Search

Amaç: Carapa procera'nin farklı kısımları (yapraklar, meyveler, tohumlar, ağaç kabuğu, gövde ve kökleri), insan ve hayvan sağlığına yönelik tıbbi ürünlerin hazırlanmasında kullanılmaktadır. Bu çalışmada Carapa proceranın üretim maliyeti ve karlılığı ortaya konulmuştur.Materyal ve Yöntem: Araştırmanın materyali, Ziguinchor bölgesini temsilen seçilen 13 köyde 151 Carapa procera üreticisi ile yüz yüze yapılan anketlerden elde edilmiştir. Çalışmada Carapa proceranın üretim maliyeti ve karlılığı, kısmi bütçe analiz yöntemine göre belirlenmiştir.Araştırma Bulguları: Toplam üretim maliyetinin %22,70'ini değişken masraflar, %77,30'unu ise sabit masraflar oluşturmaktadır. İşletme büyüklüğü arttıkça dekar başına üretim masrafları da artmaktadır. En yüksek maliyetleri sırasıyla arazi kirası (%31.14), sermaye faizi (%24.23), amortisman (%18.47), yağ ekimi (%5.96), toprak işleme (%4.97) ve diğerleri oluşturmaktadır. Çiftlikler genelinde bir litre yağ üretiminden ortalama 13,805.57 Fcaf brüt kar elde edilmiştir. İşletme büyüklüğü arttıkça, üretimden sağlanan brüt kar artmaktadır.Sonuç: Carapa procera üretim maliyetlerini azaltmak ve karlılığı artırmak için işletme ölçeklerinin artırılması gerekmektedir. Bunun için Carapa işletmelerine arazi temini ve gerekli olanaklara kavuşmaları için sübvansiyonlu krediler sağlanmalıdır., Objective: Different parts of Carapa procera (leaves, fruits and seeds, bark, stems and roots) and its oil are used in the preparation of medicinal products for human and animal health. In this study, the cost and profitability of Carapa procera production were revealed.Materials and Methods: The material of the research was obtained from face-to-face surveys with 151 Carapa procera producers in 13 villages representing the Ziguinchor region. In the study, the production cost and profitability of Carapa procera were determined using the partial budget analysis method.Results: Variable and fixed costs in the total costs were accounted of 22.70% and 77.30%, respectively. As the Carapa land size increases, the production costs per decare increases. The highest costs were respectively determined as land rent (31.14%), capital interest (24.23%), depreciation (18.47%), oil cultivation (5.96%), tillage (4.97%) and others. The average gross profit per one liter oil in Carapa procera production was Fcaf 13805.57 and the gross profitability increased as the farm size increased.Conclusion: In order to reduce Carapa procera production costs and increase profitability, farm size should be increased. For this, subsidized loans should be provided to the farmers to increase their land size and to develop their facilities.

