Health tourism is a complex tourism product with an annual growth of 15 on the Europe level.

Turizam u Republici Hrvatskoj igra bitno ulogu u cjelokupnoj ekonomiji i razvoju. Zahvaljujući turizmu, Hrvatska pojačava svoj gospodarski rast, mogućnost zapošljavanja i prepoznatljivost na Svjetskom tržištu. Da bi se došlo do određenih podataka i da bi se mogli donositi zaključci, potrebno je uključiti više znanstvenih grana. U ovom radu, da bi došli do traženih zaključaka koristili su se neki od statističkih pokazatelja u turizmu. Jedan od čimbenika za koje se izračunavaju pokazatelji jest turist. Podatci o dolascima stranih gostiju u razdoblju od 2009. do 2019. godine i izračunati prosjeci ukazuju na to da broj dolazaka stranih turista iz godine u godinu raste, a najbrojniji su njemački turisti, potom ih prate turisti iz Slovenije, Italije, Austrije, Češke, Poljske, Nizozemske, Francuske, Mađarske i Slovačke. Istarska županija je najposjećenija i ima najviše ostvarenih noćenja, a zatim ju prate Primorsko-goranska županija, Splitsko-dalmatinska, Dubrovačko-neretvanska, Zadarska itd. Od kontinentalnih županija među konkurente Primorskim županijama mogu se ubrojiti grad Zagreb te Karlovačka županija. Sljedeći analizirani pokazatelj statistike u turizmu su smještajni kapaciteti. S obzirom na specifičnu strukturu turističkih smještajnih kapaciteta Hrvatske u kojoj prevladava sve brže rastući obiteljski smještaj, uz mali udio hotelskog smještaja te različite navike turista u pogledu trajanja boravka u određenim smještajnim kapacitetima, može se već zaključiti kako se turizam Hrvatske bazira na privatnim iznajmljivanjima smještaja, no ističu se i objekti poput hotela, kampova i kampirališta koji su najbrojniji u Istri. Što se noćenja tiče, boravci posljednjih godina u kampovima i kampiralištima iznose između 6 i 7 dana, lječilištima od 6 do 10 dana, hostelima između 2 i 4 (s time da je u posljednjih nekoliko godina boravak opao na 2 dana), u kućanstvima između 5 i 7 dana te u hotelima između 2 i 4 dana. Detaljnije je analizirana Istarska županija gdje je većina gradova orijentirana na turizam, no razvijene su i prerađivačka industrija, ribarstvo, trgovina, građevinarstvo, poljoprivreda te transport. U Istri turisti prosječno borave između 6 i 7 dana, a ključno tržište je Njemačka, koju potom ih prate turisti iz Slovenije i Austrije. Prema podacima iz 2017. godine navodi se kako Istra ima najviše smještajnih jedinica u Hrvatskoj te kako je najveća zastupljenost Istre u kampovima od 38 %, 32 % u domaćinstvima i 30 % u hotelima. U Istri, Rusi se izdvajaju brojem noćenja u hotelima, u domaćinstvima Nijemci, dok u kampovima najduže borave Nizozemci. Prikazani statistički pokazatelji ukazuju na razinu razvijenosti hrvatskog turizma s obzirom na dolaske, noćenja i smještajne kapacitete te omogućuju uočavanje prednosti i nedostataka s obzirom na čimbenike i geografsku raspoređenost turista prema županijama, što može poslužiti pri razvoju strategije hrvatskog turizma. Tourism in the Republic of Croatia plays an important role in the overall economy and development. Thanks to tourism, Croatia is strengthening its economic growth, employment opportunities and recognition on the world market. In order to come to certain data and to be able to draw conclusions, it is necessary to involve several scientific branches. In this work, in order to reach the required conclusions, some of the statistical indicators in tourism were used. One of the factors for which the indicators are calculated is the tourist. Data on arrivals of foreign guests in the period from 2009 to 2019 and calculated averages indicate that the number of arrivals of foreign tourists is growing from year to year, and the most numerous are German tourists, followed by tourists from Slovenia, Italy, Austria, Czech Republic , Poland, the Netherlands, France, Hungary and Slovakia. Istria County is the most visited and has the most overnight stays, followed by Primorje-Gorski Kotar County, Split-Dalmatia County, Dubrovnik-Neretva County, Zadar County, etc. Among the continental counties, the city of Zagreb and Karlovac County can be included among the competitors in the Primorje counties. The next analyzed indicator of statistics in tourism is accommodation capacities. Given the specific structure of tourist accommodation capacities in Croatia, which is dominated by growing family accommodation, with a small share of hotel accommodation and different habits of tourists in terms of length of stay in certain accommodation facilities, it can already be concluded that Croatian tourism is based on private rentals. , but facilities such as hotels, camps and campsites, which are the most numerous in Istria, also stand out. In terms of overnight stays, in recent years stays in camps and camps have been between 6 and 7 days, spas from 6 to 10 days, hostels between 2 and 4 (with the number of stays falling to 2 days in the last few years), in households between 5 and 7 days and in hotels between 2 and 4 days. Istria County was analyzed in more detail, where most cities are oriented towards tourism, but the processing industry, fishing, trade, construction, agriculture and transport have also been developed. Tourists stay in Istria on average between 6 and 7 days, and the key market is Germany, which is then followed by tourists from Slovenia and Austria. According to data from 2017, it is stated that Istria has the most accommodation units in Croatia and that the largest representation of Istria in camps is 38%, 32% in households and 30% in hotels. In Istria, Russians stand out with the number of nights spent in hotels, Germans in households, while the Dutch spend the longest time in camps. The presented statistical indicators indicate the level of development of Croatian tourism with regard to arrivals, overnight stays and accommodation capacities and enable the identification of advantages and disadvantages with regard to factors and geographical distribution of tourists by counties, which can serve in developing Croatian tourism strategy.

Turizam danas definiramo na razne načine, svaka osoba ima svoj vid i doživljaj turizma. Za neke je turizam putovanje, za neke doživljaj, privremeni boravak izvan mjesta stanovanja. Turizam je područje ljudske aktivnosti koje se ubrzano razvija, što se odražava kako na gospodarstvo neke zemlje tako i na socijalne uvjete života. Što su ti uvjeti bolji, potencijalni turisti lakše će donijeti odluku o izboru destinacije u kojoj žele provesti odmor. Predmet istraživanja ovog rada prvenstveno se odnosi na kamping turizam. Cilj je ovog rada: definirati turizam, selektivne oblike turizma, kamping turizam i pobliže nas upoznati sa kampom. Autorica se dotakla i same povijesti turizma, kako je nastao, gdje se najviše razvio, te je ustanovila iz njegovog razvoja da su se razvili novi oblici turizma, danas poznatiji pod nazivom selektivni oblici turizma. Selektivne oblike turizma dijelimo na zdravstveni, vjerski, manifestacijski, lovni i ribolovni, kamping turizam i brojne druge. Svrha ovog rada je definirati što je to kamp, te također kako se kamping turizam razvijao u svijetu, a i u Hrvatskoj. Posebno u ovom radu su objašnjeni i nabrojani: vrste kampova, smještajne jedinice u kampu te vrste smještaja. Također kao bitno autorica ovog rada je izdvojila i naturizam, te glamping turizam. Today, we define tourism in a few different ways(aspects). Each individual experiences and sees tourism differently. Some perceive it as a journey and some as a temporary stay outside the residence. Tourism is a rapidly evolving field of human activity, which reflects on the economy and social living conditions. Better conditions make it easier for a potential tourist to decide which destination to choose. The subject of research is primarily related to camping tourism. The objective goal of this research is: to define tourism, define selective forms of tourism, define camping tourism, and to introduce us to the camp in more detail. The author also mentioned the history of tourism itself; its origin, where it is most widespread, and found from its development that new forms of tourism have developed, today known as selective forms of tourism. There are several forms of selective tourism. Some of them are health tourism, religious tourism, manifestation tourism, hunting and fishing, and many others. The purpose of my work is to define what camping is, and also how camping tourism is evolving in the world and in Croatia. Especially, in this presentation, I explained types of campsites, accommodation units at the campsite, and types of accommodation. Also, the author highlighted both naturism and glamping tourism.

