Search

Kur’ân’ın ilâhî kaynaklı olduğunun en büyük delili şüphesiz kendisidir. Mana yönünden sahip olduğu pek çok özelliğiyle benzersiz bir söz olan Kur’ân’ın pek çok i’câz veçhi, lafızlarındaki inceliklerde saklıdır. Ne var ki Kur’ân’ın mucizevî yönüne iman etmek ile ona vakıf olmak arasında fark vardır. Bütün müminler, Kur’ân’ın ilâhî menşeli olduğuna iman ederken i’caz özelliklerinden hareketle ilâhîliğini ortaya koyamazlar. Kur’ân’ın benzersiz bir yapıya sahip olduğunun ortaya konulması, başta samimiyet olmak üzere ilmî yeterliliğe, geniş bir perspektife, duru ve parlak bir zekâya sahip olmanın yanında fıtrî bir yeteneğe de ihtiyaç vardır. Bu çalışmada, mülhitler tarafından Kur’ân’ın karalanması için ileri sürülen bahanelerden biri olan lafzî müteşâbihâtın, ehil isimlerin nazarında Kur’ân’ın beyânî i’cazının önemli örnekleri olduğu ortaya konulmaktadır. Kur’ân’daki bazı lafzî müteşâbihlerin incelenmesinin hedeflendiği bu çalışmada doküman analizi metoduna başvurulacaktır, The greatest proof that the Qur'an is of divine origin is undoubtedly itself. Many i'jaz aspects of the Qur'an, which is a unique word with its many features in terms of meaning, are hidden in the subtleties of its words. However, there is a difference between believing in the miraculous aspect of the Qur'an and having knowledge of it. While all believers believe that the Qur'an is of divine origin, they cannot reveal its divinity based on its i'jaz characteristics. Demonstrating that the Qur'an has a unique structure requires primarily sincerity, scientific competence, a broad perspective, a clear and bright intelligence, as well as an innate ability. In this study, it is revealed that the literal mutashabihat, which is one of the excuses put forward for the defamation of the Qur'an by the atheists, is an important example of the Qur'an's declarative i'jaz in the eyes of competent people. In this study, which aims to examine some literal mutashabihs in the Qur'an, the document analysis method will be applied.

Müteşâbih konusu, öteden beri islam alimlerinin kafa yorduğu, günümüzde dahi canlılığını koruyan ve nasıl anlaşılması gerektiği hususunda üzerinde ihtilaf edilen meselelerin başında gelmektedir. Kur'an'da müteşâbih ayetlerin bulunup bulunmadığı, varsa bunların hangi ayetler oldukları ve insanlarca anlaşılmalarının mümkün olup olmadığı gibi hususlar bu konudaki ihtilafların başlıcalarıdır. Bu çalışma Osmanlı döneminin en ünlü simalarından biri olan ve otuz yıl mütemadiyen şeyhülislamlık vazifesini yürüten Ebüssuûd Efendi’nin, yazmış olduğu İrşâdü’l- Akli’s- Selîm adlı tefsirinde müteşâbih konusunu nasıl değerlendirdiğini ve müteşâbihler hakkında nasıl yorumlar yaptığını incelemeyi amaçlamaktadır. Bu bağlamda Şeyhülislam Ebüssuûd Efendi’nin öncelikle Kur'an'da müteşâbihlerin varlığını kabul edip etmediği veya müteşâbih kabul edilen ayetleri hangi perspektiften ele aldığı ve neticede müteşâbihlerin insanlar tarafından bilinebilmelerinin mümkün olup olmadığı konusundaki görüş ve beyanatları ortaya konmaktadır. Üç bölümden oluşan çalışmamızın ilk iki bölümünde Şeyhülislam Ebüssuûd Efendi ile bir usûl konusu olarak muhkem ve müteşâbih kavramları tanıtılmaktadır. Üçüncü bölümde tezimizin esas konusu olan Ebüssuûd Efendi’nin İrşâdü’l- Akli’s- Selîm adlı tefsirinde müteşâbih ayetlere yaklaşımları ayet ayet irdelenerek sistemli bir kurgu içerisinde sunulmaktadır. Bununla birlikte her bir bölümün ardından varılan sonuçlara ve yapılan çıkarımlara kısa değerlendirmeler şeklinde bölüm sonlarında yer verilmektedir. The subject of mutashabih is one of the issues that Islamic scholars have thought about for a long time, which maintains its vitality even today, and which is disputed over how it should be understood. Issues such as whether there are mutashabih verses in the Qur'an, if so, which verses they are and whether they can be understood by people are the main disagreements on this issue. This thesis aims to examine how “Ebüssuûd Efendi”, one of the most famous figures of the Ottoman period, who has been serving as the “şeyhülislam” for thirty years, evaluates the subject of mutashabih in his commentary titled “İrşadü'l- Akli'sSelim” and how he comments on mutashabihs. In this context, “Şeyhülislam Ebüssuûd Efendi”s views and statements about whether he accepts the existence of mutashabihs in the Qur'an or from which perspective he deals with the verses accepted as mutashabih and whether it is possible for people to know mutashabihs as a result are revealed. In the first two chapters of our thesis, which consists of three parts, “Şeyhülislam Ebüssuûd Efendi” and the concepts of muhkem and mutashabih as a procedural subject are introduced. In the third chapter, the main subject of our thesis is “Ebüssuûd Efendi”s approach to mutashabih verses in his tafsir called “İrşâdü'l- Akli's-Selim”, by examining them verse by verse and presented in a systematic fiction. In addition, the conclusions and inferences made after each chapter are given at the end of the chapters in the form of short evaluations.