Bu çalışmada dişi gökkuşağı alabalıklarındafarklı yemleme oranlarının performans ve üretim maliyetlerine etkisininaraştırılması amaçlanmıştır. Doğu Karadeniz Bölgesi'nde özel bir işletmedegerçekleştirilen çalışmada ağırlıkları 46.8-49.2 g aralığında olan toplam900 adet dişi gökkuşağıalabalığı (Oncorhynchus mykiss Walbaum, 1792), 8x2x0.8 mebatlarında olan ve deneme boyunca içerisinde 8000 litre su bulunan 9 adetbeton havuza (her havuzda 100'er balık olacak şekilde) eşit sayıdadağıtılmıştır. Araştırma 3'ertekerrürden oluşan 3 grup üzerinde yürütülmüş ve toplam 70 gün sürmüş olup, başlangıçtave 14'er gün arayla yapılan tartımlar sonucunda alabalıklara vücut ağırlıklarının%2 (I. grup), %2.5 (II. grup) ve %3 (III. grup) oranlarında yemlemeyapılmıştır. Deneme sonunda gruplardaki balıkların ortalama canlı ağırlıkları sırasıyla201.81±1.36, 252.02±2.35ve 291.18±3.15g olarak tespit edilmiştir (P0.05) olarak tespit edilmiştir.Yapılan ekonomik analiz sonrası balık başına kar miktarları sırasıyla 0.42,0.62 ve 0.66 TL; fayda/maliyet oranları da 0.32, 0.39 ve 0.35 olarakhesaplanmıştır. Sonuç olarak, en düşük üretim maliyeti, en yüksek performansdeğerleri ve karlılık %3 yemleme yapılan 3. grupta; en yüksek üretim maliyeti,en düşük performans değerleri ve karlılık ise %2 yemleme yapılan 1. grupta eldeedilmiştir., Bu çalışmanın amacı dişi gökkuşağı alabalıklarında farklı yemleme oranlarınınbüyüme performansı ve üretim maliyetlerine etkisinin araştırılmasıdır.Çalışmada ağırlıkları 46,8-49,2 g aralığındaki toplam 900 adet dişi gökkuşağıalabalığı (Oncorhynchus mykiss Walbaum, 1792), 8,0x2,0x0,8 m ebatlarındave çalışma boyunca içerisinde 8000 litre su bulunan 9 adet beton havuzaaktarılmıştır. Araştırma her havuzda 100 balık olacak şekilde, 3 tekrarlıolarak 70 gün süreyle yürütülmüştür. Başlangıçta ve 14'er gün arayla yapılantartımlar sonucunda alabalıklara vücut ağırlıklarının %2 (I. grup), %2,5 (II.grup) ve %3 (III. grup) oranlarında yemleme yapılmıştır. Balıkların deneme sonuortalama canlı ağırlık değerleri sırasıyla 201,81±1,36, 252,02±2,35 ve291,18±3,15g olarak (P0,05) olarak belirlenmiştir. Yapılan ekonomik analizde, balık başınaelde edilen kar miktarları sırasıyla 0,42, 0,62 ve 0,66 TL; fayda/maliyetoranları 1,32, 1,38 ve 1,34 olarak hesaplanmıştır. Sonuç olarak, en düşüküretim maliyeti, en yüksek performans değerleri ve karlılık %3 yemleme yapılan3. grupta; en yüksek üretim maliyeti, en düşük performans değerleri ve karlılıkise %2 yemleme yapılan 1. grupta elde edilmiştir.

Geleneksel maliyet sistemlerinin yetersiz kalmasından dolayı, maliyetlerin yönetimi ve kontrolü, maliyetleri düşürme çabaları, işletmeleri yeni maliyet yaklaşım sistemlerine yönlendirmiştir. İşletmelerin maliyet yönetimini gerçekleştirememesi durumunda karlılığını dolayısıyla da varlığını sürdürmesi mümkün olmayacaktır. Bu tez çalışmasının amacı, Borsa İstanbul (BİST) İmalat Sanayi Sektöründe yer alan işletmelerin, maliyet yönetim sistemlerinin tespit edilmesi ve tercih ettikleri maliyet yönetim sistemlerinin işletme karlılığına etkisinin araştırılmasıdır. Çalışma üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde, maliyet kavramı, maliyet sistemleri ve maliyet yönetimi kavramları ele alınmıştır. İkinci bölümde maliyet yönetim sistemlerinden; Faaliyet Tabanlı Maliyetleme, Hedef Maliyetleme, Kaizen Maliyetleme, Kalite Maliyetleme, Mamul