Search

Amaç: Tip 1 Diyabet Damgalama Değerlendirme Ölçeği (Tip 1- DDDÖ)'nin Türkçe geçerlilik ve güvenirliğini yapmaktır.Yöntem: Metodolojik tipte tasarlanan çalışma, Temmuz 2018 – Mayıs 2019 tarihleri arasında bir Eğitim ve Araştırma Hastanesi Endokrinoloji, Dâhiliye-1 ve Dâhiliye-2 Polikliniklerine başvuran Tip 1 diyabet tanısı olan 147 birey ile yürütülmüştür. Örneklem dışında olan Tip 1 diyabet tanısı olan 10 birey ile pilot çalışma, örnekleme dâhil olan 30 birey ile 2-4 hafta sonra tekrar test uygulaması yapılmıştır. Veriler Tanıtıcı Bilgi Formu ve Tip 1 Diyabet Damgalama Değerlendirme Ölçeği ile toplanmıştır. Verilerin analizinde SPSS 22 ve Mplus Version 7.4 kullanılmıştır. Ölçeğin geçerlilik değerlendirmesinde; dil geçerliliği (grup-geri çeviri yöntemi), kapsam geçerliliği (Polit&Beck tekniği), yapı geçerliliği (faktör analizi ve bilinen grup karşılaştırması), yüzey geçerliliği ve görünüm geçerliliği (pilot çalışma); güvenirlik değerlendirmesinde; değişmezlik (test-tekrar test güvenirliği) ve iç tutarlılık (Cronbach Alpha Güvenirlik katsayısı ve madde toplam korelasyonu) analizleri yapılmıştır. Bulgular: Tip 1-DDDÖ'nin geçerlilik ve güvenirliğinde; kapsam geçerlilik değerlendirmesinde ölçek maddelerinin %94,7'sinin madde kapsam geçerlilik indekslerinin (M-KGİ) değerlerinin 0,80 ve üzerinde, yapı geçerlilik değerlendirmesinde ölçeğin bilinen grupları ayırabildiği, ölçeğin faktörlenebilir (KMO= 0,86) olduğu, doğrulayıcı faktör analizine göre ölçeğin Türkçe Formunun da üç faktörlü yapıyı doğruladığı ve faktör yüklerinin 0,34 ile 0,87 arasında ve uyum indeks kriterlerine (CFI=0.90, TLI=0.89, RMSEA=0.069, SRMR=0,065, Chi-square/df= 1.706) göre uygun düzeyde olduğu belirlenmiştir., Ölçeğin test -tekrar test güvenirliği değerlendirmesinde toplam ve alt ölçek puanlarının r değerlerinin 0,82 üzerinde, iç tutarlılık değerlendirmesinde ölçek bütünü ve alt boyutları için Cronbach Alpha güvenirlik katsayıları'nın sırasıyla 0.89, 0.81, 0.80, 0.81 olduğu bulunmuştur. Sonuç: Yapılan analizler sonucunda, Tip 1-DDDÖ'nin dil geçerliliği, görünüm geçerliliği, yüzey geçerliliği, kapsam/içerik geçerliliği, yapı geçerliliği, test-tekrar test güvenilirliği, Cronbach alfa iç tutarlılığı olduğu belirlenmiştir. Bu bulgulara göre, Tip 1-DDDÖ'nin Türkçe geçerlilik ve güvenilirliğe sahip olduğu, Türkiye'de Tip 1 diyabet tanısına sahip bireylerin yaşadıkları ve hissettikleri damgalamayı değerlendirmede kullanılabilecek geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı olduğu belirlenmiştir.Anahtar kelimeler: Tip 1 diyabet, Damgalama, Ayrımcılık, Güvenilirlilik, Geçerlilik Aim: The aim of this study was to determine the Turkish validity and reliability of the Type 1 Diabetes Stigma Assessment Scale (Tip 1- DDDÖ).Method: The study which was designed in a methodological type, was conducted in July 2018 - May 2019 with 147 people diagnosed with Type 1 diabetes at a Training and Research Hospital Endocrinology and Internal Medicine 1-2 Polyclinics. Pilot study was conducted with 10 individuals with a diagnosis of Type 1 diabetes outside the sample and 30 individual included in the sampling were re-tested after 2-4 weeks. The data were collected using the Descriptive Information Form and Type 1 Diabetes Stigma Assessment Scale. SPSS 22 and Mplus Version 7.4 were used for data analysis. To determine the validity assessment of the scale; language validity (group-back translation method), content validity (Polit&Beck technique), structural validity (factor analysis and known group comparison), face validity and appearance validity (pilot study); to determine the reliability assessment of the scale stability (test-retest reliability) and internal consistency (Cronbach Alpha reliability coefficient and item-total correlation) analyzes were performed.Findings: In the validity and reliability of Tip 1- DDDO; İn the content validity assessment, 94.7% of the scale items were found to have an item validity index (I- CVI) 0.80 and above, in the construct validity assessment, the scale can factorable (KMO = 0.86) and it was determined that the scale was able to separate known groups, according to the confirmatory factor analysis, the Turkish version of the scale also confirmed the three-factor structure and the factor loadings were between 0.34 and 0.87, and the goodness of fit indices criteria according to the appropriate level (CFI = 0.90, TLI = 0.89, RMSEA = 0.069, SRMR = 0.065, Chi-square / df = 1.706). In the test-retest reliability evaluation of the scale, total and subscale scores were found to be 0.82 above r values, in the internal consistency assessment, the Cronbach's alpha reliability coefficients for the whole scale and its sub-dimensions were found respectively to be 0.89, 0.81, 0.80, 0.81.Conclusion: As a result of the analyzes, it was determined that Tip 1- DDDÖ had language validity, face validity, content validity, structural validity, test-retest reliability and Cronbach alpha internal consistency. According to these findings, Type 1-DDSS was found to have validity and reliability in Turkish. It has been indicated to be valid and reliability measuring tool to be can used in assessing the stigmatization experienced and felt by individuals with type 1 diabetes in Turkey.Key Words: Type 1 diabetes, Stigma, Discrimination, Reliability, Validity. 120

Bu çalışmada Negy ve Ferguson (2014) tarafından geliştirilen Kısa Histriyonik Kişilik Ölçeği'nin (KHKÖ) Türkçe versiyonunun psikometrik özelliklerinin incelenmesi amaçlanmaktadır. Araştırmanın örneklemini İstanbul ilinde ikamet eden ve raslantısal olarak seçilen %55,4'ü kadın 334 kişi oluşturmaktadır. Örneklemin yaş ortaması 29,06 olup, standart sapması 6,57'dir. KHKÖ yapı geçerliği analizi için doğrulayıcı faktör analizi yapılmış ve DFA sonucunda ölçeğin iki faktörlü yapısının Türk örnekleminde doğrulandığı görülmüştür (χ2/df= 2,863, RMSEA=0,075, GFI=0,949, AGFI=0,904 CFI=0,889, RMR= 0,035). KHKÖ'nün faktör yükleri .30 ile .75 arasında değişmektedir. Yakınsak geçerlik için KHKÖ'nün Coolidge Eksen II Envanteri histriyonik kişilik alt ölçeği (CEİE-HKB) ve Uluslararası Kişilik Envanteri dışadönüklük alt ölçeği (UKEK-DAÖ) ile korelasyonu incelendiğinde KHKÖ ve CEİE-HKB arasında r=.55, KHKÖ ve UKEK-DAÖ arasında r=.38 korelasyon bulunmuştur. KHKÖ'nün tamamı için cronbach alfa değeri .74 olarak hesaplanmıştır. Baştan çıkarıcılık faktörü için cronbach alfa değeri .63, dikkat çekme çabası faktörü için cronbach alfa değeri .67 olarak hesaplanmıştır. Test tekrar test güvenirliği için KHKÖ örneklemdeki 40 kişilik gruba iki hafta arayla iki defa uygulanmıştır. KHKÖ'nün tamamı için test tekrar test güvenirliği .89, baştan çıkarıcılık faktörü için .86, dikkat çekme isteği faktörü için .82 olarak bulunmuştur. Madde analizi sonucunda KHKÖ düzeltilmiş madde toplam korelasyonlarının .28 ile .52 arasında değiştiği görülmektedir. Ayrıca, alt ve üst% 27'lik grupların ortalama puanları önemli ölçüde farklılık göstermektedir.Bulgular KHKÖ'nün klinik olmayan örneklemde geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı olduğunu göstermektedir. The aim of this study is to examine psychometric properties of the Turkish version of the Brief Histrionic Personality Scale (BHPS). The sample of the study is consist of 334 (%55,4 woman) people who live in İstanbul. The mean age of the sample is 29,06 and standart deviation is 6,57. Confirmatory factor analysis was performed for construct validity analysis and the two-factor structure of the scale was confirmed in the Turkish sample as a result of confirmatory factor analysis (χ2/df= 2,863, RMSEA=0,075, GFI=0,949, AGFI=0,904 CFI=0,889, RMR= 0,035). The factor loadings of BHPS ranged from .30 to .75. When the correlation of BHPS with Cooligde Axis II Inventory histrionic subscale (CATI-HPD) and İnternational personality inventory extraversion subscale (IPI-E) for convergent validity was examined, BHPS was found to be correlated with CATI-HPD r=.55, and IPI-E subscale r=.38.Coefficient alpha is 0,74 for Total BHPS, for seductiveness factor is 0,63, for attention seeking factor is 0,67. For the test-retest reliability, BHPS was administered to 40 participants in the sample with two weeks intervals. The test-retest reliability was .89 for the BHPS, .86 for the seductiveness factor, and .82 for the attention-seeking factor. As a result of item analysis, corrected item total correlation of the BHPS is ranged from .28 to .52. In addition, the mean scores of the lower and upper 27% groups differ significantly.The findings show that the BHPS is a valid and reliable measurement tool in the non-clinical sample. 84