Bu çalışmanın amacı Kapadokya’ya gelen yerli ve yabancı turistlerin profilini belirlemektir. Bu kapsamda Kapadokya bölgesine gelen yerli ve yabancı turistlerin gecelemeleri, kalış süreleri, konaklama işletmesi tercihleri, ziyaret dönemleri ve yabancı turistlerin geldiği ülkelere yönelik değişkenler 2015-2019 yıllarına yönelik dönemsel olarak ele alınmıştır. Çalışmada Kapadokya’nın hem turistik çekicilikler hem de turistik işletmeler bakımından en yoğun olduğu bölge olan Nevşehir’deki ticari konaklama işletmelerinde geceleme yapan ziyaretçilere yönelik veriler değerlendirilmiştir. Çalışmadaki veriler T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı’ndan elde edilmiş ve derlenerek sonuçlara ulaşılmıştır. Çalışmada 2015-2019 döneminde; yerli turistlerin daha fazla ziyaret gerçekleştirdiği, yabancı turist sayısının değişkenlik göstermekle birlikte artış gösterdiği, yerli ve yabancı turistlerin ortalama geceleme süresinin nispeten aynı olduğu ve ziyaretlerin en fazla bahar ve yaz aylarında yapıldığı belirlenmiştir. Ayrıca Ürgüp, Merkez ve Avanos’un en fazla tercih edilen bölgeler olduğu, yerli ve yabancı turistlerin farklı konaklama tesislerini tercih ettiği belirlenmiştir. Yine bu dönemde Kapadokya’ya en fazla ziyaretçi Çin, Güney Kore ve Tayvan’dan gelmiştir. The aim of this study is examining the profile of domestic and foreign tourists came to Cappadocia. The variables such as overnight stays and mean of stay, choices of accommodation businesses, visiting periods and other variables of domestic and foreign tourists are examined periodically for 2015-2019. In this study, the data of the visitors who spent overnight stay in the accommodation businesses in Nevşehir, the region where the tourist attractions are the most intense in Cappadocia are examined. The data obtained from the Republic of Turkey Ministry of Culture and Tourism and it is tried to reach the results by analysing. It was determined that domestic tourists visited more than foreign tourists, the number of foreign tourists increased by years, and the mean of overnight of domestic and foreign tourists was relatively the same, and tourists visited Cappadocia in spring and summer mostly, in the period of 2015-2019 . In the same period, Ürgüp, center of Nevşehir, Avanos became the most preferred regions and the highest number of tourists came to Cappadocia from China, South Korea and Taiwan.

Hikaye anlatıcılığı, yüzyıllardır süregelen öneminin dışında son yıllarda yönetim-organizasyon, pazarlama, iletişim gibi iş dünyasının önemsediği alanlarda popüler olmaya başlamıştır. İnsanlığın temelinde yatan bu kavram, günümüzde çok daha farklı amaçlar ile kullanılmaktadır. Bu nedenle, iş dünyası tarafından benimsenen bu kavramın akademik açıdan da önemi artmıştır. Literatürde gittikçe popüler bir duruma gelmiş olan hikaye anlatıcılığı, turizm özelinde de araştırmalara konu olmaktadır. Unutulmaz turizm deneyimi ise, son yıllarda değişen turist algıları ve beklentileri sonucu ortaya çıkan deneyimlerdir. Turist için, unutulmaz turizm deneyimi duygusal ve zihinsel olarak uç noktaya ulaşmaktır. Hikaye anlatıcılığı sürecinde, başlangıç ve son arasında anlatıma değer bir zirve noktası bulunmalıdır. Bu düşünce temelinde, turistlerin hikaye anlatıcılığı sürecinde, unutulmaz turizm deneyimlerinin anlatıma değer bir zirve nokta olup olmadığı sınamak amaçlanmıştır. Bu araştırmanın çalışma evrenini, Türkiye’de yaşayan ve paket tur programlarına katılım sağlamış yerli turistler oluşturmaktadır. Katılımcılardan, toplamda 250 adet geçerli anket elde edilmiştir. Elde edilen bu veriler; faktör analizi (AFA ve DFA), güvenirlik, regresyon ve aracılık etkisi analizleri yapılarak değerlendirilmiştir. Yapılan analizler sonucunda, anlatıya ulaşımın hikaye anlatıcılığı üzerindeki etkisinde, unutulmaz turizm deneyiminin aracı etki gösterdiği görülmüştür., Apart from its importance that has been ongoing for centuries, in recent years, storytelling has become popular in fields that are important to the business world such as management-organization, marketing, and communication. This concept, which is the basis of humankind, is used for many different purposes today. Therefore, this concept adopted by the business world has increased its importance academically. Storytelling, which has become increasingly popular in the literature, is the subject of research in tourism as well. The memorable tourism experience is the result of changing tourist perceptions, and expectations in recent years. It was seen that; many researchers in the literature handled the memorable tourism experience concept. The memorable tourism experience means reaching to summit emotionally and mentally for tourists. In the storytelling process, there must be a summit worth telling between the beginning and the end. Based on this idea, the aim of the research is whether memorable tourism experiences are a summit to worth telling or not in the tourist's storytelling process. The universe of the thesis is the domestic tourists in Turkey who have joined a package tour program. A total of 250 valid questionnaires were obtained from the respondents. The obtained data were analyzed by conducting factor analysis (EFA and CFA), reliability, regression, and mediating effect analyses. The results show that memorable tourism experience has a mediating effect on the effect of narrative transportation on storytelling., İÇİNDEKİLER ÖZET i ABSTRACT ii ÖNSÖZ iii İÇİNDEKİLER iv ŞEKİLLER VE ÇİZELGELER LİSTESİ vii KISALTMALAR ix EKLER x GİRİŞ 1 BÖLÜM I KAVRAMSAL ÇERÇEVE 1.1.Hikâye Tanımı 3 1.1.1.Hikâyelerin Tarihsel Süreci 5 1.1.2.Hikâye Unsurları 6 1.1.3.Hikâye Türleri 6 1.2.Anlatıcı 7 1.2.1.Anlatıcı Türleri 8 1.2.2.Örgüt Anlatıcıları 9 1.2.3. Turizm Hikâyelerinde Anlatıcılar 10 1.3. Hikâye Anlatımında Kullanılan Araçlar 12 1.3.1. Efsaneler 13 1.3.2. Mitler 14 1.3.3.Masallar 14 1.3.4.Destanlar 15 1.3.5.Törenler ve ritüeller 15 1.3.6.Kurum vizyonları 15 1.3.7.Dedikodu ve söylentiler 15 1.3.8.Dizi ve filmler 16 1.3.9.Anılar ve sosyal ağ içerikleri (yazılar, fotoğraf ve videolar) 16 1.4. Hikâye Anlatıcılığının Kullanıldığı Alanlar 17 1.4.1. Pazarlama alanında kullanımı 17 1.4.2. Yönetim organizasyon alanında kullanımı 19 1.4.3.Turizm alanında kullanımı 22 1.5.Deneyim, Turist Deneyimi ve Unutulmaz Turizm Deneyimi Kavramları 24 iv 1.5.1.Deneyim Türleri 27 1.5.1.1.Duyusal deneyim 28 1.5.1.2.Duygusal deneyim 29 1.5.1.3.Düşünsel deneyim 29 1.5.1.4.Davranışsal (Fiziksel) deneyim 30 1.5.1.5.İlişkisel deneyim 30 1.5.2. Turist Deneyimi Kavramı 30 1.5.2 1.Turist Deneyimi Özellikleri ve Boyutları 33 1.5.3.Turist Deneyimi Türleri 33 1.5.3.1. Optimal deneyimler 33 1.5.3.2.Tatmin edici deneyimler 34 1.5.3.3.Kaliteli deneyimler 34 1.5.3.4.Olağanüstü deneyimler 35 1.5.3. Unutulmaz Turizm Deneyimi 36 1.6. Deneyimsel Pazarlama Yaklaşımı 38 1.7.Turizm Sektöründe Deneyim Sağlayıcıları 40 BÖLÜM II İLGİLİ ALANYAZIN 2.1.Temel Değişkenlerin Boyutları ve Kuramsal Yaklaşımlar 42 2.1.1.Hikâye anlatıcılığına dair kuramsal temeller 42 2.1.1.1.Anlatıbilim (Naratoloji) Teorisi 42 2.1.1.2. Anlatıya Ulaşım Teorisi 43 2.1.2. Unutulmaz Turizm Deneyimi Boyutları 43 2.1.2.1.Hazcılık (Hedonizm) 44 2.1.2.2.Canlanma 45 2.1.2.3.Sosyal Etkileşim (Yerel Kültür) 45 2.1.2.5.Anlamlılık 46 2.1.2.6.Bilgi 46 2.1.2.7.Yenilik 46 2.1.3. Anlatıya ulaşım ölçeğinin alt boyutları 47 2.1.3.1.Bilişsel faktörler 47 2.1.3.2. Duygusal faktörler 48 2.1.3.3.Özümseme faktörleri 48 2.2. Değikenler Arası İlişkiler 48 v BÖLÜM III UNUTULMAZ TURİZM DENEYİMİNİN HİKÂYE ANLATICILIĞINA ETKİSİ 3.1. Araştırma Problemi 51 3.2. Araştırmanın Amacı 52 3.3. Araştırmanın Önemi 52 3.4. Araştırmanın Varsayımları 53 3.5. Araştırmanın Sınırlılıkları 53 3.6. Araştırmanın Yöntemi 54 3.7. Araştırmanın Hipotezleri 54 3.8. Araştırmanın Modeli 57 3.9. Araştırmanın Evreni ve Örneklem 57 3.10. Veri Toplama Araçları ve Teknikleri 58 3.10.1. Unutulmaz Turizm Deneyimi Ölçeği 58 3.10.2. Anlatıya Ulaşım Ölçeği 59 3.10.3. Hikâye Anlatıcılığı Ölçeği 59 3.11. Veri Analizi 59 3.11.1. Geçerlilik ve güvenilirlik analizleri 60 3.11.1.1. Unutulmaz turizm deneyimi ölçeğine ilişkin bulgular 60 3.11.1.2.Anlatıya ulaşım ölçeğine ilişkin bulgular 62 3.11.1.3.Hikaye anlatıcılığı ölçeğine ilişkin bulgular 65 3.12. Bulgular ve Yorumlamalar 67 3.12.1.Tanımlayıcı Bulgular 67 3.12.1.1. Unutulmaz turizm deneyimine ilişkin bulgular 67 3.12.1.3. Hikaye anlatıcılığı ölçeğine ilişkin bulgular 72 3.12.2. Demografik Bulgular 74 3.12.3. Regresyon ve Aracılık Etkisi Analizlerinin Bulguları 75 SONUÇ 82 ÖNERİLER 85 Araştırmacılara Öneriler 85 Sektörel Öneriler 85 KAYNAKLAR 87