Yaşam Dönemince Maliyetleme ve Tam Zamanında Üretim ile ilgili ayrıntılı açıklamalara yer verilmiştir. Üçüncü bölümde ise, BİST sanayi işletmelerinde tercih edilen maliyet yönetim sistemleri ve bu sistemlerin işletme karlılığı üzerindeki etkisi analiz edilmiştir. Çalışmada, veriler, BİST'te yer alan sanayi işletmelerine uygulanan anket yöntemi ile elde edilmiştir. Hem mail hem de telefonla ulaşılan işletmelerden 44'ü anket sorularını yanıtlamayı kabul etmiştir. Dolayısıyla örneklem sayısı 44 olarak gerçekleşmiştir. Anket çalışması, SPSS 15 programında parametrik olmayan testlerden Kruskall Wallis Yöntemi ile analiz edilmiştir. Çalışmanın sonucunda örneklemde yer alan işletmelerden, 18'i Faaliyet Tabanlı Maliyetleme Sistemini ve 14'ü de Tam Zamanında Maliyetleme Sistemini kullandığı belirlenmiştir. Hedef Maliyetleme Sistemini kullanan işletme sayısı 4, Kaizen Maliyetleme Sistemini kullanan işletme sayısı 4 ve Kalite Maliyetleme Sistemini kullanan işletme sayısının 1olduğu tespit edilmiştir. Herhangi bir sistem kullanmayan işletme sayısı ise 3'tür. Kruskal Wallis Test Yöntemi ile yapılan analiz sonucunda işletmelerdeki maliyet yönetim sistemleri ile sektörleri, net satışları ve net karları arasında istatistiksel olarak anlamlı ilişkiler olduğu tespit edilmiştir., Due to the inadequacy of traditional costing systems, cost management, control and efforts to reduce costs, businesses have led to new costing approach systems. If the enterprises can not perform cost management, it will not be able to possible to maintain their profitability and hence their existence. The aim of this study is to determine the cost management systems of the companies involved in the BorsaIstanbul(BIST) Manufacturing Industry Sector and to investigate the effect of preferred cost management systems on business profitability. The study consists of three sections. In the first section, concepts of cost, cost systems and cost management are discussed. In the second section, detailed explanations have been made about Activity Based Costing (ABC), Target Costing, Kaizen Costing, Quality Costing, Product Product Life Cycle Costing and Just in Time Production (JIT) which are known as the cost management systems. In the third section, the effect on the profitability of the enterprise cost management systems that are preferred in industrial enterprises in the BIST was examined. In the study, the data were obtained by the questionnaire method applied to the industrial enterprises in BIST. Of the businesses accessed by both mail and telephone, 44 responded to the survey questions. Therefore, the number of samples was 44. Survey is analyzed by the nonparametric Kruskal-Wallis test in SPSS 15 software. As a result of the study, it was determined that 18 of the enterprises in the sample uses Activity Based Costing(ABC) System and 14 Just in Time(JIT) Costing System. The number of enterprises using the Target Costing System was 4, the number of enterprises using the Kaizen Costing System was 4, and the number of enterprises using the Quality Costing System was 1. The number of enterprises that do not use any system is 3. As a result of the analysis made through the Kruskal Wallis Test Method, it was determined that there is a statistically significant relation between the cost management systems and the sectors, net sales and net profits.