Travmatik tepkilere yol açan stresli yaşam olayları dikkate değer bulunmaktadır ve travma çalışmaları genellikle kişinin en son yaşadığı ya da kişiyi en çok etkileyen travmatik olayları değerlendirmektedir. Ancak, travmaların birikimsel etkilerine özellikle travmatik olayların sıkça görüldüğü toplumlarda odaklanılması gerekmektedir. Bu çalışmanın temel amacı, travma çalışmalarında kullanabilmek için Kümülatif Travma Ölçeği-Kısa Form (KTÖ-K)'u Türkçe'ye uyarlamak ve ölçeğin psikometrik özelliklerini incelemektir. Uyarlama sürecinde ölçek Türkçe'ye çevrilmiştir ve anlaşılabilirliği kontrol edilmiştir. Çalışmanın örneklemini 18 yaşından büyük ve en az bir travmatik yaşantı geçiren 384 katılımcı oluşturmaktadır. Bu katılımcılara kartopu örneklem yöntemi ile ulaşılmıştır. KTÖ-K'un güvenirliğini ölçmek için, değerlendiriciler arası güvenirlik ve iç güvenirlik analizleri yürütülmüştür. Geçerliği test etmek amacıyla, KTÖ-K ile eşzamanlı ve ıraksak geçerlik ölçekleri arasında korelasyon analizleri yapılmıştır. Ayrıca, Türk kültüründe en çok ve en sık deneyimlenen travmatik olaylar araştırılmıştır ve cinsiyet farklılıkları vurgulanmıştır. Çalışmanın sonucu KTÖ-K'un uyarlanmış versiyonunun güvenilir ve geçerli bir ölçüm aracı olduğunu göstermiştir. Buna ek olarak, erkek ve kadın örneklemlerinin farklı travmatik yaşam olayları deneyimledikleri ve bu olayların değerlendirmelerinin cinsiyete göre farklılık gösterdiği bulunmuştur. Çalışma bulguları ilgili literatür ve ölçeğin orjinal çalışması doğrultusunda tartışılmıştır. Son olarak, bu çalışmanın güçlü yönleri ve sınırlılıkları gösterilmiştir ve ilerideki çalışmalar için önerilere işaret edilmiştir. Stressful life events leading to traumatic reactions are noteworthy, and trauma studies generally consider one traumatic event which an individual experienced recently or affected most dramatically. However, cumulative impacts of traumas are also necessary to focus especially in the cultures in which traumatic events are common. The main aim of the current study is to adapt the Cumulative Trauma Scale-Short Form (CTS-S) into Turkish and to investigate its psychometric properties to use in trauma-related researches. In the adaptation process, the scale was translated into Turkish, and clarity of scale was checked. The study sample consisted of 384 participants who have at least one traumatic experience and older than 18 years, recruited through snowball sampling. For examining the reliability of the CTS-S, interrater and internal reliability analyses were conducted. For the validity purposes, correlation analyses were run between the CTS-S and concurrent and discriminant validity scales. Moreover, the most commonly and most frequently experienced traumatic events in Turkish culture were investigated, and gender differences were highlighted. A result of the current study revealed the adapted version of the CTS-S is a reliable and valid instrument. Furthermore, male and female samples were found to be experienced different traumatic events in terms of occurrence and frequency, and evaluation of these events varied across gender. The findings of the present study were discussed in line with related literature and the original study of the CTS-S. Finally, the strengths and limitations of this study were presented, and suggestions for further research were pointed out. 172

Bu çalışmanın amacı Algılanan Değersizleştirme-Ayrımcılık (ADA) ölçeğinin Türk dili ve kültürüne adaptasyonunu yapmaktır. Bu amaçla, iki farklı örneklemden katılımcılar çalışmaya dahil edilmiştir. İlk örneklem genel toplumdaki 145 bireyden, ikinci örneklem ise kronik psikiyatrik bozukluğu bulunan 85 bireyden oluşmaktadır. Çalışma kapsamında ADA'nın Türkçe versiyonunun psikometrik özellikleri, genel toplum ve klinik örneklemlerde istatistiksel analizlerle test edilmiştir. Bu bağlamda, keşfedici ve doğrulayıcı faktör analizleri, iç tutarlılık güvenirlik analizi, yankınsak ve ayırd edici geçerliliği analizleri yapılmıştır. Keşfedici faktör analizi sonucunda, hem genel toplum hem de klinik örneklemlerde ADA için iki faktörlü bir yapı ortaya çıkmıştır. Bu faktörler Algılanan Ayrımcılık ve Olumsuz Değerlendirme ile Algılanan Kabul ve Olumsuz Olmayan Değerlendirme alt ölçekleri olarak adlandırılmıştır. Söz konusu iki faktörlü yapı doğrulayıcı faktör analizinde de desteklenmiş, genel toplum örnekleminde iyi bir veri-model uyuşması göstermiş, klinik örneklemde de kabul edilebilir bir veri-model uyuşması ortaya koymuştur. ADA ölçeği için Cronbach alfa değeri genel toplum örnekleminde .76, klinik örneklemde ise .79 olarak bulunmuştur. ADA alt ölçeklerinin alfa değerlerinin ise her iki örneklemde de .72 ile .77 arasında değiştiği gözlemlenmiştir. ADA için yapılan yakınsak ve ayırd edici geçerliliği testlerinin genel toplum örnekleminde kısmi olarak geçerlilik desteği ortaya koyduğu görülmüş, klinik örneklem içinse güçlü yakınsak geçerliliği kanıtları ortaya konmuştur. Bulgular, uygulamalar ve gelecek çalışmalar için çeşitli öneriler tartışılmıştır. The purpose of this thesis was to adapt Perceived Devaluation-Discrimination (PDD) scale for Turkish language and culture. With this aim, participants for two different samples were included in the study. The first sample consisted of 145 general community residents and the second sample consisted of 85 individuals with chronic psychiatric disorders. Statistical analyses were carried out to test for psychometric properties of the Turkish version of PDD in general community and clinical samples. In this regard, exploratory and confirmatory factor analyses, internal consistency reliability analysis, convergent and discriminant validity analyses were conducted. As a result of exploratory factor analysis, a two-factor structure for PDD emerged in both the general community and clinical samples. These factors were named as Perceived Discrimination and Negative Evaluation and Perceived Acceptance and Non-negative Evaluation subscales. The two-factor structure was supported with confirmatory factor analysis with good model-data fit in the general community sample and acceptable data-model fit in the clinical sample. Cronbach's alpha values for PDD were .76 in the general community sample and .79 in the clinical sample. Alpha values of PDD subscales ranged between .72 and .77 in both samples. While convergent and discriminant validity tests provided partial support for construct validity of PDD in the general community sample, the convergent validity tests conducted with the clinical sample provided strong evidence for validity of PDD. The findings and their implications for future research were discussed. 138

Amaç: Bu çalışmada, Türkçe BPQ ölçeğinin geçerlik, güvenirlik ve faktör yapısının incelenmesi amaçlanmaktadır. Yöntem: Araştırmanın örneklemini, Hasan Kalyoncu Üniversitesinde 2015-2016 yıllarında öğrenim görmekte olan 18‒36 yaş arasında 306 üniversite öğrencisi oluşturmaktadır. Çalışmada, araştırmacı tarafından hazırlanan Sosyodemografik Bilgi Formu, Borderline Kişilik Ölçeği (Türkçe BPQ), Borderline Şiddet Değerlendirme Ölçeği (BEST), Marlowe-Crowne Sosyal Arzulanırlık ölçeği (MCSAÖ), Beck Depresyon Ölçeği (BDÖ), Kişilik İnanç Ölçeği Kısa Formu (KİÖ-KTF), Durumluk ve Sürekli Kaygı Ölçeği kullanılmıştır. Tüm istatistiksel değerlendirmeler için SPSS 23 yazılım programı kullanıldı. Bulgular: Türkçe BPQ iç tutarlılık katsayısı Cronbach αdeğeri 0.89 olarak hesaplandı. Test-tekrar test için Türkçe BPQ 4 hafta arayla tekrar uygulandı ve iki uygulama arasındaki korelasyon katsayıları Dürtüsellik, Duygulanımda Kararsızlık, Terk Edilme, İlişkiler, Kendilik İmgesi, İntihar/ Kendini Yaralama Davranışı, Boşluk Duygusu, Yoğun Öfke ve Psikoz Benzeri Durumlar boyutları için sırasıyla 0.50, 0.77, 0.40, 0.68, 0.72, 0.48, 0.73, 0.74 0.62 olarak bulundu. Türkçe BPQ ile BEST (r=0.337, p

Amaç: Sigara tüm dünyada bilinen ve ispatlanmış en önemli sağlık sorunlarından biridir. Sigara yol açtığı organik sağlık sorunları yanı sıra psikiyatrik olarak da birçok hastalığa ön ayak olmaktadır. Çalışmamızda sigara bağımlısı hastalarda psikolojik belirtilerini tarayarak, bunlara sebep olabilecek etkenleri ve bağımlılık düzeyi ile arasındaki ilişkiyi araştırmayı amaçladık.Gereç ve Yöntem: Çalışmamız Ağustos 2016 – Aralık 2016 tarihleri arasında Sağlık Bakanlığı Ankara Eğitim Araştırma Hastanesi Aile Hekimliği Polikliniklerinde yürütüldü. Çalışmamıza 125 sigara bağımlısı hasta ve kontrol grubu olarak da 122 sigara bağımlısı olmayan hasta dahil edildi. Katılımcılara ''Sosyodemografik veri formu'', ''Fagerström Nikotin Bağımlılık Testi'' (FNBT) ve ''SCL-90-R Psikolojik Belirti Tarama Ölçeği'' uygulandı. Verilerin istatistiksel analizi SPSS 16.0 paket veri programıyla yapıldı.Bulgular: Çalışmaya 125 (%60,6) erkek ve 122 (%49,4) kadın olmak üzere 247 kişi dahil edildi. Katılımcılar sigara bağımlısı olan ve sigara bağımlısı olmaya (kontrol) olmak üzere 2 gruba ayrıldı. Sigara bağımlısı olan grupta SCL-90-R skorlarının kontrol grubuna göre istatistiksel olarak anlamlı düzeyde yüksek olduğunu bulduk. Ölçeğin asıl işlevselliğini gösteren GSI skorunun sigara bağımlıları grubunda 44 (%35,2), kontrol grubunda 21 (%17,2) kişide kesit değeri olan 1,00'in üzerrinde sapradık (p