Bilindiği gibi bazı ayetleri yorumlamada birtakım zorluklar yaşanmaktadır. Bunların başında da mecaz içerikli ve müteşâbih ayetler gelmektedir. Kur’ân’ın yoğun bir şekilde mecazı kullandığı ve onda gayba taalluk eden ayetlerin (müteşâbih) büyük bir yekün teşkil ettiği göz önüne alındığında konunun önemi ortaya çıkmaktadır. Büyük oranda bu ayetlerde Kur’ân kendi bütünlüğü içerisinde ele alınmadığı ve anlatım üslubu iyice bilinmediğinden anlama problemi aşılamamaktadır. Hâlbuki Kur’ân aşkın olandan içkin olana, beşeri teamülleri ve yapıyı esas alarak inmiş bir kelamdır. Dolayısıyla Kur’ân ayetlerini din bütünlüğü içerisinde, beşerin teamülleri ve doğasını bilmekle ve Kur’ân’ın bu doğayla uyumunu kurmakla anlamak mümkündür. Kur’ân’da mecazın temsilî anlatımı çok yoğun kullanılmaktadır. Müteşâbihlerin bir kısmı özellikle ilahî sıfatlarda temsilî anlatım hâkim olduğu, bu konuda insan biçimci bir anlatımın tercih edildiği söylenebilir. Bu, “ḳıyasü’l-ġâib ʿale’ş’şâhid” yani “bilinmeyen bir dünyayı bilinen dünyanın olgularına benzeterek anlatmak” olarak tanımlanır. Kur’ân’ın bu yolla gaybî hakikatleri ve psikolojik durumları bize kavratmakta olduğunu, bu anlatımla insan ufkunu aşan gaybî ve psikolojik durumları anlaşılır kıldığını, dinî hakikatleri zihne yaklaştırdığını söylemek mümkündür. Makalemiz mecaz konusunda, mecazı, mecazın hakikatle ilişkisini ve sadece mecazın kastedildiği bazı ayetleri ve özellikle temsilî anlatımı ve bundan da kâmin (gizli) temsili irdelemiş, müteşâbih konusunda ise müteşâbihi, müteşâbihleri muhkemlere irca etme, Kur’ân’ın üslup ve âdetini göz önüne alarak müteşâbihi bir metodoloji dahilinde anlamaya çalışma yoluna gitmiştir., As it is known, there are some difficulties in interpreting some verses. The most important of these are metaphorical verses and the verses with a profundity of meanings and a versatile content (mutashābih). Considering that the Qurʾān uses metaphors and the (mutashābih) verses that are characterized with the realm of the unseen (gayb) and which are challenging for our limited conceptualizations exist abundantly in the Holy Qurʾān, the importance of the issue becomes clear. In the Qurʾān, the representational expression of the metaphor is used extensively. It can be said that representational narration prevails especially in divine attributions, and an anthropomorphic expression is preferred in this regard. We can define this as “Qıyās al-gāib alā al-shahid”, that is, to describe an unknown world by analogy with the phenomena of the known world. With this expression, it is possible to say that unseen and psychological situations that transcend the human horizon are made intelligible, and religious truths are brought closer to the mind in this way. Divine attributes were also described in this way, and an anthropomorphic expression was preferred for them. We examined the Metaphor and the relationship between metaphor and truth, and some verses in which only metaphor is meant, and especially representational narration. On the subject of mutashābih, issues such as mutashābih, adaptation of them to Muhkāmat and understanding the Qurʾān by taking into account the style of the Qurʾān have been tried to be resolved within a methodology.