Amaç: Bu çalışmanın amaçları, Ankara ilinde farklı ölçeklere göre sınıflandırılmış sığır besi işletmelerinde (SBİ) maliyet unsurlarının oransal dağılımının incelenmesi ve bu işletmelerdeki karlılık oranları ve kısmi verimliliklerinin belirlenmesidir. Gereç ve Yöntem: Tabakalı rastgele örnekleme yöntemiyle seçilen 38 SBİ ile ilgili 2010 yılına ait teknik ve ekonomik veriler bir anket yardımıyla temin edildi. Bulgular: Besi süresi, günlük canlı ağırlık artışı, 1 kg canlı ağırlık artışı için kuru madde cinsinden tüketilen yem miktarı ve kapasite kullanım oranı (KKO) sırasıyla 208 gün, 1049 g/baş, 9.35 kg ve %65 olarak hesaplandı. Besi materyali giderleri, yem maliyetleri, işçilik giderleri, veteriner sağlık harcamaları, pazarlama giderleri, amortismanlar, bakım–onarım giderleri ve diğer giderlerin toplam maliyetler içindeki payları sırasıyla %62.87, %23.53, %4.58, %1.80, %1.39, %1.09, %0.83 ve %3.91 olarak bulundu. SBİ arasında ölçekler itibariyle KKO (P, Aim: The aims of the study were to investigate percentage distribution of cost components and to determine profitability ratios and partial productivities in cattle fattening enterprises (CFE) which were selected according to their sizes from Ankara province, Turkey. Materials and Methods: Financial and technical data for the year of 2010 were gathered through a questionnaire completed by a total of 38 CFE selected using the randomly stratified sampling method. Results: Fattening period, daily live–weight gain, feed consumption in terms of dry substances for 1 kg live–weight gain, and capacity utilization rate (CUR) in all CFE were calculated to be 208 days, 1049 g/head, 9.35 kg, and 65%, respectively. The share of fattening material costs, feed costs, labor costs, veterinary health expenditu- res, marketing expenses, depreciation costs, maintenance–repair expenditures, and other expenditures within the total costs were found to be 62.87%, 23.53%, 4.58%, 1.80%, 1.39%, 1.09%, 0.83%, and 3.91%, respectively. There were significant differences among the CFE in respect of CUR (P

Bu Tez Afyon Kocatepe Üniversitesi Araştırma Fonu Tarafından 06-VF-06 Proje Numarası ile Desteklenmiştir Bu araştırma, Afyonkarahisar İli’nde süt sığırcılığı faaliyetiyle uğraşan işletmelerin karlılık analizleri yapılarak, işletmelerde ortaya çıkan üretim ve pazarlama sorunlarının araştırılması amacıyla yapılmıştır. Araştırmanın materyali İl genelinde faaliyetini sürdüren “Damızlık Sığır Yetiştiricileri Birliği”ne bağlı toplam 78 işletmeden elde edilmiştir. Söz konusu veriler 2006 Mayıs sonu itibariyle anket yoluyla sağlanan 1 yıllık üretim kayıtlarından oluşmaktadır. Tabakalı örnekleme yöntemiyle seçilen işletmelerden; 1-15 baş hayvana sahip 22 işletme küçük, 16-35 baş hayvana sahip 41 işletme orta, 36 ve üzeri baş hayvana sahip 15 işletme ise büyük ölçekli olarak sınıflandırılmıştır. İşletmelerin karlılık durumu, mali ve ekonomik rantabilite ile rantabilite faktörü rasyoları yardımıyla değerlendirilmiştir. Elde edilen sonuçlara göre, işletmelerde maliyeti oluşturan masraf unsurları arasında, % 47,82 ile yem ilk sırayı almakta, bunu % 26,97 ile işçilik, % 7,84 ile amortismanlar, % 7,28 ile diğer (enerji+akaryakıt+yabancı sermaye faizi+diğer cari giderler) giderler, % 4,25 ile sağlık, % 3,25 ile bakım-onarım ve % 2,59 ile genel idare giderlerinin izlediği tespit edilmiştir.