Bu araştırmanın amacı Wechsler Çocuklar için Zeka Ölçeği IV Türkçe formundaki maddelerin sosyo-ekonomik düzey ve cinsiyete göre işlev farklılığı gösterip göstermediğinin, birden fazla yöntemle incelenmesidir.Araştırmada WÇZÖ-IV Türkiye Uyarlama ve Standardizasyon Çalısmasına ait 819 kişilik ön uygulama verileri kullanılmıştır. Çalışma WÇZÖ-IV'ün çoklu puanlanan maddelerden oluşan Küplerle Desen, Benzerlikler, Sayı Dizisi, Sözcük Dağarcığı, Harf-Rakam Dizisi, Kavrama alttestleri ve ikili puanlanan maddelerden oluşan Resim Kavramları, Mantık Yürütme Kareleri, Resim Tamamlama, Genel Bilgi, Aritmetik, Sözcük Bulma olmak üzere toplam 12 alttest ve bu alt testlerde yer alan 315 madde üzerinden yürütülmüştür. Araştırmanın verileri düzenlenirken tüm alt testlerin testi durdurma kuralına göre durdurulduğu gözlenmiştir. Uygulayıcılar ise testi durdurma kuralı doğrultusunda sorulmayan soruları 0 olarak puanlamışlardır. Durdurma kuralı, WÇZÖ-IV'deki maddelerin güçlüklerine göre sıralanması ve bu sebeple çocuğun ard arda yaptığı belli sayıdaki yanlıştan sonraki soruları doğru cevaplandırmayacağı varsayımına dayanmaktadır. Ancak gerçek durumu düşündüğümüzde, testi durdurma kuralı sonrasındaki sorular tam olarak yanlış değil, sorulmamış sorulardır. Bu yüzden durdurma kuralı ile sorulmayan maddelerin yanlış olarak kabul edilmeme varsayımı altında sonuçların nasıl farklılılaşacağına ilişkin bilgi sunması amacı ile çalışmaya ek bir koşul eklenmiştir. Böylece araştırmanın amacı doğrultusunda, iki koşul altında (Testi durudurma kuralı doğrultusunda sorulmamış maddelerin 0 olarak puanlandığı koşul ve testi durdurma kuralı doğrultusunda sorulmamış maddelerin kayıp veri olarak kabul edilip çoklu veri atama yaklaşımı olan yordayıcı ortalama eşleştirme tekniği ile doldurulduğu koşul), maddelerin işlev farklılığı içerip içermediğine karar vermek için ikili puanlanan maddeler açısından Rasch kestirimleri, Mantel‐Haenszel, SIBTEST yöntemleri, çoklu puanlanan maddeler açısından da Kısmi Puan Modeli, Mantel Test ve Poly-SIBTEST yöntemleri kullanılmıştır.Araştırmanın bulgularına göre koşul 1 için ana alt testlerden küplerle desen alt testinde 1, benzerlikler alt testinde 4, resim kavramları alt testinde 2, sözcük dağarcığı alt testinde 3, mantık yürütme kareleri alt testinde 1, kavrama alt testinde 1, yedek alt testlerden resim tamamlama alt testinde 11, genel bilgi alttestinde 4, aritmetik alt testinde 2, sözcük bulma alt testinde 3 maddede çalışmada kullanılan en az iki yönteme göre cinsiyet açısından MİF'e rastlanmıştır. Koşul 2 için ise en az iki yönteme göre cinsiyet açısından MİF içeren maddeler benzerdir. Koşul 1 için ana alt testlerden küplerle desen alt testinde 1, resim kavramları alt testinde 1, sözcük dağarcığı alt testinde 3, kavrama alt testinde 2, yedek alt testlerden resim tamamlama alt testinde 3, genel bilgi alttestinde 3, aritmetik alt testinde 2 maddede çalışmada kullanılan en az iki yönteme göre yüksek-düşük sosyo-ekonomik düzey açısından MİF'e rastlanmıştır. Orta-düşük sosyo-ekonomik düzey açısından ise koşul 1 için en az iki yönteme göre, ana alt testlerden benzerlikler alt testinde 1, sayı dizisi alt testinde 1, resim kavramları alt testinde 1, sözcük dağarcığı alt testinde 1, harf-rakam dizisi alt testinde 1, mantık yürütme kareleri alt testinde 1, kavrama alt testinde 3, yedek alt testlerden resim tamamlama alt testinde 1, aritmetik alt testinde 4, sözcük bulma alt testinde 2 maddede MİF'e rastlanmıştır. Koşul 1 için ana alt testlerden küplerle desen alt testinde 1, sayı dizisi alt testinde 1, resim kavramları alt testinde 1, sözcük dağarcığı alt testinde 2, mantık yürütme kareleri alt testinde 1, yedek alt testlerden resim tamamlama alt testinde 1, aritmetik alt testinde 2 maddede çalışmada kullanılan en az iki yönteme göre yüksek-orta sosyo-ekonomik düzey açısından MİF'e rastlanmıştır. Her bir düzey için Koşul 2'de en az iki yönteme göre cinsiyet açısından MİF içeren koşul 1'deki maddeler ile benzerdir.Araştırmada kullanılan MİF belirleme yöntemleri incelendiğinde, genel olarak yöntemlerin birbiriyle tutarlı sonuçlar verdiği ancak cinsiyet açısında MİF içeren maddelerin tespitinde Mantel-Haenszel, SIBTEST ve Mantel Test, Poly-SIBTEST istatistikleri daha tutarlı sonuçlar verirken sosyoekonomik düzeye göre MİF içeren maddelerin tespitinde Mantel-Haenszel, Rasch MODELİ ve Mantel Test, Kısmi Puan Modelinin daha tutarlı sonuçlar verdiği görülmektedir. The purpose of this study is to begin the process of applying current differential item functioning detection methods to intelligence tests by investigating potential gender and socio-economic status bias in the WISC-4. In addition, this study has shown similarities and differences in practice by comparing three DIF-detection techniques: The Rasch estimations, SIBTEST and the Mantel‐Haenszel techniques for dichotomous items; Partial Credit Model, Mantel Test ve Poly-SIBTEST for polytomous items.In this study, Wechsler Intelligence Scale for Children: Fourth Edition Turkish standardization test pilot data were used. In accordance with the Wechsler Intelligence Scale for Children: Fourth Edition standardization study, data were collected from 817 children by psychologists. In accordance with the purpose of the study, 315 items were used both in polytomous scored subtests such as Block Design, Similarities, Digit Span, Vocabulary, Letter-Number Sequencing, Comprehension, and dichotomous scored subtest such as Picture Concepts, Matrix Reasoning, Picture Completion, Information, Arithmetic and Word Reasoning. While organizing data for final analysis, one problem that exists with the Wechsler Intelligence Scale for Children is called the `discontinue rule`. For example, in the similarities subtest the discontinue rule stops the test administration after five consecutive incorrect answers. This situation can cause different students might take different numbers of items. When conducting analyses on the WISC-4, researchers assume that not asked items would be answered incorrectly. Because the items are arranged in order of difficulty and the testing stops after five consecutive incorrect answers, there is no opportunity for the child to attempt any of the remaining items. Thus, this study looks whether this type of scoring method has an effect on DIF analyses using two different methods: a) scoring unanswered items as incorrect and assume not asked items as missing and b) using multiple imputation-predictive mean matching.According to results, for condition 1, from subtests in core battery, 1 item from Block Design, 4 items from Similarities, 2 items from Picture Concepts, 3 items from Vocabulary, 1 item from Matrix Reasoning, 1 item from Comprehension, from subtests in supplemental battery, 11 items from Picture Completion, 4 items from Information, 2 items from Arithmetic, 3 items from Word Reasoning are identified as DIF occurring items according to gender by at least 2 methods. Items are identified as DIF according to gender for condition 2 similar with condition 1. According to condition 1, from subtests in core battery, 1 item from Block Design, 1 item from Picture Concepts, 3 item from Vocabulary, 2 item from Comprehension, from subtests in supplemental battery, 3 item from Picture Completion, 3 item from Information, 2 item from Arithmetic are identified as DIF according to high-low socio-economic status by at least 2 methods. In accordance with moderate-low socio-economic status and condition 1, from subtests in core battery item from 1 item from Similarities, 1 item from Digit Span, 1 item from Picture Concepts, 1 item from Vocabulary, 1 item from Letter-Number Sequencing, 1 item from Matrix Reasoning, 3 item from Comprehension, from subtests in supplemental battery 1 item from Picture Completion, 4 item from Arithmetic, 2 item from Word Reasoning are identified as DIF occurring items by at least 2 methods. As to condition 1, from subtests in core battery, 1 item from Block Design, 1 item from Digit Span, 1 item from Picture Concepts, 2 item from Vocabulary,1 item from Matrix Reasoning, from subtests in supplemental battery, 1 item from Picture Completion, 2 item from Arithmetic are identified as DIF occurring items according to high-moderate socioeconomic status by at least 2 methods. Items are identified as DIF according to socio-economic status for condition 2 similar with condition 1.In terms of DIF methods, Mantel-Haenszel, SIBTEST and Mantel Test, Poly-SIBTEST results were similar while investigating DIF according to gender also Mantel-Haenszel, Rasch estimations and Partial Credit Model, Mantel Test results were similar while investigating DIF according to socioeconomic status. 194

