Cost analysis in businesses and an application in beverage industry

ÖZET Günümüz rekabet koşullarında, işletmelerin ayakta kalabilmelerini sağlayan en kritik unsurlardan birisi işletmenin Maliyet Sistemi ve buna bağlı olarak gerçekleştirilen Maliyet Analizleri'dir. Tezin ilk bölümünde, maliyet ve maliyetin bir işletme için önemi teorik olarak incelenmiştir. `İşletmelerde Maliyet Analizi ve İçecek Sektöründe Bir Uygulama` konulu Yüksek Lisans Tezi'nin ele aldığı ana konu İçecek sektöründeki bir işletme' de Maliyet Analizi' nin sağladığı faydalan ve yönetime nasıl ve ne yönde ışık tuttuğunu uygulama ile ortaya koymaktır. Kar amaçlı işletmelerde amacın gerçekleştirilebilmesi, işletmenin en düşük maliyetle en yüksek geliri sağlayacak biçimde, yönetimini gerektirmektedir. Bu da her yönetim kararının alınmasında, bu kararın `maliyet ve gelirleri` ne yönde etkileyeceğinin gözönünde tutulmasıyla bulunur. Bir işletmenin maliyetlerini belirleyen en önemli etmenlerden birisi de iş hacmidir. Maliyetlerin iş hacminden nasıl etkilendiğinin bilinmesi de işletmelerin geleceği açısından önemli bir yer teşkil eder. Tezin uygulama kısmında masraf merkezi analizi, masraf tipi analizi, kar merkezi, ve başabaş noktası analizi üstünde durulmuştur. Yapılan analizlerden çıkan sonuçlara göre işletmenin hangi bölgelere ne kadar yatırım yaparsa, ne yönde getiri alabileceği (karlılık analizi), karlılığını arttırmak için satış hacmini, hangi bölgede ne kadar arttırması gerektiği, hangi bölgelerde giderlerde tasarruf yapması gerektiği gibi sonuçlar yönetime karar aşamasında yol göstermektedir. SUMMARY In today's competitive environment, one of the critical issues effecting a firms' achievement is `The cost system and the Cost Analysis. In the first part of the Thesis, the term `Cost` and `The importance of Cost for a company` is illustrated theoretically. The main purpose of the thesis, namely, `Cost Analysis & A Case Study`, is to emphasize the benefits of Cost Analysis and its effects to managerial decisions in a company serving in the Beverage sector. m ÖZET Günümüz rekabet koşullarında, işletmelerin ayakta kalabilmelerini sağlayan en kritik unsurlardan birisi işletmenin Maliyet Sistemi ve buna bağlı olarak gerçekleştirilen Maliyet Analizleri'dir. Tezin ilk bölümünde, maliyet ve maliyetin bir işletme için önemi teorik olarak incelenmiştir. `İşletmelerde Maliyet Analizi ve İçecek Sektöründe Bir Uygulama` konulu Yüksek Lisans Tezi'nin ele aldığı ana konu İçecek sektöründeki bir işletme' de Maliyet Analizi' nin sağladığı faydalan ve yönetime nasıl ve ne yönde ışık tuttuğunu uygulama ile ortaya koymaktır. Kar amaçlı işletmelerde amacın gerçekleştirilebilmesi, işletmenin en düşük maliyetle en yüksek geliri sağlayacak biçimde, yönetimini gerektirmektedir. Bu da her yönetim kararının alınmasında, bu kararın `maliyet ve gelirleri` ne yönde etkileyeceğinin gözönünde tutulmasıyla bulunur. Bir işletmenin maliyetlerini belirleyen en önemli etmenlerden birisi de iş hacmidir. Maliyetlerin iş hacminden nasıl etkilendiğinin bilinmesi de işletmelerin geleceği açısından önemli bir yer teşkil eder. Tezin uygulama kısmında masraf merkezi analizi, masraf tipi analizi, kar merkezi, ve başabaş noktası analizi üstünde durulmuştur. Yapılan analizlerden çıkan sonuçlara göre işletmenin hangi bölgelere ne kadar yatırım yaparsa, ne yönde getiri alabileceği (karlılık analizi), karlılığını arttırmak için satış hacmini, hangi bölgede ne kadar arttırması gerektiği, hangi bölgelerde giderlerde tasarruf yapması gerektiği gibi sonuçlar yönetime karar aşamasında yol göstermektedir. SUMMARY In today's competitive environment, one of the critical issues effecting a firms' achievement is `The cost system and the Cost Analysis. In the first part of the Thesis, the term `Cost` and `The importance of Cost for a company` is illustrated theoretically. The main purpose of the thesis, namely, `Cost Analysis & A Case Study`, is to emphasize the benefits of Cost Analysis and its effects to managerial decisions in a company serving in the Beverage sector. mThe CEO's of the profit-based companies, should achieve the minimum cost, while maximazing the revenues. Thus, the management should consider the effects of the decisions on the costs and expenses of the company. `Sales Volume` is one of the most important factors, effecting a company's costs. It is very crucial for a company to have the ability of controlling its costs, for its future. In the case part of the thesis, cost center analysis, cost type analysis, and break even point analysis are illustrated. Basing on these analysis, the company decides where to invest, how much to invest, to get the maximize profitability (profitability analysis). The conclusions dedicated from these analysis, shows the decision criteria like which region to increase sales volume, which region to decrease expenses, thus leading the management to make the righy decisions. ANAHTAR SÖZCÜKLER Rekabet, maliyet, maliyet analizi, maliyet muhasebesi, yönetim kararları, iş-hacmi, karlılık, maliyet sistemleri, masraf merkezi, masraf tipi, kar merkezi, gider, bölge bazlı karlılık,başa-baş noktası, fiyatlandırma, düşük maliyet, bütçe, standart maliyet, fiili maliyet, standart kullanım miktarı, gerçek kullanım miktarı, fiyat sapması, miktar sapması, değişken giderler, sabit giderler KEY WORDS Competition, cost, cost analysis, cost accounting, management decisions, sales-volume, profitability, cost systems,cost centers, cost type, profit center, expense, regional profitabilty, break-even point, pricing, low cost, budget, standard cost, actual cost, standard usage amount, actual usage amount, price variance, amount variance, variable expenses, fixed expenses. IV 153