Ovaj završni rad strukturiran je na način da se točno pridržava naslova rada „Turistički sustav kao generator kriminaliteta“ pa su tako i podijeljena poglavlja u njemu. U ovom završnom radu definiran je pojam kriminal, vrste i oblici kriminala s kojima se turizam susreće, njegov utjecaj na destinaciju, suzbijanje kriminala i slično. U drugom poglavlju opisana je upravo podjela kriminala i kako on utječe na današnji turizam. Ukratko, u ovom završnom radu prožimaju se svi pojmovi koji čine jednu jedinstvenu cjelinu, s ciljem prikazivanja važnosti sigurnosti i suzbijanja kriminala, kako u turizmu tako i u svim gospodarskim granama i sektorima. This paper is structured in such a way that we adhere strictly to the title of the paper "The Tourist System as a Generator of Crime", so the chapters are divided into it. This paper defines the notion of crime, the types and forms of crime that tourism is facing, its impact on the destination, the suppression of crime, and so on. The second chapter describes precisely the division of crime and how it affects tourism today. In sum, final paper permeates all the concepts that make up one compact unit, with the aim of demonstrating the importance of security and crime prevention not only in tourism but in all branches and sectors of the economy.

Türkiye sahip olduğu turizm çekicilikleri sayesinde farklı kültürlerin de turizm açısından cazibe merkezi olmuştur. Doğal ve kültürel özelikleri sebebiyle her kültüre ve her ekonomiye göre tatil imkanlarını bulunmaktadır. Turizm sektörü ekonomiye can veren sektörlerden biri haline gelmiştir. Özellikle alışveriş ve hediyelik ürün imkanlarının çeşitliliği, ekonomik hareketliliği arttıran güçlerden biridir. Bu çalışma, Türkiye’nin önemli turizm potansiyeline sahip olan Marmaris’te gerçekleştirilmiştir. Yapılan çalışmanın amacı, turistlerin alışveriş davranışlarında kültürlerarası bir karşılaştırma yaparak Marmaris esnafı açısından konuyu ele almaktır. Bu bağlamda yapılan çalışmaya uygun olarak esnafa yapılandırılmış görüşme uygulanmıştır. Elde edilen veriler içerik analizi yoluyla analiz edilmiş ve kültürlerarası farklılıklara ve ürün geliştirmeye yönelik önerilerde bulunulmuştur. Thanks to tourism attractiveness of different cultures that Turkey has also been the center of attraction in terms of tourism. Due to its natural and cultural characteristics, there are holiday opportunities for every culture and every economy. Tourism sector has become one of the sectors that give life to the economy. Especially, the variety of shopping and gift products is one of the forces that increase economic mobility. This study was performed in Marmaris having significant tourism potential of Turkey. The aim of the study is to make an intercultural comparison of shopping behaviors of tourists and to deal with the issue of Marmaris tradesman. In this context, structured interview was applied to the artisans in accordance with the study. The data obtained were analyzed through content analysis and suggestions were made for intercultural differences and product development.

U Hrvatskoj je organizacija društvenih dogaĊanja ureĊena Zakonom o javnom okupljanju. Uz Zakon postoje i brojni pravilnici koji reguliraju pitanja iz domene organiziranja razliĉitih društvenih dogaĊanja. Društvena dogaĊanja situacije su okupljanja većeg broja ljudi. Društvena dogaĊanja razliĉita su prema svojoj veliĉini, formi i sadrţaju. Zadnjih godina dogaĊa se rast i razvoj turizma dogaĊanja, stoga je nuţno povezivati turizam i sigurnost na svim razinama. Standardi sigurnosti trebaju biti zadovoljeni na najvećoj razini kako bi turisti i dalje Hrvatsku prepoznavali kao sigurnu destinaciju. Organizacija sigurnosti u hotelima treba biti na najvećoj razini kao dio poslovnog procesa koji će osigurati daljnji rast i razvoj turizma kao vaţne gospodarske djelatnosti. In Croatia, the organization of social events is regulated by the Law on Public Assemblies. In addition to the Act, there are numerous regulations that regulate issues in the field of organizing various social events. Social events of the situation are gatherings of large number of people. Social events differ in size, form and content. In recent years, there has been an increase and development of tourism of events, therefore it is necessary to link tourism and security at all levels. Security standards should be met at the highest level so that tourists can continue to recognize Croatia as a safe destination. The organization of hotel security should be at the highest level as part of a business procedure that will ensure the continued growth and development of tourism as an important economic activity.