Bu araştırmanın amacı: yetişkin sporcularda ruh halinin değerlendirilebilmesi için Brunel Ruh Hali ölçeği'nin (BRUMS) Türkçe'ye uyarlanarak geçerlik ve güvenirlik çalışmasının yapılmasıdır. Araştırmanın yöntemi kesitsel tarama deseni olarak belirlenmiştir. Bu çalışma test-tekrar test şeklinde yapılmıştır. Çalışma grubunu farklı branşlardan 18 yaş üstü lisanslı, %76.64'ünün erkek, %23.36'sının kadın olan 608 sporcu oluşturmuştur. Veri toplama aracı olarak, `Brunel Ruh Hali Ölçeği (BRUMS)` ve kişisel bilgi formu kullanılmıştır. Verilerin analizinde ölçeğin güvenirliği için Cronbach alfa katsayısı kullanılmış, test-tekrar test güvenirliği sırasıyla (α=.866) ve (α=.853) bulunarak ölçeğin oldukça güvenilir olduğu tespit edilmiştir. Açıklayıcı faktör analiz (AFA) sonuçları madde 3'ün (Şaşkın), ilk faktör analizinde faktör yapısını bozduğu için analiz dışı bırakılmıştır. Geriye kalan 23 madde ile varimax rotasyonlu ve temel bileşenler yöntemiyle yapılan açıklayıcı faktör analiz (AFA) sonucu ile 4 faktörlü bir yapı elde edilmiştir. Elde edilen bu yapının geçerliğini test etmek için doğrulayıcı faktör analizi (DFA) yapılmış ve açıklayıcı faktör analiz (AFA) sonucu elde edilen modelin aynen olduğu şekilde geçerli olmadığı tespit edilmiştir. Böylece; 1. (Panik) 6. (Morali Bozuk) 17. (Sesrsem) 18. (Gergin) maddeleri işlem dışı bırakılmıştır. Doğrulayıcı faktör analizi (DFA) sonucu elde edilen modelin alt boyutları güvenirlik analizinde, Bitkinlik (α=.811) ve Depresiflik (α=.859) yüksek derecede güvenilir bulunurken, Kızgınlık (α=.756) ve Dinçlik (α=.786), alt boyutları ise oldukça güvenilir olduğu görülmüştür. Test-Tekrar test madde faktör analizi için bağımlı örneklem t testi yapılmış ve iki farklı zaman diliminde elde edilen sonuçların benzer olduğu, böylelikle ölçeğin değişmezliği tespit edilmiştir. Doğrulayıcı faktör analizi (DFA) model sonuçlarında χ2/sd'nin 2.95, GFI'nin 0.93 NFI'nin 0.91 CFI'nın 0.94 RMSA'nın 0.057 değerini almasıyla iyi uyum RMR'nin 0.05 değerini almasıyla da modelin mükemmel uyum gösterdiği görülmüştür. Ölçeğin alt boyutlar arasındaki korelasyon katsayılarına bakıldığında ise anlamlı ilişkinin olduğu görülmüştür. Sonuç olarak; Brunel Ruh Hali Ölçeği'nin (BRUMS) Türkçe'ye uyarlanan versiyonunun geçerli ve güvenilir bir ölçek olduğu görülmüştür.Anahtar Kelimeler: BRUMS, Ruh Hali, Performans, Sporcu, Geçerlik, Güvenirlik. The purpose of this study is to adapt Brunel Mood Scale (BRUMS) into Turkish and to evaluate its validity and reliability in order to evaluate adult athletes' mood. Method of the study is cross sectional scanning pattern. This study is performed on the basis of test-retest method. The study group contains 608 athletes from different branches, who are above 18 and licensed, 76.64 of whom are male and 23.36% of whom are female. As data collecting tool, `Brunel Mood Scale (BRUMS)` and personal information form are used. For the purpose of data analysis, Cronbach alpha coefficient is used for reliability analysis. The test-retest reliabilities are found as (α=.866) and (α=.853) respectively, and thus it is determined that the scale is quite reliable. The explanatory factor analysis (EFA) results conclude that item 3 (confused) disrupts factor structure in the first factor analysis, and therefore it is excluded from the analysis. The remaining 23 items result in a 4-factor structure with varimax rotation as a result of explanatory factor analysis (EFA) performed on the basis of principal components method. In order to test validity of the obtained structure, confirmatory factor analysis (CFA) is performed and it is determined that the model obtained as a result of the explanatory factor analysis (EFA) is not valid in exactly the same way. Therefore, items 1 (Panick), 6 (Downhearted), 17 (Muddled), 18 (Nervous) are excluded. While sub-dimensions of the model obtained as a result of the confirmatory factor analysis (CFA), namely Fatigue (α=.811) and Depression (α=.859) are found as highly reliable, the sub-dimensions Anger (α=.756) and Vigor (α=.786) are found as quite reliable, in reliability analysis. Dependent sample test is performed for test-retest item factor analysis and it is revealed that the results obtained in two different time periods are similar and thus that the scale is constant. Because explanatory factor analysis (EFA) model results are 2.95 for χ2/sd 0.93 for GFI, 0.91 for NFI, 0.94 for CFI, 0.057 for RMSA, it is revealed that the model has good fit; and because of the result 0.05 for RMR, it is revealed that the model has best fit. On examination of correlation coefficients among sub-dimensions of the scale, it is determined that there is a reasonable relation among them. Consequently, it is revealed that Turkish version of Brunel Mood Scale (BRUMS) is a valid and reliable.Key Words: BRUMS, Mood, Performance, Athlete, Validity, Reliability. 151

Araştırmanın amacı, 48-72 aylık çocukların sosyal problem çözme becerilerinin belirlenebilmesi için geçerli ve güvenilir bir ölçme aracının geliştirilmesidir. Ayrıca çocukların sosyal problem çözme becerilerinin, çocuklara (yaş, cinsiyet, okul öncesi eğitime devam süresi ve kardeş sayısı) ve ebeveynlerine (anne-baba öğrenim durumu, gelir düzeyi) ilişkin değişkenler açısından incelenmesi amaçlanmıştır. Karma araştırma modellerinden biri olan `Sıralı Dönüşümsel Tasarım`a uygun olarak planlanan araştırmada, 48-72 aylık çocukların yaşadıkları sosyal problem durumlarını belirlemeye yönelik nitel veriler toplanmış, ardından geliştirilen Sosyal Problem Çözme Becerileri Ölçeği'nin geçerlik-güvenirlik çalışması ve çocukların sosyal problem çözme becerilerinin çeşitli değişkenlere göre incelenebilmesi için nicel veriler toplanmıştır. Nitel araştırma verileri, tanımlayıcı fenomeloji yaklaşımıyla, nicel araştırma verileri ise genel tarama modelinde tasarlanmıştır. Araştırmada 2014-2015 eğitim öğretim yılında İstanbul Anadolu yakasındaki okul öncesi eğitim kurumları arasından belirlenen iki farklı çalışma grubu mevcuttur. Nitel verilerin elde edildiği Çalışma Grubu-I, 48-72 aylık 168 çocuğun anne-babasından oluşmaktadır. Nicel verilerin elde edildiği Çalışma Grubu-II ise `Sosyal Problem Çözme Becerileri Ölçeği`nin geçerlik ve güvenirlik analizlerinin ve sosyal problem çözme becerilerinin demografik değişkenler açısından incelenmesinin amaçlandığı 48-72 aylık toplam 257 çocuktan oluşmaktadır. Araştırma kapsamında beş veri toplama aracı kullanılmıştır. Bunlar; araştırmacı tarafından geliştirilen `Kişisel Bilgi Formu`, `Sosyal Problem Çözme Becerileri Aile Görüşme Formu` ve 48-72 aylık çocuklara yönelik `Sosyal Problem Çözme Becerileri Ölçeği`dir. Geliştirilen `Sosyal Problem Çözme Becerileri Ölçeği`nin kriter geçerliğini test etmek amacıyla `Wally Sosyal Problem Çözme Testi` ve `Sosyal Yetkinlik ve Davranış Değerlendirme-30 Ölçeği` kullanılmıştır. Araştırmanın nitel boyutunda elde edilen sonuçlara göre çocukların okulda, evde ve ev dışında yaşadıkları 546 sosyal problem durumu saptanmış ve bu problem durumları 10 kategori altında toplanmıştır. Anne-babalar, çocuklarının en çok `Israr etmek`, en az ise `Sorumluluk almamak` sosyal problem durumları ile karşılaştıklarını ifade etmişlerdir. Çocukların yaşadığı sosyal problem durumlarına yönelik anne-babalar 157 çözüm yolu üretmiş ve bu çözümler 13 tema altında toplanmıştır. Buna göre anne-babalar en çok `Konuşarak ikna etmek` temasını tercih ettikleri belirtmişlerdir. Anne-babaların sosyal problem durumlarında ürettikleri çözüm yollarına, çocukların gösterdiği 124 tepki davranışı 7 tema altında toplanmıştır. Buna göre çocukların en çok gösterdikleri tepki `Uyum göstermek` iken en az gösterdikleri tepkinin ise `Bir başkasına şikâyet etmek` olduğu belirlenmiştir.Çalışmada geliştirilen `Sosyal Problem Çözme Becerileri Ölçeği` öyküleme tekniğinde tasarlanmıştır. Ölçeğin temalarını oluşturan öyküler, çalışmanın ilk aşaması olan nitel araştırma sonucunda elde edilen bulgular neticesinde belirlenen çocukların en çok karşılaştıkları sosyal problemler durumları seçilmiştir. Çocuklardan günlük yaşantılarında karşılaştıkları problem durumları ile ilgili anlatılan hikâyelerle, canlandırdığı karakterin gösterdiği davranışı belirlemek ve aktarılan hikâyelerdeki ilişkilerle ilgili sorulara yanıt vermeleri beklenmektedir. Sosyal Problem Çözme Becerileri Ölçeği, puanlamaya dahil edilmeyen ilki örnek hikaye olmak üzere toplam yedi hikâyeden oluşmaktadır. Hikâyelerin temaları `Alay Etme`, `Kurallara Uyma`, `Israr`, `Şiddet`, `Paylaşma`, `İletişim Kurma` ve `Dışlanma`dır. Araştırmada elde edilen bulgular incelendiğinde Sosyal Problem Çözme Becerileri Ölçeği'nin Kapsam Geçerlik İndeksi .809, toplam güvenirlik katsayısı için KR20 değeri .680 olarak bulunmuştur. Ölçeğin tüm maddeleri için alt ve üst gruplar arasında anlamlı farklılık olduğu ve madde ayırt ediciliğini sağladığı belirlenmiştir. Ölçüt geçerliğini belirlemek amacıyla yapılan analiz sonucunda ölçeğin kriter geçerliğini sağladığı tespit edilmiştir. Hotelling's T-Squared Test sonuçlarına göre Sosyal Problem Çözme Becerileri Ölçeği'nin uygun yapıda tasarlandığı saptanmıştır. Ölçeğin test-tekrar test sonuçları Pearson Korelasyon katsayısı için .532'dir. Bu bulgular ışığında geliştirilen Sosyal Problem Çözme Becerileri Ölçeği'nin geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı olduğu belirlenmiştir. Geliştirilen Sosyal Problem Çözme Becerileri Ölçeği'nin tüm maddeleri için çocukların verdikleri cevaplar incelendiğinde, problem durumu karşısında çocukların 817'si (%53) olumlu ve 723'ü (%47) olumsuz sosyal davranış sergilemeyi tercih ettikleri saptanmıştır. Araştırmaya katılan çocukların, 16 farklı olumlu sosyal davranış stratejisi geliştirdikleri ve bu stratejiler arasından en çok tercih edilenler `Kabul etmek, oyuna katılmak ve yetişkinden yardım istemek`, en az tercih edilen stratejiler ise `Farklı bir kişi bulmak, beklemek ve kendini savunmak` olarak belirlenmiştir. Çocukların tercih ettiği saptanan 21 farklı olumsuz sosyal davranış stratejisi arasından, çocuklar tarafından en çok tercih edilenler `Fiziksel olumsuz tepkiler vermek, ağlamak ve yetişkine karşı gelmek (otoritesini reddetmek)` olarak belirlenirken, çocuklar tarafından en az tercih edilen olumsuz sosyal davranışların ise `Küsmek, kurallara uymamak ve bağırmak` olduğu bulunmuştur. Araştırma sonucunda çocukların sosyal problem çözme becerilerinin çocukların yaşına, anne-baba öğrenim durumu ve ailenin gelir düzeyi değişkenlerine göre farklılık gösterdiği belirlenmiştir. Çocukların yaşı ve ailenin sosyo-ekonomik düzeyi yükseldikçe çocukların sosyal problem çözme becerilerinin de arttığı görülmüştür. Çocukların cinsiyet, kardeş sayısı ve okul öncesi eğitime devam süresi değişkenlerinin ise sosyal problem çözme becerileri üzerinde anlamlı farklılık oluşturmadığı tespit edilmiştir.Anahtar Kelimeler: Okul öncesi dönem, Sosyal Problem Çözme Becerileri Ölçeği, olumlu/olumsuz sosyal davranış The aim of this study is to develop a reliable and valid scale in order to determine problem solving skills of 48-72 months old children. In addition, it aims to investigate the problem solving skills of children in terms of some variables related to children (age, gender, duration of preschool education and number of siblings) and their parents (educational status and income level). In the study that was planned in line with `Sequential Transformative Design`- one of mixed research methods-, qualitative data was collected to determine social problem situations of 48-72 months old children and then quantitative data was collected to conduct validity and reliability study of Social Problem Skills Scale and to examine social problem skills of children according to some variables. The qualitative data were designed in descriptive phenomenology approach and quantitative data were designed in general survey model. The study has two different study groups chosen from among preschool education institutions in Anatolian side of Istanbul during academic year of 2014-2015. Study Group-I includes the parents of 168 children 48-72 months of age, and Study Group-II includes 257 children 48-72 months of age and it aims to investigate validity and reliability analysis of `Social Problem Solving Skills Scale` and social problem-solving skills in terms of demographic variables.Five data collection tools were used in the study. These are; `Personal Information Form`, `Social Problem Solving Skills Parent Interview Form`, and `Social Problem Solving Skills Scale` developed by researcher for 48-72 months old children. `Wally Social Problem Solving Test` and 'Social Competence and Behavior Evaluation-30 Scale (SCBE-30)` were utilized to test the criterion validity of 'Social Problem-Solving Skills Scale' which was developed.According to the qualitative results of the study, 546 social problem situations that children encounter at school, home and outside were determined and these problem situations were gathered under ten categories. Parents stated that they encounter social problem situation of `Insistence` the most and `Avoiding Responsibilities` the least. Parent suggested 153 solutions in relation to social problem situations experienced by their children and these solutions were gathered under 13 themes. As a result, parents expressed that they preferred 'Persuading by talking' theme the most. 124 response behaviors exhibited by children towards the solutions found by their parents were gathered under 7 themes. Accordingly, the most common response by children was found to be `Conformity` whereas the least one was found to be `Complaining to Other People`.`Social Problem Solving Skills Scale` in the study was designed in narrative technique. The stories that make up themes of the scale were chosen from social problem situations that experienced by children the most according to the findings obtained from qualitative research which is the first part of the study. Through the stories that children are told related to problem situations they encounter in their daily life, they are expected to identify the behavior of the character which they act out and respond to the questions about the relationships in the stories they are told. Social Problem Solving Skills Scale consists of seven stories, the first of which is an example story which is not included in scoring. The themes of the stories are `Mocking`, `Observance`, `Insistence`, `Violence`, `Sharing`, `Communication` and `Social Exclusion`. According to the findings of the study, the content validity index of Social Problem-Solving Skills Scale was found to be as .809 and KR20 value for total consistency coefficient was found to be as .680. It was determined that there is a significant difference between lower and upper groups for all the items of the scale and item discrimination was provided. As a result of the analysis conducted to determine the criterion validity, it was found that the scale provided criterion validity. According to the results of Hotelling's T-Squared Test, Social Problem Solving Skills Scale was designed in appropriate structure. Test-retest result of the scale was found to be .532 for Pearson Correlation coefficient. In light with all these findings, Social Problem Solving Skills Scale was determined as a valid and reliable instrument.According to the children's responses for all items of the Social Problem Solving Skills Scale, it was determined that 817 of the children (53%) preferred positive social behaviors and 723 of the children (47%) preferred negative social behaviors when faced with problem situations. It was also found that children developed 16 different positive social behavior strategies and among from the strategies, the most preferred ones are `Accepting, participating to play and asking an adult for help`; whereas the least preferred ones are 'Finding a different person, waiting and defending oneself`. Among from 21 different negative social behavior strategies, the most preferred ones are `Physically negative reacting, crying and opposing (rejecting authority)`; whereas the least preferred ones are 'Being Offended, breaking the rules and yelling`. As a result of the study, it was determined that children's social problem-solving skills significantly differ according to their age, educational status of their parents and family income level. It was seen that as children's age and socio-economic level of family increase, children's social problem solving skills increase as well. However, it was also found that children's social problem-solving skills do not significantly differ according to variables of gender, number of siblings and the duration of preschool education.Key Words: Preschool period, Social Problem Solving Skills Scale, Positive/Negative Social Behavior. 140

