Ebüssuûd Efendi's approaches to mutashabih verses in his tafsir 'İrşâdü'l- Akli's- Selîm'

Müteşâbih konusu, öteden beri islam alimlerinin kafa yorduğu, günümüzde dahi canlılığını koruyan ve nasıl anlaşılması gerektiği hususunda üzerinde ihtilaf edilen meselelerin başında gelmektedir. Kur'an'da müteşâbih ayetlerin bulunup bulunmadığı, varsa bunların hangi ayetler oldukları ve insanlarca anlaşılmalarının mümkün olup olmadığı gibi hususlar bu konudaki ihtilafların başlıcalarıdır. Bu çalışma Osmanlı döneminin en ünlü simalarından biri olan ve otuz yıl mütemadiyen şeyhülislamlık vazifesini yürüten Ebüssuûd Efendi’nin, yazmış olduğu İrşâdü’l- Akli’s- Selîm adlı tefsirinde müteşâbih konusunu nasıl değerlendirdiğini ve müteşâbihler hakkında nasıl yorumlar yaptığını incelemeyi amaçlamaktadır. Bu bağlamda Şeyhülislam Ebüssuûd Efendi’nin öncelikle Kur'an'da müteşâbihlerin varlığını kabul edip etmediği veya müteşâbih kabul edilen ayetleri hangi perspektiften ele aldığı ve neticede müteşâbihlerin insanlar tarafından bilinebilmelerinin mümkün olup olmadığı konusundaki görüş ve beyanatları ortaya konmaktadır. Üç bölümden oluşan çalışmamızın ilk iki bölümünde Şeyhülislam Ebüssuûd Efendi ile bir usûl konusu olarak muhkem ve müteşâbih kavramları tanıtılmaktadır. Üçüncü bölümde tezimizin esas konusu olan Ebüssuûd Efendi’nin İrşâdü’l- Akli’s- Selîm adlı tefsirinde müteşâbih ayetlere yaklaşımları ayet ayet irdelenerek sistemli bir kurgu içerisinde sunulmaktadır. Bununla birlikte her bir bölümün ardından varılan sonuçlara ve yapılan çıkarımlara kısa değerlendirmeler şeklinde bölüm sonlarında yer verilmektedir. The subject of mutashabih is one of the issues that Islamic scholars have thought about for a long time, which maintains its vitality even today, and which is disputed over how it should be understood. Issues such as whether there are mutashabih verses in the Qur'an, if so, which verses they are and whether they can be understood by people are the main disagreements on this issue. This thesis aims to examine how “Ebüssuûd Efendi”, one of the most famous figures of the Ottoman period, who has been serving as the “şeyhülislam” for thirty years, evaluates the subject of mutashabih in his commentary titled “İrşadü'l- Akli'sSelim” and how he comments on mutashabihs. In this context, “Şeyhülislam Ebüssuûd Efendi”s views and statements about whether he accepts the existence of mutashabihs in the Qur'an or from which perspective he deals with the verses accepted as mutashabih and whether it is possible for people to know mutashabihs as a result are revealed. In the first two chapters of our thesis, which consists of three parts, “Şeyhülislam Ebüssuûd Efendi” and the concepts of muhkem and mutashabih as a procedural subject are introduced. In the third chapter, the main subject of our thesis is “Ebüssuûd Efendi”s approach to mutashabih verses in his tafsir called “İrşâdü'l- Akli's-Selim”, by examining them verse by verse and presented in a systematic fiction. In addition, the conclusions and inferences made after each chapter are given at the end of the chapters in the form of short evaluations.