İşletmelerin toplam gelirleri arasında süt satış geliri % 52,68 ile ilk sırada yer almaktadır. Bunu % 40,83 ile envanter kıymet artışı, % 6,49 ile buzağı geliri izlemiştir. İşletmelerin ortalama mali rantabilitesi % -3,77; ekonomik rantabilitesi % -3,56 ve rantabilite faktörü % -22,40 olarak gerçekleşmiştir. Masraf-hasıla oranı(O/I) da 0,99 bulunmuştur. Mevcut koşullar altında gerek üretim maliyeti, gerekse rantabilite değerlerine göre en iyi işletme performansı büyük ölçekli işletmelerde belirlenmiştir. Araştırmada, işletmelerde yem girdisi kullanımındaki yetersizlikler, süt pazarlamasındaki oligopson piyasa yapısı ile örgütlenme ve finansman sorunları karlılığı engelleyen başlıca faktörler olarak tespit edilmiştir. This investigation was carried out in order to determine dairy enterprises’s production and marketing problems by doing profitability analyse. With this aim, a questionnaire study has been conducted in 78 enterprises which related with Stock Cattle Breeders Community in Afyonkarahisar. This data include production records between May 2005 – May 2006. The enterprises were chosen by randomly sampling method that is identified 22 small which have 1-15 dairy cows, 41 medium which have 16-35 dairy cows and 15 large which have 36 and over dairy cows. The enterprises profitability status was estimated with financial and economic profitability and ratios of profitability factor. According to the finding results, cost factors, which consist cost, include firstly 47,82 % feed, after 26,97 % labour, 7,84 % amortization, 7,28 % other costs (energy+liquid fuel+foreign capital interest+other current costs), 4,25 % vets and meds, 3,25 % repair and maintenance, 2,59 % general management costs.Average income distribution observed in these enterprises were as follows; milk sales, inventory value increases, calf revenues, 52,68 %, 48,83 % and 6,49 % respectively. In the enterprises, it was founded that average financial rantability is -3,77 %, economic rantability is -3,56 % and rantability factor is -22,40 %. Returns to scale was 0,99. Under present condition, the best enterprises performance is determinated in the large ones, according to production costs and profitability valuation. In the research, insufficient of using feed input is fixated for the biggest factor that hinder the profitability is oligopsony market structure with organization and financing problem in the milk marketing.

ÖZET Günümüz rekabet koşullarında, işletmelerin ayakta kalabilmelerini sağlayan en kritik unsurlardan birisi işletmenin Maliyet Sistemi ve buna bağlı olarak gerçekleştirilen Maliyet Analizleri'dir. Tezin ilk bölümünde, maliyet ve maliyetin bir işletme için önemi teorik olarak incelenmiştir. `İşletmelerde Maliyet Analizi ve İçecek Sektöründe Bir Uygulama` konulu Yüksek Lisans Tezi'nin ele aldığı ana konu İçecek sektöründeki bir işletme' de Maliyet Analizi' nin sağladığı faydalan ve yönetime nasıl ve ne yönde ışık tuttuğunu uygulama ile ortaya koymaktır. Kar amaçlı işletmelerde amacın gerçekleştirilebilmesi, işletmenin en düşük maliyetle en yüksek geliri sağlayacak biçimde, yönetimini gerektirmektedir. Bu da her yönetim kararının alınmasında, bu kararın `maliyet ve gelirleri` ne yönde etkileyeceğinin gözönünde tutulmasıyla bulunur. Bir işletmenin maliyetlerini belirleyen en önemli etmenlerden birisi de iş hacmidir. Maliyetlerin iş hacminden nasıl etkilendiğinin bilinmesi de işletmelerin geleceği açısından önemli bir yer teşkil eder. Tezin uygulama kısmında masraf merkezi analizi, masraf tipi analizi, kar merkezi, ve başabaş noktası analizi üstünde durulmuştur. Yapılan analizlerden çıkan sonuçlara göre işletmenin hangi bölgelere ne kadar yatırım yaparsa, ne yönde getiri alabileceği (karlılık analizi), karlılığını arttırmak için satış hacmini, hangi bölgede ne kadar arttırması gerektiği, hangi bölgelerde giderlerde tasarruf yapması gerektiği gibi sonuçlar yönetime karar aşamasında yol göstermektedir. SUMMARY In today's competitive environment, one of the critical issues effecting a firms' achievement is `The cost system and the Cost Analysis. In the first part of the Thesis, the term `Cost` and `The importance of Cost for a company` is illustrated theoretically. The main purpose of the thesis, namely, `Cost