Bu çalışmada, Öz-Belirlenim Kuramı (ÖBK) ile Akılcı Duygucu Davranışçı Kuram (ADDK) biraraya getirilerek, Akılcı Duygucu Öz-Belirlenim Ölçeği (ADÖB) olarak isimlendirilen bir ölçek ortaya konuldu. Araştırma sadece bir ölçek geliştirmesi olarak değil ancak iki kuramın ilerde birlikte değerlendirebileceği yeni bir psikoterapötik yaklaşıma öncülük etmesi beklentisi ile gerçekleştirildi. ADÖB'ün amacı temel psikolojik ihtiyaçlar olarak ÖBK'da belirtilen özerklik, yeterlilik ve ilişkili olma ihtiyaçlarının ışığında, ergenlik çağındaki çocuklarda akılcı olmayan inanışları ölçmektir. Maddelerin yazım aşamasında kuramsal temeller dikkate alınarak ölçeğin üç alt boyutu, özerklik ihtiyacı akılcı olmayan inanışları, yeterlilik ihtiyacı akılcı olmayan inanışları ve ilişkili olma ihtiyacı akılcı olmayan inanışları olarak adlandırıldı. ADÖB'ün 51 maddesinin psikometrik nitelikleri test edildi. Bu çalışma, klinik (N=220) ve klinik olmayan (N=383) örneklem üzerinde gerçekleştirildi. ADÖB'ün faktör yapısını, güvenilirliğini ve yapısal geçerliliğini değerlendirmek için dört çalışma gerçekleştirildi. Bu çalışmada, geçerlilik ve güvenilirlik analizleri araştırmanın hipotezini desteklemiş ve olumlu sonuçlar vermiştir. Açımlayıcı ve doğrulayıcı faktör analizleri üç faktörlü yapıyı işaret etmektedir. Eklerde rapor edildiği gibi, hem klinik olmayan hem de klinik örneklemde madde düzeyinde gerçekleştirilen açımlayıcı faktör analizleri, özellikle klinik örneklem veri setinde çok açık bir şekilde üç faktörlü yapıyı ortaya koymuştur. Güvenlirlik analizleri iç tutarlılık değerlerinin ölçeğin alt grupları arasında .76 ve .88 arasında değiştiğini göstermektedir. Test-tekrar test yöntemine dayalı güvenilirlik katsayıları ise özerklik ihtiyacı akılcı olmayan inanışları boyutu için .88, ilişkili olma ihtiyacı akılcı olmayan inanışları boyutu için .77, yeterlilik ihtiyacı akılcı olmayan inanışları boyutu için .91 olarak tespit edilmiştir. Bu sonuçlar ADÖB'ün test-tekrar test güvenilirliklerinin yüksek olduğunu ve ölçeğin kararlı ölçümler yapabildiğini göstermiştir.Dış kriter geçerliliği çalışmasında ADÖB'ün şu ölçeklerle ilişkisine bakılmıştır: Reynolds'un Ergenler İçin Uyum Süreçleri Taraması Ölçeği (REİDTÖ), Duygu Durum Rahatsızlıkları Profili Ölçeği (DDRP), anne ve babadan algılanan Temel Psikolojik İhtiyaçlar Ölçeği (TPİÖ). Sonuçlar ADÖB'ün bu üç ölçek ile orta ve yüksek derececede ilişkisi olduğunu ortaya koymuştur. Araştırma sonuçlarına göre, ölçek, psikoterapi alanına ADDT ve ÖBK'nın kuramsal çerçevelerinin bir araya getirildiği farklı bir yaklaşımı önerebilir. In this study, Rational Emotive Behavioral Theory (REBT) and Self-determination Theory (SDT) brought together in order to develop a new scale operationalized as Rational Emotive Self Determination Scale (RESD). Purpose of research is not only to develop a scale but also to lead a new psychotherapeutic approach which would be an integration of REBT and SDT in future. The scale's aim is that among adolecsents, measuring irrational beliefs in the light of autonomy, competence and relatedness as basic psychological needs which underlined in SDT. The psychometric properties of 51 items of RESD was tested. The study conducted on clinical (N=220) and non-clinical (N=383) sample. Four studies were conducted to confirm the factor structure of the RESD, reliability of the scale and to assess its construct validity. In the study, in terms of the validity and reliability analyzes confirmed theoretical expectations and have yielded positive results. Results of exploratory and confirmatory factor analyses demonstrated that this scale yielded three factors. As reported in the appendix, both non-clinical and clinical sample of the resulting structures on the data item-level exploratory factor analysis, especially in the clinical sample data sets very clearly revealed the structure of the three factor structure. Reliability analyses showed internal consistency coefficient ranging from .76 to .88 among subscales. Test–retest reliability was conducted to examine the reliability of subscales showed that reliability coefficents are .88 for irrational beliefs of autonomy needs, .77 for irrational beliefs of relatedness needs and .91 for irrational beliefs of competence needs, which can be concluded the test-retest reliability of RESD was high. Test- retest analysis has provided sufficient evidence that RESD can make stable measurements.In order to confim its concurrent validity, RESD was tested with, first, Reynolds Adolescent Adjustment Screening Inventory (RAASI), Profile of Affective Distress (PAD), Basic Psychological Needs Scale (BPNS) which addresses need satisfaction of competence, autonomy, and relatedness from parents. The results showed that correlation between RESD and these three scales is ranging from medium to high. According to these promising results, the scale may suggest a different approach to psychotherapeutic field in the means of integrating both REBT and SDT theoretical frame works. 154