Amaç- Bu makalede; son yıllarda deniz, kum, güneş turizmi dışında özellikle tarihi ve doğal güzellikleriyle de dikkat çeken Kuzey Ege Bölgesi’nin, önemli turizm merkezlerinden biri olan Ayvalık ve çevresinin turizm potansiyelini bilimsel veriler ışığı altında konukevi işletmeciliğinin ne düzeyde olduğunun tespit edilmesi amaçlanmıştır. Bunun için bölgenin karakteristik özelliklerini yansıtan Ayvalık ve çevresinde bulunan tarihi, kültürel, doğal güzelliklerinin yanı sıra bölge de geleneksel mimari tarzındaki Ayvalık-Cunda evlerinde yapılan konukevi işletmeciliği ele alınmıştır. Bu bağlamda amaç, konukevi işletmeciliğinde sunulan hizmetlerden hangilerinin müşteri tercihini ve memnuniyetini etkilediğinin araştırılmasıdır. Yöntem- Bu çalışma yapılırken günümüzde önemli bir bilgi kaynağı olan Türkiye'nin tatil ve konaklama rehberi operatörlerinin web siteleri sayfalarından toplam 636 müşteri incelenmiştir. Bunlardan mimari tarzları, fiyat, temizlik, kahvaltı, lokasyon, karşılama ve ilgilenme, ev atmosferi başlıkları altındaki, konuk görüşleri her pansiyon (konukevi) için ayrı ayrı karşılaştırılmış konuk yorumlarında en çok öne çıkan konular başlık olarak seçilmiştir. Bulgular- Çalışma kapsamında Ayvalık merkez ve Cunda Adasındaki eski Rum mimari yapısı özelliğini taşıyan geleneksel Ayvalık evlerinde yapılan konukevi işletmeciliğinde sunulan hizmetlerden hangilerinin müşteri tercihini ve memnuniyetini etkilediği araştırılmıştır. Ayvalık Merkez ve Cunda Adasındaki konukevlerinde yapılan her iki çalışmada elde edilen toplam veriler doğrultusunda; Ayvalık merkezindeki konukların tercihlerinde öncelikli olarak temizlik ve kahvaltı, Cunda adasında konaklayanların ise karşılama ve lokasyon beğenilerinin öne çıktığı görülmüştür. Sonuç- Ayvalık’ta mevcut geleneksel mimari tarzındaki konukevi işletmelerine olan talep alternatif turizmde değer yaratmada önemli bir işleve ve potansiyele sahiptir. Bu doğrultuda Geleneksel Ayvalık evlerinin sonraki kuşaklara miras bırakılabilmesi için terk edilen "sit" lerin yeniden inşa edilmesi, eski binaların kullanılabilir hale getirilmesi ve aynı zamanda Ayvalık’ın tarihi ve kültürel değerleri ve mekansal farklılıklarının öne çıkarılarak kendine özgü kentsel bir turizm politikası önerilmektedir. Purpose- In this research paper, it is aimed to determine the tourism potential of North Aegean Region’s one of the most important tourism attraction where are Ayvalık and its region under the scrutiny of scientific data, and which level guesthouse business is at. For that purpose, the historical culturel and natural wonders of Ayvalık and its neighborhood where convey characteristic qualities of region as well as the guesthouse business conducted in the traditional architectural style Ayvalık-Cunda houses of region were covered. Methodolgy- While this research was being conducted, 636 customer in total from web sites of operators of Turkey’s holiday and accommodation advisors which are an important source of information nowadays were studied. From those, customer reviews under titles of architectural styls, price cleanliness, breakfast, location, reception and service, home atmosphere for every hostel (guesthouse) were compared respectively and most featured titles of customer reviews were selected as a title. Findings-Under the scope of the research, which of things that were served on questhouse business conducted in central Ayvalık and Cunda Island on traditional Ayvalık houses which have characteristic of old Roman architecture have an effect on customer choice and satisfaction were studied. Under the direction of data gained from both research on Central Ayvalık and Cunda Island; it has been seen that in preferences of customers in Central Ayvalık, primarily the liking of cleanliness and breakfast, but as for customers in Cunda Island, primarily the liking of reception and location came into prominence. Conclusion- In Ayvalık, the demand for existing traditional architecture style questhouse business has crucial function and potential in creating value. Accordingly, to be able to leave the legacy of traditional Ayvalık houses to next generations the rebuilding of abandoned “protected areas”, rendering old houses usable and adistinctive tourism policy by introducing Ayvalık’s historical and cultural values and spatial disparities are recommended. Publisher's Version

Predmet ovog diplomskog rada je percepcija mladih turista kod vrednovanja različitih elemenata koji okružuju i utječu na turistički proizvod odnosno turističku destinaciju. Način na koji mladi turisti percipiraju odnosno opažaju elemente iz vanjskog okruženja kod turističke destinacije važan je čimbenik za razvoj same destinacije, posebice zbog toga što se na temelju (ne)zadovoljstva turista donose odluke za poboljšanje same turističke destinacije. Kako bi se pribavili podaci o percepciji mladih turista, provelo se istraživanje tržišta koje je donijelo podlogu za modifikaciju osnovnih elemenata postojećeg turističkog proizvoda u sklopu napora da sudionici u turističkoj ponudi prilagode svoj proizvod potrebama potrošača, odnosno turista. Svaka turistička destinacija, odnosno ‘’proizvod’’ koji se nudi turistima, mora se stalno prilagođavati njihovim potrebama i željama, kako bi ostala konkurentna, te se shodno tome provodi istraživanje percepcije mladih turista o vrijednosti turističke destinacije. The subject of this graduate labor is the perception of young tourists in evaluating the various elements that surround and affect on tourist product or tourist destination. The way how young tourists perceive or observe the elements from environment in tourist destination is an important factor for the development of destination, especially because of the (non) satisfaction of tourists making decisions to improve the tourist destination itself. In order to obtain data on the perception of young tourists, a market research was conducted that has brought the basis for the modification of the basic elements of the existing tourism product as part of the effort that the participants in the tourist offer adjust their product to the needs of consumers or tourists. Every tourist destination, or "product" offered to tourists, must constantly adapt to their needs and wishes, in order to remain competitive and accordingly carry out research on the perception of young tourists on the value of tourist destinations.