Analysis & A Case Study`, is to emphasize the benefits of Cost Analysis and its effects to managerial decisions in a company serving in the Beverage sector. m ÖZET Günümüz rekabet koşullarında, işletmelerin ayakta kalabilmelerini sağlayan en kritik unsurlardan birisi işletmenin Maliyet Sistemi ve buna bağlı olarak gerçekleştirilen Maliyet Analizleri'dir. Tezin ilk bölümünde, maliyet ve maliyetin bir işletme için önemi teorik olarak incelenmiştir. `İşletmelerde Maliyet Analizi ve İçecek Sektöründe Bir Uygulama` konulu Yüksek Lisans Tezi'nin ele aldığı ana konu İçecek sektöründeki bir işletme' de Maliyet Analizi' nin sağladığı faydalan ve yönetime nasıl ve ne yönde ışık tuttuğunu uygulama ile ortaya koymaktır. Kar amaçlı işletmelerde amacın gerçekleştirilebilmesi, işletmenin en düşük maliyetle en yüksek geliri sağlayacak biçimde, yönetimini gerektirmektedir. Bu da her yönetim kararının alınmasında, bu kararın `maliyet ve gelirleri` ne yönde etkileyeceğinin gözönünde tutulmasıyla bulunur. Bir işletmenin maliyetlerini belirleyen en önemli etmenlerden birisi de iş hacmidir. Maliyetlerin iş hacminden nasıl etkilendiğinin bilinmesi de işletmelerin geleceği açısından önemli bir yer teşkil eder. Tezin uygulama kısmında masraf merkezi analizi, masraf tipi analizi, kar merkezi, ve başabaş noktası analizi üstünde durulmuştur. Yapılan analizlerden çıkan sonuçlara göre işletmenin hangi bölgelere ne kadar yatırım yaparsa, ne yönde getiri alabileceği (karlılık analizi), karlılığını arttırmak için satış hacmini, hangi bölgede ne kadar arttırması gerektiği, hangi bölgelerde giderlerde tasarruf yapması gerektiği gibi sonuçlar yönetime karar aşamasında yol göstermektedir. SUMMARY In today's competitive environment, one of the critical issues effecting a firms' achievement is `The cost system and the Cost Analysis. In the first part of the Thesis, the term `Cost` and `The importance of Cost for a company` is illustrated theoretically. The main purpose of the thesis, namely, `Cost Analysis & A Case Study`, is to emphasize the benefits of Cost Analysis and its effects to managerial decisions in a company serving in the Beverage sector. mThe CEO's of the profit-based companies, should achieve the minimum cost, while maximazing the revenues. Thus, the management should consider the effects of the decisions on the costs and expenses of the company. `Sales Volume` is one of the most important factors, effecting a company's costs. It is very crucial for a company to have the ability of controlling its costs, for its future. In the case part of the thesis, cost center analysis, cost type analysis, and break even point analysis are illustrated. Basing on these analysis, the company decides where to invest, how much to invest, to get the maximize profitability (profitability analysis). The conclusions dedicated from these analysis, shows the decision criteria like which region to increase sales volume, which region to decrease expenses, thus leading the management to make the righy decisions. ANAHTAR SÖZCÜKLER Rekabet, maliyet, maliyet analizi, maliyet muhasebesi, yönetim kararları, iş-hacmi, karlılık, maliyet sistemleri, masraf merkezi, masraf tipi, kar merkezi, gider, bölge bazlı karlılık,başa-baş noktası, fiyatlandırma, düşük maliyet, bütçe, standart maliyet, fiili maliyet, standart kullanım miktarı, gerçek kullanım miktarı, fiyat sapması, miktar sapması, değişken giderler, sabit giderler KEY WORDS Competition, cost, cost analysis, cost accounting, management decisions, sales-volume, profitability, cost systems,cost centers, cost type, profit center, expense, regional profitabilty, break-even point, pricing, low cost, budget, standard cost, actual cost, standard usage amount, actual usage amount, price variance, amount variance, variable expenses, fixed expenses. IV 153