Bu araştırmanın amacı, TÜBİTAK Ulakbim Ulusal Veri Tabanları'na indeksli psikoloji ve eğitim bilimleri dergilerinde 2005-2013 yılları arasında yayımlanmış olan ölçek geliştirme çalışmalarını, ölçek geliştirme adımları ve ilkeleri bakımından; uyarlama çalışmalarını ise ölçek uyarlama adımları ve ilkeleri bakımından incelemektir. Bu araştırma nitel araştırmalar kapsamında yer alan bir doküman incelemesi çalışmasıdır. Araştırma örneklemini, TÜBİTAK Ulakbim Ulusal Veri Tabanları'nda psikoloji ve eğitim bilimleri kategorilerinde yer alan dergilerde 2005-2013 yılları arasında yayımlanmış ölçek geliştirme ve uyarlama çalışmaları içerisinden tabakalı seçkisiz örnekleme yöntemi ile seçilmiş 50 makale oluşturmaktadır. Bu makalelerden 29'u ölçek geliştirme, 21'i ise ölçek uyarlama çalışmasıdır. Araştırma verilerinin toplanmasında, araştırma kapsamında oluşturulan inceleme formları kullanılmıştır. Araştırma örnekleminde yer alan makaleler oluşturulan inceleme formları ile araştırmacı tarafından incelenmiştir. Araştırmacılar arasındaki tutarlılığı belirlemek amacıyla, örneklemde yer alan ölçek uyarlama çalışmaları arasından seçilen beş ve ölçek geliştirme çalışmaları arasından seçilen beş makale farklı araştırmacılar tarafından incelenmiş ve araştırmacılar arasındaki uygunluk test edilmiştir. İncelemeler sonucu toplanan veriler Excel 2007 programında çözümlenmiştir. Toplanan verilerin yüzdeleri ve frekansları hesaplanmıştır. Araştırma bulguları inceleme formlarında yer alan her adım ve ilke için ayrı ayrı ele alınmış ve yorumlanmıştır. Araştırma sonucunda, incelenen ölçek geliştirme çalışmalarında inceleme formunda yer alan ölçek geliştirme adımlarına ortalama %67 oranında uygun bilgilerin rapor edildiği, ölçek geliştirme ilkelerine ise %40.19 oranında uygun bilgilerin rapor edildiği belirlenmiştir. İncelenen çalışmaların yalnızca dördünde (%13,79) geliştirilen ölçeğin yönergesi ile birlikte ekte yer aldığı belirlenmiştir. Bu nedenle ölçeğin açıklama ve yönergesi ile ilgili ilkelere göre yapılan incelemeler değerlendirme dışında tutulduğunda, incelenen çalışmalarda ölçek geliştirme ilkelerine uygunluk oranı ortalama %51.01'e yükselmektedir. İncelenen ölçek uyarlama çalışmalarında, inceleme formunda yer alan ölçek uyarlama adımlarına ortalama %45.58 oranında uygun bilgilerin rapor edildiği, ölçek uyarlama ilkelerine ise %26.79 oranında uygun bilgilerin rapor edildiği belirlenmiştir.Anahtar Kelimeler: Psikolojik testler, ölçek, ölçek geliştirme, psikolojik ölçme aracı uyarlama, ölçeklerin psikometrik özellikleri The aim of this study is to investigate the scale development studies, which have been published between 2005 and 2013 in psychology and education journals being indexed in TÜBİTAK Ulakbim National Database, in terms of scale development steps and principles, and to investigate the adaptation studies in terms of scale adaptation steps and principles. This study is a document investigation study being in scope of qualitative researches. The sample of study consists of 50 papers which have been chosen with stratified random sampling method from scale development and adaptation studies, which have been published between 2005 and 2013 in psychology and education category journals being indexed in TÜBİTAK Ulakbim National Database. 29 of those papers are development studies, 21 of papers are adaptation studies. The review forms developed within the scope of study were used in order to collect the study data. The papers in sample of research were evaluated by researcher through created review forms. In order to determine the consistency between researchers, five papers from scale adaptation papers in sample and five papers from scale development papers were chosen and evaluated by different researchers, and so the consistency between researchers was tested. The data obtained as a result of evaluations were analyzed in Excel 2007 software. The percentage and frequencies of obtained data were calculated. Research findings were considered and interpreted separately for each step and principle in review forms. As a result of study, it was determined that the rate of information reported in accordance with review form's scale development steps was 67% in scale development papers, and that the rate of information reported in accordance with review form's scale development principles was 40.19%. In only four (13.79%) of reviewed studies, it was seen that the developed scale was presented with its instruction. That's why; when excluding the evaluations conducted according to principles about the description and instruction of scale, the rate of reviewed papers consistency with scale development principles increases to approximately 51.01%. It was determined that the rate of information reported in accordance with review form's scale adaptation steps was 45.58 % in scale adaptation papers, and that the rate of information reported in accordance with review form's scale adaptation principles was 26.79 %.Keywords: Psychological tests, scale, scale development, adaptation of psychological scale, Psychometrics properties of scales 155

ÖZET Bu çalışmanın amacı, bireylerin uyum davranışlarını değerlendirmek amacıyla 1984 yılında Sparrow ve arkadaşları tarafından geliştirilmiş olan Vineland Uyum Davranış Ölçeği - Araştırma Formu - (VUDÖ - AF)'nun doğumdan 47 aylığa kadar olan yaş diliminde bulunan Türk bebekleri için uyarlamasını tamamlamak, güvenirliğini ve geçerliğini belirlemektir. Bu amaçla çalışmanın örneklemini; üç farklı sosyoekonomik düzeyi temsil ettiği düşünülen (Alt SED, Orta SED ve Üst SED), doğumdan 47 aylığa kadar dört yaş diliminde bulunan, normal zihinsel gelişimli 283 kız ve 278 erkek olmak üzere toplam 561 çocuk oluşturmaktadır. VUDÖ'nün Toplam Puanı'ndan elde edilen ham puan ortalamalarının varyans analizi ve anlamlılık testlerinden Newman - Keuls Çoklu Karşılaştırma Testi sonuçlarına göre, çocukların yaşları arttıkça ölçeğin Toplam Puanı'ndan aldıkları puanların da arttığı gözlenmiştir. Bununla birlikte, ölçeğin Toplam Puan ham puan ortalamalarına göre, cinsiyet ve sosyoekonomik düzey farklılığı bulunamamıştır. VUDÖ'nün gelişimsel değerlendirme aracı olması nedeni ile bebeklerin yaşları ilerledikçe ölçekten aldıkları puanlarda artmaktadır. Ayrıca doğumdan 47 aylığa kadar olan yaş diliminde bulunan bebeklerde sosyoekonomik ve cinsiyet farklılığı çıkmamıştır. 144Güvenirlik çalışmaları üç farklı yöntemle incelenmiştir. Bunlardan ilki olan uygulamacılar arası güvenirliği, aynı çocuğu iki farklı uygulamacının puanlaması sonucunda, Toplam Puan ve dört alanın puanları arasında anlamlı bir ilişki bulunmuştur. İkincisi olan test tekrar test güvenirliğine yönelik olarak aynı çocuğa ortalama yedi gün aralığı ile uygulanan ölçeğin iki farklı uygulamasının sonucuna göre Toplam Puan ve dört alanın puanları arasında bulunan anlamlı bir ilişki olduğu gözlenmiştir. Üçüncüsü ise VUDÖ'nün alanlarının, iç tutarlılık analizleri ve Cronbach Alfa katsayılarına göre, iç tutarlılık açısından kabul edilebilir düzeyde bir ölçüm aracı olması ile gösterilmiştir. Geçerlik çalışmaları; yapı ve iki farklı grubu olan ölçüt geçerliği ile gösterilmiştir. Yapı geçerliği çalışması sonucunda, VUDÖ'nün alan (İletişim Alanı, Günlük Yaşam Becerileri Alanı, Sosyalleşme Alanı ve Motor Alanı) ve alt alanların bölümlerinin faktör yapısının; doğumdan 47 aylığa kadar olan yaş diliminde, kültürlerarası tutarlılığını desteklediği görülmüştür. Faktör analizi bulgularının Edgar A. Doll'un tanımlamış olduğu uyum davranışının kavramsal çerçevesinde ele alınan iletişim becerileri, _günlük _yaşam becerileri, sosyalleşme ve motor becerileri temel boyutlarının VUDÖ'de kapsandığının gösterilmesi bakımından ölçeğin yapı geçerliği hakkında önemli bir kanıt oluşturduğu düşünülmüştür. VUDÖ'nün her bir alan ve alt alanı için Madde Toplam Test Korelasyonu katsayıları hesaplanmış ve buna göre her bir alan ve alt alanda bulunan maddeler, madde korelasyon katsayıları kesme noktası olan 0.30'un üzerinde tutulmuştur. Ölçüt geçerliğini 145belirlemek üzere; ülkemizde bebeklik / erken çocukluk dönemindeki çocukların genel gelişimini değerlendirmeye yönelik olarak kullanılan AGTE'nin Genel Gelişim, Dil Bilişsel, İnce ve Kaba Motor ile Sosyal Beceri Öz Bakım alanlarının toplam puanları ile VUDÖ'nün Toplam Puan, İletişim, Sosyalleşme, Günlük Yaşam ve Motor Beceri Alanlarının toplam puanları arasındaki ilişki incelenmiştir. Bu sonuçlara göre her iki ölçekten alınan puanlar arasında anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Diğer bir ölçüt geçerliği çalışmasında; otistik belirtileri olan çocuklar ölçüt olarak alındığında, VUDÖ'nün tüm alanlarında normal zihinsel gelişimi olan yaşıtlarına göre daha düşük puan aldıkları saptanmıştır. Sonuçta, VUDÖ'nün yüksek doğruluk oranıyla otistik belirtileri olan çocukları normal zihinsel gelişimi olan çocuklardan ayırt edebildiği görülmüştür. 146 SUMMARY The aim of this study is to investigate the adaptation, reliability and validity of the Vineland Adaptive Behavior Scales - Survey Form - (VABS - SF) for Turkish babies, whose original was developed by Sparrow et al in 1984. A sample of 561 children (283 girls, 278 boys) between 0-47 months from three different SES group were included in the study and were assigned to four different (0 - 1 1, 1 2 - 23, 24 - 35, 36 - 47 months) age groups. According to the variance analysis and Newman - Keuls technique of the raw scores of the VABS, it is observed that the older the children are the higher their total scores are, which is expected as the VABS is a developmental scale. No significant differences were found between the raw scores in terms of gender and SES. Reliability is studied with three different methods. The first method was the interrater reliability where a child was rated by two independent raters. A significant relatedness was observed between two raters in terms of the Total Score (Adaptive Behavior Composite) and four domain scores (Communication, Daily Living Skills, Socialization and Motor Skills). The test - retest reliability was stutied by rating the same child twice with 7-10 days interval. The two scores were significantly related. The third method was the internal consistency of the VABS was calculated by Cronbach Alpha 147coefficients and intercorrelations were computed. These values showed a considerable internal consistency. Validity studies consisted construct and criterion validity. Regarding construct validity, it is found that the factor patterns and loadings of the VABS items is consistent interculturally between the ages 0-47 months. Factor analysis showed that the main skill domains that are defined by Edgar A. Doll as the adaptive behavior, are also found significant in the VABS which is a proof for the construct validity. Total Item Test Correlation is calculated for each of them the cutoff point is found over 0.30. To evaluate criterion validity the Total Score and four domain scores of the VABS is compared to the General Development, Language and Cognitive Skills, Fine and Gross Motor Skills and Social -Skills scores of the Ankara Developmental Screening Inventory. A significant relationship is found between two scores. A second criterion validity evaluation is done with children who had autistic symptoms. These children had significantly lower scores in all domains of the VABS in comparison to the children with no symptoms. 148 163