Kur'ân, Allah tarafından vahyedilmiş son kitabtır. Temel gayesi insanları karanlıklardan aydınlığa çıkarmak olan Kur'ân, bütün isim ve sıfatlarıyla açık, anlaşılır ve çelişkilerden uzaktır. İnsanlar, Kur'ân'ın indiği günden bu güne kadar anlaşılması için çok çaba harcamış ve sayısız eser ortaya koymuşlardır. Ancak o, mübîn bir kitab olduğu halde, insanların, siyasi ve mezhebi kaygılarından, kişisel menfaat ve önyargılı yaklaşımlarından dolayı bazen doğru anlaşılmamıştır.Kur'ân'ın, açık ifâdeleri ve onu tebliğ eden elçinin uygulayıp göstermesiyle kendi kendisini beyân eden bir kitab olduğu ortadadır. Kur'ân'ın kendi kendisini tefsir etmesi en önemli tefsir yöntemidir. Bazen bu yöntem terk edilmiş olsa bile Kur'ân'ın doğru anlaşılmasının ilk ve en önemli yolunun kendi kendisini tefsiri olduğu konusunda herkes hemfikirdir. Kur'ân'ın Kur'ân'la tefsiri onun âyetlerinin birbirleriyle anlaşılmasıdır. Bilindiği üzere Kur'ân tek seferde nazil olmamış ve konularına ayrılmamıştır. Bir konu ile ilgili âyetler Kur'ân'ın içine adeta serpiştirilmiştir. Bu sebeple onun doğru anlaşılması için âyetler arasındaki münasebet iyi bilinmelidir. Kur'ân bu anlamda muhkem müteşâbih ve mesânî bir kitabtır. Onun anlaşılması için bütünlüğünün esas alınması, kendisiyle nazil olduğu lisanın, indiği ortamın, nüzûl sebeplerinin, âyetlerin siyâk- sibâkının ve insan fıtratının iyi bilinmesi gerekir. Kur'ân'ın indirilmesi Allah tarafından ve bir ilimle olduğu gibi açıklanması Allah tarafından ve bir ilim iledir. Bu sebeple Kur'ân'ın öncelikle kendi içinden anlaşılması gerekmektedir. Kur'ân'ın te'vîlini yine kendisi yapmaktadır. Kur'ân üzerinde tefakkuh yapan kişilerin yapacağı şey onu te'vîl etmek değil onun Allah tarafından yapılan te'vîlini ortaya koymaktır. Bunun için de ön yargılardan uzak bir toplululuğun bu görevi üstlenmesi gerekmektedir.Kur'ân'ın Kur'ân'la tefsiri, mutlak ifâdelerin mukayyed yapılması, genel konuların tahsis edilmesi, özet olarak anlatılan bir konunun başka yerde genişçe anlatılması, farklı yerlerde anlatılan bir konunun birbirini tamamlanması, mücmel veya müphem geçen bir âyetin başka bir âyetle beyân edilmesidır. Ayrıca çelişkili zannedilen âyetlerin Kur'ân'ın bütünlüğü içinde uzlaştırılması ve garip lafızların daha sarih ifâdelerle tefsir edilmesi şeklindedir. Anahtar Kelimeler: Kur'ân, Tefsir, Kur'ân'ın Bütünlüğü, Muhkem, Müteşâbih, Mesânî. The Qur'an is the last book revealed by Allah. The main purpose of it is to bring people to the light out of the darkness, and it is clear, understandable and far from contradictions with all its meanings and adjectives.People have made a lot of efforts to understand the Qur'an since the first days it was revealed until now, and they produced countless work. However, it is sometimes misunderstood because of the political and sectarian concerns, personal benefits, and prejudiced approaches, although it is a self-explanatory book. It is clear that the Qur'an is a book that explains itself with its clear expressions and the application of the messenger who notifies it to people. The most important method of the interpretation of it is the self-exegesis of the Qur'an. Even if this method is sometimes abandoned, everyone agrees that the first and most important way of understanding the Qur'an is self-exegesis.As is known, the Qur'an was not revealed all at once and it was not divided into its subjects. The verses related to one subject are literally spread into the Qur'an. For this reason, the relationship between the verses should be well known for its correct understanding. In this sense, it is a muhkam, mutashabih and masani book. In order to understand it, integrity must be taken as a basis, and the language and the environment in which it reveals, historical and textual context of verses, and the human nature must be well known.Just as the Qur'an has revealed by Allah and with the knowledge, its explanation is by Allah and by the knowledge. Therefore, the Qur'an must be first understood from its context. The Qur'an itself expounds the Qur'an. What those who think about the Qur'an will do is not to explain it, but to reveal its explanation made by Allah. To do this, a community away from prejudices must take on this task.The exegesis of the Qur'an with the Qur'an is making absolute statements conditional, the allocation of general issues, the explanation of a subject stated in brief, the complement of a topic in different surahs or verses, and the explanation of a verse which is undefined or succinct. Moreover, it is the reconciliation of the verses that are supposed to be contradictory in the integrity of the Qur'an and the interpretation of strange words in more explicit terms.Key Words: Qur'an, Tafsir, The Integrity of the Qur'an, Muhkem, Mutashabih, Mesânî 338

Muskilü'l-Qur'an means the problematic and so-called contradictory verses in theQur'an, which at first glance seem to contradict each other, as well as the name ofQur'anic science that aims at researching those problematic verses in the Qur'an andgetting reasonable answers to them.Since the very first decades of Islam these verses have been exploited as to arouse suspicionsand questions in the minds of ordinary people about the divinity character ofQur'an. In the first centuries of Islam the atheist groups, which had been identified inthe history of Islam by the terms “zenadika” and “melahida”, had made an attempt tomisuse these verses. By the colonization history of Islamic countries during the 18. and19. centuries, we see that the Western Orientalists and recently especially after the extendedusing of Internet the missionary cites had been paying more attention to and interestedin these verses with the same purpose as before.In this work we will handle and study the term of Mushkilu'l-Qur'an, problematic andso-called contradictory verses, the reasons that cause them to be misunderstood andthe methods of interpretation being used to deal with those verses, as well as we'll examinethe scientific literatures that have been written by the Muslim scholars in thisfield century by century.