Günümüzün küreselpazarında rekabet gün geçtikçe artmakta, rekabet avantajı elde etmekzorlaşmaktadır. Hızlı değişim ve yeniliklerin yaşandığı günümüzde işletmeler bugelişmelere ayak uydurmak durumundadır. Zira günümüz tüketicisi için nihai üründen ziyade, yaşanılan ürün vehizmet deneyimi satın alma karar sürecinde belirleyici hale gelmektedir. Bunoktada taklit edilmesi, ikamesi zor olan ve tüketiciler tarafından arzuedilen, onların beklentilerine cevap verebilen deneyimsel ortamlarınyaratılması rekabet avantajı açısından oldukça önem arz etmektedir. Ancak dünyadave turist profilinde meydana gelen gelişmeler ve değişiklikler, turistlerinbeklentilerinin de farklılaşmasına neden olmaktadır. Turistlerin ihtiyaçlarınıngiderilmesi dışında farklılık arayışı, kendini değerli hissetme, yenilenme,yeni kültürler ve insanlar tanıma gibi benzersiz deneyimler yaşamaya yönelikeğilimleri, bir deneyimi eşsiz ve unutulmaz kılan unsurlar üzerineodaklanılmasına sebebiyet vermektedir. Literatür incelendiğinde tüketici,ziyaretçi, turist ve seyahat deneyimi üzerine çok sayıda çalışmanın yer aldığıgörülmekle birlikte, “Unutulmaz Turizm Deneyimi” kavramı bu alanda oldukça yenibir araştırma konusu olarak yer almaktadır. Bu kavramla ilgili yabancı literatürdeki çalışmalarincelendiğinde bir literatür birikiminin oluştuğunu belirtmek mümkün olmaktaancak, yerli literatürde oldukça sınırlı sayıda çalışmanın yer aldığıgörülmektedir. Dolayısıyla bu çalışmanın amacı, uluslararası ve ulusal literatürün kapsamlı birdeğerlendirmesini yaparak mevcut akademik yazına katkıda bulunmak ve yeni birkavram olan unutulmaz turizm deneyimi olgusunu kapsam ve içerik açısındandeğerlendirmektir. Bu anlamda söz konusu bulguların ve değerlendirmelerin turizmişletmecilerine ve destinasyon yöneticilerine, turistlerin karar vermesüreçlerinde göz önünde bulundurdukları unsurların anlaşılması açısından yolgöstereceği öngörülmektedir., Competition in today'sglobal market is increasing day by day, competitive advantage is difficult toachieve. In the world where rapid changes and innovations are experienced,enterprises have to keep up with these developments. Because, the product and serviceexperience that is experienced rather than the final product for today'sconsumer becomes decisive in the purchasing decision making process. At thispoint, the creation of experiential environments that are difficult to imitateand substitution, and which are desirable by consumers, capable of respondingto their expectations are of great importance in terms of competitiveadvantage. However, occured developments and changes in the world and in thetourist profile, it also causes changes in the expectations of tourists. Exceptfor satisfying the needs of tourists, the tendency to live memorableexperiences such as the search for difference, feeling valued, renewal, newcultures and people recognition, it gives cause for a focus on the elementsthat make an experience unique and memorable. When the literature is examined,while it is seen that there are many studies on consumer, visitor, tourist andtravel experience, the concept of "Memorable Tourism Experience"ranks as pretty new research topic in this field. When the studies in theforeign literature related to this concept are examined, it is possible tostate that a literature accumulation is formed, but it is seen that there arepretty limited number of studies in the domestic literature. Hence, the aim ofthis study is to contribute to the current academic literature by making acomprehensive evaluation of international and national literature and toevaluate the phenomenon of memorable tourism experience that is a new conceptin terms of scope and content. In this sense, it is foreseen that mentionedfindings and evaluations will guide tourism operators and destination managersin terms of understanding the factors that tourists consider in decision-makingprocesses.

Balıkesir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Turizm İşletmeciliği ve Otelcilik Ana Bilim Dalı, Tatillerin insanların yaşam kalitesi üzerinde olumlu ve olumsuz etkiler sağladığı yapılan araştırmaların incelenmesi neticesinde görülmektedir. Bu çalışmada da amaç insanların yapmış oldukları tatil tercihleri ile yaşam kaliteleri arasındaki ilişkiyi araştırmaktır. Bu amaç paralelinde yapılan araştırmada anket tekniği kullanılmış, yapılan anket çalışmasına 406 kişi katılım sağlamıştır. Elde edilen veriler istatistik analiz yöntemleri aracılığıyla test edilmiştir. Çalışma sonucunda Ankara’da yaşayan kişilerin tatil tercihleri ölçeğinin üç faktör altında toplandığı, yaşam kalitesi ölçeğinin ise dört faktör altında toplandığı açıklayıcı faktör analizi sonucunda tespit edilmiştir. Bu çalışma beş bölümden oluşmaktadır. Çalışmanın birinci bölümünü, araştırmanın problemi, amacı, önemi, varsayımları, sınırlılıkları ve tanımlar oluşturmaktadır. Çalınmanın ikinci bölümü, kuramsal çerçeve ve ilgili araştırmaların incelenmesi doğrultusunda oluşturulan alan yazın bölümüdür. Kuramsal çerçevede, turizm, turist, tatil ve yaşam kalitesi kavramlarına, ilgili araştırmalar bölümünde ise tez konusuyla ilişkili olduğu varsayılan çalışmalara yer verilmiştir. Üçüncü bölümde, araştırmanın modeli, evren ve örneklemi veri toplama aracı ve teknikleri ile verilerin analizine yönelik bilgilere yer verilmiştir. Dördüncü bölümde, çalışma neticesinde elde edilen verilerin istatistiki analizleri, elde edilen bulgular ve bulgulara yönelik yorumlara yer verilmiştir. Çalışmanın beşinci bölümünde ise elde edilen sonuçlar ve bu kapsamda geliştirilen öneriler yer almaktadır., The positive and negative effects of holidays on people's quality of life are seen as a result of the researches conducted. The aim of this study is to research the relationship between the holiday preferences and the quality of life of people. The study that made in parallel with this purpose, the survey technique was used and 406 people participated in the survey that made. The data obtained were tested through statistical analysis methods. As a result of the study, it was determined that the household preferences scale of people living in Ankara was collected under three factors and the quality of life scale was collected under four factors as a result of descriptive factor analysis. This study consists of five chapters. The first part of the study consists of definitions and problem, definitions, aim, importance, assumptions and limitations of the research. The second part of the study is the literature which is formed in line with the study of theoretical framework and related research. İn the theoretical framework, the concepts of tourism, tourist, holiday and quality of life concepts and as for in the related research section, studies that are supposed to be related to the thesis subject are given a place. In the third part, the model, population and sample of the research was mentioned. In addition, informations about data collection tools and techniques and analysis of data were also given a place. İn the fourth chapter, the statistical analysis of the data obtained from the study, the findings obtained and comments on these findings were given a place. İn the fifth part of the study, the results obtained and the suggestions developed within this scope are taken part.

U ovome završnome radu istraživala se tema: Od antropologije i turizma: sličnosti i razlike. Metode korištene u radu su metoda kompilacije i dedukcijska metoda. Tijekom istraživanja došlo se do spoznaje da turizam i antropologija imaju puno sličnosti a još više razlika te da zajedno koegzistiraju u sinergiji. Turist i antropolog su naizgled jako slični ali su njihova temeljna obilježja i ciljevi drugačiji. Iz istraživanja se zaključilo da je antropologija poželjan alat pri razumijevanju tuđih kultura i smanjivanju predrasuda a da turizam može pomoći pri podizanju ljudske svijesti i osnaživanju ekonomije. In this graduation paper the theme: From anthropology to tourism: similarities and differences was researched. The methods that have been used in this paper were the compilation method and the deductive method. While investigating, I came to a conclusion that tourism and anthropology have many similarities and even more differences, but they coexsist in synergy. The tourist and the anthropologyst are seemingly very similar but their core features and goles are different. From this study, I concluded that anthropology is a useful tool to understanding foreign cultures and reducing stereotypes and that tourism can help with raising awareness and empowering the economy.

Grad Supetar ima izvrsno razvijene opće uvjete za daljni razvoj turizma, počevši od geografsko-prometnog položaja pa do samog gospodarskog razvoja grada. Dosadašnji razvoj turizma u Supetru kretao se izvrsnim smjerom te time omogućio zadovoljavajuće statističke podatke vezane uz turističku ponudu i potražnju. Organizacija turizma u Supetru na efikasan način koordinira snage i odnose nosilaca i izvršilaca različitih zadataka turističke politike te time omogućuje ostvarivanje daljnjih ciljeva destinacije. Kao i svaka pojava, tako i turizam ima svoje pozitivne i negativne učinke. Glavni cilj je, naravno, smanjiti negativne, a povećati pozitivne učinke. Pozitivni i negativni učinci se dijele na jednake etape, a to su: ekonomski učinci, društveni učinci i okolišni učinci. Smanjivanjem negativnih učinaka ali i povećanjem dosadašnjih pozitivnih učinaka dolazi se do perspektive budućeg razvoja turizma u gradu Supetru. Perspektiva budućeg razvoja turizma u gradu Supetru temelji se na osnovnim ciljevima, a to su: povećanje ukupnog turističkog prometa, smanjenje sezonalnosti turističke potražnje, razvoj novih i kvalitetnih sadržaja turističke ponude, bolji poslovni pokazatelji hotelskog sektora te veća prosječna dnevna potrošnja turista u destinaciji. Supetar city has excellenty developed general conditions for further development of tourism. The former development of tourism in Supetar towards an excellent direction and has provided satisfactory statistical data related to tourist supply and demand. The tourism organization in Supetar efficiently coordinates the strengths and relations of carriers and executives of different tasks of tourism policy and thus enables further destination goals to be achieved. Like any phenomenon, tourism also has its positive and negative effects. The main goal, of course, is to reduce the negative and increase the positive effects. Positive and negative effects are divided into equal stages, and those are: economic effects, social impacts and environmental impacts. Reducing the negative effects and increasing the positive effects so far comes to the prospect of future tourism development in the town of Supetar. The perspective of future development of tourism in the town of Supetar is based on the basic goals, which are: the increase in total tourist traffic, the reduction of the seasonality of tourism demand, the development of new and quality content of tourist supply, better business hotel sector indicators and higher average daily consumption of tourists in the destination.