ÖZET Bu araştırmada ilk olarak batı kültüründe kullanılmış olan çok boyutlu başarı korkusu ölçeğinin Türk toplumunda uygulandığında elde edilen sonuçların çok boyutlu olup olmadığına bakılmıştır. Daha sonra başarı korkusu ve kendini kurgulama düzeyi açısından özel sektör ve öğrencilerde nasıl bir dağılım gösterdiği incelenmiştir. Araştırmada 111 kız, 108 erkek öğrenciye ve özel bankada yönetici konumunda olan 67 kadın, 64 erkek çalışana, devlet bankasında yönetici konumunda olan 51 kadın, 85 erkek çalışana ulaşılmıştır. Araştırmaya toplam 486 denek katılmıştır. Araştırmada veri toplama aracı olarak Başarı Korkusu Ölçeği ve Kendini Kurgulama Ölçeği kullanılmıştır. Araştırmada ilk olarak başarı korkusunun çok boyutluluğunu tespit etmek için verilere faktör analizi uygulanmıştır. Elde edilen boyutlarda cinsiyete ve statüye göre anlamlı farklılığın olup olmadığını ortaya koymak için de verilere MANOVA uygulanmıştır. Daha sonra başarı korkusu ve kendini kurgulama ölçeğinden alınan puanların statü (özel sektör, devlet sektörü ve öğrenci) ve cinsiyete bağlı olarak nasıl değiştiğini ortaya koymak için 2x3 faktörlü deney desenine uygun varyans analizi uygulanmıştır.m Araştırmanın ilk bölümünde, toplumumuzda da başarı korkusunun batı toplumundaki gibi çok boyutlu olduğu ve dört boyuttan oluştuğu görülmüştür. Elde edilen boyutlar; başarının sosyal sonuçları, başarıyı yadsıma, kaygı ve başarıdan kaçınma olarak adlandırılmıştır. Araştırmanın sonuçları, çok boyutlu başarı korkusu ölçeğini kullanarak dört boyut elde eden Hyland ve Dann (1988) çalışması ile paralellik göstermektedir. Araştırmanın diğer bölümlerinde devlet sektöründe çalışanların özel sektör çalışanlarından ve üniversite öğrencilerinden daha fazla başarı korkusuna sahip oldukları görülmüştür. Ayrıca cinsiyetler açısından karşılaştırıldıklarında; devlet sektöründeki kadınlar erkeklere kıyasla daha fazla başarı korkusuna sahiplerken özel sektör çalışanlarında ve üniversite öğrencilerinde tam tersi bir durum gözlenmiştir. Araştırmada elde edilen sonuçlara göre; kendini kurgulama düzeyi yüksek olan bireylerin başarı korkusu düzeylerinin de yüksek olduğu; buna paralel olarak kendini kurgulama düzeyi düşük olan bireylerin ise başarı korkusu düzeylerinin düşük olduğu bulunmuştur. Yapılan bu araştırmada elde edilen sonuçlar diğer yazılı kaynakların ortaya koyduğu bilgiler doğrultusunda değerlendirilip, tartışılmıştır. IV ABSTRACT The present study was undertaken to find out whether the fear of success scale adapted to Turkish, tap the same multidimensional constuct obtained in other research. Differences of fear of success level among university students and employees working in the manager positions at state and private banks were also investigated. In addition to working status, the effects of gender roles on fear of success were examined. Another aim of the study was to answer the question of whether the level of fear of success varies in relation to high and low self-monitoring trait. In the study 111 female, 108 male students; at the private banks 67 female, 64 male and at the state banks 51 female 85 male employees in the manager position were reached. Totally 486 subjects participated in the research. Fear of Success was measured by the Concern Over the Negative Consequences of Success Scale(CONCOS) and the level of the self monitoring trait was measured by the Self-Monitoring Scale. Data from the CONCOS scale were factor analyzed and four factors with eigen values greater than one were extracted. Six items were loaded on the first factor and since all the items had been related to negative reactions from other people, it was called Social Consequences of Success. This factor covered the same items as the studies in the fear of success literature. For factor two, there were six items. These items related both to the denial of personal contribution in the achievement and to increased pressures that might be placed on a person subsequent to success. This factor differs from thecorresponding factor in other studies since it was composed of the two dimensions which were covered in orthogonal factors. This factor was titled as Denial of Success. The third factor, labeled as Anxiety, was congruent with the research findings; there were three items with significant loadings. On the other hand, only two items were loaded on the fourth factor; which was labeled as Success-Avoidance, since the items had been related to self- inhibition of outperforming others. This factor appears as a separate and different factor when compared with the results of other studies. Data were analyzed by 2 (sex) x 3 (working status: state, private, student) AN OVA. Result revealed that female managers employed at state banks were significantly higher on fear of success than male managers. On the other hand, an opposite pattern was observed among the managers employed at the private banks, with males having a higher fear of success when compared to females. Futhermore, the results indicated that the employees had a higher level of fear of success than the university students. The subjects recruited for the study were divided into two groups labeled as high and low self-monitors in relation to their obtained scores on the Self-Monitoring Scale. As expected, high self-monitors were significantly higher on fear of success when compared to low self-monitors. 103

Bu araştırma ile Eskişehir Yetişkin Zihinsel Özürlü Kadınlar Bakım ve Rehabilitasyon Merkezinde kalmakta olan zihin engelli kadınların temel günlük yaşam becerilerim gerçekleştirme durumlarının belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırma durum saptamaya yönelik tarama modelinde betimsel bir çalışmadır. Araştırmanın deneklerini 1998 yılında Eskişehir Yetişkin Zihinsel Özürlü Kadınlar Bakım ve Rehabilitasyon Merkezi Müdürlüğünde kalan ve Araştırma kapsamına dahil edilen 38 zihin engelli kadm oluşturmaktadır. Araştırma verilerinin toplanabilmesi için araştırmacı tararından geliştirilen `Günlük Yaşam Becerileri Ölçü Aracı`ndan yararlanılmıştır. Ölçü aracı üç ana bölümden oluşmaktadır; Birincisi `Bireyin Kendini ve Kurumu Tanıma Ölçü Aracı`, ikincisi `Giyinme, Beslenme ve Temizlik Ölçü Aracı`, üçüncüsü ise `Akademik Beceriler Ölçü Aracı` dır. Ölçü araçları özellikleri itibariyle farklı ortamlarda uygulanmıştır. Verilerin toplanmasında doğrudan ve sürekli ölçümlerin yam sıra, görüşme teknikleri de kullanılmıştır. Araştırma verilerinin analizinde betimsel istatistik tekniklerinden, frekans ve yüzdelik hesaplan kullanılmıştır. Araştırma bulgularına göre günlük yaşamda sıkça kullanılan kimlik bilgileri ile uzun süre birlikte oldukları kişilerin ve yaşadıkları ortamların isimlerinin öğrenildiği, ancakyaşamda daha az kullanılan ve eğitimine yeterince yer verilmeyen kurum ve kişisel bilgilerin öğrenilemediği söylenebilir. Rehabilitasyon merkezinde yaşamlarını sürdüren zihin engelli kadınların giyinme, beslenme, mutfak ve temizlik becerilerindeki yeterlilikleri farklılık göstermektedir. Bu farklılığa, saçlarını tarama, diş fırçalama, çamaşır yıkama, yemek hazırlama becerilerinin karmaşık özellikler göstermesi ve ön beceriler gerektirmesi neden olabilir. Ayrıca bu becerilerin uygun ve yeterli bir biçimde kazandınlmaması da istenilen davranışların oluşmamasının farklı bir boyutu olarak ifade edilebilir. Araştırma bulgularına göre zihin engelli kadınların akademik becerilerde yetersiz olduğu görülmüştür. Bu durum eğitim özgeçmişleri ile ilişkilendirilebilir. Özellikle okuma - yazma bilenler bu alandaki becerilerde daha iyi davranışlar sergilerken, hiç eğitim almamış olanlar istenilen başarıyı gösterememişlerdir. Ayrıca rehabilitasyon merkezinde yaşamlarım sürdüren kadınlara performanslarına dayalı bir eğitim programının hazırlanmaması ve etkili bir eğitimin verilmemesi de akademik becerilerde yetersiz kalmalarına yol açmış olabilir. The purpose of the present study was to identify mentally retarded women's acquisition of the women living skills of the women living at the Care and Rehabilitation Center for Adult Mentally Retarded Women in Eskişehir. The study was designed descriptively The subjects of the study were 38 mentally retarded women living at the Care and Rehabilitation Center for Adult Mentally Retarded Women in Eskişehir. The data were collected conducting the `Daily Living Skills Scale` developed by the researcher. The scale was developed as three parts; the first part was `To know about Herself and Environment`, second was `To Dress Up, Eat and Clean Scale`. The three scales were conducted at different places depending on their characteristics. Data were analyzed descriptively using frequencies and percentages. Some of the main results of the study were: Mentally retarded women could learn the information of themselves used frequently in their daily lives easily. Mentally retarded women could learn the names of people they frequently come together and the names of the places they frequently go easily. The competencies of Mentally retarded women about dressing, cleaning, eating skills were different. Mentally retarded women were very poor about academic skills. This result may be dependent on their education background in the lives. 197

ÖZET Bu çalışmanın amacı, grupla psikolojik danışmanın üniversite öğrencilerinin aleksitimik özellikleri üzerindeki etkisini araştırmaktır. Bu çalışma, 1996-1997 öğretim yılında Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Fen Edebiyat Fakültesinde yapılmıştır Araştırmanın deney ve kontrol grupları toplam 52 öğrenciden oluşmuştur. Bu araştırmada kontrol gruplu, ön-test ve son-test modeli kullanılmıştır. Araştırmanın en başında, 26'şar gönüllü öğrenciden oluşan deney ve kontrol grupları oluşturulmuştur. Deney grubu yine kendi içinde 13'er gönüllü öğrenciden oluşan iki ayrı gruba ayrılmıştır. Toronto Aleksitimi Ölçeği (TAÖ), deney ve kontrol gruplarına ön-test ve son-test olarak iki kez uygulanmıştır. Ön-test uygulamasından sonra yapılan istatistiki analizlerde, t testi sonuçları deney ve kontrol grupları arasında.05 düzeyinde önemli bir farkın olmadığını göstermiştir (P>.05). Bu aşamadan sonra, deney gruplarında bulunan öğrencilere haftada bir kez olmak üzere bir buçuk saat süreyle 12 hafta boyunca psikolojik danışma uygulanmıştır. Kontrol grubuyla herhangi bir çalışma yapılmamıştır. Çalışma sonunda deney ve kontrol gruplarının TAÖ, ön-test ve son-test puanları arasında anlamlı farklılık olup olmadığını anlamak için Kovaryans Analizi tekniği uygulanmıştır. İstatistiksel analizler, deney gruplarının ön-test ve son-test puanlan arasında.001 düzeyinde önemli farklılık olduğunu göstermiştir (P.05). Bu aşamadan sonra, deney gruplarında bulunan öğrencilere haftada bir kez olmak üzere bir buçuk saat süreyle 12 hafta boyunca psikolojik danışma uygulanmıştır. Kontrol grubuyla herhangi bir çalışma yapılmamıştır. Çalışma sonunda deney ve kontrol gruplarının TAÖ, ön-test ve son-test puanları arasında anlamlı farklılık olup olmadığını anlamak için Kovaryans Analizi tekniği uygulanmıştır. İstatistiksel analizler, deney gruplarının ön-test ve son-test puanları arasında.001 düzeyinde önemli farklılık olduğunu göstermiştir (P.05). Bu aşamadan sonra, deney gruplarında bulunan öğrencilere haftada bir kez olmak üzere bir buçuk saat süreyle 12 hafta boyunca psikolojik danışma uygulanmıştır. Kontrol grubuyla herhangi bir çalışma yapılmamıştır. Çalışma sonunda deney ve kontrol gruplarının TAÖ, ön-test ve son-test puanları arasında anlamlı farklılık olup olmadığını anlamak için Kovaryans Analizi tekniği uygulanmıştır. İstatistiksel analizler, deney gruplarının ön-test ve son-test puanları arasında.001 düzeyinde önemli farklılık olduğunu göstermiştir (P0.05). According to this, group counseling is not effective to alleviate the alexithymic characteristics in terms of sex. The scientific findings through the statistical analysis was discussed and interpreted in the light of litareture and some suggestions were proposed. The results suggested that psychological group counseling is effective to alleviate the alexithymic characteristics. IV 187

ÖZET EVLİLİK İÇİ UYUM VE DEPRESYON: EVLİLİK İLİŞKİSİNİN NİTELİĞİ VE EŞLERDE SEMPTOM OLUŞUMU HAKKINDA BİR ÇALIŞMA Rosita Morlevi Kastro Bu çalışma, toplumumuzda evlilik içi uyum ile depresyon arasındaki ilişkinin özelliklerinin tanımlanabilmesi amacı ile yapılmıştır. Araştırma grupları, eşlerden biri veya her ikisinin depresyon tanısı aldığı 30 çift ve terapi sürecinde olmayan 30 kontrol çiftinden oluşmuştur. Araştırmanın hipotezleri: (1) Depresyon tanısı almış kişilerde evlilik uyumu düşük olacaktır; (2) kadınlarda, erkeklere kıyasla depresyon belirtileri daha fazla olacak ve evlilik uyumu daha olumsuz değerlendireceklerdir; (3) tanı alan kişilerin eşlerinde, kontrol grubundan daha fazla semptom ve daha düşük evlilik uyumu görülecektir. Verilerin toplanmasında, Beck Depresyon Ölçeği, Semptom Tarama Listesi ve Eşlerarası Uyum Ölçeği kullanılmıştır. Bulgular, frekansların hesaplanması, t- testi, tek boyutlu ve iki boyutlu varyans analizi ve Pearson korelasyonlar matriksleri yolları ile elde edilmiştir. Cinsiyet, araştırma grubu ve tanı alma değişkenlerine göre, evlilik uyumu ve alt-ölçeklerinin depresyonla, ve SCL90-R'de belirtilen semptomlarla ilişkisi incelenmiştir. Bulgular evlilik uyumu ile depresyon arasındaki ilişkinin varlığını desteklemektedir. Ancak bu ilişki oldukça karmaşıktır. 198

ii ÖZET Bu çalışma, üniversite öğrencilerinde kişisel ve psikolojik; sosyal ve ailesel bazı değişkenlerle, benlik saygıları arasında anlamlı ilişkiler olup olmadığını in celemek üzere planlanmıştır. Araştırmanın evrenini Hacet tepe Üniversitesinin Merkez Kampüsünde, çeşitli bölümlerinde okumakta olan öğrenciler oluşturmaktadır, örneklem grubu ise bu evrenden rastlantısal (random) olarak seçilen 207 kız ve 140 erkek., toplam 347 öğrenciden oluşmaktadır. Araştırmada benlik saygısını belirlemek üzere `Rosenberg Benlik Saygısı Envanteri` `RBSE` (Rosenberg Self-Esteem Scale), kişisel ve psikolojik; sosyal ve ailesel değişkenleri belirlemek için de araştırıcı tarafından geliştirilen kişisel bilgi anketi ile RBSE'nin ilgili alt ölçekleri kullanılmıştır. İstatistiksel analizler Hacettepe Üniversitesi Bilgi îşlem Merkezi 'nce `SAS` programı kullanılarak, X2 (Khi- Kare) analizi ve Gamma bağlantı katsayıları (Gamma) alınarak yapılmıştır. Bulguların değerlendirilmesinde anlamlılık düzeyi.05 olarak alınmıştır. Araştırmadan elde edilen bulgular şu şekilde özet lenebi lir; 1. Kişisel ve Psikolojik değişkenlere göre; a- Fiziki görünümünden memnun olunca b- Kendilik kavramının sürekliliği arttıkça, c- Aylık gelirini yeterli bulunca, d- Eleştiriye duyarlılık azaldıkça, e- Depresyon azaldıkça, f- Somatik belirtiler azaldıkça, benlik saygısının daha yüksek olduğu görülmektedir.Ill Diğer kişisel ve psikolojik değişkenler olarak alınan cinsiyet, barınak, okuduğu bölümden memnun olup olmama, hayalperestlik, insanlara güven, tartışmalara katılma derecesi ve kişilerarası ilişkilerde tehdit hissetme ile benlik saygısı arasında ise anlamlı bir ilişki bulunma mıştır. 2. Sosyal değişkenlere göre; a- Flörtü olanlarda ve b- Karşı cinsten yakın arkadaşı olanlarda benlik saygısının daha yüksek olduğu görülmektedir. Diğer sosyal değişkenler olarak alınan arkadaş grubu nun ve aynı cinsten yakın arkadaşın olup olmaması ile ben lik saygısı arasında ise anlamlı bir ilişki bulunmamış tır. 3. Ailesel değişkenlere göre; a- Babayla ilişki yoğunluğu arttıkça, ve b- Ailenin gelir düzeyi yeterli bulundukça benlik saygısının daha yüksek olduğu görülmektedir. Diğer ailesel değişkenler olarak alınan kardeş sayısı, doğum sırası ve ana-baba ilgisi ile benlik saygısı arasında ise anlamlı bir ilişki bulunmamıştır. Elde edilen bulgulara göre kişisel, sosyal, psikolo jik ve ailesel değişkenlerin benlik saygısıyla ilişkisi, yayınlar çerçevesinde tartışılmış, rehberlik ve psikolojik danışma açısından önemli bulunan bulgulara dayanarak, gelecek araştırmalara ilişkin önerilerde bulunulmuştur. iv SUMMARY This study planned to investigate if there has been some significant relations between University students self es teem in terms of personal and psychological, social and familial variables. The population of the study consists of students attending different departments in Hacettepe University, Main Campus- The sample group is composed of total 347 students, 207 of whom are females and 140 of who are males. The sample is selected randomly. In the study, `Rosenberg Self-Esteem Inventory (R. B.S.I.)` has been used so as to determine self-esteem, and an in quiry form, developed by the researcher, and the related sub-scales of the R.B.S.I. have been utilized in order to determine the personal and psychological, social and familial variables. Statistical analyses have been conducted by the Data Process Center at Hacettepe University by utilizing `SAS` system and by calculating relation percentages Xa (Khi- square) and relation coefficients (Gamma). Significant level has been accepted as.05 while evaluating the findings. Findings obtained from the study can be summarized as fol lows : 1. According to the personal and psychological variables; a. Being pleased with physical appearence b. An increase in degree of stability of self c. A satisfactory level of monthly income d. A decrease in degree of sensitivity in criticism e. A decrease in degree of depression f a rlprri-MSp. in the level of usvchosoma t ic symptoms,The other personal and psychological variables, such as the relationship among sex, dwellings, satisfaction of department attendance, daydreaming faith in people, inten sity of discussions, threat in interpersonal relationship and self esteem has not been found significant. 2. According to the social variables; a. flirting and b. having a close friend from the opposite sex, has in creased the self-esteem. The other social variables such as the relationship among having a close friend from the same sex, whether having a group companionship or not, has not been found significant. 3. According to the familial variables; a. An increase of relationship with father and b. A satisfactory level of monthly income, has in creased the self-esteem. The other familial variables, such as the relationship among number of sibling, birth order, parental interest and self esteem has not been found significant. The relationship among self-esteem and social. familial, personal and psychological variables according to these results has been discussed in terms of the literature. Findings found significant regarding guidance and psychological counselling have been interpreted, and sug gestions have been made for future studies. 179