Turizam nudi nešto drugačije. Nudi neopipljive i kratkotrajne usluge, postoji konkurencija na globalnoj razini, nestabilan je zbog pitanja aktualne (ne)sigurnosti i ovisi o političkom razvoju. Turizam je usporediv s bilo kojom drugom industrijom. Određen je po svojoj najznačajnijoj, tržišnoj karakteristici: turistima (potrošačima) – koji imaju subjektivne zamisli i preferencije i odabiru ponudu koja će najbolje zadovoljiti njihove potrebe. Stoga je ključno razumjeti, koje sve zamisli turisti imaju o svom putovanju iz snova, medenom mjesecu za pamćenje, avanturističkom putovanju, učenju ili jednostavno uživanju u ljepoti kulture. Turistička organizacija ili odredište mora razumjeti zamisli potrošača da bi mogla oblikovati ponude koje bi najviše odgovarale preferencijama potrošača te time povećala prodaju, po mogućnosti zadovoljstvo i naposljetku vjerojatnost ponovljene kupnje turističkog proizvoda. Shvaćanje potrošača bitno je potkrijepiti znanjem i istraživanjem o njihovom interesu za neku destinaciju pa tako i na konkretnom primjeru – Varaždinske županije. Vrlo je važno naglasiti da se u ovom radu spominju turizam na kontinentu, turizam u kontinentalnom dijelu zemlje i kontinentalni turizam kao istoznačnice. Kontinentalni turizam ovdje nije zamjena za ruralni, agro ili pak seoski turizam, već se oni svaki posebno spominju kao segmenti turizma koji se mogu „prakticirati“ na kontinentalnim dijelovima zemalja. Tourism offers something else – intangible and short - term services for which there is a global competition. It is also unstable due to actual (in) securities and it depends on political circumstances; tourism is, in fact, comparable to any other industry. It is determined by its most significant market characteristics: tourists (consumers) have subjective ideas and preferences and choose the offer that will best meet their needs. It is therefore essential to know and understand all the ideas that a tourist may have about his/her dream vacation, honeymoon to remember, adventure travel, educational travel, or a vacation that simply includes enjoying the beauty of culture. A tourist organization or a destination needs to understand the ideas of consumers in order to be able to design the offer that would best suit the consumers’ preferences, thus increasing the sale, (preferably) satisfaction and ultimately, the likelihood of a repeated purchase of the (tourism) product in question. It is necessary to substantiate the comprehension of consumers with knowledge and research about their interest in a particular destination at the hand of a concrete example – in our case, the example of Varaždin County. It is important to emphasize that our thesis employs the terms tourism on the continent, tourism in the continental part of the country and continental tourism as synonyms. Here, continental tourism in not taken as a synonym for agri- or rural tourism, but we mention them respectively as variants of tourism that can be “practiced” in continental parts of the country.

Turizam je skup odnosa i pojava koje proizlaze iz putovanja i boravka posjetitelja. Turizam, kao jedna od najkompleksnijih i najdinamičnijih društveno – ekonomskih pojava današnjice, pod konstantnim je promjenama. Kao nezamjenjiv aspekt u današnjem svijetu pojavljuje se globalizacija, koja ujedno za sobom i donosi mnogobrojne demografske promjene. Jedna od ključnih demografskih promjena je populacijska politika. Populacijska politika danas raspravlja o svim mjerama vezanim za stanovništvo i ona je zapravo jedan od važnih segmenata utjecaja na stanovništvo i njegov razvoj. Europski demografski profil ima tendenciju rapidnog starenja, što znači da se broj ljudi starije životne dobi sve više povećava. U sljedećih 20 godina očekuje se da će broj osoba starijih od 65 godina porasti na 17 milijuna, što bi se moglo pokazati izvrsno za turističku industriju. Naime, iako je intenzitet turističkog prometa koji ostvare umirovljenici oduvijek bio manji od prosjeka, od novih se generacija, koje se tek približavaju mirovini, očekuje da će zadržati, ako ne i povećati stupanj turističke potrošnje. Tourism is a set of relations and phenomena that stem from the travel and Tourism, as one of the most complex and most dynamic socio – economic phenomenon of today, is under constant change. There is globalization as an irreplaceable aspect in today's world, which also brings with it many demographic changes. One of the key demographic changes is population policy. Today, population policy discusses all population-related measures and it is actually one of the most important segment of population impact and its development. The European demographic profile has a tendency for rapid aging, which means that the number of older people is increasing. Over the next 20 years, it is expected that the number of people over the age of 65 will grow to 17 million, which could be excellent for the tourism industry. Although the intensity of tourist consumption made from pensioners has always been lower than the average. New generations, which are just approaching retirement, expects to hold or even to increase the level of tourist spending.

Günümüz serbest rekabet ortamında işletmeler, mal ve hizmetlerin üretimi, tanıtımı ve pazarlanması açısından birbirlerine benzeyen birçok firma arasından sıyrılıp, farklılık yaratarak rekabet avantajı elde etme çabası içerisine girmektedirler. Bu yüzden, işletmelerin başarılarına doğrudan etki eden faktörlerden birini de markalaşma faktörü oluşturmaktadır. Bu noktadan hareketle, araştırmanın amacı; butik otel işletmelerinin uyguladıkları markalaşma çabalarının, tüketicilerin tatil satın alma davranışları üzerindeki etkilerini ortaya çıkarmaktır. Araştırmada, veri toplama tekniği olarak anket kullanılmıştır. Butik otel işletmelerinin, markalaşma için gerekli potansiyele sahip oldukları varsayılmakta, işletmelerin de son zamanlarda yoğun rekabet koşullarında bu konuya önem vermeye başladıkları gözlenmekte ve yürütülecek olan markalaşma faaliyetlerinin, butik otel işletmelerinin konseptine uygun olduğu düşünülmektedir.ANAHTAR SÖZCÜKLER: Marka, MarkalaĢma, Butik Otel, Turist, Satın Alma DavranıĢı. In today's free competition environment, enterprises are struggling to gain competitive advantage by creating differences, and getting rid of the many similar companies in terms of production, promotion and marketing of goods and services. For this reason, one of the factors that directly affect the successes of the companies is the branding. From this point, the aim of the study is to reveal the effects of the branding efforts of the boutique hotel enterprises on the purchasing behaviors of the consumers. In the study, questionnaire has been used as data colletion technique.KEYWORDS: Brand, Branding, Boutique Hotel, Tourist, Purchasing Behavior 165

U svijetu postaje razne definicije turizma. Svaki čovjek, turist, posjetitelj na različite načine poistovjećuje turizam s putovanjem ili rekreacijom. Turist je svaka osoba koja putuje izvan mjesta stalnog boravka u turističku destinaciju kako bi sudjelovao u turističkim aktivnostima, ali bez obavljanja gospodarske djelatnosti. Vrlo važni su pokretački čimbenici koji su zaslužni za donošenje odluka o putovanju. Ti čimbenici su turistička potreba i turistička motivacija. Turizam se u svijetu prvo povezivao s migracijama stanovnika, ali ipak prva turistička putovanja bila su vezna uz Olimpijske igre. U Hrvatskoj turizam se je počeo razvijati 1850. godine kada su se otvarali prvi hospiciji za strance. Pojava selektivnih vrsta turizma zabilježena je 70-ih godina 20. stoljeća, a neka bitna obilježja su individualno putovanje i važnost aktivnosti u destinacijama. U današnje vrijeme selektivne vrste turizma su u stalnom razvoju, a neke od njih su zdravstveni turizam, vjerski, ekološki, dark turizam itd. Zbog velike masovnosti turista i onečišćenja turističkih destinacija pojavljuje se održivi razvoj turizma. Održivi razvoj je zasnovan na 4 glavna načela: ekološka održivost, sociokulturna, ekonomska i tehnološka održivost. Ekološki turizam je jedna od vrsta selektivnog turizma koji se odvija u zaštićenim područjima. Turisti koji sudjeluju u ekoturizmu su ekoturisti koji se dijele na meke i tvrde ekoturiste. Razlika je pasivno sudjelovanje mekih ekoturista u turističkim aktivnostima i fizička aktivnost tvrdih ekoturista. Zaštićena područja u Hrvatskoj jesu nacionalni parkovi, parkovi prirode, strogi rezervati itd. Nacionalni park Plitvička jezera je najstariji i najposjećeniji nacionalni park u Hrvatskoj. Sastoji se od 16 međusobno povezanih jezera. Park je zaštićen u 3 zone: zona stroge zaštite, zona aktivne zaštite i zona korištenja. Za svaku zonu točno su određene moguće aktivnosti posjetitelja kao i mjere kojih se treba pridržavati. There are different definitions of tourism in the world. Every man, tourist and visitor in many different ways identifies tourism with traveling or recreation. A tourist is every person which travels outside of the place of his permanent place of living to a tourist destination so that he can participate in tourist activities, but without doing any economic activity. Driving factors which are responsible for making decisions about travel are very important. At first, tourism in the world was connected with population migration, but the first touristic travels were bound to the Olympic Games. In Croatia, tourism started developing in the 1850. when the first hospices for foreigners were being opened. The appearance of selective types of tourism was noted in the 1970s, and some of the important characteristics are individual traveling and importance of activities at destinations. Nowadays, types of selective tourism are in constant development, and some of them are health tourism, religious, ecological, dark tourism and so on. Because of the massive numbers of tourists and the pollution of tourist destinations, sustainable development of tourism was introduced. Sustainable development is based on 4 main principles: ecological sustainability, social and cultural sustainability, economical sustainability and technological sustainability. Eco tourism is one of the types of selective tourism which takes place in protected areas. The tourists who participate in eco tourism are called eco tourists and they are divided in two groups: soft and hard eco tourists. The difference is passive participation of soft eco tourists in touristic activities and physical activity of hard eco tourists. Protected areas in Croatia include national parks, nature parks, strict reserves and so on. National park Plitvice Lakes is the oldest and most visited national park in Croatia. It consists of 16 intertwined lakes. The park is protected in 3 zones: strict protection, active protection and usage zone. Every zone has precisely determined activities in which tourists can participate in and measures with which tourists must comply.

Turističko iskustvo važno je za svakog turista. Time on iskazuje svoje zadovoljstvo ili nezadovoljstvo ponuđenim proizvodom ili uslugom. Ako je turist zadovoljan dobivenom uslugom, postoji velika mogućnost da će se u tu destinaciju i vratiti. Sve većim i bržim razvojem turizma i sam turist se razvija te traži što bolju uslugu i što veći niz aktivnosti tijekom svojeg boravka u destinaciji kako bi zadovolji svoje želje i potrebe. Tourist experience is important for every tourist, thereby he expresses his satisfaction or dissatisfaction with the offered product or service. If a tourist is satisfied with the received service, there is big possibility that he will return in that same destination. With the bigger and faster development of tourism, the tourist himself develops, and seeks for a better service as well as a great range of activities during his stay at the destination, in order to satisfy his wishes and needs.

Denna studie utförs av två studenter för deras examensarbete i Turismvetenskap vid Södertörns högskola, Sverige. I studien undersöks huruvida de påvisade karaktäristiska dragen för en sportturist stämmer överens med verkligheten. I studien undersöks även vilka faktorer fotbollsturisten anser viktiga för uppnå en tillfredsställande upplevelse under en fotbollsresa. Ämnet är viktigt att belysa för främjandet av turismnäringen när det kommer till resor för sportsliga syften. Genom identifieringen av specifika element inom fenomenet ökar kunskapen och utvecklingen av sportturism. Metoden som användes för att undersöka problematiken kring fenomenet i denna studie utfördes av intervjuer med tjugo potentiella respondenter. Dessa respondenten utgörs av individer som reste till Lissabon, Portugal för att delta i kvartsfinalen i Champions League mellan SL Benfica och FC Bayern München den 13 april 2016. Intervjuerna tog plats i München, Tyskland och Lissabon, Portugal. Respondenterna gav värdefullt bidrag genom åsikter, känslor och erfarenheter från tidigare sportresor. Det material som samlades in av intervjuerna sammanfogades sedan med tidigare forskning och teorier inom forskningsområde för att på så sätt undersöka och identifiera fenomenet. Resultatet i studien visar att trots de karaktäristiska dragen för en sportturist som påvisats av bland annat teoretikerna Harrison-Hill & Chalip (2005) stämmer inte överens eller stämmer delvis med respondenterna i studien. Trots detta går det att uppnå en tillfredsställande upplevelse genom att de faktorer som sportturisten anser vara viktiga för att uppnå en tillfredställande upplevelse. Faktorer som identifierats som tillfredsställande gentemot respondenternas behov och begär i denna studie, utgörs av bland annat: bra väder, bra sittplatser, en bra match, att laget vinner, säkerhet, transport, bra sällskap, att allting går smidigt, en bra resa, bra priser, bra atmosfär, att det ska finnas öl, att vara på plats i tid, att stå på rätt sida av planen tillsammans med andra supportar, att det inte förekommer brister i kommunikationen samt bra boende/ hotell och restauranger. På så sätt uppnås positiva, tillfredsställande och minnesrika resor. De karaktäristiska dragen som påståtts identifiera en sportturist, stämde delvis överens med verkligheten. Verkligheten i studien baseras på respondenternas svar vid intervjutillfällena. De karaktäristiska dragen (baserade på teorierna i studien och de som uppkommit genom respondenternas svar under intervjuerna) av en sportturist och faktorerna för att uppnå en tillfredsställande upplevelse går hand i hand. En tillfredsställande upplevelse för sportturisten utgörs till stor del av de specifika faktorer som identifierats i studien som påverkar fotbollsmatchen som turisten reser dit för. This is a study made by two students for their bachelor theses in Tourism at Södertörn University, Sweden. The study investigates weather the theoretical characteristic features of a sport tourist is inconsistent with reality. The study also investigates factors that sport tourist consider important during a football trip to achieve a satisfying experience. By identifying specific element of the phenomenon increase knowledge and development of sport tourism. The method chosen for the study was qualitative interviews which where performed with twenty respondents, each respondent travel to Lisbon, Portugal to attend the quarter- finals of Champions League between SL Benfica and FC Bayer München, 13 April 2016. The interview material was interpreted and later merges with previous research and theories in order to investigate and identify the phenomenon. The result of the study showed that the theoretical and previous research that have been presented on characteristic features of a sport tourist do not or partly match the respondents in this study. This study also showed that factors that sport tourist consider important as e.g. good seats, security, transport, good company, good atmosphere, other supporters and supporting their favourite football team, are the factors that contribute and makes a satisfying, memorable and positive experience trip.

Zadovoljstvo uporabnikov turističnih storitev je eden ključnih dejavnikov za uspešno poslovanje ponudnikov turističnih storitev. V teoretičnem delu diplomske naloge smo na kratko razjasnili glavna pojma turizem ter zadovoljstvo. Opisali smo nekaj dejavnikov, ki vplivajo na zadovoljstvo uporabnikov turističnih storitev. Govorimo o kakovosti storitev v turizmu, nakupnem vedenju turistov ter o lojalnosti turistov. Opisali smo tudi samo merjenje zadovoljstva turistov ter razjasnili kako se v turizmu ravna s pritožbami. V raziskovalnem delu pa smo s pomočjo ankete, ki smo jo uporabili za anketiranje slovenskih turistov, ki so počitnikovali na grškem otoku Kefalonija v poletni sezoni 2013, odgovorili na zastavljena raziskovalna vprašanja. Zanimalo nas je predvsem ali so bili turisti s svojimi počitnicami zadovoljni, katere skupine turistov je lažje zadovoljiti kot druge ter ali so si tisti turisti, ki niso bili zadovoljni, za to krivi sami. Raziskali smo tudi kakšno vlogo ima organizator počitnic pri samem zadovoljstvu svojih uporabnikov ter kako se rešujejo težave, ki nastanejo med počitnicami. Customer satisfaction with tourist services is one of the key factors for successful business performance of tourist service providers. In the theoretical part of this thesis we briefly clarified the main concepts of tourism and satisfaction. We described some of the concepts that affect customer satisfaction with tourist services, such as quality of services in tourism, buying behavior of tourists and tourist loyalty. We also explained the system of measuring customer satisfaction in tourism and clarified how they deal with complaints in tourism. In the research part of the thesis we used a survey to question Slovenian tourists that were spending their vacation on the Greek island of Cephalonia in the summer season of 2013. With that survey we answered our research questions. We were mostly interested in the satisfaction of tourists with their vacation, which groups of tourist are the easiest to satisfy and if the tourists that were not satisfied, have themselves to blame for it. We also researched how important is the tour operator for guest satisfaction and how the problems, that appear on vacation, are solved.

V teoretičnem delu diplomskega dela smo razjasnili pojme turist, turizem, organizator potovanj in opredelili funkcije turistične agencije. Opisali smo zgodovino in razvoj turističnih agencij na splošno v svetu ter razvoj turizma v Sloveniji. Turizem smo razvrstili glede na gibanje, učinek v plačilni bilanci, dejavnost, število in čas bivanja. Ta razvrstitev je zgolj groba, poznamo tudi druge vrste turizma, katerih imena povedo, za katero vrsto gre. V raziskovalnem delu diplomske naloge smo ugotavljali, kaj je glavni razlog ljudi za potovanje, kaj pri izbiri destinacije najbolj vpliva na uporabnike turističnih storitev in koliko denarja so ljudje pripravljeni odšteti za oddih s turistično agencijo. Zanimalo nas je tudi, kateri medij je po mnenju anketiranih najprimernejši za oglaševanje turistične agencije in njenih produktov, ugotavljali smo, kolikokrat letno ljudje potujejo, kje rezervirajo potovanje in katero je njihovo najljubše prevozno sredstvo. Zanimal nas je tudi splet dejavnikov pri izbiri potovanja. In the theoretical part we were trying to clarify the concepts tourist, tourism, tour organizer and identify travel agency functions . We described the history and development of tourism agencies in the world in general and the development of tourism in Slovenia . We classified tourism into types according to the movement, the effect of the balance of payments, activity, number and length of stay . Mentioned types are only a rough classification, there are also other types of tourism, whose names tell what type of tourism is. In the research part we determined what are the main reasons for people to travel, what in the choice of destination has the greatest impact on the users of tourist services and how much money people are willing to pay for a vacation with a travel agency . We were also interested which medium, according to the respondents is the most suitable for advertising of tourist agencies and its products, we determined how many times per year people travel, where they book travel and which is their favorite type of transport. We were interested in a combination of factors when choosing travel.

U ovom radu analiziraju se postojeća statistička istraživanja koja provodi Državni zavod za statistiku, kao i prijedlog za provođenje novih statističkih istraživanja iz područja turizma. U uvodnom dijelu navodi se značaj turizma za gospodarski sustav Republike Hrvatske, te se govori o adekvatnom statističkom praćenju turizma kao pojave s aspekta statističkih istraživanja. Za provođenje statističkih istraživanja neophodna je primjena jedinstvenih statističkih standarda koji omogućavaju međunarodnu usporedbu podataka. Stoga se u drugom dijelu ovog rada navode osnovni međunarodni statistički standardi (klasifikacije, definicije, metode) koje se primjenjuju u provođenju statističkih istraživanja. To su metodološke osnove Eurostata i Svjetske turističke organizacije (WTO). U trećem dijelu rada opisuju se postojeća statistička istraživanja iz područja turizma koja provodi Državni zavod za statistiku. To su: - Mjesečni izvještaj o turistima i noćenjima, TU-11 - Izvještaj o turistima i noćenjima u kućama i stanovima za odmor, TU-11 v - Godišnji izvještaj o kapacitetu i prometu luka nautičkog turizma, TU-18 (revidirano istraživanje u 1997.) - Godišnji izvještaj o iznajmljivanju plovila za razonodu i sport (čarter), TU-18ip (probno istraživanje u 1997.) - Tromjesečni izvještaj ugostiteljstva, UG-11 - Godišnji izvještaj ugostiteljstva za ugostitelje obrtnike UG-1 la - Godišnji izvještaj o turističkim agencijama, TU-14 - Godišnji izvještaj o prometu stranih plovnih objekata za razonodu i sport, TU-17 - Anketa o stranim turistima - Mjesečni izvještaj o ulazu cestovnih motornih vozila u RH i izlaza iz RII, PAM-31 - Međunarodni tokovi putnika u cestovnom prometu, PAM-52 (višegodišnje) Da bi cjelovito statistički obuhvatili djelatnost turizma u svim njenim pojavnim oblicima neophodno je uvesti nova statistička istraživanja koja će osigurati sve potrebne pokazatelje o strukturi, sadržaju i dinamici turističkog prometa (Popis ugostiteljskih kapaciteta, Posjetitelji kulturnih mjesta, Anketa o stranim izletnicima, Anketa o godišnjim odmorima, Anketa o potrošnji kućanstva - dio o putovanjima domaćeg stanovništva i dr.)., The work analyses the existing statistical research performed by the National Bureau of Statistics and a proposal for new statistical research in the area of tourist trade. The introductory part describes the importance of tourism for Croatia's economy and stresses tire need for scientifically proper statistical coverage of tourist trends. What is of vital importance for statistical research is the application of uniform statistical standards allowing comparison of data at international level. The second part of the work deals with basic international statistical standards (classifications, definitions, methods) used in statistical research within Eurostat and WTO methodology. The third part gives an account of current statistical studies performed by the National Bureau of Statistics in the area of tourist trade, viz.: - Monthly report on guests and bed-nights, TU-11 - Report on guests and bed-nights in private houses and fiats, TU-11 v - Annual report on the capacity and turnover of marinas, TU-18 (revised research in 1997) - Annual report on chartered vessels for entertainment and sport, TU-18ip (pilot study in 1997) - Quarterly report on hotel, restaurant and catering trade, UG-11 - Annual report on private caterers, UG-1 la - Annual report on tourist agencies, TU-14 - Annual report on visiting foreign vessels for entertainment and sport, TU-17 - Survey on foreign tourists - Monthly report on the entry and exit of road motorcars, PAM-31 - International passenger trends in oad traffic, PAM-52 (over years) For a comprehensive presentation of tourist trends in all relevant aspects it is necessary to introduce new statistical research which will provide required indicators about the structure, content and extent of tourist trade (list of catering capacities, sight-seers, survey on foreign excursionists, survey on vacationers, survey on household consumption concerning domestic guests, etc.).